گاهنگاری سفال مینایی براساس نمونههای کتیبه دار

*

راد هبیتﮐ یاه هنﻮمن ساﺳارﺑ ییانیم لاﻔﺳ یراﮕنهاﮔ

4یﺟرﮔ ناﺧ ﷲادبﻋ زانﻬم ،³یماما ﻦیمادمﺤم دیﺳ ،²یدمﺣا ﻦیسﺣ ،^1**ینادﺰی اﮑیﻠم

.ناﺮﯾا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا ﺮﻨﻫ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻰﺨﯾرﺎﺗ رﺎﺛآ ﺖﻣﺮﻣ ىﺮﺘﮐد ىﻮﺠﺸﻧاد ¹ .ناﺮﯾا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا ﺮﻨﻫ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻣﺮﻣ و ﺖﻇﺎﻔﺣ هﺪﮑﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد ² ناﺮﯾا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا ﺮﻨﻫ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻣﺮﻣ و ﺖﻇﺎﻔﺣ هﺪﮑﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا ³ ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﯾا ﻰﻠﻣ هزﻮﻣ رﺎﯾدﺎﺘﺳا ⁴ (93/10/14 :ﻰﯾﺎﻬﻧ شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ ،93/08/3 :ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ)

هدیﮑﭼ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ،ﺮﺻﺎﻌﻣ هرود رد ﺎﻣا دﻮﺑ لﺎﻔﺳ و ﻪــﺸﯿﺷ ،ﺰﻠﻓ ىور بﺎﻌﻟ ىاﺮﺑ ﻰﻠﮐ حﻼﻄﺻا ﮏﯾ ،ﺎﻨﯿﻣ ،ناﺮﯾا رد مﻼــﺳا ﻰﻧﺎﯿﻣ هرود رد ﻪﺑ دراﻮﻣ ىرﺎﯿﺴﺑ رد ﻪﮐ دراد هرﺎــﺷا ﻰﻫﺎﯿﮔ و ﻰﺳﺪﻨﻫ ،ىا هﺮﮑﯿﭘ تﺎﻨﯿﯾﺰﺗ و ﻰﺑﺎﻌﻟور ﻰــﺷﺎﻘﻧ ﺎﺑ ،ﮏﯿﻣاﺮــﺳ زا ﻰﺻﺎﺧ هوﺮﮔ ﻪﺑ و ىﺮﮕﻟﺎﻔﺳ ﺮﻨﻫ ود ﺪﻧﻮﯿﭘ ىاﺮﺑ ﻰﻫﺎﮕﯾﺎﺟ ،راد ﻪﺒﯿﺘﮐ يﺎﻫ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪــﺷ ﻪﺘــﺳارآ ﺰﯿﻧ ﻼﻃ ﺎﺑ و هدﻮﺑ ﻦﯾﺰﻣ ﻰﯾﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ياﺮﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﺮﺘﺴﺑ ﻪﮑﻠﺑ ،ﻪﺘﻓﺎﯾ رﻮﻀﺣ ﺎﻫ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔــﺳ ﻦﯿﯾﺰﺗ رد ﯽﺴﯾﻮﻨﺷﻮﺧ ﻪﮑﻨﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎﺸﻧ و ﺖﺳا ﻰــﺴﯾﻮﻨﺷﻮﺧ ناﺮﯾا ﺮﻨﻫ رد ىﺮﯾﻮﺼﺗ شزرا ﺎــﺑ دﺎﻨــﺳا ﻪﺑ ار رﺎﺛآ ﻦﯾا ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ فوﺮﻇ ىور راد ﻢﻗر ىﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ .ﺖــﺳا هدﻮﺑ ﺰﯿﻧ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ لﺎﻘﺘﻧا لﺎﻌﻓ ناﺮﮕﺘﻌﻨﺻ و دز ﻦﯿﻤﺨﺗ ار ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻰﻧﺎﻣز هدوﺪﺤﻣ ناﻮﺗ ﻰﻣ ،ﺎﻫ ﻢﻗر و ﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ دﺎﻨﺘــﺳا ﺎﺑ .ﺖــﺳا هدﺮﮐ لﺪﺑ .ﺖﺳا ﻢﻗر و ﺦﯾرﺎﺗ ىاراد ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔــﺳ ىرﺎﮕﻨﻫﺎﮔ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا فﺪﻫ .دﺮﮐ ﻰﯾﺎــﺳﺎﻨﺷ ار ﺖﻌﻨﺻ ﻦﯾا رد ،ﺰﯿﻧ نﺎﮔﺪﻧزﺎﺳ ﻪﯿﻨﮐ و بﺎﻘﻟا .ﺖﺳا هدﻮﺑ ق.ـﻫ 616 و 575 ىﺎﻫ لﺎــﺳ ﻦﯿﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﺪﯿﻟﻮﺗ ،ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎــﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾﺮﺗ ﺺﺧﺎﺷ ناﻮﺗ ﻰﻣ هﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﮕﻧ ىﺎﻫ ﻢﻗر ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ ،ﻦﯾاﺮﺑ هوﻼﻋ .ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎﺸﻧ نﺎﺷﺎﮐ ﺮﻬﺷ ار ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻰﻠﺻا ﺰﮐﺮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ و دﺎﻨﺳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻰﻠﯿﻠﺤﺗ-ﻰﻔﯿﺻﻮﺗ هﻮﯿﺷ ﺮﺑ ﻰﻨﺘﺒﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا .ﺖﺴﻧاد ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا ار ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺮﮕﺘﻌﻨﺻ .ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ ىﺮﯾﻮﺼﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ىا ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ

یدیﻠﮐ یاه هژاو .ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا ،ىرﺎﮕﻧ ﻪﺒﯿﺘﮐ ،ىرﺎﮕﻧ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ،ﻰﻣﻼﺳا ﻰﻧﺎﯿﻣ هرود ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ

.ﺖﺳا “ﻰﺨﯾرﺎﺗ نﻮﺘﻣ و ﮏﯾژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ ىﺎﻫ هداد سﺎﺳا ﺮﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ ىروﺎﻨﻓ ﺖﺧﺎﻨﺷ» :ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ لوا هﺪﻧرﺎﮕﻧ مﺎﺠﻧا لﺎﺣ رد ىﺮﺘﮐد ﻪﻟﺎﺳر زا جﺮﺨﺘﺴﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻟﺎﻘﻣ^* .E-mail:yazdani101@yahoo.com ،0313 – 6256018 :ﺮﺑﺎﻤﻧ ،09133264498 :ﻦﻔﻠﺗ :لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ^**

و عاﺪﺑا ﺮﺑ هوﻼﻋ ،ﻰﻧاﺮﯾا ناﺮﮕﻟﺎﻔﺳ شﻼﺗ ﺎﺑ ق.ـﻫ 6 نﺮﻗ ﺮﺧاوا رد ﻞﯿﺒﻗ زا راﺪﺑﺎﻌﻟ ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ ﻦﯿﯾﺰﺗ و ﻰﻨﻓ ﺪﯾﺪﺟ ىﺎﻫ هﻮﯿﺷ شﺮﺘﺴﮔ ﺪﺷ هدوﺰﻓا ¹ىرﺎﮕﻧ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ﺮﺑ ﺰﯿﻧ ىرﺎﮕﻧ ﻪﺒﯿﺘﮐ ،مﺎﻓ ﻦﯾرز و ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ .ﺪﯾدﺮﮔ حﺮﻄﻣ ﻰﻣﻼﺳا هرود لﺎﻔﺳ رد ﻰﻠﯿﻤﮑﺗ ﺖﻌﻨﺻ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و ىرﺎﮕﻧ ﻪﺒﯿﺘﮐ زا ﻰﺑﺎﺗزﺎﺑ ًﻻﺎــﻤﺘﺣا ﻪﮐ هرود ﻦﯾا رد ﻪﺒﯿﺘﮐ شرﺎﮕــﻧ ﺎﺗ ،ﺖﺳا هدﻮﺑ نآ زا ﻞﺒﻗ هﺪﺳ ود رد ﻰﻧﺎﻣﺎﺳ هرود ىﺎﻫ لﺎﻔــﺳ ىور ﻪﻟﺄﺴﻣ ﻦﯾا ىو .دﻮﺑ ﺮﺑاﺮﮔ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ زا ﻰﮑﯾ ،نﺎﻣز ﺮﯾد رد ﻪﮐ ﻰﻟﺎﻔﺳ فوﺮﻇ ىﺎﻫ ﻪﺘﺷﻮﻧ و شﻮﻘﻧ ﻪﭼﺮﮔ ﻪﮐ دﺮﮐ حﺮﻄﻣ ار ﻰﻋﻮﻧ ،ﺪﺷ ﻰﻣ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺮﻬﻨﻟاءاروﺎﻣ و ناﺮﯾا قﺮﺷ رد نﺎﯿﻧﺎﻣﺎﺳ نارود ،ﻰﻣﻮﻬﻔﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻰﻧﺎﯿﻣ هرود رد ﺎﻣا هدﻮﺑ ﻪﻧاﺮﮑﻔﻨــﺷور ﻰﻣﺮﮔﺮــﺳ ﻮﻠﻏوا رﺎﮑﻧﺎﭘ ﺎﯾوا .(404 ،1391،ﺮﻠﺑ)ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺮﺗ هدﺮﺘﺴﮔ ىدﺮﺑرﺎﮐ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﺎﻫ لﺎﻔــﺳ ﻦﯾا ﺮﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﮕﻧ ﻦﺘﻣ ﻪﮐ ﺖــﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﻧارﺎﮔﺰﯿﻫﺮﭘ كﻮﻠــﺳ و ﺶﺸﺨﺑ ،ﺶﻧاد نﻮﭼ ﻰﯾﺎﻫ نﻮﻤﻀﻣ ﺐﻠﻃ ﺎﯾ ﺎﻋد ،ﻞﺜﻤﻟا بﺮﺿ ،رﺎﺼﻗ تﺎﻤﻠﮐ نﻮﭽﻤﻫ ﻰــﻨﯿﻣﺎﻀﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ ،1391 ،ﺮﻠﺑ) ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ فﺮﻇ ﺐﺣﺎﺻ ىاﺮﺑ ﻰﺘﻣﻼــﺳ و شزﺮﻣآ .(^Pancaroqlu, ²⁰⁰⁷, ¹⁵⁵) ؛(404 هرود ﺮﺧاوا رد ﻰﻨﻌﯾ ،نﺎﯿﻧﺎﻣﺎﺳ زا ﺲﭘ لﺎــﺳ هﺎﺠﻨﭘ و ﺖﺴﯾود ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﺒﯿﺘﮐ شرﺎﮕﻧ ،ﻰﻫﺎــﺸﻣزراﻮﺧ ﻞﯾاوا و ﻰﻗﻮﺠﻠــﺳ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ رﺎﯿــﺴﺑ ًاﺮﻫﺎﻇ و ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ﻪــﺑ ﺰﯾﺎﻤﺘﻣ ىﺮﻨﻫ ﺶــﯾاﺮﮔ ﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ىاﻮﺘﺤﻣ ﻪﮐ توﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﺎﺑ .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ نارﺎﮕﻧ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ﻪﻧﺎﻘﺷﺎﻋ ىﺎﻫﺮﻌﺷ ﻪﺑ رﺎﺼﻗ تﺎﻤﻠﮐ و ﺎﻫزرﺪﻧا زا و ﻪﺘﺸﮔ ﺮﯿﯿﻐﺗ رﺎﭼد ﻪﺒﯿﺘﮐ هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻦﻫذ زا دراﻮﻣ ﻰﺧﺮﺑ رد ﻪﮐ هﺪﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﻰﺗﺎﯿﻋﺎﺑر و .(^Blair, ²⁰⁰⁸, ¹⁶⁷-¹⁶⁸) ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻪﻤﺸﭼﺮﺳ ﺮﮕ ﻟﺎﻔﺳ و ﻰﻧﺎﯿﻣ هرود رد راد ﻪــﺒﯿﺘﮐ ىﺎﻫ لﺎﻔــﺳ ﻢﻬﻣ ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ زا ﻰﮑﯾ ﺖﺳا هﺪﯿﻘﻋ ﻦﯾا ﺮﺑ ﺪﺘﺳا نﺮﺑ .ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ ،ﻰﻣﻼﺳا ﻰﻠﻤﺠﺗ -ﻰﻨﯿﯾﺰﺗ بﻮﻠﻄﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ ىاراد ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔــﺳ ﻪﮐ نارود رد ىزﺎﺳ ﮏﯿﻣاﺮﺳ ﺖﻌﻨﺻ رد گرﺰﺑ ﻰﻟﻮﺤﺗ زا ﻰﻧﺎﺸﻧ و هدﻮﺑ

،"²ﻰﮕﻨــﺳ ﻞِﮔ" ﺪﯾﺪﺟ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ظﺎﺤﻟ زا ﻰﻣﻼــﺳا ﻰﻧﺎﯿﻣ

بﻮﺴﺤﻣ ناﺮﯾا رد لﺎﻔﺳ ىور شرﺎﮕﻧ و ﻰﺷﺎﻘﻧ هﻮﯿﺷ و ﻪﻧﺪﺑ ىاﺮﺑ .(^Bernsted, ²⁰⁰³, ⁴⁴-⁴⁵) دﻮﺷ ﻰﻣ لﺎﻔﺳ ﻪﭽﺨﯾرﺎﺗ ىور ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ ،ﺪﻫد ﻪﯾارا ار ىدﺎﯾز تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻧاﻮﺗ ﻰﻣ نآ ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ ﺪﻧور و ﻰﻣﻼﺳا ،ﻰﻫﺎﺸﻣزراﻮﺧ و ﻰﻗﻮﺠﻠﺳ هرود رد ﻰﻓﺎﮐ رﻮﺼﻣ دﺎﻨﺳا دﻮﺒﻧ رد ﻪﮑﻠﺑ رﺎﯿــﺴﺑ ﻪﮐ ار نﺎﻣز نآ ناﺮﯾا ىﺮﮔرﺎﮕﻧ ﻰﮕﻧﻮﮕﭼ زا ﺎﯾﻮﮔ ىﺮﯾﻮﺼﺗ ؛(55 ،1379 ،زﺎــﺒﮐﺎﭘ)ﺪﻫد ﻰﻣ راﺮﻗ رﺎﯿﺘﺧا رد ،ﺖــﺴﻫ ﺰﯿﻧ ردﺎــﻧ .(^Watson, ¹⁹⁸², ¹⁷⁰) ةراﻮﯾد رودﺎﺗرود ﺎﯾ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ فوﺮﻇ ىور هﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﮕﻧ ىﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﺮﯾز رد ﺎــﯾ و ﺪﻧﺪــﺷ ﻰﻣ ﻪﺘــﺷﻮﻧ فوﺮﻇ ﻰﺟرﺎﺧ و ﻰﻠﺧاد ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ لﺎﻔــﺳ ىﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ .ﺪﻨﺘــﺴﺑ ﻰﻣ ﺶﻘﻧ فﺮﻇ ﻞﺧاد رد ىﺎﻫ لﺎﻔــﺳ ىﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ﻪﺑ ﺖﺒــﺴﻧ ار ىﺮﺗ ﻢﻬﻣ ﺶﻘﻧ ،مﺎﻓ ﻦﯾرز و ﻰﮕﻨﻫﺮﻓ لﺎﻘﺘﻧا و ﻰﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻰــﺨﯾرﺎﺗ ﺖﯿﻤﻫا ظﺎﺤﻟ زا ﻰﻧﺎﻣﺎــﺳ ﺦﯾرﺎﺗ و ﺪﻨﻣﺮﻨﻫ مﺎﻧ شرﺎﮕﻧ ﺎﺑ نارﺎﮕﻧ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔــﺳ .ﺪﻨﺘــﺷاد هﺪﻬﻋ ﻪﺑ ىرﺎﺛآ و ﻪﺘــﺷادﺮﺑ ﻰﻣﻼــﺳا ﺮﻨﻫ ﺦﯾرﺎﺗ رد گرﺰﺑ ﻰﻣﺎﮔ ،ﺮﺛا ﻖﻠﺧ ﻰــﺷﺎﻘﻧ و لﺎﻔــﺳ ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﻄﯿﺣ رد زوﺮﻣا ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ

حﺮﻄﻣ ﻰﺨﯾرﺎﺗ شزرا ﺎﺑ و ﺮﺒﺘﻌﻣ دﺎﻨــﺳا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻰﻣﻼــﺳا هرود دﺎﻨﺳا" ﻪﻟﺎﻘﻣ رد نﻮــﺴﺗاو .(^Blair, ²⁰⁰⁸, ¹⁶⁷-¹⁶⁸) دﻮــﺷ ﻰﻣ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ رﺎﺛآ زا ىداﺪﻌﺗ ﻰــﻓﺮﻌﻣ ﻪﺑ ³"ﺪﯾزﻮﺑا ىﺎﻫ ﻪــﺳﺎﮐ و ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺪﻧاد ﻰﻣ ﻰــﺴﮐ ﺎﻬﻨﺗ ار ﺪﯾزﻮﺑا و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﯾزﻮﺑا ىﺎﻀﻣا ﺎﺑ راد ﺦﯾرﺎﺗ رﺎﺛآ و ﻪﺘــﺷاد ﻰﯾﻻﺎﺑ ترﺎﻬﻣ مﺎﻓ ﻦﯾرز و ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺖﻌﻨﺻ ود رد ﻪﮐ ﺖﺒﺛ ﺮﮔرﺎﮕﻧ و ﺮﻋﺎﺷ ،ﺐﺗﺎﮐ ،...ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻦﯾوﺎﻨﻋ ﺎﺑ ار دﻮﺧ .(^Watson, ¹⁹⁸², ¹⁶⁹-¹⁷⁹)ﺖﺳا هدﺮﮐ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻰﯾﻻﺎﺑ ﺖﯿﻤﻫا زا ،ﺎﻫ لﺎﻔــﺳ ىور ىﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ﺶﻧاﻮﺧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ،ﺮﻠﺑ و ﺮﺑاﺮﮔ ،نﻮﺴﺗاو ،پﻮﭘ نﻮﭽﻤﻫ ﻰﻧاﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ .ﺖﺳا زا ﻦﺘﻓﺮﮔ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ ﺎــﻬﻧآ .ﺪﻧا هداد مﺎﺠﻧا ﻪﻨﯿﻣز ﻦــﯾا رد ار ىدﺪــﻌﺘﻣ ﺦﯾرﺎﺗ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﻨﯿﻣز رد ار ﻰﮔرﺰﺑ مﺎﮔ ،ﻰﻧاﺮﯾا ناﻮﺧ ﻪﺒﯿﺘﮐ نادﺎﺘﺳا ﻦﯾا .⁴ﺪﻧا ﻪﺘﺷادﺮﺑ ناﺮﯾا رد مﻼــﺳا ﻰﻧﺎﯿﻣ هرود رد ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ و ﺮﻨﻫ ﻰﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﻰﺨﯾرﺎﺗ ﺪﯿﻔﻣ تﺎﻋﻼﻃا ،ﺎﯾﻮﮔ ىﺪﻨﺳ نﻮﭽﻤﻫ ﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ار ﻦﯿﻣﺎﻀﻣ ﻦﯾا .ﺪﻫد ﻰﻣ راﺮﻗ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ رﺎﯿﺘﺧا رد ار ﻰﮕﻨﻫﺮﻓ و :دﺮﮐ ىﺪﻨﺑ ﻪﺘﺳد ﺮﯾز ىﺎﻫ ﺶﺨﺑ رد ناﻮﺗ ﻰﻣ و ﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ هﺪﻧرﺎﮕﻧ ،رﺎﮕﻧ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ،ﺮﺛا هﺪﻧزﺎــﺳ درﻮﻣ رد تﺎﻋﻼﻃا .ا .رﺎﻌﺷا هﺪﻨﯾاﺮﺳ .ﺮﺛا ﺖﺧﺎﺳ ﺦﯾرﺎﺗ . ب .ﺎﻫ لﺎﻔﺳ ىور هﺪﺷ ﺶﻘﻧ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻦﯿﻣﺎﻀﻣ ﺎﺑ ﻰﯾﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ . ت ﺎﯾ و هﺪﻨﻫد شرﺎﻔــﺳ ،ﻰﺷ ﺐﺣﺎﺻ ﻪﺑ بﻮــﺴﻨﻣ بﺎﻘﻟا و مﺎﻧ . ث .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﯾﺪﻫ وا ﻪﺑ ﺮﺛا ﻪﮐ ﻰﺼﺨﺷ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔــﺳ نﺎﮔﺪﻧزﺎــﺳ ىﺪﻨﻤﻗﻼﻋ و ﻪﺟﻮﺗ . ج .صﺎﺧ ﻰﺷرﺎﮕﻧ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﻨﯿﻣز رد ىدﺪﻌﺘﻣ ىﺎﻫ هﻮﯿــﺷ ﻪﮐ ﺖﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﺪﯾﺎﺑ نآ زا .دﺮﯿﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻰﻣ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ ﻰﺨﯾرﺎﺗ

"ﻰﺷﺎﻘﻧ ىﺎﻫ هﻮﯿﺷ ﻰﻘﯿﺒﻄﺗ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ" ،"ﻰﺑﺎﯿﻟﺎﺳ و داﻮﻣ ﺰﯿﻟﺎﻧآ" ﻪﻠﻤﺟ

.دﺮﺑ مﺎﻧ ناﻮﺗ ﻰﻣ ار "رﺎــﺛآ ىور هﺪــﺷ جرد ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ و نﻮﺘﻣ" و سﺎــﺳاﺮﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔــﺳ ﻰﺨﯾرﺎﺗ هدوﺪﺤﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦــﯾا رد ﺎﺑ .ﺖــﺳا هﺪﺷ ﻰــﺳرﺮﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ رﺎﺛآ ﺮﺑ دﻮﺟﻮﻣ ىﺎﻫ ﻢﻗر و ﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾﺮﺗ ﻞﻣﺎﮐ ،نﻮﻨﮐﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ نﺎﮔﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻰﺳرﺮﺑ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ نﻮﺴﺗاو ﻂﺳﻮﺗ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ ﻪﭽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﻨﯿﻣز ىو ﺖﺧﺎﺳ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ زا ىداﺪﻌﺗ ﻰﻓﺮﻌﻣ و ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ ،دﻮﺟو ﻦﯾا ﺎﺑ .ﺖﺳا هﺪــﺷ مﺎﺠﻧا ،هدﻮﺑ ﺦﯾرﺎﺗ ىاراد ﻪﮐ ىروآ دﺮﮔ ﻊﻣﺎﺟ ﻊﺒﻨﻣ ﮏﯾ رد راد ﻢﻗر و راد ﺦــﯾرﺎﺗ دﻮﺟﻮﻣ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﻪﺒﻨﺟ زا هﮋﯾﻮﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭙﻧ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا و ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ناﺮﯾا ﮏﯿﻣاﺮﺳ ﺦﯾرﺎﺗ درﻮﻣ رد ار ﻰﮔرﺰﺑ ناﺪﻘﻓ ،ﻰﺨﯾرﺎﺗ ىور و ﺬﻏﺎﮐ زا توﺎﻔﺘﻣ ىﺮﺘــﺴﺑ رد) هرود ﻦﯾا ﻰﻣﻼــﺳا ﻰﺷﺎﻘﻧ ﻰﮑﯾ ،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ،ﺖﺳا هدروآ دﻮﺟو ﻪﺑ (ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔــﺳ ﻪﻨﯿﻣز ﺖﺧﺎﻨﺷ نﻮﻣاﺮﯿﭘ ﻖﯿﻘﺤﺗ و ﺚﺤﺑ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ىدراﻮﻣ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ زا ﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ﻰﺨﯾرﺎﺗ ﻦــﯿﻣﺎﻀﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪــﯾﺰﺠﺗ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ رﺎﺛآ ﻦــﯾا ﺖﺧﺎﻨﺷ و ىراﺬﮔ ﺦﯾرﺎﺗ ،دﺮﮑﯾور ﻦﯾا رد فﺪﻫ ﻦﯾﺮﺗ ﻢﻬﻣ .دزادﺮﭘ ﻰﻣ .ﺖﺳا ﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ سﺎﺳاﺮﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ ﺖﻌﻨﺻ رد لﺎﻌﻓ ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ

همدقم

ییانیم لاﻔﺳ

و ىﻮﻨﻌﻣ رﻮــﻣا) كﻮﻨِﻣ ىﺎــﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﯿﻣ ﻰــﺳرﺎﻓ رد ﺎــﻨﯿﻣ مﻮﻬﻔﻣ رد و (ﻰﻨﯿﻣز و ىدﺎــﻣ رﻮﻣا) ﮓِﺘﯿﮔ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد (ﻰﻧﺎﻤــﺳآ زا ﻪﯾﺎﻨﮐ و ﺎﻨﯿﻣ ﻪﺑ بﻮــﺴﻨﻣ ار ⁵ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ هژاو ،اﺪﺨﻫد .ﺖــﺳا دﺮﻣز زا .(22011 ،1334 ،اﺪﺨﻫد)ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد نﻮﮔﺰﺒــﺳ ﺎﯾ ىدرﻮﺟﻻ تﺎﯿﺑدا ،ﻰﻨﯿﺑ نﺎﻬﺟ ،ﺐﻫﺬﻣ ﻪﻨﯿﻣز رد ﺎﻨﯿﻣ هژاو ،ﻮــﻠﻏواﺎﻗآ هﺎﮔﺪﯾد رد ﺎﻨﯿﻣ ،ىو ﺮﻈﻨﻣ زا .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻰﻌﯿــﺳو دﺮﺑرﺎﮐ ﻰﻣﻼﺳا ﺮﻨﻫ و ﺰﻠﻓ و ﻪﺸﯿﺷ ،لﺎﻔﺳ ىور بﺎﻌﻟ ﻰﻠﮐ هژاو لدﺎﻌﻣ ،ﻰﻣﻼــﺳا نارود و ﻰﺼﺼﺨﺗ نﻮــﺘﻣ رد .(^Aga-^Oglu, ¹⁹⁴⁶, ^241&245) ﺖــﺳا ،لﺎﻔﺳ زا ﯽﻋﻮﻧ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺣﻼﻄﺻا ﯽﯾﺎﻨﯿﻣ ﺰﯿﻧ ﻰﻣﻼــﺳا ﺮﻨﻫ رﺎﮐ ﻪﺑ ،ﺪــﺷﺎﺑ هﺪﺷ يرﺎﮑ ﺑﺎﻌﻟ و ﻦﯿﯾﺰﺗ نآ ىور ﻪــﮐ ﺰﻠﻓ و ﻪــﺸﯿﺷ .(^Smithetal, ²⁰⁰¹, ⁹;Bernsted, ²⁰⁰³, ⁴⁴)دور ﻰﻣ

رﺎﺑرد خرﻮﻣ ،ﺮــﻫﺎﻃ ﯽﺑا ﻦﺑ ﯽﻠﻋ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﷲاﺪﺒﻋ ﻢــﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا يﺎﻬﺘﻧا رد ،نﺎﺷﺎﮐ ﻞﻫا ﺮﮕﻟﺎﻔﺳ رﻮﻬﺸﻣ نﺎﮔداﻮﻧ زا ﯽﮑﯾ و نﺎﯿﻧﺎﺨﻠﯾا ىا ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ،(ق.ـﻫ 700)ﺐﯾﺎﻃﻻا ﺲﯾﺎﻔﻧ و ﺮﻫاﻮﺠﻟا ﺲﯾاﺮﻋ ﻪﻟﺎﺳر رد ﯽﺗﺎﺤﯿﺿﻮﺗ ،"يﺮﮕﯿــﺷﺎﮐ ﺖﻌﻨﺻ ﺖــﻓﺮﻌﻣ رد" ناﻮﻨﻋ ﺖــﺤﺗ مﺎﻓ ﻦﯾرز ﻪﻠﻤﺟ ﻦﻣ لﺎﻔﺳ و ﯽﺷﺎﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ شور زا ﯽﺧﺮﺑ صﻮﺼﺧ ار ﮓﻧر ﺖﻔﻫ هژاو ،رﺎﺑ ﻦﯿﺘــﺴﺨﻧ ىاﺮﺑ و ﺖﺳا ﻪﺘــﺷﺎﮕﻧ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ و لﺎﻔﺳ هزوﺮﻣا ﻪﮐ ﻰﻣﻼﺳا ﻰﻧﺎﯿﻣ هرود لﺎﻔﺳ زا ىا ﻪﻧﻮﮔ ىاﺮﺑ ًاﺮﺼﺤﻨﻣ

6.(339 ،1386 ،ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ) ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ ،دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯿﻣﺎﻧ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىزوﺮﻣا هﺎﮕﯾﺎﺟ رد ﻰــﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔــﺳ حﻼﻄﺻا ،ﺮﺘﻨﯾو هﺎﮔﺪﯾد زا زا ﻰﻋﻮﻧ ﻪﺑ ًاﺮــﺼﺤﻨﻣ ،ﻰﺨﯾرﺎﺗ رﺎــﺛآ ناراد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻂــﺳﻮﺗ ،نآ (ىا هزوﺮﯿﻓ ﺎﯾ ﺪﯿﻔــﺳ بﺎﻌﻟ ىور ﻰﺷﺎﻘﻧ) ﻰﺑﺎﻌﻟور ىﺎﻫ ﮏﯿﻣاﺮــﺳ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺖﺒــﺴﻧ لﻮﻐﻣ زا ﺶﯿﭘ ناﺮﯾا رد هﺪــﺷ ﻪﺘﺧﺎــﺳ ،دراﻮﻣ ىرﺎﯿﺴﺑ رد ،لﺎﻔﺳ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا .(^Winteretal, ²⁰¹¹, ¹¹⁵) ﻪﮐ ﺖﺳا ﻰﺟرﺎﺧ ﺎﯾ و ﻰﻠﺧاد حﻮﻄــﺳ ىور ﺮﺑ ﻰﯾﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ﻞﻣﺎﺷ ،نﺎﺠﻨﻓ ،ﻖﯾﺮﺑا ،بﺎﻘــﺸﺑ ،ﻪــﺳﺎﮐ ،ﻪﻠﻤﺟ زا رﺎﺛآ ﻒﻠﺘﺨﻣ عاﻮــﻧا رد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻰــﺷﺎﮐ ترﺪﻧ ﻪﺑ و تاود ىﺎﺟ ،چرﺎﭘ ار بﺎﻘﺸﺑ و حﺪﻗ ،ﻪﺳﺎﮐ ﺖﺧﺎﺳ ﻪﻤﻫ زا ﺶﯿﺑ ناﺮﮕﻟﺎﻔــﺳ ،1 لوﺪﺟ حﻮﻄﺳ ﻦﯾا ندﻮﺑ راﻮﻤﻫ ،ار نآ ﻞﯿﻟد ناﻮﺗ ﻰﻣ ﻪﮐ ﺪﻧداد ﻰﻣ ﺢﯿﺟﺮﺗ ﻰﺷﺎﻘﻧ عﻮﻨﺘﻣ ىﺎﻫ ﮓﻧر ندﻮﻣزآ ىاﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ىﺮﺘﺴﺑ دﺎﺠﯾا ىاﺮﺑ .ﺖﺴﻧاد نﻮﺘﻣ شرﺎﮕﻧ و ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ ﺮﯾوﺎﺼﺗ و ﮏﺒﺳ ﻪﮐ ﺪﻨﻨﮐ ﻰﻣ لﻻﺪﺘﺳا ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ زا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﻬﻟا و ىﺮﮔرﺎﮕﻧ ﺮﻨﻫ هﺪﻨﻨﮐ ﺲﮑﻌﻨﻣ ،(1ﺮــﯾﻮﺼﺗ)ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ (3ﺮﯾﻮﺼﺗ)ىراﻮﯾد ﻰﺷﺎﻘﻧ ﻰﺘﺣ و (2ﺮﯾﻮﺼﺗ)ﻰﻣﻼــﺳا ﻰﻄﺧ ﺦﺴﻧ ار نآ زا ىدﺎﯾز ﺪﻫاﻮــﺷ و ؛ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺸﻧ زوﺮﻣا ﻪﮐ ﺖــﺴﻫ ﺰﯿﻧ هرود نآ . (55 ،1379 ،زﺎﺒﮐﺎﭘ) ؛(^Grube, ¹⁹⁷⁶, ¹⁹⁶)ﻢﯾراﺪﻧ رﺎﯿﺘﺧا رد ىور نارﺎﮕﻧ ﻪﺒﯿﺘﮐ و نارﺎﮕﻧ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔــﺳ ﻪﮐ دراد دﻮﺟو لﺎﻤﺘﺣا ﻦﯾا ار فوﺮﻇ ﻪﮐ ﺪﻨــﺷﺎﺑ ﻰﻄﺧ ﺦــﺴﻧ ناﺮﮔرﺎﮕﻧ و نﺎﺣاﺮﻃ ،ﺎﻫ لﺎﻔــﺳ

رنه داینﺑ ،21/4 :هناهد رﻄﻗ ،ناــﺷاﮐ ًﻻامتﺣا،ناریا ،ییانیم هــﺳاﮐ -1ریﻮﺼت .كود ﺲیرود یمﻼﺳا http://shangrilahawaii.^org/^Islamic-^Art-^at-^Shangri-^La/^Search- ):ﺬﺧام (The-Collection

یﭘاقﭘﻮت هزﻮم هناﺨﺑاتﮐ ،یﻗﻮجﻠﺳ ﺐتﮑم ،هاشﻠﮔ و هﻗرو هراﮕن زا یشﺨﺑ -2ریﻮﺼت .هیﮐرت-لﻮبناتﺳا (http://topkapisarayi.gov.tr/en/collection?page=1) :ﺬﺧام .ﻦتیﻟﻮﭘورتم هزﻮم ،یﻗﻮجﻠﺳ هرود ،ناریا ،هراﮕنراﻮید زا یشﺨﺑ -3ریﻮﺼت

http://www.metmuseum.org/collection/the-collection-online/) :ﺬﺧام (search/451081

.ﺪﻧا هدﺮﮐ ﻞﯾﺪﺒﺗ نارود نآ رد ىﺮــﮔرﺎﮕﻧ زا ىرﺎﮑﻫﺎــﺷ ى ﻪﻟﺰﻨﻣ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﺷﺎﮐ ،نﺎﮔﺪﻧزﺎﺳ بﺎﻘﻟا و مﺎﻧ ﺪﻧﻮﺴﭘ و ﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ سﺎﺳاﺮﺑ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ىاﺮﺑ ﻞﺤﻣ ﻦﯾﺮﺗدﺎﻨﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ رد ﻪﮐ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺪﯿﯾﺄﺗ درﻮﻣ ﺰﮐﺮﻣ ﻪــﺳ ﻪﺘﺒﻟا .ﺖــﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﻨﺘﺴﻫ هوﺎﺳ و ىر ،نﺎﺷﺎﮐ ،ﺪﻧا ﻪﺘﺷاد ﻰﻧﺎﻬﺟ تﺮﻬﺷ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺖﺧﺎﺳ .(^Pope,¹⁹³⁸,¹⁵⁹⁶-¹⁵⁹⁷) ؛(464 ،1389 ،دﺮﻓ ﺶﺨﺒﻣﺎﮐ)

ساــﺳارﺑ ییانیم لاﻔــﺳ یراﺬــﮔ ﺦیرات راد هبیتﮐ یاه هنﻮمن

ﻦﯾا ىﺎﯾﻮﮔ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ و مﺎﻓ ﻦﯾرز رﺎﺛآ ىور هﺪــﺷ جرد ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ و ﺖﺒﺛ ﻪﺑ ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ ،ﻰﻫﺎﺸﻣزراﻮﺧ و ﻰﻗﻮﺠﻠﺳ هرود رد ﻪﮐ ﺖــﺳا ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻧا هداد ﺖﯿﻤﻫا رﺎﯿﺴﺑ ﺮﺛا ﻖﻠﺧ ﺦﯾرﺎﺗ و دﻮﺧ مﺎﻧ شرﺎﮕﻧ .دﻮﺷ ﻰﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻰﻧاﺮﯾا ﻰﻣﻼﺳا ﺮﻨﻫ رد گرﺰﺑ ﻰﻟﻮﺤﺗ راﺬﮔ ﻪﯾﺎﭘ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ ىور هﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﮕﻧ ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﭼﺮﮔ دﻮﺷ ﻰﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار ﻰﻫﺎﺗﻮﮐ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﻰﻧﺎﻣز هزﺎﺑ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﻦﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ىﺮﯾﻮﺼﺗ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ،ﻰﻧﺎﯿﻣ هرود رد ﻰﻓﺎﮐ رﻮﺼﻣ دﺎﻨــﺳا دﻮﺒﻧ رد ﺎﻣا رد رﺎﯿــﺴﺑ ﻪﮐ ﺪﯾﺎﻤﻧ ﻰﻣ ﻪﯾارا نﺎﻣز نآ ىﺮﮔرﺎﮕﻧ ﻰﮕﻧﻮﮕﭼ زا ﺎﯾﻮﮔ .(^Watson, ¹⁹⁸², ¹⁷⁰) ﺖﺳا ﻪﺟﻮﺗ رﻮﺧ لﺎﻔﺳ ىور ىراﺬﮔ ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﻨﯿﻣز رد نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ زا ﻪﮐ ﺖﯾو ق.ـﻫ 575 ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺑ ار ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ فﺮﻇ ﻪــﺳ ،ﺖــﺳا هدﻮﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ 606 و (11 هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ) ق.ـﻫ 587 ، (1 هرﺎﻤــﺷ ،1لوﺪﺟ) رﺎﺛآ ﻦﯾا زا ار ىﺮﯾﻮﺼﺗ ﺎﻣا هدﺮﮐ ﻰﻓﺮﻌﻣ (13 هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ) ق.ـﻫ ﺎﺑ فﺮﻇ ﮏﯾ پﻮﭘ .(58 ،1364 ،ﻰﻧﺎﯿﮐ و ﻰﻤﯾﺮﮐ) ﺖــﺳا هداﺪﻧ ﻪﯾارا لوﺪﺟ) 583 ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺑ فﺮﻇ ﮏﯾ و (4هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ) 582ﺦﯾرﺎﺗ .(1857 ،1387 ،پﻮﭘ) ﺖﺳا هدﺮﮐ ﻰﻓﺮﻌﻣ ار (10هرﺎﻤﺷ ،1 ﻪﮐ دزادﺮﭘ ﻰﻣ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﻪﻌﻄﻗ و ﻰﺷ ﺖﺸﻫ ﻰﻓﺮﻌﻣ ﻪﺑ ،نﻮــﺴﺗاو ﻰﻣﻼﺳا ﺮﻨﻫ هزﻮﻣ)(2هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ)576 ىﺎﻫ لﺎــﺳ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ 583و 582 ،(ﻰﻣاﺮﻬﺑ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ)(3هرﺎﻤﺷ ،1لوﺪﺟ)582 ،(هﺮﻫﺎﻗ ،1 لوﺪﺟ) 583 ،(ﻦــﺘﯿﻟﻮﭘوﺮﺘﻣ هزﻮﻣ) (5/4هرﺎﻤــﺷ ،1 لوﺪﺟ) ،(ﺎﻤﮐﻻ هزﻮﻣ)(7هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ)583 ،(ﺎﯿﻧﺎﺘﯾﺮﺑ هزﻮﻣ)(6هرﺎﻤــﺷ .ﺖﺳا 604 ،(8 هرﺎﻤــﺷ ،1 لوﺪﺟ )(⁷نﺎﯿﺟﻮﺠﻨﯾا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ)583 لﺎــﺳ 13 ﺎﺑ ،ﺪﻨﻨﮐ ﻰﻣ ﻰﻓﺮﻌﻣ پﻮﭘ و نﻮــﺴﺗاو ﻪﮐ ىﺪﻌﺑ ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﺮﺑ (ﺎﺳﻮﻣ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ) (14هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ) ق.ـﻫ616 ﺦﯾرﺎﺗ ،ﺮﯿﺧﺄﺗ .(^Watson, ¹⁹⁸², ¹⁷⁸-¹⁸⁰) دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ نآ ىور ق.ـﻫ 583 ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺑ ار ﻪﻨﯿﮕﺑآ هزﻮﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻪــﺳﺎﮐ ،ىﺪﯿﺣﻮﺗ .(376 ،1379 ،ىﺪﯿﺣﻮﺗ)(9 هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ) ﺖــﺳا هدﺮﮐ ﻰﻓﺮﻌﻣ نﺎﺘــﺳﺎﺑ ناﺮﯾا هزﻮﻣ رد ﺰﯿﻧ ق.ـﻫ604 ﺦــﯾرﺎﺗ ﺎﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىا ﻪــﺳﺎﮐ حﺪﻗ ،ﺪﻟﺎﻫ .(12 هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ)(نﺎﮔﺪﻧرﺎﮕﻧ) دﻮــﺷ ﻰﻣ ىراﺪﻬﮕﻧ ﺪﻨﮐ ﻰﻣ ﻰﻓﺮﻌﻣ ار ﺮﯾﺮﻓ ىﺮﻟﺎﮔ رد دﻮﺟﻮﻣ ⁸"دﺮﺒﻧ ﻪﻨﺤﺻ" ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ ﻰﻋﻮﺿﻮﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ﺎﻣا ،ﺖﺴﯿﻧ ﻢﻗر ىاراد ﻪﭼﺮﮔ ﻪﮐ هدز ﻦﯿﻤﺨﺗ نآ ىاﺮﺑ ق.ـﻫ 624 زا ﺲﭘ ﻰﺒﯾﺮﻘﺗ ﺦﯾرﺎﺗ ،نآ ﺮــﯾوﺎﺼﺗ .(^Holod, ²⁰¹², ²²⁴) (15 هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ) ﺖﺳا هﺪﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﺰﯿﻧ (16هرﺎﻤــﺷ ،1لوﺪﺟ)ق.ـﻫ 640 ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺑ ىا ﻪﻧﻮﻤﻧ

ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ راﺮــﻗ ﺪﯿﯾﺄﺗ درﻮــﻣ ﻪﺘﺒﻟا ﻪﮐ هﺪــﺷ ﻰﻓﺮﻌﻣ پﻮﭘ و ﻦــﯿﻟ .⁹ (^Pope, ¹⁹³⁶, ¹⁴⁵;Lane, ¹⁹⁴⁷, ⁴²)ﺖﺳا

رد ،ﺐﯾﺎﻃﻻا ﺲﯾﺎﻔﻧ و ﺮــﻫاﻮﺠﻟا ﺲﯾاﺮﻋ ﻪﻟﺎــﺳر ﻰﯾﺎﻬﺘﻧا ﺶﺨﺑ ﺮﯾز ﻦﺘﻣ ﺎﺑ و هﺪــﺷ ﻪﺘﺷﺎﮕﻧ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ و ﻰﺑﺎﻌﻟﺮﯾز ،مﺎﻓ ﻦﯾرز ﻦﻓ درﻮﻣ

:ﺪﺳر ﻰﻣ نﺎﯾﺎﭘ ﻪﺑ و لﻮﻠﺤﻣ ¹²ى ﻪــﻨﯿﮕﺑآ ﻪﺑ ¹¹"صﺎﺻر بآﺪﯿﻔــﺳ"¹⁰نﻮﻟ و...»

لﺎﻓﻮﺗ" ﻪﺑ ار ىدرز و ﻪﺘﺨﯿﻣآ ﻪــﻨﯿﮕﺑآ ﻪﺑ ¹³"درﺰﻣ" ﻪﺑ ار ﻰﻫﺎﯿــﺳ

رد ¹⁵"ﻦﯿﻟﺎﻔﺳ فﻼﻏ" رد ار ﮏﯾ ﺮﻫ و ﺪﻨﻨﮐ ﺶﻘﻧ لﻮﻠﺤﻣ¹⁴"ﺪﯾﺪﺣ

تﻻآ ﺮﮔا و ...ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺧﺎــﺳ رﺎﮐ ﻦﯾا ىاﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﻬﻧ ¹⁶"ﻰﻠﻃ رﻮﻨﺗ"

ﻢﻠﻋا ﷲاو .ﺖــﺳا ¹⁷سرﺪﻨﻣ نﺎﻣز ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﮓﻧر ﺖﻔﻫ .(347 ،1386 ،ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ) «باﻮﺼﻟﺎﺑ ار ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ رد ﮓﻧر ىژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ زا ﻰــﺸﺨﺑ حﺮﺷ ﻦﺘﻣ ﻦﯾا دﻮﺷ ﻰﻣ ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﻧﻮﮕﻨﯾا نآ ىﺎﻬﺘﻧا زا ،نآ ﺮﺑ هوﻼﻋ و هداد نﺎﺸﻧ ،(ق.ـﻫ700-م1301) ﻰــﺨﯾرﺎﺗ ﺪﻨــﺳ ﻦﯾا شرﺎﮕﻧ نﺎﻣز رد ،ﻪﮐ ﻪﺘﺒﻟا .ﺪﻧا هﺪﺷ ﻰﻤﻧ ﻪﺘﺧﺎــﺳ ﺮﮕﯾد ،(ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ) ﮓﻧر ﺖﻔﻫ تﻻﻮﺼﺤﻣ ًادوﺪﺣ ،هﺪﺷ ﻰﻓﺮﻌﻣ ِراد ﺦﯾرﺎﺗ ى ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺧآ ﺎﺑ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯾا ،ﻪﮐ دﺮﮐ طﺎﺒﻨﺘــﺳا ﻪﻧﻮﮕﻨﯾا ناﻮﺗ ﻰﻣ ﻰﻟو دراد توﺎــﻔﺗ لﺎــﺳ 60 ﻞﯿﻟد ﻦﯾﺪﺑ و هدﺎﺘﻓا ﻖﻧور زا ق.ـﻫ 700 زا ﻞﺒﻗ ﺎﻫ لﺎــﺳ "ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ"

.ﺖﺳا هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا سرﺪﻨﻣ هژاو زا ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ هﺎﺗﻮﮐ هرود رد ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ ،رﻮﺑﺰﻣ ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ سﺎــﺳاﺮﺑ ﻎﻟﺎﺑ ﻪﮐ) مﺎﻓ ﻦﯾرز لﺎﻔﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ،لﻮﻓا ﺎﺗ ىﺮﯿﮔ ﻞﮑﺷ ﻪﻟﺎﺳ 40 ار ىﺮﺗدوﺪﺤﻣ داﺪﻌﺗ ،(ﺖﺳا هداد ﻪﻣادا دﻮﺧ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ لﺎﺳ 200 ﺮﺑ و ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﯾﺎﭘﺮﺑ نآ ىدﺎﻨﺳا تﺎﻋﻼﻃا ناﺰﯿﻣ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .دﻮﺷ ﻰﻣ ﻞﻣﺎﺷ لﺎﺣ ﻦﯿﻋ رد (ﺖﺳا ﺰﯿﭼﺎﻧ رﺎﯿﺴﺑ مﺎﻓ ﻦﯾرز ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺮﮕﻟﺎﻔﺳ مﺎﻧ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ رد ﻰﮕﻧر ىﻻﺎﺑ عﻮﻨﺗ ﺐﺒــﺳ ﻪﺑ ،ﻦﯿﻟ رﻮﺗرآ هﺪﯿﻘﻋ ﻪﺑ و هدﺮﮐ ﺪﯿﻠﻘﺗ ار ﺲﯿﻔﻧ رﺎﺛآ ﻪﻧﻮﮕﻨﯾا ﻰﮔدﺎﺳ ﻪﺑ ﻰﺨﯾرﺎﺗ رﺎﺛآ نﻼﻋﺎﺟ ﺎﻬﻧآ ىﺎﻬﺑ ﺮﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﺘﺳارآ ﻰﻣ ﻰﻠﻌﺟ ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺑ ار ﻰﻠﺻا رﺎﺛآ ﻰﺘﺣ ﺎﯾ ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯾا ﻪﭼﺮﮔ .(^Lane, ¹⁹⁴⁷, ⁴²) ﺪﻨﯾاﺰﻔﯿﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻦﯾﺪﻨﭼ ﺎﺗ ،سوﺮﭘﻻد هﺎﮔﺪﯾد زا ﺎﻣا ،ﺖﺴﯿﻧ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻰﻣﺎﻤﺗ ﻪﺑ ﻢﯿﻤﻌﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻰﻠﻌﺟ ﺮﺛا رد ﻰﻗﺎﺤﻟا ىﺎﻫ ﺶﺨﺑ ﺺﯿﺨــﺸﺗ ،فوﺮﻇ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻪﺑ ﺎﮑﺗا ﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻰﺧﺮﺑ ﻪﮐ اﺮﭼ ﺖﺴﯿﻧ ﺮﯾﺬﭘ نﺎﮑﻣا هﺪﺷ ﺖﻣﺮﻣ ىﺎﻫ ﺖﻤﺴﻗ ﺎﯾ ﻰﺨﯾرﺎﺗ ﻰﺘﻣﺮﻣ ىﺎﻫ ﺶﺨﺑ رد ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ فوﺮﻇ ىور هﺪــﺷ ﻪﺘﺷﺎﮕﻧ ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ رﺎﻬﻇا نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺎﺑ نآ ﺖﻟﺎﺻا درﻮﻣ رد ناﻮﺗ ﻰﻤﻧ و دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﻫﺎــﺸﻣ .(^{DeLapérouseetal}, ²⁰⁰⁷, ¹¹⁴)دﺮﮐ ﺮﻈﻧ شﻮﻘﻧ و فوﺮــﻇ ﻞﮑــﺷ ﻪﮐ ىدﻮﺟو ﺎﺑ ،نﻮــﺴﯿﻣ هﺎﮔﺪﯾد زا ﮏﺒــﺳ مﺎﻓ ﻦﯾرز ﺎﺑ ىﻮﻗ ىﺮﯾﻮﺼﺗ ﻪﻄﺑار ﮏﯾ زا ﺖﯾﺎﮑﺣ ،ﻰــﯾﺎﻨﯿﻣ نﺪﻧاﻮﺧ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ،دراد ىﺮﯿﮔ ﻞﮑﺷ نﺎﻣز و نﺎﮑﻣ ﺮﻈﻧ زا نﺎﺷﺎﮐ

Mason, ²⁰⁰⁴,)ﺪــﺷﺎﺑ هدﻮﺑ هاﺮﻤﻫ ﺰﯿﻧ ﺎﻄﺧ ﺎﺑ رﻮﮐﺬﻣ ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ 30 رد ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ ى ﻪﻤﻫ ﻪﮑﻨﯾا لﺎﻤﺘﺣا ،ىو ﺮﻈﻧ ﻪﺑ .(¹³¹ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ نﺎﺷﺎﮐ رد (^AD1175-¹²⁰⁰)ق. ه 6 نﺮﻗ ﻰﻧﺎﯾﺎﭘ لﺎﺳ و نو ،دﻮﺟو ﻦﯾا ﺎﺑ .(^Mason, ¹⁹⁹⁷, ⁴¹) ﺖــﺳا دﺎﯾز ﺰﯿﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﻠﻤﺣ ﺎﺑ نﺎﻣﺰﻤﻫ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،ﻪﮐ ﺪﻧﺮﻈﻧ ﻦﯾا ﺮﺑ درﻼﭘ ﻢﻫ زﺎﺑ ﻰﻟو ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ىدﻼﯿﻣ1220ﻪﻫد رد ناﺮــﯾا ﻪﺑ نﻻﻮﻐﻣ (^Wen, ^Pollard, ²⁰¹⁴, ²) .ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻒﻗﻮﺘﻣ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻂﺳﻮﺗ نﻮﻨﮐﺎﺗ ﻪﮐ ىراد ﺦﯾرﺎﺗ ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،1لوﺪﺟ رد

.ﺖــﺳا هﺪــﺷ هدروآ لﺎﻤﺟا ﻪﺑ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﯿﯾﺄﺗ و ﺶﻧاﻮﺧ درﻮﻣ

ﺮﯾﻮﺼﺗ هﺪﻧزﺎﺳ مﺎﻧ (ق.ـﻫ) ﺦﯾرﺎﺗ (^cm)ﻪﻧﺎﻫد ﺮﻄﻗ*عﺎﻔﺗرا ىراﺪﻬﮕﻧ نﺎﮑﻣ عﻮﻧ هرﺎﻤﺷ

- - 575 - هﺪﺸﻧ ﺮﺸﺘﻨﻣ - 1

- 576 - ﻰﻣﻼﺳا ﺮﻨﻫ هزﻮﻣ

هﺮﻫﺎﻗ

ﻪﺳﺎﮐ 2

ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا 582 لاﻮﺷ - ﻰﻣاﺮﻬﺑ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ

ﻪﺳﺎﮐ 3

ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا 582 مﺮﺤﻣ 4 21,6*8,1 ﻦﺘﯿﻟﻮﭘوﺮﺘﻣ هزﻮﻣ

ﻪﺳﺎﮐ 4

ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا 583مﺮﺤﻣ 21,6*9,2 ﻦﺘﯿﻟﻮﭘوﺮﺘﻣ هزﻮﻣ

ﻪﺳﺎﮐ 5

ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا 583 21,1*9,8 ﺎﯿﻧﺎﺘﯾﺮﺑ هزﻮﻣ

ﻪﺳﺎﮐ 6

ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا ًﻻﺎﻤﺘﺣا 583 مﺮﺤﻣ 21,3*8,6 ﺎﻤﮐﻻ هزﻮﻣ ﻪﺳﺎﮐ 7

ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا 583 - ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ

نﺎﯿﺟﻮﺠﻨﯾا ﻪﺳﺎﮐ 8

.راد ﺦیرات ییانیم یاه لاﻔﺳ -1لودﺟ

ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا ًﻻﺎﻤﺘﺣا 583مﺮﺤﻣ 21,9 ﻪﻨﯿﮕﺑآ هزﻮﻣ ﻪﺳﺎﮐ 9

ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا ًﻻﺎﻤﺘﺣا 583 مﺮﺤﻣ 21,6 ﭻﻟﺎﺑ ﻦﻟآ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻪﺳﺎﮐ 10

- - 587 - هﺪﺸﻧ ﺮﺸﺘﻨﻣ - 11

- 604 لاﻮﺷ - نﺎﺘﺳﺎﺑ ناﺮﯾا هزﻮﻣ

ﻪﺳﺎﮐ 12

هﺪﺸﻧ ﺮﺸﺘﻨﻣ - 606 - هﺪﺸﻧ ﺮﺸﺘﻨﻣ - 13

ﺮﯾﻮﺼﺗ هﺪﻧزﺎﺳ مﺎﻧ (ق.ـﻫ) ﺦﯾرﺎﺗ (^cm)ﻪﻧﺎﻫد ﺮﻄﻗ*عﺎﻔﺗرا ىراﺪﻬﮕﻧ نﺎﮑﻣ عﻮﻧ هرﺎﻤﺷ

ﺪﯾزﻮﺑا ًﻻﺎﻤﺘﺣا 616 ﺮﻔﺻ 17,3 ﺎﺳﻮﻣ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ

ﻪﺳﺎﮐ 14

-

زا ﺪﻌﺑ ًﻻﺎﻤﺘﺣا 624 لﺎﺳ ﮓﻨﺟ ﻪﻨﺤﺻ)

ﻦﯾﺪﻟا لﻼﺟ (هﺎﺸﻣزراﻮﺧ

47,8 ﺮﯾﺮﻓ ىﺮﻟﺎﮔ حﺪﻗ 15

- 640 - تﺮﺒﻟآ و ﺎﯾرﻮﺘﮑﯾو ﻪﺳﺎﮐ 16

Wiet, 1933, 63-66; Watson, 1982, 176-178; Pope, 1936, 145; Pope, 1938, 687; Blair, 2008, 155-156;) :ﺬﺧام (376 ،1379 ،یدیﺣﻮت ؛Holod, 2012, 195 .راد ﺦیرات ییانیم یاه لاﻔﺳ -1لودﺟ

ساﺳا رﺑ ییانیم لاﻔﺳ ناﮔدنروآدیدﭘ .1.1 اه هبیتﮐ ﻦتم

نﺪﺷ راﺪﯾﺪﭘ درﻮﻣ رد ﻰﺼﯿﺨﺸﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺖﻠﻋ ًاﺮﻫﺎﻇ ،نﻮﺴﺗاو هﺎﮔﺪﯾد زا ىﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ ًﻻﺎﻤﺘﺣا و دراﺪﻧ دﻮﺟو لﺎﻔــﺳ ىور ﺮﮕﻟﺎﻔﺳ ﮏﯾ مﺎﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﯿﻤﻫا زا ﻞﯿﻟد ﻦﯾا ﻪــﺑ ﺎﻀﻣا و ﺦﯾرﺎﺗ ندوﺰﻓا درﻮــﻣ رد زا ﺎﯾ دﻮــﺷ ﺮﭘ ﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ىﺎﻬﺘﻧا رد هﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎﺑ ىﺎﻀﻓ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﮐ هدﻮﺒﻧ نﺎﺸﻧ ﻦﺘﻣ ﺎﺑ هﺪــﺷ ﺮﭘ و ﺐــﺳﺎﻨﺘﻣ ار ﺮﯾﻮﺼﺗ ،ىﺮﺼﺑ ﻰﯾﺎﺒﯾز ظﺎﺤﻟ هﺪﻫﺎــﺸﻣ ﻦﺘﻣ نﺎﯿﻣ ﺎﯾ اﺪﺘﺑا رد ﺎﻫ ﻢﻗر ،ﻊﻗاﻮﻣ ﻰﺧﺮﺑ رد اﺮﯾز ؛ﺪﻫد رﺎﮐدﺎﺘﺳا ترﺎﻬﻣ ،ﻊﻄﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ نآ ﻞﯿﻟد ،ﺮﮕﯾد ﻰﯾﻮﺳ زا .ﺪﻧﻮــﺷ ﻰﻣ رد هﺪﺷ ﺎﻀﻣا دراﻮﻣ ﻰﺧﺮﺑ رد ﻰﻟﻮﻤﻌﻣ ًﺎﺘﺒﺴﻧ رﺎﺛآ اﺮﯾز ﺖــﺴﯿﻧ ﻢﻫ ،نﻮﺴﺗاو)ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺦﯾرﺎﺗ و ﻢﻗر نوﺪﺑ ىدﺎﯾز ىﺎﻫرﺎﮑﻫﺎــﺷ ﻪﮑﯿﻟﺎﺣ ناﻮﺗ ﻰﻣ ﻦﺘﻣ مﻮــﻬﻔﻣ زا ﻊﻗاﻮﻣ ﻰﺧﺮﺑ رد ﻪــﭼﺮﮔ .(141 ،1382 ،ىﺮﮔرﺎﮕﻧ ،ﻰﺷ ﻦﺘﺧﺎﺳ ،ﺪﻨﻣﺮﻨﻫ ﻪﻔﯿﻇو و رﺎﮐ ﻪﮐ دﺮﮐ ﺖــﺷادﺮﺑ

،ﻪَﺒﺗﺎَﮐ ،ﻪﻠﺋﺎﻗ ؛نﻮﭼ ﻰﻨﯾوﺎﻨﻋ ﺎﺑ ﻪﮐ هدﻮﺑ رﺎﻌﺷا ﺶﯾاﺮــﺳ ﺎﯾ و ﺖﺑﺎﺘﮐ ،ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻰﺧﺮﺑ رد ﻪﻧﺎﻔﺳﺄﺘﻣ ﺎﻣا ،ﺖــﺳا هﺪﺷ شرﺎﮕﻧ ﻪﻌَﻨ َﺻ ،ﻪﻠَﻤَﻋ ﺎﯾ و ﺐﺣﺎﺻ زا ار ﺮﮕ ﺘﻌﻨﺻ مﺎﻧ ناﻮﺗ ﻰﻤﻧ و هﺪــﺸﻧ نﺎﯿﺑ ﻪﻔﯿﻇو ﻦﯾا .دﺮﮐ ﮏﯿﮑﻔﺗ ﻰﺷ هﺪﻨﻫد شرﺎﻔﺳ درﻮﻣ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔــﺳ ىور ﺮﺑ نﻮﻨﮐﺎﺗ ﻪــﮐ ىﺪﻨﻣﺮﻨﻫ 10 مﺎــﻧ

:ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا 2 لوﺪﺟ رد ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺶﻧاﻮﺧ ىﺎﻫ هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ)(1 هرﺎﻤــﺷ ،2 لوﺪﺟ)¹⁸ﻰﻧﺎــﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا ،(2 هرﺎﻤــﺷ ،2 لوﺪﺟ)ىﺮﻘﻤﻟا ﻦــﺴﺤﻟاﻮﺑا ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ، (8/6/5/4/3 هرﺎﻤﺷ ،2 لوﺪﺟ)ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ نﺎﻫﺮﺑ ،(3 هرﺎﻤﺷ ،2 لوﺪﺟ)ﻦﯿﺴﺣﺮﻫﺎﻃﻮﺑا ،(6 هرﺎﻤﺷ ،2 لوﺪﺟ)ﻒﺳﻮﯾ ﻦﺑ ﻰﻠﻋ ،(5 هرﺎﻤﺷ ،2 لوﺪﺟ)ﻒﯿﻄﻠﻟاﺪﺒﻋ ،(4 هرﺎﻤﺷ ،2 لوﺪﺟ)ﻦﯾﺪﻟاﺮﺨﻓ ،(7 هرﺎﻤﺷ ،2 لوﺪﺟ)ﻦﯿﻨﻣﻮﻤﻟاﺮﯿﻣا ﻢﺳﺎﻗ .(10 هرﺎﻤﺷ ،2 لوﺪﺟ)ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﺟ و (9 هرﺎﻤﺷ ،2 لوﺪﺟ)ﻦﯿﺴﺣ ،(8

هرامﺷ دنمرنه

ﺦیرات / رﺛا دادﻌت یرادﻬﮕن ناﮑم

ریﻮﺼت

1 ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﺪﯾزﻮﺑا

583و 582 / 5 نﺎﯿﺟﻮﺠﻨﯾا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ،ﻰﻣاﺮﻬﺑ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ق.ـﻫ

ﺎﻤﮐﻻ هزﻮﻣ ،ﺎﯿﻧﺎﺘﯾﺮﺑ هزﻮﻣ ،ﻦﺘﯿﻟﻮﭘوﺮﺘﻣ هزﻮﻣ 1 لوﺪﺟ ﻪﺑ دﻮﺷ عﻮﺟر

2 ىﺮﻘﻤﻟا ﻦﺴﺤﻟاﻮﺑا ﻦﺑﺪﻤﺤﻣ ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ /1

(ﺺﺨﺸﻣﺎﻧ ﻰﻠﻌﻓ نﺎﮑﻣ)ﻰﺒﺗوﺎﺳ ﻰﺟاﺮﺣ رد هﺪﺷ ﻪﺘﺧوﺮﻓ

http://^www.^sothebys.^com19 :ﻰﺘﻧﺮﺘﻨﯾا هﺎﮔرد

3 ﻦﯿﺴﺣ ﺮﻫﺎﻃﻮﺑا

ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ / 1 هﺮﻫﺎﻗ ،ﻪﯿﺑﺮﻌﻟارﺎﺛﻻاراد

(نﻮﺴﺗاو رﻮﺴﻓوﺮﭘ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻮﯿﺷرآ)

4 ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ نﺎﻫﺮﺑ

ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ / 1 :ﻰﺘﻧﺮﺘﻨﯾا هﺎﮔرد ،ﻦﺘﯿﻟﻮﭘوﺮﺘﻣ هزﻮﻣ

20http://^www.^metmuseum.^org

5 ﻒﯿﻄﻠﻟاﺪﺒﻋ

ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ / 1 ﻰﻠﻣ هزﻮﻣ

(ناﺮﯾا ﻰﻠﻣ هزﻮﻣ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻮﯿﺷرآ)

.ﺖﺳا دنمرنه ﻢﻗر یاراد هﮐ هدﺷ هتﺧانﺷ ییانیم فورﻇ -2لودﺟ

یناﺷاﮐ ﺪیزﻮﺑا .1 زا ،ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﻰﻨﺴﺣ ﺪﯾز ﻰﺑا ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻦﯾﺪﻟا ﺲﻤــﺷ ﺪﯿــﺳ و ﺲﯾﻮﻨﺷﻮﺧ ،ﺮﮔرﺎﮕﻧ ،رﺎﮐ ﻰﺷﺎﮐ ،ﺮﮔ لﺎﻔﺳ ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ ﻦﯾﺮﺗرﻮﻬﺸﻣ ﻞﯾاوا -6 هﺪﺳ ﺮﺧاوا) ﻰﻫﺎﺸﻣزراﻮﺧ و ﻰﻗﻮﺠﻠــﺳ هرود ﻰﻧاﺮﯾا ﺮﻋﺎﺷ ﻰﻃ رد ﺪﯾزﻮﺑا ،ﺮﻠﺑ هﺎﮔﺪﯾد زا .(506 ،1370 ،ﻰﻤﯾﺮﮐ)ﺖﺳا (7 هﺪﺳ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ﻦﯾﺮﺗ ﻰﻟﺎﻋ ،(ق.ـﻫ616ﺎﺗ582)ﻰﻧﻻﻮﻃ ىا هرود ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗ مﺪﻘﺘﻣ زا شرﺎﺛآ و ﺖــﺳا هدروآ ﺪﯾﺪﭘ ار مﺎﻓ ﻦﯾرز و ﺖﯿﻤﻫا ىاراد ناﺮﯾا ىﺮﮕﻟﺎﻔﺳ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻪﮐ دور ﻰﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ راد ﺦﯾرﺎﺗ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﻰﻄﺧ ﺎﺑ ًﺎﺒﻟﺎﻏ ار وا دﻮﺧ هدوﺮــﺳ ىﺎﻫ ﻰﺘﯿﺑود .ﺖــﺳا رﺎﯿﺴﺑ و ﻪﺘﺴﮑﺷ فوﺮﺣ ﺎﺑ عﺎﻗر ﻪﺑ ﻪﯿﺒﺷ ﺦﺴﻧ هﻮﯿــﺷ ﻪﺑ ﻰﻤﻠﻗ ﺎﺑ و شﻮﺧ شرﺎﺛآ ﺮﺑ "ﻪﺒﺗﺎﮑﻟ" ﺮﮐذ ﺎﺑ هﺪﯿﭽﯿﭘ ﻢﻫرد و ﻪﺘــﺳﻮﯿﭘ ﻢﻫ ﻪﺑ تﺎﻤﻠﮐ ﻪﺘﺷاد ترﺎﻬﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﻰﺷﺎﻘﻧ و ﻰﺣاﺮﻃ رد ىو .دﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ناﻮﺗ ﻰﻣ ﻪﺑ شرﺎﺛآ ىور ﺮﺑ ار ىرﺎﮐﺮﭘ تﺎﻨﯿﯾﺰﺗ ،ﺮﮔرﺎﮕﻧ ﮏﯾ مﺎﻘﻣ رد و ﺖــﺳا زا .(^Blair, ¹⁹⁸⁶, ³⁹⁴) ؛(506 ،1370 ،ﻰﻤﯾﺮﮐ) ﺖﺳا هدروآ دﻮﺟو ِشور ود ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ىﺪﻨﻣﺮﻨﻫ ﺎﻬﻨﺗ ﺪﯾزﻮﺑا ،نﻮﺴﺗاو و ﻰﻣاﺮﻬﺑ ﺮﻈﻧ ىو .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻞﻣﺎﮐ ﻰﯾﺎﻨﺷآ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ و مﺎﻓ ﻦﯾرز ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ﺖﺧﺎــﺳ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻢﻫ ﺎﺑ ار ود نآ هﺎﮔ و ﻪــﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ار شور ﮏــﯾ هﺎﮔ .(^Bahrami, ¹⁹⁴⁴, ³⁶;Watson, ¹⁹⁸², ¹⁷⁴) ﺖﺳا هدﺮﮐ ىا ﻪﺳﺎﮐ،دراد دﻮﺧ ﺮﺑ ار ﺪﯾزﻮﺑا ىﺎﻀﻣا ﻪﮐ ىرﺎﺛآ ﻦﯿﻟوا زا ﻰﮑﯾ دﻮﺷ ﯽﻣ ىراﺪﻬﮕﻧ ﻦﺘﯿﻟﻮﭘوﺮﺘﻣ هزﻮﻣ رد هزوﺮﻣا ﻪﮐ ﺖــﺳا ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺧآ .ﺖــﺳا ق.ـﻫ582 لﺎــﺳ مﺮﺤﻣ 4 ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ و هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ ق.ـﻫ616 ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻪﮐ ﺖــﺳا ﻰﻣﺎﻓ ﻦﯾرز ﻪــﺳﺎﮐ ﺰﯿﻧ ﻪﮐ نﺎﻨﭽﻤﻫ ـ ﺎﻣا ﺖﺳا مادﺮﺘﺴﻣآ ²³ىرادﺮﻬــﺷ هزﻮﻣ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ و ﻦﯾا نﺎﯿﻣ ﻰﺨﯾرﺎﺗ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ـ ﺖﺳا هدﺮﮐ هرﺎﺷا ﺰﯿﻧ نﻮﺴﺗاو ﻪﺳﺎﮐ اﺮﯾز ،ﺖﺴﻧاد لﺎﺳ 34 ار ﺪﯾزﻮﺑا ىرﺎﮐ هرود ناﻮﺗ ﻰﻤﻧ ،ﺮﺛا ود لوا رﺎﮐ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﺖــﺳا ق.ـﻫ 582 ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻪﮐ ﻰــﯾﺎﻨﯿﻣ ﺶﯿﭘ ﺪﯾزﻮﺑا ًﻻﺎﻤﺘﺣا و (4 هرﺎﻤﺷ ،1 لوﺪﺟ) ﺖﺳا ﺺﻘﻧ ﻰﺑ رﺎﯿــﺴﺑ زا ﻪﮐ ﺖــﺳا هدﺮﮐ ﻖﻠﺧ ﺰﯿﻧ ار ىﺮﮕﯾد ﻢﻗر نوﺪﺑ رﺎﺛآ ،ﺮﺛا ﻦــﯾا زا

Blair, ²⁰⁰⁸, ¹⁵⁶;Pancaroglu,)ﺖﺴﯿﻧ ﺖﺳد رد ﻰﻋﻼﻃا نآ ﺮﮕﯾد ﻪﺑ ﺖﺒــﺴﻧ ﺪﯾزﻮﺑا ﻞﯿﺼﻔﺗ و لﻮﻃﺮﭘ ىﺎﻫﺎﻀﻣا .(²⁰⁰⁷, ¹⁵⁵ ترﺎﻬﻣ ةرﺎﺑرد ىﺮﺗ ﻖﯿﻗد تﺎﻋﻼﻃا ىوﺎﺣ ،ىو ﺮﺼﻋ ﻢﻫ ناﺮﮕﻟﺎﻔــﺳ ﺪﯾزﻮﺑا مﺎﻧ .ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ فوﺮﻇ و ﺎﻫ ﻰــﺷﺎﮐ ﺖﺧﺎــﺳ رد ﺪﯾزﻮﺑا ﺎﻣ ﺪﻌﺑ ﻪﺒﺗﺎﮐ و ﻪﻠﺋﺎﻗ» ﺰــﯾﺎﻤﺘﻣ ترﺎﺒﻋ ﺎﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ ﻪــﺳﺎﮐ ﺮﺑ ار .(^Blair, ^Bloom, ¹⁹⁹⁹, ⁵⁵)دﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ناﻮﺗ ﻰﻣ ²⁴"ﻪﻠﻤﻋ یرﻘمﻟا ﻦسﺤﻟاﻮﺑا ﻦﺑ ﺪمﺤﻣ .2 ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﺎﻀﻣا ىاراد لﺎﻔــﺳ ﮏﯾ"ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ىا ﻪﻟﺎﻘﻣ رد پﻮــﭘ ﻪﮐ دزادﺮﭘ ﻰﻣ ىﺮﻘﻤﻟا ﻦﺴﺤﻟاﻮﺑا ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻰﻓﺮﻌﻣ ﻪﺑ ²⁵"نﺎــﺷﺎﮐ

6 ﻒﺳﻮﯾ ﻦﺑ ﻰﻠﻋ

ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ / 3 ﺮﯾﺮﻓ ىﺮﻟﺎﮔ

http://^www.^asia.^si.^edu/²¹

7 ﻦﯿﻨﻣﻮﻤﻟاﺮﯿﻣا ﻢﺳﺎﻗ

ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ / 1 :ﻰﺘﻧﺮﺘﻨﯾا هﺎﮔرد .ﻦﺘﯿﻟﻮﭘوﺮﺘﻣ هزﻮﻣ

http://^www.^metmuseum.^org22

8 ﻦﯾﺪﻟاﺮﺨﻓ

ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ / 1 عﻮﻨﻟا بر ﻰﺼﺨﺷ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ

(673 ،1387 ،پﻮﭘ)

9 ﻦﯿﺴﺣ

ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ / 1 ﻦﯿﻟﻮﻤﺷآ هزﻮﻣ

هﺪﺸﻧ ﺮﺸﺘﻨﻣ

10 ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﺟ

ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ / 1 -

هﺪﺸﻧ ﺮﺸﺘﻨﻣ

(177-174 ،1388 ،ﻦسﺣ ﺪمﺤﻣ ،1801-1800 ،1387 ،پﻮﭘ ؛ ^Watson, ¹⁹⁸², ¹⁷¹;Pancaroglu, ²⁰⁰⁷, ¹⁵⁵;Koss, ²⁰⁰⁹, ⁴⁴;Koeppeetal, ²⁰¹², ³⁵⁵) :ﺬﺧاﻣ .ﺖﺳا ﺪنﻣرنه ﻢﻗر یاراد هﮐ هﺪﺷ هﺘﺧانﺷ ییانﯿﻣ فورﻇ -2لوﺪﺟ

ﺪﯿﻗ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىا ﻪــﺳﺎﮐ ىور ﺮﺑ "ﻞﻤﻋ ﻦﻣ" ناﻮﻨﻋ ﺎــﺑ ار دﻮﺧ مﺎﻧ زا ﺎﻣا .(^Pope, ¹⁹³⁶, ¹⁴⁵-¹⁴⁶)(2ﻞﮑﺷ ،2لوﺪﺟ) ﺖﺳا هدﺮﮐ ﻪﮐ دراد هرﺎﺷا ﻦﯾا ﺮﺑ ﺪﯾﺎﺷ «ﻞﻤﻋ ﻦﻣ» ترﺎﺒﻋ شرﺎﮕﻧ ،نﻮﺴﺗاو ﺮﻈﻧ ،نﻮﺴﺗاو) ﺮﮕ ﻟﺎﻔﺳ ﻪﻧ و ﺖﺳا هدﻮﺑ فﺮﻇ ﺐﺣﺎﺻ و هﺪﻨﻫد شرﺎﻔﺳ وا ﻪﮐ هﺪﻣآ ﺰﯿﻧ ﻰﻣﺎﻓ ﻦﯾرز ى ﻪــﺳﺎﮐ ىور ﺮﺑ ىو مﺎــﻧ .(255 ،1382 .(^Watson, ¹⁹⁸², ¹⁷¹) ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﺑﺎﺘﮐ نآ ىور 608 ﺦﯾرﺎﺗ ﻦیسﺣ رهاﻃﻮﺑا .3 هﺮﻫﺎﻗ رد ﻪﯿﺑﺮﻌﻟارﺎﺛﻻاراد رد ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﻰﺣﺪﻗ ﺮﺑ ﻦﯿﺴﺣ ﺮﻫﺎﻃﻮﺑا مﺎﻧ سﺎﺳاﺮﺑ و ﻢﻠﻗ عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،(3ﻞﮑﺷ ،2لوﺪﺟ)دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﺳﺎﮐ ﺮﺑ ار دﻮﺧ مﺎﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻰﺼﺨــﺷ نﺎﻤﻫ ىو ًﻻﺎﻤﺘﺣا ،ﺎﻫ حﺮﻃ ،نﻮﺴﺗاو هﺎﮔﺪﯾد زا .ﺖﺳا ﻪﺘﺷﺎﮕﻧ ﺰﯿﻧ ىﺮﮕﯾد ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ مﺎﻓ ﻦﯾرز ﻪﺻﺮﻋ رد لﺎﻌﻓ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺺﺨــﺷ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﺮﻫﺎﻃﻮﺑا .(^Ibid)ﺖﺳا نﺎﺷﺎﮐ رد ﺮﻫﺎﻃﻮﺑا ﺮﮕ ﻟﺎﻔﺳ فوﺮﻌﻣ ناﺪﻧﺎﺧ زا ،لﺎﻔﺳ یناﺷاﮐ ناهرﺑ .4 .ﺖﺳا هﺪﻣآ ²⁶نﺎﻤﺤﻟ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ رد ﻰﺣﺪﻗ ﺮﺑ ﻰﻧﺎــﺷﺎﮐ نﺎﻫﺮﺑ مﺎﻧ (4ﻞﮑﺷ ،2لوﺪﺟ)ﺖﺳا هﺪﺷ ﻦﯿﯾﺰﺗ ﻼﻃ قرو ﺎﺑ ًﻼﻣﺎﮐ ﺮﺛا ﻦﯾا ﺢﻄﺳ

.(^Koeppeetal, ²⁰¹², ³⁵⁵) ﻒیﻄﻠﻟادبﻋ .5 نﺎﺘــﺳﺎﺑ ناﺮﯾا هزﻮﻣ رد ﻒﯿﻄﻠﻟاﺪﺒﻋ راد ﻢــﻗر ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﻪــﺳﺎﮐ

.(ناﺮﯾا ﻰﻠﻣ هزﻮﻣ ﻮﯿﺷرآ)(5 ﻞﮑﺷ ،2لوﺪﺟ)دﻮﺷ ﻰﻣ ىراﺪﻬﮕﻧ ﻒﺳﻮی ﻦﺑ یﻠﻋ .6 ىﺮﻟﺎﮔ رد ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىا ﻪــﺳﺎﮐ ﺮﺑ ﻒــﺳﻮﯾ ﻦﺑ ﻰﻠﻋ مﺎﻧ ،1388 ،ﻦﺴﺣﺪﻤﺤﻣ) (6 ﻞﮑﺷ ،2لوﺪﺟ)دﻮــﺷ ﻰﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﯾﺮﻓ ﻦﺑ ﻰﻠﻋ ﻪﮐ ﺖــﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ پﻮﭘ .(^Watson,¹⁹⁸², ¹⁷¹) ؛(173 ىﺎﺟﺮﺑ دﻮﺧ زا ناﺮﮕﻟﺎﻔﺳ ﺮﮕﯾد زا ىﺰﯾﺎﻤﺘﻣ رﺎﯿــﺴﺑ ﮏﺒﺳ ،ﻒﺳﻮﯾ ىو ﻪﺑ ار ﺮﮕﯾد ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺮﺛا 3 ﻞﻗاﺪﺣ ،سﺎــﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ و ﻪﺘــﺷاﺬﮔ

ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد هﺪــﺷ ﺮﮐذ ىﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ و ﺎﻫﺎﻀﻣا ﻪﮐ ﻰﺗرﻮﺻ رد لﺎﻔﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻰﻧﺎﻣز هزﺎﺑ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺶﻧاﻮﺧ درﻮﻣ ﺖــﺳرد ﺮﺳاﺮﺳ و ﻰﻗﻮﺠﻠﺳ ﺮﺼﻋ ﺮﺧاوا) ق.ـﻫ 575-616 ىﺎﻫ لﺎﺳ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯾا ىﺪﻨﺑ ﻊﻤﺟ ﺎﺑ .دﻮﺷ ﻰﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار (ﻰﻫﺎــﺸﻣزراﻮﺧ هرود لﻮﻓا ﺎﺗ جوا ىاﺮــﺑ ار لﺎــﺳ 40 دوﺪﺣ ﻰﻧﺎﻣز هدوﺪﺤﻣ ،ناﻮــﺗ ﻰﻣ .دﺮﮐ ﻦﯿﯿﻌﺗ راد ﺦﯾرﺎﺗ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ و ﺦﯾرﺎﺗ ىاراد ﺮﺛا هد نﺎﯿﻣ زا ﻪﮐ ﺖــﺳا ﻦﯾا ﺖﯿﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ ﻪﺘﮑﻧ

ﻪﺑ ﺮﮕﯾد رﺎﺛآ و ﺪﻨﺘــﺴﻫ ﺦﯾرﺎﺗ ىاراد ﺪﯾزﻮﺑا رﺎﺛآ ﺎﻬﻨﺗ ،ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﻢﻗر ىور زا ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻀﻣا ﺎﯾ ﺦﯾرﺎﺗ دراﻮﻣ زا ﻰﮑﯾ ىاراد ﻰﯾﺎﻬﻨﺗ ﻦﯿﻌﻣ ﻖﯿﻗد رﻮﻃ ﻪﺑ ار ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﻰﺨﯾرﺎﺗ هدوﺪــﺤﻣ ناﻮﺗ ﻰﻤﻧ ﺎﻫ ﻢﻗر ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ ﺮﮕﯾد ﻢﻗر ىاراد ﻪﮐ ىﺮﮕﯾد هﺪــﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺮﺛا اﺮﯾز دﺮﮐ مﺎﻓ ﻦﯾرز ﮏﯿﻨﮑﺗ ﺎــﺑ ﻪﮐ ﺎﻬﻧآ ﺮﮕﯾد رﺎﺛآ ﺎﯾ و ﺪــﻧراﺪﻧ دﻮﺟو ،ﺪــﺷﺎﺑ

.ﺖﺳا ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ ﺰﯿﻧ هﺪﺷ دﺎﺠﯾا ﻂــﺳﻮﺗ نﻮﻨﮐﺎﺗ ﺪﯾزﻮﺑا ﻢﻗر ﺎﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ءﻰــﺷ 5 ﻰﻠﮐ رﻮــﻃ ﻪﺑ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ار ﺮﮕﯾد ءﻰــﺷ 4 ﻪﺘﺒﻟا .ﺖــﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨــﺷ نﺎﮔﺪﻧرﺎﮕﻧ ،ﻰﺑﺎﺨﺘﻧا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ،ىﺮــﯿﮔ ﻢﻠﻗ ،ﻰﺣاﺮﻃ عﻮﻧ رد ﺖﻫﺎﺒــﺷ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ بﻮــﺴﻨﻣ ناﻮﺗ ﻰﻣ ﻂﺨﻟا ﻢــﺳر ﻰﺘﺣ و فوﺮﻇ مﺮﻓ ،ﻰﮕﻧر عﻮﻨﺗ ﻢﻗر ﺎﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ فوﺮﻇ ﻰﻣﺎﻤﺗ ﻪﮐ ﺖﺳﺎﺠﻨﯾا ﺐﻟﺎﺟ .ﺖــﺴﻧاد ﺪﯾزﻮﺑا ،1 لوﺪﺟ رد ﺎﻫ ﻪﺳﺎﮐ ىﺎﻫ هزاﺪﻧا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﺳﺎﮐ ،ﺪﯾزﻮﺑا هزاﺪﻧا ﮏﯾ رد ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﺎﻫ ﻪﺳﺎﮐ ﻦﯾا ﻪﻧﺎﻫد ﺮﻄﻗ ،دﻮــﺷ ﻰﻣ ﺺﺨﺸﻣ زا ﻰﮐﺎﺣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻰﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ (21 - 22 ^cm) ﻪﮐ ﺪﻨﻣﺮﻨﻫ ﮏﯾ ﻂﺳﻮﺗ و هﺎﮔرﺎﮐ ﮏﯾ رد فوﺮﻇ ﻦﯾا ،ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ نآ

هجیتن

ﻪﺑ ﻰﺑﺎﯿﻟﺎــﺳ ﺎﺑ سﺎﮐ ²⁷.(1800 ،1387،پﻮﭘ) ﺪﻧاد ﻰﻣ بﻮــﺴﻨﻣ ﻦﺑا ﻰﻠﻋ ﻢﻗر ﺎﺑ ﺮﯾﺮﻓ ىﺮﻟﺎﮔ ﻪــﺳﺎﮐ ىور²⁸ﺲﻧﺎﺴﻨﯿﻣﻮﻟﻮﻣﺮﺗ شور نﺮﻗ زا ﺪﻌﺑ نآ ﺖﺧﺎﺳ ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﮐ ﺖﻓﺎﯾ ﺖﺳد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ،ﻒﺳﻮﯾ .(^Koss, ²⁰⁰⁹, ⁴⁴) ﺖﺴﯿﻧ ﻢﻫدﺰﯿﺳ ﻦینمﻮمﻟاریما ﻢﺳاﻗ .7 ىا ﻪﺳﺎﮐ ىور نآ ﮥﻧﻮﻤﻧ .دﻮﺷ ﻰﻣ راﺪﯾﺪﭘ ىا ﻪﺒﯿﺘﮐ رد ﻰﻣﺎﻧ هﺎﮕﻬﮔ هﺪﺷ ﻦﯿﻨﻣﺆﻤﻟاﺮﯿﻣا ﻢﺳﺎﻗ ﻪﺑ هرﺎﺷا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻰﻣﻮﺠﻧ ىﺎﻫ ﻪﯾﺎﻤﺸﻘﻧ ﺎﺑ رد .ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﻮﻠﻌﻣ هرﺎﺷا درﻮﻣ ﺺﺨﺷ ﺖﯾﻮﻫ نﻮﻨﮐﺎﺗ ﺎﻣا ،ﺖﺳا مﺎﻧ ﻦﯿﻤﻫ ﺰﯿﻧ ،درادراﺮﻗ ²⁹عﻮﻨﻟا بر ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ رد ﻪﮐ ىﺮﮕﯾد لﺎﻔﺳ .(1801 ،1387،پﻮﭘ) ﺖﺳا هﺪﺷ جرد ﻦیدﻟارﺨﻓ .8 عﻮﻨﻟا بر ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔــﺳ ﻪﺒﯿﺘﮐ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ

.(1801 ،1387 ،پﻮﭘ)ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺨﻓ ،پﻮﭘ ﻂﺳﻮﺗ ﻦیسﺣ .9 ىراﺪﻬﮕﻧ ﻦﯿﻟﻮﻤﺷآ هزﻮﻣ رد ﻪﮐ ار ﺦﯾرﺎﺗ نوﺪﺑ ىا ﻪﺳﺎﮐ ﻦﯿﺴﺣ

.(174 ،1388 ،ﻰﮐز)ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺎﻀﻣا ،دﻮﺷ ﻰﻣ ﻦیدﻟا لامﺟ .10 ﻰﻠﺻا نﺎﮔﺪﻧزﺎﺳ زا ﻰﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﺟ ،ﻦﺴﺣ ﺪﻤﺤﻣ

.(177 ،1388 ،ﻰﮐز) ﺪﻨﮐ ﻰﻣ ﻰﻓﺮﻌﻣ نﺎﺷﺎﮐ رد ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ ﻪﻧﻮﮕﻨﯾا ناﻮــﺗ ﻰﻣ رﻮﮐﺬﻣ ىﺎﻫ ﻢﻗر ﻪــﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺚــﺤﺑ ﻦﯾا رد رد لﺎﻌﻓ ناﺮــﮕ ﺘﻌﻨﺻ ﻂــﺳﻮﺗ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ فوﺮــﻇ ﻪﮐ دﺮﮐ ﺖــﺷادﺮﺑ 2لوﺪﺟ)ﺖــﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ نﺎــﺷﺎﮐ رد مﺎﻓ ﻦﯾرز لﺎﻔــﺳ ﺖﺧﺎــﺳ ﺮﮕﯾد ،ﺪﯾزﻮﺑا ىﺎﻫرﺎﮐ ﺰﺠﺑ ﻪﮑﻨﯾا ﻞﯿﻟﺪﺑ ﺎﻣا .(1،3،4هرﺎﻤﺷ ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ ﺎﯾ و ﻰﮔﺪﻧز ﻪﻨﯿﻣز رد و ﺪﻧا هدﺮﮑﻧ ﺮﮐذ ار ﺖﺧﺎﺳ ﺦﯾرﺎﺗ ،نارﺎﮕﻧ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ﻦﯾا مﺎﻧ ىور زا ،ﺖﺴﯿﻧ ﺖﺳد رد ﻰﻋﻼﻃا ﺰﯿﻧ ﺎﻬﻧآ ﺮﺜﮐا ىرﺎﮐ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ .دز ﻦﯿﻤﺨﺗ ار ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﻰﺨﯾرﺎﺗ هدوﺪﺤﻣ ﻰﺘﺳرﺪﺑ ناﻮﺗ ﻰﻤﻧ ناﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ

اه ﺖﺷﻮن یﭘ

ﻰﻣ مﺎﻧ ىرﺎﮕﻧ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔــﺳ ناﻮــﻨﻋ ﺎﺑ لﺎﻔــﺳ ىور ىﺮــﮔرﺎﮕﻧ زا ،زﺎــﺒﮐﺎﭘ 1 .(55 ،1379 ،زﺎﺒﮐﺎﭘ)دﺮﺑ

2 ^Fritware, ^Stonepaste, ^Stoneware.

3DocumentaryMina’^iandAbu-^Zaid’^sBowls.

و ﺎﻫ هزﻮﻣ رد هزوﺮﻣا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻰﻧاﻮﺧ ﻪﺒﯿﺘﮐ ﺪﯿﺗﺎــﺳا زا ﻰﻧﺎﭼﻮﻗ ﷲاﺪﺒﻋ ىﺎﻗآ 4 لﺎﻔﺳ ىور ىﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ﺶﻧاﻮﺧ ﻪﺑ ﻦﺘﯿﻟﻮﭘوﺮﺘﻣ هﮋﯾو ﻪﺑ ﺎﯿﻧد ﺮﺳاﺮﺳ ىﺎﻫ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ

PersianPottersandTheirWorks:" :ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ىا ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ىو .دزادﺮﭘ ﻰﻣ ﻰﻓﺮﻌﻣ ﻪﺑ "NewDiscoveriesinMina’^{iandLusterWareProduction} سﺎﻤﺗ ﻰﻃ ﺎﻣا ﺪﻧا هﺪﺷ ﺶﻧاﻮﺧ ًاﺪﯾﺪﺟ ﻪﮐ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ﺮﮕﻟﺎﻔﺳ دﺎﺘﺳا رﺎﻬﭼ ،ﺖﺳا هﺪﯿﺳﺮﻧ پﺎﭼ ﻪﺑ قﻮﻓ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﮑﻨﯾا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﻧﺎﻔــﺳﺎﺘﻣ ،ﻰﻧﺎﭼﻮﻗ دﺎﺘــﺳا ﺎﺑ .دﻮﺒﻧ ﺮﯾﺬﭘ نﺎﮑﻣا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻰﺳﺮﺘﺳد ﻰﺳرﺎﻓ هژاو ار ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ،نﻮﺴﻠﺸﯿﻣ و ﺪﺘﺳا نﺮﺑ ،ىراوﺮﻬﻓ نﻮﭼ ﻰﻧاﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ 5

Fehérvári, ²⁰⁰⁰, ¹²⁶;Bernst-) ﺪﻨﻧاد ﻰﻣ^Enamel ﻰﺴﯿﻠﮕﻧا لدﺎﻌﻣ ىاﺮﺑ نو ،نﻮﺴﯿﻣ نﻮﭽﻤﻫ ﺮﮕﯾد ﻰﻫوﺮﮔ ﻰﻟو .(^ed, ²⁰⁰³, ⁴⁴;Michelsen, ²⁰¹² ﺪﻨﻧاد ﻰﻣ ^Enamel ﻰــﺴﯿﻠﮕﻧا لدﺎﻌﻣ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﻰﺑﺮﻋ ىا هژاو ار ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ،درﻼﭘ و . (^Mason, ²⁰⁰⁴, ¹³¹;Wen, ^Pollard, ²⁰¹⁴, ²) ﺮﯾز ىﺎﻫ هژاو نﻮــﻨﮐﺎﺗ ،(ق.ـﻫ700 ،ﻰﻧﺎــﺷﺎﮐ) ﮓﻧر ﺖﻔﻫ هژاو ﺮﺑ هوﻼــﻋ 6

Polychrome:ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘــﺳا ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ بﺎﻌﻟ لدﺎﻌﻣ ،ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻂــﺳﻮﺗ

Glaze (^Anderson, ¹⁹¹⁵, ³⁴), ^Mina’^iglaze (^Pope, ¹⁹³⁶, ¹⁴⁴),

EnamelGlaze (^Fehérvári, ²⁰⁰⁰. ^Bernsted, ²⁰⁰³, ⁴⁴. ^Michelsen, (²⁰¹²), ^{PolychromeOverglazePainting} (^Kossetal, ²⁰⁰⁹, ³³ (132 ،1355 ،گﻼﮐ) ،ﻰﯾﻮﻣ ﻢﻠﻗ بﺎﻌﻟ ﻪﺘﺧﺎﻨــﺷ و ﺞﯾار هژاو ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هزوﺮﻣا ،^Mina’ⁱ هژاو ﺖــﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ .دﺮﯿﮔ ﻰﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻰﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ىﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ و نﺎﻬﺟ ىﺎﻫ هزﻮﻣ رد هﺪﺷ

7 IndjoudjianFrèrescollection.

8SiegeScenePlate .

نﺎﯾﺪﺼﺘﻣ ،ﻰــﺷ ﻦﯾا ﻰﺘﻣﺮﻣ ﺶﺨﺑ رد 640 ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﯿﻟد ﻪــﺑ 9 .ﺪﻧا هدﺮﮐ مﻼﻋا دﺎﻨﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﻏ ار ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯾا تﺮﺒﻟآ و ﺎﯾرﻮﺘﮑﯾو هزﻮﻣ

.ﮏﻤﻧ ،ﮓﻧر 10 رد هﺪﻨﻨﮐ تﺎﻣ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هدﺎﻣ ﻦﯾا .ﻊﻠﻗ تﺎﻨﺑﺮﮐ ﺎﯾ ﺪﯿــﺴﮐا ًﻻﺎﻤﺘﺣا 11

.(486 ،1376 ،دﻮﻌﺴﻣ) دراد دﺮﺑرﺎﮐ ىزﺎﺳ بﺎﻌﻟ ﺖﻌﻨﺻ .ﻪﺸﯿﺷ 12 ﺖﯿﻣوﺮﮐ ،ﺖــﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺖﯿﻤــﺳا [^Fe,^Mg)(^Cr,^Al)^2O4)] .ﺖﯿﻣوﺮﮐ 13 .(^Smith, ²⁰⁰¹, ¹⁰)ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﺮﺑرﺎﮐ ﻰﻧﺎﯿﻣ هرود رد هﺎﯿﺳ ﮓﻧر ﺖﺧﺎﺳ رد

.Fe₂O₃ ،ﺮﻓ ود ﺪﯿﺴﮐا ،ﻦﻫآ ﺪﯿﺴﮐا 14 ،(نﺎﺸﻧرز ،دوﺪﻧارز) ىرﺎﮐﻼﻃ ﺖﻬﺟ ،ﻪﮐ ﺖــﺳا ﺮﻈﻧ ﻦﯾا ﺮﺑ دﺮﻓ ﺶﺨﺒﻣﺎﮐ 15 ظﻮﻔﺤﻣ هرﻮﮐ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ تراﺮﺣ زا ﺎﺗ ﺪﻧداد ﻰﻣ راﺮﻗ ﻰﻠﮔ ىﺎﻫ ﻪﺒﻌﺟ رد ار ﻰﻟﺎﻔﺳ فوﺮﻇ ،دﺮﻓ ﺶﺨﺒﻣﺎﮐ) ﺪﻨﻓوﺮﻌﻣ (^Caset)ﺖــﺳﺎﮐ ﻪﺑ ﻰﻠﮔ ىﺎﻫ ﻪﺒﻌﺟ ﻦﯾا هزوﺮﻣا ،ﺪﺷﺎﺑ

ىﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ «ﻞﻤﻋ» هژاو اﺮﯾز ﺪﻧا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎــﺳ ،هدﻮﺑ ﺪﯾزﻮﺑا ًﻻﺎﻤﺘﺣا ،ﻰﻧﺎﻣز ﺮﻈﻧ زا ﻪﮑﻨﯾا هﮋﯾﻮﺑ .ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺮﺑ رﺎﮑﺑ ﺎﻬﻧآ رد ﺰﯿﻧ ﺖﺧﺎﺳ ﺎﻬﻧآ ﺮﺜﮐا و هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ 583و 582 لﺎــﺳ رد فوﺮﻇ ﻦﯾا ﻰﮕﻤﻫ مﺮﺤﻣ ىﺎﻫ ﻪــﺳﺎﮐ ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﺪﻧراد دﻮﺧ ﺮﺑ ار 583 مﺮﺤﻣ ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯾﺮﺗرﺎﮐﺮﭘ ،583 مﺮﺤﻣ ،ﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ ﺖﺤﺻ ترﻮﺻ رد .ﺪﻨﺘــﺴﻫ ﺰﯿﻧ ﺪﯾزﻮﺑا ،ﺦﯾرﺎﺗ ﻦــﯾا رد ﻪﮑﻨﯾا ﺎﯾ و ﺖــﺳا هدﻮﺑ ﺪﯾزﻮﺑا ىرﺎﮐ هرود ﻪﺒﯿﺘﮐ و ىرﺎﮕﻧ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ار مﺮﺤﻣ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﻰﺷرﺎﻔﺳ ىا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ .ﺖﺳا هدﺮﮐ ىرﺎﮕﻧ ﻪﮐ ىﺪﯿﮐﺄﺗ ؛ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻰــﺳرﺮﺑ ﺎﺑ شرﺎﮕﻧ ،ﻰﺷﺎﻘﻧ ،ﺖﺧﺎــﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ مﺎﺠﻧا ﮏﯿﮑﻔﺗ ﺮﺑ ﺪﯾزﻮﺑا ﺮﮕﯾد زا ﮏﯾ ﭻﯿﻫ ،ﻪﺘــﺷاد ار ىو دﻮﺧ ﻂﺳﻮﺗ رﺎﻌــﺷا ﺶﯾاﺮــﺳ و ًﻻﺎﻤﺘﺣا ،ﻪﮐ ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎﺸﻧ رﺎﮐ هﻮﯿــﺷ ﻦﯾا .ﺪﻧا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ناﺮﮕ ﺘﻌﻨﺻ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ نوﺪﺑ ار ﺶﯾﺎﻫرﺎﮐ و هدﻮــﺑ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﺮﻫﺎﻣ ىدﺎﺘــﺳا وا ﻢﺸﭼ زا رود و ﻰﺻﺎﺼﺘﺧا ﻰﻫﺎﮔرﺎﮐ رد ﻰﺘﺣ ﺎﯾ و ناﺮﮕ ﺘﻌﻨﺻ ﺮﮕﯾد

ﺪﻧاﻮﺗ ﻰﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا ،ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ .ﺖــﺳا هداد ﻰﻣ مﺎﺠﻧا نﺎﺒﯿﻗر ﺪﯾزﻮﺑا ؛ﻰﻧﺎﯿﻣ هرود لﺎﻔــﺳ گرﺰﺑ دﺎﺘــﺳا ىﻮــﺳ زا ﻰﻣﺎﯿﭘ ﻞﻣﺎﺣ مﺎﻧ ىرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و ﺖﺒﺛ رد شﻼﺗ ىا ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ،ﺪﯾزﻮﺑا" ؛ﺪــﺷﺎﺑ ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ ﻪﺘــﺷاد ار لﺎﻔــﺳ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻞﯾﺪﺑ ﻰﺑ دﺎﺘــﺳا ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ دﻮﺧ رد دﻮﺧ هﮋﯾو هﺎﮕﯾﺎﺟ هدﺮﮐ شﻼﺗ ،ﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ﻦﯾا شرﺎﮕﻧ ﺎﺑ و ﺖــﺳا ﺪﯾد ضﺮﻌﻣ رد شﺮﺼﻋ ﻢﻫ ناﺮﮕ ﻟﺎﻔــﺳ ﺮﮕﯾد نﺎﯿﻣ رد ار ﻪﻓﺮﺣ ﻦﯾا

".ﺪﻫد راﺮﻗ زوﺮﻣا ﻪﺑ ﺎﺗ دﻮﺧ صﺎﺧ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ

ﻰﺸﺳﺮﭘ ىﺎﺟ زﻮﻨﻫ ،هﺪﺷ شراﺰﮔ راد ﺦﯾرﺎﺗ ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﻰﺑﺎﻌﻟﺮﯾز و مﺎﻓ ﻦﯾرز ﻪﮐ ﻰﻟﺎﺣ رد اﺮﭼ ﻪﮐ ﺖــﺳا ﻰﻗﺎﺑ ﺦــﺳﺎﭘ نوﺪﺑ ىﺎﻫ ﺖﯿﺑاﺬﺟ مﺎﻤﺗ ﺎﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ لﺎﻔﺳ ،ﺪﻧداد ﻪﻣادا دﻮﺧ تﺎﯿﺣ ﻪﺑ ﺎﻫ نﺮﻗ هرﺎﺒﮑﯾ ﻪﺑ هﺎﺗﻮﮐ ﻰﺗﺪﻣ رد ،ﻪﺘﺷاد ﻪﮐ ﻰﻠﻤﺠﺗ ىﺎﻫ ﻰﮔﮋﯾو و ىﺮﻫﺎﻇ

؟ﺖﺳا ﻪﺘﺸﮔ سرﺪﻨﻣ ﻰﻧﺎــﺷﺎﮐ ﻢــﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا ﻪﺘﻔﮔ ﻪﺑ و ﻪﺘﻓر ﻦﯿﺑ زا

یراﺰﮕﺳاﭙﺳ ﺪﯾزﻮﺑا ﻢﻗر ﺎﺑ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ رﺎﺛآ زا ىا هﺪﺸﻧ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﺮﯾوﺎﺼﺗ و ﻪﻟﺎﻘﻣ نداد راﺮﻗ رﺎﯿﺘﺧا رد ﺮﻃﺎﺨﺑ نﻮــﺴﺗاو رﻮﯿﻟا رﻮﺴﻓوﺮﭘ زا ناواﺮﻓ سﺎﭙــﺳ -

.(1 لوﺪﺟ زا 3 و 2ﺮﯾوﺎﺼﺗ)ﻰﻧﺎﺷﺎﮐ :تﻻﺎﻘﻣ لﺎﺳرا ﺮﻃﺎﺨﺑ ﺮﻠﺑ ﻼﯿﺷ رﻮﺴﻓوﺮﭘ زا ناواﺮﻓ سﺎﭙﺳ -

« ^{SignaturesonWorksofIslamicArtand}Architecture», « ^{AMedievalPersianBuilder}», « ^{ABriefBiography}

ofAbuZayd»

.ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ ﻰﯾﺎﻨﯿﻣ ىﺎﻫ لﺎﻔﺳ رد ﺎﻧاﻮﺧﺎﻧ ىﺎﻫ ﻪﺒﯿﺘﮐ ﻰﺧﺮﺑ ﻦﺘﻣ ﺶﻧاﻮﺧ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ىوﺮﺴﺧ دﺎﻫﺮﻓ ىﺎﻗآ زا ناواﺮﻓ سﺎﭙﺳ -