پوشاک ایرانی ایزد مهر، نمادی شرقی در فرهنگ و تجلیات میترا در غرب

گنهرف رد یقرش یدامن ،رهم دزیا یناریا کاشوپ برغ رد ارتیم تایلجت و

2یدامعریم یلع دیس ،^1*روداد مساقلاوبا .ناریا ،نارهت ،ارهزلا هاگشناد ،رنه هدکشناد رایشناد ¹ .ناریا ،ناشاک ،ناشاک هاگشناد ،یرامعم و رنه هدکشناد ،رنه شهوژپ دشرا یسانشراک یوجشناد ² )91/9/12 :ییاهن شریذپ خیرات ،91/8/1 :هلاقم تفایرد خیرات(

هدیکچ و دنک یم افیا نیمزرس نیا ِگنهرف رد ییازسب شقن هک تـسا یدراوم زا ناتـساب نارود رد نیمز ناریاِ نامدرم کاـشوپ یارتیم سابل ناونع هب رهم یناریا کاـشوپ ،اپورا رد شیک نیا روضح اب .دید ناوت یم ار یناریا یوگلا ،رهمدزیا کاـشوپ رد و درک روهظ تیحیـسم ،اپورا رد رهم شیک روضح زا سپ .تـسا هدـش یلجتم )یـشکواگ( ینوتکروات فورعم شقن رد یبرغ دش بجوم و دیدرگ هلاحتسا ،رولبتم تیحیسم لد رد نییآ نیا ،یتسرپرهم رهاظم ندرب نیب زا و نایحیسم دانع مغر یلع رامش هب نآ یاهدامن و رصانع نیرت هدش هتخانش و نیرت یلصا ناونع هب هزورما هک دنک خوسر نید نیا داهن رد نآ رصانع ات مات یوریپ نآ زا تیحیـسم زین تاییزج رد یتح هک تـسا ناتـسرپرهم ی هژیو هلاک و کاـشوپ ،رصانع نیا زا یکی .دنیآ یم سابل رد سدقم یگنر ناونع هب هزورما هک رهمدزیا سابل و نایشنماخه یفارشا کاشوپ زا هتفرگرب یناوغرا گنر .تسا هدرک و نآ یناریا تیهام هب هجوت اب رهم دزیا کاـشوپ ادتبا ،هلاقم نیا رد .تـسا تایلجت نیا زا یا هنومن ،تـسا اه لانیدراک و پاپ .تسا هتفرگ رارق هعلاطم دروم تیحیسم کاشوپ و یبرغ یارتیم رد نآ روطت و لوحت ریس سپس

یدیلک یاه هژاو .ارتیم ،یجیرف هلاک ،سابل ،کاشوپ ،رهم ِدزیا

.E-mail: ghadadvar@yahoo.com ،021-88035801 :سکفلت :لوئسم هدنسیون^*

دوخ ات تسا هدوب یزیواتـسد لابند هب هراومه رـشب زابرید زا ماگ رتارف ییایند هب و دـناهرب هدام ملاع دنب زا نآ ی هلیـسو هـب ار زا یلاخ ِرادتقا هب اه یتـساک و اه سرت زا ار وا هک یـیاروام ،دـهن تأـشن وا یوجادخ ترطف زا رما نیمه و دـنک تـیاده بارـطضا ،دوش یم دای شتـسرپ هب نآ زا هک ینورد سح نیا .تـسا هتفرگ قلخ و شنیرفآ ی همـشچرس و ءاـشنم ،تایح یدامتم نارود رد و رنه تخانـش رد ار هار هزورـما هک تـسا هدـش یریظن مک راـثآ نینچ دوجو ،رگید نایب هب .دزاس یم راومه ام رب ناینیشیپ خیرات ،رشب نورد و رکفت هاگآدوخان یاه هیلا رد ینورد و یتاذ ساسحا هب نآ قامعا رد وا هک ینایدا ،دـش هیلوا نایدا شیادیپ ءاـشنمرس مامت ات تـسا هدوب ملاع زا یقیقح یـتیهام و انعم نـتفای لاـبند یرما وا رب مسجت هراومه نوچ و دبایرد ار گرم و یگدنز ِتاحاس هب تسد ،تـسا هتـشادن تایونعم زا سوملم یکرد و هدوب یهیدب رانک رد ار یزاـجم یایند زا یداـم یمـسجت ات هدز یراـثآ ِقـلخ هتخانش نآ تایلجت و دامن ناونع هب هزورما هک دشاب هتشاد دوخ اب زابرید زا نایدا هک تفگ نینچ نیا ناوت یم سپ .تـسا هدـش یرنه رثا کی ادتبا رد هچرگا هک تسا هدوب هارمه یجراخ رهاظم ریظن مک راثآ لکـش مه نامز تشذگ اب اما ،هدـش یمن بوـسحم مهبم طاقن زا یرایسب مه و تسا هتفرگ دوخ هب دنمشزرا و یرنه .تسا هتخاس نشور دوخ رون هب ،هدناشوپ ام زا هرهچ هک ار زا یرایسب رد ار دوخ ی هنهپ هک ییاه نییآ نیرت نهک زا یکی ءاشنم هک دوب مسیئارتیم ای رهم نید ،دنارتسگ اپورا و ایسآ طاقن ینییآ .تـسناد ناریا ناوت یم تابوتکم هب هجوت اب ار نآ شیادیپ یتح و نامز ثداوـح زا یخرب و راثآ تّلق اـب هجوت اب هزورـما هـک ینییآ .تسا هتفر ورف ماهبا زا یا هلاه رد نییآ نیا یدوجو تیهام ،دندیزرو یمن داـنع نآ اب اـسیلک یابآ و یتـشترز یاه غُم رگا هک .دوب هداد همادا دوخ تایح هب نونکات دیاش تروص یتـسرپرهم رد هزورـما هک یرایـسب یاـه شهوژپ اـب اما ،تـسا هدـش نـشور نییآ نیا دوـلآزمر یاـه هبنج ،هـتفریذپ

هب شوقن و راثآ زا یرایـسب هک تـسنآ تـسا هجوت نایاـش هچنآ هچرگا و تسا هتفرگ رارق ییاپورا یاهروشک رد نآ زا هدنام یاج عبانم دوبمک اما ،دراد دوجو نیمز ناریا رد زین یرایسب تابوتکم نییآ هک هدرک داجیا ناققحم زا یـضعب رب ار ههبـش نیا یرـیوصت اهنآ دانتـسا و تـسا توافتم یناریا یتـسرپرهم اب ارتیم دولآزمر نیا رب یعـس هلاقم نیا رد .تـسا اپورا رد فوـشکم راثآ نیمه هب و اهدامن یـسانشزاب اب اهنت هتـشذگ زا توافتم یدنور اب ات تـسا زا رت قیقد یکرد هب ،یبرغ راثآ رد دوجوم یناریا رصانع و هناـشن یـسررب ،ماگ نیلوا ،اتـسار نیا رد و میبای تـسد نهک نییآ نیا رنه اب نآ قیبطت و اپورا رد ارتیم ی هفوشکم یاه همسجم یرهاظ رد لوا هاگن رد هک یزیچ نـیلوا لاثم روط هب .تـسا نیمز نارـیا شـشوپ عون ،دنک بلج ار ام هجوت تـسا نکمم اه همـسجم نیا دوخ نیا و تـسا یناریا کاـشوپ زا هتفرگرب یعون هب هک تـساهنآ رد هک تـسا یبرغ یارتیم اب یناریا رـهمدزیا قباطت رـب یا هناـشن رضاح قیقحت .تخادرپ مـیهاوخ نآ هب لیصفت هب هـلاقم ی هـمادا ماجنا یدانـسا ی هعلاطم و یلیلحت _ یخیرات شور زا هدافتـسا اب هتفریذپ تروص یا هناخباتک هویـش هب تاعلاطا یروآ عمج و هدـش دروم بلاطم ،ریواصت هب دانتـسا اب نآ زا ییاه تمـسق رد .تـسا یلکش هب یرایسب بلاطم نیا زا شیپ ات .تسا هتفرگ رارق لیلحت اما ،تـسا هدمآ رد ریرحت هتـشر هب رهم نـییآ ی هراـبرد هدـنکارپ هب مجـسنم یلکـش هب تلااقم و اه باتک زا کی چـیه هنافـسأتم و برغ رد نآ یـلجت و )ارتیم( رهم ِدزـیا یناریا کاـشوپ عوـضوم هک تـسنآ قیقحت فده اذل ،دنا هتخادرپن تیحیـسم نآ زا سـپ ،یناریا ماوقا کاـشوپ رد نآ یاه هـشیر یوجتـسج و تخانـش اب نیا ذوفن هب هجوت اب سپس و هداد رارق هعلاطم دروم ار نآ رصانع دروم ار نآ کاشوپ ،تیحیسم رد نآ ی هلاحتسا و اپورا رد شیک .دناسرب تابثا هب ار نآ ندوب یناریا و هداد رارق قیبطت

ناتساب ناریا رد کاشوپ تیمها

نیرت مهم زا ،ندمت رهاظم نیرت نهک زا یکی ناونع هب ششوپ یلکش دوخ مرف نیتـسخن رد هچرگا .تـسا رـشب تـسد تادیلوت هب و هتفای لماکت توافتم راودا لوط رد اما ،تشاد ییادتبا رایسب نیمه هک تساجنآ هجوت لباق هتکن .تـسا هدمآرد یزورما لکـش زا یرایـسب ،دـش رادیدپ زاین ِبـ َسَح هب هک هداـس رهاظ هب دیلوت اهنآ یـسانشزاب و ماوقا شـشوپ عون تخانـش رد ار ام یاه ههبـش ششوپ لکش نیرت میدق تـسا رکذ نایاش .تسا هتخاـس فرطرب و فورظ یور یناسنا شوقن ،اه ههلا شـشوپ ساـسا رب ناوت یم ار اه گنس یور رب هتسجرب شوقن رد دوخ هتفرشیپ لکش رد ًاتیاهن .درک ییاسانش اه تلم فِرَعُم لماع ناونع هب کاـشوپ ،نهک مایا زا ،ناریا رد

شقن موب و زرـم نیا گـنهرف زا تواـفتم نارود رد و تـسا هدوـب هک میتـسه شریذپ هب رـیزگان هتبلا .تـسا هدرـک ظـفح ار دوـخ رد یتاریثأت ِروهظ ثعاب هیاسمه یاهروـشک اب یگنهرف تاطابترا ریثأت نیا هنومن و تـسا هدش رواجم یاهروـشک رد ماوقا کاـشوپ حوضو هب ناوـت یم نیرهنلا نیب و یـملایع کاـشوپ هـسیاقم رد ار ،هتـسجرب شوقن رد صوصخلا یلع هدـنام یاـج رب راـثآ رد .دـید اه گنس رب نیمزرـس نیا کاـشوپ زا یتوافتم یاه لکـش هراومه دراد ماوقا تخانش رد هدننک نییعت یشقن نیا هک دنا هتـسب شقن لاثم روط هب کاشوپ عون هک تسا هتسجرب شوقن نیمه هزورما و

همدقم

رد هک یـشوقن نیرتابیز زا یکی .دهد یم ناـشن ام هب ار دام موق یا هتسجرب شقن ،تسا هدش هدنایامن ام رب یناریا ماوقا ششوپ نآ للم هک تـسا دیـشمج تـخت رد نایـشنماخه هرود هـب طوـبرم مامت ی هنییآ ،شقن نیا و تـسا هدیـشک ریوصت هب ار هدنروآ هیده دهاوخ یرای همادا رد ار ام یدودح ات و تسا ماوقا کاشوپ یامن ،ب ریوصت رد و اکـس ناگدنیامن ،فلا رـیوصت رد .)1 رـیوصت(درک هدهاشم لباق هتـسجرب شقن زا یـشخب ناونع هب دام ناگدنیامن ششوپ یبایدر ،هتـسجرب شقن نیا رکذ رد هلاقم نیا مازلا .تـسا .تسا یناریا کاشوپ اب نآ قیبطت و هدمآ تسدب شوقن رد ارتیم

ناتساب ناریا رد رهم ِدزیا کاشوپ

هب ناوت یـم نآ زا هـک یهوجو نـیرت مهم زا یـکی کـش یـب تـسوا کاـشوپ ،درب یپ یبرغ یارتیم ای رهم دزیا یناریا تیهام زا .تخادرپ مـیهاوخ نآ لـیلحت و یـسررب هب شخب نـیا رد هـک یشقن ،تسا رهم دزیا هب طوبرم ناریا رد هک یشوقن نیرت یمیدق دودعم زا یکی ار نآ ناوت یم و دراد دوجو ناتسب قاط رد هک تسا نآ رد رهم هک تـسناد ناریا رد هدنام یاج رب یاه هتـسجرب شقن رهم دزیا ،هتـسجرب شـقن نیا رد .تـسا هتـسب شقن ینـشور هـب .تـسا یناـساس هرود رد جیار سابل یعون هک دراد نت رب یـسابل هب تهابش یعون هب هک تسا یراد نیچ راولـش لماـش سابل نیا رد ادزماروها شقن نیا رد ،دراد یناکشا و یکولس هرود یاهراولش هتسجرب شقن نیا رد " .تسا هاشداپ هب یهاش ماقم یاطعا لاح هب و هدروخ نیچ اپ لخاد بناج زا هک دنراد اپ هب یراولش ود ره و دنبندرگ و دنبرمک کی ره و هدیبـسچ اپ چم هب یدنب ی هلیـسو ات نآ شوپ لااب .)187 ،1388 ،نسنیتسیرک("دنراد ییاهدنبتسد شوپلااب یور رب و تسا هدش هتسب یلاش نآ یورب هدوب وناز یلااب هرود نیا شوقن رد هک تسا ییازجا زا یکی هک دراد دوجو یلنش و ور سابل ناونع هب لنش زا یهاگ نایناساس ".دروخ یم مشچ هب ،دندرک یم هدافتسا ،دوب یهاشداپ و تیفارشا ی هناشن هک یـسابل

.اناداپآ یقرش ناکلپ ،دیشمج تخت ،ییاکس ناگدنیامن هورگ )فلا -1ریوصت

یقرش ناکلپ دیشمج تخت ،ایاده ندروآ لاح رد یدام ناگدنیامن هورگ) ب .م.ق مجنپ ات مشش نرق ،اناداپآ )www.wikipedia.org :تیاس( :ذخام

مراهچ هدس ،ناتسب قاط ی هراگن گنس رد یهاش ماقم یاطعا ریوصت -2 ریوصت .یدلایم )www.pic.blogfa.com :تیاس( :ذخام ،تسد رب مسرَب ییلاط کلاپ -3 ریوصت

مشش ات متفه نرق ،نوحیج ی هنیجنگ .ایناتیرب ی هزوم ،م. ق www.britishmuseum. :تیاس( :ذخام )com

قاط رد ناکپاپ ریشدرا ای و متسر شقن رد لوا روپاش لنش دننام هتسجرب شوقن یور رب اهنآ لنش ی هلابند هک ) 2 ریوصت( ناتسب .)211 ،1388 ،یبیغ ("تسا دوهشم ًلاماک

رتشیب رد هک تسا یراولش ،یناساس هرود کاشوپ نیرتابیز زا هب تایئزج ِهارـمه یصاخ هـجوت اب هرود نـیا ی هتـسجرب شوـقن تسدب ریواصت هب هجوت اب هتبلا .تسا هدش کح یگنس یاه هراوید نیا هـسیاقم و )4 ریوصت( یزلف فورظ و هتـسجرب شوقن زا هدمآ راد ثاریم یدح ات نایناساس هک تفایرد ناوت یم هتشذگ اب ریواصت هتـشذگ نارود رد نیمزرـس نـیا رب دوـخ زا شـیپ مـکاح ماوـقا یراولش ،تـسا هدیـشوپ رهم دزیا هک یراولـش .)3ریوصت(دنا هدوب یناکشا ی هرود یاهراولش هب یدایز رایـسب یاه تهابش هک تـسا

یوریپ ینعم هب نیا هتبلا .دراد نآ زا شیپ یتح اـی و )5 رـیوصت(

ار ییاه تهابـش اهنت ناوت یم هکلب ،تـسین هتـشذگ نارود زا مات حرطم نامز یسانش ییابیز رصنع ناونع هب دیاش هک تفای اهنآ رد نایناکشا یاه سابل رد هک یگدروخ نیچ لاثم روط هب .دشاب هدوب یـشنماخه نارود راد ثاریم یـعون هب ،دراد دوـجو نایناـساس و اه شقن مک یگتـسجرب و شمرن رپ و فیرظ یاهانحنا" .دنتـسه و تفارظ رپ تاـنییزت و اه هماج و اـه هچراپ هدروـخ ات لکـش اـب هشیر یشنماخه یرنه تنس زا همه یناکشا هرود رد اه همسجم .)159 ،1388 ،جلاک("دنا هتفرگ نـیا هـک درـک ناوـنع نـیقی و عـطق هـب ناوـت یـمن هـتبلا تلع تسا نکمم و تسا هدوب ییابیز رطاخ هب طقف یگدروخ نیچ یماوقا زابرید زا ناـیناریا هکارچ .دـشاب هتـشاد دوجو زین یرـگید هب تسناوت یم داشگ و تحار یراولـش و دندوب راکراوـس و رواگنج ود نیا ور نـیمه زا ،دنک کمک اهنآ یراکراوـس رـما رد تلوهـس هک تـسا یناریا ی هماج یلک روط هب و اهراولـش ی هصخـشم تلع اهدام".درک هدهاشم ار نآ ناوت یم ناریا هتـسجرب شوقن هیلک رد رد و دنداد یم تیمها بسا شرورپ هب هک دندوب یناریا موق نیلوا نیا هب زین ام یلم تایاور رد و دنتـشاد یصاخ تراهم یراکراوـس یتسیاب یم یدام نادرم سابل ور نیا زا :تسا هدش هراـشا هلاـسم ،یبیغ("دنوـش راوس بسا رب دنناوتب یناـسآ هب هک دـشاب یـسابل .)۶ریوصت()7۶ ،1388 باقـشب رد نایناـساس راولـش نایم یـلامجا یهاگن اـب سـپ هداز بیجن راولش اب ناتسب قاط ی هتسجرب شقن و روپاش نیمیس هب ،نـیلرب ی هزوـم رد یداـم درـم همـسجم و )یمـش( یناکـشا نخـس نآ زا هـک یرـیثأت و نآ ندوـب راد ماو و تهابـش یـبوخ و شرب ظاحل زا نایناکـشا راولـش" .دوـش یم هدید دمآ ناـیم هـب یاهدامن اـب و رتداـشگ بتارم هب یلو اـهدام راولـش دننامه مرـف اهنآ رد زـین یـیاه توافت هـتبلا .)1۶5 ،نامه("تـسا هـنوگرامعم نیب تواـفت یکدنا یرـهاظ لکـش رد لاثم روـط هـب دراد دوـجو نایناساس هرود رد ،دراد دوجو نایناـساس اب نایناکشا یاهراولـش رد راولش نیچ هکیلاح رد تـسنآ ینوریب تمـسق رد راولـش نیچ یلک روط هب .تـسا هتفرگ رارق یـلخاد تمـسق رد یناکـشا هرود هک یلصا تمـسق هـس زا یـسررب دروم نارود رد ناـیناریا ساـبل هدش یم لیکشت لنش و وناز هب کیدزن ات یشوپلااب ،راولش لماش رد نایناریا ساـبل یازجا زا رگید یـکی )کینوت( شوـپلااب .تـسا یابق ای وتنام زا یهاگ زا ره نایناساس" .تسا هدوب ناتساب نارود رد و )211 ،ناـمه("دندرک یم هدافتـسا دنلب نیتـسآ اب زاـب وـلج رد لمکم ییاه شخب نآ یور کینوت و راولـش ینعی ود نیا عقاو زا هک ییاه باقشب و اه هراگن گنس رد و تسا هدوب نایناریا سابل هدهاشم ار نآ ناوت یم ،تسا هدمآ تسدب رتشیب یناساس ی هرود سابل یلصا یازجا زا یکی هک لنش ینعی موس ءزج ًاتیاهن و درک زا زین نایـشنماخه هک تـسا هدمآ یم رامـش هب زابرید زا نایناریا نینچ ناوت یم تشذگ هچنآ هب هجوت اب .دندرب یم هرهب لنش نیا ی هرود رد نایناریا سابل رد هژیو ی هصخشم نیا هک درک تشادرب

.ژاتیمرآ ی هزوم ،ریش راکش لاح رد مود روپاش باقشب -4 ریوصت )www.Hermitage.org :تیاس( :ذخام

ی هداز بیجن ی همسجم -5 ریوصت مود ی هدس ،یمش ی هقطنم ،یناکشا .ناتساب ناریا هزوم ،م.ق )www.shahnameh.ir : تیاس( :ذخام ،یدام درم یا هرقن ی همسجم -6ریوصت

.)شیلتاتسا هزوم( نیلرب ی هزوم )85 ،1388 ،یبیغ( :ذخام

هجوت اب و دش هارمه نآ اب ،تفای هار اپورا هب رهم نیئآ هک یناکشا نیا رب ار نآ ریثأت هزورما ،اپورا رد مسیئارتیم راثآ ندنام ملاـس هب .درک هدهاشم ناوت یم اه همسجم

رد رـهم ِدزـیا یـناریا کاـشوپ یـلجت یبرغ یاهروشک

نیا زا شیپ هدش ماجنا یاه شهوژپ زا یرایسب رد هک روطنامه نارگشهوژپ ی هتفگ هب مسیئارتیم نامه ای رهم نییآ ،تسا هدش رکذ اپورا دراو تـسا ثحب دروم مه زونه هک یا هنوگ هب نارـیا زا ،یـبرغ دیاش ،درک یمن روهظ تیحیسم رگا هک تفای تسد یدشر هب و دش یاهانب زا" .دوب هداد همادا دوخ تایح هب ناکامک نییآ نیا زین زورما ره رد ییارتیم شـیک هک درک جاتنتـسا ناوت یم یرایـسب یخیرات ،1387 ،رنراو("تفای شرتسگ دندوب رقتسم یمور یاه نویژل هک اج رایسب شوقن دوجو ،دنک یم داجیا ههبش و کش هک یدروم اما .)271 ثعاب هک تسا ناریا رد راثآ تّلق و نیمزرس نیا رد هدمآ تسدب دایز یقرش رهم ِدزیا اب برغ رد ارتیم هک دوش هدیشیدنا هنوگ نیا دوش یم

1ینوتکروات شـقن ،هدمآ تـسدب هک یا هدمع شقن .تـسا تواـفتم نآ زا یناریا ی هنومن چیه و تسا مسیئارتیم رد یلصا شقن هک تسا سابل و ²رهم دزیا یناریا ناتـساد رد قمعت یمک اب اما .درادـن دوـجو دزیا هکنیا نآ و تـفای تـسد نآ زا یرت قیمع کرد هب ناوـت یـم وا زا یرایسب رد .تسا هتفای هار اپورا هب هک تسا یناریا نایادخ زا یکی ناوت یم تاقوا رتـشیب رد مور و نانوی نادزیا زا هدمآ تـسدب شوقن زا یضعب رد هچرگا ،دنرادن یـشوپ نت اهنآ ی هدمع هک درک هدهاـشم تاطابترا هب هجوت اب ار شـشوپ نیا اما .دراد دوجو یـششوپ زین اهنآ نیمزرس نیا بناج زا هک تسناد یریثأت ناوت یم ناریا اب نارود نیا تشادرب نینچ ناوت یم بلطم نیا هب هجوت اب .تسا هدش اهنآ هجوتم و نایادخ ندروآ رد ریوصت هب رد نایناریا فلاخ رب ناینانوی هـک درـک تابسانت شیامن یارب ،دوخ یاه همـسجم ةتـسجرب شوقن یتح ای شیامن هب دنمقلاع رتمک تردق و تمظع شیامن و یتخانش ییابیز شـشوپ اب یـشقن ای همـسجم یا هنوگ هب رگا یتح ای دنا هدوب سابل هکنآ لاح ،تشاد ندب هب هدیبسچ یسابل شقن نیا ،دندرک یم داجیا مـسر نیا هب هجوت اب و تـسا هدوبن نینچ هاگ چیه نـیمز نارـیا رد رب سابل یدزیا هک ییاهاج رتشیب رد هک دش روصتم نینچ ناوت یم نآ ی هتسجرب هنومن .دشاب یناریا سابل زا هتفریذپوگلا دیاش ،دراد نت هکیلاح رد رواگنج و رگراکش یوناب دزیا ،سیمترآ شقن رد ناوت یم ار هدش تسد هب تسد ناراکراوس طسوت هک دنک یم تفایرد ار یلعشم دزیا نوچمه سیمترآ ریوصت نیا رد .)7 ریوصت(درک هظحلام ،تسا هک یسابل و لنش ای ادر نامه اب تـسا هدـش هدیـشک ریوصت هب رهم رتشیب هلاقم ی همادا رد هک یهلاک و تسا یناریا یاه سابل هب هیبش هک تسا یزیچ نامه سابل زا لکش نیا و میزادرپ یم نآ هب عجار .درک هدهاشم ار نآ ناوت یم زین ارتیم هب بوسنم یاه همسجم رد زین نایمور هک تسنیا دراد هژیو تیمها نایم نیا رد هچنآ اما ناوت یم یعون هب و دنتـشاد یمارگ ار نانوی رنه ثاریم یعون هب نادزیا رد .دنتفرگ راک هب ار قایس و شور نامه دوخ راثآ رد تفگ رگا اه همسجم هچرگا ،دوش یم هدهاشم یـششوپ رتمک زین یمور

یسابل .دشاب یم تفارظ لامک رد ،دنـشاب هتشاد نت هب یـششوپ شـشوپ کبـس زا هاگآدوخان یدیلقت ار نآ ناوت یم تیاهن رد هک یتراپ درم هک تسا یا هتـسجرب شقن نآ قادصم و تـسناد ناریا .)8 ریوصت( دهد یم ناشن تراسا و ریجنز رد ار شـقن زا هـک یددـعتم رـیواصت اـب رـیوصت نـیا هـسیاقم رد نینچ ناوت یم تیاهن رد ،)9 ریوصت( تسا هدمآ تسدب ینوتکروات

.دنک یم تفایرد ار یلعشم ،رواگنج دزیا ،سیمترآ -7 ریوصت )220 ،1381 ،ناریژ( :ذخام

زابرس تراسا رد یتراپ درم -8 ریوصت سومستپس سوق رب هدش شقن یمور .مر ،یدلایم 200 ،سوروس )www.wikipedia.org(:ذخام

.ایلاتیا ،ناکیتاو هزوم ،)ینوتکروات( واگ ندرک ینابرق لاح رد ارتیم -9ریوصت )www.britishmuseum.com( :ذخام

تـسا یناریا رهم دزیا نامه یبرغ یارتیم هـک درک یرـیگ هجیتن یششوپ نامه شـشوپ نیا و دراد نت هب یناریا یـششوپ هک ارچ نیا .تسا هدوب هدافتسا دروم ناریا رد یتوافتم نارود رد هک تسا ی هناشن هب یگدروخ نیچ یاراد هک نهاریپ ،راولـش لماـش سابل هب نایناریا شود یور رب هک یلنـش ًاتیاهن و تـسنآ ندوب داـشگ

نیتسآ اب هاتوک یبیزنت رهم" .تـشاد رارق تیفارشا هناـشن ناونع یور هک دراد یـشودور و تـسا هدیـشوپ دنلب یراولـش اب و زارد خرس وا ی هماج .تسا هدش هتسب نیرز یبلاق اب شتـسار ی هناـش درز وا شفک و نیرز شقن و زبـس هار هار یزود تـسد اب گنر رپ .)73 ،1388 ،مدقم("تسا دراد دوجو ایلاتیا لـپان یلم ی هزوم رد زین یـکییازوم شـقن شقن ریوصت هـب ناریا هاپـس اب ینودقم ردنکـسا درـبن نآ رد هـک یرایسب تهابش هک یسابل اب شویراد ،شقن نیا رد .تـسا هتـسب یرهاظ لکش زا ناـشن هک دوـش یم هدید دراد رهم دزیا سابل هب .)10 ریوصت(دراد یناریا ششوپ هدهاشم لباق یبوخ هب ریوصت نیا رد نایناریا ششوپ تاییزج تسا هتفرگ رارق موس شویراد شود رب هک یلنـش هژیو هب .تـسا هتخاـس لصتم مه هب ار لنـش نیا رـس ود هک ینیرز دنب نامه و رادروخرب یرایـسب تیمها زا و تـسا یناوغرا لنـش گنر .تـسا نایـشنماخه هرود رد هک تـسا یگنر یناوغرا گنر هکارچ تـسا و خرـس گنر هب نانید رهم یگتـسبلد" .تـسا هدوب میرکت دروم رهظم ار باتفآ زا شیپ یدادماب یخرـس هک دوب نآ یارب یناوغرا .دراد خرس هلاک و خرس لنش دوخ رهم .دنتسناد یم رهم دزیا هولج بجوم هب ،دندیشوپ یم یناوغرا و خرس ی هماج یـشنماخه ناهاش هک تسا هدوب یهاپس هقبط ناشن و هماج گنر ، خرس گنر نشهدنب .)3۶9 ،1371 ،یضر("دنا هتشاد یگتسبلد رهم اب یاه هنیمز رد هـشیر هـک هدـش رکذ ی هقلاع هک تـسنآ بـلاج هصنم هب یقطانم رد زین اپورا هب دورو هار رد ،دراد نیمز ناریا هتشذگ دزیا زا هدمآ تسدب ریواصت نیرت یمیدق هلمج زا .تسا هدیسر روهظ کـسرف ی هویـش هب ریوصت ود ،دراد نینچنیا ییاه یگژیو هک رـهم هب یتراپ درم ود نآ رد هک تسا سوپورا ارود ی هقطنم زا هدمآ تسدب ،یریوصت یولبات نیا .دنا هتسشن تخت یور رب راقواب و یفارشا یا هنوگ ار تفر نایم هب نآ رکذ هتشذگ رد هک ییاه سابل تایصوصخ مامت راوید یور سوپوراارود هاگشتسرپ ،بارحم فرط ود رد".دشاب یم اراد هب و دنراد نت رب یصوصخم سابل هک دوش یم هدید دبرهم ود ریوصت راولش ،شوپور زا بکرم ناش هماج ،دنا هتسشن یتخت رب للجم یزرط .)11ریوصت( )2۶ ،1390 ،نرزامرو( "تسا یجیرف هلاک و .تسا هدمآ تسدب هقطنم نیا زا هک تسین یشقن اهنت نیا هتبلا ،هدمآ تسدب سوپوراارود هقطنم زا هک یـشوقن نیرت فورعم زا یکی بسا رب راوس ار ارتیم هک هاگریجخن رد ارتیم هب موسوم تسا یشقن زیاح تهج نآ زا شقن نیا .تسا هدیشک ریوصت هب راکش لاح رد و و هتـسجرب شقن رد جیار یاـه شقن زا یکی مـه هک تـسا تـیمها یناریا یسابل اب ار ارتیم مه و تسا هدیشک ریوصت هب ار ناریا یرگراگن ،تسا برغ رد ارتیم روهظ هزاورد هقطنم نیا هک اجنآ زا و هداد ناشن .)12 ریوصت(دوش یم نادنچ ود نآ تیمها هب ارتیم ای رهم نییآ شرتسگ و دشر دش هتفگ هک روطنامه اما ی همادا رد ،تیحیـسم مان هب یرتدنمورین نید اب ینامز نراقت تلع مور یروطارپما رد هدـس دنچ نارود رد" .دـش هجاوم لکـشم اب هار هک ییاه هدس رد ،رگید نخس هب :دوب ینید هاگتـسد نیرت هدرتـسگ

هزوم ،کییازوم ،نایناریا و ردنکسا دربن کییازوم ،یشنماخه شویراد -10ریوصت ،ایلاتیا ،لپان یلم )www.museoarcheologiconazionale.campaniabeniculturali.it( :ذخام

ابیز یاهرنه یرلاگ ،سوپوراارود ،کسرف ،یراوید باق ،یتراپ درم -11 ریوصت .لیی هاگشناد )www.historyhuntersinternational.org( :ذخام

.هیروس ،سوپوراارود ،کسرف ،هاگریجخن رد ارتیم راکش شقن -12 ریوصت )www.bendante.blogspot.com( :ذخام

برغ ناهج نید ی هدنریگرب رد رهم نید ،میناوخ یم یحیسم ار نآ اـسیلک یابآ یاه تفلاخم تعرـس هب اما .)5 ،1385 ،رف بـقاث("دوب تفر شیپ رهم نـییآ یدوبان ات روطارپما نـید رییغت اب و دـش زاـغآ اما دـش جراخ هنحص زا نییآ نـیا هک دـسر یم رظن هب رـهاظ هـب و کسانم و نییآ رد تقد اب هک ارچ ،تسا عوضوم یرهاظ لکـش نیا ار یتسرپرهم لوصا زا یرایـسب نید نیا لد رد ناوت یم تیحیـسم یتسرپرهم یاپدر ناوت یم لیاـسم نیرت کچوک رد یتح .تفایزاب تـسه ینید رهم نید" :تفگ ناوت یم هک اجنآ ات درک وجتـسج ار تیحیـسم رب و نید شرورپ خیرات رد یدج یـشقن هک دوب دهاوخ و .)5 ،نامه("تسا هتشاد ییاه نید ی همه رد یناهج نید نیا یاه رواب و موسر و نییآ"

یاهراک رد یتح و هدنامزاب تیحیسم هژیو هب ،دنا هدمآ نآ زا سپ هک ،مدقم("دنک یم یوریپ نآ زا یهاگشتسرپ یاه نامتخاس و یرنه .)13 ،1388 ،تسا هتشاد تیحیـسم رب رهم هک یتاریثأت نیرت هداـس زا یکی تیحیسم یبهذم ششوپ رگنایامن هزورما هک تسا یششوپ عون رد نامه میـشاب هتـشاد نآ زا یتـسرد لیلحت میهاوخب رگا اما تـسا یتح و تسا یناریا ًلاماک یسابل مه نآ هک تسا رهم دزیا کاـشوپ .تـسا هدـشن داجیا یرییغت چیه مه نآ مرف و سابل نیا گنر رد نیا ی هنومن ،هدمآ تسدب یاه کـسرف و اه یـشاقن نیرت یمیدق رد هک هنوگنامه ،دنایامن یم ام هب ار لیدب یب یتهابش حوضو هب ریواصت یروطارپما رد هک ییاه هبارهم رد " .تسا نینچ نیا اه هبارهم رد شوپ نت ،تسا هدنام اج هب رهم زا یلیامـش اج ره ،هدـش ادیپ مور تافیرشت رد مه زورما ،دنا هدیـشک خرـس ای یناوغرا گنر هب ار رهم لانیدراک ی همه و پاپ ،اه لانیدراک هب ندیشخب جات دننام گرزب .)315 ،1389 ،ییاطع("دنشوپ یم خرس سابل اه ی هنحص ،حیسم ترضح یگدنز هب طوبرم راثآ نیا نیرت یمیدق زا ،ریواصت نیا زا یرایسب رد هک تسوا دسج رب یراز و نتخاس بولصم رهم دزیا قایس و کبس هب یسابل و گنر زمرق یلنش شنامزلام و وا لنـش زا زین هناگراهچ یاه لیجنا رد یتح .)13 ریوصت(دنراد نت رب نایم هب نخس دنتخادنا حیسم ترضح شود رب هک رهم گنر زمرق .تسا هدمآ مامت و دندرب رادـنامرف خاک طایح هـب ار یـسیع ادتبا نازابرـس"

و دندروآرد ار وا سابل سپس ،دندرک عمج وا رود هب ار رگید نازابرس دنلب یاهراخ زا یجات و دنتخادنا وا شود رب یگنر یناوغرا لنـش )931 ،27 باب ،یتم لیجنا("دنتشاذگ شرس رب و دندرک تسرد .)14 ریوصت(

همادا شیوخ تایح هـب تیحیـسم رد رهم نید بیترت نـیدب نیدامن یلکش هب یتح هزورما زین وا سابل بیترت نیمه هب و داد یـسابل هب لیدبت یتاهج زا و دوـش یم هدید لئون اباب کاـشوپ رد لانیدراک سابل گنرلگ و خرس و یناوغرا گنر" .تسا هدش سدقم ظفاح .تسا یرهم تافیرشت زا یراگدای یحیسم ناـشیشک و اه ای یناوغرا سابل ،مسارم یرازگرب رد هک دنک یم دای ناغم ریپ زا .)3۶9 ،1371 ،یضر("تسا هدیشوپ یم گنرلگ

یجیرف هلاک

رهم نییآ اـی مـسیئارتیم رد هک ییاه شـشوپ زا رـگید یـکی ارتیم ای رهم هلاک ،تسا هدوب حرطم یگژیو کی ناونع هب هراومه ناونع هب شوپرـس زاب رید زا .تـسا هدوب یجیرف هلاک هب موـسوم هیلوا یاه هنومن .تـسا هدوب یناریا یاه شـشوپ نیرت مهم زا یکی هراومه سراـپ و تراپ ،دام یـناریا ماوقا هـک تـسا یـیاه هلاک نآ و رـس ندناـشوپ زا هتـشذگ دام موق دزـن هلاک" .دنتـشاد رـس رـب زین یـشیامن و یـشیارآ ی هبنج امرگ و امرـس لـباقم رد تروـص نیا ییاورنامرف نارود رد هژیو هب نآ یشیامن ی هبنج :تسا هتشاد .)8۶ ،1388 ،یبیغ("دروخ یم مـشچ هب رت شیب اه سراپ و موق

.هیکوداپاک ،کسرف ،حیسم یسیع بیلصت -13 ریوصت )www.allposter.com( :ذخام

.زمرق یادر اب حیسم ،اکسچنارفلاد ورتیپ ،ون تایح یشاقن ی هدرپ -14 ریوصت )www.andrewgrahamdixon( :ذخام

تحت هک دراد هلاک زا یا هنوگ هب یدایز رایـسب تهابـش هلاک نیا عاونا هک تسا یدام هلاک ،قلشاب".دوش یم هتخانش قلشاب ناونع جیار زاقفق مدرـم و اه تراپ ،هنمارا ،اـهدام ناـیم رد نآ فـلتخم .)15 ریوصت()88 ،نامه("دوب تخت رد زین ار رـس شـشوپ عون رد عونت هتـسجرب ی هنومن للم هک ،اـناداپآ یقرـش ناکلپ .درک هدهاـشم ناوت یـم دیـشمج ،تسا هدش کح اه گنـس رب یـشنماخه هاـشداپ دزن هدنروآ هیده ماوقا نآ رد هـک دهد یم ناـشن یبوخ هب ار عوضوم نـیا تـیمها زا ،دنا هدـش هدیـشک ریوصت هب یتوافتم یاه شوپرـس اب فـلتخم ریوصت(تسا هدوب رادروخرب یصاخ شزرا و تیمها زا هلاک ور نیا راکفا رد هک دنراد هتفهن دوخ رد ار یدیاقع و هنیشیپ اه هلاک".)1۶ لباق ًارهاظ هک یا هنوگ هب اما ،تسا یفرژ ی هشیر یاراد اه تلم یسانشراتفر و دارفا کیکفت یارب هلاک ،ناریا رد .تسین صیخشت یاه هنومن هتبلا .)154 ،1385 ،رف بقاث( "تسا هدوب حرطم ناشیا شقن اـه هراوید رـب نایناـساس و ناـیتراپ ی هرود رد زـین یرـگید یـشقن رد".دراذگ یم هحص هتفگ نـیا رب یعون هـب زاب هـک هتـسب هک تـسا یـشیورد هلاک دننام ناهبهب کـیدزن کورـس گـنت رد اهاکس زیت کون هلاک هب هلاک هنوگ نیا .دوـش یم هدید زین هزورما تخت رد شویراد یاه یشارت هرکیپ رد هک دنام یم )17 ریوصت(

یرهم هلاک هاگتساخ دیاش هک دوش یم هدید نوتسیب و دیـشمج .)74 ،1388 ،مدقم("دشاب یتیهام ار ارتیم ای رهم رس رب هلاک ناوت یم یلک روط هب سپ یقاب نوتم رد هـچنآ هب هجوت اب ناـینانوی هک ارچ تـسناد یـناریا ار نآ یتح و دندرک یمن هدافتسا هلاک زا یلک روط هب ،تسا هدنام هلاک هب یموق ره ناریا رد هکنآ لاح دنا هتـسناد یمن یبوخ دامن رس رب هلاک یادخ صوصخم یگیرف هلاک" .دش یم ییاسانش دوخ یا هتـسارآ هلاک نینچ نانوی یناتـساب نادزیا زا کی چیه ،تـسا نازرواـشک و نارامیب ،ناناولم ،نادنملاـس ،نایادگ طقف دنتـشادن یارب بـسانمان یدامن و شـشوپ ناـینانوی رـظن زا هلاک نـیاربانب ناـشیا نادنمرنه و ناـینانوی نایم رد هلاک .دوـب ادـخ هـب هراـشا ،1385 ،رف بقاث( "تسا هدوب حرطم یقرش دامن ناونع هب هشیمه ارتیم هلاک هب یبرغ یاه همـسجم رد ار نآ هزورما هچنآ اما .)148 ناریا رد اکـس موق ثاریم هک تـسا یهلاک نامه ،میـسانش یم هب یتوافتم یاه لکـش هب تواـفتم یاه هرود رد هـتبلا هـک تـسا دامن نیرت هتـسجرب هک رهم هلاک " .تـسا هدیـسر روهظ ی هصنم نوتسیب یشارت هرکیپ رد هک نانچ اهاکس هلاک زا زین ،تسا یرهم تسا هدش هتفرگ دوـش یم هدید ییاکـس نیرز یاه هزوک یور و )18 ریوصت("تـسا نیچ رد ناریم شقن رد یرهم هلاک دننام هک .)82 ،1388 ،مدقم(

طاقن هـب رهم نییآ داـیز رایـسب ذوفن هـب هـجوت اـب هلاک نـیا اه نامز زا یضعب رد یتح هک اجنآ ات ،تفای هار ناـهج زا یـفلتخم ار هلاک نـیا هکنآ زا شـیب هتبلا .تـفرگ ار دوـخ صاـخ مـیهافم هکارچ ،مینک لابند اهاکس رد ار نآ ی هـشیر دیاب ،مینادب ییاکـس

،یدام قلشاب -15 ریوصت .م.ق 5 نرق )89 ،1388 ،یبیغ( :ذخام

.دیشمج تخت ،هدنروآ هیده للم ،اناداپآ یقرش ناکلپ -16 ریوصت

،ییاکس هلاک -17 ریوصت هلاک لکش نیرت یمیدق زا .دیشمج تخت ،یناریا

،ییاکس هلاک -18 ریوصت هلاک لکش نیرت یمیدق زا .دیشمج تخت ،یناریا )169 ،1388 ،مدقم( :ذخام

زین هلاک نیا".تـسا لکـش نیمه هب زین نایناـساس و اهدام هلاک یناساس و یناکشا یهاـشنهاش رد یرهم ناگرزب زا یخرب رـس رب یم هدید هدش هدیشارت روباشیب و متـسر شقن رد هک اهنآ دننام و ظفح ار دوخ رـس شـشوپ اه دام" .)25 ،1390 ،نرزامرو("دوـش نیجیرف ار نآ ناینانوی هک یـمرن هلاک زا دوب تراـبع نآ و دـندرک هب ار نآ هـسنارف نویبلاقنا دعب لاـس رازه ود دودح و دندیمان یم رد اما .)77 ،1387 ،یبیغ("دنداهن رس رب یدازآ خرس هلاک ناونع نیرتشیب ،رهم نییآ ذوفن زا سپ ،دش رکذ ًلابق هک روط نامه اپورا هک تـسا یـشکواگ شقن نامه دروخ یم مـشچ هب هک یریوصت زا یکی و تـسا یواگ ندرک ینابرق لاـح رد اـنعر یـناوج نآ رد تسا یهلاک ،تـسا ارتیم نامه هک درف نیا یلصا یاه هصخـشم هلاک رهم هک مینیب یم رهم یاه هرکیپ رتشیب رد" .دراد رس رب هک هک راد کون نیچ قرع ای ناشیورد هلاک ی هنوگ هب یدننام هسیک هتشگرب بقع رانک یهاگ و ولج فرط هب و تسا هتسکش نآ کون وا نت یرگید زیچ هلاک زج هب هک ییاه هرکیپ رد یتح ،دراد رس رب .)71 ،1388 ،مدقم("دراد رس رب ار هلاک نیا زاب ،تسا هدناشوپن ار ای یجیرف یهلاک اب رهم نآ رد هـک یرـیواصت نـیرت یمیدق زا سوپوراارود رد هک تـسا یکـسرف ،دوـش یم هدید هتـشگرب کون

.)19 ریوصت(دهد یم ناشن دیشروخ یادخ لـُس اب هارمه ار ارتیم ناوت یمن نارـیا رد یرـیوصت ظاحل هـب هـچرگا ار هصخـشم نـیا اتسوا هلمج زا موب و زرم نیا ی هتشذگ نوتم رد اما ،درک یریگیپ یدنوانیز رهم ،دوش یم دای نینچ رهم زا اتسوا رد" .دید ناوت یم زرگ و شود هب نیمیس رپس ،رب رد هرز ،رس رب دوخ هلاک هک تسا راوس یاراد هک یونیم نیرز ی هنودرگ رب و دراد تسد رد نارگ .)144 ،1389 ،یرقاب("تسا هکلب ،دیآ یم باـسح هب ارتیم یارب یدامن اهنت هـن هلاک نـیا نیرتلااب هک متفه هبترم ناونع هب زین نییآ نیا هناگتفه بتارم رد طوبرم هک یا هبترم .تسا هتفرگ رارق ،تسا یرهم نییآ رد هبترم هب یتسُا رهـش رد هک یـشاک کی یور" .تـسا ناردپ ردپ ماقم هب صخـشم میلاع نوچمه داـشرا متاخ و هلاک و اصع ،هدمآ تـسد .)2۶ ،1390 ،نرزامرو()20 ریوصت("تسا هدش یشاقن دشرم نیا ی هلاحتـسا اب طابترا رد هک یزیچ نامه رب انب هلاک نیا دوخ تایح هـب زین هزورما ،دـش هراـشا نآ هب تیحیـسم رد نییآ رامـش هب نید نیا رد یبهذم یهلاک ناونع هب و تـسا هداد همادا یاه یوسیع نایم رد خرـس یرهم هلاک نتـشاذگ رـس" .دور یم هلاک فلد" دنیوگ یم فلد یبرع رد ار نآ و تـسا مـسر ینورام و هتشگرب بقع هب نآ کون هک تـسا هـسیک کی ی هنوگ هب خرـس .)73 ،1388 ،مدقم(""دنراذگ یم رس رب ار نآ اه ینورام

یاه لانیدراک و پاـپ هلاک ناوـنع هـب هلاک نـیا زـین هزورـما دوخ یمسر مسارم رد زین اه فقسا و دنک یم یزاب شقن کیلوتاک نینچ نیا ناوـت یم یلک روط هب سـپ .دننک یـم هدافتـسا نآ زا هب ،دوب ماوـقا فرعم نـیمز ناریا رد هـک یهلاک هک درـک ناوـنع نییآ نیا هچرگا و تفای هار اپورا هب ییارتیم نییآ قیرط زا یلکش ینوریب تایلجت اما ،دنام زاب تکرح زا تیحیـسم دـشر و همادا رد ناونع هب زین نوـنکا مه ،تـسا یجیرف هلاک اهنآ زا یـکی هـک نآ .تسا هدنام یاج هب یبرغ گنهرف رد ناریا زا یراگدای

.سوپوراارود ،لس هارمه هب ارتیم -19 ریوصت )www.lampuzo.wordpress.com( :ذخام

،ارتیم فرشت نیئآ متفه هبترم ،ایتسوا ی هقطنم زا هدمآ تسدب کییازوم -20ریوصت .ردپ ماقم )www.wikipedia.org( :ذخام

هجیتن

تروص رهم نییآ ی هنیمز رد هک یرایسب یاه شهوژپ هب هجوت اب هب نیا اما ،دراد دوجو نآ رد یمهبم عوضوم رتمک هزورما ،تسا هتفرگ هدـش نـشور ام رب نییآ نیا دوجو یایاوز مامت هک تـسین نآ یانعم هکنآ رگید و تسا هدوب یرـس و دولآزمر رایـسب نییآ نیا هکارچ تـسا یکی .تسا هدنام هدیشوپ ام رب یتاکن نآ رد یخیرات تاقافتا هب هجوت اب ثداوح نیمه رطاخ هب هک یناریا ِشیک نیا ی هدـشمگ یاه هقلح زا

عاعشلا تحت ار نآ ندوب یناریا یدودح ات نامز نیا رد هدادیور یخیرات و ناریا رد تـشترز نید اب نراقم ًابیرقت ،یتـسرپرهم ،تـسا هداد رارق هب اب ات دش ثعاب هتکن نیمه و دیسر روهظ ی هصنم هب اپورا رد تیحیسم یبایهار و اپورا رد نایحیسم و ناریا رد یتشترز یاه غُم ندیسر تردق

ناریا رد هک اجنآ ات .دوـش دوبان نآ رهاوظ زا یرایـسب ،تموکح هب اهنآ یاهروشک رد دوجو نیا اب ،تسا هدنامن یقاب رنه نیا زا یا هنومن چیه یاه یـشاقن هلمج زا ،تفای ناوت یم ار نآ دوجو زا ییاه هناـشن ،یبرغ یهاگ یتح و ربتعم یاه هزوم رد هزورـما هک ییاه همـسجم و یراوـید ناریا رد ریواصت تّلِق نیمه ،دوـش یم یرادهگن اهاـسیلک زا یضعب رد زا یخرب و تسا یبرغ ،نییآ نیا هک دوش داجیا ههبش نیا ات هدش ثعاب ینایلاس ههبش نیا هچرگا ،دننادب یناریا رهم زا توافتم ار نآ ناققحم رد .تسا هدش فرطرب یناریا بوتکم یاه ناتساد هب هجوت اب هک تسا هدنام یقاب هتسجرب شقن کت هب هجوت اب رهم ِدزیا سابل ادتبا ،هلاقم نیا و هدش لیکشت یلصا شخب هس زا هک یسابل .تفرگ رارق یسررب دروم تسا یراولش رهم ِدزیا راولش .تسا ناتساب ناریا ماوقا ثاریم ازجا نیا ی هرود رد رییغت یکدنا اب عبطلاب و یناکـشا و دام ی هرود ناریا رد هک نکش و نیچ نآ هژیو تیصوصخ هک یراولـش .تـشاد جاور یناـساس یسانش ییابیز زا لوا ،دزاس یم نایع ام رب ار زیچ ود و دوب نآ ناوارف بجوم یراکراوس رد نآ تلوهس هکنآ رگید و دهد یم ربخ نامز نیا نارود رد هک تـسا یناریا سابل یا هنوگ ،نیا و تـسا هدـش نآ باختنا رهم دزیا ِشقن رد و تسا هدوب فارـشا هدافتـسا دروم ناریا رد توافتم و ینانوی نایرع یاه سیدنت اب هسیاقم رد هکنآ لاح .دوش یم هدید زین .دراد نت هب یناریا یششوپ ارتیم هک دهد یم ربخ تقیقح نیا زا یمور هب لنش و شوپلااب زا هدافتسا ،نآ ندوب یناریا یاه هناشن زا رگید یکی جاور ناریا رد نآ زا سپ و دام هرود زا هک تسا راولش لمکم ءزج ناونع شود رب یناریا ناهاش و ناگرزب هژیو هب و نایناریا هک یلنش .تسا هتشاد

ارتیم کاشوپ رد اپورا رد همادا رد و دوب تیفارشا رب یناشن و دنتسب یم کاشوپ نیا .دراد دزیا نیا ندوب یناریا زا تیاکح زاب و دوش یم یلجتم همادا دوخ تایح هب ،درک ادیپ حیسم نید رد هک یا هلاحتسا هب هجوت اب تسا تسد رد نویراوح و حیسم یسیع یاه یشاقن زا ییاه هنومن و داد نآ هب زین نایحیسم سدقم باتک رد یتح و هدش هدافتسا لنش زا هک هتفرگرب تسا یناوغرا گنر هب هک لنش نیا گنر یتح .تسا هدش هراشا و دوش یم هدید رهمدزیا رد ادتبا هک تـسا نایـشنماخه لنـش گنر زا سابل گنر ناونع هب هزورما تیاهن رد و حیسم ترضح شود رب سپس .تفرگ رارق یسررب دروم یجیرف هلاک تیاهن رد .تسا پاپ و اه لانیدراک و تسا هدوب یناریا ماوقا تخانش رب یناشن نیمز ناریا رد زاب رید زا هلاک هیبش رایسب ارتیم هلاک .دندش یم ییاسانش دوخ یاه هلاک اب یناریا ماوقا عبانم هب هجوت اب هک تسنآ مهم هتکن همادا رد و تسا ییاکس هلاک هب و هدوب تسیاشان یناشن هلاک ،مور و ناتساب نانوی رد ناخروم ی هتفگ و ارتیم رب هک یهلاک و تسا هدش یم هدید ناتسدیهت و نایادگ رس رب اهنت یتوافتم میهافم خیرات زا یعطاقم رد هلاک نیا .تسا یناریا یناشن ،تسا تبثم یدامن و تسا هدوب یدازآ ی هناشن هب ینامز ،تسا هتفرگ دوخ هب زا دنا هدوب هاوخ یدازآ یا هقرف هک اه نیبوکاژ هک اجنآ ات تفر یم رامش هب یناریا یناشن پاپ هلاک ناونع هب هزورما هلاک نیا ،دندرک یم هدافتسا نآ حیسم نییآ رد ذوفن اب و ناتسرپرهم یارجم زا هک دراد ییاکس ءاشنم و .دوش یم هدید نید نیا ناگرزب رس رب

اه تشون یپ

ناتسرپارتیم ،تسا واگ حبذ و نتشک یانعم هب ینوتکروات :Taverctony 1 نیا رد .دنتسارآ یم شیوخ دبعم زکرم و بارحم رد هشیمه ار واگ نتشک ی هنحص ریوصت یقرش ناگدازهاش نوچمه و ناوج ینامرهق تروص هب شکواگ ارتیم ،هنحص سأر اب یهلاک و تـسا زازتها لاح رد هک خرـس یلنـش و هنت مین اب ینعی ،دـش یم .)20 ،1387 ،یسنلاوا(تسا فورعم یجیرف هلاک هب هک هدیمخ ار غاز ،دوخ کیپ دیشروخ یادخ ،هروطسا هب انب :رهم دزیا ناتساد 2 ی هزجعم واگ گرم ماگنه اما .دشکب ار واگ داد روتسد و داتسرف ارتیم یوس هب اب نامـسآ دبنگ هب ارتیم یادر ،دـش هام هب لـیدبت دیپـس واگ .داد خر یـگرزب اه هشوخ نیتسخن واگ نوخ و مد زا .تشگ لیدبت نارتخا و ناشخرد ناگراتس )۶ ،1385 ،رف بقاث(.دمآ دیدپ روگنا و تلاغ یاه هلبنس و

عبانم تسرهف

میرم :مجرتم ،یتسرپ ارتیم رد ون یشهوژپ،)1387(دیوید ،یسنلاوا .نارهت ،همشچ رشن ،موس پاچ ،ینیما .نارهت ،هرطق رشن ،مراهچ پاچ ،ناتساب ناریا یاه نید ،)1389( یرهم ،یرقاب

تاراشتنا ،لوا پاچ ،ناتساب ناهج رد رهم نید ،)1385( یضترم ،رف بقاث .نارهت ،سوت .نارهت ،تجهب تاراشتنا ،لوا پاچ ،مسیئارتیمرهم نییآ ،)1371( مشاه ،یضر پاچ ،روپ لیعامسا مساقلاوبا :مجرتم ،نانوی ریطاسا،)1387( ف ،ناریژ

.نارهت ،ناوراک تاراشتنا ،مجنپ ،)یناهج شیک رد یناریا یاه هشیر(ییایرآ ربمایپ ،)1389(دیما ،ییاطع

.نارهت ،ییاطع تاراشتنا ،مراهچ پاچ ،یناریا ماوقا کاشوپ خیرات لاس رازه تشه ،)1388( اسآ رهم ،یبیغ

.نارهت ،دنمریه تاراشتنا ،موس پاچ ،این بجر دوعسم :مجرتم ،)نایتراپ( نایناکشا ،)1388( مکلام ،جلاک

.نارهت ،دنمریه تاراشتنا ،مراهچ پاچ دیشر:مجرتم ،نایناساس نامز رد ناریا ،)1388(روترآ ،سنیتسیرک

.نارهت ،رصاعم یادص تاراشتنا ،یمسای ،موس پاچ ،دیهان و رهم ی هرابرد یراتسج ،)1388( دمحم ،مدقم

.نارهت ،دنمریه تاراشتنا مساقلاوبا :مجرتم ،ناهج ریطاسا ی همانشناد ،)1387( سکر ،رنراو

.نارهت ،هروطسا تاراشتنا ،مود پاچ ،روپ لیعامسا پاچ ،داز ردان گرزب :مجرتم ،ارتیم نییآ ،)1390( نیترام ،نرزامرو

.نارهت ،همشچ رشن ،متشه

www.allposters.com

www.andrewgrahamdixon.com www.benedante.blogspot.com www.britishmuseum.com www.en.citizendium.org

www.historyhuntersinternational.org www.lampuzo.wordpress.com

www.museoarcheologiconazionale.campaniabeniculturali.it www.pic.blogfa.com

www.shahannameh.ir www.wikipedia.org www.hermitage.org