١
هرﺎﻬﺑ ﻮﺟ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺪﻧور ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ Hordeum vulgar L.)
( ﺎﺑ رﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ زا ﺮﺛﺎﺘﻣ يﺎﻫ يﺮﺘﮐﺎﺑ
هﺪﻨﯾاﺰﻓا ﺪﺷر
هﺎﯿﮔ (PGPR)
ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد رﻮﭘ ﯽﻠﻋ ﻢﮑﺣ ﺪﯿﻌﺳ
1
دﺮﻗﺎﻨﺟ يﺮﯿﺷ ﺮﻬﭼﻮﻨﻣ و * 2
1 . ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ،رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا .
هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ لﻮﺌﺴﻣ : *
2 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،نﺎﻐﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا
هﺪﯿﮑﭼ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯾزرا
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺮﺑ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر هﺪﻨﯾاﺰﻓا يﺎﻫ
ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺪﻧور ﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﻮﺟ
،ﺮﻔ
ﯽﻋارز يﺎﻫ لﺎﺳ رد ﻪﻟﺎﺳ ود ﯽﺸﯾﺎﻣزآ 89
- 1388 و 90 - 1389 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻞﯿﺑدرا ﺪﺣاو ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻋرﺰﻣ رد .
تﺮﮐ
ﺢﻄﺳ ﻪﺳ رد نژوﺮﺘﯿﻧ ﻞﻣﺎﻋ ود ﻞﻣﺎﺷ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ )
،ﺮﻔﺻ 40 و 80 هروا ﻊﺒﻨﻣ زا ﺺﻟﺎﺧ نژوﺮﺘﯿﻧ رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
ﺮﻔﺴﻓ دﻮﮐ و
) ،ﺮﻔﺻ 30 و 60 ﻮﻠﯿﮐ ﮔ مﺮ ﺑ رﺎﺘﮑﻫ رد ﺮﻔﺴﻓ ﻪ
ترﻮﺻ P2O5
( تﺮﮐ و ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﯽ ﻪﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ روﺬﺑ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر هﺪﻨﯾاﺰﻓا يﺎﻫ
رد
4 ﺢﻄﺳ ) نوﺪﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ ، ﺢﯿﻘﻠﺗ ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗزا ﺎﺑ
مﻮﮐﻮﮐوﺮﮐ ﻦﯾﺮﺘﺳا
5 ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗز ،ا مﺮﻓﻮﭙﯿﻟ ﻦﯾﺮﺘﺳا يﺮﺘﮐﺎﺑ ود طﻮﻠﺨﻣ وOF
( ا صﺎﺼﺘﺧ
هداد ﻧﺪﺷ ﺪ . داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ اد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺮﺛﻮﻣ هرود و ﺖﻋﺮﺳ
وﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ير و ﺮﻔﺴﻓ و نﮋ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ .
ود ﺮﻫ ﺎﺑ رﺬﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ رد ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ لﻮﻃ رد ﻪﻧاد نزو ﺮﺜﮐاﺪﺣ
وﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ زا ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﯾدﺮﮔ دروآﺮﺑ ﺮﻔﺴﻓ و نﮋ
. رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﯾا ﺶﯾاﺰﻓا
زا ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد و مﻮﯿﻠﯾﺮﭙﺳوزا و ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗزآ يﺎﻫ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ ماﻮﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ رﺬﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﻪﮐ دﻮﻤﻧ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ناﻮﺗ ﯽﻣ تﺎﻔﺻ دﻮﺷ هدﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ .
يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ مﻮﻠﯾﺮﭙﺳوزا ،ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗزآ:
، ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ هرود
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﮏﺗ نزو
1ﻪﻧاد ﯽﻣ ار ناﻮﺗ ﻪﺑ ﻞﺻﺎﺣ ترﻮﺻ ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ود بﺮﺿ
ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ماود و2
دﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ3
. ﻪﻄﻘﻧ زا ﺪﻨﭼ ﺮﻫ
ﻪﺑ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ود ﻦﯾا يژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ﺮﻈﻧ هﺪﯾﺪﭘ ود ترﻮﺻ
ي ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻢﻫ زا توﺎﻔﺘﻣ ﯽﻠﯿﺧ دﻮﺷ
) 3 .(
ﺖﻋﺮﺳ بﺎﺗزﺎﺑ ﻪﻧاد ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ
ﺶﻨﮐاو
،ﺖﺳا ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻊﻤﺠﺗ رد ﺮﯿﮔرد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ يﺎﻫ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ماود ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣرد
ي ﻮﻤﻧ يﺎﻫﺪﻨﯾاﺮﻓ
ﺖﺳا ﻪﻧاد .
ﺶﯿﺑ ﻪﻧاد ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﻧاد ﺪﺷر تﺪﻣ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣرد ،دراد راﺮﻗ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺮﺗ
ﺶﯿﺑ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ يﺮﺗ )
1 .(
ﻪﺑ ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ تﺪﻣ و ﺖﻋﺮﺳ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﯽﻣ راﺮﻗ ﻂﯿﺤﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ يراد ﺪﻧﺮﯿﮔ
. ﭽﻤﻫ ﺖﻋﺮﺳ ﻦﯿﻨ
تراﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ندﻮﺑ ﻢﻫاﺮﻓ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﻧاد ﺪﺷر دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ ﺎﻫ
. يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻦﯾا ندﺮﮐ لﻮﻠﺤﻣ و نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﺘﺴﯾز ﺖﯿﺒﺜﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺎﻫ
نﻮﻣرﻮﻫ زا ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ ،كﺎﺧ ﺮﻔﺴﻓ ﺪﺷر ،ﻦﯿﻨﮐﻮﺘﯿﺳ و ﻦﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ،ﻦﯿﺴﮐا عاﻮﻧا هﮋﯾو ﻪﺑ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ ﮏﯾﺮﺤﺗ يﺎﻫ
ﺤﺗ ار ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻮﻤﻧ و ﯽﻣ راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖ
ﺪﻨﻫد ) 6 .(
ﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺎﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﯿ
ﺮ
ددﺮﮔ ﯽﻣ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺪﻧور نداد راﺮﻗ .
ﺢﯿﻘﻠﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا زا فﺪﻫ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺪﻧور ﺮﺑ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر هﺪﻨﯾاﺰﻓا يﺎﻫ
دﻮﺑ ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ زا ﺮﺛﺎﺘﻣ هرﺎﻬﺑ ﻮﺟ .
١ - Individual grain weight
٢ - Grain Filling Rate
٣ - Grain Filling Duration
٢
ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
رد ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا لﺎﺳ ود
ﯽﻋارز 89 - 1388 و 90 - 1389 ﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣ رد ﯽ
ﻞﯿﺑدرا ﺪﺣاو ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﺑ
ترﻮﺻ
ﺖﯿﻠﭙﺳا ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ تﻼﭘ
ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ كﻮﻠﺑ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺪﺷ اﺮﺟا راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ
. تﺮﮐ يﺎﻫ ﯽﻠﺻا ﻞﻣﺎﺷ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ
رد 3 ﺢﻄﺳ ) ،ﺮﻔﺻ 40 و 80 هروا ﻊﺒﻨﻣ زا ﺺﻟﺎﺧ نژوﺮﺘﯿﻧ رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
و ﺮﻔﺴﻓ دﻮﮐ )
،ﺮﻔﺻ 30 و 60 مﺮﮐﻮﻠﯿﮐ رد ﺮﻔﺴﻓ
ﻪﺑ رﺎﺘﮑﻫ ترﻮﺻ P2O5
( و تﺮﮐ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﯽ ﻪﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ ،يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ رد
4 ﺢﻄﺳ ) نوﺪﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ ، ﺎﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ مﻮﮐﻮﮐوﺮﮐ ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗزآ
ﻦﯾﺮﺘﺳا 5 مﺮﻓﻮﭙﯿﻟ مﻮﻠﯾﺮﭙﺳوزآ ، ﻦﯾﺮﺘﺳا
يﺮﺘﮐﺎﺑ ود طﻮﻠﺨﻣ وOF (
ا ﺪﺷ هداد صﺎﺼﺘﺧ .
ﺖﻓﺎﺑ عﻮﻧ زا ﻪﻘﻄﻨﻣ كﺎﺧ مﻮﻟ ﯽﺘﻠﯿﺳ
ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . كﺎﺧpH دوﺪﺣ 2 /8 ﯽﻋارز كﺎﺧ ﻖﻤﻋ و 70
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﯽﻣ ﺮﺘﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ياراد ﯽﻋﺮﻓ تﺮﮐ ﺮﻫ 6
لﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﻂﺧ 5
ﺎﺑ ﺮﺘﻣ
ﯽﻔﯾدر ﻦﯿﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ 18
دﻮﺑ ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ .
ﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻢﮐاﺮﺗ تﺮﮐ ﻪﻤﻫ ياﺮﺑ هد
ﺪﺣ رد و ﺖﺑﺎﺛ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ 400
ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد رﺬﺑ
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ هرود لﻮﻃ و ﺖﻋﺮﺳ يﺮﯿﮔ
داﺪﻌﺗ ،ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ي 60
- 50 و ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ﺪﺣاو ﺮﻫ ﯽﻠﺻا طﻮﻄﺧ زا ﻪﺗﻮﺑ
ﻪﺗﻮﺑ ﻦﯿﺑ زا ﺮﻫ ﯽﻧﺎﻣز ﻞﺻاﻮﻓ رد و بﺎﺨﺘﻧا هﺪﻨﻨﮐ ﺖﺑﺎﻗر يﺎﻫ
5 ﮏﯾ زور رﺎﺑ 5 ﻪﺗﻮﺑ ) ﻠﺒﻨﺳ ﻂﻘﻓ ﻪ
نآ يﺎﻫ ﺎﻫ ( هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﺑ و ﺖﺷادﺮﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ .
ﻪﻧاد ﺲﭙﺳ ﻪﻠﺒﻨﺳ زا ﺎﻫ
ﮏﯾ و اﺪﺟ يﺎﻣد رد نوآ رد نﺪﺷ ﮏﺸﺧ زا ﺲﭘ و بﺎﺨﺘﻧا فدﺎﺼﺗ ﻪﺑ رﺬﺑ ﺪﺻ
5 70± ﻪﺟرد
ددﺮﮔ دروآﺮﺑ رﺬﺑ ﮏﺗ نزو ﺎﺗ ﺪﺷ ﻦﯾزﻮﺗ ،داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ .
ﻪﺑ دروآﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ و
ﮏﯾ زا ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ
ﯽﻄﺧ نﻮﯿﺳﺮﮔر لﺪﻣ ﻪﮑﺗ ود
يا ﺮﯾز ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
) ﻪﻄﺑار 1 (:
) ﻪﻄﺑار 1 (
ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد ،ﻪﻧاد نزو Gw
،نﺎﻣزt ، ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺖﻋﺮﺳb و ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ هرود نﺎﯾﺎﭘt0
ﺖﺳا اﺪﺒﻣ زا ضﺮﻋ a .
لﺪﻣ ﻦﯾا
ﺒﺴﻧ ﻪﻧاد نزو تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻣ ﮏﯿﮑﻔﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ود ﻪﺑ ار نﺎﻣز ﻪﺑ ﺖ
ﺪﻨﮐ
؛ ﺖﺳا ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ﯽﻄﺧ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺖﻘﯿﻘﺣ رد ﻪﮐ لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ
،
ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ ﻪﻧاد نزو راﺪﻘﻣ
نﺎﻣز رد دﻮﺧ ﻪﺑ ﺖﺳا ﯽﻧزو ﯽﮔﺪﯿﺳر نﺎﻣز ﺖﻘﯿﻘﺣ رد ﻪﮐt0
اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻄﺧ ترﻮﺻ
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ . ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻂﺧ ﺐﯿﺷ )
(t‹t0 ار ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺖﻋﺮﺳ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ
ﺪﻫد . داد ﻪﯿﻠﮐ ﺮﺑ لﺪﻣ ﻦﯾا شزاﺮﺑ ﺎﺑ ه
ﺎﻫ
ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ﺖﻋﺮﺳ ﯽﻨﻌﯾ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﻢﻬﻣ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ود اﺪﺘﺑا )
(b ﯽﻧزو ﯽﮔﺪﯿﺳر نﺎﻣز و )
( t0 ﻪﺑ يدﺪﻋ راﺪﻘﻣ ﺲﭙﺳ و هﺪﻣآ ﺖﺳد
ﻪﻄﺑار مود ﺖﻤﺴﻗ ردt0 2
هداد راﺮﻗ ﺪﺷ
ه و ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣGw .
ا ﺮﯾز ﻪﻄﺑار زا ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ﺮﺛﻮﻣ هرود ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳ
ﺪﺷ
) ،يﺪﻤﺤﻣ و ﺮﻓدﺎﺷﺮﻓ 2003
:(
ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد
4EFP ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺮﺛﻮﻣ هرود
،
5MGW
ﻪﻧاد نزو ﺮﺜﮐاﺪﺣ
6GFR و ﺖﻋﺮﺳ
ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . يﺎﻫراﺰﻓا مﺮﻧ زا ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻢﺳر و ﺎﻫ هداد ﻪﯾﺰﺠﺗ ياﺮﺑ وSAS
Excel ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺰﯿﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ تﺎﺴﯾﺎﻘﻣ
نﻮﻣزآ ﻂﺳﻮﺗ ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧاLSD
. ) ﻪﻄﺑار 2 (
EFP=MGW /
GFR
4 - Effective filling period
5 - Maximum Grain Weight
6 - Grain Filling Rate
a + bt t‹ t0
Gw =
a + bt t > t0
٣
ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
رﺬﺑ نزو تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور
ﺖﺑﺎﺛ و ﺪﺷر زا ﯽﻌﻄﻘﻣ رد ﻪﻧاد نزو رد ﻊﯾﺮﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﮔ نﺎﺸﻧ ﯽﻫﺪﻠﮔ زا ﺲﭘ يﺎﻫ زور رد ﻪﻧاد ﮏﺗ نزو تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻐﺗ ﺪﻧور نﺪﺷ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻪﻧاد ﺪﺷر ﯽﯾﺎﻬﻧ ﻞﺣاﺮﻣ رد ﻪﻧاد تاﺮﯿﯿ
. ﻪﻧاد ﺪﺷر ﻞﺣاﺮﻣ ﻪﯿﻠﮐ رد ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ رادﻮﻤﻧ ﻦﯾا ﯽﺳرﺮﺑ
ياراد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻪﻧاد ﮏﺗ نزو ﺮﺑ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ تاﺮﯿﺛﺎﺗ
. يﺎﻫدﻮﮐ حﻮﻄﺳ زا ﺮﺛﺎﺘﻣ ﻮﺟ ﻪﻧاد ﮏﺗ نزو ﺪﻧور ﯽﺳرﺮﺑ
ﺮﺑ ﺖﺷاددﺎﯾ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ ﻪﻧاد ﮏﺗ نزو ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ حﻮﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ يراد
ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﯾازا )
ﻞﮑﺷ 1 .(
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ زا ﺮﺛﺎﺘﻣ رﺬﺑ ﮏﺗ نزو تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ
هﺎﯿﮔ نﺎﺸﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺮﮔ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ماﻮﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﯾا ﻪﺑ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﮐ ترﻮﺻ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻦﯾا ماﻮﺗ
يداﺮﻔﻧا دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺎﻫ
ﺶﯿﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﯾدﺮﮔ يرادﺮﺑ ﺖﺷاددﺎﯾ ﻞﺣاﺮﻣ مﺎﻤﺗ رد ﺖﻔﺻ ﻦﯾا ﺮﺗ
. ﻞﺣاﺮﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا
ﺻ ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ يرادﺮﺑ ﺖﺷاددﺎﯾ داد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺖﻔ
) ﻞﮑﺷ 1 .(
ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺮﺛﻮﻣ هرود و ﺖﻋﺮﺳ
ﺎﺘﻧ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ و ﺮﻔﺴﻓ ،نژوﺮﺘﯿﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺐﮐﺮﻣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾ ﺮﭘ ﺮﺛﻮﻣ هرود و ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ
نآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و هﺎﯿﮔ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ و ﺮﻔﺴﻓ ،نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﻠﺻا ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻧاد نﺪﺷ و ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺑ ﺎﻫ
ﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺮﺛﻮﻣ هرود ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎ
ﺖﺳا هﺪﺷ راد .
نژوﺮﺘﯿﻧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا نﺪﺷ راد ﯽﻨﻌﻣ ×
ﺮﻔﺴﻓ × يﺮﺘﮐﺎﺑ
ﺐﯿﮐﺮﺗ رد كﺮﺘﺸﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺖﻋﺮﺳ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺮﺛﻮﻣ هرود و ﺖﻋﺮﺳ ياﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ يرﺎﻤﯿﺗ ×
ﺮﻔﺴﻓ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ×
و يﺮﺘﮐﺎﺑ ود ﺮﻫ ﺎﺑ رﺬﺑ ماﻮﺗ ﺢﯿﻘﻠﺗ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ
× ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ
ﺮﻔﺴﻓ ﺢﻄﺳ ×
ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ يﺮﺘﮐﺎﺑ ود ﺮﻫ ﺎﺑ رﺬﺑ ماﻮﺗ ﺢﯿﻘﻠﺗ .
ﺪﻫﺎﺷ حﻮﻄﺳ رد ﺖﻔﺻ ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا
ﺎﻣزآ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﯽﺸﯾ
. ﻪﺑ ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ دﺮﺑرﺎﮐ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد ﺰﯿﻧ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺮﺛﻮﻣ هرود ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ يﺮﺘﮐﺎﺑ ود ﺮﻫ ﺎﺑ رﺬﺑ ماﻮﺗ ﺢﯿﻘﻠﺗ هاﺮﻤﻫ .
ﺪﻫﺎﺷ حﻮﻄﺳ رد ﺰﯿﻧ ﺖﻔﺻ ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ
ﺪﯾدﺮﮔ . نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﻧﻮﺴﺗ )
5 ( ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺖﻋﺮﺳ ندﻮﺑ ﺮﺗدﺎﯾز ﺖﻠﻋ ﺖﻓﺎﯾرد كﺮﺳ ترﻮﺻ ﻪﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
نژوﺮﺘﯿﻧ يﻻﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ار ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ هرود لﻮﻃ رد نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ اﺮﯾز ،ﺪﻧداد ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﯽﻃ رد گﺮﺑ
گﺮﺑ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﺘﺷاد ﻪﮕﻧ ﻻﺎﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ هرود هﮋﯾو ﻪﺑ ﺪﺷر ﯽﻣ گﺮﺑ يﺮﯿﭘ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ و ﯽﯾﻻﺎﺑ يﺎﻫ
ﻦﯾا ﻪﮐ ،ددﺮﮔ
ماﺪﻧا رد ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺖﻋﺮﺳ و يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ داﻮﻣ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﻪﻧاد نزو ﺶﯾاﺰﻓا و هﺪﻨﻨﮐ ددﺮﮔ
) 4 .(
ﯽﻠﮐ يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﮓﻨﻤﯾاﺮﭘ و ﺮﻔﺴﻓ ،نژوﺮﺘﯿﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ ﺪﻧور ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﯿﻠﮐ رد ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ
ﺖﺷاد ﯽﺘﺒﺜﻣ ﺮﺛا يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﺣاﺮﻣ .
ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ود ﺮﻫ ﺎﺑ رﺬﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ رد ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ لﻮﻃ رد ﻪﻧاد نزو ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد يﺮﺘﮐﺎﺑ
وﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ زا ﺢﻄﺳ ﺪﯾدﺮﮔ دروآﺮﺑ ﺮﻔﺴﻓ و نﮋ
. اﺬﻟ دﻮﻤﻧ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ناﻮﺗ ﯽﻣ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﻪﮐ تﺎﻔﺻ ﻦﯾا ﺶﯾاﺰﻓا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
هدﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ زا ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد و مﻮﯿﻠﯾﺮﭙﺳوزا و ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗزآ يﺎﻫ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ ماﻮﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ رﺬﺑ دﻮﺷ .
ﻣ ﻊﺑﺎﻨ
1.
ا ،ﯽﻟﻮﻓزد ﯽﻤﺷﺎﻫ .
ع و . ﯽﺸﻋﺮﻣ . 1374 . ﻞﮔ نﺎﻣز رد يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ داﻮﻣ ناﺰﯿﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ياﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﻪﻧاد ﺪﺷر يور ﺮﺑ نآ ﺮﯿﺛﺎﺗ و ﯽﻫد
مﺪﻨﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ .
يزروﺎﺸﮐ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ هرﺎﻤﺷ
9 . ﻪﺤﻔﺻ 32 - 16 .
2. Farshadfar, E., and R. Mohammadi. 2003. An evaluation of physiological indices of drought tolerance in Agropyron using multiple-selection index. Iranian, J. of Agric. Sci. 34:646-653.
3. Jenner, C.F., T.D. Ugulde, and D. Aspinall. 1991. The physiology of starch and protain deposition in the endosperm of wheat. Aust. J. Plant Physiol. 18:211- 226.
۴
4. Murchie, E.H., J. Yang., S. Hubbart., P. Horton. and S. Peng. 2002. Are there associations between grain-filling rate and photosynthesis in the flag leaves of field-grown rice? J. Euro. Sci.
53:2217-2224.
5. Tsuno, Y., T. Yamaguchi. and J. Nakano. 1994. Potential dry matter production and grain filling process of rice plant from the viewpoint of source-sink relationships and the role of root respiration in its relationship. Bulletin of the faculty of Agriculture, Tottori University. 47:1-10.
6. Zahir, A. Z., M. Arshad, and W.F. Frankenberger, 2004. Plant growth promoting rhizobacteria.
Application and perspectives in agriculture. Advances in Agronomy. 81: 97-168.
ﻞﮑﺷ 1 ﺪﻧور-
ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ
يﺮﺘﮐﺎﺑ زا ﺮﺛﺎﺘﻣ ﻮﺟ يﺎﻫ
ﺐﯿﮐﺮﺗ رد هﺎﯿﮔ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يرﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
(a N0PO (b N0P1 ( c
N0P2 (d N1PO (e N1P1 (f N1P2
(g N2PO (h
N2P1 (i N2P2 ) لﺎﺳ ود ﺐﮐﺮﻣ
*.(
،N0 وN1 ،نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑN2 40
و 80 رد نژوﺮﺘﯿﻧ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
رﺎﺘﮑﻫ . ،P0 وP1 ،ﺮﻔﺴﻓ دﻮﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑP2 30
و 60 ﺮﻔﺴﻓ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ )
مﺮﻓ ﻪﺑ (P2O5 رﺎﺘﮑﻫ رد .
