مسئلۀ مدرنیزاسیون در ایران: مقایسۀ تطبیقی-تاریخی ایران و ترکیه در دوران حکومت رضاشاه و آتاتورک (1941-1921م)

(1)

ناﺮﻳا رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺔﻠﺌﺴﻣ :

ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ -

اﺮﻳا ﻲﺨﻳرﺎﺗ رد ﻪﻴﻛﺮﺗ و ن

هﺎﺷﺎﺿر ﺖﻣﻮﻜﺣ نارود

كرﻮﺗﺎﺗآ و )

1941 - 1921 م (

ﻲﻜﻣرا دازآ ﻲﻘﺗ

،1

ﻲﻳﺎﺸﮕﻟد زوﺮﻬﺑ

2

ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

20 / 7 / 89 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :

22 / 4 / 90

هﺪﻴﻜﭼ

يﻮﻠﻬﭘ هﺎﺷﺎﺿر )

1944 -

31878 ( ﻲﻔﻄﺼﻣ و لﺎﻤﻛ

كرﻮﺗﺎﺗآ ) 1938 - 1881 ( ﻚﻳ رد ﺎﺒﻳﺮﻘﺗ

ﺪﻧﺪﻴﺳر ترﺪﻗ ﻪﺑ ﻪﻴﻛﺮﺗ و ناﺮﻳا رد نﺎﻣز .

ﻫر ود ﺮﻫ ﺔﻳﺎﭘﺮﺑ ار نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ةژوﺮﭘ ،ﺮﺒ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ رﻮﺸﻛ ود و ﺪﻧدﺮﻛ زﺎﻏآ ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ زا نﺎﺴﻜﻳ ﺶﻴﺑ و ﻢﻛ ﻲﺘﺷادﺮﺑ -

ﺪﻧراد ﻲﻧاواﺮﻓ يﺎﻬﺘﻫﺎﺒﺷ ﻲﺨﻳرﺎﺗ .

ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻴﻛﺮﺗ و ناﺮﻳا رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ،لﺎﺣ

ﻪﺘﺷاد توﺎﻔﺘﻣ ﻲﺘﺷﻮﻧﺮﺳ ﺖﺳا

. ﻬﺟ مﺎﻈﻧ هﺎﮔﺪﻳد ﻦﺘﺷاﺬﮔ رﺎﻨﻛ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد و ﻲﻧﺎ

يرﺎﺘﺧﺎﺳ تاﺰﻳﺎﻤﺗ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﺗﺎﻘﺒﻃ يﺎﻬﻠﻴﻠﺤﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ -

ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﻲﺷور زا هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ يدﺎﻬﻧ -

ﻪﺑ رﻮﺧرد ﻲﺨﺳﺎﭘ ﻦﺘﻓﺎﻳ ﻲﭘ رد ،ﻲﺨﻳرﺎﺗ

ﻢﻴﺘﺴﻫ توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﻲﺋاﺮﭼ .

يﺮﻴﺛﺎﺗ ﺎﻣ ﻢﻋز ﻪﺑ ﻪﻛ تاﺰﻳﺎﻤﺗ ﻦﻳا زا ﻪﻨﻴﻣز رﺎﻬﭼ ،ﺖﻳﺎﻬﻧ رد

ﺷﻮﻧﺮﺳ توﺎﻔﺗ ﺮﺑ هﺪﻨﻨﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﺘﺷاد رﻮﺸﻛود رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺖ

ﺪﻧا هدﺮﻛ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ار ؛ﻢﻳا

زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﻨﻴﻣز رﺎﻬﭼ ﻦﻳا :

ﻞﻜﺷ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ ةژوﺮﭘ زﺎﻏآ نﺎﻣز رد نرﺪﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ يﺮﻴﮔ

ﻪﻔﻳﺎﻃ و ﻲﻠﻳا ،ﻲﻫوﺮﮔ ،ﻲﻣﻮﻗ ﺮﺜﻜﺗ ،نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ و ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺎﺑ نآ ﺔﻄﺑار و ﻦﻳد دﺎﻬﻧ ،يا

ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫﺪﻣآرد ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد و دﺎﺼﺘﻗا هﺮﺧﻻﺎﺑ .

نﺎﮔژاو يﺪﻴﻠﻛ

يرﺎﺘﺧﺎﺳ تاﺰﻳﺎﻤﺗ ،نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ -

ﺖﻣﻮﻜﺣ ،ﺖﺴﺴﮔ ،ناﺮﺤﺑ ،يدﺎﻬﻧ

ﻪﻣﺎﻛدﻮﺧ

ــــــــــــــــــــــــــ

ﻪﻌﻣﺎﺟ هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا١ ﺷ

،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ هﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻨ tazad@ut.ac.ir

ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ2 ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻨﺷ

behruz.delgosha@gmail.com

ﻲﻧﺎﻣز ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ نﺎﻜﻣا و ﻪﻴﻛﺮﺗ و ناﺮﻳا ﻲﺨﻳرﺎﺗ اﺪﺒﻣ نﺪﺷ ﻲﻜﻳ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ رﺎﻛ ﻦﻳا ؛ﺪﻨﺘﺴﻫ يدﻼﻴﻣ ﻪﺑ ﺐﻠﻏا ﺎﻬﺨﻳرﺎﺗ3 ﺮﮔ ترﻮﺻ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻊﻳﺎﻗو ﻲﺧﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﺘﻓ

ﺖﺳا . هﺪﺷ هدروآ ﺰﻴﻧ ﺦﻳرﺎﺗ يﺪﻴﺷرﻮﺧ اﺪﺒﻣ ،ناﺮﻳا ﻊﻳﺎﻗو زا ﻲﺧﺮﺑ ةرﺎﺑرد

ﺖﺳا .

(2)

122

ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻠﺠﻣ ﻢﺸﺷ و ﻢﺠﻨﭘ هرﺎﻤﺷ ،مود لﺎﺳ ،ناﺮﻳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390

ﻪﻠﺌﺴﻣ حﺮﻃ

ﻪﻧاﺮﻳو ﺮﺑ ﻲﻔﻄﺼﻣ و نﺎﺧﺎﺿر ،ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ زا هﺪﻧﺎﻣ ﻲﻗﺎﺑ يﺎﻫ ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑ ار ترﺪﻗ نﺎﻜﻠﭘ ،لﺎﻤﻛ

ﺪﻧﺪﻳدرﻮﻧ رد .

ﺪﻧﺪﻴﺳر ترﺪﻗ ﻪﺑ نﺎﻣز ﻚﻳ رد ﺎﺒﻳﺮﻘﺗ ،ﺮﺒﻫر ود ﺮﻫ ﻧا رد ار رﺎﻛ ةرﺎﭼ و 1

ﻊﻳﺮﺳ مﺎﺠ

نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻧﺪﻳد دﻮﺟﻮﻣ يﻮﮕﻟا ﺎﻬﻨﺗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ بﺮﻏ زا ﺪﻴﻠﻘﺗ ﻪﺑ ﺮﻴﮔاﺮﻓ2

. ﺰﻴﻧ ﻪﻴﻛﺮﺗ و ناﺮﻳا يﺎﻫرﻮﺸﻛ

ود زا ﻚﻴﭽﻴﻫ ﻪﻛ ﻦﻳا ﺖﺴﺨﻧ ؛ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﺳﺎﺳا ﺖﻫﺎﺒﺷ رﺎﻬﭼ ﻞﻗاﺪﺣ ،نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺔﻴﻟوا كﺮﺤﻣ و ﺶﻟﺎﭼ ﻪﻛ نآ ﺮﮕﻳد ؛ﺪﻧﺪﺸﻧ بﺮﻏ ةﺮﻤﻌﺘﺴﻣ رﻮﺸﻛ رﻮﺸﻛ ود ﻦﻳا ياﺮ

ﻦﻳا مﻮﺳ ؛دﻮﺑ ﻲﻧوﺮﻴﺑ ِﻲﻨﻏ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺮﻘﺘﺴﻣ ﺶﻴﭘ زا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻚﻳ ياراد رﻮﺸﻛ ود ﺮﻫ ﻪﻛ

ﺪﻧدﻮﺑ ﺰﻴﻣآ رﺎﺨﺘﻓا و ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻲﺘﻳﻮﻫ و ﻲﻠﻣ بادآ ،ﻲﻨﻳد يﺎﻫروﺎﺑ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ،ﻲﺘﻨﺳ .

لﺎﻘﺘﻧا ﻪﻛ نآ مرﺎﻬﭼ

ﻗ لﺎﻘﺘﻧا ﻦﻳا و ﺪﻴﻣﺎﺠﻧا لﻮﻄﺑ لﺎﺳ ﻦﻳﺪﻨﭼ نرﺪﻣ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻪﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ ترﺪﻗ ﺔﻠﻤﺣ ﺔﻄﺳاو ﻪﺑ ﻪﻧ ترﺪ

هدﻮﺗ ﻢﻴﻈﻋ شﺰﻴﺧ ﺎﻳ و ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻲﻧﺎﮕﺒﺨﻧ يﺮﺒﻫر و ﺖﻳاﺪﻫ ﺎﺑ ﺎﺒﻟﺎﻏ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺖﻣﻮﻜﺣ زا نوﺮﻴﺑ يﺎﻫ

ﺪﻨﺘﺷاد ار نرﺪﻣﺎﺸﻴﭘ ﺖﻣﻮﻜﺣ رد يراﺰﮔرﺎﻛ ﺔﻘﺑﺎﺳ دﻮﺧ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ .

و ناﻮﺟ يﺎﻬﻛﺮﺗ بﻼﻘﻧا

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻃوﺮﺸﻣ بﻼﻘﻧا ﺪﻨﺘﺴﻫ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻧﻮﮕﻨﻳا ﺺﺨﺸﻣ يﺎﻫ

.

ا ﺲﭘ هﺎﺷﺎﺿر ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺶﺗرا زا و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﻫﺎﺷدﺎﭘ مﺎﻈﻧ سار رد ،يرﻮﻬﻤﺟ يراﺮﻗﺮﺑ رد ﻲﻣﺎﻛﺎﻧ ز

دﺮﺑ هﺮﻬﺑ دﻮﺧ يﺎﻬﺣﺮﻃ ﻲﻳاﺮﺟا يوزﺎﺑ .

يرﻮﻬﻤﺟ مﺎﻈﻧ سار رد و ﺖﺧاﺪﻧاﺮﺑ ار ﻖﺑﺎﺳ مﺎﻈﻧ ،ﺎﻣا كرﻮﺗﺎﺗآ

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﺑﺰﺣ ،ﺶﺗرا ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ يﺎﺠﺑ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ دﺎﻴﻨﺑﻮﻧ ﻴﻨﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ياﺮﺟا مﺮﻫا ﻪﺑﺎﺜﻣ ﻪﺑ ار 3

نﺎ

دراﺬﮔ . ﺪﻴﻣﺎﺠﻧا رﻮﺸﻛ ود نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻧور رد توﺎﻔﺘﻣ ًﻼﻣﺎﻛ ﻲﺘﺷﻮﻧﺮﺳ ﻪﺑ ﺮﻴﺴﻣ ود ﻦﻳا .

ﮓﻨﺟ زا ﻪﻴﻛﺮﺗ

ﻤﻴﻧ زا و ﺪﻧﺎﻣ نﻮﺼﻣ مود ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺔ

ﺑ يدﻼﻴﻣ ﻞﻬﭼ ﺔﻫد مود ﻪ

ﻲﻣﺎﻈﻧ ﻪﺑ ﻲﺑﺰﺣ ﻚﺗ ﻲﻣﺎﻈﻧ زا اﺰﻧورد ترﻮﺻ

هﺪﺷ ﻆﻔﺣ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد و ﻲﺑﺰﺣ ﺪﻨﭼ ﺖﺳا

. ،ﺎﻣا ناﺮﻳا رد هﺎﺷﺎﺿر ﺖﻣﻮﻜﺣ

ﺖﺴﻧاﻮﺘﻧ رﻮﺸﻛ دراد نﺎﻣا رد ﻲﻧﺎﻬﺟ مود ﮓﻨﺟ زا ار .

ﺰﺟ ﺖﻣﻮﻜﺣ ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ رد

هرود زا ﺲﭘ هﺎﺗﻮﻛ يا

ﺖﺷاد ﻪﻣﺎﻛدﻮﺧ ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ ،ﻪﻧﺎﮕﻴﺑ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﺷﺎﺿر ﻊﻠﺧ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ و مود ﻞﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﮓﻨﺟ

، ﺪﻨﭼﺮﻫ

ﺮﻫﺎﻇ رد

، ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﻆﻔﺣ ﻪﻃوﺮﺸﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ .

ﺳ مﺎﻈﻧ ،ناﺮﻳا رد ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻲﺘﻨ

- نﺎﮕﺒﺨﻧ ﻪﻛ ﻲﻣﻼﺳا

ﺎﻳ و ﻪﻟﺎﺤﺘﺳا رد ﻲﻌﺳ نرﺪﻣ ﻢﻛ ﺖﺳد

ﺪﻨﺘﺷاد نآ ﺪﻳﺪﺤﺗ

، هﺎﺷﺎﺿر زا ﺲﭘ ﻪﻫد رﺎﻬﭼ زا ﺮﺘﻤﻛ رد ﺖﺴﻧاﻮﺗ

ار ترﺪﻗ و هدﺮﻛ جرﺎﺧ ﻪﻨﺤﺻ زا ار رﻮﻛﺬﻣ نﺎﮕﺒﺨﻧ ،ﻲﻣدﺮﻣ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﺞﻴﺴﺑ ﺎﺑ ﺖﺳد رد

دﺮﻴﮔ .

د هﺎﺷﺎﺿر١

ﺮﺒﻣاﻮﻧ ر 1923 ﺮﻳزو ﺖﺴﺨﻧ ﺮﺒﻣﺎﺳد رد و

1925 ﺮﺒﺘﻛا رد كرﻮﺗﺎﺗآ ؛ﺪﺷ هﺎﺷ 1923

ﺪﺷ رﻮﻬﻤﺟ ﺲﻴﺋر

لدﺎﻌﻣ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد٢

"

يزﺎﺳﻮﻧ

"

ةژاو ياﺮﺑ Modernization او دﻮﺧ و هدﺮﻜﻧ هدﺎﻔﺘﺳا

ﻣ ةژ ﺎﻨﻴﻋ ار رﻮﻛﺬ

هدﺮﺑ رﺎﻛ ﻪﺑ ﻢﻳا . ﺎﻓﺮﺻ يزﺎﺳ نرﺪﻣ ﻪﻛاﺮﭼ ﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ

ﺎﻳ و يزﺎﺳﻮﻧ ﻦﻳا ﻪﻜﻠﺑ ﺖﺴﻴﻧ ﻲﺘﻨﺳ ﺎﻳ دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺿو يزﺎﺳﻮﻧ ي

ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ و ﻞﻜﺷ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ يزﺎﺳزﺎﺑ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا

دﺮﻳﺬﭘ ةژاو رد نآ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﻛ

"

نرﺪﻣ

"

ﺖﺳا ﺮﺘﺘﺴﻣ

مدﺮﻣ هاﻮﺨﻳرﻮﻬﺟ بﺰﺣ3

) Republican People’s Party ﺎﺳ رد(

ل 1923 ﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ نﺎﻴﻨﺑ

(3)

ناﺮﻳا رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺔﻠﺌﺴﻣ

123

دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻦﻳا ﺎﻣ ﻲﺳﺎﺳا ﺶﺳﺮﭘ ،تﺎﻣﺪﻘﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ :

ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻢﻏر ﻲﻠﻋ اﺮﭼ يﺎﻫ

رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ،رﺎﻴﺴﺑ

؟دﺮﻛ اﺪﻴﭘ توﺎﻔﺘﻣ ﻼﻣﺎﻛ ﻲﺘﺷﻮﻧﺮﺳ ﻪﻴﻛﺮﺗ و ناﺮﻳا

ﻪﻨﻴﻣز و ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ يﺮﻈﻧ يﺎﻫ

نارود ،ﻲﻧﺎﻬﺟ لوا ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ ﺔﻫد ود ﺔﻠﺻﺎﻓ رد ﻪﻴﻛﺮﺗ و ناﺮﻳا رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻜﻠﺑ ،ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻒﻄﻋ طﺎﻘﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻧ ار كرﻮﺗﺎﺗآ و هﺎﺷﺎﺿر ﺖﻣﻮﻜﺣ

"

دﺮﻓ ﺖﻳ ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺎﻫ

"

حﺮﻄﻣ يﺎﺟ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻳ ؛داد ﻢﻴﻫاﻮﺧ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ مﺎﻋ ﺔﻟﻮﻘﻣ ﻚﻳ ةﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ندﺮﻛ

) ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔراﺪﺘﻗا نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻼﺜﻣ (1

ﻪﺑ ار نآ ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ ﺪﻣﺎﻴﭘ ترﻮﺻ ا

ﻲﺨﻳرﺎﺗ ي -

رﻮﺸﻛ ﺮﻫ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻣ ﻢﻴﻨﻛ ).

،ﺮﺑو 1387 125: ( آ ﺮﻴﺳ و نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻲﺳرﺮﺑ زا بﺎﻨﺘﺟا لﻮﻤﺸﻧﺎﻬﺟ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺐﻟﺎﻗ رد ن

ﻪﺑ ﻪﻛ يدﺮﻓ ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ يﺎﻬﻴﮔﮋﻳو و ﻲﻣ يوﺎﻛاو ار ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ رﻮﺸﻛ ﺮﻫ رد ﻲﺨﻳرﺎﺗ ترﻮﺻ

ﻢﻴﻨﻛ . ﻦﻳا زا

ندﺮﻛ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﻧ و ﺮﺒﻫر ود ﻦﻳا يﺎﻫدروﺎﺘﺳد حﺮﺷ ﺎﺑ ﻪﻧ ار ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺮﺘﻬﺑ ﻢﻬﻓ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ،ﺮﻈﻧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﺎﻬﻧآ يﺎﻬﺗوﺎﻔﺗ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﮋﺗاﺮﺘﺳا و يراﺬﮔ

يرﺎﺘﺧﺎﺳ تاﺰﻳﺎﻤﺗ رد ﺖﻗد ﺎﺑ ﻪﻜﻠﺑ ، -

ود يدﺎﻬﻧ

ﻪﻤﻫ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ يﻮﺳ ﻪﺑ ﺖﻤﻳﺰﻋ ﺔﻄﻘﻧ رد هﮋﻳﻮﺑ رﻮﺸﻛ مﺎﺠﻧا ﻪﺑ ،ﻪﺒﻧﺎﺟ

ﻢﻴﻫاﻮﺧ ﺪﻧﺎﺳر ).

،رﻮﻣ 1382 11: (

هﺎﮔﺪﻳد نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻳﺎﻬﻫﺎﮔﺪﻳد فﻼﺧﺮﺑ ﻲﻨﻌﻳ

"

ﻲﻧﺎﻬﺟ مﺎﻈﻧ

"

ﻪﻧ و ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻧورد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﻴﺛﺎﺗ ،

هﮋﻳﻮﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ هدادراﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ ﺰﻛﺮﻣ رد ار ﻲﺑﺮﻏ نرﺪﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ

ار بﺮﻏ ﺮﻴﺛﺎﺗ و

ﻪﺘﺧﺎﺳ دوﺪﺤﻣ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻦﻳزﺎﻏآ ﺔﻄﻘﻧ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻢﻳا

. يﺎﻫرﻮﺸﻛ بﺮﺨﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻲﺘﺣ

نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺮﺑ ﻲﺑﺮﻏ )

ﺖﻴﻨﻣا ناﺮﺤﺑ (

ﻪﺑ ﻪﻧ ار نآ ، ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺮﻴﺳ ترﻮﺻ

رد ﻪﻛ ،نﻮﻣاﺮﻴﭘ نﺎﮕﻧﺎﮕﻴﺑ ﺔﻠﺧاﺪﻣ ياﺮﺑ ار هار ﻪﻛ ﺎﻫرﻮﺸﻛ يرﺎﺘﺧﺎﺳ يﺎﻬﻔﻌﺿ ﻲﺳرﺮﺑ ﺐﻟﺎﻗ

هدﺮﻛراﻮﻤﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺖﺳا

2ﻢﻳا . هﺪﻳﺪﭘ ﻦﻴﻴﺒﺗ رد ﺰﻴﻧ ار ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺎﻓﺮﺻ يﺎﻬﻠﻴﻠﺤﺗ رﺎﻨﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ

ﻲﻣ ار ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻲﺘﻠﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نآ لﻮﺒﻗ و ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺔﺑﺮﺠﺗ ﻦﺘﻣ زا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻞﻣﺎﻋ ﺪﻳﺮﺠﺗ اﺮﻳز ﻢﻳراﺬﮔ

ﻢﺸﭼ ﻲﺷﻮﭘ زا ﻪﻨﻴﻣز ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺎﻫ -

ﻞﻜﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻣ نآ يﺮﻴﮔ

ﻢﻴﻧاد ).

نﺎﻤﻫ 348: ( ضﺮﻓ ﻦﻳا ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

هدﺮﻛ ظﺎﺤﻟ ار يﺮﻈﻧ هﺪﻤﻋ ﺶﻘﻧ ،يداﺪﺒﺘﺳا ِﻲﻫﺎﺷدﺎﭘ يﺎﻬﺘﻣﻮﻜﺣ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻪﻛ ﻢﻳا

جﺮﻫ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ رد يا

ﻪﺘﺷاد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ياﺪﺘﺑا رد جﺮﻣ و اﺪﺒﺘﺳا راﺮﻤﺘﺳا و مواﺪﺗ ،نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﺎﻣا ﺪﻧا

د

ﻪﺘﺷاد ﻪﻌﺳﻮﺗ و نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ياﺮﺑ يﺪﻨﻳﺎﺷﻮﺧﺎﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ رﻻﺎﺴﻧاﻮﻳد ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺎﻳ و ﻲﻫﺎﺷ ﺖﺳا

).

نﺎﻤﻫ 11: (

ﺖﺳد رد يداﺪﺒﺘﺳا ﺎﻳ ﻪﻣﺎﻛدﻮﺧ ترﺪﻗ ﺖﻴﺒﺜﺗ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻪﻛ ﻲﺨﻳرﺎﺗ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻣﺎﻤﺗ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ــــــــــــــــــــــــــ

Authoritarian Modernization١

ﻪﻧاﺮﻣآ ﺎﻳ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔراﺪﺘﻗا نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ )

ﻲﻜﺑﺎﺗا : 1385 (

ﺖﺴﻴﻧ ﻦﻳا رﻮﻈﻨﻣ 2

ا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻛ ز

،دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﺎﺸﮕﻫار ناﺮﻳا ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻲﻧﺎﻬﺟ مﺎﻈﻧ ﻪﻳﺮﻈﻧ

ﺎﻫرﺎﻛ ﻞﺜﻣ ﻲﻳ ) نارﻮﻓ : 1382 ( ﺎﻳ ) ﺐﺟر هداز : 1378 ( ﻳا يﺪﻣآرﺎﻛ ﺑ ار ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦ ﻪ

هداد نﺎﺸﻧ ﻲﺑﻮﺧ ﺪﻧا

(4)

124

، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390

هدﺮﻛ ﻚﻤﻛ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻫوﺮﮔ ﺎﻳ دﺮﻓ ﺪﺷ ﻪﻨﻳدﺎﻬﻧ ﺪﻨﻳاﺮﻓ و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻊﻧاﻮﻣ ةﺮﻣز رد ار ﺪﻧا

راﺮﻗ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ن

هداد ﻢﻳا . يرﺎﺘﺧﺎﺳ يﺎﻬﺗوﺎﻔﺗ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﺎﻈﻧ رﺎﺘﺧﺎﺳ يور ﺮﺑ رﻮﻣ نﻮﺘﮕﻨﻳﺮﺑ نﻮﭽﻤﻫ ﺎﻣ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺪﻨﭼﺮﻫ ،ﺎﻣا

هدﻮﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ زﺎﻏآ ةرود رد ﺎﻫرﻮﺸﻛ تﺎﻘﺒﻃ ﻲﻠﺧاد نﺎﻣزﺎﺳ عﻮﻧ ،وا فﻼﺧﺮﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ ،ﺖﺳا

ر يرﺎﺠﺗ تﺎﻘﺒﻃ و نﺎﻧﺎﻘﻫد ،ناراﺪﻨﻴﻣز ﺎﺑ نآ ﺔﻄﺑار و ﻪﻤﻛﺎﺣ ﺮﻈﻧ رد ،توﺎﻔﺗ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ا

ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ ﻢﻳا . ﺖﻟود و دﺎﺼﺘﻗا ،ﻦﻳد ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﺎﻣ ﺪﻴﻛﺎﺗ ﻪﻜﻠﺑ

هدﻮﺑ ﺖﺳا . ﻪﺑ رﻮﻣ يﺮﻈﻧ لﺪﻣ ،ﺎﻣ ﺮﻈﻧ زا اﺮﻳز

ﺔﻘﺒﻃ ،يداﺪﺒﺘﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻤﻴﻫﺎﻔﻣ ﺮﺑ ءﺎﻜﺗا ﻞﻴﻟد

ةرود رد ﻢﻛ ﺖﺳد ،اوژرﻮﺑ ﺔﻘﺒﻃ ﺎﻳ و راﺪﻨﻴﻣز ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺎﻬﻴﮔﮋﻳو ﺮﺑ ،ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ

- ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

دراﺪﻧ ﻖﺑﺎﻄﺗ ناﺮﻳا .

مﻮﻬﻔﻣ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ

"

ﻪﻣﺎﻛدﻮﺧ ﺖﻣﻮﻜﺣ

"

رد يداﺪﺒﺘﺳا يﺎﻬﺘﻣﻮﻜﺣ فﻼﺧﺮﺑ ار ﻲﻧاﺮﻳا يﺎﻬﺘﻣﻮﻜﺣ

رد و رﺎﺸﻗا زا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﻜﻠﺑ ﺎﻬﻧآ سار رد و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺸﻗا ﺮﺑ ﻲﻜﺘﻣ ﻲﻳﺎﻬﺘﻣﻮﻜﺣ ﻪﻧ ،ﻲﻄﺳو نوﺮﻗ يﺎﭘورا ﻧآ قﻮﻓ ﻲﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﺎﻬ ﺪﻧاد

).

،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1388

7: ( دﺎﺠﻳا رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ مﺪﻋ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ،هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا زا

ترﺪﻗ نزاﻮﺗ ﻪﺑ هﺎﮕﭽﻴﻫ ﻪﻣﺎﻛدﻮﺧ ﺖﻟود يﺎﻬﻳراﺬﮕﺘﺳﺎﻴﺳ ،1

ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺖﺑﺎﺛ ﻦﻴﻧاﻮﻗ و قﻮﻘﺣ ترﻮﺻ رد و2

ﻲﻤﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻖﻤﻋ و هﺪﺸﻧ راﺪﻳﺎﭘ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺐﻟﺎﻗ هژوﺮﭘ دﺮﺒﺸﻴﭘ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ؛ﺪﺑﺎﻳ

ﻳﺎﻫ ﻞﺜﻣ ﻲ

ﻞﻜﺷ و ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺖﺷﺎﺒﻧا ،تﺎﺒﺛ ﻲﻧﻻﻮﻃ نارود ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻪﻛ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ رد ﺖﺳا نرﺪﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ يﺮﻴﮔ

ﻲﻣ ﻢﻴﻘﻋ ﻪﻣﺎﻛدﻮﺧ ﻲﺳﺎﻴﺳ مﺎﻈﻧ ﻚﻳ بﻮﭼرﺎﭼ ﺪﻧﺎﻣ

. مﺎﻈﻧ ﻲﮔﺪﻨﻛاﺮﭘ و ﺮﺜﻜﺗ رد ﺖﻗد ﺎﺑ ﺰﻴﻧ نﺎﻴﻣﺎﻫاﺮﺑآ

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻬﻔﻣ ﺮﮔا ﻪﻛ ﺪﻫد

"

ﻪﻘﺒﻃ

"

ﺎﺼﺘﻗا ﻲﮔﺪﻧز و ﺖﺸﻴﻌﻣ رد ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ ﻪﺑ ار دوﺪﺤﻣ يد

ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ار ﺖﻣﻮﻜﺣ و ﺖﺳﺎﻴﺳ ةزﻮﺣ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﻊﻓﺎﻨﻣ ندﺮﻛ لﺎﺒﻧد و ﻲﺗﺎﻘﺒﻃ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﺑ ندﻮﺑ هﺎﮔآ و ﻢﻴﻨﻜﻧ ﺖﻤﺣز ﻪﺑ ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﻞﻳاوا ﺎﺗ هﺎﮕﻧآ ﻢﻴﻳاﺰﻓﺎﻴﺑ نآ ﻲﻣ

،ﺖﻔﮔ ﻦﺨﺳ ناﺮﻳا رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻘﺒﻃ دﻮﺟو زا ناﻮﺗ

ﻫﺬﻣ و يداﮋﻧ ،ﻲﻠﺤﻣ ،ﻲﻣﻮﻗ ،ﻲﻠﻳا ﻖﺋﻼﻋ ﺮﻴﮕﻤﺸﭼ ﺮﺜﻜﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ اﺮﻳز ﺮﺘﻤﻛ داﺮﻓا ،ﻲﺒ

ﻲﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ

ﺪﻨﻨﻛ لﺎﺒﻧد و ﻪﺘﻓﺎﻳرد ار دﻮﺧ ﻲﺗﺎﻘﺒﻃ ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﺪﻨﻳآ ﻖﺋﺎﻓ ﻲﻠﺤﻣ ﻖﺋﻼﻋ ).

،نﺎﻴﻣﺎﻫاﺮﺑآ 1380

ص ، 33 ( ﻦﻳا

ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ،ﻲﺗﺎﻘﺒﻃ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺖﺴﺑرﺎﻛ زا ار ﺎﻣ ﻲﮔﮋﻳو ﻲﻣ زﺎﺑ رﻮﻣ نﻮﺘﮕﻨﻳﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ يا

دراد . ارﺎﻛ ﺮﺑ هوﻼﻋ

ﻳﺪﭘ درﻮﻣ رد ﻲﺗﺎﻘﺒﻃ يﺎﻬﻠﻴﻠﺤﺗ ندﻮﺒﻧ هﺪ

ناﺮﻳا ِﻲﻋﺎﻤﺘﺟا نﻼﻛ يﺎﻫ -

ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﻞﻳاوا ﺎﺗ ﻞﻗاﺪﺣ ﻦﻳا–

ﻪﺒﺷ ﻲﺘﺣ ﺎﻳ و ﻢﺴﻴﻟادﻮﺌﻓ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻤﻴﻫﺎﻔﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻲﺘﺴﻴﺴﻛرﺎﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ نﺎﮔژاو ﺪﻘﻧ ﺎﺑ هﮋﻳﻮﺑ وا١

،ﻢﺴﻴﻟادﻮﺌﻓ

،ناﺮﻳا ﺔﻌﻣﺎﺟ و ﺦﻳرﺎﺗ ةرﺎﺑرد ار يداﺪﺒﺘﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ و يزاوژرﻮﺑ ﺪﻧاد ﻲﻤﻧ ﺐﺳﺎﻨﻣ و ﺎﺠﺑ

) . ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1388 ،

ﺻ ﺺ 69 - 48 (

ﺰﻳﺎﻤﺗ ﻦﻳا 2

ﻦﻴﺑ ﺘﻣﻮﻜﺣ يﺎﻬﻣﺎﻈﻧ ﻲ

ﻪﻣﺎﻛدﻮﺧ ) Arbitrary (

يداﺪﺒﺘﺳا ﺎﻳ ﻪﻘﻠﻄﻣ و )

Despotism (

ﻪﺑ ﻪﻴﺒﺷ

ﺑو ﺲﻛﺎﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺗاﺰﻳﺎﻤﺗ ﺮ

ﻓ و لﺎﻴﻧﻮﻤﻳﺮﺗﺎﭘ ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻦﻴﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﺋﺎﻗ لادﻮﺌ

. ) ،ﺲﻜﻳﺪﻨﺑ 1382 ﺺﺻ ، 393 -

386 (

(5)

125

رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ةژوﺮﭘ دﺮﺒﺸﻴﭘ ياﺮﺑ يرﺎﺠﻨﻬﺑﺎﻧ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ،ﻲﻧاﺮﻳا ﺔﻌﻣﺎﺟ ﺮﺜﻜﺗ ﺖﺧادﺮﭘ ﻢﻴﻫاﻮﺧ نآ ﻪﺑ دﻮﺧ يﺎﺟ .1

يﺮﻈﻧ لﺪﻣ

ﻪﻠﺣﺮﻣ يﺪﻨﻳاﺮﻓ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ زا يا

و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا

ﻪﻌﻣﺎﺟ زا ﻪﻛ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﻣ ﻪﻣادا نرﺪﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﺎﺗ و هﺪﺷ زﺎﻏآ ﻲﺘﻨﺳ ﺖﻴﻌﺿو رد يا

هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﻈﻧ رد ،ﺪﺑﺎﻳ

ﺖﺳا . ﺔﻳﺮﻈﻧ ﺐﻟﺎﻗ رد هﺪﺷ حﺮﻄﻣ تﺎﻳﺮﻈﻧ ﻪﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻪﺑ ﺎﻣ هﺎﮕﻧ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻞﺣاﺮﻣ ةﺪﻳا ﺮﻈﻨﻣ زا

ﺖﺳا ﻚﻳدﺰﻧ يزﺎﺳﻮﻧ ﺎﻳ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ .

ﺪﺷر ﺔﻧﺎﮕﺠﻨﭘ ﻞﺣاﺮﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

- ﻮﺘﺳور يدﺎﺼﺘﻗا )

ﻮﺘﺳور

، 1960 ( ،

ﻲﻜﺴﻧﺎﮔرا ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺔﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ ﻞﺣاﺮﻣ )

ﻲﻜﺴﻧﺎﮔرا ، 1965 ( ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻞﺣاﺮﻣ ةرﺎﺑرد ﺮﻧﺮﻟ ﻞﻴﻧاد ﺔﻳﺮﻈﻧ و

) ﺮﻧﺮﻟ ، 1964 ( ﻪﻠﻤﺟ ﻦﻳا زا ﺪﻧا

. ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺳﺎﺳا ﻞﻜﺸﻣ ود ياراد ﺖﺳد ﻦﻳا زا ﻲﺗﺎﻳﺮﻈﻧ ﺪﺳﺮﻴﻣ ﺮﻈﻨﺑ :

ﺎﺗ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﻊﻗاﻮﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﻪﻛ ﻦﻳا ﺖﺴﺨﻧ بﺮﻏ ﺎﺒﻟﺎﻏ ﻪﻛ تﺎﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا هﺎﮕﺘﺳﺎﺧ ﻂﻳاﺮﺷ ﺮﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻲﺨﻳر

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻖﺒﻄﻨﻣ ،ﺖﺳا ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و .

ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هدﺮﺘﺴﮔ ﻲﻨﻴﺸﻧﺮﻬﺷ ﺮﺑ ﻪﻛ ﺮﻧﺮﻟ ﻞﻴﻧاد ﺔﻳﺮﻈﻧ ،ﻼﺜﻣ

هدﺮﻛ ﺪﻴﻛﺎﺗ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳآﺮﻓ زا ﻲﺘﻤﺴﻗ ﻪﺘﺷاد رود ﺮﻈﻧ زا ار ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا

هﮋﻳﻮﺑ و مﻼﺳا نﺎﻬﺟ ﻪﻛ ﺖﺳا

د زا ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رﺎﻴﺴﺑ يﺎﻫﺮﻬﺷ ياراد ،ﺪﻧراﺬﮕﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﺎﭘ ﻪﻜﻧآ زا ﺶﻴﭘ و زﺎﺑﺮﻳ

هدﻮﺑ يﺮﻔﻧ راﺰﻫﺪﺻ ﺪﻨﭼ يﺎﻬﺘﻴﻌﻤﺟ ﺎﺑ گرﺰﺑ ﺪﻧا

) ﻚﻟﻮﭘ ، 1968 (.

ﺶﻳﻮﭘ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ يﺎﺟ ﻪﺑ ،ﻪﻛ نآ ﺮﮕﻳد

ﻲﻧﺎﻣز ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻪﻌﺳﻮﺗ و نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ -

لﺎﺣ رد ﺎﻤﺋاد تاﺮﻴﻴﻐﺗ زا يﺪﻨﻳاﺮﻓ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و ﻲﻧﺎﻜﻣ

ﺪﺧر هدﺮﻛ ﺪﻴﻛﺎﺗ نآ ندﻮﺑ لﻮﻤﺸﻧﺎﻬﺟ و ﻲﻳﺎﺘﺴﻳا ﺮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ،دا ﻪﺑ ار نرﺪﻣ و ﻲﺘﻨﺳ يﺎﻬﺘﻴﻌﺿو و ﺪﻧا

ترﻮﺻ

ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻲﻟدﺎﻌﺗ ﺖﻴﻌﺿو ود ﻪﻌﻣﺎﺟ هﺎﮔﺮﻫ ﻪﻛ ﺪﻧا

ﻞﺣاﺮﻣ و ﺪﻨﻛ زﺎﻏآ لوا ﺖﻴﻌﺿو زا يا

ﺖﻓﺮﮔ ﺪﻫاﻮﺧ راﺮﻗ مود ﻲﻟدﺎﻌﺗ ﺖﻴﻌﺿو رد مﺮﺟﻻ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻲﻃ ار ﻲﺼﺨﺸﻣ .

ﻣ زا ،ﻚﻠﺑ ﻞﻳﺮﻴﺳ ﻲﻌﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا يداﺮﻓا دوﺪﻌ

هدﺮﻛ ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺮﻈﻨﻣ زا ار نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﺗ ﺖﺳا

ﺪﻫد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ )

ﻚﻠﺑ ، 1967 (.

ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﻚﻳ رد ار نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺳﺎﺳا زﺎﻓ رﺎﻬﭼ وا

دوﺪﺣ نﺎﻴﻣ 140

ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ نﺎﻬﺟ رﻮﺸﻛ )

نﺎﻤﻫ : 67 (.

زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻞﺣاﺮﻣ ﻦﻳا :

ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺶﻟﺎﭼ ،ﻢﻜﻳ

و هﺪﻳا ﺎﺑ ،ﻲﺘﻨﺳ ﺔﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ ﺔﻴﻟوا درﻮﺧﺮﺑ نآ نورد رد ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻌﻓاﺪﻣ ﺶﻳاﺪﻴﭘ و نرﺪﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ و ﺎﻫ

ﻪﻛ ،ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻣ

ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻧورد تﻻﻮﺤﺗ و ﺮﻴﻴﻐﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺪﻧاﻮﺗ )

اﺰﻧورد ( ﺎﺑ ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫدرﻮﺧﺮﺑ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺎﻳ و

ﻊﻣاﻮﺟ ﺮﮕﻳد )

اﺰﻧوﺮﺑ ( ﻞﻜﺷ ،مود ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻧا و هﺪﻨﻨﻛ نرﺪﻣ يﺮﺒﻫر ﻚﻳ ﺖﻴﺒﺜﺗ و يﺮﻴﮔ

ناﺮﺒﻫر زا ترﺪﻗ لﺎﻘﺘ

هﺎﮔﺪﻳد١

"

ﻒﻴﻌﺿ ﺔﻌﻣﺎﺟ

"

ناﺮﻳا درﻮﻣ رد ﺰﻳﺎﻤﺗ ﺔﻨﻴﻣز رد ﺲﻠﮕﻧا و ﺲﻛرﺎﻣ ،ﺮﺑو يﺎﻫرﺎﻛ رد ﻪﺸﻳر

قﺮﺷ ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ تا

ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و بﺮﻏو يرﺎﺛآ

نﻮﭽﻤﻫ ) ﺮﻳرﺎﺑ : 1363 ( ، ) نﻮﺘﻤﻟ : 1339 ( و ) يﻮﺴﻴﻋ : 1362 ( ناﺮﻳا ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺎﻬﻴﮔﮋﻳو ةرﺎﺑرد

دراد

(6)

126

، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390

ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﻛ يﺪﺣ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻬﻴﻧﻮﮔﺮﮔد ،مﻮﺳ ؛نرﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﺘﻨﺳ يا

و ﻲﻳﺎﺘﺳور ﺎﺒﻟﺎﻏ

ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ يزروﺎﺸﻛ لﺪﺒﻣ ﻲﺘﻌﻨﺻ و يﺮﻬﺷ ﺎﺒﻟﺎﻏ يا

دﻮﺷ . دﺪﺠﻣ ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ و ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ،مرﺎﻬﭼ

تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﺧﺎﺳ .

ﺮﻣ ﺎﺑ ﺖﻬﺟ ﺪﻨﭼ زا ﻞﺣاﺮﻣ ﻦﻳا ﺔﻳﺮﻈﻧ رد هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻞﺣا

ﺪﻨﺗوﺎﻔﺘﻣ يزﺎﺳﻮﻧ .

ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و نﺎﻬﺟ ﻖﻃﺎﻨﻣ و ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻣﺎﻤﺗ رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ دﺮﺒﺸﻴﭘ ﻦﺘﺷاد ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﻻوا

هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻲﺳرﺮﺑ و ﺪﻧا

. ﻲﺨﻳرﺎﺗ صﺎﺧ يﺎﻬﻴﮔﮋﻳو سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ يﺪﻨﺒﺗرﻮﺻ نﺎﻜﻣا ًﺎﻴﻧﺎﺛ -

دراد دﻮﺟو ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .

ﻪﺘﻓﺎﻳ نﺎﻳﺎﭘ ،ﺎﺜﻟﺎﺛ ﻲﻳﺎﻬﻧ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻪﻛ ﺮﺧآ ﺔﻠﺣﺮﻣ و ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﺎﺘﺴﻳا و

لﺎﺣ رد نﺎﻛﺎﻤﻛو ﻪﺘﺳﻮﻴﭙﻧ عﻮﻗو ﻪﺑ ﻼﻣﺎﻛ يرﻮﺸﻛ ﭻﻴﻫ ياﺮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﻧ نرﺪﻣ مﺎﻈﻧ ﻚﻳ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺖﺳا عﻮﻗو .

ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ و ﻚﻠﺑ يﺮﻈﻧ هﺎﮔﺪﻳد ﻦﺘﺷاد ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﻮﺘﺳار و دراو -

رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ

ﻤﻨﻫر ،ﻪﻴﻛﺮﺗ و ﻦﭘاژ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻚﻠﺑ يﺮﻈﻧ لﺪﻣ ﻞﻴﻤﻜﺗ رد ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ يﺮﻈﻧ نﻮ

ﻛ ﺪﻨﻨ ).

دراو

، 1970 ( ﺎﻬﻧآ ﺮﻈﻧ زا

ﻪﺑ ﺎﺒﻟﺎﻏ ﻪﻛ دراد هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﺎﻈﻧ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ نﺪﻣآ دﻮﺟﻮﺑ يﻮﺳ زا ﻲﺸﻨﻛاو ترﻮﺻ

ﻲﻣ ترﻮﺻ دﻮﺟﻮﻣ ﺶﻴﭘ زا يﺎﻫدﺎﻬﻧ و ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ دﺮﻴﮔ

. ﺎﺠﻳا ﻲﺘﺣ ﺎﻳ و لﻼﺧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻪﻛ ﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ ﻦﻳا ﺎﻬﻧآ د

1ﺖﺴﺴﮔ ﻪﻘﺒﻃ هوﺮﮔ ود ﺐﻟﺎﻗ رد ار ﺪﻧراد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد يﺪﻨﺑ

دﺮﻛ ه و ﻞﻣاﻮﻋ ،لوا هوﺮﮔ ؛ﺪﻧا

ﻞﺜﻣ ،ﺪﻧراﺪﻧ ﺎﻬﻧآ ﺮﺑ ﻲﻟﺮﺘﻨﻛ نرﺪﻣ نﺎﮕﺒﺨﻧ ﻪﻛ دﻮﺟﻮﻣ ﺶﻴﭘ زا يﺎﻬﺘﻴﻔﻴﻛ :

ﻲﺟرﺎﺧ كﺮﺤﻣ ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ نﺎﻣز

نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻚﻳﺮﺤﺗ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ .

نﺎﮕﺒﺨﻧ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ و تﻼﻜﺸﻣ ،مود ﺔﺘﺳد ناﺮﺒﻫر و

نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻲﻣ

ﻪﻠﻤﺟ زا ،ﺪﻨﻨﻛ لﺮﺘﻨﻛ و يرﺎﻜﺘﺳد ار ﺎﻬﻧآ ﺪﻨﻧاﻮﺗ :

رد ﻲﺘﻨﺳ يﺎﻫدﺎﻬﻧ يﺮﻴﮔرﺎﻜﺑ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ

ﺖﻳﻮﻫ ناﺮﺤﺑ ،نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﺻﺎﻘﻣ مﺎﺠﻧا يﺎﺘﺳار )

ﺖﻟود مﻮﻬﻔﻣ لﻮﺣ ﻲﻠﻣ ﺖﻳﻮﻫ ﻞﻴﻜﺸﺗ -

ﺖﻠﻣ ( ناﺮﺤﺑ ،

ﺖﻴﻨﻣا ) ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ترﺪﻗ لﺎﻤﻋا و ذﻮﻔﻧ ﻲﻤﺋاد ﺮﻄﺧ ناﺰﻴﻣ (

اﺮﺤﺑ ، ﺔﻌﺳﻮﺗ ن

يدﺎﺼﺘﻗا ) يﺪﺟ حﻼﺻا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﺳﺎﻴﺳ و يدﺎﺼﺘﻗا ﺔﻌﺳﻮﺗ رد نزاﻮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻼﻜﺸﻣ

يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻬﺘﺧﺎﺳﺮﻳز (

ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ناﺮﺤﺑ ، )

مدﺮﻣ ﻦﻴﺑ ﺎﻬﻧآ ذﻮﻔﻧ و ﻲﺳﺎﻴﺳ ناﺮﺒﻫر ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ (

ناﺮﺤﺑ و

مدﺮﻣ و ﻲﺳﺎﻴﺳ مﺎﻈﻧ ﺔﻄﺑار ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻼﻜﺸﻣ ﻲﻠﻛرﻮﻄﺑ و ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ )

نﺎﻤﻫ : 466 - 437 (

ﺑ ةرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا يﺮﻈﻧ لﺪﻣ ،ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﭽﻧآ سﺎﺳا ﺮ 1

ﺖﺳا هﺪﻣآ .

ﺖﻴﻌﺿو اﺪﺘﺑا رد

ﺖﺳا راﺮﻗﺮﺑ ﻲﺘﻨﺳ و نرﺪﻣﺎﺸﻴﭘ .

ﺪﻨﻜﻴﻣ ﻪﺟاﻮﻣ ﺶﻟﺎﭼ ﺎﺑ ار نآ ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳا ﻪﺑ ﺎﻬﻛﺮﺤﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ دورو .

نﺮﻗ رد ﻪﻴﺳور و ﺶﻳﺮﻃا ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﺴﻜﺷ و ناﺮﻳا ياﺮﺑ ﻢﻫدزﻮﻧ نﺮﻗ رد ﻪﻴﺳور ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﺴﻜﺷ ﺪﺠﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ ياﺮﺑ ﻢﻫ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺸﻟﺎﭼ ﻦﻴﻨﭼ ﺺﺨﺸﻣ يﺎﻫ

. هوﺮﮔ ﻚﻳ ﺎﻬﻛﺮﺤﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺶﻨﻛاو رد

ﺑ ﺖﺴﺴﮔ١

ﻪ ﺎﻳ و ﻲﺳﺎﻴﺳ ناﺮﺤﺑ ،يدﺎﺼﺘﻗا دﻮﻛر ﻂﺳﻮﺗ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ناﺮﺒﻫر ﻲﺳﺎﻴﺳ راﺪﺘﻗا ندﺎﺘﻓا ﺮﻄﺧ ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ

ﺑ ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﺘﻟود ﺔﻠﻤﺣ ﻪ

رﺪﻗ زا ﻪﻛ ﺖﺳا يﻮﺤﻧ ﺖﺳد زا ار نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ةژوﺮﭘ دﺮﺒﺸﻴﭘ نﺎﻜﻣا و ﺪﻧﻮﺷ ﻂﻗﺎﺳ ت

ﺪﻨﻫﺪﺑ

(7)

127

ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺮﺒﻫر مﺎﻈﻧ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ نﺎﻫاﻮﺧ ﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺖﻳﻮﻘﺗ يﺎﺘﺳار رد ﺎﺒﻟﺎﻏ ﻲﺗﺎﺣﻼﺻا و دﺮﻴﮔ

دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ دﺮﻛرﺎﻛ )

ﻲﻌﻓاﺪﺗ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ (1

ﻲﻣ عﻮﻗﻮﺑ دﺪﻧﻮﻴﭘ

. و رﺎﺟﺎﻗ يﺎﻬﺘﻣﻮﻜﺣ تﺎﺣﻼﺻا

ﺎﻤﺜﻋ عﻮﻧ ﻦﻳا زا ﻢﻫدزﻮﻧ نﺮﻗ لﻮﻃ رد ﻲﻧ ﺪﻧا

. هرود مﺎﺠﻧا زا ﺲﭘ ،ﻲﺣﻼﺻا تﺎﻛﺮﺣ زا ﻲﻧﻻﻮﻃ ﺎﺘﺒﺴﻧ يا

و هدارا ﺎﺑ ﻞﻜﺸﺘﻣ و نرﺪﻣ يﺮﺒﻫر ﻪﺑ نرﺪﻣﺎﺸﻴﭘ يﺮﺒﻫر زا ترﺪﻗ لﺎﻘﺘﻧا ﻚﻳ ﻲﺑﻼﻘﻧا ﺎﺒﻟﺎﻏ يﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻃ ﻲﻣ ترﻮﺻ ﺮﻴﮔاﺮﻓ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ مزﻻ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ دﺮﻳﺬﭘ

. ﺗ ﻪﻃوﺮﺸﻣ بﻼﻘﻧا ﺔﻠﺻﺎﻓ ﺖﺨﺗ ﻪﺑ ﺎ

ناﺮﻳا رد هﺎﺷﺎﺿر ﻦﺘﺴﺸﻧ )

1925 - 1906 ( رد كرﻮﺗﺎﺗآ يرﻮﻬﻤﺟ ﺖﺳﺎﻳر ﺎﺗ ناﻮﺟ يﺎﻬﻛﺮﺗ بﻼﻘﻧا و

ﻪﻴﻛﺮﺗ ) 1923 - 1908 ( ﺖﺳا لﺎﻘﺘﻧا ةرود ﻦﻳا ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ .

،يدﺎﺼﺘﻗا ةدﺮﺘﺴﮔ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ،ﺪﻳﺪﺟ يﺮﺒﻫر ﺎﺑ ﺲﭙﺳ

ﻲﻣ عﻮﻗﻮﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻚﻴﺗاﺮﻛورﻮﺑ ،ﻚﻳژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ دﺪﻧﻮﻴﭘ

. ﻢﻛ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا لﺎﺒﻧﺪﺑ ﻬﻧ ﻢﻛ

يﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫدﺎ

ﻲﻣ ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد رﺎﭼد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﺎﻈﻧ رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ ﻲﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ زوﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ

ﺪﻣﺎﺠﻧا .

رد و ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﺖﻟود هﮋﻳﻮﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ تاﺮﻴﻴﻐﺗ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ ﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ ﻦﻳا ﻞﺣ ﻗ ﺎﻬﻛﺮﺤﻣ لﺎﻤﻋا زا ﺶﻴﭘ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﻲﻔﻴﻛ ﺢﻄﺳ ﻚﻳ رد ار ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺖﻳﺎﻬﻧ ﻲﻣ راﺮ

ﺮﻴﻏ رد ؛ﺪﻫد

ﻲﻣ ﻪﺟاﻮﻣ ﺖﺴﺴﮔ ﺎﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ترﻮﺼﻨﻳا دﻮﺷ

. ﺲﭘ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ناﺮﻳا ﻪﺑ ﻦﻴﻘﻔﺘﻣ ﺔﻠﻤﺣ زا ﺲﭘ

ﺖﺳا هﺪﻣآ دﻮﺟﻮﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ مﺎﻈﻧ ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ و ﺖﻣﻮﻜﺣ طﻮﻘﺳ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺖﺴﺴﮔ ،ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا زا .

ﺎﻣا

ﻚﻳ ﺐﻟﺎﻗ رد نآ نﺪﻧﺎﺠﻨﮔ و هدﻮﺒﻧ نﺎﺴﻜﻳ ﻢﻫﺎﺑ ﺖﻴﻌﺿو ود ﻦﻳا زا ﺲﭘ ﻂﻳاﺮﺷ ﺔﻠﺻﻮﺣ زا يﺮﻈﻧ لﺪﻣ

ﺖﺳا جرﺎﺧ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا .

ﻲﻠﻛ ﺮﻴﺒﻌﺗ ﺎﺑ ﺖﺴﺴﮔ زا ﺲﭘ ﺖﻴﻌﺿو زا ﺎﻣ ،يور ﻦﻳا زا

"

راﺬﮔ ةرود

"

دﺎﻳ

ﻲﻣ ﻢﻴﻨﻛ . ﻲﻣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ،لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ ﺲﭘ و ﺖﺳا ﻢﺋاد ﻒﻗﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻴﻏ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻪﻛ ﻢﻴﻧاد

ﺪﻧﺮﺒﺸﻴﭘ يﺮﺒﻫر ردﺎﻛ ﻚﻳ زﺎﺑ ،راﺬﮔ ةرود نﺪﺷ يﺮﭙﺳ و ﺖﺴﺴﮔ ﺮﻫ زا ﻞﻜﺷ ،نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ة

ﺖﻓﺮﮔﺪﻫاﻮﺧ .

ياﺮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ار نآ و ﺖﺳا ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻲّﻠﻋ ﻪﻛ نآ زا ﺶﻴﺑ لﺪﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻢﻴﻨﻛ ﺪﻴﻛﺎﺗ ﺪﻳﺎﺑ

ﻪﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻲﻣ رﺎﻛ

ﻢﻳﺮﻴﮔ . ﻢﺘﺸﻫ ﺎﺗ ﻢﺠﻨﭘ ﻞﺣاﺮﻣ يور ﺮﺑ ﻲﻠﺻا ﺰﻛﺮﻤﺗ ،ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد

ﻪﻴﻛﺮﺗ و ناﺮﻳا ﺮﻴﺴﻣ توﺎﻔﺗ ﻞﻳﻻد ﻢﻴﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻢﻴﻨﻛ ﻦﻴﻴﺒﺗ ار ﻞﺣاﺮﻣ ﻦﻳا ندﻮﻤﻴﭘ رد

. يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ

ﺺﺨﺸﻣ ار ﻪﻴﻛﺮﺗ و ناﺮﻳا رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺎﻬﺘﻳدﺮﻓ توﺎﻔﺗ ،ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﻳﺎﭘ رد و ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻦﻳا دﺮﻛ ﻢﻴﻫاﻮﺧ .

ﺶﻴﭘ لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﻪﻣادا رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ زﺎﻏآ نﺎﻣز رد رﻮﺸﻛ ود يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺖﻴﻌﺿو اﺪﺘﺑا ﻪﺘﻔﮔ

ا ﻪﺘﺳد نآ ﺲﭙﺳ و يرﺎﺘﺧﺎﺳ يﺎﻬﻴﮔﮋﻳو ز

- دﺎﺼﺘﻗا ،ﻦﻳد ،ﺖﻟود يﺎﻫدﺎﻬﻧ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ يدﺎﻬﻧ ﺮﺜﻜﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و2

Defensive Modernization١

ﺖﺳا هﺪﺷ ﻊﺿو ﻚﻠﺑ ﻞﻳﺮﻴﺳ ﻂﺳﻮﺗ حﻼﻄﺻا ﻦﻳا )

ﻚﻠﺑ : 1967 (

ﻪﺘﺷاﺬﮔ رﺎﻨﻛ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زا ﺰﻴﻧ ار ،هداﻮﻧﺎﺧ دﺎﻬﻧ ﻲﺳرﺮﺑ2

ﻢﻳا اﺮﻳز رد يا ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻦﻴﻨﭼ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ﻲﻓﺎﻛ ﻊﺑﺎﻨﻣ ،ﻻوا

ﻮﺒﻧ سﺮﺘﺳد ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ يﺮﻈﻧ لﺪﻣ ،نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺮﺑ يدﺎﻬﻧ ﻦﻴﻨﭼ تاﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﺎﻴﻧﺎﺛ و د

رﺎﻴﺘﺧا رد

ﻢﻴﺘﺷاﺪﻧ . ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻞﻜﺷ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ار رﻮﺸﻛ ود رد ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺮﻴﺛﺎﺗ

رﻮﺸﻛ ود رد ﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻦﻳا يﺮﻴﮔ

ﻪﺘﺧﺎﺳ دوﺪﺤﻣ ﻢﻳا

(8)

128

، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390

هدﻮﺑ ﺮﺛﻮﻣ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ دﺮﺒﺸﻴﭘ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﺑ ﻪﻛ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻬﻫوﺮﮔ و ماﻮﻗا عﻮﻨﺗ و ار ﺪﻧا

ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻢﻴﻨﻛ

.

ةرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 1

- ﻲﺑﺮﻏ ﺮﻴﻏ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ يﺮﻈﻧ لﺪﻣ

ﻲﺳﺎﻨﺷ شور

شور ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا شور

"

ﻲﺨﻳرﺎﺗ - رﻮﺤﻣ درﻮﻣ ِﻲﻘﻴﺒﻄﺗ

"

ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻬﻴﮔﮋﻳو ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ ﺖﺳا

دوﺪﺤﻣ دراﻮﻣ ﺎﺑ يدرﻮﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ يرﺎﻴﺴﺑ دراد1

. ﺖﺴﻴﻧ فﺮﺻ يدرﻮﻣ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ .

شور

ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ - ﺖﺳا ﻲﺼﺨﺸﻣ يﺎﻬﻴﮔﮋﻳو ياراد دوﺪﺤﻣ دراﻮﻣ ﺎﺑ ﻲﺨﻳرﺎﺗ :

ﻪﺑ ،ﻢﻜﻳ و ﺖﺳا ﻲﻔﻴﻛ ﻲﺘﻨﺳ ترﻮﺻ

رﻮﺤﻣ درﻮﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ )

رﻮﺤﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﻞﺑﺎﻘﺗ رد (

ﻲﺨﻳرﺎﺗ و )

ﻲﻋاﺰﺘﻧا ﺖﻴﻠﻋ ﺎﺑ ﻞﺑﺎﻘﺗ رد (

دراد ﻞﻳﺎﻤﺗ .

ﻲﻣﺎﻤﻀﻧا ﻲﻳﺎﻬﺸﺳﺮﭘ ﻪﺑ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ شور ﻦﻳا رد ،مود ﻲﻤﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﺮﺗ

ﻲﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻧزادﺮﭘ ﻪﺸﻳر و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ

ﺑ ﺖﺤﺗ ةﺪﻳﺪﭘ يﺎﻫ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ و ﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻲﺳرﺮ

1 Small N

1 ( ﺖﻴﻌﺿو

يرﺎﺘﺧﺎﺳ نرﺪﻣﺎﺸﻴﭘ 2

( نﺪﺷ دراو ﻪﺑ ﻲﻧوﺮﻴﺑ كﺮﺤﻣ

نرﺪﻣﺎﺸﻴﭘ مﺎﻈﻧ 3

( يﺎﻬﻫوﺮﮔ ﺶﻳاﺪﻴﭘ

نورد هاﻮﺧدﺪﺠﺗ ﺶﻴﭘ رد و ﺖﻣﻮﻜﺣ

تﺎﺣﻼﺻا ﻦﺘﻓﺮﮔ

6 ( ﺶﻳاﺪﻴﭘ يﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ

و يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻲﺳﺎﻴﺳ 5

( تاﺮﻴﻴﻐﺗ مﺎﺠﻧا ،ﻲﻨﻓ ،يدﺎﺼﺘﻗا ةدﺮﺘﺴﮔ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻚﻴﺗاﺮﻛورﻮﺑ

8 ( ﻞﺣ رد ﺖﺴﻜﺷ

و ﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ ﺖﺴﺴﮔ

نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ رد

7 ( ﻂﺳﻮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ ﻞﺣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ داﺪﺧر و هاﻮﺧدﺪﺠﺗ يﺎﻬﻫوﺮﮔ

و ﻲﺳﺎﻴﺳ مﺎﻈﻧ ةزﻮﺣ رد هﮋﻳﻮﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺎﺼﺘﻗا تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺔﻣادا

4 ( يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻪﺑ ترﺪﻗ لﺎﻘﺘﻧا

ﻞﻜﺷ و نرﺪﻣ يﺮﺒﻫر يﺮﻴﮔ

ﺪﻣ ﻞﻜﺸﺘﻣ ةﺪﻨﻨﻛ نر

9 ( ةرود

راﺬﮔ

(9)

129

ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ور ﻦﻴﻤﻫ زا و ﺪﻨﺘﺴﻫ سﺎﺴﺣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ داﺮﻔﻧا و ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ ﻪﺑ ًﺎﺘﻴﻫﺎﻣ و ﺪﻧراد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺎﻫداﺪﺧر )

ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﻳ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻼﺜﻣ (

ﺐﺳﺎﻨﻣ ا ﺪﻧ . ﻦﻴﻋ رد ﺎﻬﺸﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ،مﻮﺳ

و ﻢﻴﻤﻌﺗ ﺔﻏﺪﻏد و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺑﺮﺠﺗ ،ندﻮﺑ اﺮﮕﺨﻳرﺎﺗ و يﺮﻴﺴﻔﺗ ﺪﻧراد ﺖﻴﻨﻴﻋ

. ،ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ،مرﺎﻬﭼ

ﻪﺑ ﻞﻗاﺪﺣ ار ﺎﻬﻧآ و ﺪﻧراد ﺖﻴﻌﻗاو نﻼﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫﺪﺣاو ﻪﻛ ﺪﻨﻜﻴﻣ ضﺮﻓ ﻲﻨﻤﺿ ترﻮﺻ )

ﻪﭼﺮﮔا

ﻖﻴﻘﺤﺗ لﻼﺧ رد تﺎﻗوا ﻲﻫﺎﮔ (

ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ .

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ شور ،ﻢﺠﻨﭘ رﺎﻛ يرﺎﻣآ يﺎﻬﺘﻴﻌﻤﺟ ﺎﻳ ﺎﻫ

ﻲﻤﻧ رﺮﺑ ﺖﺤﺗ ةﺪﻳﺪﭘ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻬﻗاﺪﺼﻣ ﺔﻤﻫ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد ار ﻲﺳ

دﺮﻴﮔ ) ،ﻦﻴﮕﻳر 1388 : 23 - 46 (

ﺖﺳا ﺪﺣاو يداﺪﺧر ﻖﻳدﺎﺼﻣ نﺎﻴﻣ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻬﺗوﺎﻔﺗ ﻦﻴﻴﺒﺗ ،ﺶﻫوﮋﭘ زا عﻮﻧ ﻦﻳا فﺪﻫ ،ﺖﻳﺎﻬﻧرد ) نﺎﻤﻫ : 220 ) ( ﻪﻴﻛﺮﺗ و ناﺮﻳا رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ داﺪﺧر ﻼﺜﻣ (

ﻞﻜﺷ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ةژوﺮﭘ زﺎﻏآ نﺎﻣز رد نرﺪﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ يﺮﻴﮔ

رد ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ ﻲﻌﻄﻗ ﺖﺴﻜﺷ ﺶﻳﺮﻃا ﺎﺑ ﮓﻨﺟ

) 1718 ( تﺎﻧﺎﺧ يراﺬﮔاو و ﻪﻴﺳور زا ﺖﺴﻜﺷ نآ زا ﺲﭘ و

ﺎﺟرﺎﻨﻴﻛ كﻮﭼﻮﻛ ﺔﻣﺎﻧﺪﻬﻋ ﻲﻃ رﻮﺸﻛ نآ ﻪﺑ ﻪﻤﻳﺮﻛ ﻦﻴﺸﻧ نﺎﻤﻠﺴﻣ )

1774 ( ﻢﻌﻃ نﺎﻴﻧﺎﻤﺜﻋ ﺎﺗ ﺪﺷ ﺐﺟﻮﻣ ،

ﻪﻣﺎﻧﺪﻬﻋ رد نﺎﻴﻧاﺮﻳا ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺔﺑﺮﺠﺗ زا ﺮﺘﺸﻴﭘ رﺎﻴﺴﺑ ار بﺮﻏ يﺮﺗﺮﺑ ﺦﻠﺗ نﺎﺘﺴﻠﮔ يﺎﻫ

) 1813 ( يﺎﭽﻧﺎﻤﻛﺮﺗ و

) 1825 ( ﺪﻨﺸﭽﺑ . ا يرادا يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ نﺎﮕﺒﺨﻧ يﺮﮕﻧزﺎﺑ زﺎﻏآﺮﺳ ﺎﻬﺘﺴﻜﺷ ﻦﻳ -

ﻲﻣﺎﻈﻧ - يدﺎﺼﺘﻗا

ﺶﻴﭘ نﺮﻗ ﻢﻴﻧ ﻞﻗاﺪﺣ ،دﻮﺧ

ﻲﻧاﺮﻳا نﺎﻳﺎﺘﻤﻫ زا دﻮﺑ

.١ ،تﺎﺣﻼﺻا ﺪﻨﻳاﺮﻓ عوﺮﺷ رد ﻲﻧﺎﻣز مﺪﻘﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ

تﺎﺒﺛﺎﺑ ﺖﻴﻌﺿو ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺖﺷاد دﻮﺧ ةروﺪﻤﻫ ﻲﻧاﺮﻳا يﺎﻬﺘﻣﻮﻜﺣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗ

. نﺮﻗ ياﺪﺘﺑا رد

،ﻢﻫدزﻮﻧ ًﺎﺘﺒﺴﻧ يرادا و ﻲﻟﺎﻣ ﻲﺳاﺮﻛورﻮﺑ ﻚﻳ و هﺪﻧﺎﻣ راﺪﻳﺎﭘ نﺮﻗ رﺎﻬﭼ زا ﺶﻴﺑ ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ يرﻮﻃاﺮﭙﻣا

دﻮﺑ هدﺮﺑ ثرا ﻪﺑ ﻢﻫدﺰﻧﺎﺷ نﺮﻗ رد دﻮﺧ جوا نارود زا ار ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ و ﻲﻤﺋاد ﻲﺸﺗرا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻣآرﺎﻛ .

ﺎﻣا

ﺷ ﺮﺗﺮﻳد نﺮﻗ ﻚﻳ دوﺪﺣ ﻪﻜﻨﻳا ﺎﺑ ناﺮﻳا رد نﺎﻧآ يﺎﺘﻤﻫ ﻦﻳﺮﺗﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يﻮﻔﺻ ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻞﻜ

،ﺖﻓﺮﮔ

دروآ ماود نﺮﻗ ود زا ﺶﻴﺑ ﻲﻤﻛ ﺖﺴﻧاﻮﺘﻧ .

ﻲﺑ نﺮﻗ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻚﻳدﺰﻧ زﺎﻏآﺮﺳ نﺎﻳﻮﻔﺻ نﺪﻴﺷﺎﭘ ﻢﻫ زا ﻲﻧﺎﻣﺎﺳ

دﻮﺑ ترﺪﻗ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ ﻒﻳاﻮﻃ و تﻼﻳا نﺎﻴﻣ ﻲﻠﺧاد رﺎﺒﻧﻮﺧ ﮓﻨﺟ و .

،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

"

ﻢﻫﺪﺠﻫ ةﺪﺳ ]

ياﺮﺑ

ناﺮﻳا [ دﻮﺑ ﻢﻴﻈﻋ يﺎﻬﺳﺎﻴﻘﻣ رد ﻪﻧوراو لﻮﺤﺗ ةﺪﺳ

"

) ،نارﻮﻓ 1382 : 161 ( و ﺔﻓﺎﺿا ﻪﺑ نآ ﻲﻔﻨﻣ تاﺮﺛا

نﺮﻗ رد ناﺮﻳا ةﺪﻴﺷﺎﭘ ﻢﻫ زا يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﻧاﻮﺘﻧ ﻪﻳرﺎﺟﺎﻗ ﺎﺗ ﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ يﺮﺠﻗ ﻲﻧاﺮﻤﻜﺣ ةﮋﻳو تﻼﻜﺸﻣ ﻲﻠﻋ ناﺮﻳا و ﺪﻨﻛ يزﺎﺳزﺎﺑ ار ﻢﻫﺪﺠﻫ ﺮﻴﺳ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻢﻫدزﻮﻧ نﺮﻗ ﻲﻃ ،ﻲﺣﻼﺻا دوﺪﻌﻣ يﺎﻬﺷﻼﺗ ﻢﻏر

دﻮﻤﻴﭘ ﻲﻳاﺮﻘﻬﻗ .

ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ داﺪﺧر ﺎﺑ هﮋﻳﻮﺑ و ﻪﻃوﺮﺸﻣ زا ﺲﭘ

ور ﻦﻳا رد ناﺮﻳا ﻪﻜﻳرﻮﻄﺑ ﺪﺷ ﺪﻳﺪﺸﺗ ﺪﻧ

1921 ) 1300 ه.

ش ( ﻪﻌﻣﺎﺟ و يوﺪﺑ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺎﺑ ﻪﺘﺴﻜﺷرو يرﻮﺸﻛ دﻮﺑ ﻲﻧﺎﻘﻫد هﺮﺴﻜﻳ يا

) ،ﺮﻳرﺎﺑ

1363 : 22 (.

ﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ زﺎﻏآ ﺮﺑ ﮓﻨﺟ ﺮﻴﺛﺎﺗ نﺪﻳد ياﺮﺑ1

ﻪﺑ ﺪﻴﻨﻛ عﻮﺟر ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ رد نﻮﻴ ) :

،وﺎﺷ 1370 ﺺﺻ ، 357 - 449 (

(10)

130

، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390

ﻞﻜﺷ و ﻲﺣﻼﺻا يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﺖﻴﻌﺿو ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ود رد ﻢﻫدزﻮﻧ نﺮﻗ تﺎﺣﻼﺻا ﻲﻃ نرﺪﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ يﺮﻴﮔ

ا قﻮﻓ ﺐﻟﺎﻄﻣ يﺎﻳﻮﮔ ﻲﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ و ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ ﺖﺳ

. هار ،ﻪﻧﺎﺨﭘﺎﭼ ثاﺪﺣا سراﺪﻣ و ﻚﻧﺎﺑ ،ﻦﻫآ

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ناﺮﻳا زا ﺮﺗدوز نﺮﻗ ﻢﻴﻧ زا ﺶﻴﺑ ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ رد ﺎﺒﻳﺮﻘﺗ ،ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ .١

ةرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ مﺎﻗرا 1

يﺎﻳﻮﮔ

لﺎﺳ رد ناﺮﻳا يدﺎﺼﺘﻗا ﺖﻴﻌﺿو 1925

و ﻪﻴﻛﺮﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ،هﺎﺷﺎﺿر ﻲﻫﺎﺷدﺎﭘ زﺎﻏآ ﺎﺑ فدﺎﺼﻣ ﺎﺒﻳﺮﻘﺗ

ﺖﺳا ﺮﺼﻣ .

ادا ،ﻲﻟﺎﻣ ،ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ تﺎﺣﻼﺻا ﻪﻃوﺮﺸﻣ بﻼﻘﻧا زا ﺲﭘ ﺎﺳﺎﺳا ناﺮﻳا رد ﺰﻴﻧ ﻲﻣﺎﻈﻧ و ير

) 1906 ( ﺎﻣا ﺪﺷ زﺎﻏآ

فﺎﻗوا ةرادا ﺲﻴﺳﺎﺗ ﻪﻠﻤﺟزا ،ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ رد تﺎﺣﻼﺻا ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳا )

1826 ( ﻪﻧﺎﺨﺗرازو ﻞﻴﻜﺸﺗ ، ﺖﺌﻴﻫ ،ﺎﻫ

ﻲﺘﻣﻮﻜﺣ رﻮﻣا رد ﻲﺗرﻮﺸﻣ يﺎﻬﻫوﺮﮔ و ناﺮﻳزو )

1826 ( يرﺎﻤﺷﺮﺳ مﺎﺠﻧا ، )

1831 ( و يراد عﺎﻄﻗا ﻮﻐﻟ ،

ﻲﺿارا ﺖﺒﺛ )

1831 (،

اﺰﺟ نﻮﻧﺎﻗ و ﻲﻗﻮﻘﺣ تارﺮﻘﻣ )

1840 ( ﻚﻳﮋﻠﺑ زا يوﺮﻴﭘ ﻪﺑ ﻪﻃوﺮﺸﻣ ﻲﺳﺎﺳا نﻮﻧﺎﻗ ،

) 1876 ( ﻲﻣﻼﺳا ﻚﻟﺎﻤﻣ ﺦﻳرﺎﺗ رد تﺎﺑﺎﺨﺘﻧا ﻦﻴﻟوا يراﺰﮔﺮﺑ و ﻪﻃوﺮﺸﻣ ﺲﻠﺠﻣ ﺲﻴﺳﺎﺗ ، )

1877

٢( ﻪﻤﻫ

ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﺮﺘﺸﻴﭘ رﺎﻴﺴﺑ ﺪﻨﺘﻓﺮﻳﺬﭘ مﺎﺠﻧا ناﺮﻳا رد دﻮﺧ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ

).

،ﺲﻴﺋﻮﻟ 1372 : 170 - 90 ( ،ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ رد

ﻳﺪﺟ ﺶﺗرا لﺎﺳ ﺎﺗ يﺮﻴﮔزﺎﺑﺮﺳ ﻦﻳﻮﻧ مﺎﻈﻧ و مرﻮﻔﻴﻧﻮﻳ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﭘورا ﻚﺒﺳ ﻪﺑ ﺪ

1828 ﺪﺷ ﺲﻴﺳﺎﺗ .

ﺎﻣا

يﺎﻬﻟﺎﺳ رد ناﺮﻳا ﻲﻣﺎﻈﻧ يوﺮﻴﻧ يزﺎﺳﻮﻧ 1921

ﺎﺗ 1925 ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ناﺮﻳا ﺶﺗرا نآ زا ﺶﻴﭘ و ﺪﺷ ﻖﻘﺤﻣ٣

دﻮﺑ ﻒﻴﻌﺿ ﻲﻳﺎﻨﺜﺘﺳا زﺮﻃ ﻪﺑ ،دﺎﻬﻧ ﻚﻳ )

ﻲﻠﻴﻠﺧ ،ﻮﺧ 1373 : 132 (

رد نرﺪﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻢﻫدزﻮﻧ نﺮﻗ زﺎﻏآ ﺎﺑ ﻲﻧاﺪﻨﭼ توﺎﻔﺗ ناﺮﻳا ﺖﻴﻌﺿو ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ زﺎﻏآ

ﺖﺳد كرﻮﺗﺎﺗآ ؛ﺖﺷاﺪﻧ ﻞﻳﻮﺤﺗ ار نرﺪﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ زا يرﺎﻴﺴﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻚﻳ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﻢﻛ

ﻲﻣ هﺎﺷﺎﺿر ﻪﻜﻴﻟﺎﺣ رد ،دﺮﻴﮕﺑ ﻲﻣ دﻮﺟﻮﺑ ار نآ ﺖﺴﺨﻧ ﺖﺴﻳﺎﺑ

دروآ . ﺲﭘ ﻲﻣ زا هﺎﺷﺎﺿر ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ

ﺗآ يﺎﺘﻤﻫ ﻪﻧ تﺎﻬﺟ يرﺎﻴﺴﺑ ﻢﻫدزﻮﻧ نﺮﻗ رد ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ مود دﻮﻤﺤﻣ نﺎﻄﻠﺳ يﺎﺘﻤﻫ ﻪﻛ ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ رد كرﻮﺗﺎ

هدﻮﺑ ﺖﺳا ).

،ﻲﻜﺑﺎﺗا 1385 : 212 ( و كرﻮﺗﺎﺗآ نﺎﻣز رد نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ةﻮﻴﺷ توﺎﻔﺗ رد ﻲﻤﻬﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﻣا ﻦﻳا

يژﺮﻧا و ﺖﻗو زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺪﻳﺎﺑ كرﻮﺗﺎﺗآ فﻼﺧ ﺮﺑ هﺎﺷﺎﺿر ﺖﻣﻮﻜﺣ ،ﻪﻜﻧآ ﺖﺴﺨﻧ ؛دروآ رﺎﺑ ﻪﺑ هﺎﺷﺎﺿر ا فﺮﺻ ار دﻮﺧ ﻲﻣ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يﺎﻫﺎﻨﺑﺮﻳز و ﺎﻫدﺎﻬﻧ دﺎﺠﻳ

دﺮﻛ . هار و ﺶﺗرا ﻦﻳا رد ﺎﻬﻟﺎﺜﻣ ﻦﻳﺮﺗﺎﻳﻮﮔ ﻦﻫآ

ﻪﻨﻴﻣز ﺪﻧا . ﺖﺳد ياﺮﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ لﺎﻜﻳدار رﺎﻴﺴﺑ ﻲﺷور هﺎﺷﺎﺿر ،كرﻮﺗﺎﺗآ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲﺠﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻦﺘﻓﺎﻳ

وا زا ﺮﺗ

هرﺎﺑرد ١

ي ﺜﻋ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد تﺎﺣﻼﺻا ةرود رد ﻲﻧﺎﻤ

ﻪﺑ ) ﺲﻴﺋﻮﻟ ، 1372 ﺺﺻ ، 128 - 252 ( زا ﻲﺣﺮﺷ ياﺮﺑ و

ﻪﻧﺎﺧرﺎﻛ ﺎﻫ ﻠﺘﺨﻣ ﻊﻳﺎﻨﺻ و ندﺎﻌﻣ ، لوا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ زا ﻞﺒﻗ ﺎﺗ ﻪﻴﻛﺮﺗ ﻒ

ﻪﺑ ) ،نﻮﺴﻨﻴﺑار 1356 ﺺﺻ ، 104 - 105 (

ﺪﻴﻨﻛ ﻪﻌﺟاﺮﻣ .

ﻪﻃوﺮﺸﻣ2

و ﺖﺷاﺪﻧ ماود ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ رد ﻂﺳﻮﺗ

لﺎﺳ ﺎﺗ و ﺪﺷ فﻮﻗﻮﻣ مود ﺪﻴﻤﺤﻟاﺪﺒﻋ نﺎﻄﻠﺳ 1908

ﺪﺸﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺳ زا .

رد هﺎﺷﺎﺿر 3

1921 ا و دز ﺖﺳد مراﺪﻧاژ و قاﺰﻗ يوﺮﻴﻧ مﺎﻏدا ﻪﺑ ﻲﺸﺗر

40000 رد هﺮﻔﻧ 5 دﺎﺠﻳا ﺮﻜﺸﻟ

دﺮﻛ ) نﺎﻴﻣﺎﻫاﺮﺑآ ، 1380 ص ، 108 ( رد 1925 ﺪﺷ ﺐﻳﻮﺼﺗ ﻢﺠﻨﭘ ﺲﻠﺠﻣ رد ﻪﻔﻴﻇو مﺎﻈﻧ نﻮﻧﺎﻗ )

ﻠﺧ ﻠﻴ ﻲ ﻮﺧ ، 1373 ،

ص 139 (

(11)

131

ﺮﺑ ناﺮﻳا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﺘﻨﺳ ﺔﻧﺪﺑ رد يﺮﺘﺸﻴﺑ يﺎﻬﺸﻨﺗ و ﺎﻬﻧاﺮﺤﺑ ﻪﻴﻛﺮﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد و ﺪﻳﺰﮔ و ﺪﺷ دﺎﺠﻳا

بﺮﻏ تﺎﺣﻼﺻا ﺖﻓﺎﻳ يﺮﺘﺸﻴﺑ نﺎﻨﻤﺷد هﺎﺷﺎﺿر ﺔﻧﺎﻳاﺮﮔ

).

،ﻦﻴﻧوﺮﻛ 1383 : 130 (

لوﺪﺟ 1 - لﺎﺳ رد ﻪﻴﻛﺮﺗ و ﺮﺼﻣ ،ناﺮﻳا 1925

)

،يﻮﺴﻴﻋ 1362

، ص 594 (

ناﺮﻳا

ﺮﺼﻣ ﻪﻴﻛﺮﺗ

ﺮﻔﻧ نﻮﻴﻠﻴﻣ ﻪﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ

12,5 14 13,1

رﻻد نﻮﻴﻠﻴﻣ ﻪﺑ تادراو

88 250 246

هار ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ﻪﺑ ﻦﻫآ

250 4555 4700

ﻞﻴﺒﻣﻮﺗا ) لﺎﺳ 1926 ( 4450

17740 7500

ﻦﺗ ﻪﺑ نﺎﻤﻴﺳ لﻮﺼﺤﻣ )

لﺎﺳ 1928 ( ....

90000 59000

ﻦﺗ ﻪﺑ هﺪﺷ ﻪﻴﻔﺼﺗ ﺮﻜﺷ لﻮﺼﺤﻣ )

لﺎﺳ 1928 ( ....

109000 5000

سراﺪﻣ ﻦﻴﻠﺼﺤﻣ

74000 635000 413000

ﻲﻠﻋ ﻢﻫدزﻮﻧ نﺮﻗ رد ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ تﺎﺣﻼﺻا ،ﻪﻜﻨﻳا مود ﺖﺳد ،ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﺎﺗ ،ﻪﺘﺴﻫآ ﺪﺷر ﻢﻏر

ﻴﻫ ﻢﻛ ﺖﺌ

ﻪﻤﻛﺎﺣ ﻢﻴﻤﺼﺗ ترﺪﻗ و ﺖﻴﻓﺮﻇ ،ﻢﻠﻋ ياراد ﻪﻛ دروآ دﻮﺟﻮﺑ يا دﻮﺑ يﺮﻴﮔ

. ياﺮﺑ ﻲﻳوﺮﻴﻧ ﻦﻴﻨﭼ دﻮﺟو

دروآ دﻮﺟﻮﺑ ار ﻦﻳﻮﻧ ﺔﻴﻛﺮﺗ و ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ مﺎﺠﻧا كرﻮﺗﺎﺗآ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا گرﺰﺑ بﻼﻘﻧا مﺎﺠﻧا دﻮﺑ يروﺮﺿ .

يوﺮﻴﻧ ﺪﻗﺎﻓ ،ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﺔﻘﻄﻨﻣ ﻲﺑﺮﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ناﺮﻳا ﺎﻣا و ﻲﺳﺎﻴﺳ

مدﺮﻣ هاﻮﺨﻳرﻮﻬﻤﺟ بﺰﺣ ﻞﺜﻣ ،ﺮﻴﮔاﺮﻓ بﺰﺣ ﻚﻳ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻪﻛ دﻮﺑ يﺪﻣآرﺎﻛ و ﻲﻓﺎﻛ ةﺪﻳد شزﻮﻣآ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار ﻪﻴﻛﺮﺗ )

،دراو 1970 : 456 ( ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هﺎﺷﺎﺿر و كرﻮﺗﺎﺗآ ﻲﺷزﻮﻣآ و ﻲﺷروﺮﭘ ﺔﻘﺑﺎﺳ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ

ﺖﺳا ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﺎﻳﻮﮔ ﻲﻟﺎﺜﻣ ،نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ناﺮﺒﻫر

1. ﺪﻋ ﻢﻬﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﮕﻳد زا و هﺮﺒﺧ يﺎﻫوﺮﻴﻧ دﻮﺟو م

ﺖﺳا نﺎﻴﻣﺎﻈﻧ و ﺶﺗرا ﻪﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳآﺮﻓ مﺎﻤﺗ و مﺎﺗ ندﺮﭙﺳ ،تاﺮﻛﻮﻨﻜﺗ .

زا ناﺮﻳا ﺶﺗرا 1921

ﺎﺗ

1925 ﻣ ﻞﻤﻋ ﺖﻟود زا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺎﺒﻳﺮﻘﺗ ﻲ

زا و دﺮﻛ 1925 ﺪﺷ ﻂﻠﺴﻣ ﺖﻟود ﺮﺑ )

ﻲﻠﻴﻠﺧ ،ﻮﺧ 1373 : 145 -

143 (.

رد دﻮﺟﻮﻣ ﺶﻴﭘ زا يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ ﺖﺴﻧاﻮﺗ كرﻮﺗﺎﺗآ ﺎﻣا ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﺑﺰﺣ ،ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ ﺖﻣﻮﻜﺣ

ﺪﻧﺎﺳر مﺎﺠﻧا ﻪﺑ رﻮﺸﻛ ﺮﺳاﺮﺳ رد نآ ﺮﺗﺎﻓد و بﺰﺣ ﻖﻳﺮﻃ زا ار ﻲﺳﺎﻴﺳ ترﺪﻗ لﺎﻤﻋا و ﺪﻫد ﻞﻴﻜﺸﺗ .

يﺎﻬﻟﺎﺳ زا ﺶﺘﻣﻮﻜﺣ مود ﺔﻤﻴﻧ رد هﮋﻳﻮﺑ هﺎﺷﺎﺿر ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﻣﺎﻈﻧ ﺖﻴﻫﺎﻣ 12

- 1311 ﺪﻌﺑ ﻪﺑ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺚﻋﺎﺑ ،2

ﺸﻗا ﺖﻳﺎﻤﺣ زا رادرﻮﺧﺮﺑ و نﻮﻧﺎﻗﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يرﻮﺗﺎﺘﻜﻳد ﻚﻳ زا نآ ﻼﻣﺎﻛ ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎ

ﻪﺑ كرﻮﺗﺎﺗآ ﺖﺷﺬﮔﺮﺳ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻨﺷآ ياﺮﺑ١

)

،ﺲﻴﺋﻮﻟ 1372 ﺺﺻ ، 342 - 341 ( ، ) ﻖﻳﺪﺻ : 1981 ( و ) ،ساﺮﻨﻴﻛ 1992 ،

ﺺﺻ 42 - 7 ( و ﻪﺑ هﺎﺷﺎﺿر ﺔﻣﺎﻨﻴﮔﺪﻧز زا ﺮﺼﺘﺨﻣ ﻲﺣﺮﺷ ﺎﺑ نﺪﺷ ﺎﻨﺷآ ياﺮﺑ )

ﻲﻨﻏ ، 1377 ﺺﺻ ، 189 - 186 ( ﻪﻌﺟاﺮﻣ

ﺪﻴﻨﻛ ياﺮﺑ2

نﺪﻳد ﻲﺣﺮﺷ هرود ةرﺎﺑرد ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﺎﺿر هﺎﺷ ﻪﺑ ﺪﻴﻨﻛ عﻮﺟر )

ﻲﻠﻴﻠﺧ ،ﻮﺧ 1373 ص ، 119 (

(12)

132

، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390

ﻞﺘﺨﻣ تﺪﻣ زارد رد ار شﺮﻈﻧ درﻮﻣ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ و نآ يراﺪﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﺪﺷ رﺎﺸﻗا ﻦﻳا زا اﺪﺟ و ﺮﺳدﻮﺧ ﻲﻣ

1دﺮﻛ . نوﺮﻴﺑ ترﺪﻗ ةﺮﻳاد زا يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻣآرﺎﻛ داﺮﻓا و ﺎﻫوﺮﻴﻧ ،ترﺪﻗ نوﺰﻓازور ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﺑ ﻮﺴﻜﻳ زا

ﻲﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ندﻮﺒﻧ نزاﻮﺘﻣ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا و ﺪﻧدﺎﺘﻓا زور تﺎﻌﻗﻮﺗ ﻪﺑ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا نوﺰﻓا -

و ﺮﻴﮔاﺮﻓ ﺖﻴﻨﻣا ،داﻮﺳ ناﺰﻴﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ،تﺎﻃﺎﺒﺗرا دﻮﺒﻬﺑ ﺔﻄﺳاو ﻪﺑ ﻪﻛ مدﺮﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ

هدﻮﺗ رد هﮋﻳﻮﺑ ﻲﮔﺪﻧز ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ هداد ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﺦﺳﺎﭘ دﻮﺑ هﺪﺷ دﺎﺠﻳا يﺮﻬﺷ يﺎﻫ

ﻲﻤﻧ ﺪﺷ .

ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺎﻬﻫار نﺪﺷ دوﺪﺴﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ذﻮﻔﻧ زا ،ﺖﻣﻮﻜﺣ رد مدﺮﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ رﺎﺸﻗا ﻲﺳﺎﻴﺳ

هدﻮﺗ ﺞﻴﺴﺑ رد نآ ناﻮﺗ و مدﺮﻣ ﻦﻴﺑ رد ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﻣ ﻪﺘﺳﺎﻛ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ةژوﺮﭘ دﺮﺒﺸﻴﭘ يﺎﺘﺳار رد ﺎﻫ

ﺪﺷ .

رد ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ زا و هدز ﻦﻣاد نآ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ناﺮﺤﺑ ﻪﺑ مدﺮﻣ زا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﻳاﺪﺟ ﻦﻳا ﻪﻧﺎﭼ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ و ﻲﺑﺮﻏ ﺮﺗﺮﺑ يﺎﻬﺗرﺪﻗ ﺎﺑ ﻲﻧز ﺖﻴﻨﻣا ناﺮﺤﺑ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺎﻬﻧآ ذﻮﻔﻧ و ﻪﻄﻠﺳ زا

ﻲﻣ ﺖﺳﺎﻛ . زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﺖﻣﻮﻜﺣ ،ﻲﺳراد ﺖﻔﻧ دادراﺮﻗ رد ﺮﻈﻧ ﺪﻳﺪﺠﺗ مﺎﮕﻨﻫ ،لﺎﺜﻣ رﻮﻄﺑ

ﻪﺘﺳاﻮﺧ داد ﻦﺗ ﺲﻴﻠﮕﻧا و ناﺮﻳا ﺖﻔﻧ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻠﻴﻤﺤﺗ يﺎﻫ ).

،ﺢﺗﺎﻓ 1358 : 303 - 290 ( ﮓﻨﺟ ﻲﻃ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

ﻳﺎﭘ ﻪﺑ ﻢﻠﻋ ﺎﺑ ﻦﻴﻘﻔﺘﻣ ﺰﻴﻧ مود ﻲﻧﺎﻬﺟ ،مدﺮﻣ يﺪﺟ ﺖﻣوﺎﻘﻣ نوﺪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ ،ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﻣدﺮﻣ ﻒﻴﻌﺿ هﺎﮕ

ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﺐﺴﻛ ﺰﻴﻧ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻴﺑﻮﺒﺤﻣ دﻮﺧ ياﺮﺑ هﺎﺷﺎﺿر لﺰﻋ ﺎﺑ ﻲﺘﺣ و ﺪﻨﻨﻛ لﺎﻐﺷا ار ناﺮﻳا ).

،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ

1380 : 201 (

ﻪﻔﻳﺎﻃ و ﻲﻠﻳا ،ﻲﻫوﺮﮔ ،ﻲﻣﻮﻗ ﺮﺜﻜﺗ يا

دوﺪﺣ رد ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﻞﻳاوا رد ناﺮﻳا ﺮﻳﺎﺸﻋ ﺖﻴﻌﻤﺟ 4

/ 2 د ﻪﻛ دﻮﺑ ﺮﻔﻧ نﻮﻴﻠﻴﻣ ﻞﻛ مرﺎﻬﭼ ﻚﻳ دوﺪﺣ ر

ﻲﻣ ﺮﺑ رد ار رﻮﺸﻛ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻚﻳ ﺎﻬﻨﺗ و ﺖﻓﺮﮔ

ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﺋﺎﺘﺳور ﻲﻘﺑﺎﻣ و ﻦﻴﺸﻧﺮﻬﺷ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻢﺠﻨﭘ )

،ﺮﻳرﺎﺑ

1363 : 22 (.

دوﺪﺣ ،ﻞﻛ رد ،ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ رد 70

ﻦﻴﺸﻧﺮﻬﺷ ﻲﻘﺑﺎﻣ و نﺎﻴﺋﺎﺘﺳور رﻮﺸﻛ ﺖﻴﻌﻤﺟ زا ﺪﺻرد

ﺪﻧدﻮﺑ ).

،ﻲﺑﺎﺨﺘﻧا 1374 : 11 ( رد ،ﺪﻌﺑ ﻪﺑ يدﻼﻴﻣ ﻢﻫدزﺎﻳ نﺮﻗ زا ،ناﺮﻳا رد هراﻮﻤﻫ ،ﻲﻟادﻮﺌﻓ يﺎﻬﺗرﺪﻗ بﺎﻴﻏ

هدﻮﺑ ﺮﻳﺎﺸﻋ و تﻼﻳا زا هﺪﻣآﺮﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ يﺰﻛﺮﻣ ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺖﺳا

. ﻪﻠﻴﺒﻗ ﺎﺑ فﻼﺘﺋا رد ﺎﻳ و ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ يا

ﻲﻣ ﻞﻳﺎﺒﻗ ﺮﮕﻳد هوﺮﮔ ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﺎﺗ و ﻪﻀﺒﻗ ار ترﺪﻗ ﺪﻨﻛ بﻮﻛﺮﺳ ار ﺮﮕﻳد ﻞﻳﺎﺒﻗ و تﻼﻳا ﺖﺴﻧاﻮﺗ

ﻨﻛ جرﺎﺧ ﺶﺘﺳد زا ار ترﺪﻗ ﺮﻳﺎﺸﻋ و تﻼﻳا زا يﺮﮕﻳد ﻲﻣ ﻲﻧاﺮﻤﻜﺣ ،ﺪﻨ

دﺮﻛ . رﺎﺟﺎﻗ ﻲﻫﺎﺷدﺎﭘ )

1925 -

1794 ( نﺪﻣآﺮﺑ نﺎﻣز ﺎﺗ ﺖﻣﻮﻜﺣ رد ﻒﻳاﻮﻃ و تﻼﻳا ﮓﻧرﺮﭘ ﺶﻘﻧ ﻦﻳا و دﻮﺒﻧ ﻲﻨﺜﺘﺴﻣ هﺪﻋﺎﻗ ﻦﻳا زا ﺰﻴﻧ

ﺖﺷاد ﻪﻣادا هﺎﺷﺎﺿر .

ﻪﻗﺮﻓ داﺪﻌﺗ ﺪﻨﭼﺮﻫ ،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻲﻨﻳد يﺎﻫ

- دﻮﺑ دﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ رد ﻲﻣﻮﻗ )

يﺎﻬﺘﻴﻣﻮﻗ

و بﺮﻋ ،بﺮﺻ ،رﺎﺠﻣ ،ﻲﻨﻣرا ،دﺮﻛ ،كﺮﺗ ﻲﻧﺎﻧﻮﻳ

( ﻦﻴﺸﻧﺎﺠﻜﻳ ،ﻲﮔﺪﻧز عﻮﻧ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻪﻗﺮﻓ ﻦﻳا ،ﻻوا ﺎﻣا

ﻪﻴﺷﺎﺣ ﻖﻃﺎﻨﻣ زا يدوﺪﺤﻣ يﺎﻬﺘﻤﺴﻗ رد ﻂﻘﻓ و ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﻳﺎﺘﺳور و ﺮﻳﺎﺸﻋ زا يدوﺪﻌﻣ داﺪﻌﺗ يزﺮﻣ و يا

ﻪﺑ ﺪﻴﻨﻛ عﻮﺟر ﻪﻣﺎﻛدﻮﺧ ﺖﻣﻮﻜﺣ و يرﻮﺗﺎﺘﻜﻳد ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺰﻳﺎﻤﺗ ﻞﻣﺎﻛ ﺢﻴﺿﻮﺗ ياﺮﺑ1

) ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1380 : 37 - 21 (

(13)

133

ﻲﻣ ﻲﮔﺪﻧز ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ رﻮﺸﻛ ﻲﺘﻣﻮﻜﺣ مﺎﻈﻧ رد ﻲﺳﻮﺴﺤﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻻﻮﺻا ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ

. ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ ،ﺎﻴﻧﺎﺛ

ﻮﻃاﺮﭙﻣا ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ و لوا تﻻدﺎﺒﻣ زا ﺲﭘ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﺑﺮﻋ و ﻲﻳﺎﭘورا يﺎﻬﺘﻤﺴﻗ نﺪﺷ اﺪﺟ و ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ ير

ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ دوﺪﺣ رد يدﺎﻳز ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﺎﻬﺘﻴﻣﻮﻗ ﺮﺜﻜﺗ ﻞﻜﺸﻣ ،لﻼﻘﺘﺳا يﺎﻬﮕﻨﺟ زا ﺪﻌﺑ نﺎﻧﻮﻳ ﺎﺑ ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ دﻮﺑ ﻪﺟاﻮﻣ ﻲﻣﻮﻗ عﻮﻨﺗ ﺎﺑ ناﺮﻳا زا ﺮﺘﻤﻛ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ﺪﻳﺪﺟ ﺔﻴﻛﺮﺗ و ﺪﺷ ﻞﺣ ﻲﻠﻌﻓ ﺔﻴﻛﺮﺗ ) .

،ﻲﻜﺑﺎﺗا 1385 :

206 (

ﻮﺟو ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد اﺰﺴﺑ ﻲﺸﻘﻧ ﺖﻟود ﻒﻴﻌﻀﺗ رد ﻢﻫ و ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻒﻴﻌﻀﺗ رد ﻢﻫ ،ناﺮﻳا رد ﻲﻠﻳا رﺎﺘﺧﺎﺳ د

اﺮﻳز ﺖﺴﺨﻧ ،

"

يدﺎﺼﺘﻗا شور ود دﻮﺟو )

چﻮﻛ يراﺪﻣاد و ﻪﺘﻓﺎﻳ نﺎﻜﺳا يراﺪﻨﻴﻣز ﻦﻴﺸﻧ

( ار ﻲﻳﺎﻫدﺎﻀﺗ

ﻳا ﺦﻳرﺎﺗ ﺖﻴﻤﻫا ﺮﭘ يﺎﻫ ﻪﺒﻨﺟ زا ،ﻦﻛﺎﺳ داﺮﻓا ﺎﺑ هﺪﻨﭼﻮﻛ ﻞﻳﺎﺒﻗ نﺎﻴﻣ هزرﺎﺒﻣ و دز ﻲﻣ ﻦﻣاد رﻮﺸﻛرد ناﺮ

دﻮﺑ

"

).

،نﺎﻴﻣﺎﻫاﺮﺑآ 1380

ص ، 33 ( مود هﺮﻴﺸﻋ يﺎﻫرﺎﺒﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﻫوﺮﮔ ﻖﻳﻼﻋ ، ﻲﺗﻼﻳا ﻲﮔﺪﻧز رد يا

ﺖﺷاد ﺖﻴﺤﺟرا ﻲﻠﻣ ﻖﺋﻼﻋ ﺮﺑ هراﻮﻤﻫ .

مﻮﺳ كﺎﺧ مرﺎﻬﭼ ﻪﺳ ﺮﺑ ﻢﻫدزﻮﻧ نﺮﻗ ﺮﺧاوا رد ﻞﻳﺎﺒﻗ و تﻼﻳا ،

ﻲﻣ ﻢﻜﺣ ناﺮﻳا ﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﺒﻟﺎﻏ و ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﺒﺴﻧ لﻼﻘﺘﺳا دﻮﺧ ﻲﻧاﺮﻤﻜﺣ ﺔﻄﻴﺣ رد و ﺪﻧﺪﻧار

زا ﺰﻳﺮﮔ ﻲﻳوﺮﻴﻧ نا

ﻪﻧﺎﮕﻴﺑ يﺎﻬﺘﻟود ﺎﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻦﺘﺴﺑ ﺎﺑ ﻪﭼ ار ﻲﻠﻣ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ،ﺰﻛﺮﻣ )

يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻞﺜﻣ

ﻪﻟﻮﻟ ﺮﻴﺴﻣ ﺖﻴﻨﻣا ﻦﻴﻣﺎﺗ ياﺮﺑ نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا ﺖﻟود ﺎﺑ بﺮﻋ و يرﺎﻴﺘﺨﺑ تﻼﻳا ﺔﺒﻧﺎﺟود نﺎﺘﺳزﻮﺧ ﺖﻔﻧ يﺎﻫ

( و

ﻞﻜﺷ رد لﻼﺧا ﺎﺑ ﻪﭼ ﻲﻣ ﻒﻴﻌﻀﺗ ،ﻲﻠﻣ ﺶﺗرا ﻞﺜﻣ ﻲﻳﺎﻫدﺎﻬﻧ يﺮﻴﮔ

ﺮﻛ ﺪﻧد . رﻮﻀﺣ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺎﻣﺎﺴﺑﺎﻧ جوا

ار ناﺮﻳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﺮﻳﺎﺸﻋ ﮓﻧرﺮﭘ ﻲﻣ

زا ﺶﻴﭘ و لوا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ يﺎﻬﻟﺎﺳ رد ناﻮﺗ

دﺮﻛ هﺪﻫﺎﺸﻣ هﺎﺷﺎﺿر نﺪﻣآﺮﺑ )١

،ﻲﻨﻏ 1377 : 353 (.

ﺖﺷاد ناﺮﻳا نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺮﺑ ﻲﺑﺮﺨﻣ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ،ﻲﻧﺎﻣﺎﺴﺑﺎﻧ ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻴﻨﭼ .

رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

رﺎﻴﺴﺑ ﻲﻣﻮﻗ عﻮﻨﺘﻣ -

و ﺖﻳﻮﻫ ناﺮﺤﺑ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ ،لوا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ زا ﺪﻌﺑ ﺔﻴﻛﺮﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ناﺮﻳا ﻲﻠﻳا

ﺖﻟود ﻞﻴﻜﺸﺗ -

دﻮﺑ ﻦﻴﮕﻤﻬﺳ يرﺎﻛ ناﺮﻳا رد نرﺪﻣ ﺖﻠﻣ .

ﺎﺑ لﻼﻘﺘﺳا ﮓﻨﺟ ﺮﻴﮔرد ،كرﻮﺗﺎﺗآ ﻪﻜﻴﻟﺎﺣرد

دﻮﺑ لﻮﻐﺸﻣ ﻲﻠﺧاد ﻲﺷرﻮﺷ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﺎﺑ ﮓﻨﺟ ﻪﺑ هﺎﺷﺎﺿر ،دﻮﺑ نﺎﻴﻧﺎﻧﻮﻳ هﮋﻳﻮﺑ ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫوﺮﻴﻧ .

ﮓﻨﺟ ﺎﺑ

ﻞﻜﺷ و ﻪﻴﻛﺮﺗ ﻲﻠﺧاد ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻪﺑ ،ﻲﺟرﺎﺧ يوﺮﻴﻧ ﻲﻠﻣ تﺎﺳﺎﺴﺣا يﺮﻴﮔ

ﺎﻣا دﺮﻛ ﻲﻧﺎﻳﺎﺷ ﻚﻤﻛ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ

تﺎﺠﻧ نﺪﺷ ﻪﻳﺰﺠﺗ زا ار ناﺮﻳا ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻲﻠﺧاد يﺎﻬﮕﻨﺟ ﻲﻤﻧ ﺎﻣا داد

ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ناﺪﻨﭼ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﺔﻴﺣور يﺮﻴﮔ

ﻲﻠﻣ ﺪﻨﻛ ﻚﻤﻛ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ .

ﻧ لﺎﻌﻓ رﻮﻀﺣ ﺚﻋﺎﺑ رﻮﺸﻛ رد ﺖﻴﻨﻣا دﺎﺠﻳا يﻻﺎﺑ ﺖﻳﻮﻟوا ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ رد نﺎﻴﻣﺎﻈ

ﻪﻜﻠﺑ ﺪﻧﺪﺸﻧ هﺪﻧار ﻲﺘﻣﻮﻜﺣ ﺐﺻﺎﻨﻣ زا نﺎﻴﻣﺎﻈﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ،ﻪﻴﻛﺮﺗ فﻼﺧ ﺮﺑ ناﺮﻳا رد و دﻮﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﻧﺪﺷ ﻂﻠﺴﻣ ﻲﺘﻣﻮﻜﺣ نﺎﻛرا ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺮﺑ ﺎﺒﻳﺮﻘﺗ ،ﻲﻫﺎﺗﻮﻛ تﺪﻣ زا ﺲﭘ .٢

ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ دﺎﻳز ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

نﺪﻳد ياﺮﺑ1

ﻪﺑ ﺪﻴﻨﻛ عﻮﺟر ناﺮﻳا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﺘﻤﺴﻗ ﺮﺑ ﻒﻳاﻮﻃ و تﻼﻳا ﻂﻠﺴﺗ ﺖﻴﻌﺿو ) :

ﻲﻨﻏ ، 1377

، ص 353 (

ﻞﻜﺷ نﺎﻣز رد2

ﻮﻬﻤﺟ بﺰﺣ يﺮﻴﮔ مدﺮﻣ هاﻮﺨﻳر

) 1924 ( ﺮﻜﺑارﺎﻛ ﻢﻇﺎﻛ و داﻮﻓ ﻲﻠﻋ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻧادﺮﻣ كرﻮﺗﺎﺗآ ، زا ﻪﻛ ار

ﻒﻇﻮﻣ ﺪﻧدﻮﺑ لﻼﻘﺘﺳا ﮓﻨﺟ ةرود نﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ و ﺪﻨﻨﻳﺰﮔﺮﺑ ار ﻲﻜﻳ ﺲﻠﺠﻣ ﻲﮔﺪﻨﻳﺎﻤﻧ و ﻲﻣﺎﻈﻧ ﺐﺼﻨﻣ ﻦﻴﺑ ﺎﺗ دﺮﻛ