۶۳ 74 - ۶۳ تاحفص
رب هلحم طیحم یدبلاک و یعامتجا داعبا ریثات یبایزرا نینک اس یتملاس سح و یناور تملاس
*)زیربت هیدشر هلحم یهوژپ دروم(
3ینامزون نیشون ،۲ولگب هرق ونیم ، 1**یملاغریم یضترم
.ناریا ،زیربت ،زیربت یملاسا رنه هاگشناد ،یزاسرهش و یرامعم هدکشناد ،یرهش یحارط رایشناد۱ .ناریا ،زیربت ،زیربت یملاسا رنه هاگشناد ،یزاسرهش و یرامعم هدکشناد ،یرامعم رایشناد۲ .ناریا ،زیربت ،زیربت یملاسا رنه هاگشناد ،یزاسرهش و یرامعم هدکشناد ،یرهش یحارط دشرا یسانشراک ۳
)۹۶/5/۱8 :ییاهن شریذپ خیرات ،۹۶/۲/۱۲ :هلاقم تفایرد خیرات(
هدیکچ .تــسا شیازفا هب ور یــنونک عــماوج رد یــناور و ینامــسج داــعبا رد ،نــمزم یتملاــس تلاکــشم عویــش هدننک نییعت دناوت یم ،یناریا یاهرهــش یدبلاک-یعامتجا مهم رصانع زا یکی ناونع هب ،هلحم طیحم توافتم ییاضف یاهوگلا رد یتملاــس جیاتن یاه توافت هب رجنم و دــشاب یتملاــس اب طبترم یاه راتفر ،نینک اــس یناور تملاــس و یتملاــس سح رب راذگریثات لــماوع یــسررب ،رــضاح شــهوژپ زا فدــه .ددرــگ یاضف و مک ارت ثــیح زا توافتم یــیاضف یوگلا اــب یتنوکــس یاه هنوگ رد ،هلحم طــیحم اــب طاــبترا رد تیاــس باختنا رد یرــیگ هنومن قــطنم و هدوــب یقیفلت ،یتخانــش شور درــبهار .دــشاب یم یــمومع زاــب زاب یاضف ،ییاضف هــنوگ هــس رد زیربت هیدــشر هلحم .تــسا یفداصت یرامآ هعماج باختنا و دــنمفده یطاحم یمومع همین ،)طسوتم مک ارت( یطیحم یصوصخ همین ،)نییاپ مک ارت( یطاحم یصوصخ همین اه هتفای .تفرگ رارق یــسررب دروم لصفلاب هزوح و یا هلحم ،ینایم ،یدرف سایقم راهچ رد )لااب مک ارت(
،لااب مک ارت و طــسوتم مــک ارت ،نییاپ مــک ارت یتنوکــس هنوگ نینک اــس بیترت هب هــک دــشاب یم نــیا رــگنایب نیرتــشیب یاراد یدرف سایقم نینچمه ؛دندرگ یم یناور یناــشیرپ راچد رتمک ،یراد ینعم تواــفت اــب یناشیرپ دروم رد هک یتروص رد دــشاب یم )دمآرد حطــس ،تیــسنج ،نــس( یتملاــس سح رب یراذگریثات )یعامتجا تاقبط یاه توافت ،یعمج تیوه ،ینمیا ،یعمج یاضف تیریدم( ینایم ساــیقم ،یــناور .دراد یرتلااب یگدننک نییعت نازیم
یدیلک یاه هژاو .زیربت هیدشر هلحم ،یتملاس سح ،یناور تملاس ،هلحم یکیزیف و یعامتجا طیحم ،اضف یوگلا
و یناور ،ینامــسج تملاــس رب هلحم مک ارت ،اضف راتخاــس ریثات یبایزرا " :ناونع اب موــس هدنراگن دــشرا یــسانشراک همان نایاپ زا هتفرگرب هلاقم نیا * .دشاب یم مود و لوا ناگدنراگن ییامنهار اب ")زیربت رهش تلاحم یهوژپ دروم(نینکاس یعامتجا .E-mail: m.mirgholami@tabriziau.ac.ir ،۰4۱-۳55۳۹۲۰۰ :ربامن ،۰۹۱۰4۱۲۰۰۳4 : نفلت :لوئسم هدنسیون **
۱۳۹۶ ناتسبات ۲ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن
۶4
۱۳۹۶ ناتسبات ۲ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن
همدقم
یگتفای هعــسوت یلصا یاه صخاــش زا یــکی ناونع هــب ،تملاــس اهروشکرـــثک ا دــیک أت دروـــم دراوــم زا رــشب یــناهج قوــقح و عــماوج هــتفرگ تروــص تاــعلاطم .)۱۳۹-۱7۰ ،۱۳۹۲ ،فاــبجک لآ( تــسا و یعامتجا طــیحم تیفیک هک دــشاب یم نیا رگنایب هــطیح نــیا رد تملاــس رب دناوت یم ییاتــسور ای یرهــش قطانم و تلاحم یــکیزیف اب راذگریثات لماوع تیفیک و تیمک نکیل ،دــشاب راذگریثات نینکاــس توافتم فلتخم یاــه ناکم رد نوگ انوگ یاه هنیمز نــتفرگ رــظنرد رد یعامتجا نایارگ حلاصا و نایارگرهــشنامرآ رــثک ا هغدغد .دــشاب یم بلاقنا ریثات تحت هک دوب یتلاکشم عفر ،مهدزون و مهدجیه هدــس .)۱5 ،۱۳۹۰ ،دازــکاپ( دوــب هدــش داجیا اه اتــسور و اهرهــش رد یتعنص ماقرا و دادــعا رب هیکت اب ،ناکــشزپ و یرهــش ناربهر اه لاــس نــیا رد یاه هناخ رد ایراتلورپ هعماج یقلاخا و ینامــسج تیعضو تماخو لوا هــمین رد .)CHOAY, 2007, 5( دــندرک یم موــکحم ار یرهــش یناهج گنج ات )۱۹۱4-۱۹۱8( لوا یناهج گنج یط ، متــسیب نرق هب یهدخــساپ تهج هــک ییاه یزاــس هناخ رد ،)۱۹۳۹-۱۹45( مود هدش دیکات هیاس شهاک و یفاک رون تیمها رب زین دش داجیا اه یناریو یراـــمیب شنک ارپ یوگلا نــتفای اــب ،۱۹8۰و ۱۹7۰ یاه لاــس رد .دوــب یداصتقا طیارــش و یراــمیب نیـــب طاـــبترا ،ییاـــیفارغج یاـــضف رد اــت نــیاربانب . )Hunter, 1974, 1-3( دــش یم فـــشک یــعامتجا و هب رجنم ،یرامیب و تملاس ییاضف لیلحت هاگدید ،۱۹۹۰ یاه لاس دش یم »تیعقوم« موهفم دح ات )هنیمز( ناکم یانغ موهفم شهاک یمومع تملاــس یاهدیدهت ،رــضاح لاــح رد .)Entrikin, 1991, 3(
.دنوــش یم رهاظ یرگید تروص هب ،ینیــشن هموح هعــسوت زا یــشان هب یگتــسباو هــب هــک یرــگید یاــه یرامیب و تــباید ،طرــفم یــقاچ نامه هب ابیرقت ار یمومع تشادهب ،دنوش یم هداد تبسن لیبموتاً
یقلت یتایح هلئسم کی یزیر همانرب یاه یراذگ تــسایس رد هزادنا یرگید یرهــش یاه یرامیب و لــس ،شیپ لاــس دصکی هک دــنک یم ،۱۳8۹ ،ناراکــمه و ناورب ( دیدرگ یدنب هقطنم زا هدافتــسا بــجوم یتملاس چیه" تملاس رصاعم تسایس هینایب زا لقن هب بلغا .)۱۲۲ هطبار .)Prince et al., 2007, 860( "درادن دوجو یناور تملاس نودب رارق هعلاطم دروــم ههد نیدنچ یارــب یناور تملاــس و تلاحم نــیب Faris & Dunham, 1939; Kawachi & Berkman,( تــسا هــتفرگ ناوت یم تلاح ود رد ار نیــشیپ تاعلاطم یاه یتــساک .)2003, 26 یدنب هرکیپ اب یتنوکس یاه هنوگ رد اه توافت هکنیا لوا ،درک لیلحت زا ،دنتوافتم یعامتجا و یدــبلاک داعبا یاراد هــک ،توافتم یــیاضف هبرجت هکنیا مود و تسا هتفرگن رارق هجوت دروم یناور تملاس ثیح ،رضاح شهوژپ زا فده .تــسا هتفرگن رارق رظندم نینکاس هتــسیز اب قیمع یــطابترا رد تلاــحم مــک ارت و یــیاضف یاــه یگژیو یــسررب صیخــشت اب .دــشاب یم »دارفا تایبرجت« و »یناور تملاــس هدــیدپ«
-یــناور تملاــس و مــک ارت ،یــیاضف یاــه یگژیو ،داــعبا نــیب هــطبار رد یدنمراتخاــس یاهوگلا هــب ناوــت یم تلاحم رد یتملاــس ســح راذگ ریثات هــک تفای تــسد یرهــش یاــهاضف یــحارط و یزــیر همانرب رد رضاح شــهوژپ .دــشاب هعماج یتملاــس سح و یناور تملاــس رب یتملاس جیاتن رد یتوافت هچ" یلصا لاوــس هب ییوگ خــساپ یاتــسار دوجو ،تواــفتم ییاضف یاهوگلا اــب ،یتنوکــس یاه هنوگ نینکاــس نــیب هــطبار ی هدــننک فــیصوت دــنناوت یم یــیاهریغتم هــچ و ؟دراد یناور تملاــس و یرهــش یاهاضف یدبلاک و یــعامتجا یاــه یگژیو .تسا هدش هدرب شیپ ،"؟دنشاب هلحم نینکاس
نینک اــس یناور تملاــس رب راذگریثات لماوع .1 هلحم یکیزیف و یعامتجا طیحم رد
)۲016-۲010( یبرجت تاعلاطم رورم .1 .1 تاقیقحت یاهرایعم قبط تملاــس رب طیحم یدبلاک مرف ریثات ،اه یربراک طلاــتخا نوچمه یداروــم رد ناوت یم هــصلاخ روــطب ار و یناــسنا یلااب مــک ارت ،یــبتارم هلــسلسریغ و هدــینت مه رد هکبــش تاعلاطم .)5 ،۱۳8۹ ،یورسخ و ینیرحب( درک هصلاخ ینامتخاس میسقت یلصا هتسد ود هب ناوت یم ار تملاس رب هلحم ریثات ِیبرجت هدافتــسا اه یرامــشرس یزــیمم یاــه هداد زا هــک یــتاعلاطم :درــک یاه درکیور بــلاق رد میقتــسم روــط هــب هــک یــتاعلاطم و دــننک یم دننک یم یریگ هزادنا ار هلحم یعامتجا و یــکیزیف طیحم تواــفتم .)Diez Roux & Mair, 2010,125(
،)۲۰۱۶-۲۰۱۰( هطیح نیا رد هدش ماجنا یبرجت تاعلاطم یسررب دناوت یم هــلحم طیحم یاــه یگژیو هــک دــشاب یم مهم نــیا رــگنایب رد .دشاب یناور تملاس اب طبترم یاهراتفر یماح ای و هدننک دودحم اب دناوت یم ،یرهش یحارط داعبا بلاق رد یرهش یحارط ،نایم نیا
هب رجنم ،یعامتجا و یکیزیف طیحم فاطعنا لباق یاه هبنج نتفای ییاهریغتم ندرک صخشم تهج .ددرگ نینکاس یناور تملاس دوبهب اب یبرجت تاعلاطم رد هــک هلحم هدــش هتخاس و یعامتجا طــیحم زا یناور تملاــس اب هطبار رد رد ار یهباــشم راــتفر فــلتخم یاــه هنیمز لاــس زا ،هطیح نیا رد هدــش رشتنم یاه شهوژپ ،دنهد یم ناــشن دنتفرگ رارق یــسررب دروم طبترم یملع یاه هاگیاپ رد ،نونک ات ۲۰۱۰ ،۱لودج رد .دندــش باختنا طیارــش دــجاو هــلاقم ۳۲ عوــمجم رد و .تسا هدش هدروآ ،دنراد ار راد ینعم یناوارف نیرتشیب هک ییاه هفلوم ۳۱.۲5 رد ۰.۰۰۱ راد ینعم حطس رد یعامتجا ینیزگ ییادج هفلوم سح و یناور تملاــس رب یراذــگرثا یاراد تاــعلاطم جــیاتن زا ،دــصرد یلااب یگدننک نییعت و ندوب یدیلک هدنهد ناشن هک ،تسا یتملاس ۱۳ جیاتن .تــسا اه هفلوم ریاــس اب هــسیاقم رد هفلوم نیا یاــه ریغتم
۶5
یناور تملاس رب هلحم طیحم یدبلاک و یعامتجا داعبا ریثات یبایزرا نینک اس یتملاس سح و
0دنشاب یم یناور تملاس و یتملاس سح اب راد ینعم یگتسبمه یاراد فلتخم یبرجت تاعلاطم رد هک هلحم یکیزیف و یعامتجا طیحم یاه صخاش یناوارف دصرد -1 لودج
p<0000p<0001p<00001شهوژپجرا دادعت( یبرجت یاها)شهوژپ تاعتاحیضوت صخاشداعبا 49.3- Duncan et al. 2013 (18); Sarkar, Gallacher, and Webster 2013 (18), M Gao et al.2016,- ییاضف یدنویپمه یکیژولوفروم دعب 1941- - C Sarkar et al.2013(18)- بیش 49.3194139.4Beyer et al. 2014(60); Chen and Chen 2015(60); M Gao et al.2016, McKenzie et al., 2013(18)- تفاب عون 393.49.3.936 Chen & Chen, 2015 (6); Hayward et al., 2015(3); Kim, 2010(74); Byck et al., 2015(3); McKenzie et al., 2013(18),Egan et al., 2015(7); Emerson et al., 2014(13), Francis et al., 2012(79); Jokela, 2015(9); Jones et al., 2014 (6); Maass et al., 2016(6); Ruijsbroek et al., 2016; Toma et al., 2015 (2); Wheaton et al., 2015(20)
لماش شورفداوم،ردخم،یدزدروضح ،دارفاعازنیلحم(راتفریاه دض یعامتجا )یم- دشاب. یراجنهان و للاتخا یعامتجا یعامتجا دعب هلحم .93619411491.
Chen & Chen, 2015b; Egan et al., 2015(7); Elliott, Gale, Parsons, & Kuh, 2014(18); Emerson et al., 2014(13); Francis et al., 2012; Hayward et al., 2015(3); Hong, Zhang, & Walton, 2014(10); Ivory, Collings, Blakely, & Dew, 2011(42); Jones et al., 2014 (6); Kim, 2010(74); Lau & Ataguba, 2015(3); Maass et al., 2016(6); Pearson, Ivory, Breetzke, & Lovasi, 2014(1); Ruijsbroek et al., 2016; Wheaton et al., 2015(20)
ییادجشزرا رد تاکارتشا نتشادن یلصا ریغتم هس بلاق رد یعامتجا ینیزگو اه راجنهاه هزات ،رتمک نادنزرف دادعت(دمآرد رد توافت ،هلحم هب اهدراو ناکلام( رتمک قلعت سح ،)اه ان ،رتمکهناخ ،یتنوکس یرادیاپهناخ ،رتشیب یرفن کت یاهتشیب یهاگباوخ یاه عبانم ،)ر رتمک یعامتجا )رتمک یمیدق نینکاس ،رتمک نویسناپ ،دنتسه هناخ رد رتمک هک ینید
لاو( .تسا هدش فیرعت
ییادج ینیزگ - 39.41941Wheaton et al., 2015(20) رد داضت اب تیلاعفیاه هدنرادزابیمسر (دننامدروخربیاه سیلپ)، رد تراظنریغریمس، نینکاسدوخ هب مظن یمومعتسدیم دنبای. دننامینابدیدشوجدوخیزاب دوکناک رد هلحم (Sampson, Raudenbush, & Earls, 1997,918)
ریغ تراظن یمسر - 1941- Lawder, Walsh, Kearns, & Livingston, 2014(5) -یتنوکس یرادیاپ 39.4- .931Elliott et al., 2014(18); Francis et al., 2012(79); Hong et al., 2014(10); Jones et al., 2014 (6); Kim, 2010(74); Wheaton et al., 2015(20) بلغا اب یاهریغتمتیامحتیامح ،یساسحایتاعلاطا(،تحیصنییامنهار و شیپنداه)، تیامحسوسحم(تیامحیاه ،یلام کمک یاه یراتفر)، تلاماعتیعامتجاتبثم ، هدیجنس هدش تسا(Sherbourne & Stewart, 1991,707)
تیامح یعامتجا یاه 49.339.439.4Beyer et al., 2014(60); Mullings et al.2013(6); Ochodo, Ndetei, Moturi, & Otieno, 2014(9); South, Kondo, Cheney, & Branas, 2015(12); Sugiyama et al., 2016(2); Weimann et al., 2015(6) صخاش شجنستوافتهزیلامرنهدش ( یگنیزبسNDVI یسرتسد یسررب ای و ،) هلصاف رد زبس عونصم و یعیبط طیحم هب نینکاس0 ات10 .یگدنز لحم زا هقیقد یاضف هب یسرتسد زبس
یدرکلمع دعب هلحم 1941- 1941Duncan et al., 2013(18); Francis et al., 2012(79) یمومع زاب یاضف تیفیک و مکارت شجنس نآ هب یسرتسد و یمومع زاب یاضف 39.4- 1941McKenzie et al., 2013(18); Ochodo et al., 2014(9); Sharp, Denney, & Kimbro, 2015(5) - دحاو هب یسرتسداه ی هنازور 49.3- - Sarkar et al., 2013(18); Stronegger, Titze, & Oja, 2010(56); M Gao et al.2016- یربراک طلاتخا 49.3- - M Gao et al.2016, Stronegger, Titze, & Oja, 2010(56) - ینمیا 39.449.339.4Bond et al. 2012(), Egan et al., 2015(7); Hayward et al., 2015(3); Jones et al., 2014(6); Kim, 2010(74); Mullings et al., 2013(6); Stronegger et al., 2010(56); Wheaton et al., 2015(20) رازآ یادص و رس ،مسیلادنوعمج هوحن ،هدنهدهلابز یروآهدش اهر یاهانب ،اه یراجنهان و للاتخا یکیزیف
۶۶
۱۳۹۶ ناتسبات ۲ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن
-یعامتجا یراجنهان و للاتخا هک داد ناــشن هعلاطم ۳۲ زا هعلاطم دوبن هجیتن رد و یعامتجا یاهرطخ و تنوشخ ضرعم رد نتفرگ رارق یاه للاتخا و یگدرــسفا جــیاتن رب راذگرثا یــلماع ،هــلحم رد -تــینما و یراد ینعم نازیم اب ،یکیزیف یراجنهان نینچمه ؛دشاب یم یراتفر هفلوم ریاس هب تبسن یرتشیب یناوارف یاراد ،۰.۰۱ و۰.۰۰۱ ریثات تدش دهد یم ناــشن هنیمز نیا رد تاعلاطم رورم .)۱ لودج( دــشاب یم اه یناور و ینامسج تملاــس رب هلحم یکیزیف یاه هفلوم یرــس کی هک .درک هراشا ریز لماوع هب ناوت یم اهنآ هلمج زا هک تسا راذگ ریثات نینکاس مک ارت .۲ .1 یاه مکارت رد ینوکــسم یاه هعومجم یحارط فلتخم یاهوگلا لاغــشا حطــس و مک عافترا /مک لاغــشا حطــس و دایز عافترا ،ناــسکی Echenique and Saint,( طسوتم لاغشا حطس و طسوتم عافترا /دایز یناور تملاس رب یراذگریثات رد یتوافتم جیاتن تسا نکمم )2001, 12 لماع ار لااــب یاه مکارت ،تاــقیقحت زا یخرب .دــشاب هتــشاد نینکاــس دنناد یم یعامتجا تلاــماعت یاقترا و دارــفا هــهجاوم هدــنهد شیازفا هب مکارت هــک دــنرواب نــیا رــب رــگید یــخرب لــباقم رد و )Raman, 2010(
هتشاد یعامتجا تلاماعت رب یفنم ریثات دناوت یم ماحدزا زورب هطــساو یتبثم هطبار هک دنهد یم ناشن تاعلاطم رورم .)Dave, 2011( دشاب دوجو یناور یناــشیرپ و ،اــضف رد دارــفا دادعت ،ماــحدزا صخاــش نــیب نازیم لیلد هب لااب یــکرادا مــکارت ساــسحا .)Evans 2003, 539( دراد یلااب حوطــس و اه اضف یــگدیچیپ و یــیاناوخان ،اــضف ندوــب روصحم یخرب .)4۳ ،۱۳۹۶،ناراکمه و یندم( دیآ یم دوجو هب اهنآ رد اه تیلاعف بسانمان و کیدزن هلصاف و )ماحدزا(یغولش دندقتعم ناسانش ناور ددرگ یم رجنم یناور و یــکیژولویزیف ،یمــسج تاعیاض هب ،دارفا نــیب یاه بیــسآ رگید و یــشکدوخ ،یرگــشاخرپ بلاق رد تاعیاض نــیا و .)۱۰4 ،۱۳۹۲ ،یــیانمت و ناــیئابطابط( دنک یم ادــیپ دومن یــعامتجا یتنوکس یاه هنوگ ییاضف یوگلا .3 .1 ،دنــشاب یم یتملاــس اــب هــطبار رد هــک هــلحم زا یــیاه یگژیو دــشر" ،"نــیون یزاــسرهش" یرهــش یــحارط یاــه یروئت رد ارــیخاً Rodriguez, Khattak( دنا هدــش حرطم "ییارگرهــشون" و "دنمــشوه یاه یدنب هرکیپ اــب تاــعلاطم نــیا بــلغا هــک ،)& Evenson, 2006 لاــصتا نازــیم ،رادــم هدایپ یاــه هلحم تــیمها ،تواــفتم یــیاضف
Bur- (دــنهد یم رارق رظن دم ار یرــبراک طلاــتخا و اــه نابایخ یلااــب یدــنب هرکیپ رــیثات ،تاــعلاطم زا یــخرب .)goine et al. 2015, 2 نازیم و یــکیزیف یــسرتسد راــیعم یاــنبم رــب ار تملاــس رــب یــیاضف و )Marshall, Piatkowski, & Garrick, 2014( اــه نابایخ لاــصتا دروم ار )South et al., 2015( یرــصب یرــیذپذوفن رایعم رــگید یــخرب یتنوکــس یاه هنوگ بلغا ،یلکــش ظاــحل زا .دــنا هداد رارــق هــعلاطم ،درــفنم یاــه کولب ،یــطیحم ناــمدیچ بــلاغ رد ییاــسانش لــباق Biddulph 2007,(تــسا اه کولب ریاــس زا یبیکرت و یفیدر یاه کولب دوخ هک وــگلا هــس یانبم رب تاعطق کــیکفت هوــحن نــکیل ،)49-53 و کلمت عوــن ،یــسرتسد لماــش یــعامتجا یهدنامزاــس زا یداــعبا دهد یم ناــشن ار ندوب یصوصخ و یــمومع نازــیم ،دنتــسه عبانم رد اــه تیلاعف زا یرایــسب ،عــقاو رد .)۱۳5 ،۱۳87 ،روــپ یــندم(
یصوصخ یاضف کرتــشم لصف تدــش هب هتــسباو ،یرهــش یاضف do Eirado Amorim, Barros Filho, and Cruz,( تــسا یــمومع و ی هدــننک نییعت ،یــحاون کــیکفت یوــگلا ،نــیاربانب . )2014, 60 رد .دــشاب یم یــعامتجا یــگدنز ثــیح نــیا زا و اــضف شدرــگ هوــحن یــمومع زاــب یاــهاضف هــب یــکیدزن ،یرهــش یــحارط یاــهامنهار ،یناور تملاــس جــیاتن دربــشیپ یارب مــهم یگژیو ناوــنع هــب اررــکمً .)Koohsari et al, 2013, 92( دوــش یم حرطم یعامتجا و ینامــسج
شهوژپ یموهفم لدم .۲
دروم رتشیب هک ییاه هطیح ندرک هتسجرب رب هولاع رضاح هعلاطم هک ییاه تیولوا اب هطبار رد لمات هب ،تسا هدوب نارگــشهوژپ هجوت یلاخ یاضف ندرــک رپ تهج ،یــتآ یاه شهوژپ رد دــسر یم رظن هــب هتفرگ رظن رد دیاب یم ،یــناور تملاــس و هلحم طیحم نیب هــطبار رد مهم ود نیا یاتــسار رد ،یموهفم لدم ،نیاربانب .دزادرپ یم ،دوــش رد میهافم و اــه شور دربــشیپ تهج رد یماگ ات تــسا هتفای لکــش شهوژپ یموهفم لدم ،رضاح یعطقم هعلاطم رد .دشاب هنیمز نیا نایم ساــیقم ،یدرــف سایقم ،دــشاب یم ساــیقم راهچ رــب یــنتبم هب هچ ره .هلحم لــصفلاب هزوح سایقم ،یا هلحم ساــیقم ،یدرــف ینورد یعامتجا یاهراتخاــس ،میوــش یم رت کیدزن یدرــف ساــیقم
.شهوژپ یموهفم لدم -1 رادومن
۶7
یاهوگلا اه راتخاس ،نینکاــس هتسیز هبرجت رد .دنوــش یم رت گنررپ یزاسدودحم ای و یزاسدنمناوت هک دنتسه یعبانم و رادیاپ ِلباقتم هب لیامت اهراتخاــس نینچمه ؛دنراد هدهع رب ار یــعامتجا تــیلاعف Sewell( دــنراد ار یــعامتجا یاــه تیلاعف قــیرط زا ندــش دــیلوتزاب هجیتن مــه و هطــساو مــه دــعاوق و اــهراتفر نــیاربانب .)Jr, 1992, 19 .)Segre, 2014, 117( دنتسه یناسنا نلاماع یاه تیلاعف
قیقحت شور .3
.دوب دهاوخ رگتیاده یقیفلت ِشهوژپ حرط ،رضاح شــهوژپ رد ظاــحل زا رــضاح شــهوژپ رد یــفیک و یــ ّمک ی اــه هداد یروآ عــمج هــس اتــسار نیا رد ،تــسا هتفرگ تروص یــلاوتم تروــص هــب یــنامز ی ّمک-ینیع یــبایزرا ،لوا زاــف رد .تــسا هدــش فیرعت شــهوژپ زاــف رازبا .تــفرگ تروص طیحم یزــیمم طــسوت هلحم یکیزیف طــیحم تسا ۱اتوسنیم نیوریآ همانشسرپ رضاح شهوژپ رد هدافتسا دروم .دراد ییلااب ییاور و ییایاپ تاعلاطم بلغا رد هک یاــه هداد ندروآ تــسدب ،یــفیک-ینهذ یــبایزرا ،مود زاــف رد جارختــسا .۱ :تفرگ تروص ماگ راهچ رد اهنآ لیلحت هوــحن و یــفیک یاه مت داجیا .۳ ،خساپ یاهدک ییاسانش .۲ ،یملاک یاه خــساپ یعوضوم یاه مت یناوارف ای و تدــش ندرک صخــشم .4 ،یعوضوم ندروآ تــسدب تــهج ،اــه هبحاصم یاــه نتم رد هدــش ییاسانش رد .یدرــف نایم سایقم رد نینک اــس هتــسیز هــبرجت یاه صخاــش لیلحت شور زا هدافتــسا اــب لقتــسم روــط هــب قــقحم ود ،زاــف نــیا یاوــتحم هــب یبایتــسد یارــب ار اــه نتم ،۲)روــحم هداد( یــشیاریو نیا یفاــشتک ا تــعیبط هب هــجوت اــب ،دــندرک یراذــگدک یــعوضوم یعوضوم لیلحت یجاتنتــسا/یسایق درکیور زا ،هــعلاطم زا شــخب فــیصوت زا هــک یــیاه هداد زا هدافتــسا اــب سپــس .دــش هدافتــسا یتملاس نیب مهم یاه هاگرذگ رب ،هدمآ تــسدب ناگدننک تکراــشم لیهــست روظنم هب .دــش دــیک ات هــلحم )یــنورد( یــعامتجا داــعبا و .دش هدافتسا atlas.ti 6.2 رازفا مرن زا ،اه لیلحت و اه هداد تیریدم مدرــم یــ ّمک-ینهذ یاــه هداد یروآدرــگ هــب طوــبرم ،موــس زاــف هلصاف رد هک تسا یا هدودحم ،همانــشسرپ نیا رد هلحم .دــشاب یم .دراد رارــق هدنوــش شسرپ یــگدنز لــحم زا یور هداــیپ هــقیقد ۱5-۱۰ ۱لودج زا هــتفرگرب )ینورد( یعامتجا داــعبا و )ینوریب( یدبلاک داــعبا شجنــس دروم هلحم طیحم )مود زاف( یفیک-ینهذ یــبایزرا جــیاتن و لصفلاب هزوح رد نینکاس روضح سایقم ریثات نینچمه .دنتفرگ رارق تهج .دش یبایزرا )تنوکس لحم زا هقیقد ۱5 زا شیب هلصاف( هلحم ییاور و یــیایاپ هک ۳ GHQ-12 همانــشسرپ زا ،یناور تملاــس یــبایزرا ،۱۳8۱،ناراکــمه و یداــبع( دوب دــییات دروم یــناریا هــعماج یارــب نآ همانــشسرپ زا هدمآ تــسدب هرمن هــک یــیاجنآ زا .دــش هدافتــسا ،)45 ترابع زا ینویــسرگر لودج رد ،دــشاب یم یــفنم راــب یاراد GHQ-12 رب یتملاــس سح نــینچمه .تــسا هدــش هدافتــسا یــناور یناــشیرپ یبایزرا هنوگچ ار دوخ یتملاس تیعضو یلک تلاح رد" لاوس یانبم رثا هزادنا و تــهج ندرک صخــشم یارب .دــش یریگ هزادنا ،"؟دــینک یم هب ماگ هریغتم دنچ نویسرگر یاه لیلحت ،هتسباو ریغتم رب ریغتم ره نینچمه و T ای یکوت نومزآ اه نیگنایم ود هب ود هــسیاقم یارب ،ماگ یاه هــسیاقم ندوب راد ینعم نومزآ یارب 4سیلاو-لاکــسورک نوــمزآ
هزاب رد رــضاح شهوژپ .تــسا هتفرگ تروــص ود هــبود یاــه نیگنایم .تسا هتفرگ تروص ۹5 هام دادرم ات ۹4 هام رذآ ینامز
هعلاطم دروم هدودحم .4
نوع یاه هوک هــب دودحم لامــش تمــس زا ،زیربت هیدــشر هلحم قرــش تمــس زا ،رما یلو هلحم توراجم رد برغ تمــس زا ،یلع نب نارادــساپ هارــگرزب هــب دودــحم بوــنج زا و هــشیمغاب هــیهلا هــلحم هیدــشر هلحم باختنا لــیلاد .دــشاب یم )زــیربت یلامــش رذــگ راــنک(
اب هیدــشر هلحم هک دــشاب یم ثیح نیا زا یدروم هنومن ناوــنع هــب نیب هــسیاقم ناکما ،توافتم یتنوکــس یاضف یاه هنوگ ندوب اراد یاه هداد نیب یگتسبمه فشک ،توافتم ییاضف یاه یدنب هرکیپ هب اب ار یکیزیف -یعامتجا هدش هتخاس طیحم یاه هداد و تملاــس یاه یگژیو( یــکیفارگومد یاهریغتم یراذــگریثات ندناــسر لــقادح اب ینوکــسم هنهپ .دزاــس یم نکمم )یداوــس اــب حطــس ،یداــصتقا رد مهــس نیرتــشیب ینوکــسم ۱455 دحاو دادعت اب و 74/7 تبــسن .)۹۲ ، ۱۳84، طیحم شقن رواشم نیسدنهم( دشاب یم هیحان نیا هیدشر هلحم یتنوکس یاهاضف یدنب هنوگ .1 .4 لکشتم ار یرهش یاهاضف یسانش تخیر یدنب هقبط ناوت یم لماوع زا هـــک درک فیرعت ثلثم و هرـــیاد ،عبرم یلصا لکـــش هـــس زا ،ندرک هعطق هعطق ،ندرـــکراد هیواز :دـــنریذپریثات رـــیز یدنب لودم ؛نتفای لکش رییغت و رصانع بیکرت ای لخادت ،ندـــش ماغدا ،قاحلا اب ییاضف یاـــه پیت هـــیلک دـــناوت یم ،یدـــنب لودم لـــماوع نـــیا .)۲۳ ،۱۳8۳ ،رـــیرک( دروآ دوجو هب ار مـــظنمان و مظنم یاه لکـــش یاهاضف نامدیچ هوحن تخانش ،شهوژپ زا شخب نیا رد فده ،دـــشاب یم اه اضف یدنب هنوگ تـــهج هیدـــشر هلحم رد یلاخ و رـــپ تهج ،زاب یاضف اـــب ناـــشطابترا و اه انب رارقتـــسا هوحن رب دیک ات اب کی ره رد اه ریغتم نـــیب هطبار یاه تهابـــش و اه توافت هـــسیاقم یارب ،هعلاطم نیا رد هدافتـــسا دروم یاه کینکت .اهاضف هـــنوگ زا ،۱۳8۹ ،هداز یضاق و رف ینیع( یتنس شور-فلا اه اضف یدنب هنوگ تـــسا یروحم طوطخ لـــیلحت یاـــنبم رـــب یدنب هتـــسد-ب ،)4۰ تملاس یاه هداد نیب هسیاقم ،اتسار نیا رد .)Hanna, 2007, 12(
هنوگ هـــس بلاق رد هیدـــشر هـــلحم یـــعامتجا و یـــکیزیف طـــیحم و .)۲ لودج(رپ و زاب یاضف یانبم رب ،تـــسا هتفرگ ماجنا صخـــشم
اه هتفای لیلحت. 5
زا لصاح یاــه هداد لیلحت ،ینهذ و یــنیع یاه یبایزرا زا ســپ :دریگ یم رارق یسررب دروم موس و مود و لوا زاف بلاق رد شهوژپ
هلحم طیحم ینیع یبایزرا -لوا زاف .1 .5 هــب عوــمجم رد هیدــشر هــلحم یاــه کولب ،رــضاح هــعلاطم رد یاه یگژیو هب هجوت اب اه شخب زا کی ره ،دــش میــسقت شخب ۲۰5 عومجم رد IMI همانشسرپ .دــشاب یم رتم ۱5۰ ات 5۰ نیب نآ صاخ
یناور تملاس رب هلحم طیحم یدبلاک و یعامتجا داعبا ریثات یبایزرا نینک اس یتملاس سح و
۶8
۱۳۹۶ ناتسبات ۲ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن
.دهد یم رارق یبایزرا دروم کولب کی زا شــخب ره رد ار یــگژیو ۱7۹ نــیب تواــفت رــثک ادح هــب یبایتــسد یارــب ،زــین رــضاح هــعلاطم رد دعب تــشه بلاق رد همانــشسرپ هیوگ ۱7۰ ،یــسررب دروم هنوگ هــس یاطخ شــهاک یارــب ؛تــفرگ رارــق یــسرررب دروــم یرهــش یــحارط تاعاــس نیب یباتفآ یاهزور رد اه شخب یمامت یاه هداد ،نوــمزآ ره ۶درادناتسا هرمن ،یتنوکــس هنوگ ره رد .دــش یروآ عمج ۱۳ ات ۱۱ یبایتــسد یارب ،رایعم فارحنا و نیگنایم یانبم رب اــه هیوگ زا کــی
.دش هبساحم )لامرن عیزوت عبات( هدش هزیلامرن دادعا هب شور زا ،رــضاح هــنیمز طیارــش رد نآ ییایاپ هــب ندرــب یــپ تــهج یارب یــنورد قفاوت .تــسا هدــش هدافتــسا نومزآ زاــب -نوــمزآ یــیایاپ ،نمریپــسا یگتــسبمه بیرض هب هجوت اب شجنــس دروم هفلوم 8 ره -ینعم توافت ،یتنوکس هورگ هس نیب ،۳ لودج هب هجوت اب .دوب۰.7۲
B&E C&A D
تاعطق دادعت هعطق 7۲۶ هعطق 57 هعطق ۹8
)GRD( ینوکسم صلاخان مک ارت ۱۲۳ ۲۱5 ۳8۳
)NRD ( ینوکسم صلاخ مک ارت ۳۰۲ ۱۰۶۲ ۱۱۰۲
)% FAR ( انبریز حطس بیرض ۱.۱55 ۱.48۲ ۲.۶۳۶
)LUI ( 5نیمز زا هدافتسا تدش ددع ۶.۱ ۶.8 7.8
لاصتا نازیم رثک ادح ۱۲۰ ات 7۰ ۲۲۰ ات ۱۶۰ 85
یلکش ییاضف یوگلا لاکشا یناشوپمه هیاپ لاکشا هیاپ لاکشا
یلکش ییاضف یوگلا هنومن
و یمومع زاب یاضف یانبم رب یراذگ مان
یصوصخ یصوصخ همین زاب یاضف
)نیشنلایو( یطاحم یطیحم یصوصخ همین زاب یاضف
)کی زاف نیشن نامتراپآ( یطاحم یمومع همین زاب یاضف )ود زاف نیشن نامتراپآ(
.هیدشر هلحم یتنوکس یاهاضف یدنب هنوگ -۲ لودج
.یتنوکس هنوگ هس رد طیحم یزیمم سنایراو زیلانآ -3لودج
نییاپ مک ارت طسوتم مک ارت
لااب مک ارت ANOVA
اه ریغتم B & E هنوگ
C & A هنوگ D هنوگ
F رادقم p رادقم
دادعت
یکیژولوفروم دعب ۳.۰۳۶
۲.۹۰4 ۲.55۶
۲.7۹۲ ۰.۰۶4ᵃ
۲۰5
)اضف رد سرت( یعامتجا دعب ۱۹.5۰۹
۲۰.۰8۲ ۱8.778
۰.۳۳۱ ۰.7۱8
۲۰5
)یمومع یاه اضف هب یسرتسد( یعامتجا دعب ۲۳.4۲۱
۲۲.۲۶۰ᵇ ۲4.7۲۲ᵇ
4.4۹۰ ۰.۰۱۲
۲۰5
یرصب دعب 4.55۳
4.۱۲۳ 4.۲78
۱.۲54 ۰.۲87
۲۰5
)ینمیا( یدرکلمع دعب 44.5۰۹c
4۲.75۳ᵇ ۲4.۹44b&c
5.۰۲8 ۰.۰۰7
۲۰5
)شیاسآ و یتحار( یدرکلمع دعب 4.4۹۱ b
4.8۹۰ c ۶.5۰۰ b&c
4.۶۹۹ ۰.۰۱۰
۲۰5
)یربراک طلاتخا( یدرکلمع دعب 8.۰۰۰ b&c
۶.8۳۶ b ۶.۰5۶ c
۲4.۹۳۱ ۰.۰۰۰
۲۰5
یک اردا دعب 4.754 b
۳.75۳ b 4.۳8۹
۳.۱7۰ ۰.۰44
۲۰5
هدایپ تیلباق یارب طیحم یزیمم لک نیگنایم یرادم
7۳.۲54 ۶۶.4۳۹
54.۶۶۶ 4.5۹۳
۰.۰۱۱ ۲۰5
.p>۰.۰5 حطس رد یراد ینعم و یکوت نومزآ طسوت اه هورگ یود هبود هسیاقم : b & c .تسا راد ینعم۰.۰۳۶ حطس رد سیلاو-لاکسورک نومزآ رد : a
۶۹
،)یــمومع یاــهاضف هــب یــسرتسد( یــعامتجا داــعبا زاــیتما رد یراد .دراد دوــجو یکاردا و )یرــبراک طلاتخا ،شیاــسآ ،ینمیا( یدرــکلمع سیلاو-لاکــسورک نومزآ ماجنا اب زین یکیژولوفوم دعب رد نینچ مــه دروم رد نکیل .دراد دوــجو یراد ینعم تواــفت اه هورگ نیگنایم نــیب ،دوــش یم دییات رفص هیضرف ،یرصب و )اضف رد سرت( یعامتجا داــعبا هب ،جیاتن هــب هجوت اب .درادــن دوــجو اه هورگ نــیب یراد یــنعم تواــفت ،)نیشنلایو( یطاحم یصوصخ همین زاب یاضف یتنوکس هنوگ بیترت یاضف ،)کی زاف نیــشن نامتراپآ( یطیحم یصوصخ همین زاب یاضف یکیژولوفروم داعبا رد )ود زاف نیشن نامتراپآ( یطاحم یمومع همین زاب .دنشاب یم رادروخرب یرتشیب یرادم هدایپ تیلباق زا یربراک طلاتخا و هلحم طیحم زا نینک اس هتسیز هبرجت -مود زاف .۲ .5 هب هملک سپــس و یتوص طــبض یــنوناک یاــه هورگ یاــه تیاور هامریت نیب ،ینوناک هورگ ۶ رد ،رفن ۲8 زا اه هداد .دــش هتــشون هملک تدم نیگنایم .دــش یروآدرــگ هاــم تفه یــط ،هاــم ید اــت ۱۳۹4 تئیه قیرط زا ناگدننک تکراــشم .دوــب هقیقد ۱۰۰ هبحاصم ناــمز باــختنا ینوکــسم یاــه عمتجم هرــیدم تــئیه و هــلحم یاــنما اــهراوناخ زا یــعونتم فــیط لومــشم ،ناگدننک تکرــش .دندــش .دنــشاب یم فــلتخم یا هــنیمز ،ینــس یراتخاــس یاــه یگژیو اــب .)لاــس ۶8-۲5 فــیط( دوــب 4۱.5 ناگدننک تکرــش نــس نــیگنایم ،دنتشاد تنوکس هیدشر هلحم رد هک دوب لاس 5 زا شیب اهنآ %8۲ زاب یراذــگدک هجیتن .دوــب لاــس 8 تنوکــس نامز تدــم نــیگنایم هداوناخ( زکرمتم یراذــگدک هجیتن و دک ۱5۳ نینک اــس یاــه تیاور عون یاه تخاــسرب ،4 لودــج هب هجوت اــب .دــشاب یم دک 87 ،)دــک و دش رجنم مت تشه هب ،اهدک رارکت تدش هب هجوت اب اتیاهن ،لواً .دندیدرگ صخشم اه متریز یاضف یعامتجا و یدــبلاک داعبا ریثات یبایزرا-موــس زاــف .3 .5 یتملاس سح و یناور تملاس رب هلحم و دــش هدافتــسا یا هــقبط یــلامتحا یرــیگ هنومن ،موــس زاــف رد نــیب هــک دــشاب یم راوــناخ 4۰۰ ،هدــش نــییعت هــنومن مــجح لک رد جیاتن .تسا هدــش میسقت تیعمج تبــسن هب یتنوکــس هنوگ هــس
هک دــشاب یم نیا زا یک اح یتنوکــس یاه هورگ نیب ســنایراو زــیلانآ یــناور یناــشیرپ و )F 4.928, P< 0.01( یتملاــس ســح نــیگنایم توافتم هورــگ هــس نــیب یراد یــنعم حطــس رد )F 2.554, P< 0.05(
یطاحم یصوصخ همین زاب یاضف یتنوکس هنوگ نینکاس .دشاب یم - همین یتنوکــس یاــضف یاــه هنوگ هــب تبــسن )m 2.301, 12.112(
یمومع همین زاــب یاــضف و )m 2.265, 12.705( یــطیحم یــصوصخ یــناور تملاــس و یتملاــس ســح زا )m 2.208, 13.761( یــطاحم .دنشاب یم رادروخرب یرتشیب یتملاس سح نیب شیپ یاهریغتم یراذگرثا نازیم هــسیاقم سایقم )D( و )C&A( یتنوکس یاه هنوگ رد :یتنوکس هنوگ هس رد یتملاــس سح یــنیب شیپ نازــیم رد یرتــشیب رادــقم یاراد یدرــف زاب یاضف یتنوکس هنوگ رد هک یتروص رد ،اه سایقم ریاس ات دشاب یم ینییعت بیرض اب یا هلحم سایقم ،)B & E( یطاحم یصوصخ همین هب تبسن یرتــشیب یگدننک ینیب شیپ تردق زا ۰.۱۲۲ هدــش لیدعت تاصخــشم هب طوبرم یاه لدم رگ ا .تــسا رادروخرب اــه لدم ریاــس یا هــلحم ساــیقم یاــه هفلوم ،مــینک جراــخ هــسیاقم زا ار یدرــف یتملاــس سح رب )ینایم سایقم( یــنورد یــعامتجا داــعبا زا رتــشیب رد هک )C&A( یتنوکــس هــنوگ زج هب ؛دنــشاب یم راذــگریثات نینکاــس هلحم زا جراــخ رد یور هداــیپ تاــعفد هفلوم ،یا هــلحم ارف ساــیقم .دراد یتملاــس سح رــب یرتــشیب یراذــگریثات ) β0.075., P<0.05(
β-( یــکیزیف یراــجنهان هــفلوم ،)C&A( یتنوکــس هــنوگ رد یــسرتسد یاه هفلوم ،)B & E( یتنوکــس هــنوگ رد ،).145, P<0.1 زا هدافتــسا تدــش ،)β.256, P<0.05( هنازور دــیرخ یاــهدحاو هــب هلحم زبــس یاضف رد روضح ،)β.296, P<0.05( یصخــش لیبموتا )β-.286, P<0.05( زاــب یاــضف رد روــضح ،)β.336, P<0.01(
،)D( هــنوگ رد و )β.256, P<0.05( هــلحم رد یور هداــیپ تدــم و تدــش و )β.245, P<0.05( هــنازور دیرخ یاــهدحاو هــب یــسرتسد یراذگرثا یاراد ،)β-.184, P<0.05( یصخش لیبموتا زا هدافتــسا ناوت یم .دنــشاب یم یتملاــس سح هتــسباو رــیغتم رــب یراد یــنعم بیرض هراــمآ رادقم هــب هجوت اب عوــمجم رد هــک درک ریــسفت نــینچ
اب ییورایور مدــع یاهدک اب هطبار رد نینک اــس یاه هرازگ یملع همجرت زا هتفرگرب :)21(تــسا نینک اــس یتملاــس سح رب راذگریثات نردم هــعماج رد یــتوافت یــب .دشاب یم )5(اه هیاسمه اب ییانشآ مدع ،)۳( یمسر طباور ،)۳(ناگیاسمه یوس زا یمسرریغ تراظن ،)5(تخس طیارش رد رگیدکی هب ندرکن کمک ،)5(اه هیاسمه ۱ مت
تیفیک اب باوخ یارب یعنام اه هیاسمه و نابوتا ،هسردم یادص :)25(دشاب یتملاس سح و یناور تملاس هدننک دودحم دناوت یم ماحدزا و ندوب غولش .تسا تحارتسا و ۲ مت ندش گنر مک یارب یلماع ار ینک ارپ هعیاش ای و اه هیاسمه تلاخد اهنآ زا یخرب :)40(دشاب یم نینکاس یتملاس سح رد مهم یلماع یعامتجا ینیزگ ییادج
.تسا هدیشخب تدش ار یعامتجا یگتخیسگ ،یعامتجا طباور زا یرایسب رد دامتعا دوبن .دنا هدرک ناونع یعامتجا یاهدنویپ ۳ مت دادعت و )5(اه هدننار یتقد یب ،)۹( اه نیشام دایز تعرس :)16(دراد هارمه هب ار ینماان و ینارگن ساسحا اه وردوخ دایز تعرس ،هلحم رد ندز مدق ماگنه
.دنناد یم یراوس هخرچود و یور هدایپ یارب نماان ار ناشیگدنز لحم اهنآ طسوت نینکاس هک دنتسه ییاه هرازگ ،)۲(دایز عطاقت 4 مت .دراد هارمه هب ار سرت ،یرهش یاضف یتولخ و یدزد ،ینابایخ یاه تمحازم : )36(دشاب یم راذگریثات نینک اس تملاس رب یعامتجا یراجنهان و للاتخا 5 مت
،دنراد رارق هسیاقم لباق یاه هدر رد اه هیاسمه هک یماگنه :)14(تسا راذگریثات یناور تملاس و اه هیاسمه نیب شنت رب یعامتجا تاقبط یاه توافت .دوش رارقرب یعامتجا طباور هک دسر یم رظن هب رت لمتحم ۶ مت یگدنز ینامتراپآ ینوکسم یاه عمتجم رد هک یناگدننک تکراشم بلغا :)۲9( دشاب یم راذگ ریثات نینک اس یتملاس سح رب یتنوکس یاهاضف تیریدم دناوت یم ،)۱۱(یمومع هصرع زا یرادهگن .دنناد یم یتملاس سح رد مهم یلماع ،ار کچوک یعمج داهن کی ناونع هب )۱۰(هریدم تئیه تیلاعف ،دننک یم
.دوش نینک اس هرمزور یاه تیلاعف یماح ای و هدننک دودحم 7 مت ار تملاس هداج دوجو ،نینک اس زا یخرب هک تفایرد ناوت یم نینک اس یاه تیاور زا :)1۲( دشخب دوبهب ار نینک اس تملاس دناوت یم یعمج تیوه صخاش
.دنناد یم کرتشم یتیوه 8 مت .اه مت ریز و یعوضوم یاه مت -4 لودج یناور تملاس رب هلحم طیحم یدبلاک و یعامتجا داعبا ریثات یبایزرا
نینک اس یتملاس سح و
7۰
۱۳۹۶ ناتسبات ۲ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن
مک ارتم یاــه هنوگ ِنینکاــس یتملاــس سح ،هدــش لیدعت یــنییعت و تــسا یدرف سایقم رــیثات تــحت رتــشیب )لااــب و طــسوتم مــک ارت(
یا هلحم سایقم ریثات تحت رتشیب ،مک ارت مک هنوگ یتملاــس سح تــیریدم رــیغتم نــییاپ مــک ارت یتنوکــس هــنوگ رد .تــسا یــنایم و یــمومع همین زاــب یاــضف یتنوکــس هــنوگ رد و یــعمج یاــهاضف یراذگریثات نیرتــشیب ،یعامتجا تیوه ریغتم )لااب مک ارت( یطیحم یراذگرثا تدــش بــیترت هــب عوــمجم رد .دراد یتملاــس ســح رــب ار ،)σAR2 0.178( یا هلحم سایقم ،)σAR2 0.419( یدرف ساــیقم σAR2( یــنایم ساــیقم و )σAR2 0.090( یا هــلحمارف ساــیقم .دشاب یم رتشیب نینک اس یتملاس سح رب )0.076 یناور یناــشیرپ نیب شیپ یاهریغتم یراذگرثا نازیم هــسیاقم رتــشیب ،رضاح هعلاطم رد یــعامتجا داــعبا :یتنوکــس هــنوگ هــس رد اــت دــنراد راد یــنعم یراذــگریثات یــناور یناــشیرپ هتــسباو رــیغتم رــب یناور یناــشیرپ ،5 لودج جیاتن هب هــجوت اب .یتملاــس ســحریغتم ،)D( یــطیحم یــمومع همین زاــب یاــضف یتنوکــس هــنوگ ِنینکاــس تــسا یــعامتجا یاــهریغتم رــیثات تــحت اــه هنوگ ریاــس زا رتــشیب زاب یاضف یتنوکــس هنوگ نینک اــس یــناور یناــشیرپ .)AR2 0.109(
،یــنییعت بــییرض هــب هــجوت اــب ،)C&A( یــطیحم یــصوصخ همین زاب یاضف یتنوکــس هنوگ و یدرــف نایم سایقم ریثات تــحت رتــشیب یاــهریغتم رــیثات تــحت رتــشیب ،)B & E( یــطاحم یــصوصخ همین مــک ارت هــنوگ نینک اــس یــناور یناــشیرپ .دــشاب یم یــکیفارگومد β-.322,( یصخش لیبموتا زا هدافتسا تدش ریثات تحت ،طسوتم یــمومع لــقن و لــمح لیاــسو زا رتــشیب هــچ رــه ؛تــسا )P<0.05 .دراد رارق یرت نییاپ حطس رد یناور تملاس ،ددرگ یم هدافتسا نییاپ مک ارت اــب یتنوکــس هنوگ رد هک ینینک اــس یناور یناــشیرپ ،)β.202, P<0.1( یمــسرریغ تراظن ریغتم زج هب ،دننک یم یــگدنز مک ارت یاــه هنوگ رد .تــسا یعامتجا یاهریغتم رــیثات تــحت رــتمک β3.146, 2.162( یــنمیا یاه هفلوم ،)۳( لااــب مک ارت و )۲(طــسوتم β3 .276, 2.168( یعمج یاهاضف تــیریدم ،)P<0.1; P<0.01, β β3 .073,.149( یــعامتجا یاــه توافت و )P<0.1; p<0.01, β
تردــق هــک دنتــسه یکرتــشم یاــهریغتم ،)P< 0.12; p<0.01, β .دنراد نینک اس یناور یناشیرپ نازیم نییعت رد یگدننک ینیب شیپ اب یتنوکس هنوگ بیترت هب ،یا هلحم سایقم یاهریغتم اب هطبار رد )AR2 0.026( طسوتم مکارت اب یتنوکس هنوگ ،)AR2 0.035( لااب مکارت یاهریغتم ریثات تحت ،)AR2 0.005( نــییاپ مکارت اب یتنوکــس هنوگ و یکرتشم هفلوم ،یکیزیف یراجنهان هفلوم .دشاب یم یدبلاک راتخاس یاه هنوگ نینکاــس یناور تملاــس یناــسکی روط هب ابیرقت هــک تــساً نازیم بیترت هب عومجم رد .دهد یم رارق رــیثات تــحت ار )D( و )C&A(
σAR2(یدرف ساــیقم ،)σAR20.158( ینایم سایقم یگدننک نییعت σAR2( یا هــلحمارف و )σAR2 0.072( یا هــلحم ساــیقم ،)0.133 .دشاب یم رتشیب نینکاس یناور یناشیرپ رد ،)0.013
جیاتن ریسفت. 6
طــیحم یــلصا یاــه توافت ،طــیحم یزــیمم یاــنبم رــب طلاــتخا اــب طــبترم ،یتنوکــس هــنوگ هــس رد یــکیزیف هدــش هتخاس یمومع زاب یاضف هب یــسرتسد ،یطیحم شیاــسآ ،ینمیا ،یربراک هطبار دوجو رگنایب ،رــضاح شهوژپ جیاتن .دــشاب یم یک اردا دعب و تحت یکیزیف هدــش هتخاــس طیحم یرادم هدایپ یاه یگژیو نــیب .دشاب یم نینک اس روضح نازیم و ییاضف یدنب هرکیپ ریثات یاه تیعقاو اه مک ارت ،ینیع یاــه یبایزرا رد -هلحم رد مــک ارت رد مک ارت نکیل ،دنوش یم نایب دادعا بلاق رد هک دنتــسه یدرجم دنتــسه یعامتجا یاه باتزاب لصاح ،یناــسنا نلاماع یاــه هرازگ یانبم رب ؛)ادص و رس و یغولش( تسا نینک اس ک اردا رب ینتبم هک هک نانچمه یغولــش و مک ارت زا نینک اــس ساــسحا ،اه یبایزرا نیا یاه یبایزرا رد ،دوب رتشیب )D( یتنوکس هنوگ ینیع یاه یبایزرا رد یتنوکس یاه هنوگ هاگیاج نکیل ،دراد ار زایتما نیرتشیب زین یفیک نــیا ،دــبای یم رــییغت یــفیک یاــه یبایزرا رد )C & A( و )B & E(
.یتنوکس هنوگ هس رد یناور تملاس و یتملاس سح هتسباو یاهریغتم یارب ینویسرگر بیارض -5لودج
