یسانشناور هورگ
نیمن سیدرپ یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد
ناملعم یلغش سرتسا نییبت رد اهنآ شقن و یناور تملاس و یناجیه شوه نیب هطبار یسررب
امنهار داتسا :
یکلمارق یحبص رصان رتکد
رواشم داتسا :
ولجاح ردان رتکد
طسوت :
قداص یلع نای
ناتسبات 1389
نایقداص :یگداوناخ مان
یلع : مان
نیییب رد ایینت جی ن و ییناور یمایس و ینای ی جوی نییب هیهبار ییسررب : همان نایاپ ناونع ناملعم یلغش سر سا یکلمارق یحبص رصان ر کد : امن ار دا سا ول اح ردان ر کد : رواشم دا سا شر دشرا یسانشراک : یلیصح عه م : ا یشناد یمویمع : جیاریگ یسانشناور : ه
یلیبدرا ق حم : یلییییصح ا راییی یراییی نییییمن سیدریییپ ینایییسنا مویییلع و یاییییبدا : دکیییشناد 13
/ 04 / 89
: هحفص دادع 105
یناور یماس ، یلغش جر سا ، ینا ی جو : یدیلک یاحاهصا : دیکچ نیب ههبار یسررب ج وژپ نیا فد
رد ایینت جی ن و ییناور یمایس و ینا ی جو
ی یسبم توین ا و یفییصو ریتاح ج وژیپ جور ر ییسا دویب ناملعم یلغش سر سا نییب ج وژپ هنومن ر دشاب یم ناکلم نا سریش ناملعم هیلک ج وژپ یرامت هعما ر دشاب یم 200
لماش رفن 116
و درم رفن 84
یرییگ هینومن قییره ا هیک دشاب یم ن رفن یا هی به ی دایص
یلغییش سر ییسا همانییشسرپ : ا دییندوب یراییبع ج وژییپ یریییگ ادیینا یایی را با ر دندییش شاییخ نا یمویمع یماس همانشسرپ و گنیرش ای ربیس ینا ی جو ، فیلک اس و وکایرک ر )GHQ
و )رایییعم فارییحنا و نی نایییم ، یییناوار عی و یفیییصو یراییمت یایی جور هییسو ایی داد یهابن یییسا ، نویییسریپ ی یییسبم
نویییم ت ، ل یییسمt سناییییراو ی اییینت
هییی ار ایییی لییییلح و ,
هیهبار ییناور یمایس و ینای ی جوی نیب داد ناشن جیا ن ر دش لیلح ) ماگ هب ماگ نویسرگر ییفنم هیهبار یلغش جر سا اب نت یا هف وم و ینا ی جو نیب ر دراد دو و راد ینعم یبثم مایس نییب ر دراد دوی و راد ینعم دوی و راد یینعم و ییفنم هیهبار یلغیش سر یسا و ییناور ی
دراد دوی و راد ینعم یبثم ههبار یلغش سر سا اب یناور یماس یا سای م ری نیب ر دراد یینعم رویه هب یناور یماس و ینا ی جو هک داد ناشن ماگ هب ماگ نویسرگر لیلح جیا ن ر ر دییننک یییم ییینیب جیییپ ار ناییملعم یلغییش سر ییسا یراد میی اییب ریییغ م ود نیییا
82 ا دییصرد
هیف وم هیک داد ناشن لیلح جیا ن نینچم ر دننک یم ینیب جیپ ار ناملعم یلغش سر سا یارییغ ا ر دینراد یراد یینعم جی ن یلغیش سر سا ینیب جیپ رد ینا ی جو و یناور یماس یا یلغیش سر یسا یینیب جییپ رد ار جی ن نیر شیب شارهتا ، ا هف وم نیا نیب ییایین هیب و دراد
دودح 61 یای هیف وم ، هیف وم نییا ا دیعب ر دنک یم نییب ار یلغش سر سا یارییغ ا دصرد
و یگدریس ا ، یعایم ا یرایم ، ندرک ینامس ، یعام ا درکراک رد لا خا ، ی ر نک دوخ ینعم نایشرثا و دینراد نایملعم یلغیش سر یسا ینیب جیپ رد یر شیب ج ن شی ر هب ی اگتدوخ ی
رد لا ییخا و یگدرییس ا ، شارهییتا دیییاب اییم یلغییش سر ییسا نداد ج اییک یارییب سییپر یییسا راد و یعایییم ا یراییییم ، یییی ر نک دویییخ و داد ج ایییک ار ندریییک ینامیییس و یعایییم ا درکرایییک رمی د جیا ا ار ی اگتدوخ
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفص
تایلک و همدقم لوا لصف 1 - ...همدقم ...
2
1-2 لئسم نایب ...ه
...
4
1-3 ...هلئسم تیمها و ترورض ...
8
1-4 ...شهوژپ یاهریغتم ....
10
1-5 ...شهوژپ فادها ...
11
1-6 ...شهوژپ یاه هیضرف ..
11
1-7 ...اهریغتم فیراعت ...
12
1-8 ...اهریغتم یتایلمع فیرعت ...
13
شهوژپ هنیشیپ و یرظن ینابم مود لصف 2-1 ...یرظن ینابم ...
15
2-2 ...فلتخم یاه هاگدید زا یناور تملاس موهفم 15
2-2-1 ...ییارگ ناسنا ...
15
2-2-1-1 ...زرجار لراک
. 16
2-2-1-2 ولزام ماهاربآ
...
16
2-3 ...یواک ناور . ...
16
2-3-1 ...دیورف ...
17
2-3-2 ...گنوی واتسوگ لراک ...
17
2-3-3 ...رلدآ ...
18
2-3-4 ...نوسکیرا کیرا ...
18
2-3-5 ...مارف کیرا ...
19
2-4 ...ییارگراتفر ...
19
2-4-1 ...نوستاو ...
19
2-4-2 ...رنیکسا فا یب ...
19
2-5 ...یتخانش درکیور ...
20
2-5-1 ...رسلاگ مایلیو ...
20
2-6 ...ییارگ یتسه بتکم ...
20
2-6-1 ...لکنارف روتکیو ....
20
2-6-2 ...سیلا تربلآ ...
21
2-7 ...یدرف یسانشناور ...
22
2-7-1 ...تروپلآ ...
22
2-8 ...یناور تملاس هدننک بیکرت یازجا 22
2-9 ...ناجیه فیرعت ...
23
2-10 ...ناجیه داعبا ...
25
2-11 ...ناجیه شقن و فیاظو ...
26
2-12 ...ناجیه یاه هیرظن ...
27
2-12-1 زمیج هیرظن
- ...هگنلا ...
27
2-12-2 نونک هیرظن
- ...دراب 28
2-12-3 ...دلونرآ هیرظن
...
28
2-12-4 رتخاش یتخانش هیرظن
- ... رگنیس 29
2-12-5 ...نومولوس هیرظن
...
29
2-12-6 ...سورازلا هیرظن
. 30
2-12-7 نیکراپ هیرظن
...نوس 30
2-12-8 ...رنیاو هیرظن
...
31
2-13 ...شوه رد اه ناجیه شقن 32
2-14 ...یناجیه شوه روهظ هب یلامجا یهاگن 32
2-15 ...یناجیه شوه یاه لدم و فیراعت 34
2-15-1 ...یناجیه شوه هراب رد یولاسو ریام درکیور
36
2-15-2 اب درکیور
ر - ...یناجیه شوه دروم رد نوا 38
2-15-3 ... نملگ درکیور
39
2-16 شوه یاه هفلوم ...یناجیه
41
2-17 ...یناجیه شوه و یتخانش شوه 43
2-18 ...سرتسا ...
47
2-19 ...شهوژپ هنیشیپ .
....
49
5
قیقحت شور و داوم موس لصف 3-1 ...شهوژپ حرط ...
59
3-2 ...یرامآ هعماج ...
59
3-3 ...یرامآ هنومن ...
59
3-4 ...یریگ هنومن شور ...
59
3-5 ...تاعلاطا یروآ عمج هوحن و یریگ هزادنا رازبا 59
3-5-1 ...فیلکتاس و وکایرک یلغش سرتسا همانشسرپ 59
3-5-2 ...گنیرش ای ربیس یناجیه شوه همانشسرپ 60
3-5-3 ومع تملاس همانشسرپ ...یم
62
3-6 ...شهوژپ یارجا شور 64
3-7 رامآ یاه نومزآ ...ی
64
اه هتفای و جیاتن مراهچ لصف 4-1 ...یفیصوت یاه هتفای ...
67
4-2 ...یتخانش تیعمج یاه هتفای .
67
4-3 ...اه هیضرف هب طوبرم یاه هتفای ...
68
4-4 ...یبناج یاه هتفای ...
76
یریگ هجیتن و ثحب :مراهچ لصف 5-1 ...یریگ هجیتن و ثحب ...
83
5-2 ...شهوژپ یاه تیدودحم 93
5-3 ...یدعب تاقیقحت یارب تاداهنشیپ ...
93
5-4 ...یدربراک تاداهنشیپ ....
93
عبانم تسرهف ... یسراف عبانم ...
94
...یسیلگنا عبانم ...
...
101
لوادج تسرهف
ناونع
هحفص
لودج 2 - 1 ناجیه شوه یاهیگژیو و نملگ ،یولاس و وسراک ریام هناگ هس یاه لدم زا کی ره رد ی
راب - ...نا ...
36
لودج 4 - 1 ...شهوژپ یاهریغتم یفیصوت یاه صخاش ...
67
لودج 4 - 2 ...تیسنج هب طوبرم یتخانش تیعمج یاه هداد 67
لودج 4 - 3 ...یلیصحت عطقم هب طوبرم یتخانش تیعمج یاه هداد ...
68
لودج 4 - 4 ...لهات تیعضو هب طوبرم یتخانش تیعمج یاه هداد 68
لودج 4 - 5 سرتسا اب نآ یاه هفلومو یناجیه شوه یلک صخاش نیب یگتسبمه بیارض
...یلغش ...
69
لودج 4 - 6 سرتسا اب نآ یاه سایقم ریز و یناور تملاس یلک صخاش نیب یگتسبمه بیارض
...یلغش ...
71
لودج 4 - 7 ...یناور تملاس و یناجیه شوه یور رب یلغش سرتسا ماگ هب ماگ نویسرگر 73
لودج 4 - 8 یور رب یلغش سرتسا ماگ هب ماگ نویسرگر سایقم و یناجیه شوه یاه هفلوم
تملاس یاه
...یناور ...
74
لودج 4 - 9 لاطا هصلاخ فلتخم عطاقم ریغتم ساسا رب یلغش سرتسا سنایراو لیلحت تاع
...یلیصحت ...
76
لودج 4 - 10 فلتخم عطاقم ریغتم ساسا رب یناجیه شوه سنایراو لیلحت تاعلاطا هصلاخ
...یلیصحت ...
76
لودج 4 - 11 لیلحت تاعلاطا هصلاخ فلتخم عطاقم ریغتم ساسا رب یناور تملاس سنایراو
...یلیصحت ...
77
لودج 4 - 12 نومزآ ...لهات تیعضو و یلغش سرتسا ریغتم یاربt ...
77
لودج 4 - 13 نومزآ ...لهات تیعضو و یناور تملاس ریغتم یاربt
78
لودج 4 - 14 نومزآ ...لهات تیعضو و یناجیه شوه یاربt
...
78
لودج 4 - 15 نومزآ ...تیسنج و یلغش سرتسا یاربt 79
لودج 4 - 16 نومزآ ...تیسنج و یناجیه شوه یاربt
79
لودج 4 - 17 زآ tنوم یارب ...تیسنج و یناور تملاس 79
لودج 4 - 18 ...یناجیه شوهاب لاغتشا تدم و دمآرد نازیم ، نس یگتسبمه 80
لودج 4 - 19 ریغتم ساسا رب یناجیه شوه سنایراو لیلحت ...تلایصحت حطس
80
: لوا لصف
تایلک و همدقم
1 - :همدقم
هعسوت داعبا نیرتمهم زا یکی ناونع هب راک طیحم یناور تشادهب یاقترا عبانم یزاسهب و
رد یرکف و یمسج ملاس یاهورین هجوت ریخا ههد دنچ رد و . دور یم رامش هب یناسنا ندرب لااب رد و ، هدرک بلج دوخ هب ار یتعنص و یشزومآ ، یتامدخ، یداصتقا تاسسوم ،نایروفغ ( دراد ییازسب ریثات یرو هرهب حطس 1377
.)
ب هارمه ملاس یگدنز نتشاد یارب اهناسنا و ینامسج یاه کرحم هب شلات و کرحت ا
سرتسا عون نیا اما ، دنوش یم یقلت سرتسا اه کرحم نیا دنچ ره . دنتسه دنمزاین یناور دوبهب و هدومن هزیگنا داجیا دناوت یم هک ، دنمان یم تبثم یناور سرتسا ار یناور یاه یا رگا هک تشاد هجوت دیاب اما . دشاب هتشاد یپ رد ار درف درکلمع یاهراشف و تاکرحت ن
لابند هب ار یبولطم ان جیاتن دشاب درف لمحت جوا هطقن زا شیب ای و دشاب موادم ای یوق یناور ، یریصن ( تشاد دنهاوخ 1373
.)
یم دشاب دح زا شیب رگا هک تسا ییاهسرتسا هلمج زا لغش زا یشان یناور یاهراشف
رف یارب یراتفر و یناور ، یمسج ضراوع ببس دناوت هب ار یو یناور تملاس ، هدش د
رجنم درف درکلمع تیفیک شهاک هب و هدرک دیدهت ار ینامزاس فادها ، هتخادنا هرطاخم سیوید( دوش ،1
1370 .)
هب عماوج یجیردت ندروآ یور اب و ریخا ههد دنچ یط رد هک یساسا تلاضعم زا یکی اذل ا هدش یرشب عماوج ریگنابیرگ نردم کبس هب یگدنز تمس .دشاب یم سرتسا هدیدپ ، تس
یا هدنیازف و هدرتسگ روط هب و هتفای یا هژیو تیمها هدیدپ نیا ناهج ندش یتعنص اب . دهد یم رارق ریثات تحت ار نیلغاش تملاس زاس رطخ لماوع زا یکی راک طیحم ییایمیش و یکیزیف تارطخ رانک رد یناور لماوع
دوش یم بوسحم یراک یاه طیحم رد یلصا زا یناور لماوع نیب رد یلغش سرتسا و .
هدیمان متسیب نرق یرامیب ار یلغش سرتسا هک یروط هب . تسا رادروخرب یا هژیو تیمها یناهج تشادهب نامزاس نینچمه و دنا تسا هدومن ملاعا ناهج رد ریگ همه یلکشم ار نآ 2
1 . Dauvis
2 .World Health Organization
یلغش سرتسا تلع هب ار اهروشک رب دراو یاه هنیزه . 1
ات 5 / 3 دصرد صلاخان دیلوت
یرگنات (دنا هدرک دروآرب یلخاد ، 3
2003 . )
دهد یم یور ینامز یلغش سرتسا )یلغش تملاس و ینمیا یلم هسسوم( فیرعت قبط نیا رد . دشابن یگنهامه درف یاه هتساوخ و ، اهتیلباق ، اهییاناوت اب یلغش یاهزاین نیب هک
ق و اهییاناوت اب یگنهامه مدع رب هولاع فیرعت هجوت زین یدرف یاه هتساوخ هب ، درف یاهتیلبا
کزاراک ،رکاب ( تسا هدش ،4
1998 .)
شلات هب راداو ار ناسنا ندب یکاردا و ، یتخانشناور ، یکیژولویب تروص هب یلغش سرتسا
یژرنا فرص اب راک نیا و . دنک ادیپ قب اطت نآ اب دنک یم یعس اتعیبط زین ندب و دیامن یم ندیگنج و روتیدا ،سوسیورک ( تسا هارمه یتایح خساپ و یرامیب اب
،5
1995 لقن هب ،.
، داژن یلیقعزا 1386
. )
ءزج هک دنا هدمآ دیدپ ییاهوگلا زا یتملاس هب طوبرم فیراعت یلکروطب تاداقتعا
دنا هدوب فلتخم نادنمشناد یتملاس فیرعترد هدمع یوگلا هس تاداقتعا نیا ساسارب .
وب رظندم هراومه :تسا هد
یکشزپ یوگلا :
رب ًاتدمع وگلا نیا و یتخانش تسیز نییبت
یم یتملاس یکیژولویزیف
دزادرپ زا دیاب یناور تلالاتخا نامرد ای یریگشیپ هک تسا دقتعم هاگدید نیا . قیرط
.دوش ققحم یندب یاهدرکراک نتخاس نوگرگد یطیحم یوگلا :
و متسیسوکا نیون لیلحت زا وگلا نیا طخ
ناسنا تملاس هب یطیحم تار
تسا هدمآ دیدپ رد .
درف شزاس تیفیک بسحرب یتملاس وگلا نیا ییغت ماگنه هب طیحم اب
ر
تسا هدش فیرعت طیارش .
:رگن یلک یوگلا ار یتملاس وگلا نیا
و دنک یم فیرعت یصخش تیلک بسحرب یاه هبنج
یتخانش تسیز یکیژولویزیف ،
یناور ، یناجیه ،
یعامتجا ، و یونعم ،
ار دارفا یطیحم
و دوش یم لماش هنیهب یتملاسرب
زا یریگشیپ ، و یرامیب
و یناور یاهتلاح تبثم یناجیه
تسا زکرمتم .
3 . tangry
4 .Baker & Karasek
5 .Chrousos & Editor
، تخانش ، زاربا ، کاردا تیفرظ زا تسا ترابع ، ییاناوت کی ناونع هب یناجیه شوه
شوه یساسا یاه هفلوم . نارگید و دوخ تاناجیه هرادا و دربراک زا تسا ترابع یناجیه
اذل ، هناراگزاس هویش هب نارگید و دوخ راهم و میظنت ییاناوت و نارگید تاناجیه مهف ییاناوت و یعامتجا یراگزاس دنتسه یرتلااب یناجیه شوه یاراد هک یدارفا هک دور یم راظتنا
،توش و فلام (دنهد ناشن ار یرتهب یعامتجا یاه تراهم 19986
.)
شوه هک یدارفا ، یگدنز یاهاز سرتسا اب ههجاوم رد دنراد یرت نییاپ یناجیه
و یدیما ان ، یگدرسفا هب رتشیب هجیتن رد و تشاد دنهاوخ یرت فیعض قابطنا و یراگزاس دنراد لااب یناجیه شوه هک یدارفا سکعرب . دنوش یم لاتبم یگدنز یفنم یاهدمایپ رگید دنهد یم بیترت یا هنوگ هب ار دوخ یگدنز کبس یم هبرجت ار یرتمک یفنم یاهدمایپ هک
شوه یلک روط هب . دنراد تراهم لااب یفیک طباور ظفح و داجیا رد نینچمه و دننک یاه هبنج ینیب شپ و مهف رد دارفا هب و دراد طابترا یگدنز یاهدمایپ و عیاقو اب یناجیه ستربور و یتوپاک،ناچ، یجورایس ( دنک یم کمک هرمزور نوگانوگ
،7
2001 ) .
نایاپ نیا دیکات دروم هک ناملعم هژیو هب روشک شرورپ و شزومآ ماظن ناراک ردنا تسد رد نآ یاه هفلوم دوبهب و تخانش و یناجیه شوه شیازفا تهج رد دیاب دنشاب یم همان
اور تملاس ات دننک شلات هراومه و . دنرادرب ماگ دوخ داجیا اب و ، هداد شیازفا ار دوخ ین
دوخ رب دراو یلغش سرتسا زا دوخ تاناجیه تیریدم و دوخ رد تبثم یا هرادنپ دوخ . دنهاکب 1-2 :هلئسم نایب :
ساسحا ، ینامسج یاه زاین دننام ناسنا یساسا یاه زاین هک تسا یگدنز زا یشخب راک
زاس یم هدروآرب ار تیافک ساسحا و یدنمشزرا زین یمدآ سرتسا ثعاب تسا نکمم اما د
.تسا هدرک بلج ار نارگشهوژپ هجوت تهج نیمه هب دوش
6 .Maloff & Schutte
7 .Ciarrochi & Chan & Caputi & Roberts
سرتسا .تسا هدش فیرعت نتفرگ رارق یناور راشف تحت ینعم هب سرتسا یسانشناور رد ، ناجیه ، سرت بجوم هک تسا ییاهدادیور ربارب رد ندب ییایمیش و ینهذ ، یندب شنکاو
ساسحا ، یگچاپ تسد رفش( دوش یم مشخ ای رطخ
،8
1370 .)
هیلس سناه یقلت تساوخرد هنوگ ره ربارب رد ندب یصاصتخا ریغ خساپ ار سرتسا ، 9
.دناد یم یکیژولویزیف یراگزاس و لداعت داجیا ار یصاصتخا ریغ یاهخساپ فده و هدومن حشرت شیازفا نوچ ینیعم کیژولویزیف یاه خساپ ، یکرحم هنوگ ره یو هیرظن قبط تیاهن رد و هتخیگنارب ار ندب ترارح هجرد میظنت و یقورع یبلق تیلاعف شیازفا ، اهنومروه ناور یاهیرامیب زورب و اهمادنا درکراک رد للاتخا بجوم یراگزاسان . دناسر یم یراگزاس هب نلاپاک( دوش یم ینت -
کوداس 1991
،راد هرهب ، یگنروا ، هداز مشاه زا لقن هب ،.
1379 .)
دنز رد یلغش تلاوحت . دراد دوجو سرتسا ، دنتسه یلغش یاراد هک یدارفا همه یگ
یورین شیازفا ای شهاک ، یلغش تاعیفرت ، دزمتسد و قوقح رییغت ، ینامزاس تارییغت دننام ار وا و هدروآ راشف درف رب یلکش هب هک دنتسه ییاهعوضوم ، یعامتجا یاهینوگرگد و یناسنا شت ، ینارگن ، یگتفشآ راچد
،زنیبار( دنیامن یم بارطضا و شیو 1374 10
.)
یملعم لغش اب هطبار رد اما .تسا توافتم نوگانوگ لغاشم رد اه شیوشت و اهینارگن نیا تیدودحم و لئاسم زا یرسکی اب لغش عون هب هجوت اب یو اریز . دنک یم ادیپ یصاخ یانعم
رد هنازور تسا راچان ملعم لاثم روط هب . دوش یم هجاوم اه و هداتسیا دارفا زا یعمج نایم
هلئسم ، دشاب یم از سرتسا عمج نایم رد ندرک تبحص دوخ هکنیا زا ادج . دنک ینارنخس . دش دهاوخ زین رت لکشم مینک هراشا رضاح عمج یدرف و یگنهرف یاهتوافت هب هک ینامز ازیم . دشاب رادروخرب ییلااب یناور تملاس زا ملعم هچره هک تسا یهیدب سرتسا ن
راک طیحم رد ام رمع موس کی ، لقادح هکنیا هب هجوت اب . دش دهاوخ رتمک وا هدش هبرجت یم لکش راک تاعاس یط رد ام یعامتجا تابسانم و طباور زا یرایسب و دوش یم یرپس . دتفا رثوم اهنآ ییاراک و اهناسنا یدونشخ و تملاس رد دناوت یم یلغش سرتسا ، دریگ
8 . shefer
9 . Hans selye
10 . Robins
یغتم هلمج زا یاه هار هلمج زا و دراد هطبار یلغش سرتسا اب دسر یم رظن هب هک ییاهر
هریغتم دنشاب یم سرتسا ربارب رد هلباقم و تمواقم تسا یناور تملاس و یناجیه شوه یا
.
رلیمو یولاس (11
1990
، یناضمرزا لقن هب،.
1386 رد درف ییاناوت ار یناجیه شوه )
رگید و دوخ یاهناجیه و تاساسحا یرگنزاب زا هدافتسا و اهناجیه نایم ندش لئاق زیمت ، نا
.دننک یم فیرعت راتفر یشخب مظن و لئاسم لح رد یناجیه تاعلاطا نملگ هاگدید قبط (12
1998 :زا دنترابع یناجیه شوه یاه هفلوم )
1 - یهاگآ دوخ
2 - دوخ تیریدم ای یلرتنک دوخ
3 - یلدمه ییاناوت ای یعامتجا یرایشوه
4 - یعامتجا تراهم
5 - یزیگنا دوخ
یاه هطیح رد هزاس نیا ، یسانشناور تایبدا رد یناجیه شوه هزاس روهظ نامز زا هراومه ناققحم عقاو رد . تسا هتفرگ رارق یسررب دروم یراک طیحم و راک هلمج زا فلتخم تسد هب یلغش یاه تیقفوم رد رثوم و مهم لماوع اب ار هزاس نیا هطبار دنا هتشاد یعس . دنروآ هطبار یلغش تیاضر اب یناجیه شوه هک تسا هداد ناشن یددعتم تاقیقحت لاثم یارب رد تمواقم و یلدمه شیازفا تلع هب یناجیه شوه ای و . دراد یا هظحلام لباق و میقتسم
راب( دشخب یم دوبهب ار یلغش درکلمع ، سرتسا ربارب -
رکراپو نوا
،13
2000 نیاربانب . )
و میظنت و اه ناجیه تخانش و تملاس داجیارد یساسا تاکن زا اهنآ حیحص تیریدم
.دنشاب یم دارفا یلغش یاه سرتسا شهاک ماجنا یناور و ینامسج تملاس اب یناجیه شوه طابترا هنیمز رد یددعتم تاعلاطم تروص هب مه ، یناجیه شوه هک تسا نآ زا یکاح هدمآ تسد هب جیاتن .تسا هتفرگ
قتسمریغ تروص هب مه و میقتسم . دراد طابترا تملاس اب می
11 . Salovey and Miller
12 . Golman
13 . Bar – on and parker
یولاس(تاعلاطم . دراد ریثات تملاس تیفیک رب یوحن هب یناجیه شوه یازجا زا مادکره
،ناراکمه و 2002
، یناضمر زا لقن هب ،.
1386 هدش کاردا یناجیه شوه نیب هک داد ناشن )
شوه هک یوحن هب . دراد دوجو یراد ینعم هطبار یصخش نیب و یناور یاهدرکلمع و رتشیب یصخش نیب تیاضر و یلدمه ،رتمک یعامتجا بارطضا و یگدرسفا اب ، لااب یناجیه . تسا وس مه رت هتفای شزاس یا هلباقم یاه کبس و هب دنناوت یم هک یدارفا لاامتحا هک دنریگ یم هجیتن تیاهن رد شناراکمه و یولاس
خ یاهتلاح و دنیامن کرد ار اهنآ ، هدرک هجوت دوخ تاساسحا ، دننک یزاسزاب ار دوخ یقل
. دننک هلباقم اهنآ اب رت تحار و هدناسر لقادح هب ار از سرتسا تاقافتا ریثات تسناوت دنهاوخ نوسردنا و سند، یجورایس یشهوژپ رد (14
2002 زپول رتسا ، ایرام هزوج زا لقن هب ،.
،زویربرلایپو 2008 15
تملاس و سرتسا لیدعت رد یناجیه شوه شقن هب ) . دنتخادرپ یناور
لیدعت ار یناجیه شوه یاهریغتم و سرتسا نایم هطبار یناجیه شوه هک داد ناشن جیاتن حطس و هتشاد سرتسا زا یرتمک تاریثات لااب یناجیه شوه اب دارفا نینچمه .دنک یم . دنداد ناشن ار یگدرسفا زا ینییاپ ( نملگ 1380 یازجا زا یکی ناونع هب یهاگآدوخ شقن هب ) تملاس رد یناجیه شوه
هاگآ دوخ یحور تلااح هب تبسن لااب یهاگآدوخ اب دارفا : دیوگ یم و هدرک دیکات یناور دنسانش یم ار دوخ یصخش دودح و هدوب لقتسم ، دنتسه ساسح دوخ یگدنز هب ، دنتسه .دنراد یگدنز هب یتبثم شرگن و دنرادروخ رب یبوخ یناور تملاس زا ، ددعتم تاعلاطم و فیصوت ، لیلحت رتهب ار دوخ براجت دارفا هچ ره هک دنا هداد ناشن
یهاگآ دوخ لامعا و اه ناجیه ،راکفا یاهدمایپ و اهدنیارف ، لماوع هب تبسن و دننک نییبت . دنرت قفوم یگدنز رد و هدوب رادروخرب یرتشیب یناور تملاس زا ، دنشاب هتشاد یرت حضاو
، ینابرق(
1380 .)
14 .Deanc & Anderson
15 .Jose maria & Esther lopez & Pilar berrios
ینراس (16
998 1 یسررب رد زین ) 400
یناجیه شوه هک یدارفا تفایرد ، نانکراک زا رفن
هدوب رادروخرب راک رد یرتشیب للاقتسا و یگدنزرس ، طاشن ، یباداش زا ، دنا هتشاد یرتلااب رتمواقم سرتسا ربارب رد ،رت نیب شوخ یگدنز هب تبسن نینچمه . دنراد یرتهب درکلمع و ، ب تیقفوم و تفرشیپ زا و . دنا هدوب رادروخرب یگدنز رد یرتشی
یاه هفلوم زا کی مادک هکنیا رب ینبم یلبق تاقیقحت رد دوجوم یاه ضقانت هب هجوت اب یم رارق ریثات تحت رتشیب ار یلغش سرتسا ، یناور تملاس یاه سایقم و یناجیه شوه
و یناور تملاس و یناجیه شوه نیب هطبار یسررب لابند هب شهوژپ نیا دهد رد اهنآ شقن
.دشاب یم ناملعم یلغش سرتسا نییبت 1-3 :هلئسم تیمها و ترورض :
دنوادخ هک تسا تهج نیدب و تسا نیمز هرک دوجوم نیرت هدیچیپ ناسنا کش یب ره زا رتشیب و تسا هداد رارق نیمز یور رد دوخ نیشناج و تاقولخم فرشا ار ناسنا لاعتم
میلعت هب جایتحا یرگید دوجوم مامت رد تیبرت و میلعت تیمها و ترورض . دراد تیبرت و
.تسا ریذپانراکنا ریخا نرق رد هژیو هب یرشب خیرات لوط یدایز تاعلاطم و دوش یم یفرعم ناهج رد سرتسا رپ رایسب لغش کی ناونع هب یملعم یناور و ینامسج تملاس رب یدج ریثات تسا نکمم یطارفا سرتسا هک دهد یم ناشن
عم جیاتن تسا نکمم و هدوب ناملعم نیب رد کرتشم لکشم کی سرتسا .دراذگب نامل یتح یضعب و دنوش یم هتسشن زاب دوز ناملعم یضعب لاثم یارب . دشاب هتشاد یددعتم یاهیرامیب رطخ هک تسا نکمم یمئاد سرتسا نینچمه . دننک یم کرت ار دوخ لغش یگدوسرف ، یگداتفا اپ زا لثم یناور و ینامسج ( دهد شیازفا ار ینامسج یاهیگدینت و
،یچ،یت ،.وه،یب ،.یج ، یس ،.گنای ، سکا 200917
. )
و میلعت هزورما ار یمدآ تیبرت
نیرتراوشد زا و نیرت فیرظ ،
ناسنا یاهراک نیرتروشرپ
دنناد یم و جرارپ یرما ار نآ .
دننک یم فیصوت ریگ تقو ،
و هرمث هک و یعطق جیاتن
ییاهن
رید نآ دیآ یم راب هب
ار شقن نیرترب ناملعم نایم نیارد . و دنراد هدهع هب
زاغآ هطقن
16 . Sorny
17 .X.yang & C.ge & B.hu & T.chi
و یشزومآ لوحتره دنور یم رامش هب یشرورپ
و شخبرثا ناملعم هب اهروشک همه . هزیگنا اب
ب ع ه زا یکی ناون ناکرا
شزومآ و
زاین شرورپ دنراد
، دوخ ناناوج دنناوتب ات بلاقرد ار
و میلعت متسیس یتیبرت
و هداد شرورپ دوخ شزومآ یلصا دننک زهجم رتهب یا هدنیآ یارب
، ینسح سیردت(
1372 .)
.دنشخب ققحت ار تیبرت و میلعت یساسا یاه فده نیا دنناوت یم یناسک هچ یتسار ، دنتسه تیبرت و میلعت یرجم و هناوتشپ ،روحم تقیقح رد هک ناملعم زج هک تسا یهیدب
ناوت یمن ار یرگید ناسک تیمها .دشاب هتفرگ رارق فادها نیا دروآرب سار رد هک تفای
یساسا و مهم لغاشم زا یکی یملعم و تسا راکشآ ناگمه رب یا هعماج ره رد یملعم لغش ناملعم هدهع رب لسن کی شرورپ و تیاده تیلوسم و . دوش یم بوسحم یا هعماج ره م یاه ریغتم رد شهوژپ و هجوت نیاربانب . دشاب یم هعماج هنیمز رد هژیو هب ملعم هب طوبر
. دسر یم رظن هب یمهم رایسب عوضوم اهنآ تملاس هب هجوت و یلغش سرتسا دننام ، یلغش هب ندیسر یارب ، هدوب ناملعم تسد هب روشک تفرشیپ و تعنص هخرچ هک ینونک ناهج رد هب هجوت هتفرشیپ یا هعماج هب ، هعماج لیدبت اذل و روشک ییافوکش و ییافک دوخ تملاس
.دشاب یم یتیمها رپ هلئسم ناملعم و هدارا اب ، ملاس نیملعم اب یگنتاگنت طابترا لدتعم و ایوپ ،ملاس تیبرت و میلعت نیاربانب اب تیبرت و میلعت تلاسر سپ . دراد طاشن اب و دهعت ، تیلوسم ساسحازا راشرس و ناوترپ
ران و ناوتان ، هدرسفا، برطضم ، هتسخ ناملعم دوجو هک ارچ . تفر دهاوخ لاوس ریز یضا
ددرگ یلوتسم نآ هب یدیماان و سای هیحور ات ددرگ یم ثعاب ملعم دنیاشوخ ان یبصعراشف
، هاوخ یدمحم( . ددرگ راد هشدخ نانآ تزع و سفن هب دامتعا و 1378
.)
بجوم هک یلماوع ییاسانش و یلغش یاه هنیمز رد ناملعم لئاسم هب هجوت تهج نیمه هب یازفا .تسا یمهم رایسب عوضوم ددرگ یم نانآ یلغش سرتسا شهاک و ییاراک ش
نییاپ ناملعم یگدنز تیفیک هک داد ناشن تفرگ ماجنا نیچ روشک رد هک یشهوژپ رد یزیچ نآ زا رتشیب یلیخ ناملعم یلغش یاه سرتسا و . دوب نیچ یمومع تیعمج زا رت
رد یفرط زا و . دندرک یم شرازگ ناکشزپ هک دوب یاه سرتسا هک دش صخشم قیقحت نیا
نییاپ یناور و ینامسج تملاس هدننک ینیب شیپ دایز ینامسج و یتخانش ناور ، یلغش یرلاو (دشاب یم 2002 18
، یچ،یت ؛وه،یب ،یج ، یس ؛گنای ، سکا زا لقن هب ،.
2009 .)
هب ار یروشک ره هجدوب زا یهجوت لباق مهس ، شرورپ و شزومآ هزورما یفرط زا دوخ
، یسایس داعبا رد صوصخب ، تیبرت و میلعت شقن و تیمها هب هجوتاب . دهد یم صاصتخا هژیو هب شرورپ و شزومآ تیفیک دوبهب تهج رد هک تسا یرورض یعامتجا و یداصتقا ات ، دریگ تروص یساسا یاه تیلاعف ، نامزاس نیا یاه هدننادرگ ناونع هب ناملعم تیعضو هیامرس نتفر رده هب زا یشان اجنیا زا هلئسم ترورض .دوش یریگولج یدام و یناسنا یاه
تهج نیمه هب . تسا یراک یاه طیحم ریذپان بانتجا تمسق یلغش سرتسا هک دوش یم یلغش یاه سرتسا ندرک مک تهج رد اذل . ددرگ یم بوسحم یعیاش لاماک عوضوم کی تن هب هجوت اب تسا دیما.دشاب یم مزلا یساسا یاه ماگ ناملعم میناوتب رضاح شهوژپ جیا
.میهد هئارا فادها نیا هب یبای تسد یارب یلمع و یرظن تاحیولت 1-4 : شهوژپ یاهریغتم :
: نیب شیپ یاهریغتم 1 - نآ یاه هفلوم و یناجیه شوه
یزیگنا دوخ یهاگآ دوخ یلرتنک دوخ یلدمه ای یعامتجا یرایشوه یعامتجا یاه تراهم 2 - م ریز و یناور تملاس نآ یاه سایق
بارطضا یگدرسفا ندرک ینامسج یعامتجا یاه درکراک رد للاتخا
18 . Valeri
: کلامریغتم یلغش سرتسا
1 - 5 :شهوژپ فادها :
اهنآ شقن و یناور تملاس و یناجیه شوه نیب طابترا نییعت رضاح شهوژپ یلک فده
دشاب یم ناملعم یلغش سرتسا نییبت رد :صاخ فادها 1 - نیب هطبار نییعت ناملعم یلغش سرتسا و یناجیه شوه
1-1 - ناملعم یلغش سرتسا و یهاگآدوخ نیب هطبار نییعت
2-1 - ناملعم یلغش سرتسا و یلرتنک دوخ نیب هطبار نییعت
3-1 - ناملعم یلغش سرتسا و یلدمه ییاناوت ای یعامتجا یرایشوه نیب هطبار نییعت
4-1 - یلغش سرتسا و یعامتجا تراهم نیب هطبار نییعت ناملعم
5-1 - ناملعم یلغش سرتسا و یزیگنا دوخ نیب هطبار نییعت
2 - ناملعم یلغش سرتسا و یناور تملاس نیب هطبار نییعت
1-2 - ناملعم یلغش سرتسا و بارطضا نیب هطبار نییعت
2-2 - ناملعم یلغش سرتسا و یگدرسفا نیب هطبار نییعت
3-2 - غش سرتسا و ینامسج یاه هناشن نیب هطبار نییعت ناملعم یل
4-2 - ناملعم یلغش سرتسا و یعامتجا درکراک رد للاتخا نیب هطبار نییعت
3 - ناملعم یناور تملاس و یناجیه شوه نیب هطبار نییعت
4 - ناملعم یلغش سرتسا و یناور تملاس ،یناجیه شوه نیب هناگ دنچ طباور نییعت
1-6 :یشهوژپ یاه هیضرف :
1 - لغش سرتسا و یناجیه شوه نیب .دراد دوجو یفنم هطبار ناملعم ی
1-1 - .دراد دوجو یفنم هطبار ناملعم یلغش سرتسا و یهاگآدوخ نیب
2-1 - .دراد دوجو یفنم هطبار ناملعم یلغش سرتسا و یلرتنک دوخ نیب
3-1 - دوجو یفنم هطبار ناملعم یلغش سرتسا و یلدمه ییاناوت ای یعامتجا یرایشوه نیب
.دراد
4-1 - متجا تراهم نیب .دراد دوجو یفنم هطبار ناملعم یلغش سرتسا و یعا
5-1 - .دراد دوجو یفنم هطبار ناملعم یلغش سرتسا و یزیگنا دوخ نیب
2 - .دراد دوجو یفنم هطبار ناملعم یلغش سرتسا و یناور تملاس نیب
1-2 - .دراد دوجو تبثم هطبار ناملعم یلغش سرتسا و بارطضا نیب
2-2 - غش سرتسا و یگدرسفا نیب .دراد دوجو تبثم هطبار ناملعم یل
3-2 - .دراد دوجو تبثم هطبار ناملعم یلغش سرتسا و ینامسج یاه هناشن نیب
4-2 - .دراد دوجو تبثم هطبار ناملعم یلغش سرتسا و یعامتجا درکراک رد للاتخا نیب
3 - .دراد دوجو تبثم هطبار ناملعم یناور تملاس و یناجیه شوه نیب
4 - یناجیه شوه نیب .دراد دوجو هناگدنچ هطبار ناملعم یلغش سرتسا و یناور تملاس ،
1 - 7 : اهریغتم فیراعت : : یناجیه شوه یموهفم فیرعت
لاس رد راب نیلوا 1990
نایب یارب ار یناجیه شوه حلاطصا یولاس مان هب یسانشناور
هرادا ییاناوت و نارگید تاساسحا اب یدردمه ، دارفا تاساسحا کرد و تیفیک قلخ بولطم
و نارگید و شیوخ تاساسحا تخانش رب لمتشم ، شوه نیا تقیقح رد .درب راک هب وخ و هب هک تسا یلماع یترابع هب . تسا یگدنز رد بسانم تامیمصت ذاختا یارب نآزا هدافتسا یعامتجا یاهتراهم نتشاد هطساو هب و دنک یم هزیگنا داجیا صخش رد ، تسکش ماگنه قرب هب رجنم ،لااب ، هداز نسح ( دوش یم مدرم اب بوخ هطبار یرار
1388 .)
راب فیرعت قبط یناجیه شوه -
( نا 2000 و اه شناد زا یا هعومجم زا تسا ترابع )
روط هب یطیحم یاهزاین هب خساپ رد ار ام یلک تیلباق هک یعامتجا و یناجیه یاه ییاناوت اوم لماش هعومجم نیا . دهد یم رارق ریثات تحت یرثوم .تسا ریز در
. نتشیوخ نایب تردق و دوخ مهف و کرد ، دوخ زا ندوب هاگآ ییاناوت . اهنآ نایب تردق و نارگید مهف و کرد ، نارگید زا ندوب هاگآ ییاناوت . نتشیوخ رد اه هناکت لرتنک و دیدش یاه ناجیه اب ههجاوم ییاناوت عامتجا تیهام اب یلئاسم لح و تارییغت اب قابطنا ییاناوت . یدرف ای و ی
Surname: Sadeghian Name: Ali
Title of thesis: The investigation the relationship between emotional intelligence and mental health and the role of them in explanation of job stress.
Supervisor(s): Naser Sobhi gharamaleki Advisor(s): Nader Hajloo
Graduate Degree: Master scince Major:Psychology Specialty:Gerenal University of mohaghegh Ardabili Faculty:Pardis of Namin Literature & Humanities Graduation date: 2010/05/4 Number of pages:105
Keywords: occupational stress, mental health, emotional intelligence.
The purpose of the present study was the investigation the relationship between emotional intelligence and mental health and the role of them in Explanation of job stress . The method of this research is correlative - descriptive . Statistical society was malekan city teachers . The sample of research is 200 individuals (116 male and 84 female) that selected randomly . The instruments were used in this study consisted of three parts : General health questionnaire (GHQ), Cyber and Shering Emotional intelligence questionnaire and Karyaco and Sutcluff occupational stress questionnaire . Data was analyzed by using descriptive statistics ( frequency districation, means and standard deviations) and inferential statistics (independent - samples T test , one – wey anova , correlations pearson , stepwise regression) . Data analysis showed that there were positive and significant relationship between emotional intelligence and mental health . There were negative and significant relationship between emotional intelligence and the components with job stress.
There were negative and significant relationship between mental health and job stress . And there were positive and significant relationship between subscale of mental health and job stress . The result of analyze stepwise regression showed that emotional intelligence and mental health significantly predict job stress . This two variable predict the 82 percent of job stress . Also result of analyze showed that components of mental health and emotional intelligence have the significant role in predict of job stress in teachers . Within this components, anxiety has high role in predict of job stress and explaned 61 percent of variance of job stress . After this component, components self control, social function disorder, somatization disorder, social skill, depression, self awareness, have the high role in predict of job stress in teachers and their effects is significant . Therefore to reduct jub stress we must reduct anxiety , social function disorder, somatization disorder, depression and increased the self control, social skill and self awareness.
Department of psychology
Faculty of Pardis of Namin Literature & Humanities
The study of
Relationship Between Emotional intelligence and Mental health and the role of them in Explanation of job stressSupervisor:
Dr.Naser Sobhi Gharamaleki
Advisor:
Dr.Nader Hajloo
By:
Ali Sadeghian
Jul-2010
