1
راجاق ۀرود رد یمومع و یصوصخ یاه هناخ بتکم هدازاقآ رفعج
1
هدیکچ دم ات اما ،دندش انشآ نیون یسرد داوم و راتخاس اب ناریا ۀعماج راشقا زا یشخب ،اپورا اب ناریا طابترا ۀجیتن رد راجاق ۀرود لیاوا زا اهت
عت .دشن دراو یناریا تیبرتو میلعت یتنس راتخاس هب یدج للخ چیه دعب راتخاس ۀمادا رد ناوت یم ار راجاق لیاوا ۀرود تیبرتو میل
ۀرود رد اما ،تشاد ناریا ۀنایم ۀرود خیرات رد هشیر هچرگا نهک ماظن نیا .تسناد ناریا یتنس و یمیدق شرورپ و شزومآ ینلاوط ( هیوفص تموکح 709
- 1111 تو میلعت یلصا راب .درک ادیپ هنایعیش بلاق ،یبهذم یاوتحم رظن زا ،)ق رانک رد راجاق ۀرود تیبر
یفیصوت شور زا هدافتسا اب شهوژپ نیا .دوب اه هناخبتکم شود رب ،دنتخادرپ یم شزومآ هب یصصخت لکش هب هک ینید سرادم -
یمومع و یصوصخ یاه هناخبتکم تاهباشت و اهتوافت رب هیکت اب راجاق ۀرود رد یا هناخبتکم شزومآ راتخاس یسررب یپ رد یلیلحت تفای .تسا هناخبتکم اما ،دنتشاد رارق طاطحنا رد یسرد داوم و سیردت ۀویش رظن زا راجاق ۀرود یاه هناخ بتکم ،دهد یم ناشن اه ه یرتلااب داوس حطس زا نآ ناگتفای تیبرت و دوب یرتهب یسرد داوم و فادها ،ناسردم یاراد یمومع اب هسیاقم رد یصوصخ یاه
.دندوب رادروخرب هژاودیلک اه
: جاق ۀرود .تیبرتو میلعت ،هناخ بتکم ،را
یداتسا .1
یلیبدرا ققحم هاگشناد خیرات هورگ را [email protected]
2
همدقم یاهزرم یایحا اب و دوب ناریا خیرات رد یگرزب دادخر یسایس رظن زا ،یرجه مهدزیس ۀدس لیاوا رد راجاق تموکح یریگ لکش یاه هزوح یور راجاق تموکح یریگ لکش مهم تاریثأت زا یکی .تفرگ لکش روشک لخاد رد یرادیاپ تینما ،ناریا یخیرات یگنهرف لکش ینید و یسایس راتخاس نیب یکیدزن طباور نیاربانب ،تشاد ار هعیش بهذم زا تیامح یاعدا تموکح نیا .دوب ینید و رادتقا و دندرک هدافتسا یشزومآ ۀزوح هژیو هب اه هزوح یمامت رد دوخ یاهتیلاعف طسب یارب تصرف نیا زا هعیش نویناحور .تفرگ
یاضف رد اهتدم ات ار دوخ بیقر نودب .دندومن ظفح راجاق ۀرود یشزومآ
یم ار راجاق هرود رد یشزومآ ماظن راجاق زا شیپ هرود یشزومآ ماظن همادا هک یتنس یشزومآ ماظن ؛درک میسقت شخب ود هب ناوت
ترورض رب انب هک دیدج یشزومآ ماظن و دوب یتنس یشزومآ ماظن کارتشا هجو .دروآرب رس راجاق هرود رد یعامتجا و یخیرات یاه
دیدج و یتنس یشزومآ ماظن ناکرا ییاسانش ،نآ نییبت یارب هک دوب یشزومآ ماظن ود ره رد دجسم هاگیاج و شقن ،دیدج و هسردم :تشاد جاور لکش ود هب راجاق هرود رد یتنس شزومآ.تسا یرورض هناخبتکم شزومآ و یا
شزومآ ناکم هناخبتکم .یا
هبلط میلعت لحم زین هسردم و ناکدوک مولع یاه
هب ای دوب لقتسم لکش هب ای سرادم .دوب ینید هتخاس یدجسم همیمض
هک دوب هدش
ار مود عون
« دجسم - هسردم » یم .دندیمان
هدشن ماجنا یصوصخ و یمومع یاه هناخبتکم هباشت و توافت نایب و راجاق ۀرود یاه هناخبتکم ۀرابرد لقتسم یشهوژپ نونک ات مها و هراب نیا رد یشهوژپ لأخ اذل .تسا هژیو تی
ۀرود ناریا رد شزومآ رما لماکت ریس و دنور تخانش یارب عوضوم نیا هک یا
یاه هناخبتکم :میتسه لاؤس نیا هب نداد خساپ یپ رد هعلاطم نیا رد .دهد یم ناشن ار عوضوم نیا تیمها و ترورض ،دراد راجاق یتاهباشت و اهتوافت هچ و هدوب رادروخرب یراتخاس هچ زا یصوصخ و یمومع شزومآ :شهوژپ نیا ۀیضرف ؟دنتشاد رگیدکی اب
هناخبتکم هناخبتکم ،دوب راجاق ۀرود رد تیبرت و میلعت یلصا بلاق و لکش یا داوم رد هباشت مغر یلع یصوصخ و یمومع یاه
صاصتخا بلغا یصوصخ یاه هناخبتکم هک یروط هب .دنتشاد مه اب یساسا یاهتوافت شزومآ ۀویش و اوتحم رد ،فده و یسرد هب
هداوناخ هداوناخ رظن و هتشاد یفارشا و نایعا یاه هناخبتکم رد نآ فلاخ رب .دوب راذگ ریثأت میلعت ۀویش هاگ یتح و یسرد داوم رد اه
.درک یم صخشم ار تیبرتو میلعت ریس و ریسم وا یحیجرت یاه هویش و رادبتکم رظن یمومع یاه هداد و لیلحت و هیزجت شور اه
:
ب ور شیپ شهوژپ رد هناخبتکم راتخاس ه
شور عوضوم تیهام هب هجوت اب .دوش یم هتخادرپ راجاق ۀرود رد یمومع و یصوصخ یاه
یفیصوت عوضوم نیا رد شهوژپ -
راتخاس سپس و فیصوت ار رظن دروم عوضوم دشوک یم ادتبا رگشهوژپ ینعی .دوب دهاوخ یلیلحت
هناخبتکم یشزومآ اهتوافت و راجاق ۀرود یمومع و یصوصخ یاه
شهوژپ نیا رد تاعلاطا یروآدرگ شور . دیامن لیلحت ار اهنآ ی
.تسا یدانسا و یا هناخباتک هجیتن و ثحب یریگ
3
هناخبتکم شزومآ بتکم :تشاد جاور لکش ود هب راجاق ۀرود رد یا
هناخ بتکم هنماد .یمومع و یصوصخ یاه هناخ
یصوصخ یاه
بتکم هب تبسن هناخ
ب و دوب دودحم رایسب یمومع یاه بتکم .تشاد صاصتخا هعماج یلااب تاقبط ه
هناخ رب هولاع یصوصخ یاه
هناخ رد تلاایا یم اپ رب زین تایلاو تسدارف ییاهرشق یاه
،هدیدنسپ( دش 1191
: 44 بتکم .) هناخ یدراوم رد زج یصوصخ یاه
هدمع توافت ،دودعم بتکم اب یا
هناخ بتکم نیا ناملعم .تشادن یمومع یاه هناخ
نویناحور اه هبلط و
ءزج لیلد نیمه هب و دندوب اه
باوبا یم رامش هب ناگرزب یعمج بتکم .دنتفر
هناخ
،هنطلسلا نیع( تشاد جاور راجاق هرود نایاپ ات ادتبا زا یصوصخ یاه 1199
:
1197 یم مادختسا هناخرس ملعم ،دنتشاد یرتهب تیعضو یلام رظن زا هک یخرب .) هویش هرابرد یفوتسم هنومن یارب ،دندرک
دوخ میلعت
یم :دیوگ
« هبنش یاهزور ،هدزیس زا دعب دش رارق و هتفریذپ ناشیا .دنیایب ام لزنمب قشم یارب ناشیا دنچکی هک میدرک اعدتسا ازریم زا
هس و حبص هبنش دنیایب ام لزنمب اه
...
مامت ،زور ود نیا رهظزادعب تعاس ود یکی ات ازریم یم قلعت امب شتقو
نیسحملاغ اقآ .تفرگ
مظنم یم ازریم یارب بسا ا یم ار وا تعاس رس رد و درب
راوس ار وا مه رهظزادعب و دروآ »
یم دصقم هب ار وا و هدرک ،یفوتسم( دناسر
یب ج ات 1 : 461 .دندوب هدرک مادختسا هناخرس ملعم مه اب هک دوب هارمه رگید رفن ود اب لیصحت رد یفوتسم .)
« بتکم زا مه ام هناخ
نا یور قاطاب هناخلااب لقن کچوک طایح راب
هدش » یب ،یفوتسم( دوب ج ات
1 : 461 هچب .) نیا دوخ هداوناخ تیانع اب هاگ ناتسبد یاه
سرد نیرمت هب مه رانک رد هک دنتشاد ار تصرف ،یفوتسم( دنیامن فرطرب ار دوخ تاهابتشا هویش نیا اب و دنیامن مادقا نتشون قشم و
یب ج :ات 1 : 466 .)
بتکم هناخ ب یمومع یاه بتکم و هسردم فلاخر
هناخ یتنس یشزومآ ماظن رد ار تسخن هاگیاج ،یگدرتسگ رظنزا ،یصوصخ یاه
بتکم .دوب اراد هناخ
هسردم شزومآ اب یمومع یاه توافت یا
بتکم .تشاد یروص و یوهام یاه هناخ
هورگ ود هب یمومع یاه
یم میسقت بتکم تسخن هورگ :دش
هناخ یم هک دوب ییاه بتکم ار نآ ناوت
هناخ یاه
« شیپ یناتسبد
» بتکم نیا .دیمان هناخ
اه
کچوک بتکم مود هورگ.دوب راجاق هرود یتنس تیبرت و میلعت ماظن رد یشزومآ دحاو نیرت هناخ
نیرتریگارف هک دوب یمومع یاه
بتکم هناخ یم رامش هب روشک یاه ریاد .تشاد رارق یتنس یشزومآ یاهداهن و زکارم ردص رد رظن نیا زا و تفر
ندرک
بتکم هناخ سیسأت یارب مزلا طرش .دوبن یتاررقم چیه عبات ،یهاگتسد ای عجرم یوس زا تراظن نادقف لیلد هب یمومع یاه
بتکم
،ایوپ یمساق( دوب مدرم نایم رد راد بتکم تیلوبقم یفاک طرش و راد بتکم شناد هناخ 1199
: 15 ماوع هدوت رظن زا هچرگا .)
بن ندناوخ سرد هب ینادنچ زاین بتکم هب ار دوخ نادنزرف ،هعماج ینایم یاهرشق یلو ،دو
یم هناخ هعماج یلااب یاهرشق .دنداتسرف
بتکم هناخ مه ندوبن مورحم تروص رد و دندوب مورحم لیصحت زا ییاتسور ناکدوک و تسدورف یاهرشق و دنتشاد یصوصخ یاه
نیازا .شناد و سرد هن دوب شاعم نانآ تیولوا اش یعامتجا هاگیاپ ور
بتکم نادرگ هناخ
ینایم تاقبط نادنزرف رتشیب یمومع یاه
بتکم ناملعم .دوب هعماج هناخ
هلسلس رد هک دندوب ینویناحور یمومع یاه نییاپ رد نویناحور تاجرد بتارم
رارق تاجرد نیرت
.دنتشاد :دسیون یم اه هناخبتکم هرادا ۀویش هرابرد راوششور
« یم ییلام ره بتکم دناوت
نک ریاد هناخ هن و دریگب هزاجا ییاج زا دراد زاین هن .د
نیا یارب دوخ یگتسیاش رب هک دراد فیلکت راک دشاب هتشادن نتشون و ندناوخ یارب یفاک داوس وا رگا .دهد ناشن یدنس راک
4
بتکم هچب و تفرگ دهاوخن هناخ بتکم هب ناشردام و ردپ ار اه
هناخ بتکم نیا رد .درب دنهاوخ رگید یا هناخ
تسا هدشن نیعم چیه اه
یم دهاوخب ای دناوتب هچره سکره .تفرگ دیاب لوپ غلبم هچ هک یب دزادرپ
رگا دنچره ،دریگب یداریا ای دنزب یفرح راد بتکم هکنآ
یم وا هب هچنآ ره اب ،دزادرپن چیه یسک یم همادا شراک هب دنک یگدنز دناوتب رگا دنهد
بتکم هنرگا ،دهد هناخ
یم عمج ار شا و دنک
یم بتکم یرگید هلحم رد دور یم هناخ
گید راک کی لابند تفرگن شراک مه اجنآ رد رگا و؛دیاشگ یم ر
هرادا ار ششاعم و دور
دنک » ،راوششور(
1191 : 105 .)
هناخبتکم نیا رامش یمن و دوبن یصخشم نوناق چیه عبات راجاق هرود یاه
دنچ زورره اریز ،درک صخشم یدادعت نآ یارب ناوت
بتکم یم راک هب عورش رگید باب دنچ و لیطعت هناخ بتکم لحم .دندرک
هناخ ناکد زا یکی ًلاومعم مه اه نیا رد .دوب رازاب یاه
هناخبتکم یم یرذگهر ره و دوب زاب مه سرد نیح رد یتح و هراومه اه هچب تسناوت
یباتک و هتسشن نیمز رب هک دنیبب ار یبتکم یاه
نآ زا ناشداتسا هک ار یتاملک و دنتشاد دوخ یولج یم اه
هتسد ار دهاوخ کی و یعمج
یم ادص بتکم رد .دندناوخ هناخ
ندناوخ اه
یم نتشون یکدنا و دنتخومآ
« یم میوگ
« یکدنا » هب شناد کی نایناریا دزن نتشون اریز یم باسح
زاین شزومآ لاس دنچ هب هک دیآ
دراد » نیمه یم ادیپ تاملک ندناوخ اب ییانشآ کدنا ناکدوک هک یم ماجنارس ات ادتبا زا ار نآ و هتفرگ تسد هب نآرق دندرک
دندناوخ
ار نآ یسراف همجرت هاگ و؛
یم زین یمن هجوت اما ،دندناوخ یم هک ار یزیچ نآ کدوک ایآ هک دش
دلب ار نآ موهفم و ینعم ،دناوخ
یم هداد شزومآ مه زامن ناکدوک هب بتکم رد .دوب هابتشا نودب و تسرد ندناوخ طقف فده هکلب ؟هن ای تسا نآ رانک رد .دش
هناسفا خیرات زا یکدنا ارعش زا رعش هعطق دنچ و ناریا یاه
رد یزومآداوس نایاپ ،هلحرم نیا .ظفاح و یدعس ریظن ناریا گرزب ی
بتکم هچب ًلاومعم و تسا هناخ یمن شزومآ نیا زا رتشیب یداع نامدرم یاه
،یدابآ تلود ( دندید 1161
ج ، 1 : 14 ،هداز یقت ؛ 1197
:
11 .) دوب هدشن میسرت هرود نیا رد تیبرت و میلعت هویش یارب یصخشم و طبضنم ماظن چیه همانرب و شزومآ هویش ییلام و هسردم ره و
بتکم نیملعم یشزومآ و یصخش تایبرجت لصاح زین نآ هک دوب ملعم رظن عبات ًلاماک هک تشاد ار دوخ صاخ و صخشم هناخ
اه
یم یتیدودحم چیه نودب دنتشادن تسود ار ملعم میلعت هویش کدوک یایلوا رگا .دوب ار دوخ کدوک بتکم و هسردم دنتسناوت
رییغت
هب ار وا و هداد .دنتسرفب رگید یاج
بتکم شزومآ رد ناکدوک لیصحت لحم و یشزومآ یاهاضف هناخ
هک دوب یناکم نیدنچ زا یکی دجسم و تشاد یرتشیب عونت یا
یم لیصحت اجنآ رد ناکدوک بتکم یشزومآ یاضف عونت .دندرک
هناخ رد تاررقم و دعاوق دوبن ،لوا :دوب لماوع نیا زا یشان اه
بتکم سیسأت هناخ
عبات زیچ ره زا شیب یشزومآ یاضف باختنا و تشادن یتراظن یشزومآ تاسسؤم سیسأت رب یهاگتسد چیه هک اه
هسردم شزومآ اب مود لماع هسیاقم .ییادتبا شزومآ رد یشزومآ صخشم تاسسؤم دوبن مود .دوب راد بتکم یداصتقا تیعضو یا
قیقد نییبت یم تسد هب هلئسم زا یرت
دهد هسردم شزومآ رد . هقلاع درف ،یا
دوخ یورارف صخشم یریسم ندش یناحور هب دنم
بتکم شزومآ ندنارذگ زا سپ وا ؛تشاد هناخ
هسردم زا یکی هب یا هب ،ینید یاه
یلصا ناونع هعجارم یشزومآ یاهاضف نیرت
یم هیصوت هئارا ای و هیلوا لحارم ندنارذگ زا سپ و درک همان
،یناحور کی یوس زا یا یم ینید مولع هبلط
تاسسؤم دنور نیا رد .دش
5
نامزاس یشزومآ هتفای
یم یشزومآ یاهاضف عونت زا عنام هک تشاد دوجو یا بتکم شزومآ رد ناکما نیا دوبن یلو ،دش
هناخ یا
یم شزومآ زا عون نیا رد یشزومآ یاهاضف عونت ببس ،این یکتشد و یفوص( دش
1175 : 96 .)
کچوک رد یشزومآ دحاو نیرت
بتکم هک راجاق هرود هناخ
« شیپ یناتسبد » یم هدیمان .دوب ملعم هناخ هب دودحم یشزومآ یاضف ،دش
هب ملعم لزنم باختنا یلصا لیلد زا هدافتسا ناکما هکدندوب نانز بلغا هک دندوب یشزومآ زکارم نیا ناملعم ،یشزومآ یاضف ناونع
م زا هدافتسا .دنتشادن ناکدوک شزومآ یارب یرگید ناکم شیپ زکارم یارب ملعم لزن
اهاتسور هاگ و تایلاو و تلاایا رد یناتسبد
تسد ،دنور نیا و تشاد جاور ( لوا یولهپ تموکح نایاپ ات مک
1150 - 1104 ،یناجریس یدیعس( تشاد موادت )ش 1197
: 114 .)
تیدودحم راجاق هرود رد نانز تفر رد ییاه
تیلاعف و هناخ زا نوریب طیحم یارب دمآو متجا یاه
نما لزنم اذل و دنتشاد یعا نیرت
فیرعت نانز روضح یارب هعماج یرکف یاضف رد هک دوب ییاضف مناخ اذل ،دوب هدش
هراچ داوساب و ملعم یاه سرادم لیکشت زج یا
یمن مه هعماج نایعا یتح و یداع نامدرم یفرط زا .دنتشادن دوخ لزنم رد هب ار دوخ نارتخد دنتسناوت
م ناملعم تسد هب یتحار در
بتکم هب و هدرپس ملعم اذل ،دنتسرفب هناخ
نآ یورارف هنیزگ اهنت نز یاه بتکم رد .دوب نارتخد لیصحت یارب اه
هناخ یصوصخ یاه
هناخ زا یشخب یم قلعت یشزومآ یاضف هب دوب ینوریب و ینوردنا یاراد هک دارفا نیا ی
هناخ رد ،تفرگ هناخلااب نایعا زا یخرب ی
یا
هب ار اجنآ هک دوب یم صاصتخا ناکدوک شزومآ ناکم
سلاک .دنداد بتکم یاه
رد ای و قاتا نیدنچ ای کی رد هاگ یصوصخ یاه
یم لیکشت ییازجم نامتخاس بتکم نیا .دش
هناخ بتکم ریظن زین اه هناخ
شیپ یاه رازگرب نادرگاش زا یکی یصخش لزنم رد یناتسبد
یم بتکم ،دش هناخ
سا ،تشاد یتوافتم تیعضو یمومع یاه هب یصخش لزنم زا هدافت
بتکم رد یشزومآ یاضف ناونع هناخ
یمومع یا
لامج( تشاد جاور مه ،هداز
1110 : 61 .)
هب هک یدجاسم یم رارق هدافتسادروم ناکدوک لیصحت لحم ناونع
هلحم دجاسم ،تفرگ هلحم دجاسم زا هدافتسا .دوب اه
هب اه ناونع
بتکم هوحن هب زیچ ره زا لبق ییادتبا هناخ ا ی
نآ هراد یمزاب اه هسردم دجسم و عماج دجاسم فلاخرب هک تشگ یفنص دجاسم و اه
نآ هرادا هجیتنرد و دوب تافوقوم یاراد هک نآ رب فقاو یوس زا یتح یدمآراک تیریدم ،دوب ناماس هب مه اه
یمن لامعا اه رد و دش
اهنت و دنتشاد رارق یدب تیعضو رد ینارمع رظنزا ،دجاسم نیا اهرهش بلغا تبسانم رد
نآ هب یبهذم یاه یم یگدیسر اه
.دش
نیازا نآ زا هدافتسا دجاسم نیا رب تراظن دوبن لیلد هب ور .دوب عناملاب ناکدوک شزومآ روما رد اه
عبانم
( یضترم ،هدیدنسپ 1191
تیآ تارطاخ ،) هدیدنسپ للها
.ثیدح رشن ،نارهت ،این یدارم داوجدمحم ششوک هب ،
( نسح دیس ،هداز یقت 1197
ینافوط یناگدنز ،) .یسودرف ،نارهت ،هدازیلع للهازیزع ششوک هب ،
لامج ( یلعدمحم ،هداز 1110
لامج یلعدمحم دیس تارطاخ ،) هداز
.نخس رشن ،نارهت ،یشابهد یلع و راشفا جریا ششوک هب ،
( ییحی ،یدابآ تلود 1161
ییحی تایح ،) .انیس نبا :نارهت ،
( نیلوژ ،راوششور 1191
ا رفس تارطاخ ،) ناری
.ین ،نارهت ،یلکوت نارهم همجرت ،
یلع ،یناجریس یدیعس ( ربکا
1197 عّقرم نیتسآ رد ،) .ناکیپ رشن ،نارهت ،
( این یکتشد داهرف و اضریلع ،یفوص 1175
،راجاق هرود رد دیدج و یتنس یشزومآ ماظن و دجسم ،) ملاسا خیرات تاعلاطم همانلصف
هرامش ،مجنپ لاس ، 11
.
6
نامرهق ،هنطلسلا نیع ( ازریم
1199 هنطلسلا نیع تارطاخ همانزور ،) .ریطاسا ،نارهت ،راشفا جریا و رولاس رهچونم ششوک هب ،
( لابقا ،ایوپ یمساق 1199
هیراجاق ۀرود رد دیدج سرادم ،) .یهاگشناد رشن زکرم ،نارهت ،ناورشیپ و نایناب ،
یب( للهادبع ،یفوتسم ،)ات
نم یناگدنز حرش یب ،نارهت ،
.ات
