DOI: 10.22059/jscm.2019.276161.1792
Corporate Social Responsibility and Firm Value: The Mediating Role of Earnings Management
Omid Faraji1, Fatemeh Jannati Daryakenari2, Kefsan Mansouri3, Fatemeh Younesi Moti4 1. Assistant Professor, Faculty of Management and Accounting, College of Farabi, University of Tehran, Qom,
Iran
2. MSc of Accounting, Faculty of Industrial Engineering, Department of Management and Accounting, Shahab Danesh University, Qom, Iran
3. MSc of Accounting,Faculty Economics of and Social Sciences, Bu-Ali SinaUniversity, Hamedan, Iran 4. MSc of Accounting,Faculty of Management and Accounting, University of Qom, Qom, Iran
(Received: February 16, 2019; Accepted: June 22, 2019)
Abstract
According to the agency theory, the company manager may use his discretion to maximize his personal welfare. Thus, on the one hand, he manages earnings and on the other hand – based on the entrenchment strategy – uses his discretion to conceal the negative effect of earnings management on the firm value by performing and disclosing real social responsibility activities or by formally disclosing such activities (where both will have a positive effect on the company reputation and stakeholders’ support). The main purpose of this paper is to examine the effect of earnings management on the relationship between social responsibility and the firm value. To this end, a sample of 150 companies listed in the Tehran Stock Exchange during the period 2011-2016 has been used to test the research hypotheses. The research findings obtained through regression analysis showed that carrying out social responsibility activities increases the value of the company in the stock market, but earnings management cannot affect the relationship between social responsibility and stock market value of the company. It seems that on the one hand, due to the novelty of the social responsibility discussion in Iran, both in its performing and disclosing, managers are not aware of the enveloping effect of the disclosure of social activities on the abuse of their discretion. On the other hand, because of the deficiencies in Iran's capital market, investors do not get aware of the lowered quality of social responsibility.
Keywords
Corporate social responsibility, Managerial discretion, Entrenchment strategy.
Corresponding Author, Email: omid_faraji@ut.ac.ir
تیلوئسم
تکرششزراویعامتجایریذپ
:لیدعتشقن رگ
تیریدم
دوس
یجرف دیما
1
، یرانکایرد یتنج همطاف
، 2
یروصنم ناسفک یسنوی همطاف ،3
4عیطم
1 . ،یرادباسح رایداتسا دکشناد
ة ناریا ،مق ،نارهت هاگشناد یباراف سیدرپ ،یرادباسح و تیریدم
2 . سانشراک ،یرادباسح دشرا دکشناد
ة ناریا ،مق ،شناد باهش هاگشناد ،یرادباسح و تیریدم ،عیانص یسدنهم
3 . سانشراک ،یرادباسح دشرا دکشناد
ة یلعوب هاگشناد ،یعامتجا و یداصتقا مولع ناریا ،نادمه ،انیس
4 . سانشراک ،یرادباسح دشرا دکشناد
ة ناریا ،مق ،مق هاگشناد ،یرادباسح و تیریدم
:تفایرد خیرات(
27 / 11 / 1397 ـ :شریذپ خیرات 01
/ 04 / 1398 )
هدیکچ
تکرش تیریدم ،یگدنیامن یروئت قبط ا تسا نکمم
دوخ تارایتخا ز نیدب .دربب هرهب یصخش هافر ندرک رثکادح تهج
کی زا ،بیترت
میکحت یژتارتسا ساسا رب ،رگید یوس زا و هتخادرپ دوس تیریدم هب وس دوخ رایتخا زا هدافتسا اب ،یشخب
، یم دوس تیریدم یفنم راثآ دناوت
ار تکرش شزرا رب هب نتخادرپ اب
تیلاعف تیلوئسم یاه یریذپ
یعامتجا یاشفا و نآ فرص ای
ًا نیا یروص یاشفا تیلاعف هنوگ
اه
، رب هک
یذ تیامح و تکرش ترهش ناعفن
ریثأت تبثم یم دراذگ .دنک یفخم ، فده
زا یسررب شهوژپ نیا ریثأت
رب دوس تیریدم طبار
ة نیب
تیلوئسم تکرش شزرا و یعامتجا یریذپ دوب
. هنومن روظنم نیدب لماش یا
150 تکرش هتفریذپ نارهت راداهب قاروا سروب رد هدش رد
لاس یاه 1390 ات 1395 هیضرف نومزآ یارب تفرگ رارق هدافتسا دروم شهوژپ یاه
هتفای . شهوژپ یاه ینویسرگر لیلحت ساسا رب
ناشن
داد تیلاعف تیلوئسم یاه یم شیازفا ار تکرش ماهس رازاب شزرا یعامتجا یریذپ
دهد . یمن دوس تیریدم اما دناوت
ةطبار تیلوئسم یریذپ
رازاب شزرا و یعامتجا ماهس
تحت ار تکرش ریثأت
هب .دهد رارق یم رظن
دسر اب تیلوئسم عوضوم ندوب ون هب هجوت رد یعامتجا یریذپ
ماجنا دعب رد مه ،ناریا تیلاعف
،اشفا دعب رد مه فرط کی زا
تیلاعف یاشفا یششوپ رثا هب ناریدم تساءوس رب یعامتجا یاه
زا هداف
و دنتسین فقاو ناشتارایتخا
،رگید فرط زا رد صقن لیلد هب
ییآراک هیامرس ،ناریا رد هیامرس رازاب شودخم تیفیک هب ناراذگ
دش ة
تیلوئسم یعامتجا یریذپ یپ
.درب دنهاوخن
ناگژاودیلک
میکحت یژتارتسا ،یتیریدم رایتخا یشخب
، تیلوئسم یعامتجا یریذپ .
:لوئسم ةدنسیون ةمانایار
omid_faraji@ut.ac.ir
ةرود 7 ةرامش ، 1 ، راهب 1399
تاحفص 58 ـ 25 )یشهوژپ(
Online ISSN: 2423-608X http://jscm.ut.ac.ir
همدقم شزرا تکرش يراذگ زا اه
همانرب تایرورض هیامرس و ناریدم يارب يزیر
شزرا .تسا ناراذگ يراذگ
ناشن ةدنهد یگنوگچ ریثأت
تکرش ماهس رازاب شزرا رب یلام راتخاس و يژتارتسا شزرا .تساه
هیامرس ،نارادماهس يارب تکرش ناگدنهدرابتعا ،ناریدم ،ناراذگ
، يذ ریاس و رد تکرش ناعفن
نآ یبایزرا زا اه
دنیآ ة و تکرش ریثأت
رس یهدزاب و کسیر دروآرب رد نآ هیام
ماهس تمیق و يراذگ
هب تیمها راد ییازس
رادیرخ و ینامزروپ( د 1392
تکرش شزرا عوضوم .) رد
شهوژپ ددعتم ياه
هجوت دروم ( تسا هدوب
Chang & Hong 2019; Cline et al 2018 )
.
ًلاثم و یسورگ ، ناراکمه
ش
( 1397 ب دنداد ناشن ) مرس دروآر
هیا ناراذگ
، زا یهاگآ نودب بتر
ة تیلوئسم هدافتسا اب و يریذپ
زا
تروص یتنس یلام
، تکرش يداینب شزرا زا
، )تبثم( یفنم یعامتجا تیلوئسم درکلمع هک ینامز
،دشاب رد .تسا عقاو زا )رتمک( رتشیب تیلوئسم تاعلاطا ،هجیتن
یتاعلاطا راب یعامتجا يریذپ اد
در
رد طوبرم تاعلاطا ءزج و میمصت
هیامرس يریگ یم بوسحم ناراذگ
وش .د
تیلاعف هک یناریدم جاور ار يرادیاپ اب طبترم ياه
یم یم دنهد دنناوت
، ندرک یفخم تهج
دوخ یصخش هافر و عفانم يزاسرثکادح فده اب هک يرایتخا تامادقا هتخادرپ نادب
دنا زا ،
تیلوئسم هب یعامتجا يریذپ ةباثم
( دننک هدافتسا يژتارتسا کی Barnett 2007
،ساسا نیا رب .)
فده یلصا تیلوئسم زا هدافتسا رد یتیریدم رایتخا دوجو یسررب شهوژپ نیا یعامتجا يریذپ
هورگ تیامح بسک يارب يذ ياه
شوخ ظفح و عفن تکرش ترهش و یمان
دوب يژتارتسا(
میکحت .)تیریدم تیعقوم یشخب
وررف و ناراکمه ش ( 2017 هیامرس ییاناوت دنداد ناشن ) هکنیا ییاسانش يارب ناراذگ
« ناریدم ایآ
تیلوئسم زا هب یعامتجا يریذپ
ةلزنم میکحت يژتارتسا کی یشخب
تهج کسیر ندرک لقادح
یم هدافتسا یتیریدم رایتخا اب طبترم جارخا ریخ ای دننک
؟
» هیامرس زا تیامح حطس هب طابترا راذگ
هیامرس .دراد ناراذگ
، ياهروشک رد رس زا يوق تیامح اب
هیام تیلاعف درکلمع ،راذگ اب طبترم ياه
تیلوئسم ار یعامتجا يریذپ
ةباثم هب هیزجت زا یشخب
دوخ لیلحتو ماگنه
میمصت يریگ يارب
هیامرس دم يراذگ یم رارق رظن
ینامز .دنهد نیا هک
تعفنم ياهراتفر هنوگ طیحم رد هنابلط
اب ییاه
هیامرس زا يوق تیامح یم خر راذگ
رداق رازاب دهد تکرش و دوب دهاوخ نآ ییاسانش هب
زا ار اه
شزرا قیرط یم همیرج رتمک يراذگ
و دنک تیعضو نیا فیعض یلام درکلمع
تکرش يارب ار يرت
هب نیاربانب .دراد لابند
، یم رظن هب دسر
، ناریدم ،رادماهس زا فیعض تیامح اب ياهروشک رد
تیلوئسم تخا تامیمصت ندرک ناهنپ يارب ار یعامتجا يریذپ یم شرتسگ دوخ يرای
اجنآ زا و دنهد
هیامرس يارب اهروشک نیا رد ناریدم فادها هک شزرا ،تسین کرد لباق ناراذگ
راچد رازاب ياه
یم يرتشیب فیرحت .دنوش
( ینیسح و يردن 1394
هیامرس زا تیامح رد ار ناریا تیعضو دوخ شهوژپ رد ) رد ناراذگ
راهچ نم ياهروشک اب هسیاقم رد توافتم صخاش نیمه و هقط
نامزاس وضع ياهروشک روط
و يراکمه عسوت
ة صخاش راهچ ره رد ناریا ،شهوژپ نیا جیاتن قبط .دنداد ناشن يداصتقا
نارادماهس طسوت تیاکش تلوهس صخاش ،ناریدم تیلوئسم صخاش ،تاعلاطا ياشفا صخاش(
،
زا تیامح صخاش رادماهس
هیامرس زا تیامح رد یبولطمان تیعضو )درخ نا ناراذگ
.دراد زین ،
تیلاعف يراذگرثا تیلوئسم ياه
شیپ رب تکرش شزرا رب یعامتجا يریذپ ضرف
ییآراک رازاب
هیامرس .تسا ینتبم فابیلاق شهوژپ اما
( یقطان و لصا 1385
ناشن ) ةدنهد صقن ییآراک رازاب
تسا ناریا رد هیامرس .
شهوژپ هب هجوت اب نیاربانب وررف
و ناراکمه ش ( 2017 و يردن ،) ( ینیسح
1394 )
، و
فابیلاق ( یقطان و لصا 1385
) ةطساو هب دافتساءوس
ة رد شتارایتخا زا تیریدم ةنیمز
تیلوئسم تعفنم ياهراتفر ششوپ يارب یعامتجا يریذپ ییاسانش مدع رگید يوس زا و هنابلط
نیا زا تیریدم فادها تیلاعف هنوگ
اه ناریا رد هیامرس رازاب طسوت هب
لیلد زا فیعض تیامح
هیامرس راذگ نیمه و روط رد صقن ییآراک
ناریا رد هیامرس رازاب یم نآ میب
ماهس شزرا هک دور
فیرحت راچد تکرش دوش
و رادماهس رثا .دزاس ررضتم تدمزارد رد ار نا دافتساءوس
ة زا تیریدم
شهوژپ رد تکرش ماهس رازاب شزرا رب دوس تیریدم رب ینبم شتارایتخا نیشیپ ياه
زآ وم هد هدش
و يوقت( تسا ناراکمه
1389 يرومد ؛ و
ناراکمه 1390
رگید يوس زا .)
، تبثم راثآ هب هجوت اب
تیلوئسم ماجنا هب اهراب ،تکرش شزرا رب یعامتجا يریذپ تیلاعف
یعامتجا تیلوئسم ياه ياشفا و
ا و یسورگ( تسا هدش هراشا نآ تاعلاط ناراکمه
1397 یلیارگ يرفص ؛ 1397
.)
،اما وریپ
هب میکحت يژتارتسا یلامتحا يریگراک پ و تیریدم طسوت یشخب
اب دوس تیریدم یفنم راثآ ندناشو
زا هدافتسا تیلوئسم
یم رظن هب ،یعامتجا يریذپ تیلوئسم تیفیک شهاک دسر
یعامتجا يریذپ
یم شرازگ هچنآ اب سایق رد یعقاو یم دوش
هیامرس رازاب رابتعا و تکرش ماهس شزرا رب دناوت رثا
برخم نیاربانب .دنک دراو
، شیپ یم ینیب دوش رازاب رد یامرس
ة هب ،ناریا ةطساو زا تیامح مدع
هیامرس بولطم حطس رد راذگ و
رد صقن ییآراک
همر راتفر و رازاب هیامرس بلغا يا
ناراذگ
یجرف و ییاضردمحم(
1398 )
، شهاک دیدشت هب دوخ هک ییآراک
یم هیامرس رازاب دماجنا
، صقن
م تیفیک تیلوئس تجا يریذپ دوشن ییاسانش رازاب طسوت یعام
. نیزا ور
، دراد لامتحا رد
طیحم
،ناریا یشهوژپ ن دوس تیریدم
دناوت طبار ة تیلوئسم لیدعت ار تکرش شزرا و یعامتجا يریذپ
.دنک ،اما هب لیلد و توافتم دهاوش هک اجنآ زا
طبار ة نیب طابترا رب دوس تیریدم يرگلیدعت
تیلوئسم ،تسا هتفرگن رارق شهوژپ دروم ناریا رد نونکات تکرش شزرا و یعامتجا يریذپ
س ؤ لا
دوس تیریدم ایآ هک تسا حرط لباق تروص نیدب شهوژپ نیا یلصا طبار
ة تیلوئسم نیب يریذپ
یم لیدعت ار تکرش شزرا و یعامتجا
؟دنک
ا فلتخم قرط هب يرادباسح تایبدا شرتسگ رد ار دوخ شقن ور شیپ هعلاطم یم افی
دیامن
: تیلوئسم يایازم دروم رد یمومع رواب اب داضت رد ،تسخن داد ناشن شهوژپ نیا ،یعامتجا يریذپ
دصق هک یناریدم دنراد
میکحت ار دوخ تیعقوم شخب
یم دن دنناوت هویش تیلوئسم ياه يریذپ
یعامتجا ار
، هب ةباثم ندرک دعاقتم تهج رد يدربهار رادماهس
رد نا ةنیمز یگتسیاش و ناشیاه
یتیریدم رایتخا شیازفا و دادرارق خسف کسیر شهاک نیاربانب
، راک هب دنریگ نیزا . روصت ،ور
یم هویش دوش هب تسا نکمم يرادیاپ ياه
ةباثم رایتخا ياهدمایپ لباقم رد يدربهار رپس کی
یتیریدم دنور راک هب .
سپ تایبدا شهوژپ نیا ، هب عجار یشهوژپ
تیلوئسم و یعامتجا يریذپ راتفر
طیحم رد ،مود .تسا هداد شرتسگ ار یتیریدم هیامرس زا يوق تیامح اب ییاه
هیامرس رازاب ،راذگ
رتشیب هعسوت یم دبای يوق نیناوق و يرت
دراد زا و يریگشیپ ناریدم طسوت ندش هرداصم زا هک
قوقح رادماهس یم تیامح تیلقا نا نیزا .دنک
تسایس تسا هدش هیصوت ،ور نوناق و ناراذگ
ناراذگ
،
دیدج تامازلا یفرعم اب
، رد یتیریدم رایتخا ندرک دودحم تهج رد رف
ا دنی میمصت دوبهب هب ،يریگ
هیامرس زا تیامح و رازاب رد تیفافش .دننک کمک راذگ
رد همادا
، هیضرف نیودت و يرظن ینابم هب نتخادرپ زا سپ و هراشا شهوژپ شور هب ،اه
لدم فیصوت اهریغتم و یفرعم طبترم ياه یم
دنوش هتفای زین مود شخب رد . زا لصاح ياه
نومزآ يرامآ ياه
، یفیصوت رامآ زا معا و
یطابنتسا
، نومزآ و اضا ياه نایب یف
یم .دوش شخب رد
ینایاپ زین هجیتن و ثحب هب رد يریگ
ةنیمز هتفای شهوژپ ياه یم هتخادرپ
دوش و داهنشیپ ياه
یم هضرع جیاتن رب ینتبم یشهوژپ و يدربراک دوش
.
هیضرف نیودت و یرظن ینابم اه
یگدولآ ،عبانم یبایمک ،تیعمج شیازفا یطیحم ياه
، تیلوئسم دش ثعاب لیبق نیا زا یثحابم و ياه
تکرش یعامتجا تیمها اه
ییلااب دنبایب ربونص(
و ناراکمه 1390
هب تکرش یعامتجا تیلوئسم .)
یعامتجا تادهعت هب طوبرم تامادقا هعومجم و
ا هتساوخ زا ي یم قلاطا یعامتجا ياه
هک دوش
دوبهب يارب فلتخم لاکشا هب تسا نکمم هجو
ة تکرش رد اه ( دریگ تروص هعماج Font et al
.)2016 لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش عوضوم اه ی
ساسح ی ت گنارب ی ز لاس رد اه ي خا ی ر ات تسا هدوب
هک اجنآ نامزاس اه ي ب ی ن للملا ی
، و للم نامزاس دننام داحتا
ی ة ،اپورا اهدرادناتسا یی
ا رد ار ی ن مز ی هن
هدرک هئارا دنا
. نب ی دا دم ی ر ی ت ک ی ف ی ت اپورا
، نب هک ی دا ي هب هتسباو داحتا
ی ة تساپورا
، وگلا رد ي لاعت ی
ارب دوخ ي نامزاس اه ، لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش ار اه ی ک ی شزرا زا اه
ي ناگتشه ة فرعم دوخ ی
تسا هدرک .
تکرش هسنارف رد اه
یی سروب ی م ی دنوش هک لماک شرازگ ی
زا راثآ ز ی تس حم ی ط ی و
عامتجا ی داصتقا و ي دب و دنهد هئارا ی
ن ترت ی ب ق ی تم ماهس تکرش ییاه تیلوئسم لابق رد هک
دندهعتم یعامتجا یم شیازفا
( دبای ک ی ناو ول و ناراکمه 1394
.) لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش رتارف اه
نوناق تامازلا لقادح بوچراچ زا نتفر ی
راد رارق نآ رد هک تسا ن
لوئسم عوضوم .د ی
ت عامتجا ی و
اپ ی گدن ی تکرش خا لاس دنچ رد اه ی
ر نامزاس دشر هب هجوت اب اه
ي غ ی تلودر ی
، شبنج اه ي ضارتعا ی
لع ی ه هاگنب تردق اه
ي قا داصت ي
، ازفا ی ش هاگآ ی عامتجا ی
، عسوت ة اهرازاب ي امرس ی ه تکرش و اه
ي
ماهس ی ماع
، اوسر و یی اه ي لام ی قلاخا و ی نامزاس اه ي وگلا هب ،گرزب ي
رد بلاغ و بسانم زوح
ة
بسک اهراکو ي راجت ي تعنص و ی دبت ی ل تسا هدش ساسح(
رگزرب و هناگی 1394
).
نامزاس یهاگآ يذ و اه
نآ ناعفن راتفر يارب زاین هب اه نلاوئسم
ة هب ناهج حطس رد یعامتجا روط
هدنیازف .تسا دشر لاح رد نیا رد
هنیمز ( لیه ، 2005 ) تیلوئسم زا یشخب ار یعامتجا يریذپ
يراگزاسان هب شنکاو رد تکرش يژتارتسا فیرعت ندوب دوس بلط رد و یعامتجا فادها نیب
یم .دنک ( زمادآ 2002 تیلوئسم يژتارتسا ) یفرعم روهظون یتیریدم لدم کی ار یعامتجا يریذپ
یم هعومجم ار تکرش و دنک طباور زا يا
یم رظن رد دریگ
یب طقف هن ناریدم و ناکلام ن
، اب هکلب
هورگ يذ ياه تکرش دشر رد عفن
؛ هضرع ،نایرتشم ،نانکراک لیبق زا ،ابقر ،هیلوا داوم ناگدننک
طیحم
، هب هعماج و
.لک روط
تیلوئسم ،بیترت نیدب قیرط زا ،یعامتجا يریذپ
عسوت ة متسیس تسایس و اه زا تظافح ياه
رتشم ،هعماج اب طباور شرتسگ و تسیز طیحم هضرع و نای
مه ندرب هرهب روظنم هب ،ناگدننک
يذ مه تکرش نوگانوگ ناعفن
، یم رثا تکرش رب هک تحت ای دنراذگ
ریثأت دنراد رارق تکرش
( Adams 2002; Waddock 2003 هس رازبا کی هب ،)
یهجو ـ يداصتقا ،یعامتجا
، تسیز یطیحم
( Adams & Zutshi 2004 )
ـ یم لیدبت .دوش
( زمادآ 2002 ) ندرک ظاحل و هنلاوئسم مادقا يایازم
يذ عفانم میمصت دوبهب ،نانکراک ظفح ،مادختسا شیازفا لماش ار نوگانوگ ناعفن
،یلخاد يریگ
هفرص هنیزه رد ییوج شوخ و ترهش شیازفا ،تکرش ریوصت دوبهب ،اه
یمان
، نیمه و دوبهب روط
يذ اب طباور یم ناعفن
.دناد هب لوئسم ییاهن درواتسد ناونع تی
تیلاعف ،یعامتجا يریذپ ياه
دننام هب ،هنلاوئسم ریثأت
شوخ رب تبثم ریاس و يروآدوس رب میقتسم و تبثم رثا ،تکرش یمان
دباسح ياهرایعم یلام و يرا
یم دراذگ ( Ingley 2008 .)
لاس رد 2011
شرازگ قباطم ،يدلایم
(KPMG ی ک ی تکرش زا اه
ي پ ی ش ور ناهج رد
، هک تیلاعف یتوافتم ياه دراد
؛ هلمج زا رد هرواشم
زوح ة تیلوئسم یعامتجا يریذپ
تکرش یلام شزرا عبنم ود ،) هفرص :زا تسا ترابع اه
رد ییوج
هنیزه شیازفا و میقتسم ياه راجت دحاو ترهش و رابتعا
ي رط زا رازاب رد ی
ق رگشرازگ ي
لوئسم ی ت
عامتجا ی . اربانب ی ن
، تکرش رثکا م ناشن اه
ی دنهد رگشرازگ ي
لوئسم ی ت نآ يریذپ یلام شزرا اه
دراد
یم يروآون داجیا ثعاب و ( دوش
Dagiliene 2013 .)
تیلوئسم رثا هب هجوت اب رب یعامتجا يریذپ
تیلوئسم نیب تبثم و هفرطود رثا دوجو زا يروئت ود ،تکرش درکلمع درکلمع و یعامتجا يریذپ
یم عافد تکرش :دننک
يروئت ریثأت یعامتجا (
Waddock & Graves 1997 )
عبانم يروئت و
یب باسح ( باتکو Preston & O’Bannon 1997 .)
يروئت ریثأت یعامتجا یم نایب
يذ تیاضر دنک يداصتقا تامادقا زا یشان ناعفن
و و یعامتجا
تسیز تیلوئسم زا لصاح یطیحم يریذپ
شوخ هب یعامتجا یمان
رتهب درکلمع نیاربانب و رتشیب
تکرش رجنم یم ( دوش Stevens et al 2005 .)
زویرگ و کاداو بوخ تیریدم يروئت ،نمض رد
( 1997 زا ) طبار ة تیلوئسم نیب تبثم یم عافد درکلمع و یعامتجا يریذپ
.دنک
،ناشیا رظن زا
تکرش یم باختنا ار یعامتجا لئاسم رب زکرمت هک ییاه يذ اب ار ناشطباور دننک
هعسوت ناعفن
یم هک دنهد یلک روط هب
.دراد لابند هب ار يرتهب درکلمع ةعلاطم قباطم
و ربو ناراکمه ش ( 2010 ،)
عسوت ة تیلوئسم هب ،رابتعا اب یعامتجا يریذپ
ةلزنم و دراد تبثم طابترا ،یلام درکلمع زا یشخب
یم هب دناوت ةباثم شیپ ینیب نک ةدن لماوع زا یکی عقاو رد و دریگ رارق هدافتسا دروم تکرش درکلمع
نییعت ننک ةد .تسا تکرش شزرا و درکلمع
یب عبانم يروئت قباطم باسح
،نیشیپ ياهدوس زا لصاح ناوارف عبانم هب یسرتسد ،باتکو
شزرا دننام هب تسرد یم هعماج هب تکرش هک یتامدخ حطس رب ،تیریدم فادها و اه
دهد ریثأت
یم .دراذگ تکرش تمس هب ار يدایز عبانم یلام درکلمع رتلااب حوطس عقاو رد یم لیسگ اه
هک دنک
یم تیلاعف ياقترا يارب عبانم نیا زا دنناوت يداصتقا ياه
و تسیز و یعامتجا .دنربب هرهب یطیحم
،نیاربانب تدمع
ًا ارب لماع ود ي
جوت ی ه ب تبثم طابترا تکرش شزرا نی
و تیلوئسم عامتجا
ی
.دراد دوجو لوا لماع
یم دیوگ ازفا ی ش ازفا رد دوس رد ی
ش لک ی هرهب رو ي ر ی هش مود لماع و دراد
رب ازفا ی ش روآدوس ي رط زا ی ق وصت دوبهب ی
ر رد تکرش هعماج
، هفلؤم هب هجوت اب تیلوئسم ياه
یعامتجا
، هراشا یم دنک . د رد ی هاگد تروپ ر لوئسم ، ی ت عامتجا ی
ًارصحنم تکرش رازبا
ي ارب ي
زاسرثکادح ي
ظن رد تکرش شزرا ر
هتفرگ هدش رازبا و ي ارب ي زم بسک ی ت تباقر ی تسا و ربونص(
نایردیح 1390
.)
شزرا راذگ ي تکرش اه زا رض رو ای ت همانرب ر زی ي رب يا ریدم نا و هیامرس ذگ نارا ا .تس
شزرا ذگ يرا ناشن ةدنهد یگنوگچ أت
ریث ا رتس ا ژت ي و اتخاس ر یلام رب شزرا اب راز اهس م
تکرش تساه شزرا . تکرش
رب يا دماهس
،نارا هیامرس ذگ
،نارا ریدم
،نا ا ابتع ر د اگدنه ن
، و ریاس
ذ ي ناعفن تکرش زرا رد یبای نآ اه زا آ دنی ة تکرش و أت ریث نآ رب رب دروآ ر کسی و اب دز یه
امرس ی ه راذگ ي و تمیق اهس م ا تیمه زسب ا یی دراد رادیرخ و ینامزروپ(
1392 ) ،نیاربانب . تکن
ة زئاح
دنناوتب ناریدم هک تسا نیا تیمها هب
یغتم ر هجوت ىلماوع ای اه دننک
رد هک رف ا دنی نییعت شزرا
وم راداهب قاروا در
هجوت هیامرس ىم رارق ناراذگ .دنریگ
هجوت اب تکرش شزرا تیمها هب
و
قوقح تیاعر و يروآدوس یلک
ة يذ ناعفن قب رب تکرش يا
، نیا رب هک یتامادقا تاعوضوم
ریثأت
یم دنراذگ دیاب دنوش یسررب .
نامزاس هزورما هنیمز رد اه
نوگانوگ ياه تحت
راشف ظفح و یمومع دامتعا بلج يارب دیدش
یناهج رازاب رد تباقر ا
هتساوخ هب ییوگخساپ .دن ياه
رادماهس شزرا ياقترا رد یعس زین و نا ياه
ضقانت یعامتجا پی
چ ی هد ا نامزاس هک تسا ي رد دهعتم يراجت ياه
مز ی هن اه دنریگرد نآ اب فلتخم ي
( Jamali 2007 .)
تکرش ارب اه ي ماجنا نداد اظو ی ف وخ د ةمه لابق رد ذ
ي ناعفن اب دی زه ی هن اه یی ار
دم .دنزادرپب ی
نار ارب ي ا ی داج نهذ ی ت بسانم رد ذ ي ناعفن ا ی ن زه ی هن اه م لمحتم ار ی
دنوش و نآ رب دنا
هک اضر بلج ی
ت تکرش هب هعماج تبغر ثعاب هعماج یم
دوش م دوبهب ار نآ درکلمع و ی
دشخب .
لوئسم ی ت عامتجا ی داعبا ساسا رب تکرش ي
م دراد هک ی
دناوت هرهب رو ي رط زا ار نانکراک ی
ق ازفا ی ش
قلاع ة نآ ا و اه ی داج لوئسم سح ی
ت نآ رد ازفا اه ی ش دهد ؛ روط ي هک ندوب دنمشزرا ساسحا نانکراک
دننک اهراک و ي هب ار هلوحم تسرد
ی ا هک دنهد ماجنا ی
ن ازفا ثعاب ی
ش فم درکراک ی
د دهاوخ نانکراک دش
.
تکرش زا تلود ًلاومعم اه
یی لوئسم هب هک ی
ت اه ي دوخ لابق رد م لمع هعماج ی
دننک امح ی ت ـ لام ی و
غ ی لامر ی ـ م ی دنک و وشت ی ق ییاه ارب ي یا ن تکرش م رظن رد اه ی
گ ی در . تکرش اه یی ار هعماج عفانم هک
م رظن رد ی گ ی دنر دروم امح ی ت مدرم .دوب دنهاوخ امح
ی ت اه ي مدرم ی م ی دناوت وصت ی ر تباقر ی تکرش
لام درکلمع و دشخب دوبهب ار ی
تحت ار ریثأت
رارق دهد . لام درکلمع ی
دوس ساسا رب تکرش ي
هک
جنس هدروآ تسد هب تکرش ی
هد م ی دوش ازفا . ی ش م دوس ی دناوت تکرش هب هعماج دامتعا ساسا رب
.دوش لصاح تکرش زا تلود و مدرم
ی نآ عفانم هک د ار اه
ر م رظن ی گ ی در امح ی ت یم دننک ا و ی ن ثعاب
لام درکلمع دوبهب ی
م تکرش ی دوش هب و ازفا تکرش شزرا نآ عبت ی
ش م ی ی دبا رد تکرش شزرا .
ازفا ی ش ق ی تم خد ماهس ی ل هافر و تسا رادماهس
یم رثکادح ار نا ( دنک
Chieh-Tse Hou 2019 .)
نورد درکراک ی
لوئسم ی ت عامتجا ی م ی دناوت اج دوبهب هب ی
هاگ تکرش رجنم ازفا و دوش ی
ش هدزاب
روآدوس و ي
اقب ماجنارس و ي
نانآ تدمدنلب دشاب هتشاد یپ رد ار
ساسح(
ی هناگ رگزرب و 1391
.)
و نسح ناراکمه
ش ( 2018 ) دندرک ملاعا لوئسم
ی ت عامتجا ی تکرش رد اه هزادنا گ ی ر ي درکلمع
لام ی ریثأت م ی دراذگ لوئسم . ی ت ذپ ی ر ي عامتجا ی اب تکرش رد ،تکرش شزرا اه
یی م هک ی ناز هاگآ ی
رتشم ی نا ی ا رط زا مدرم مومع ی
ق لبت ی تاغ ی م ماجنا تکرش هک ی
دهد ب ی رتش ،دشاب طبار ة و دراد تبثم
ارب ي تکرش اه یی هاگآ هک ی رتشم ی نا ی ا مدرم مومع نآ تیلاعف زا
اه اپ یی ن ا تسا ی ن هطبار ای فیعض
یفنم تسا ( Servaes & Tamayo 2013 .)
وریپ ،نیاربانب یشیپ
ةن ،شهوژپ یضرف
ة ب لوا نید
:تسا هدش نیودت تروص ةیضرف لوا . تیلوئسم ب یعامتجا یریذپ
تکرش شزرا ر ریثأت
تبثم یم دراذگ .
دوجو اب نیا
شور دشر ، تیلوئسم ياه
تکرش رد یعامتجا يریذپ ندوب صخشمان لیلد هب ،اه
شور نیا زا هدافتسا يارب ناریدم زا يرایسب تلایامت زا يرایسب نیب دیدرت و کش ياضف ،اه
يذ هک تسا هدرک داجیا ناعفن هدش ثعاب
تیلوئسم نارگشهوژپ یخرب ره ار یعامتجا يریذپ
هنوگ
لااب فده اب هک دننک فیرعت تکرش يرایتخا تیلاعف یصخش هافر ندرب
ریدم یم ماجنا دوش
( Barnett 2007 .)
( دلونرآ و نملدنه شهوژپ قباطم 1999
یم ناریدم ،) شور دنناوت
ياه
تیلوئسم امتجا يریذپ هب ار یع
ةباثم دروم یصخش تورث شیازفا فده اب و ییاقترادوخ رازبا
.دنهد رارق هدافتسا یعامتجا تیلوئسم
ار دعاقتم يارب ناریدم رک
ند رادماهس نا ةرابرد
یگتسیاش یم راک هب دوخ ياه
دنرب ( Ferrero et al 2017 )
. نیاربانب
، يژتارتسا قبط میکحت
،یشخب
هب یم رظن دسر دوخ رایتخا زا ناریدم ياهراتفر يارجا رد
نلاوئسم ة یعامتجا هب
ةباثم يژتارتسا کی
یم هرهب دوخ لغش ظفح و شاداپ شیازفا تهج رد یصخش عفانم ظفح .دنرب
تیریدم يرایتخا تامادقا
، هک ةجیتن لرتنک زا تیکلام کیکفت تسا
یم ، نیزه دناوت ة
رد یگدنیامن
ظن ( دوش هتفرگ ر Davidson et al 2004
.) تکرش ناریدم اریز یم اه
دنناوت
، ،یصخش عفانم ساسا رب
هیامرس تامیمصت هنیهبریغ يراذگ
يا دنریگب هن هک عفانم هیلع اهنت رادماهس
نا دشاب عفانم هیلع هکلب
يذ ریاس ناعفن زین نارگشهوژپ .دشاب يرایسب
( 2018;
et al Almahrog Cespa & Cestone 2007;
Moratis & Egmond 2018 )
هداد ناشن نامزاس هک دنا
اه ةنیمز رد تیلوئسم
یعامتجا يریذپ
، هب
ةلزنم ءوس ندرک یفخم رازبا ناریدم تیریدم
يددعتم تامادقا ، یم
.دننک نیدب نامزاس ،بیترت اه
،
هب ةلیسو تیلوئسم يریذپ میرحت زا ،یعامتجا نیپمک و دیدش ياه
برخم ياه هناسر رد
( اه Bansal
یلام تراسخ ناربج نینچمه و )2005
، طسوت تسا نکمم هک رادماهس
يذ ریاس و نا يارب ناعفن
نایز هدش لمحتم هک ییاه يریگولج ،دوش اضاقت دنا
یم ( دننک Zahra et al 2005 .)
نامه روط نوتسس و اپسس هک (
2007 ناشن ) شنکاو زا بانتجا يارب بلغا ناریدم ،دنداد ياه
تراظن و یفنم يذ طسوت يدعب ياه
تحت تسا نکمم هک یناعفن ریثأت
ریدم يرایتخا ياهراتفر
دنریگ رارق تیلوئسم
هب ار یعامتجا يریذپ ةباثم
یمرب یعفادت مادقا کی دننیزگ
. تیلوئسم يریذپ
،یعامتجا هب
ةلزنم نما رازبا ی ت لغش ی تظافح و(
زا صوصخ عفانم ی
) لصاح ، گرد
ی ر رد ندش
هعومجم يا لاعف زا مظنم ی
ت اه هب هک تس عسوت
ة ذ اب طباور ي
ناعفن تکرش نلااعف و حم
ی ط ز ی تس
یم کمک دنک
و رد هب ی تفا امح ی ت ا زا ی ن هورگ اه یم دماجنا و لاعف لماش ی
ت اه یی دراو نوچمه
ندرک بنج ة عامتجا ی و لوصحم هب رف
ای دن لوت ی د همانرب ذاختا و اه
ي قرت ی ناسنا عبانم ی
و ندیسر هب
جرد ة رتلااب ي زا حم اب هناتسود طباور ی
ط ز ی تس
، رط زا ی ق زاب ی تفا گدولآ شهاک و ی
ی ا پ ی تفرش رد
فادها عامتجا ی نامزاس
، تسا ( McWilliams et al 2006 .)
نچ ی ن لاعف ی ت اه یی م ی دناوت لامتحا
رحت ی م بلا زا و دهد شهاک ار تکرش تلاوصحم ندوب ی
رگ ي تعنامم تکرش لباقم رد دنک
رد .
لصا ی ک دم ی ر رط زا هک دراد رواب ی
ق دونشخ ي ذ ي ناعفن ندرک هتسجرب و ی
ک و تبثم روصت
نارگن ی اه هاگآ و ی اه ي ز ی تس حم ی ط ی م ی دناوت دروم لامتحا سررب
ی وخ نتفرگ رارق ی
ش طسوت
ذ ي ناعفن
، اب فده یسررب عوقو یا دم عوقو مدع ی
ر ی ت دوس
، دم .دهد شهاک ار ی
ر
، هب کمک
لاعف ی ت اه تیلوئسم ي
،یعامتجا يریذپ توافتم فادها لابند هب
ی تسد زا ی با ی ششوپ هب و بسانم
يربخ بولطم رد
هناسر اه لوبقم ، ی ت
،هعماج رد ناوق
ی ن دعاسم
، سررب و ی اه ي امرس رتمک ی
ه ناراذگ و
تسا نادنمراک .
دم ی نار م نکم تسا لاعف رد ی ت اه تیلوئسم ي ،یعامتجا يریذپ
ارب ي نداهن شوپرس
رب فنم رثا ی ءوس اهراتفر تکرش ي گرزب ياه
، ( دنوش ریگرد Kim et al 2012
.)
دم ی نار ی دم هب هک ی
ر ی ت م تردابم دوس ی
دنزرو امت ی ل رط زا دنراد ی
ق لاعف ی ت صوصخ رد
تیلوئسم یعامتجا يریذپ
امح ی ت ذ و هعماج ي
ناعفن ار هب دنروآ تسد (
McWilliams et al
.)2006 گرد ی ر لاعف رد ندش ی
ت اه ي لوئسم ی ت عامتجا ی هن اضر اهنت ی ت ذ ي ناعفن م دوبهب ار ی
دشخب
،
تبثم رثا تکرش ترهش رب هکلب یم
دراذگ زا . ی ن ور
، لاعف هب نتخادرپ ی
ت اه ي عامتجا ی تکرش ار اه
رد رد ی تفا امح ی ت هورگ عاونا زا اه
ي ذ ي عفن رتدنمناوت یم
دنک ( Chieh-Tse Hou 2019 .)
ناریدم
لیام دنا ار دوخ دوس تیریدم
، اب فده هیامرس زا ،شاداپ شیازفا دننک ناهنپ ناراذگ
( Ferrero et al
).2017
شرازگ ز ی تس حم ی ط يرازبا یعامتجا و ی تسا
ییوگخساپ تهج (
باسح هد ی ) تکرش رد اه
شرازگ .شیوخ درکلمع لابق تاعلاطا دیاب اه
ی یب مهارف هنافرط دنروآ
يذ هب هک زا دهد هزاجا ناعفن
درکلمع ز ی تس حم ی ط نامزاس یعامتجا و ی دروآرب
ي لباق مطا ی نان دنروآ تسد هب (
نارم يروج و
یلع یناخ 1393 .) شور یساسا دوصقم تیلوئسم ياه
مه یعامتجا يریذپ وس
يزاس عفانم مه ة
هورگ عونتم ياه ریثأت
و نامزاس رب راذگ ریثأت
ریذپ .تسا نامزاس زا
( نمرب و یلور 2000
( نلیگ و رپنشا و ) 2004
شور جیورت دنداد ناشن ) تیلوئسم ياه
يریذپ
یعامتجا یب ای
هب ییانتعا نآ
اه یم هب ریدم طسوت دناوت ةلزنم
میکحت يژتارتسا یشخب
، هب روظنم
هاگیاج تیبثت یصخش عفانم و
، ذ ياضاقت هب خساپ رد ي
هب ،توافتم ناعفن هژیو
نآ ناوت هک اه ریثأت
ار ناریدم ریوصت رب .دریگ رارق هدافتسا دروم ،دنراد
شیپ یگدنیامن يروئت ،لاح نیا اب یم ینیب
دنک
و یتیریدم رایتخا ،دنریگ راک هب یصخش فادها هب ندیسر يارب ار دوخ رایتخا ناریدم رگا هک یعقوم تیبثت ةطبار تکرش شزرا اب نآ زا یشان ت
.دنراد یفنم لاطم
درکلمع موهفم زا يددعتم تاع
هدرک ینابیتشپ یتیریدم رایتخا یفنم ( دنا
Bebchuk et al 2009; Berger et al 1997; Palmer
1973; Williamson 1963 .)
و اکوروس تاعلاطم ساسا رب ( وبیارت
2008 و ریارپ و ) ناراکمه
ش
( 2008 یوقت دصق رگا ،دنتسه دوخ تیعقوم ظفح لابند هب هک یناریدم ،) و يژتارتسا نیا ت
مادا ة
رب تیلاعف یاپ
ة یصخش عفانم
، نودب تکرش شزرا شهاک
، ار یم دنشاب هتشاد يذ دنناوت
ار ناعفن
تحت ریثأت دنهد رارق .
يداصتقا تامادقا ،نیاربانب و
تسیز و یعامتجا هب رگا ناریدم یطیحم
روط
دوش ماجنا يرایتخا
ًلاامتحا یفنم رثا تکرش ماهس شزرا رب یم
دراذگ ( Sundaramurthy 2000 .)
هویش هک یناریدم تیلوئسم ياه
هب ار یعامتجا يریذپ ةلزنم
میکحت يژتارتسا یشخب
، ظفح يارب
شیازفا و دوخ عفانم
، یم راک هب تیلوئسم دنرب
و شنکاو زا بانتجا فده اب ار یعامتجا يریذپ
يذ یخرب طسوت لمتحم لرتنک یم راک هب ناعفن
عوضوم نیا هک دنریگ رثا
ي رد و درکلمع رب برخم
شزرا عقاو تکرش
یم دراذگ و تکرش نیا هک اجنآ زا اه
، تکرش تبسن هب تارایتخا اب ياه
تیلوئسم تامادقا ،دنراد یبولطمان تیعضو ،رتمک یتیریدم یم یعامتجا يریذپ
فاطعنا دناوت يریذپ
دهد شهاک ار نامزاس (
Ferrero et al 2017 ).
یم رظن هب ،لاح نیا اب صیخشت دسر
دافتساءوس ة
تیلوئسم تامادقا زا تیریدم یعامتجا يریذپ
هیامرس ییاناوت هب رازاب و ناراذگ
نیمه و نآ ییاسانش رد تکرش ندرک همیرج روط
نیا يارب اه
يرایتخا راتفر یگتسب
.دراد اهدرادناتسا ي
رادباسح ي رد اهروشک ي فلتخم فلتخم حوطس
ح تیام امرس زا ی ه راذگ و رابجا نتشاد ینوناق لاعف
ی ت اه یعامتجا ي یم ناشن ار
دنهد .
ت هب هجوت اب أ
ک ی د رادماهس دم ،دوس ماقرا هب نا ی
نار تکرش اه گنا ی ز ة لااب یی تهج راکتسد نآ ي
روظنم هب تسایس نیمأت
فادها و اه دوخ
دنراد . ساسا رب دم فلتخم فادها و دصاقم
ی ر ی
،ت نکمم
ازفا دوس تسا ی
ش ی ا شهاک ی دبا ی ا نامز .دوش راومه ی
ذ هک ي ناعفن راکتسد ي نامگدب دوس رد
م ی دنوش هلصافلاب ماهس شزرا
طوقس رازاب رد تکرش یم
دنک ( Cline et al 2018 )
و امح ی ت
ذ ي ناعفن تسد زا یم
دور تامادقا و نآ
اه ازفا ی ش یم .دبای نیاربانب
، ناریدم لیام دنا ا زا زب را اه ي
تیلوئسم ا
یعامتج هب
ةباثم کی ا رتس ا ژت ي تهج ناهنپ رک ند دوس تیریدم ،
اب فده ازفا رابتعا شی
دوخ شاداپ و
، هدافتسا ناریدم طسوت یعامتجا تیلوئسم .دننک
، دعاقتم يارب رک
ند رادماهس نا رد
ةنیمز یگتسیاش دوخ ياه
، یم راک هب .دور
ﮓنه ا و دن ر س ن ( 2011 ) رد یشهوژپ هب
رب ر یس را ابت ط
نیب تیلوئسم ا
یعامتج تکرش
و تیریدم وس
د رپ اد دنتخ . جیاتن آ ن اه اشن ن داد تکرش اه یی هک
تیلوئسم ا
یعامتج رتشیب
ي راد دن زا تیفیک ا لاق م دهعت ي رتلااب ي وخرب رادر دن و تیریدم وس
د
رتمک ي یم لامعا دننک
.
یکسولاس وز و
( چل 2014 ) رد ژپ و یشه اب ونع نا
« ریثأت تیلوئسم ا
یعامتج تکرش
رب تیفیک
زگ را رگش ي یلام
» هب رب ر یس ار ةطب نیب تیلوئسم ا
یعامتج تکرش
و زیم نا تیریدم وس
،د زیم نا
هظفاحم راک ي دباسح يرا
، و تیفیک ا لاق م دهعت ي هب ةلزنم هس ایعم ر تیفیک زگ را رگش ي یلام
رپ اد دنتخ ا رد . نی ژپ و شه زا فیرعت اک لور رب يا تیلوئسم ا
یعامتج هب
روط رتسگ هد هدافتسا هدش
ا تس و تیلوئسم ا
یعامتج تکرش
لماش اهچ ر دعب تیلوئسم ا
اصتق يد وس
،روآد تیلوئسم ینوناق
،
تیلوئسم ا
یقلاخ و ، تیلوئسم رشب
ود هناتس تسا . جیاتن شهوژپ نآ
اه اشن ن داد : 1 تیلوئسم .
تکرش یعامتجا دوس تیریدم اب
طبار ة و دراد تبثم 2
تیلوئسم . ا
تکرش یعامتج اب
زیم نا
هظفاحم راک ي ار ةطب یفنم .دراد ینعی تکرش اه اب زیم نا تیلوئسم ا
رتلااب یعامتج رتشیب
ا امتح ل دراد
هک هب تیریدم وس د رپب زاد دن و زین بخ ر اه ي دب ار رتمک هب عقوم زگ شرا .دننک شهوژپ یموهفم لدم
لکش رد 1
.تسا هدش هئارا بانب
ینابم ساسا رب ،نیار دای
،هدش یضرف ة شهوژپ مود ب
نید لکش
نیودت :تسا هدش
ةیضرف مود . دوس تیریدم ةطبار
تیلوئسم ذپ
و یعامتجا یری لیدعت ار تکرش شزرا
یم .دنک
لکش .1 شهوژپ یموهفم لدم
شهوژپ شور و هعماج نومن ة اهرازبا ،یرامآ
، شور و هداد یروآدرگ یاه اه
عماج ة ار شهوژپ نیا يرامآ یلک
ة تکرش هتفریذپ ياه لیکشت نارهت راداهب قاروا سروب رد هدش
داد دن . نومن ة هیضرف نومزآ يارب هدافتسا دروم اه
، تیدودحم لامعا زا سپ اه
، لماش 150 تکرش
( 900 لاس ـ لاس یط )تکرش ياه
1390 ات 1395 تکرش .دوب یلام ياه
، هب رد توافت لیلد
یگژیو قوقح ياه تکرش اب هسیاقم تیلباق مدع و ماهس نابحاص
زا ،یلامریغ ياه عماج
ة يرامآ
دش فذح شهوژپ ( دن
La Porta et al 2002 .)
اهریغتم تاعلاطا زا یشخب ،شهوژپ نیا رد
، اب
هداد زا هدافتسا تسد ياه
هاگیاپ قیرط زا و مود ياه
داد ة ددعتم
، مرن لماش و دوجوم ياهرازفا
ب اب طبترم ياهامنرات نارهت راداهب قاروا سرو
، رگید شخب و دش يروآدرگ ـ
ًلاثم مزلا تاعلاطا
هزادنا يارب تیلوئسم ریغتم يریگ
یعامتجا يریذپ ـ
هب تئیه شرازگ زا یتسد تروص ریدم
ة
تکرش تیدودحم .دش جارختسا اه لامعا ياه
هنومن باختنا يارب هدش :زا دوب ترابع
1 . تادهاشم
طبترم یفاک تاعلاطا نودب ؛اهریغتم اب
2 . تکرش جراخ ياه یط سروب زا هدش
رود ة ؛شهوژپ 3
.
لقتسم ریغتم تیلوئسم یعامتجا یریذپ
هتسباو ریغتم تکرش شزرا
رگلیدعت ریغتم دوس تیریدم
تکرش یط هک ییاه رود
ة هوژپ د یلام لاس رییغت ش دنه
؛ 4 . تکرش هک ییاه یط
رود ة شهوژپ
شاب هتشادن رمتسم تیلاعف ن
.د
لدم هیضرف نومزآ نآ یاهریغتم و اه
هب نومزآ روظنم یضرف
ة شهوژپ تسخن
، تیلوئسم رثا رب ینبم ،تکرش شزرا رب یعامتجا يریذپ
طبار ة ( 1 ) م و وررف شهوژپ هباش ناراکمه
ش ( 2017 تفرگ رارق هدافتسا دروم ) :
( 1 )
it 0 1 it 2 it 3 it 4 it 5
it 6 it 7 it 8 it 9 it 10 it
11 it j it k it it
FV β β CSR β Size β Debt β Risk β Working
capital β Subs β Loss β Busy β Age +β ROA
β Gro β IndustryDum β YearDum ε
هب نومزآ روظنم یضرف
ة شهوژپ مود
، يرگلیدعت رثا رب ینبم دوس تیریدم
رب طبار ة نیب
تیلوئسم یعامتجا يریذپ
،تکرش شزرا و طبار
ة ( 2 ) شهوژپ هباشم و وررف
ناراکمه ش ( 2017 )
تفرگ رارق هدافتسا دروم :
( 2 )
it 0 1 it 2 it 3 it 4 it 5 it
6 it 7 capitalit 8 it 9 it 10 it 11 it
12 it 13 it j it k it it
FV β β CSR β DEM β CSR*DEM β Size β Debt β Risk β Working β Subs β Loss β Busy β Age β ROA β Gro β IndustryDum β YearDum ε
هتسباو ریغتم ( تکرش شزرا :)FV
( تکرش شزرا یبایزرا يارب هک يددعتم ياهرایعم نایم یم هدافتسا )FV
دوش رد ،
رازاب شزرا زا ،شهوژپ نیا هب هک تسا هدش هدرب هرهب تکرش
تروص لصاح متیراگل دادعت برض
ماهس تکرش لاس نایاپ رد و
هزادنا خیرات نیمه رد ماهس تمیق یم يریگ
.دوش ( میاک و نملیه 2001
)
ةزادنا هزادنا يارب ار رازاب هداد رارق رظن دم تکرش شزرا يریگ
نیا .دنا ملاعا نارگشهوژپ
دندرک
درکلمع رب هک اجنآ زا ،يرادباسح ياهرایعم ةتشذگ
تم تکرش یم و دنزکرم
لامتحا عوضوم دنناوت
رد هب رداق ،دنریگب رارق ریدم طسوت يراکتسد رب
تبسن هب و دنتسین تدمدنلب رد تکرش شزرا نتشاد
،رازاب ياهرایعم تکرش شزرا نداد ناشن رد
، رب ینتبم ياهرایعم ،نیا رب هولاع .دنراد يرتمک تیقفوم
يارب ،رازاب ةدهاشم
هیامرس ایآ هکنیا ناراذگ
ییاسانش هب رداق ةدافتسا
تیلوئسم زا تیریدم يریذپ
هب یعامتجا
دوخ تیعقوم میکحت روظنم بسانم ،ریخ ای دنتسه
.دنرت ماغدا زا یطخ عبات کی رازاب شزرا
هب اب .تسا یتایلمع صلاخ دوس و ماهس نابحاص قوقح يرتفد شزرا رایعم ود رازاب شزرا يریگراک
دهاوخ هسیاقم تیلباق تکرش شزرا توافت زا و تشاد
لمتحم ياه رازاب شزرا رد
، هب هک بجوم
ةزادنا تکرش یم لصاح هعلاطم دروم ياه یم يریگولج ،دوش
ياهرایعم ریاس دننامه ،هزاس نیا .دوش
سکعنم ،رازاب ةدننک
يذ هک تسا يدامتعا ناعفن
ـ هن هدنیآ و هتشذگ رد هکلب ،رضاح لاح رد طقف ـ
هب
هتشاد تکرش دنا
نهاوخ و بسانم لکش هب ار یتآ دوس تانایرج شزرا ریغتم نیا .تشاد د رب رد يرت
یم ( دریگ Hillman & Keim 2001 ( تسا هتفرگ رارق هدافتسا دروم هعلاطم نیدنچ رد و )
Chen et al
2005; Luo & Bhattacharya 2006; Lourenco et al 2012 .)
لقتسم ریغتم تیلوئسم ( تکرش یعامتجا يریذپ :)CSR
تیلوئسم تکرش یعامتجا يریذپ
م دعب راهچ لماش ی
ناز
اشفا ي ( نانکراک طباور هب طوبرم تاعلاطا م ،)EMPD
ی ناز اشفا ي تاعلاطا طوبرم
تکراشم هب
عامتجا ی ( م ،)COMD ی ناز اشفا ي ( دیلوت هب طوبرم تاعلاطا )PROD
، م و ی ناز اشفا ي تاعلاطا
حم هب طوبرم ی
ط ز ی تس ( )ENVD تسا
. يارب زجت ی ه لحتو ی ل اوتحم رد تلامج زا نتم
ی تشاددا اه ي پ ی تروص تسو اه
ي لام ی هدافتسا م ی دوش لک شزرا . ی
اشفا ي لوئسم ی ت عامتجا ی
تکرش ئزج شزرا عمج زا اه داعبا ی
لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش م تسد هب اه ی
آ ی د و کمک هب
ةطبار 3 لباق ( تسا هبساحم saleh et al 2010
:)
( 3 CSR EMPD COMD PROD ENVD )
رمن ة تیلوئسم ياشفا لک يریذپ
یعامتجا تکرش
اه :
nj
i 1 ij j
j
CSR X
n
نآ رد هک CSRj
: رمن ة تکرش یعامتجا تیلوئسم ياشفا
،
؛j nj
يارب هدشدروآرب دراوم دادعت :
تکرش
، ؛j Xij
رگا : هب اشفا دراوم
ّمک تروص ی
ئزج و ی تا هب نآ لصفم حرش دادعا تروص ی
زا
لاعف ی ت واصت ناکما تروص رد و ی
ر و اهرادومن و
لوادج
،دشاب رمن ة اشفا 3
، هب تاعلاطا رگا
غ تروص ی
ر مک ی ضوت و ی تاح هب دنب حرش تروص
،دشاب رمن ة اشفا 2
، فا دراوم رگا ش
هب ا تروص
ک ی ف ی ضوت و ی تاح هب هلمج تروص ای
فارگاراپ
،دشاب رمن ة اشفا 1 تسا . و رگا م رو يد ،دوشن اشفا
رمن ة رفص اشفا .تسا
رگلیدعت ریغتم دوس تیریدم (
:)DEM یصخش فادها هب نتخادرپ تصرف یتیریدم رایتخا
، لیبق زا ندش لمحتم
نانکراک جراخم و
گرزب یتیریدم شاداپ بسک ( رت
Williamson 1963 شورف يزاسرثکادح ای )
( Baumol 1959 )
، يارب سرتسد رد هوجو شیازفا روظنم هب دافتسا
ة يرایتخا
، ار یم ریدم هب .دهد
تیلاعف نیا تیدودحم اه
تیاضر حوطس هب ندیسر يارب ییاه یم داجیا دوس شخب
دننک
؛ دنچره
م طوبرم ياهراشف شهاک بجو ب
ه عقاو رد .دش دنهاوخ ریدم رب درکلمع
، کی زا رد یتادهعت اب وس
( دقن هجو يدایز ریداقم ندرک جرخ تهج Jensen 1986
شهاک اب رگید يوس زا و ) لامتحا
دوب دنهاوخ هارمه تعنص رد بحاصت (
Stulz 1988 .)
،يرایتخا ياهراتفر نیا هب
مغر نایز روآ
یم ،تکرش شزرا يارب ندوب ناوت
ن نک رثکادح ار ریدم یصخش تیبولطم عبات د ن
.د شجنس روظنم هب
لیدعت زنوج لدم زا دوس تیریدم ( هدش
Dechow et al 1995
دش هدافتسا ) .
رب ،تسخن ماگ رد ( زنوج درادناتسا لدم ةیاپ
1991 ،) طبار ة تروص هب ریز عطقم
- اب یتعنص
نویسرگر زا هدافتسا یم دروآربOLS
:دوش
( 4
it it it )
1 2 3 t
it 1 it 1 it 1 it 1
TAA 1 Sales PPE
α α α ε
A A A A
طبار ة
« 4
» ، نآ رد هک ییاراد عومجم :A
اه
Sales، شورف رد رییغت :
، لاوما :PPE و نیشام تلاآ
تازیهجت و تسا
.
يدهعت ملاقا لک ب
ه طبار تروص ة
( 5 ) یم هبساحم :دوش
( 5
)it it it it it it
TAA CA CASH CL RLTP DA
طبار ة
« 5
» ، نآ رد هک ییاراد رد رییغت :CA
يراج ياه
CASH ، :
دقن هوجو رد رییغت
يرادهگن هیامرس و هدش يراذگ
هاتوک یلام ياه تدم
CL ، یهدب رد رییغت : يراج ياه
RLTP ، :
هقبط رد رییغت یهدب يدنب
تدمدنلب ياه
، و ییاراد کلاهتسا :DA دوهشمان و دوهشم ياه
تسا .
افتسا اب زا هدشدروآرب بیارض زا هد لدم
یاپ ة ( زنوج 1991
،) يرایتخا يدهعت ملاقا طبار رد
ة
( 6 )
، هک دوس تیریدم (
)EM یم هدیمان یم هبساحم ،دوش
دوش :
( 6
it it )it 1,t 2,t 3,t
i,t 1 i,t 1 i,t 1
Sales A*R PPE
EM TAA α 1 α α
A A
ˆ ˆ ˆ
A
