85 - 84
حیحصت و دقن ۀزوح رد یناسر علاطا ۀمانلصف یسانش ناریا و یسانش هخسن ،نوتم مراهچ و موس ۀرامش ،موس لاس ،موس ۀرود
]1399 زییاپ :راشتنا[ 1397 ناتسمز ـ زییاپ
:زایتما بحاص بوتكم ثاریم یشهوژپ ۀسسؤم یناریا ربكا :ریبدرس و لوئسم ریدم روپ یتسار دوعسم :ریبدرس نواعم کاپ یمیلست سنوی :یلخاد ریدم
یناخ دومحم :دلج حارط ثاریم :لاتیجید پاچ
:هلجم یناشن
و هاگشناد نابایخ نیب ،یملاسا بلاقنا نابایخ ،نارهت .مود ۀقبط ،1182 ۀرامش ،نیدرورف نامتخاس ،ناحیروبا
1315693519 :یتسپ ۀسانش 66490612 :نفلت 66406258 :راگنرود www. mirasmaktoob. ir gozaresh@mirasmaktoob. ir
لایر 250،000 :اهب
هلمسب طخریوصت
John Rylands ۀناخباتك ۀخسن زا
یارب هدش هیهت ۀخسن ،یسودرف ۀمانهاش :دلج یور ،]ق۸۳۸ ـ ۸۱۷ ۀنایم[ ات یب ،یرومیت ازریم میهاربا .نایلداب ۀناخباتک رد MS. Ouseley Add. 176-017r یناشن هب
نخسرس
4-3 ...افو لها بناج تشادهاگن ردنا
12-5 ...یقداص فرشا یلع / یسراف نابز رد »ظ« و »ض« یبرع یاه تماص ظفلت نیدلا سمش طخ ۀنومن و یناورش لیلخ ]نیدلا[لامج سلاجملا ةهزن فیلأت خیرات ۀرابرد 15-13 ...ییامکحلا خیش نیّدلادامع / لّوا ینیوج 22-16 ...یلضفاریم یلع دّیس / ماوق دمحم سیونتسد یسررب ،ماّیخ تایعابر 26-23 ...یهاشون فراع / ناتسراجم رد رردلا ندعم زا تفای هزات یا هخسن 28-27 ...»دنرپ« ینیسحلارکاذ نسحم/ بئاص ۀنیفس رد رفظ یفاک راعشا 32-29 ...میکح نیسحدّمحم دّیس / یخلب روکشوبا ۀمان نیرفآ زا هتفایون یتایبا 39-33 ...یوضر رلااسریم :همجرت ؛اولب ُد اوسنارف / یزار ِرصع مه ِفوسلیف و رعاش ،یخلب ِدیهُش 45-40 ...یرذوب یلع / یلعم یلابرک ترایز یگنس پاچ یریوصت راگدای 58-46 ...یئانب دارهب / ییاقیسوم لیلحت و یخیرات یسررب ،هدش یرود نزو ود ینوگرگد 71-59 ...یلیعامسا نیسای / نهک یا همانسرف حیحصت و یفرعم 82-72 ...ولماش همطاف / یتسب حتفلاوبا ۀینون ۀدیصق زا نهک یا همجرت
88-83 ...یناویک نیّدلادجم / )م2020 ،مهن دلج( یمور انلاوم ۀّلجم 94-89 ...یناویک نیّدلادجم / یعابر و هدیصق ،لزغ :1500-800 ،کیسلاک نارود رد یسراف یلّزغت رعش 109-95 ...هعلق قآ یرفص یلع / نآ هباشم نتم ود ۀرابرد یتاظحلام اب اعیفر ازریم کولملا روتسد 116-110...نایردیح ربکا / یسراف نهک رعش رد یکشزپ یفیصوت ۀمانگنهرف هب یهاگن
یوسوم یضترم /)نآ یحاون و زرملاراد و نلایگ ،نیوزق شخب( راکفلاا ةدبز و راعشلاا ةصلاخ حیحصت هب یهاگن 128-117 ...
134-129 ...یحص یفیرش نسحم / ییاراخب قعمع نیدلا باهش راعشا ناوید یسررب و دقن 136-135 ...یربهر هیده / تسایس و ملع ۀصرع رد نوتمل نا باتک رب یرورم
قیقحت بابدر ییها شهوپژ
141-137 ...یتشد شیاتس / )5( ؟دنک یم هچ سانش هشیر )20( ینامثع عبانم و نوتم در نایرا
144-142 ...یحلاص اللهرصن / یدنفا میهاربا یوَچِپ راثآ
پیشین یها هتشون ۀرابدر
147-145 ...یوحن ربکا / )یناریت( ینازیت یلعوبا ۀرابرد هتکن دنچ 150-148 ...یماقم مئاق اضردمحا دّیس / رداصملا باتک بحاص ،ینازیت یلعوبا / فیارظ ۀنیفس و فیاطل ۀعومجم رد دیبع هب بوسنم راعشا رب یگنرد ،یناکاز دیبع ای دیبع 162-151 ...یقیقح مازرف
164-163 ...یحص یفیرش نسحم / هدنراگن نیشیپ ۀلاقم رب یلیذ ،یداقتنادوخ
145
ۀرابرد یاه هتشون
نیشیپ
چند نکته ند اکت نبوعل تیزلیی (تید نی) اکبر نحوی
موس لاس ،موس ۀرود )85-84( مراهچ و موس ۀرماش 13۹7 ناتسمز - زییاپ ]1399 زییاپ :راشتنا[
نتود )8 ص( ثاریم شرازگ ۀینشن 83-82 ۀرامش رد :یراقاخ تیب نیی دانتسی هب یقداص فنشی یلع لکــعفم هدنــو رداــصم رد ناــشبقل
نزوز ز نــیی نینــیــتز نآ داتسی ود
هو نینیت ِلهی اداتسی زی یراقاخ رکظنم هو تسی هدید ناشن
هر( »یریزیت انفعج یلعکبی« هتشید یبنع رداصم رد یباتو باتو زی وی ۀرابرد کدری یعلاطی هو تسی هدکب )یرینیت
ادنُو بکقعی فسکیکبی ۀتشکر رداصملا یف بذهملا ادنُو هکرآ زی سپ .دیآ یم تسد هب ،هغلبلا فلؤم ،ارکباشیر :تسی هدنب نایاپ هب یر هغلبلا باتو شراگر ارکباشیر بابرد هغلبلا نیظر یباتو هو دری هتسیکخ وی زی ای هدع دنگ نآ رد یر ردار هر و لمعتسم تاغل و دنو مهینف رداصم ناوید بیتنت زی باتو نآ رد هو دیکگ یم سپس وی .دروآ دنسپلد و یلاع یحیتنت هو هدنو اونیپ یبیراف میهینبی بدلاا هچرآ اب و تسی هتفنگر یشیپ وی نب سو چیه و تسی )عییر(
ناینیسپ و ناینیشیپ و )نینض( انیبار یریزیت انفعج یلعکبی
)8 :1399 ،یقداص( .تسی توافتم دری هدنو رایتخی وی انفعج یلعکبی یگدرز ااه لاس صکصخ رد یقداص
:دسیکر یم امی ،هدش غراف هغلبلا فیلأت زی ق438 لاس رد ادنُو فیلأت نآ زی دعب لاس دنچ یر بذهملا تسیر مکلعم یریزیت هو دکش یم مکلعم وی تراحع ِقایس زی .تسی هدنو ادنُو ینیز ،تسی هدکب هدرز زکنه بذهملا فیلأت نامز رد »هیلع الله ةمحر« ای »الله همحر« لیحق زی ییاعد هرکگ چیه یدیپ ییاجرد یر یریزیت لاح حنش .دروآ یمر وی مار لاحرد هب رد وی زی انثی نیکتب نتشیب اکجو تسج اب دیاش .مدنکر
)اجرامه( .دنو یدیپ عبانم یقداص داتسی راتفگ هب یر هتکر دنچ هدرراگر راتسج نیی رد
:دییزفی یم 1 نتم رد هتساخنب نآ زی انفعج یلعکبی هو ییاتسور مار . تسی هدمآ ن اکت نآ زی یسیکنتسد رد و ن نکت یناقاخ ناوید ادنُو ،دش هظحلام هکرانچ .)319 :1368 ،یراقاخ(
ند اکت یر یلعکبی تبسن بذهملا رد زیر ارکباشیر زی یلو ،هدنکر انوذ ن نکت زی اکمح تکقای .تسی هتفگ دای ناهفصی و تینه لامعی زی ن اکت مار هب اتسور ود .دری هتفگ زیر ن نکت یر ود نه هو دنو یم مار ًانمض هو ،تینه یلیکح رد هدشدای ااتسور مار ود هب عبانم رد ،تسی هدکب زیر تینه تاوکلب زی کی صقار یسیکنتسد رد .تسی هدمآ ن اکت و ن نکت ترکص هو اونه یماف فیلأت تاره خیرات ۀمجرت زی حنش نمض رد ،تسی هدش نشتنم یسکع ترکص هب تسی ن اکت اتسور نیی مار تینه نهش ثدیکح زی یکی
یعحد نبک
زینیش هاگشنید
ند اکت نبوعل تیزلیی (تید نی)
چند نکته
ۀرابرد یاه هتشون
نیشیپ اکبر نحوی چند نکته ند اکت نبوعل تیزلیی (تید نی)
اریزفسی یچمز باتو رد یلو .)121 :1378 ،اونه یماف(
یماف ِلکق زی هثداح نیمه نآ رد هو )52 /2 :1338-1339(
رد و ن نبت اتسور نیی مار باتو نتم رد ،هدش لقر
1.تسی هدش پاچ ن نکت باتو ِییایفینغج ملاعی تسنهف ۀراگ هُر تاوکلب زی )84/1 :نامه( اریزفسی یچمز ونبی ظفاح و تسی هتشکر ن نکت و ن وی یر یکی تینه
.ن اکت و ن وی یر ککلب نامه )27 :1349(
تکقای هو( ناهفصی ن اکت هو تسی ینتفگ زیر هتکر نیی .دکش یم هدیمار ن نگیهآ ِن نکت و ن نکت ،زونمی )هدنب مار نآ زی
2 تینه یلاهی زی ،اکق رایسب ّنظ هب ،انفعج یلعکبی . سنتسد رد رکباشیر رد وی رداصملا ینیز ،تسی هدکب سنتسد رد وی زی نگید یفیلأت و هدکب ارکباشیر ادنُو
/چاچ دودح( قلایی ۀیحار رد هو هدکب ای هدنسیکر .تسی هدنو فیلأت یر دکخ راثآ زی یکی )ازونمی دنکشات
نینیی قنش رد یلعکبی هو یر نظر نیی نمی نیمه هدنوینپ هیحار نامه رد وی تافیلأت و هتسیز یم .دنو یم تیکقت تسی هدکب
3 هو دکش یم تشیدنب نینچ ارکباشیر ادنُو نخس زی . ینیز ،هتسیز یم وی زی شیپ اه تدم انفعج یلعکبی بدلاا ناوید بیتنت و مظر زی شیاتس زی سپ ادنُو وی نب« صکصخ نیی رد سو چیه هو دیکگ یم یبیراف یلعکبی هچرآ اب و تسی هتفنگر یشیپ ]یبیراف ینعی[
وی ناینیسپ و ناینیشیپ و )نینض( انیبار یریزیت انفعج اب انفعج یلعکبی نگی .»تسی توافتم ،دری هدنو رایتخی »وی ناینیسپ و« ِنوذ ،دکب یم نصاعم ارکباشیر ادنُو یصخش زی ادنُو هو تسی راکشآ .تشید یمر یتبسانمً انمض و تسی هتفگ نخس هتسیز یم شدکخ زی شیپ هو ااه گنهنف ای یبنع تاغل ۀزکح رد هو یر یراسو ۀمه .تسی هتشید نظر رد دری هتشید یتافیلأت یسراف هب یبنع عکضکم نیی دکش یم نوذ نیی زی دعب هچرآ ،لاح نیی اب :دنو یم نت نشور یر 4
زیر )قودص خیش( هیکباب نبی ،ارکباشیر ادنُو نب هولاع . راثآ زی یکی زی یر یحلطم هیقفلا هرضحیلا نم باتو رد یر هتکر ود ـ یکی هو تسی هدنو لقر انفعج یلعکبی .دنو یم نشور وی یراگدرز ۀرابرد ِلقر زی سپ یهاگ ،تسوی شور هکرانچ ،هیکباب نبی دنو یم نایب تییور نآ دافم ۀرابرد یر دکخ نظر ،یتییور
هرکمر اینب( دهد یم حیضکت یر تییور نآ زی یتاغل ای و
؛...و 361 ،51 /2 ؛...و 263 ،223 /1 :ق1429 ،هیکباب نبی .کر
و دصراپ باب رد او .)...و 81 ،35 ،24 /4 ؛...و 41 ،18 /3
زی سپ ،»تایّدلی باتو« هب مکسکم ،دکخ باتو ِمتشه ۀژیو ،ناسنی ااه میدری ۀید ۀرابرد دنلب یتییور ِندروآ نیز ترکص هب هتفر راو هب تییور نآ رد هو یر غسُّنل :تسی هدید حیضکت ، ّفکلی و دعاسلی نیب ام لصفم غسُّنلی :دمحی نب لیلخلی لاق غاسرَلای و ،تسد ندنو غسُّنلی ،ند نکتبل ناسنلای قلخ یف و
)85 /4 :نامه( .هُعمج :دیآ یم تسد هب دنمشزری ۀتکر ود هیکباب نبی نخس زی ،یبنع ِرداصم ۀمجنت رد یگنهنف نب هولاع یرینیت .فل ،دری هدنو دای نآ زی یراقاخ و ارکباشیر ادنُو هو نآ رد هو هتشید ناسنلاا قلخ مار هب مه یباتو .تسی هدکب هدنو ینعم »تسد ِندنگ« هب یر »غسُّنلی«
نشور زیر یرینیت یراگدرز ااه لاس دودح کنیی .ب و هتشذگرد ق381 لاس رد هیکباب نبی .دکش یم نیی رد و 2هتشکر ق372 لاس رد یر دکخ باتو .تسی هدکب وی رایتخی رد یرینیت ناسنلاا قلخ ماگنه و هتسیز یم مراهچ ننق رد انفعج یلعکبی سپ ننق نآ لوی ۀمیر رد یر دکخ نمع زی یشخب .تسی هدکب هدیریرذگ
رد ظکفبم ،تاره ةنیدم فاصوا یف تانجلا تاضور ِسیکنتسد ود رد .1 رد :تسی هدمآ ترکص ود هب نهش نیی مار ،یملاسی ایرکش سلجم ۀراخباتو 1485 ۀرامش هب ،انگید رد و ن نکت ،)430ص( 2298 ۀرامش هب ،یکی .ن اکت ،)192مینف(
372 لاس مرید یمر .منو دنتسم اذخأم هب یر لاس نیی متسنیکتر هرافسأتم .2 یکش تسی تسرد هکنیی رد امی ،تسی هتسشن نم نهذ رد ذخأم میدو زی هدیدنگ نهنلیءیروام مزاع رکباشیر زی 368 ناحعش 19 رد هیکباب نبی ینیز .مریدر تشگزاب ماگنه هیحار نآ رد یرلاکط ااهنفس زی سپ و )63 :1369 ،یچتواپ(
ریدید ،همعر هب فونعم ،اکلع نسح نب دمبم اب قلایی ۀیحار رد ناسینخ هب رد هو( خلبری کنهش رد یر هیقفلا هرضحیلا نم باتو وی ۀیصکت هب و هدنو )تسی هدش فینبت خلب هب )2 :ق1429 ،هیکباب نبی( هیقفلا هرضحیلا نم ۀمدقم .دسر یم نظر هب یعیحط 372 لاس نیینبانب .تسی هتشکر
147
ۀرابرد یاه هتشون
نیشیپ
چند نکته ند اکت نبوعل تیزلیی (تید نی) اکبر نحوی
موس لاس ،موس ۀرود )85-84( مراهچ و موس ۀرماش 13۹7 ناتسمز - زییاپ ]1399 زییاپ :راشتنا[
لام .تسی نوذ ۀتسیاش نگید ۀتکر دنچ اجنیی رد یبنع هب یباتو ،لوی یسلجم هب فونعم ،یسلجم یقتدّمبم هب مکسکم تسی هتشکر هیقفلا هرضحیلا نم باتو حنش رد نحوی یلع .نیموصعملا ةمئلاا رابخا حرش یف نیقتملا ةضور بلاطم یضعب هیقفلا هرضحیلا نم باتو حیبصت رد ارافغ .تسی هدروآ »ت م« زمر اب تابفص نییاپ رد یر باتو نآ لقر نینچ باتو نآ زی یرینیت ناسنلاا قلخ ۀرابرد هلمج زی نب دمبم که و یرینیتلل ةغللی یف باتو مسی« :تسی هدنو رد .)هیشاح ،85 /4 :ق1429 ،هیکباب نبی( »ٌرکهشم ٌاکغل ،اللهدحع براج دیاب دشاب هدکب »اللهدحع نب دمبم« یرینیت مار هکنیی لّوی یسلجم هو تفایررد هدرراگر .تشید هگر یر طایتحی باتو زی دیاحر یلو ،تسی هدنو ساحتقی اجو زی یر بلطم نیی
.د( یبینط ینیز ،دشاب هتفنگنب یبینط نیرحبلا عمجم یسلجم هکرآ لاح ،هتشکر 1079 رد یر دکخ باتو ) ق1087 یبینط لاح همه هب .تسی هدکب هتشذگ رد ق1070 رد لّوی :دیکگ یم یرینیتلی ِحیضکت رد )145/2 :ق1428(
یف لاق .ناسنلای قلخ باتو هل .ةغللی لهی نم ٌلجر .رکهشم اکغل ،اللهنبو نل نمحم (مس سکماقلی
:دیکگ یم زیر »غسُّنلی« ۀژیو حیضکت رد وی ندنو غسنلی ،ناسنلای قلخ باتو یف ]یذو[نف نیسل لاق
)8 /3 :نامه( .دیلی ُةحقر اَی ،تسد هیکباب نبی باتو زی یر نیخی بلطم یبینط هو تسی حضیو نپ فینبت نف نیسل هب وی باتو رد زیر ند نکتل و تسی هدنو ساحتقی »اللهدحع نب دمبم« یرینیت مار دیکگ یم هکنیی امی .تسی هدش ،تسی هدنو دنتسم ادابآزونیف سوماق هب یر دکخ نخس و هدکب سنتسد رد هو سوماق زی یپاچ رد .دسر یمر نظر هب تسرد رد باتو نیی رد هکلب .تسیر یحلطم نینچ ،تسی هدرراگر :تسی هدمآ )سراف رد یونهش ،جّعت(زّعت حیضکت و ،ةّیزّکّتلی بایّثلی هنم .جّکت لاقی و سرافب دلب مَّقَحو زّکت و تلصلی نب دمبم یلعیکبی و اکغللی اللهنبو نل نمحم .نکثّدبملی نکّیزّکتلی یلع نب دمحی و یسکم نب میهینبی
)504 :م1998 ،ادابآزونیف(
یبینط باتو هب اجنیمه زی »اکغللی اللهدحع نب دمبم« ًینهاظ هو یتراحع هو دور یم مه لامتحی هتحلی .تسی هتفای هیر زی یسیکنتسد رد تسی هدید تبسن ادابآزونیف هب یبینط و لّوی یسلجم ِراتفگ هب هخسن نآ زی و هتشید دکجو سوماق
.تسی هتفای هیر یبینط یرینیت انفعج یلعکبی مار هکنیی رد هدنب لاح همه هب راتفگ هو تسی ینتفگ .مرید کش هدکب »اللهدحع نب دمبم«
و هتفای هیر یراقمام لاقملا حیقنت باتو هب لّوی یسلجم .تسی هدنو یسرنب و دقر یر نآ )383/9 :ق1428( انتشکش علزیم ـ .هیقفلا هرضحیلا نم .)ق1429( دمبم نفعج کبی ،هیکباب نبی
.یملاسلای نشنلی ةسسؤم :مق .ارافغ نحوی یلع قیقبت ـ فراـعملا ةرـئاد :رد .»هـیکباب نبی« )1369( دـمحی ،یـچتواپ :نینهت .ادرکـنجب اکـسکم مـظاو نظر نـیز .یماـسا گرزـب .66-62ص /3ج .یملاسی گرزب فراعملی ةنئید زونم
ـ .)تارـه عبر( ورـبا ظـفاح یاـیفارغج .)1349( ونـبی ظـفاح
.نینیی گنهنف داینب :نینهت .اونه لیام بیجر حیبصت هب ـ نـیدلیءایض حـیبصت هب .ناوـید .)1368( یریونـش یـراقاخ
.ریوز :نینهت.اداجس ـ یـف تاـنجلا تاـضور .)1339-1338( اریزفـسی یـچمز :نینهت .ماـمی مـظاودمبم حـیبصت هب .تارـه ةـنیدم فاـصوا .نینهت هاگشنید
ـ .تاره ةنیدم فاصوا یف تانجلا تاضور .ــــــــــــــ خَّرکم .یملاسی ایرکش سلجم ۀراخباتو 2298ش سیکنتسد
.الله بیحح نب یبلیدحع تباتو .ق999 ـ ةـنیدم فاـصوا یـف تاـنجلا تاـضور .ـــــــــــــــ ایرکـش سـلجم ۀـراخباتو 1485 ش سیکنتـسد .تارـه .او یب .ات یب .یملاسی
ـ ۀعماج :مق .لاـجرلا سوماق .)ق1428( یـقتدمبم ، انتـشکش
.هیملع ۀزکح نیسردم ـ یـلعکبی رداـصملی باـتو « .)1397( فنـشی یلع ،یـقداص 1397 ناتـسبات-راهب ،83-82ش ،ثارـیم شرازـگ .»یـریزیت .8 :)1399 راهب :راشتری(
ـ دمحی قیقبت .نـیرحبلا عمجم .)م1428( نـیدلینخف ، یـبینط
.یبنعلی خیراتلی ةسسؤم :تونیب .ینیسبلی ـ اب .)هتفایون یتـشونتسد( تارـه خیرات .)1378( اونـه یـماف .ازینهم یئکبی اـضردمبم و ینیـسحنیم نیـسحدمبم ۀمّدقم .بکتکم ثینیم : نینهت
ـ قیقبت .طـیحملا سوـماقلا .)م1998( نـیدلیدجم ،اداـبآزونیف
.ةلاسنلی ةسسؤم :اج یب .یسکسقنقلی میعر دّمبم ـ .رداصرید :تونیب .نادلبلا مجعم .)ات یب( اکمح تکقای
