1
لﻮﻠﺤﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ يﺮﺘﮐﺎﺑ و نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﺷﺎﭘ
هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ ﮏﺸﺧ ي
رد ﻮﺟ
ﯽﮑﺘﺷد يﺮﯿﺼﻧ ﻦﯿﺴﺣ
*
ﯽﻔﯾﺮﺷ ﺪﯿﺳ فﻮﺋر ،1
،2
ﯽﻧﺎﻤﯾا ﺮﺒﮐا ﯽﻠﻋ 3
1 - ، ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻞﯿﺑدرا ،يزروﺎﺸﮐ هوﺮﮔ ،ﻞﯿﺑدرا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ و مﻮﻠﻋ ﺪﺣاو ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد
09197245850
2 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد
-3
ﻞﯿﺑدرا ﺪﺣاو ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا
هﺪﯿﮑﭼ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
لﻮﻠﺤﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ يﺮﺘﮐﺎﺑ و نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﺷﺎﭘ
هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ ﮏﺸﺧ ي
آ ، ﻮﺟ رد ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣز
ﻪﯾﺎﭘ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ كﻮﻠﺒﯾ
ﯽﻋارز لﺎﺳ رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ 1391
ﻪﻋرﺰﻣ رد رد رﻮﯾﺮﻬﺷ يﺎﺘﺳور رد يا 12
ﺪﺷ اﺮﺟا ﻞﯿﺑدرا ﺮﻬﺷ يﺮﺘﻣﻮﻠﯿﮐ .
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺢﻄﺳ رﺎﻬﭼ رد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ
) نوﺪﺑ ﺎﯾ ﺪﻫﺎﺷ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ ،يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ ﻦﯾﺮﺘﺳا سﺎﻧﻮﻣودﻮﺳ يﺎﻫ
9 ﻦﯾﺮﺘﺳا مﻮﮐﻮﮐوﺮﮐ ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗزا ، 5
ﻦﯾﺮﺘﺳا موﺮﻓﻮﭙﯿﻟ مﻮﻠﯾﺮﯿﭙﺳوزآ و
(of
لﻮﻠﺤﻣ ﻞﻣﺎﺷ مود ﻞﻣﺎﻋ و ﺢﻄﺳ رﺎﻬﭼ رد نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﺎﺑ ﯽﺷﺎﭘ
) لﻮﻠﺤﻣ مﺪﻋ ﺎﯾ ﺪﻫﺎﺷ ﯽﺷﺎﭘ
( لﻮﻠﺤﻣ و ﻞﺣاﺮﻣ رد ﯽﺷﺎﭘ
ﻪﺠﻨﭘ ﻪﻗﺎﺳ ،ﯽﻧز هدﺮﮔ ،يور
ﻪﺷﻮﺧ ﺎﯾ ﯽﻧﺎﺸﻓا ﯽﻫد
( ﺪﻧدﻮﺑ . ﯾا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦ
يور ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ
ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا يﺎﻫ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺰﯿﻧ و ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد يراد ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ
ﯽﯾاﻮﻫ ماﺪﻧا ﻞﮐ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد يراد .
هژاو يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ ﯽﺷﺎﭘ لﻮﻠﺤﻣ:
، يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ ،ﻮﺟ ،
ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا نژوﺮﺘﯿﻧ ،
.
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﺧﺎﺷ زا ﯽﮑﯾ ﮏﯿﻧﺎﮔرا يزروﺎﺸﮐ نآ ﻪﺑ رﺎﯿﺴﺑ نﺎﻬﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ طﺎﻘﻧ رد ﺮﯿﺧا ﻪﻫد ود ﯽﻃ ﻪﮐ ﺖﺳا راﺪﯾﺎﭘ يزروﺎﺸﮐ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺟﻮﺗ )
2 .(
هﺪﯿﭽﯿﭘ زا ﯽﮑﯾ كﺎﺧ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا ﻦﯾﺮﺗ
ﺖﺳا ﺖﻘﻠﺧ نﺎﻬﺟ يﺎﻫ .
هﺪﻤﻋ ﺖﻤﺴﻗ ﺪﯿﭽﯿﭘ ﻦﯾا زا يا
ﯽﻣ ار ﯽﮔ ناﻮﺗ
هﺪﻧز ﺶﺨﺑ ﻪﺑ داد ﺖﺒﺴﻧ نآ ي
. هﺪﻧز تادﻮﺟﻮﻣ يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻢﻠﻋ ﻪﺑ كﺎﺧ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﯿﺑ ﺖﺧﻮﺳ يﺎﻫﺪﻨﯾاﺮﻓ و يﺰﮐﺎﺧ ي
نآ زﺎﺳ و ﯽﻣ قﻼﻃا هﺎﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ياﺮﺑ ﺎﻫ ددﺮﮔ
. ﯽﻣ شﻼﺗ ﻢﻠﻋ ﻦﯾا رد يﺰﮐﺎﺧ ناراﺪﻧﺎﺟ ﺰﯾر هﮋﯾو ﻪﺑ و هﺪﻧز تادﻮﺟﻮﻣ دﻮﺷ
ﺰﻓا رد يﻮﺤﻧ ﻪﺑ ﻪﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺶﯾا
ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ و كﺎﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ دﻮﺒﻬﺑ ،ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا هﺎﯿﮔ ي
ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ يﺎﻫدﻮﮐ ترﻮﺻ ﻪﺑ و بﺎﺨﺘﻧا ،ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ هﺎﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺢﯿﻘﻠﺗ ﻪﯾﺎﻣ عاﻮﻧا ﺎﯾ1
دﺮﯿﮔ راﺮﻗ نازروﺎﺸﮐ رﺎﯿﺘﺧا رد2
. ﺞﯾار ﻦﯾﺮﺗ
ﻢﺴﯿﻧﺎﮔرا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ يﺎﻫدﻮﮐ ﻣ يﺎﻫ
هوﺮﮔ ﻪﺑ طﻮﺑﺮ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﯾﺎﻫ
هﺪﻨﻨﮐ ﺖﯿﺒﺜﺗ يﺎﻫ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ ي
يد فوﺮﺗوزا چرﺎﻗ ،ﺎﻫ هرذ تادﻮﺟﻮﻣ ،يﺰﯾرﻮﮑﯿﻣ يﺎﻫ هﺪﻨﻨﮐ ﻞﺣ ﯽﻨﯿﺑ
تﺎﻔﺴﻓ ي يﺮﺘﮐﺎﺑ ،لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ يﺎﻫ
ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺮﻔﺳوﺰﯾر يﺎﻫ
ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ،هﺎﯿﮔ هﺪﻨﻨﮐ ﻞﯾﺪﺒﺗ يﺎﻫ
مﺮﮐ و ﺖﺳﻮﭙﻤﮐ ﻪﺑ ﺪﯾاز ﯽﻟآ داﻮﻣ ي ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﮐﺎﺧ يﺎﻫ
هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺖﺳﻮﭙﻤﮐ ﯽﻣرو ي
1- Biofertilizers
2- Inoculants
2
ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ ) 1 .(
ﻦﯾا زا فﺪﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ
لﻮﻠﺤﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ يﺮﺘﮐﺎﺑ و نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﺷﺎﭘ
هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ ﮏﺸﺧ ي
ﻮﺟ رد
ﺖﺳا .
2 - ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
كﻮﻠﺑ ﻪﯾﺎﭘ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا رد ﻪﻋرﺰﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ
12 يﺮﺘﻣﻮﻠﯿﮐ
ﺪﺷ اﺮﺟا رﻮﯾﺮﻬﺷ يﺎﺘﺳور رد ﻞﯿﺑدرا ﺮﻬﺷ .
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﻣﺎﺷ لوا ﻞﻣﺎﻋ ﺢﻄﺳ رﺎﻬﭼ رد ﯽﻫﺎﯿﮔﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ
) ﺢﯿﻘﻠﺗ نوﺪﺑ ﺎﯾ ﺪﻫﺎﺷ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ ،يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ ﻦﯾﺮﺘﺳا سﺎﻧﻮﻣودﻮﺳ يﺎﻫ
9 ﻦﯾﺮﺘﺳا مﻮﮐﻮﮐوﺮﮐ ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗزا ، 5
ﻦﯾﺮﺘﺳا موﺮﻓﻮﭙﯿﻟ مﻮﻠﯾﺮﯿﭙﺳوزآ و ،
( of
ﻠﺤﻣ ﻞﻣﺎﺷ مود ﻞﻣﺎﻋ و لﻮ
ﺢﻄﺳ رﺎﻬﭼ رد نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﺎﺑ ﯽﺷﺎﭘ )
لﻮﻠﺤﻣ مﺪﻋ ﺎﯾ ﺪﻫﺎﺷ لﻮﻠﺤﻣ و ﯽﺷﺎﭘ
ﻞﺣاﺮﻣ رد ﯽﺷﺎﭘ
ﻪﺠﻨﭘ ﻪﻗﺎﺳ ،ﯽﻧز هدﺮﮔ و يور
ﻪﺷﻮﺧ ﺎﯾ ﯽﻧﺎﺸﻓا ﯽﻫد
( ﺪﻧدﻮﺑ . ماﺪﻧا زا داﻮﻣ دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ نﺎﻣز زا ،ﻪﻧاد ﻪﺑ هﺎﯿﮔ ﯽﺸﯾور يﺎﻫ
هزاﺪﻧا ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳر ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺎﺗ ﯽﻧز ﻪﻤﮑﭼ ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
. ﺗ ﻦﯾﺪﺑ ﻪﺗﻮﺑ يداﺪﻌﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺐﯿﺗﺮ ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ و ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ
ﺖﻣﻼﻋ يا ﻪﯿﺷﺎﺣ ﺮﺛا ﺖﯾﺎﻋر ﺎﺑ تﺮﮐ ﺮﻫ ﯽﻠﺻا طﻮﻄﺧ رد ﺮﻫ ﯽﻧﺎﻣز ﻞﺻاﻮﻓ رد و هﺪﺷ يراﺬﮔ
5 ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ رد و رﺎﺒﮑﯾ زور 4
ﻪﺗﻮﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ تﺮﮐ ﺮﻫ زا ﺪﺷ يرادﺮﺑ
. ﻪﺗﻮﺑ ﺪﻧﺪﺷ ﮏﯿﮑﻔﺗ ﻪﻧاد و ﻪﻠﺒﻨﺳ ،گﺮﺑ ،ﻪﻗﺎﺳ ﻪﺑ هﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ يﺎﻫ .
زا ﺲﭘ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ )
نداد راﺮﻗ
يﺎﻣد ﺎﺑ نوآ رد 75
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد تﺪﻣ ﻪﺑ داﺮﮔ
72 ﺖﻋﺎﺳ ( ماﺪﻧا ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻢﻬﺳ ،ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ ،ﻦﯾزﻮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻂﺑاور ﻖﯾﺮﻃ زا ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد ﻪﻗﺎﺳ ﺮﯾﺎﺧذ ﺖﮐرﺎﺸﻣ ناﺰﯿﻣ و ﻪﻧاد ﻪﺑ ﯽﺸﯾور ﺶﺨﺑ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا )
1 ( ﺎﺗ ) 5 ( ﺪﯾدﺮﮔ دروآﺮﺑ )
5 .(
و ﻪﯾﺰﺠﺗ ياﺮﺑ هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ
مﺮﻧ زا ﺎﻫ راﺰﻓا مﺮﻧ زا ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻢﺳر ياﺮﺑ وSAS
راﺰﻓا
Excel
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﻄﺑار ) 1 ( ﯽﯾاﻮﻫ ماﺪﻧا ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ
) ﻪﻧاد ﺰﺟ ﻪﺑ ( ﯽﯾاﻮﻫ ماﺪﻧا ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ـ
) لوا ﺖﺷادﺮﺑ رد (
=
ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ
) ﻪﺗﻮﺑ رد مﺮﮔ (
ﻪﻄﺑار ) 2 ( 100
× ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ
/ ﻣ ﻪﻧاد ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻞﮐ زا ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿ =
هدﺎﻣ دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﺪﺻرد ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد ﮏﺸﺧ
ﻪﻄﺑار ) 3 ( 100
× ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ
/ هﺮﯿﺧذ داﻮﻣ دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا يا
= ﻪﻗﺎﺳ ﺮﯾﺎﺧذ ﻢﻬﺳ ﺪﺻرد
ﻪﻧاد ﻪﺑ ﻪﻗﺎﺳ زا
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد
ﻪﻄﺑار ) 4 ( ﻪﻗﺎﺳ ﮏﺸﺧ نزو )
ﻪﻧاد ﺰﺟ ﻪﺑ ( - ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪﻗﺎﺳ ﮏﺸﺧ نزو
= ﻪﻗﺎﺳ زا ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ
ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳر ﻪﻠﺣﺮﻣ رد
) لوا ﺖﺷادﺮﺑ رد (
)
ﻪﺗﻮﺑ رد مﺮﮔ (
ﻪﻄﺑار ) 5 ( 100
× ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ
/ هﺮﯿﺧذ داﻮﻣ دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا يا
= ﻪﻗﺎﺳ ﺮﯾﺎﺧذ ﻢﻬﺳ ﺪﺻرد
ﻪﻧاد ﻪﺑ ﻪﻗﺎﺳ زا
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺠﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو لوﺪﺟ ﻪﯾﺰ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ،نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﺷﺎﭘ ﻞﮐ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻔﺻ ﯽﺧﺮﺑ و ﯽﯾاﻮﻫ ماﺪﻧا ﺪﺷ راد
) لوﺪﺟ .(1
ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻧژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ي
ﻪﺷﻮﺧ نﺎﻣز رد نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ،ﯽﻫد
نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﯾاﻮﻫ ماﺪﻧا ﻞﮐ ز )
065 / 0 مﺮﮔ (
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﻢﻬﺳ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ يراد
) لوﺪﺟ .(1
ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ي ﺎﻫ
ﺎﺳ ﺮﯾﺎﺧذ ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺪﺻرد و ﻪﻗﺎﺳ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ،ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﻢﻬﺳ داد نﺎﺸﻧ و گﺮﺑ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ ،ﻪﻗ
ﮏﺸﯾر و ﻪﺷﻮﺧ رﻮﺤﻣ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ ،ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد گﺮﺑ ﺮﯾﺎﺧذ ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺪﺻرد رﻮﺤﻣ ﺮﯾﺎﺧذ ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺪﺻرد و ﺎﻫ
ﮏﺸﯾر و ﻪﺷﻮﺧ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد ﺎﻫ
ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﯽﺷﺎﭘ ﻪﺷﻮﺧ ي
ﻫد ﻪﺑ نآ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﺑ ﯽ
3
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ ﺖﻟﺎﺣ .
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺢﯿﻘﻠﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﺰﯿﻧ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺪﻧور
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗزا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ناﺰﯿﻣ )
لوﺪﺟ .(1
ﻟﻮﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﯽﻧاﺪ
نارﺎﮑﻤﻫ و )
1983 ( ﺎﻣز زا ًﻻﻮﻤﻌﻣ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ داﻮﻣ ﻊﻤﺠﺗ رﻮﻬﻇ ن
هﺮﯿﺧذ ﻒﻗﻮﺗ هﺪﺷ زﺎﻏآ ﻪﻠﺒﻨﺳ ﯽﻣ قﺮﻓ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ و ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﻪﻗﺎﺳ نزو ﺮﺜﮐاﺪﺣ عﻮﻗو نﺎﻣز ﺎﯾ يزﺎﺳ
زا ﯽﺧﺮﺑ و ﺪﻨﮐ
هﺮﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ رﺎﻬﻇا نﺎﻘﻘﺤﻣ هﺮﯿﺧذ ﯽﻠﺻا ﻞﺤﻣ ﻪﻗﺎﺳ ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ يﺎﻫ
هﺮﮕﻧﺎﯿﻣ و ﯽﻫﺪﻠﮔ زا ﻞﺒﻗ داﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا و يزﺎﺳ ﯽﯾﻻﺎﺑ يﺎﻫ
هﺮﯿﺧذ ياﺮﺑ ﯽﻤﻬﻣ ﻞﺤﻣ يزﺎﺳ
ﯽﻣ ﯽﻫﺪﻠﮔ زا ﺲﭘ ﺪﺷﺎﺑ
. هﺮﮕﻧﺎﯿﻣ هﺰﯿﯾﺎﭘ ﻮﺟرد ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻗﺎﺳ رد كﺎﺧ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ يﺎﻫ
دراد ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ رد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻢﻬﺳ )
4 .(
هﺮﮕﻧﺎﯿﻣ و ﻞﮑﻧاﺪﭘ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ هرﺎﻬﺑ ﻮﺟ يور ﺮﺑ يﺮﮕﯾد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ نآ ﻞﺒﻗ ﯽﻫ
هﺮﯿﺧذ ياﺮﺑ ﻊﺒﻨﻣ ﻦﯾﺮﺘﮔرﺰﺑ گﺮﺑ فﻼﻏ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و هدﻮﺑ داﻮﻣ يزﺎﺳ
دراد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻪﻧاد ﻪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا رد ار ﺶﻘﻧ
) 3 .(
ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﻞﺒﻗ ﻪﮐ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ داﻮﻣ ،نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ ﻦﯿﯾﺎﭘ حﻮﻄﺳ رد ﻞﯿﮑﺸﺗ زا ﺲﭘ و هﺪﺷ هﺮﯿﺧذ ﯽﺸﯾور ماﺪﻧا رد ﯽﻫﺪﻠﮔ ي
ﯽﻣ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﻪﻧاد ﻪﺑ ﯽﺸﯾاز ماﺪﻧا زا ﺶﯿﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ،دﻮﺷ
40 ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻞﮐ ﺪﺻرد ﺎﺣ رد ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻧاد دﻮﺟﻮﻣ ي
حﻮﻄﺳ رد ﻪﮐ ﯽﻟ
زا ﺮﺘﻤﮐ ﻪﺑ دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ،نژوﺮﺘﯿﻧ يﻻﺎﺑ 10
ﯽﻣ ﺪﺻرد ﺪﺳر
) 7 .(
4
لوﺪﺟ
) 1 ( ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻮﺟ
رد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻧژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ
ﻪ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ و ي
ﺎﻫ ي كﺮﺤﻣ ﺪﺷر دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺮﺑ
تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺟرد
يدازآ ﺪﺻرد
لﺎﻘﺘﻧا ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻢﻬﺳ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد دﺪﺠﻣ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ
ﯽﯾاﻮﻫ ماﺪﻧا ﻞﮐ ﻪﻗﺎﺳ ﺮﯾﺎﺧذ ﺖﮐرﺎﺸﻣ
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ
ﻪﻗﺎﺳ رد گﺮﺑ ﺮﯾﺎﺧذ ﺖﮐرﺎﺸﻣ
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ
گﺮﺑ و ﻪﺷﻮﺧ رﻮﺤﻣ ﺮﯾﺎﺧذ ﺖﮐرﺎﺸﻣ
ﮏﺸﯾر ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد ﺎﻫ دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ
رﻮﺤﻣ زا
ﮏﺸﯾر و ﻪﺷﻮﺧ ﺎﻫ
راﺮﮑﺗ 2
**
86 / 450
**
02059 /0
**
14 / 240
**
0108 /0
**
8514 / 19
**
00088 /0 6116ns
/1
**
000074 /0
نژوﺮﺘﯿﻧ 3
**
91 / 1403
**
10341 /0
**
84 / 747
**
0550 /0
**
908 / 61
**
004568 /0 0520ns
/5
**
000372 /0
/000000038* /002591ns /0000042* /03071ns /000059* /371ns /000106* /698ns 3 ﺢﯿﻘﻠﺗ حﻮﻄﺳ
نژوﺮﺘﯿﻧ × ﺢﯿﻘﻠﺗ 9 16ns
/0 000068ns
/0 087ns
/0 000033ns
/0 0073ns
/0 0000027ns
/0 00006ns
/0 000000025ns
/0
ﯽﺸﯾﺎﻣزآ هﺎﺒﺘﺷا
30 76 /3 00027
/0 004
/2 000148
/0 165
/0 0000123
/0 0135 /0 00000100
/0
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ
- 30 /7 31
/9 309
/7 35
/9 31
/7 45
/9 33
/7 31
/9
،ns * و **
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺮﯿﻏ ﯽﻨﻌﻣ راد ﯽﻨﻌﻣ و راد ﺪﺻرد ﮏﯾ و ﺞﻨﭘ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد
لوﺪﺟ ) 2 ( ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ يﺮﺘﮐﺎﺑ و ﻪﻧژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﯽﺷﺎﭘ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ي ﻮﺟ رد نآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ تﺎﻔﺻ و دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ
ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻧا ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻢﻬﺳ ﺪﺻرد
لﺎﻘﺘ
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد دﺪﺠﻣ
لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ ﻞﮐ زا دﺪﺠﻣ ﯽﯾاﻮﻫ ماﺪﻧا ) ﻪﺗﻮﺑ زا مﺮﮔ ( ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺪﺻرد
رد ﻪﻗﺎﺳ ﺮﯾﺎﺧذ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ
ﻪﻗﺎﺳ زا دﺪﺠﻣ ) ﻪﺗﻮﺑ زا مﺮﮔ ( ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺪﺻرد
رد گﺮﺑ ﺮﯾﺎﺧذ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ گﺮﺑ زا دﺪﺠﻣ ) ﻪﺗﻮﺑ زا مﺮﮔ ( ﺮﯾﺎﺧذ ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺪﺻرد
ﻪﺷﻮﺧ رﻮﺤﻣ ﮏﺸﯾر و
ﺎﻫ
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد
رﻮﺤﻣ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ ﮏﺸﯾر و ﻪﺷﻮﺧ ﺎﻫ
) زا مﺮﮔ
ﻪﺗﻮﺑ (
دﻮﮐ ﯽﺷﺎﭘ لﻮﻠﺤﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ ) 3 % نژوﺮﺘﯿﻧ
ﺺﻟﺎﺧ ( ﺪﻫﺎﺷ
56a
/ 36 27a
/0 68a
/ 26 196a
/0 67a
/7 056a
/0 187a
/2 0162a
/0
ﻪﺠﻨﭘ ﯽﻧز 15b
/ 33 23b
/0 20b
/ 24 172b
/0 95b
/6 049b
/0 98b
/1 0142b
/0
ﻪﻗﺎﺳ ر يو 07c
/ 24 14c
/0 56c
/ 17 1052c
/0 050c
/5 030c
/0 43c
/1 0087c
/0
ﻪﺷﻮﺧ ﯽﻫد 37d
/ 12 065d
/0 03d
/9 0470d
/0 59d
/2 013d
/0 73d
/0 0039d
/0
ﺢﯿﻘﻠﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ نوﺪﺑ
41a
/ 27 190a
/0 007a
/ 20 1382a
/0 75a
/5 0392a
/0 64a
/1 01140a
/0
ﺮﺘﮐﺎﺑﻮﺗزا 56b
/ 25 167b
/0 66b
/ 18 1215b
/0 36b
/5 0347b
/0 52b
/1 0100b
/0
مﻮﯿﻠﯾﺮﭙﺳوزآ
47ab
/ 26 177ab
/0 31ab
/ 19 1290ab
/0 55ab
/5 0367ab
/0 58ab
/1 0106ab
/0
سﺎﻧﻮﻣودﻮﺳ
71ab
/ 26 182a
/0 49ab
/ 19 1327ab
/0 60ab
/5 0377a
/0 59ab
/1 0109a
/0
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا نﻮﺘﺳ ﺮﻫ رد ﻪﺑﺎﺸﻣ فوﺮﺣ ﺎﺑ يﺎﻫ ﻢﻫ ﺎﺑ يراد
ﺪﻧراﺪﻧ
.
5
4 - ﻪﺠﯿﺘﻧ ﯽﻠﮐ يﺮﯿﮔ
داد نﺎﺸﻧ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ
ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا يﺎﻫ ﺮﺘﻣارﺎﭘ يور ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ
يراد
ﺰﯿﻧ و ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﯽﯾاﻮﻫ ماﺪﻧا ﻞﮐ زا دﺪﺠﻣ لﺎﻘﺘﻧا ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﺑ رﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ
ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ يراد
ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا .
5 - ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 - م ،ﯽﺗﻮﮑﻠﻣ .
ج ) . .(1387 ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺎﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا و راﺪﯾﺎﭘ يزروﺎﺸﮐ ،ﺎﻨﺳ تارﺎﺸﺘﻧا ،ناﺮﻬﺗ ،لوا پﺎﭼ ،ناﺮﯾا رد دﻮﮐ فﺮﺼﻣ يزﺎﺳ
500
ﻪﺤﻔﺻ .
2 - ا ،يزﺎﺒﻬﺷ ؛ع ،يزورﻮﻧ ) .
1389 .(
ﮏﯿﻧﺎﮔرا يزروﺎﺸﮐ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ﺞﯾوﺮﺗ ﺶﻘﻧ )
ﯽﺘﺴﯾز ( مود هرود ،ﯽﯾﺎﺘﺳور ﻪﻌﺳﻮﺗ ،رﻮﺸﮐ يﺎﻫﺎﺘﺳور رد ،
هرﺎﻤﺷ 2 تﺎﺤﻔﺻ ، 1 - 22 .
3. Alcouc H., denilsun T (1994). Potential of Rhizobium and Bradyrhizobium species as plant growth promoting rhizobacteria on non-legumes, Effect on radishes (Raphanus sativus L.). Plant and Soil 204: 57-67.
4.Baominge J.M., Azcon-Aguilar C., and Azcon R. (2004). Interactions between mycorrhizal fungi and rhizosphere micro-organisms within the context of sustainable soil-plant systems. In A.C. Gange and V.K. Brown (eds.), multi trophic interactions in terrestrial systems (pp. 65-77).
Cambridge, UK: Blackwell Science. Symposium of British Ecological Society.
5.Barebt P, pirse DL. (1983). Grain protein response of spring barley to high rates and post- anthesis application of fertilizer nitrogen. Agron J 85: 1109-1113.1Baldani, V.L.D., Baldani, J.L., 6.Dobereiner,, J. (1983). Effect of Azosspirillum inoculation on root infection and nitrogen incorporation on wheat. Can. J. Microbiol. 29:924-929.
7.Mcdunalld M.E. (2002). Niches for bacterial endophytes in crop plants: A plant biologist’s view. Australian Journal of Plant Physiology 28: 983-990.
