١
يا ﻪﻓﻮﻠﻋ مﻮﮔرﻮﺳ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺪﻨﭼ ﺮﺻﺎﻨﻋ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﯽﺑآ ﻢﮐ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ
ﯽﻧﺎﻣﺮﻬﻗ ﻪﻣﻮﺼﻌﻣ
*
يدﺎﺒﻋ ﯽﻠﻋ ،1
،2
نﻮﻣﺮﭘ ﻢﺳﺎﻗ
،3
ﺶﺨﺒﻧﺎﻬﺟ ﻪﺑاﺪﺳ
4
1 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻋارز ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد
لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﯿﺳﻮﻧ :
2 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد
3 ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد- ﮕﺸﻧاد رﺬﺑ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﯿﺑ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎ
4 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا
هﺪﯿﮑﭼ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻢﮐ
ﯽﺑآ ﻪﻓﻮﻠﻋ مﻮﮔرﻮﺳ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺪﻨﭼ ماﺪﻧا رد ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻊﻤﺠﺗ ﺮﺑ يا
، ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ي
ﯽﻠﯿﺑدرا لﺎﺳ رد 1392 ﺪﯾدﺮﮔ اﺮﺟا .
ﺎﻤﯿﺗ ر ﻞﻣﺎﺷ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ ﺢﻄﺳ
ﺶﻨﺗ ) 85 ،
65 ، 45 و 25 ﯽﻋارز ﺖﯿﻓﺮﻇ ﺪﺻرد (
ﭗﯿﺗﻮﻧژ و مﻮﮔرﻮﺳ يﺎﻫ )
،KFS2 وKFS6
KFS17 ( رد ﺮﻔﺴﻓ و ﻢﯾﺪﺳ ،ﻢﯿﺴﻠﮐ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺮﺻﺎﻨﻋ و
10 و 40 ﺪﻌﺑ زور هزاﺪﻧا ﺶﻨﺗ زا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
. ﻢﮐ ﯽﻠﺻا تاﺮﺛا داد نﺎﺸﻧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺢﻄﺳرد ﯽﺑآ
1 و ﻢﯾﺪﺳ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﺪﺻرد
رد ﻢﯿﺴﻠﮐ 10
و 40 ﺢﻄﺳ رد ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﯽﻠﺻا تاﺮﺛا و ﺶﻨﺗ زا ﺪﻌﺑ زور 1
ﺢﻄﺳ رد و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﺪﺻرد 5
و ﻢﯾﺪﺳ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﺪﺻرد
ﯽﻨﻌﻣ ﻢﯿﺴﻠﮐ ﺪﺷ راد
. ﻢﮐ ﺶﻨﮐ ﻢﻫﺮﺑ ﯽﺑآ
ﺮﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ناﺰﯿﻣ
40 دﻮﺑ راﺬﮔ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺶﻨﺗ ﺪﻌﺑ زور .
ﻢﮐ آ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ﯽﺑ
ﺪﺷ ﻢﯾﺪﺳ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ و ﻢﯿﺴﻠﮐ و ﺮﻔﺴﻓ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ .
ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻦﯿﺑ رد ﺎﻫ
ردKFS6 10 ﭗﯿﺗﻮﻧژ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﻨﺗ ﺪﻌﺑ زور
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑKFS2 رد
40 ﺶﻨﺗ ﺪﻌﺑ زور و
رد ﻢﯿﺴﻠﮐ و ﻢﯾﺪﺳ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ 10
و 40 داد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺶﻨﺗ ﺪﻌﺑ زور .
يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ، ﻢﯿﺴﻠﮐ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ،ﺶﻨﺗ :
مﻮﮔرﻮﺳ يﺎﻫ
ﻪﻣﺪﻘﻣ مﻮﮔرﻮﺳ (Sorghum bicolor) ﻪﺑ
ﻞﯿﻟد ﺖﻣوﺎﻘﻣ هدﺎﻌﻟا قﻮﻓ ﻪﺑ
ﻂﯾاﺮﺷ ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ
،ﯽﻄﯿﺤﻣ و ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﯾﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ بآ و ﯽﯾاﻮﻫ
مﺮﮔ و ﮏﺸﺧ يرﺎﮔزﺎﺳ ﯽﺑﻮﺧ
دراد ) 12 .(
ﻢﮐ ﯽﺑآ ﯽﮑﯾ زا ﻢﻬﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﺶﻨﺗ يﺎﻫ ﺮﯿﻏ هﺪﻧز رد ﺪﯿﻟﻮﺗ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﻋارز
رد ﺮﺳاﺮﺳ نﺎﻬﺟ
صﻮﺼﺨﺑ يﺎﻫرﻮﺸﮐ
رد لﺎﺣ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﻖﻃﺎﻨﻣ ﮏﺸﺧ و ﻪﻤﯿﻧ ﮏﺸﺧ ﻪﺑ رﺎﻤﺷ ﯽﻣ ﺪﯾآ ) 10 (.
بﺬﺟ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﮑﺸﺧ راﺮﻗ
ﯽﻣ دﺮﯿﮔ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ رد ﯽﻃ ﺶﻨﺗ نﺎﯾﺮﺟ هدﻮﺗ يا ﺶﻫﺎﮐ و رد ﻪﺠﯿﺘﻧ بﺬﺟ ﺮﺻﺎﻨﻋ اﺬﻏ ﯽﯾ رﺎﭼد لﻼﺘﺧا ﯽﻣ دﻮﺷ ) .(6
دﻮﺒﻤﮐ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ
رد
،هﺎﯿﮔ ﺐﺟﻮﻣ لﻼﺘﺧا رد ﺪﻧور بﺬﺟ و ﻊﻤﺠﺗ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ و رد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺶﻫﺎﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ هﺎﯿﮔ ﯽﻣ دﺮﮔ د ) .(1 رد ﯽﻃ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﺖﻠﻋ ﻻﺎﺑ
ﻦﺘﻓر ﺖﻈﻠﻏ حﻼﻣا لﻮﻠﺤﻣ رد ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺸﯾر و ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ يﺰﻤﺳا
،كﺎﺧ زا بﺬﺟ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ ﺎﺗ ﺪﺣ يدﺎﯾز ﺎﮐ ﻪﺘﺳ ﯽﻣ دﻮﺷ .
تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎﺸﻧ
داد ﻪﮐ رد مﺎﮕﻨﻫ
،ﺶﻨﺗ ناﺰﯿﻣ ﻢﯾﺪﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ و ياﺮﺑ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ زا
ﺖﯿﻤﺳ
،نآ هﺎﯿﮔ ﯽﻌﺳ رد جوﺮﺧ و ﺎﯾ ﻪﺑ ﻞﺋﻮﮐاو
ندﺎﺘﺳﺮﻓ نآ
ﯽﻣ ﺪﯾﺎﻤﻧ . ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺶﯾاﺰﻓا
ﺖﻈﻠﻏ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ رد ﯽﻃ ﺶﻨﺗ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺶﻘﻧ ﯽﻤﻬﻣ رد ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯾاﺪﻫ ﻪﻧزور يا ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ ) .( 4
ﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯾا ﻪ دراﻮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﯽﺧﺮﺑ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا زا فﺪﻫ دﻮﺑ مﻮﮔرﻮﺳ يﺎﻫ
.
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا لﺎﺳرد ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ي
1392 ﺪﯾدﺮﮔ اﺮﺟا .
ﯾﺎﻣزآ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻢﮐ ﺶﻨﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﺸ
حﻮﻄﺳ رد ﯽﺑآ 85
، 65 ، 45 و 25 ﭗﯿﺗﻮﻧژ و ﯽﻋارز ﺖﯿﻓﺮﻇ ﺪﺻرد يﺎﻫ
،KFS2
وKFS6 KFS17 دﻮﺑ
. ﺮﺻﺎﻨﻋ ناﺰﯿﻣ رد ﻢﯿﺴﻠﮐ و ﺮﻔﺴﻓ ،ﻢﯾﺪﺳ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
10 و 40 هزاﺪﻧا ﺶﻨﺗ لﺎﻤﻋا زا ﺪﻌﺑ زور ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
. روﺬﺑ ﭗﯿﺗﻮﻧژ
يﺎﻫ مﻮﮔرﻮﺳ ﻪﻓﻮﻠﻋ يا زا ﻪﺴﺳﺆﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ حﻼﺻا
و ﻪﯿﻬﺗ لﺎﻬﻧ و رﺬﺑ جﺮﮐ ﻪﯿﻬﺗ ﺪﯾدﺮﮔ .
٢
لوﺪﺟ 1 - ﺶﯾﺎﻣزآ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ كﺎﺧ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ .
*يرﻮﺷ pH ﻦﺑﺮﮐ
ﯽﻟآ (%) بﺬﺟ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﺻﺎﻨﻋ ناﺰﯿﻣ
ﺪﺻرد ﻞﯿﮑﺸﺗ تارذ هﺪﻨﻫد
كﺎﺧ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ
نژوﺮﺘﯿﻧ ﺮﻔﺴﻓ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ سر ﺖﻠﯿﺳ ﻦﺷ
625 /0 88 /7 62 /0 06 /0 5/
8 170 2 14 84 مﻮﻟ
* يرﻮﺷ ) ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد (
، وﺪﺑpH ﺮﺻﺎﻨﻋ ،ﺪﺣاو ن )
(ppm تﺎﻔﺻ ﺮﯾﺎﺳ ، )
ﺪﺻرد .(
نﺎﮔرﻮﺑ شور ﻪﺑ ﻢﯿﺴﻠﮐ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ، ﻢﯾﺪﺳ ناﺰﯿﻣ )
5 ( ﺰﻧﻮﺟ شور ﻪﺑ ﺮﻔﺴﻓ ناﺰﯿﻣ و )
9 ( هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ .
هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
زا هداد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ وSAS نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺢﻄﺳ ردLSD 5 ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﺻرد .
ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻧ ﻢﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘ ﯽﺑآ
ﺮﺑ راﺪﻘﻣ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ رد ﭗﯿﺗﻮﻧژ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﻮﮔرﻮﺳ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ مود ) 40 زور ﺲﭘ زا ﺶﻨﺗ ( ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺷاﺬﮔ
%) 5 α = (
،
ﺎﻣا رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ تاﺮﺛا هدﺎﺳ ﻢﮐ ﯽﺑآ و ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺢﻄﺳ رد 1
ﺪﺻرد راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ . ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ راﺪﻘﻣ
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا و مود
يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ )
ﻪﺑ ﯿﺗﺮﺗ ﺐ 11 / 33 و 69 / 82 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ ( زا ﻂﯾاﺮﺷ نوﺪﺑ ﺶﻨﺗ ) ﺪﻫﺎﺷ ( و ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ راﺪﻘﻣ نآ ) ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ 56 / 20 و
07 / 41 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ ( رد ﺶﻨﺗ 25 % ﺖﯿﻓﺮﻇ ﻪﻋرﺰﻣ يا ﺖﺳﺪﺑ ﺪﻣآ . ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ راﺪﻘﻣ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ رد 10 زور ﺶﻨﺗ ﺪﻌﺑ رد
ﭗﯿﺗﻮﻧژ KFS17
و وKFS6 ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ راﺪﻘﻣ نآ رد ﭗﯿﺗﻮﻧژ هﺪﻫﺎﺸﻣ KFS2
ﮔ
،ﺪﯾدﺮ ﯽﻟو مود يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد راﺪﻘﻣ
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻪﭼﺮﮔا ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا
ﺶﯾاﺰﻓا نﺎﺸﻧ
،داد ﺎﻣا رد ﺶﻨﺗ 25 % ﺖﯿﻓﺮﻇ ﯽﻋارز رد ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺮﺘﺸﯿﺑKFS2
زا ﺮﯾﺎﺳ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺎﻫ دﻮﺑ . رد ﯽﻃ زوﺮﺑ ﺶﻨﺗ ﯽﮑﺸﺧ ﻪﺑ ﺖﻠﻋ
ﻻﺎﺑ ﻦﺘﻓر ﺖﻈﻠﻏ حﻼﻣا رد ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺸﯾر و رد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ يﺰﻤﺳا
،كﺎﺧ زا بﺬﺟ ﺮﺼﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ ﺎﺗ ﺪﺣ يدﺎﯾز ﻪﺘﺳﺎﮐ ﯽﻣ دﻮﺷ
) 7 .(
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺎﺗﺪﻤﻋ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ يﺰﻤﺳا ﺖﯿﻤﻫا دراد . ﻦﯾا ﺮﺼﻨﻋ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﺗ 50 ﺪﺻرد رد ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ يﺰﻤﺳا گﺮﺑ ﺎﻫ
ﺶﻘﻧ ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ رد گﺮﺑ ﺎﻫ ﺶﻫﺎﮐ
،ﺪﺑﺎﯾ ﺶﻘﻧ نآ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ يﺰﻤﺳا ﺎﺗ يﺪﺣ ﻂﺳﻮﺗ داﻮﻣ ﺮﮕﯾد ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﻨﻗ ﺎﻫ
رد هﺎﯿﮔ رﺪﺒﺷ ﺎﻔﯾا ﯽﻣ دﻮﺷ ) 13 .(
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ رد درﻮﻣ نﻮﯾ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺎﺑ شراﺰﮔ يﺎﻫ ﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﮕﯾد يورﺮﺑ
ﺎﯿﺑﻮﻟ
، ﻪﺠﻧﻮﯾ و مﺪﻨﮔ
مورود ﺰﯿﻧ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ دراد ) 2 و 3 ( .
لوﺪﺟ 2 - ﻢﮐ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ مﻮﮔرﻮﺳ يﺎﻫ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﯽﯾاﺬﻏﺮﺻﺎﻨﻋ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺑآ
ﯽ .
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ تﺎﻌﺑﺮﻣ
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺟرد
يدازآ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
ﻢﯾﺪﺳ
ﺮﻔﺴﻓ
ﻢﯿﺴﻠﮐ
10 ﭘ زور زا ﺲ
ﺶﻨﺗ 40 زور ﺲﭘ
ﺶﻨﺗ زا 10 زور ﺲﭘ
ﺶﻨﺗ زا 40 زور ﺲﭘ
ﺶﻨﺗ زا 10 زور ﺲﭘ
ﺶﻨﺗ زا 40 زور زا ﺲﭘ
ﺶﻨﺗ 10 زور ﺲﭘ
ﺶﻨﺗ زا 40 زور ﺲﭘ
ﺶﻨﺗ زا
ﻢﮐ ﯽﺑآ 3
**
27 / 265
**
3/
1360
**
058 / 19
**
8939 /3
* 8217 /0
**
1316 / 33
**
526 / 12
**
060 / 43
ﭗﯿﺗﻮﻧژ 2
**
6353 / 42
**
85 / 200
**
264 /5
* 6102 /0 095ns
/0 7051ns
/0
* 218 /1
* 989 /6
ﻢﮐ ﯽﺑآ
× ﭗﯿﺗﻮﻧژ 6
751
/1 ns 010*
/ 21 577ns
/0 0747ns
/0 3635ns
/0 5468ns
/0 0269ns
/0 430ns
/0
ﺎﻄﺧ 24
167 /5 525 /7 786 /0 116 /0 261 /0 008 /1 341 /0 360 /1
ﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ تاﺮﯿ (%) - 5945 /1 /8 342 /4 15 / 15 41 / 15 52 / 17 54 / 14 14 / 13 04 / 14
،Ns
**
،
* ﺢﻄﺳ رد راد ﯽﻨﻌﻣ ، راد ﯽﻨﻌﻣ هﺮﯿﻏ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ 1
و 5 ﺪﺻرد .
٣
ﻞﮑﺷ 1 - ﻢﮐ ﯽﻃ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﺑآ
) ﻒﻟا ( ﭗﯿﺗﻮﻧژ و يﺎﻫ ) ب ( رد مﻮﮔرﻮﺳ 10
ﻢﻫﺮﺑ و زور ﻢﮐ ﺶﻨﮐ
ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد ﯽﺑآ )
ج ( رد 40 ﺶﻨﺗ ﺪﻌﺑ زور .
ﻢﮐ هدﺎﺳﺮﺛا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ ود ﺮﻫ رد ،ﭗﯿﺗﻮﻧژ و ﯽﺑآ
ﯽﻨﻌﻣ ،گﺮﺑ ﻢﯾﺪﺳ راﺪﻘﻣ ﺮﺑ يرادﺮﺑ دﻮﺑ راد
) لوﺪﺟ 2 .(
ﻪﻧﻮﻤﻧ مود و لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد -
ﻢﯾﺪﺳ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ يرادﺮﺑ )
ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ 15 /2 و 49 /4 ﯽﻠﯿﻣ ﮏﺸﺧ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ (
ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد )
25 % ﯽﻋارز ﺖﯿﻓﺮﻇ (
و
نآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ )
ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ 65 /0 و 07 /1 ﯽﻠﯿﻣ ﮏﺸﺧ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ (
يرﺎﯿﺑآ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ بﻮﻠﻄﻣ
) 85 % ﯽﻋارز ﺖﯿﻓﺮﻇ (
دﻮﺑ .
ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻪﻠﺣﺮﻣ ود ﺮﻫ رد ﺖﺷاد ار ﻢﯾﺪﺳ بﺬﺟ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ KFS2
) ﻞﮑﺷ 2 .(
ﻻﺎﻤﺘﺣا لﺎﻘﺘﻧا ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ قﺮﻌﺗ و ﺎﻣد ﺶﯾاﺰﻓا
ﺖﻤﺴﻗ ﻪﺑ ﻢﯾﺪﺳ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ بﺬﺟ ﺶﻫﺎﮐ و ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ
. ﻢﯾﺪﺳ ﺶﯾاﺰﻓا رﺎﺒﻧﺎﯾز تاﺮﺛا زا ،
ﺮﯿﻈﻧ ﺮﮕﯾد يروﺮﺿ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ نآ ﺖﺑﺎﻗر
ﺖﺳا ﻢﯾﺰﯿﻨﻣ و ﻢﯿﺴﻠﮐ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ )
8 .(
لﺎﻧﺎﮐ داﺪﺴﻧا ﺚﻋﺎﺑ ﻢﯾﺪﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﯽﻧﻮﯾ لدﺎﺒﺗ يﺎﻫ
ددﺮﮔ . ﻘﺘﻌﻣ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﯽﺧﺮﺑ نﻮﯾ ﻪﮐ ﺪﻧﺪ
لﺎﻧﺎﮐ رد ﯽﻧﻮﯾ تﻻدﺎﺒﺗ ﺶﯾاﺰﻓا رد ﺰﯿﻧ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﻢﯿﺴﻠﮐ ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﻢﻬﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺎﻫ
يرﻮﻃ داﺪﺴﻧا ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﻢﯿﺴﻠﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ
دراد ﯽﮕﻨﻫﺎﻤﻫ لﺎﻘﺘﻧا يرﺎﺠﻣ )
11 .(
،نارﺎﮑﻤﻫ و تﺮﻨﻫﻮﺑ )
4 ( ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻢﯾﺪﺳ ناﺰﯿﻣ ،ﺶﻨﺗ مﺎﮕﻨﻫ رد ﻪﮐ ﺪﻧداد شراﺰﮔ ياﺮﺑ و ﺪﺑﺎﯾ
ﺳ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﯽﻣ نآ ندﺎﺘﺳﺮﻓ ﻞﺋﻮﮐاو ﻪﺑ ﺎﯾ و جوﺮﺧ رد ﯽﻌﺳ هﺎﯿﮔ ،نآ ﺖﯿﻤ
ﺪﻨﮐ .
ﻞﮑﺷ 2 - ﻢﮐ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺑآ
) ﻒﻟا ( ﭗﯿﺗﻮﻧژ و يﺎﻫ ) ب ( ﻪﻓﻮﻠﻋ مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﯾﺪﺳ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ يا
.
ﯿﺘﺴﻫ ﺖﺑﻮﻃر ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺮﻔﺴﻓ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﻫﺎﺷ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺮﻔﺴﻓ ﻢ
. ود ﺮﻫ رد ﺮﻔﺴﻓ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻢﮐ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺎﻣا ،ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑآ
مود و لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺐﺟﻮﻣ ،يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺪﺸﻧ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ راد
) لوﺪﺟ 2 .(
ﻪﻧﻮﻤﻧ مود و لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ يرادﺮﺑ
) ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ 24 /2 و 17 /6 ﯽﻠﯿﻣ ﮏﺸﺧ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ (
رد 85 %
نآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﯽﻋارز ﺖﯿﻓﺮﻇ )
ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ 59 /1 و 74 / 1 ﯽﻠﯿﻣ ﮏﺸﺧ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ (
طﻮﺑﺮﻣ ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ )
25
%
= (FC دﻮﺑ
) ﻞﮑﺷ 3 .(
ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺶﻨﺗ
،ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻋﺮﺳ رﺎﺸﺘﻧا ﺮﻔﺴﻓ زا كﺎﺧ ﻪﺑ ﻪﺸﯾر ﺢﻄﺳ ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﺑ ﺮﯾﺎﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺘﺸﯿﺑ
،ﺖﺳا ﻪﺑ
٤
ﻦﯾا ﺖﻠﻋ ﻪﮐ ﻮﯾ ن ﻪﺑ تﺎﻔﺴﻓ تارذ
سر هﺪﯿﺒﺴﭼ و ﺮﺘﻤﮐ رد سﺮﺘﺳد ﻪﺸﯾر هﺎﯿﮔ راﺮﻗ ﯽﻣ دﺮﯿﮔ .
ﻞﮑﺷ 3 - رد يا ﻪﻓﻮﻠﻋ مﻮﮔرﻮﺳ ﺮﻔﺴﻓ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﯽﺑآ ﻢﮐ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ 10
و 40 ﺶﻨﺗ ﺪﻌﺑ زور
ﻢﮐ ﯽﺑآ گﺮﺑ ﻢﯿﺴﻠﮐ راﺪﻘﻣ ﺮﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ود ﺮﻫ رد
ﺖﺷاد ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ )
لوﺪﺟ 2 ، 1
=%
(α . ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد گﺮﺑ ﻢﯿﺴﻠﮐ ناﺰﯿﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ مود يرادﺮﺑ
) ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ 94 /2 و 52 / 5 ﯽﻠﯿﻣ ﮏﺸﺧ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ (
نآ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ )
65 / 5
و 75 / 10 ﯽﻠﯿﻣ ﮏﺸﺧ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ (
ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﻒﯿﻔﺧ ﺶﻨﺗ ﺎﯾ ﺶﻨﺗ نوﺪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ رد )
ﻞﮑﺷ 4 .(
ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻦﯿﺑ ود ﺮﻫ رد ﺰﯿﻧ ﺎﻫ
ﻠﺣﺮﻣ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻢﯿﺴﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻪ ﺖﺷاد دﻮﺟو راد
) 5
%
= .(α ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد ﻢﯿﺴﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ وKFS2
KSF17 ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و
ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد نآ ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣKFS6
) ﻞﮑﺷ 4 .(
هﺪﻤﻋ ﺶﻘﻧ ﻢﯿﺴﻠﮐ ءﺎﺸﻏ يراﺪﯾﺎﭘ ﻆﻔﺣ ﺚﻋﺎﺑ و ﻪﺘﺷاد ﯽﻟﻮﻠﺳ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد يا
ﯽﻣ لﻮﻠﺳ دﻮﺷ
. ﮕﭼرﺎﭙﮑﯾ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻢﯿﺴﻠﮐ ﻊﻤﺠﺗ ﻪﻤﯿﻧ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻆﻔﺣ و ﯽ
ﯽﻣ ءﺎﺸﻏ ﯽﯾاواﺮﺗ نورد داﻮﻣ نﺪﺷ جرﺎﺧ زا ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ،ددﺮﮔ
ﯽﻣ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ لﻮﻠﺳ ﺪﻨﮐ
.
ﻞﮑﺷ 4 - ﻢﮐ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺑآ
) ﻒﻟا ( ﭗﯿﺗﻮﻧژ و مﻮﮔرﻮﺳ يﺎﻫ )
ب ( رد ﻢﯿﺴﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ 10
و 40 ﺶﻨﺗ ﺪﻌﺑ زور .
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ
، ﺪﻫﺎﺸﻣ ه ﺳﺎﺘﭘ ﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﺶﻨﺗ ﯽﻃ رد ﻪﮐ ﺪﺷ ﯿ
ﻫﺎﮐ ﻢﯿﺴﻠﮐ و ﺮﻔﺴﻓ ،ﻢ داد نﺎﺸﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﻢﯾﺪﺳ ناﺰﯿﻣ و ﺶ
.
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺪﯾدﺮﮔ
ﺶﻨﺗ ﺪﻌﺑ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ
، ﺪﺷ ﺮﺗ ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻨﺗ تاﺮﯿﺛﺎﺗ .
ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻦﯿﺑ رد ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ﻪﺑ يﺎﻫ
ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ KFS2
ﺮﺻﺎﻨﻋ راﺪﻘﻣ و
ﻦﯿﯾﺎﭘKFS6 ﯾﺮﺗ داد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار راﺪﻘﻣ ﻦ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1.
جﺎﺗ يدﺎﺑآ
،رﻮﭘ ا . 1383 . ﺮﯿﺛﺄﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﮐﺎﺧ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺮﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﯽﺒﺴﻧ ﻪﺳ ﻢﻗر ﻪﺘﺴﭘ ﻪﺑ ﺶﻨﺗ ﯽﺑآ و يرﻮﺷ . ﻪﻟﺎﺳر يﺮﺘﮐد . هﺎﮕﺸﻧاد زاﺮﯿﺷ
2.
م ،يﺮﻔﻇ . 1390 . ﻪﺠﻧﻮﯾ رد ﯽﮑﺸﺧ ﻪﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﺑ اﺰﯾرﻮﮑﯿﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ .
نﺎﯾﺎﭘ ﺖﻋارز ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﻣﺎﻧ .
هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ .
ص 61 - 60 .
3. Bajji, M., Lutts, S., Kinet, J.M. 2001. Water deficit effects on solute contribution to osmotic adjustment as a function of leaf ageing in three durum wheat (Triticum durum Desf.) cultivars performing differently in arid conditions. Plant Sci. 160: 669- 681.
4. Bohnert, H.J., D.E. Nelson and R.G. Jensen. 1999. Adaptation to environmental stresses. The Plant Cell 7:
1099-1111.
5. Borgan, J.C. 2006. Flame photometric determination of calcium in plants. J. Sci. Food Agric. 11: 446-449 6. Graham, R.D. and M.J. Webb. 1991. Micronutrients and plant disease resistant and tolerance in plants. In
micronutrients in agriculture, edited by J. J. Mortvedt, F. R. Cox, L. M.Shuman and R.M Welch, pp.329-370.
Madison, WI soil sience society of America Book series NO.4
7. Grattan, S.R., Grieve, C.M. 1999. Salinity-mineral nutrient relations in horticultural crops. J. Sci.
٥ Horticulturae. 78: 127- 157.
8. Hamed, k.B., Castagan, A., Elkahoui, S., Ranieri, A., Abdelly, C. 2007. Sea fennel (Crithmum maritimum) under salinity conditions: a comparison of leaf and root antioxid٣ant responses. Plant Growth Regul. 53:
185- 194.
9. Jones, H.G. 2001. Drought tolerance and water use efficiency. In water deficits, J.A.C.H. Griffiths. 193- 219.
10. Smith CW., Fredriksen RA. 2000. Sorghum: Origin, History, Technology and Production. John Wiley &
sons, Inc.
11. Tester, M., Davenport, R. 2003. Na+ tolerance and Na+ transport in higher plants. Annals of Bot. 91: 503- 527.
12. Thakur M., Sharma AD. 2005. Salt Stress and Phytohormone (ABA) - Induced changes in germination, sugars and enzymes of carbohydrate metabolism in Sorghum bicolor (L.) Moench seeds. Journal Agriculture Social Science 1: 89- 93.
13. Turner, L.B. 1990. The extent and pattern of osmotic adjustment in white clover during the development of water stress. Annals on Bot. 66: 721- 727.
