ﺪﻠﺟ 2
، هرﺎﻤﺷ 2 ، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1389
، ص . 352 - Vol. 2, No. 2, Summer 2010, p. 343-352 343
ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ و عﻮﻨﺗ ﺮﺑ كﺎﺧ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ و ﻲﻋارز ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺎﺗ مﺪﻨﮔ عراﺰﻣ زﺮﻫ
)
Triticum aestivum L.
( مﺮﺟﺎﺟ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ رد
مﺎﺳر ﻲﻠﻌﻧﺎﺑﺮﻗ
1
ﻲﻔﻴﻄﻟ ﺮﺻﺎﻧ ،*
ﻲﻧﺎﻄﻠﺳ ﻦﻴﺸﻓا ،2
و2
رﺎﻜﻣﺎﻛ مﺎﻨﻬﺑ 2
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
11 / 3 / 89
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
7 / 7 / 89
هﺪﻴﻜﭼ
ﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺄ
ﺮﻴﺛ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ و عﻮﻨﺗ ﺮﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ) مﺪﻨﮔ
Triticum aestivum L.
لﺎـﺳ رد مﺮﺟﺎـﺟ نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ (
1388
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
ﻲﻋارز تﺎﻋﻼﻃا رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ )
ﻒﻠﻋ فﺮﺼﻣ
ﺶﻛ
ﻲﻠﺒﻗ لﻮﺼﺤﻣ عﻮﻧ و ﻲﻓﺮﺼﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ، (
كﺎﺧ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ و )
و ﺖـﻓﺎﺑ ،pH
كﺎﺧ ﺮﻔﺴﻓ راﺪﻘﻣ (
16 ﺰﻣ
ﻬﺷ ﻦﻳا رد مﺪﻨﮔ ﻪﻋر
ﺪﺷ يروآ ﻊﻤﺟ نﺎﺘﺳﺮ .
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ،نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ
ياﺰـﺟا ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ و يا
ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ عﻮﻨﺗ .
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
ﻒﻠﻋ فﺮﺼﻣ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
مﺪـﻨﮔ ﺖﺸـﻛ و ﻲﻣﻮـﻟ ﺖـﻓﺎﺑ ﺎـﺑ سﺎﻴﻗ رد ﻲﺘﻠﻴﺳ ﺖﻓﺎﺑ ،نآ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺶﻛ
ﻚﻳ ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ
ﺰﺑﺮﺧ زا ﺪﻌﺑ نآ ﺖﺸﻛ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﻳآ لﺎﺳ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ راد ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺒﺳ ه
يا ) 92 / 4 ﻞﺑﺎﻘﻣ رد 12 / 7
، 5 ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد 5
/ 6 و 12 / 5 ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد
75 / 6
اﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ي
ﻒﻠﻋ
ﻠﺒﻗ لﻮﺼﺤﻣ و كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ،ﺶﻛ ﻲ
(
نﻮﻧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷ و )
08 / 1 ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد 6
/ 1
، 1 / 1 ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد 48
/ 1 و 19 / 1 ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد 49
/ 1 ﻪـﺑ
اﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ي ﻒﻠﻋ ﻠﺒﻗ لﻮﺼﺤﻣ و كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ،ﺶﻛ ﻲ
( و ، نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻟ )
43 / 0 ﻞﺑﺎﻘﻣ رد 25 / 0
، 41 / 0 ﻞﺑﺎﻘﻣ رد 3 / 0 و 39 / 0 ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد 29
/ 0
اﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ي
ﻒﻠﻋ
ﻠﺒﻗ لﻮﺼﺤﻣ و كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ،ﺶﻛ ﻲ
( ﺪﻳدﺮﮔ . ﻪﺑ نژوﺮـﺘﻴﻧ راﺪـﻘﻣ ﻦﻴـﺑ سﻮـﻜﻌﻣ ﻲـﻄﺧ ﻪـﻄﺑار دﻮـﺟو زا ﻲﻛﺎﺣ نﻮﻴﺳﺮﮔر ﺰﻴﻟﺎﻧآ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﺎﺑ ﻲﻓﺮﺼﻣ
نﻮﻧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷ و يا )
45 / 0
2= (r ﻮﺑ د . ﺪـﻳدﺮﮔ ﻞـﺻﺎﺣ ﺖـﺒﺜﻣ ﻲـﻄﺧ ﻪـﻄﺑار نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ و ﻲﻓﺮﺼﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ﻦﻴﺑ
) 46 / 0
2= .(r ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﻪﺑ نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺺﺧﺎﺷ و نﻮﻧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷ ،يا ﻲﻨﻌﻣ ﻲﮕﺘﺴﺑاو كﺎﺧ ﺮﻔﺴﻓ راﺪﻘﻣ و pH
ﺪﻧداﺪﻧ نﺎﺸﻧ يراد .
ﻲـﮕﻧوﺰﻓا ﺰﻴﻟﺎـﻧآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا
رد ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ رد ﻲﻳﺎﻫﻮﮕﻟا نﺪﺷ ﺮﻫﺎﻇ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻳدﺮﮔ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ
) 001 / 0
= p-value
، 03 / 4
= (F . ﻒﻠﻋ فﺮﺼﻣ
ﻪﺑ ﺶﻛ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ
ﻪﻧﻮﮔ ﺐﻴﻛﺮﺗ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ دﺎﺠﻳا ﻲﻠﺻا
ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ يا .
ﻒﻠﻋ فﺮﺼﻣ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺎﺑ مﺪﻨﮔ عراﺰﻣ رد
گﺮﺑ هﺪﻴﺸﻛ نژوﺮﻴﺘﻧ يﺎﻫدﻮﻛ زا دﺎﻳز هدﺎﻔﺘﺳا و يدرﻮﻓﻮﺗ ﺶﻛ ﺎﻫ
ﺪﻧداد ﻞﻴﻜﺸﺗ ار ﺐﻟﺎﻏ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻪﻌﻣﺎﺟ .
ﺑ ﻢﻴﺴﻘﺗ شور رد تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺢﻳﺮﺸﺗ رد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻢﻬﺳ ﻲﻛﺎﺧ ﻞﻣاﻮﻋ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻲﻋارز ﻞﻣاﻮﻋ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﻳراو يﺪﻨ
ﻲﻣ اراد زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ
.
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﻲﮕﻧوﺰﻓا ﺰﻴﻟﺎﻧآ
، ﺺﺧﺎﺷ عﻮﻨﺗ
،نﻮﻧﺎﺷ ﻒﻠﻋ
،ﺶﻛ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ نژوﺮﺘﻴﻧ ،يا
ﻪﻣﺪﻘﻣ 1
2
ﻒﻠﻋ
ﻢﻬﻣ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﺗ هﺪـﻨﻨﻛ دوﺪـﺤﻣ ﻞـﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮـﺗ ﺖﺸـﻛ رد ﺪـﻴﻟﻮ
مﻮﺑ
٣ﺎﻫ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ
ﺪﻧور . نﻮـﭽﻤﻫ ﻲﻌﺑﺎـﻨﻣ ياﺮـﺑ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر
رد ﺎﺗ دﻮﺷ ﻲﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﻲﻳاﺬﻏ داﻮﻣ و رﻮﻧ ،ﺖﺑﻮﻃر مﺎﻈﻧ
ﻪـﺑ مﻮـﺳﻮﻣ يﺎـﻫ
نآ ﻞﻣﺎﻛ فﺬﺣ هدﺮﺸﻓ يزروﺎﺸﻛ دﺮﻴﮔ راﺮﻗ فﺪﻫ ﺎﻫ
) (Legere et al.,
.2005
زروﺎﺸﻛ رد ي
ژﻮﻟﻮﻛا ﻳ ﻒﻠﻋﻚ
ﻪﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ
زا ﻲﺸـﺨﺑ ناﻮـﻨﻋ
ﺪﻴﻟﻮﺗ عراﺰــﻣ ﻪــﻴﻟوا نﺎﮔﺪــﻨﻨﻛ ﻲــﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨــﺷ
زا ﻪــﻛ ﺪﻧﻮــﺷ يﺎــﻫدﺮﻛرﺎﻛ
مﻮﺑ و كﺎـﺧ ﺖـﻇﺎﻔﺣ ،ﻲﻳاﺬـﻏ داﻮـﻣ ﺶﺧﺮـﭼ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻤﻬﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
1 و 2 - ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ د يﻮﺠﺸﻧاد ﻮﻀﻋ و يزروﺎﺸﻛ يژﻮﻟﻮﻛا يﺮﺘﻛد هرو تﺄـﻴﻫ
ﻲـﻤﻠﻋ
نﺎﮔﺮﮔ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻋارز هوﺮﮔ
*) - لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
Email: [email protected] (
3- Agroecosystem
ﻲﻳاﺬﻏ هﺮﻴﺠﻧز رد ﺮﺗﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ )
ياﺮﺑ ز لﺎﺜﻣ ﻳ
4نﺎﮕ كﺎﺧ و
نﺎﮔﺪـﻧﺮﭘ ( ﺪـﻧرادرﻮﺧﺮﺑ )
Altieri, 1999; Marshall et al., 2003;
Hyvönen et al., 2008
.(
ﻲﻋﻮﻨﺗ دﻮﺟو ﻒﻠﻋ زا
ﻪـﻋرﺰﻣ رد زﺮـﻫ يﺎﻫ
ﻲﻣ
ﻪـﻧﻮﮔ ﻦﻴـﺑ ﺖـﺑﺎﻗر ﺪﻳﺪﺸﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺪﻧاﻮﺗ
عﻮﻴـﺷ زا يﺮﻴﮔﻮـﻠﺟ و ﺎـﻫ
لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﻋ دﻮﺧ ،ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳﺪﻨﭼ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﻒﻠﻋ
زﺮـﻫ يﺎـﻫ و ﺪـﺷﺎﺑ
هدﺎﻬﻧ ياﺮﺑ ﺎﺿﺎﻘﺗ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺪـﻫد ﺶﻫﺎـﻛ ار ﻲـﻧوﺮﻴﺑ يﺎﻫ
)
Mohler &
Liebman, 1987
.(
هﺪـﻳا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺶﻫﺎـﻛ راﺪـﻳﺎﭘ يزروﺎﺸـﻛ رد لآ
ﻒﻠﻋ تاﺮﺛا زا ﻲﻋﻮـﻨﺘﻣ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻆـﻔﺣ ﺎـﺑ لﻮﺼﺤﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻒـﻠﻋ ﺖـﺳا لﺮـﺘﻨﻛ ﻞـﺑﺎﻗ زﺮـﻫ يﺎـﻫ )
Miyazawa et al., 2004
.(
ﻒـﻠﻋ ﻊﻳزﻮﺗ و ﺐﻴﻛﺮﺗ زا ﻲﻳﺎﻫﻮﮕﻟا ﺺﻴﺨﺸﺗ
زﺮـﻫ يﺎـﻫ ﻦـﻳا ﺮﻴﺴـﻔﺗ و
ﺐﻴﺷ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﺎﻫﻮﮕﻟا
ﻲـﻄﻴﺤﻣ يﺎـﻫ ٥
ﻲـﻣ عﻮـﻧ ﻦـﻳا ياﺮـﺟا ﺪـﻧاﻮﺗ
4- Fauna
5- Environmental gradient
دزﺎـﺳ هاﺮﻤﻫ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺎﺑ ار ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ )
Fried et al., 2008
.(
ﻲـﺿارا رد
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ و عﻮﻨﺗ ،ﺐﻴﻛﺮﺗ ،ﻲﻋارز
ﻞـﻣاﻮﻋ زا ﺮﺛﺄﺘﻣ نﺎﻣﺰﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﺑ يا
ﻪـﺟرد ،لﻮﺼـﺤﻣ ﺎـﺑ ﺖـﺑﺎﻗر ،كﺎـﺧ تﺎﻴﺻﻮﺼـﺧ ،ﻢﻴﻠﻗا ﺮﻴﻈﻧ يدﺪﻌﺘﻣ
ﻢﺸﭼ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ و ﻲﻋارز تﺎﻴﻠﻤﻋ ﻲﮔدﺮﺸﻓ
يزروﺎﺸـﻛ زاﺪـﻧا )
ﺮـﻈﻧ زا
هﺎﮕﺘﺴﻳز ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ ﺎﻳ ﻲﮔدﺎﺳ نﻮﻣاﺮﻴﭘ يﺎﻫ
( ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ )
Walter et al.,
2002; Lososova et al., 2004; Pysek et al., 2005
.(
ﻦـﻳا ﻪـﻛ
ﻪـﻌﻣﺎﺟ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻪـﻴﺟﻮﺗ رد ار ﺖـﻴﻤﻫا ﻦﻳﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﺎﻳ ﻞﻣﺎﻋ ماﺪﻛ ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﺪﻧراد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔ .
ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺶﻘﻧ
ﻒﻠﻋ هﺪﻨﻨﻛ
ﺶـﻛ عﻮـﻨﺗ و ﺐـﻴﻛﺮﺗ ﺮـﺑ ﻲﻓﺮﺼـﻣ يﺎـﻫ
ﻒﻠﻋ ﺖﺳا هﺪﻴﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد يﺎﻫ )
Hume, 1987;
Legere et al., 2005
.(
ﻒﻠﻋ زا رﺮﻜﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻛ
ﻳﺎﻫ ﻲ ﻢﺴـﻴﻧﺎﻜﻣ ﺎـﺑ
ﻪﻧﻮﮔ زا زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻊﻣاﻮﺟ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻞﻤﻋ
ﻪـﺑ سﺎﺴـﺣ يﺎـﻫ
ﻒﻠﻋ
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﺶﻛ
ﻲﻣ ﻞﻤﺤﺘﻣ يﺎﻫ دﻮﺷ
. هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ
ﻒﻠﻋ زا هدﺮﺘﺴﮔ
ﺶـﻛ
2,4-D
لﺮـﺘﻨﻛ رد ﻲﻟاﻮـﺘﻣ لﺎـﺳ ﻦﻳﺪـﻨﭼ ياﺮـﺑ
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﻦﻬﭘ زﺮﻫ گﺮﺑ
هﺪـﻤﻋ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺚﻋﺎﺑ و ﻲﻫﺎـﻴﮔ ﻪـﻌﻣﺎﺟ رد يا
نﺪﺷ ﺐﻟﺎﻏ نﺎﻫﺎﻴﮔ
زﺮﻫ
گﺮﺑ هﺪﻴﺸﻛ
مﺎﻈﻧ رد تﻼـﻏ ﺖﺸﻛ يﺎﻫ هﺪـﺷ
ﺖـﺳا )
Radosevich et al., 1997; Kudsk & Streibig, 2003
( .
كﺎﺧ يﺰﻴﺨﻠﺻﺎﺣ
ﻪـﻧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ يﺎـﻫدﻮﻛ زا ﻲﻋاﻮـﻧا ﺎﺑ يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ
ﻲﻣ راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ار ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﺎﻬﻨﺗ
ﻪـﻜﻠﺑ ،ﺪـﻫد ﺪـﺷر و عﻮـﻨﺗ
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﻲﻣ ﺮﺛﺄﺘﻣ ﺰﻴﻧ ار ﻂﺒﺗﺮﻣ زﺮﻫ ﺪـﻨﻛ
)
Pysek & Leps, 1991;
Murphy & Lemerle, 2006
.(
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺮﻈﻧ زا زﺮﻫ
ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ تﺎﻓﻼﺘﺧا ﻲﻳاﺬﻏ
رﺎـﻈﺘﻧا ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ ،ﺪـﻧراد ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎـﺑ يا
ﻲﻣ
ﻒﻠﻋ ﺖﻴﻌﻤﺟ دور
يﺎﻫ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ يﺎﻫدﻮﻛ راﺪﻘﻣ و عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ زﺮﻫ
ﺼﻣ دﻮﺷ ﺮﻴﻴﻐﺗ رﺎﭼد ﻲﻓﺮ .
و ﺖـﻓﺎﺑ ﻞﻣﺎـﺷ كﺎـﺧ زا ﻲﺗﺎﻴﺻﻮﺼﺧ pH
زا
عﻮـﻨﺗ و ﺐـﻴﻛﺮﺗ ﺪﻧردﺎﻗ بآ و ﻲﻳاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻖﻳﺮﻃ ﻒــﻠﻋ
ﺪــﻨﻫد راﺮــﻗ ﺮﻴﺛﺄــﺗ ﺖــﺤﺗ ار زﺮــﻫ يﺎــﻫ .
ﺮــﻜﻧاد و ﺮﻴﻣدرﻮــﻧ
(Nordmeyer & Dunker, 1999)
سر راﺪـﻘﻣ ﻦﻴـﺑ ﺪـﻧداد نﺎﺸـﻧ
ﻲـﺷﻮﻣ ﻲﻫﺎﺑور مد ﻢﻛاﺮﺗ و كﺎﺧ )
Alopecurus myosuroides L.
(
و ﺮﻔﺴـﻓ ،ﻢﻳﺰـﻴﻨﻣ راﺪﻘﻣ و
ﻲﻳاﺮﺤـﺻ ﻪﺸـﻔﻨﺑ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺎـﺑ pH
)
Viola
arvensis L.
(
دراد دﻮـﺟو ﻲﮕﺘﺴـﺒﻤﻫ .
يﺎـﻫدﻮﻛ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺶﻳاﺰـﻓا
لﺎﺳ ﻦﻴﺑ سﺎﺘﭘ و ﺮﻔﺴﻓ
يﺎﻫ 1960 و 1980 ﺶﻨﻳﺰﮔ ﺚﻋﺎﺑ كرﺎﻤﻧاد رد
ﻒﻠﻋ زا ﻪـﻛ ﺪـﻳدﺮﮔ ﺰـﻣﺮﻗ ﻚـﻠﻴﺑﺮﻏ و يﺰﻳﺮﺟﺎـﺗ نﻮـﭽﻤﻫ يزﺮﻫ يﺎﻫ
ﺘﭘ و ﺮﻔﺴﻓ ﺮﻳدﺎﻘﻣ هﺮﻬﺑ كﺎﺧ دﺎﻳز ﻢﻴﺳﺎ
ﺪﻧﺪﺷ ﺪﻨﻣ )
Haas & Streibig,
(1982
. ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد ،كﺎــﺧ ﺖــﻓﺎﺑ ﺮﻴﺛﺎــﺗ
، ﻞــﺤﻣ عﺎــﻔﺗرا ، pH
ﺎــﻣد و
ﻪﻧﻻﺎﺳ ﻲﮔﺪﻧرﺎﺑ نﺎﺘﺳرﺎﺠﻣ بﺮﻏ رد
ﻪـﻛ ﺪـﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻬﻣ pH
ﻪﻴﺟﻮﺗ ﻞﻣﺎﻋ
ﻪﻧﻮﮔ ﺐﻴﻛﺮﺗ هﺪﻨﻨﻛ
ﻪـﺑ تﻼـﻏ عراﺰـﻣ رد يا
ﻲـﻣ رﺎﻤـﺷ دور
)
Gyula et al, 2008
.(
ﻪﺑ
ﺰﺠﺗ لﻮﻤﻌﻣ رﻮﻃ
ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳ
ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ ﺎـﺑ زﺮـﻫ يﺎﻫ
ﺺﺧﺎﺷ نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ ،نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻳﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ و
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا يا دﻮﺷ
. نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﺞﻳار
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳﺮﺗ
ﻲـﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻊﻣاﻮﺟ رد عﻮﻨﺗ نﺎﻴﺑ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
دﻮـﺷ . ﺎـﺑ
ﺺﺧﺎـﺷ ﻦـﻳا راﺪـﻘﻣ ﺮـﺑ ﻲﻫﺎـﻴﮔ ﻪـﻌﻣﺎﺟ رد عﻮﻨﺗ ﺶﻳاﺰﻓا هدوﺰـﻓا ﺰـﻴﻧ
ﻲﻣ دﻮﺷ . زا عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ رﺎﻨﻛ رد ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺺﺧﺎـﺷ
يﺎـﻫ ﺖـﻴﺒﻟﺎﻏ
ﺮﻴﻈﻧ
نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا عﻮـﻨﺗ نداد نﺎﺸـﻧ ياﺮـﺑ ﺰﻴﻧ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ
ﻪـﺑ عﻮـﻨﺗ ﺺﺧﺎـﺷ ﺲـﻜﻋ ﺖـﻘﻴﻘﺣ رد
رﺎﻤـﺷ
ﻲﻣ ﻪﺑ ،دور
نﺎﺸﻧ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ ندﻮﺑ ﺮﺗدﺎﻳز ﻪﻛ يﻮﺤﻧ
ﺶﻫﺎـﻛ هﺪﻨﻫد
ﺟ نﺪﺷ دوﺪﺤﻣ و عﻮﻨﺗ
ﻲـﻣ ﺐـﻟﺎﻏ ﻪـﻧﻮﮔ ﻦﻳﺪـﻨﭼ ﻪﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻪﻌﻣﺎ
ﺪـﺷﺎﺑ
)
Magurran, 1988
.(
ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻤﻫ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻴﻨﭼ ﻪـﺑ ردﺎـﻗ ﻂـﻘﻓ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ زا ﻲﺸﺨﺑ بﺎﺗزﺎﺑ
ﻦـﻳا نوﺪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻊﻣاﻮﺟ يﺎﻫ
ﻪـﻛ
ﻪﻧﻮﮔ ﺐﻴﻛﺮﺗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ صﻮﺼﺧ رد ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا
ﺪـﻨﻫد ﻪﺋارا يا .
زا هدﺎﻔﺘـﺳا
شور يراﺰﺑا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هﺮﻴﻐﺘﻣ ﺪﻨﭼ يرﺎﻣآ يﺎﻫ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﺰﻴﻟﺎﻧآ رد ﺎﺸﮔرﺎﻛ
ﻒﻠﻋ
ﺖﺳا شﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ ور زﺮﻫ يﺎﻫ .
ﻪﺑ ﻦـﻳا ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻖـﻴﻔﻠﺗ ﻦﻴـﻘﻳ رﻮـﻃ
ﺺﺧﺎﺷ و ﺎﻫﺰﻴﻟﺎﻧآ
ﻲـﻣ عﻮـﻨﺗ يﺎﻫ
ﻦـﺷور يﺮﻳﻮﺼـﺗ ﺪـﻧاﻮﺗ تاﺮـﺛا زا ﺮـﺗ
ﻒـﻠﻋ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﺮـﺑ ﻲـﻄﻴﺤﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪـﻳﺎﻤﻧ ﻪـﺋارا زﺮـﻫ يﺎـﻫ
)
Legere et al., 2005
.(
ﻲﻛﺎﺧ و ﻲﻋارز ﻞﻣاﻮﻋ كرد ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻞﻜﺷ
ﻪﻌﻣﺎﺟ هﺪﻨﻫد
ﻲﻣ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﺸﻘﻧ و زﺮﻫ ﻒﻠﻋ
مﻮـﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ رد ﺪﻧاﻮﺗ
ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ
ﺪﻳﺎﻤﻧ ﺎﻔﻳا زﺮﻫ
، نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ مﺪﻨﮔ عراﺰﻣ ﺢﻄﺳ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻢﻬﻣ ﻪﻛ مﺮﺟﺎﺟ
ﻲـﻣ رﺎﻤـﺷ ﻪـﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻋارز لﻮﺼﺤﻣ ﻦﻳﺮﺗ مﺎـﺠﻧا دور
ﺖﻓﺮﮔ .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
مﺮﺟﺎـﺟ نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ مﺪﻨﮔ عراﺰﻣ ﺢﻄﺳ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻊـﻗاو
بﻮـﻨﺟ رد
ﻲﻟﺎﻤﺷ نﺎﺳاﺮﺧ نﺎﺘﺳا ﻲﺑﺮﻏ )
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ضﺮﻋ 36
و ﻪﺟرد 43 ﻪـﻘﻴﻗد
ﺎﺗ 37 و ﻪﺟرد 2 ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ لﻮﻃ و ﻲﻟﺎﻤﺷ ﻪﻘﻴﻗد 56
و ﻪﺟرد 10 ﻪﻘﻴﻗد
ﺎﺗ 56 و ﻪﺟرد 32
ﻲﻗﺮﺷ ﻪﻘﻴﻗد (
ﺪـﺷ اﺮـﺟا . ﻪﻧﺎﻴﻟﺎـﺳ ﻲﮔﺪـﻧرﺎﺑ ﻂـﺳﻮﺘﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ 135 ﻲﻠﻴﻣ نآ ﻪﻧﺎﻴﻟﺎـﺳ تراﺮـﺣ ﻪـﺟرد ﻂـﺳﻮﺘﻣ و ﺮﺘﻣ 16
ﻪـﺟرد
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﮔ داﺮ ﺖﺳا .
،نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ عراﺰﻣ ﻦﻴﺑ زا
ﻚﻴﺗﺎﻤﺘﺴﻴﺳ شور ﻪﺑ داﺪـﻌﺗ
16
نآ ﻲـﻋارز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ صﻮﺼﺧ رد مزﻻ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻛ مﺪﻨﮔ ﻪﻋرﺰﻣ ﺎـﻫ
ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﺢﻄﺳ زا و ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻲﻧﺎﺴﻜﻳ
)
ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ 5 / 1 رﺎﺘﻜﻫ ( رادرﻮـﺧﺮﺑ ﺰﻴﻧ
بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻧدﻮﺑ ﺷ
ﺪ . زا نﺎـﻨﻴﻤﻃا فﺪﻫ ﺎﺑ ﻲﺑﺎﺨﺘﻧا عراﺰﻣ زا يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﻤﻋا
ﻒﻠﻋ فﺮﺼﻣ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻋارز تﺎﻴﻠﻤﻋ ﻲﺧﺮﺑ لﺎ
ﺶﻛ يﺎـﻫدﻮﻛ و ﺎـﻫ
ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻠﺻﺎﻓ رد ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ 15
ﺎﺗ 18 ﺖﺸﻬﺒﻳدرا هﺎﻣ
1388 مﺎﺠﻧا ﺖـﻓﺮﮔ .
ﻪﻋرﺰﻣ ﺮﻫ رد رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ ﺞﻨﭘ
بﺎـﻗ ) 5 / 0 × 5 / 0
ﻲـﻌﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ (
ﺎـﺑ
يﻮــﮕﻟا
ﺪــﻳدﺮﮔ ﺮﻘﺘﺴــﻣ W
)
Thomas, 1985
.(
بﺎــﻗ ﺮــﻫ ﻞــﺧاد رد
ﻪﻧﻮﮔ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﺎﻤﺷ ﻪﻧﻮﮔ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻪﺑ ﺪﻧﺪﺷ شر
.
بﺎـﻗ ﻞـﺤﻣ رد
يﺎـﻫ
كﺎﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ هﺪﺷ ﺮﻘﺘﺴﻣ ﺰﻴﻧ
ﻚﻳ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ
ﺰﻠﻓ ﻪﻧاﻮﺘﺳا ي
ﺮـﻄﻗ ﻪـﺑ
10 ﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ ﻖﻤﻋ ﺎﺗ 20
ﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ يﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ كﺎـﺧ يﺎـﻫ 5
بﺎﻗ
ﻪـﻋرﺰﻣ رد ﻞـﺻﺎﺣ طﻮـﻠﺨﻣ زا و ﺪﻧﺪـﺷ طﻮـﻠﺨﻣ ﻞـﻣﺎﻛ رﻮـﻃ ﻪـﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ
هزاﺪﻧا ﺖﻬﺟ يا
ﺪـﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ ﻪﺑ كﺎﺧ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ يﺮﻴﮔ .
رد كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ )
يﺮﺘﻣورﺪﻴﻫ شور (
، ) pH
عﺎﺒـﺷا ﻞـﮔ ﻪﻴﻬﺗ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ 5
/ 1:2
هزاﺪﻧا ﺲﭙﺳ و
هﺎﮕﺘـﺳد ﺎـﺑ يﺮـﻴﮔ pH
ﺮـﺘﻣ ( راﺪـﻘﻣ و
ﺮﻔﺴﻓ ) ﻦﺴﻟوا شور (
ﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ ياﺮﺑ .
نﺪـﺷ ﻢﻫاﺮـﻓ فﺪﻫ ﺎﺑ
ﺖﻓﺎﺑ ،ﺎﻫﺰﻴﻟﺎﻧآ رد ﻲﻓﺎﻛ راﺮﻜﺗ داﺪﻌﺗ
مﻮﻟ و ﺖﻠﻴﺳ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ -
رد ﻲﺘﻠﻴﺳ
ﻠﻴﺳ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﻫوﺮﮔ
كﺎﺧ و ﺖ
ﻦﺷ و مﻮﻟ يﺎﻫ -
مﻮﻟ هوﺮﮔ رد ﺰﻴﻧ ﻲﻣﻮﻟ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
مﺪﻨﮔ
ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ نارﺎﻛ
ﺗﺪـﻤﻋ ﻪـﻋرﺰﻣ زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ًﺎ زا
ﻒﻠﻋ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا رﺎﻬﺑ ﻞﻳاوا رد يدرﻮﻓﻮﺗ ﺶﻛ
ﺪـﻨﻨﻛ . نآ زا ﻦـﻳا ﻪـﻛ ﺎـﺟ
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ياراد
ﺖﺸـﻛ ﺖـﺳا ﻦﻴﻳﺎﭘ يﺪﻴﻟﻮﺗ ناﻮﺗ ﺎﺑ ﻚﺸﺧاﺮﻓ ﻲﻤﻴﻠﻗا
و هدﻮﺒﻧ لواﺪﺘﻣ ﻦﻴﻣز مواﺪﻣ لﺎـﺳ ﻚـﻳ ياﺮـﺑ ﻦﻴـﻣز دراﻮـﻣ ﺐـﻟﺎﻏ رد
ﻲﻣ ﺎﻫر ﺶﻳآ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ ﻲﻋارز
دﻮﺷ . ﻲﻔﻴـﺻ بوﺎـﻨﺗ لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ )
ﺗﺪـﻤﻋ
ًﺎ
هﺰــﺑﺮﺧ )
Cucumis melo L.
( ( ﺰــﻴﻧ مﺪــﻨﮔ و ﻪــﺑ
ﻪﻠﻴــﺳو زا ﻲــﺧﺮﺑ
ﻲﻣ رد اﺮﺟا ﻪﺑ نازروﺎﺸﻛ
ﺪﻳآ . لوﺪـﺟ رد ﻲﺑﺎﺨﺘﻧا عراﺰﻣ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ )
1 (
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
ﺮﻫ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﺒﻃ ﺎﺑ يدﺮﻛرﺎﻛ عﻮﻨﺗ
ﻲﮔﺪـﻧز ﻪـﺧﺮﭼ سﺎـﺳا ﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ
١
)
ﻪﻟﺎﺳ ﺪﻨﭼ و ﻪﻟﺎﺴﻜﻳ (
ﻲﺸﻳور ﻞﻜﺷ و ) ٢
ﻪﭙﻟ ﻚﺗ و ﻪﭙﻟ ود (
ﺪـﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ .
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻨﻏ و نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ ،نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ
ﻪـﺑ يا
ﻪﺠﻨﺳ ناﻮﻨﻋ
ﻪﻧﻮﮔ عﻮﻨﺗ زا ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ يا
. ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ لدﺎﻌﻣ يا
ﻪﻧﻮﮔ داﺪﻌﺗ ﻪﻋرﺰﻣ ﺮﻫ رد هﺪﺷ ﺖﺒﺛ يﺎﻫ )
عﻮـﻤﺠﻣ ﺞﻨـﭘ ـﻗ بﺎ ( ﺮـﻈﻧ رد
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ . ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ
) (H
و ﺖـﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ
نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ )
( D
ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ يﺎﻫ
) 1 ( و ) 2 ( ﺪﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻳز :
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 1 (
⎟⎠
⎜ ⎞
⎝
⎟⎛
⎠
⎜ ⎞
⎝
=∑⎛
= N
Log n N
H n i
s
i i
2 1
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 2 (
∑
N(nN(n−−11))=1-
D
نآ رد ﻪﻛ داﺮﻓا ﻞﻛ داﺪﻌﺗ:N
و
n i
ﺎـﻳ : n
ﻪـﻧﻮﮔ داﺮـﻓا داﺪـﻌﺗ ما i
ﺖﺳا . ﻲـﻔﻴﻛ ﻞـﻣاﻮﻋ زا ﻚـﻳ ﺮﻫ تاﺮﺛا )
ﻲﻤـﺳا (
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻨﻏ ﺮـﺑ ،يا
نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ و
نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
T-test
ﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ هﺪﺸﻧ ﺖﻔﺟ .
ـﺑ ﺺﺧﺎـﺷ ﻪـﺳ ﻦـﻳا ﻲﮕﺘﺴـﺑاو نﻮﻣزآ ياﺮﺑ ﻪ
ﻲــﻤﻛ يﺎــﻫﺮﻴﻐﺘﻣ )
ﻲﺘﺒﺴــﻧ ( ﺪــﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘــﺳا نﻮﻴــﺳﺮﮔر ﺰﻴﻟﺎــﻧآ زا ﺰــﻴﻧ
)
Soltani, 2006
( . لﺎــﻣﺮﻧ هداد ندﻮــﺑ نﻮــﻣزآ زا هدﺎﻔﺘــﺳا ﺎــﺑ ﺎــﻫ
فوﺮﮔﻮﻤﻟﻮﻛ -
فﻮﻧﺮﻴﻤﺳا ٣
ﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ . مﺮـﻧ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﺎﻫﺰﻴﻟﺎﻧآ ﻦﻳا ﻲﻣﺎﻤﺗ
راﺰﻓا ﻪﺨﺴﻧ SAS
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا 9.1
)
SAS Institute Inc, 2003
.(
ﺎﺧ و ﻲﻋارز ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺮﺑ ﻲﻛ
شور زا
ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ هﺮﻴﻐﺘﻣ ﺪﻨﭼ يﺎﻫ .
ﺰﻴﻟﺎـﻧآ شور ﻚـﻤﻛ ﻪـﺑ اﺪـﺘﺑا
ﺐﻳراﺎﻧ ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ) ٤
(DCA
ﻪـﻧﻮﮔ ﺶﻨﻛاﺮـﭘ ﻲﻠﻛ يﻮﮕﻟا
ﺪـﺷ ﻢﻴـﺳﺮﺗ ﺎـﻫ .
1- Life cycle
2- Morphotype
3- Kolmogorov-Smirnov
4- Detrended Correspondence Analysis
مود و لوا رﻮﺤﻣ نﺎﻳداﺮﮔ لﻮﻃ لدﺎﻌﻣ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ DCA
19 / 3 و 87 / 2
ﺑ ﻪ
نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺪﻣآ ﺖﺳد
ﻲﻫﺎـﻴﮔ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻲﻄﺧ ﺶﻨﻛاو هﺪﻨﻫد ﻞـﻣاﻮﻋ ﻪـﺑ
ﺖـﺳا ﻲﻄﻴﺤﻣ .
ﻪـﻌﻣﺎﺟ و ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦـﻳا ﻪـﻄﺑار ﻦﻴـﻴﻌﺗ ياﺮـﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﻲﮕﻧوﺰﻓا ﺰﻴﻟﺎﻧآ زا زﺮﻫ ) ٥
(RDA
ﺪﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا )
Ter Braak
& Smilauer, 1998
.(
ﻢﻴﺴﻘﺗ شور ﺎﺑ يﺪﻨﺑ
ﺲﻧﺎﻳراو
عﻮـﻤﺠﻣ ﻢﻬﺳ ٦
ﺐـﻴﻛﺮﺗ رد تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻞـﻛ زا ﻲﻛﺎـﺧ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد ﻲـﻋارز ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻧﻮﮔ
ﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ يا .
ﻦﻴـﻴﻌﺗ ياﺮﺑ هﺮﻴﻐﺘﻣ ﺪﻨﭼ ﺰﻴﻟﺎﻧآ رد
ﻲـﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎـﺗ يراد
ﻪﻧﻮﮔ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺮﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ
ﺎـﺑ ﻮﻟرﺎﻛ ﺖﻧﻮﻣ نﻮﻣزآ زا زﺮﻫ يﺎﻫ 999
ﺪـﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻞﻳﺪﺒﺗ .
راﺰـﻓا مﺮـﻧ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ هﺮـﻴﻐﺘﻣ ﺪـﻨﭼ ﺰﻴﻟﺎـﻧآ
CANOCO ver-4
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا )
Ter Braak & Smilauer, 1998
(.
ﺚﺤﺑ و ﺞﻳﺎﺘﻧ
راﺰﻣ رد عﻮﻤﺠﻣ رد داﺪﻌﺗ هﺪﺷ ﺶﻳﺎﻤﻴﭘ ع
23
ﺪﻴـﺳر ﺖـﺒﺛ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ .
ﻢـﭽﭼ )
Lolium sp.
( ، ﻲﻣﺎـﺑ ﻲﻔﻠﻋورﺎـﺟ )
Bromus tectorum L.
( ،
ﺖــﻔﻫ ﻒــﻠﻋ ﺪــﻨﺑ
)
Polygonum avicular L.
( ، سوﺮــﺧ جﺎــﺗ
)
Amaranthus retroflexus L.
( ، ﻚﻤﻠــﺳ )
Chenopodium
album L.
(
ﺪـﻧدﻮﺑ رادرﻮـﺧﺮﺑ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸـﻴﺑ زا ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ .
داﺪـﻌﺗ
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﻪﭙﻟود زﺮﻫ )
20 ﻪﻧﻮﮔ ( ﻪﭙﻟ ﻚﺗ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ )
3 ﻪﻧﻮﮔ ( دﻮﺑ . ﺮـﻈﻧ زا
ﻪﻟﺎﺴﻜﻳ ﺰﻴﻧ ﻲﮔﺪﻧز ﻪﺧﺮﭼ
ﺎﻫ ) 18 ﻪﻧﻮﮔ (
ﻪﻟﺎﺳ ﺪﻨﭼ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد
ﺎﻫ ) ﺞﻨـﭘ
ﻪﻧﻮﮔ (
ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ عﻮﻨﺗ زا .
ﻲﮔﮋﻳو زا ﻪﻟﺎﺴـﻜﻳ نﺎـﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ
ﺐـﻳﺮﺨﺗ زا ﺪﻌﺑ ﻊﻳﺮﺳ ﺮﻴﺜﻜﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ناﻮﺗ
رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻳﺎـﻫ
ر ﻂﻴﺤﻣ ﻲﻣ يو ﺪﻫد .
ﻪﻟﺎﺴﻜﻳ ﻲﻧاواﺮﻓ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
يزروﺎﺸـﻛ ﻲـﺿارا رد ﺎﻫ
ﺖﺴﻴﻧ رﺎﻈﺘﻧا زا رود ﺪﻨﺘﺴﻫ هاﺮﻤﻫ مواﺪﻣ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ .
ﻪﭼﺮﻫ ،ﺲﻜﻋﺮﺑ
دور ﻲﻣ ﺶﻴﭘ تﺎﺒﺛ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﻂﻴﺤﻣ )
مﻮـﺑ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﺖﻴﻌﺿو
مﺎـﻈﻧ يﺎـﻫ
هدرﻮﺨﻧ ﺖﺳد ﻲﻌﻴﺒﻃ (
ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻧاواﺮﻓ ﺮﺑ
ﻲـﻣ هدوﺰﻓا ﻪﻟﺎﺳ ﺪﻨﭼ يﺎﻫ دﻮـﺷ
)
Grime, 2001; Booth et al., 2004; Lososova et al., 2006
.(
مﻮﺑ ﺖﺸﻛ رد ﻦﻳاﺮﺑ هوﻼﻋ
ﻚـﻳ عﻮـﻧ زا ﻲـﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺐﻟﺎﻏ ،ﺎﻫ
ﻪﻟﺎـﺳ
ﻲﻣ
ﻒﻠﻋ ﺖﺳا ﻲﻌﻴﺒﻃ و ﺪﻨﺷﺎﺑ
يﺪﺷر تﺎﺟﺎﻴﺘﺣا زا ﻪﻛ ﻪﻟﺎﺴﻜﻳ زﺮﻫ يﺎﻫ
ناواﺮـﻓ ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ
ﻪﻟﺎـﺳﺪﻨﭼ زﺮـﻫ نﺎـﻫﺎﻴﮔ زا ﺮـﺗ
ﺪﻨﺷﺎﺑ )
Lososova et al., 2008
.(
فﺮﺼﻣ ﻒﻠﻋ ﺶـﻛ
ﻲـﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎـﻛ ﺚـﻋﺎﺑ ﺎـﻫ
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻨﻏ راد يا
و
ﺪـﻳدﺮﮔ نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ )
لوﺪـﺟ 2 .(
ﺮﻳﺎـﺳ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦـﻳا
ﻖـﺒﻄﻨﻣ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖـﺳا
)
Derksen et al., 1995; Hyvönen &
Salonen, 2002
.(
ﻒﻠﻋ ﺶﻛ ﻪﻧﻮﮔ فﺬﺣ ﺎﺑ ﺎﻫ ﺶﻨﻳﺰـﮔ و سﺎﺴﺣ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ
ﻒـﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺮﺑ يﺪﻳﺪﺷ ﻲﺑﺎﺨﺘﻧا رﺎﺸﻓ موﺎﻘﻣ يﺎﻫ
يﺎـﻫ دراو زﺮـﻫ
ﻲﻣ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ لﺰﻨﺗ نآ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
ﺐـﻟﺎﻏ ﻪـﻧﻮﮔ ﺪـﻨﭼ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ يا
ﺖﺳا )
Radosevich et al., 1997; Norris, 1999; Hyvönen &
Salonen, 2002
.(
5- Redundancy analysis
6- Variation partitioning out
لوﺪﺟ 1 - ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ عراﺰﻣ كﺎﺧ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ و ﻲﻋارز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ .
Table 1- Crop management practices and soil characteristics of studied fields.
ﻞﻣاﻮﻋ
) Factors ( عﻮﻧ
*
) (Type ﺪﻛ
) (Code ﻪﻨﻣاد
/ داﺪﻌﺗ
**
Range/Number) (
ﻲﻋارز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ Crop management)
(
ﻲﻓﺮﺼﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ )
رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (
Applied Nitrogen (kg.ha-1) ﻢﻛ R
) (min
ﻂﺳﻮﺘﻣ ) (mean
دﺎﻳز ) (max 60
100 150
ﻒﻠﻋ ﺶﻛ ﺎﻫ ) Herbicide (
N
فﺮﺼﻣ ) (use
فﺮﺼﻣ مﺪﻋ )
non-use ( 6
6
ﻲﻠﺒﻗ لﻮﺼﺤﻣ )
Preceding crop (
N هﺰﺑﺮﺧ
) melon (
ﺶﻳآ ) fallow ( 6
6
كﺎﺧ ﻂﻳاﺮﺷ )
Soil conditions (
ﻪﺘﻳﺪﻴﺳا
pH R
ﻢﻛ ) (min
ﻂﺳﻮﺘﻣ ) (mean
دﺎﻳز ) (max 7.22
7.93 8.32
كﺎﺧ ﺮﻔﺴﻓ ) ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔ (
P (mg.kg-1) R
ﻢﻛ ) (min
ﻂﺳﻮﺘﻣ ) (mean
دﺎﻳز ) (max 2.1
7.82 13.2
ﺖﻓﺎﺑ ) Texture ( N
ﻲﻣﻮﻟ
) (Loam
ﻲﺘﻠﻴﺳ ) (Silt 6
6
* : N ،ﻲﻤﺳا ﺮﻴﻐﺘﻣ :R
؛ﻲﺘﺒﺴﻧ ﺮﻴﻐﺘﻣ
**
: رد هﺪﺷ هداد ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻲﻤﺳا يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ و عراﺰﻣ داﺪﻌﺗ رد
ﻲﺘﺒﺴﻧ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ
ﺖﺳا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ راﺪﻘﻣ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻨﻣاد .
*N: nominal variable, R: ratio variable; **: values show number of fields for nominal variables and variations range for ratio variables.
ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
فﺮﺼـﻣ ﺎـﺑ هاﺮـﻤﻫ نﻮﺴـﭙﻤﻴﺳ ﺖـﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ راد
ﻒﻠﻋ ﺶﻛ ﺎﻫ ﺪﻳﺆﻣ
ﻲـﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺪـﺷﺎﺑ
) لوﺪـﺟ 2 .(
رد مﺪـﻨﮔ ﺖﺸـﻛ
كﺎﺧ
ﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﻣﻮﻟ يﺎﻫ
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻨﻏ و نﻮﻧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪ
رد يا
كﺎﺧ رد نآ ﺖﺸﻛ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺪﻳدﺮﮔ ﻲﺘﻠﻴﺳ يﺎﻫ
. ﻲﻟﺎﺣ رد يﺎﻫ كﺎﺧ ﻪﻛ
ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﻣﻮﻟ
هدﺮﺘﺴـﮔ ﻒـﻴﻃ ياﺮـﺑ ﺪـﺷر ﻂﻳاﺮـﺷ هﺪـﻨﻨﻛ نﺎـﻫﺎﻴﮔ زا يا
كﺎﺧ رد ،ﺪﻨﺘﺴﻫ
و ﺐـﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﻪـﻳﻮﻬﺗ ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ نآ ﻪﺑﺎﺸﻣ و ﻲﺘﻠﻴﺳ يﺎﻫ
يدوﺪﻌﻣ ﻂﻘﻓ ﻲﻳاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﻤﻫاﺮﻓ رد ﺖﻳدوﺪﺤﻣ
ﻪﻧﻮﮔ زا ﻪـﺑ ردﺎﻗ ﺎﻫ
ﻲﻣ راﻮﺷد ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳا رد ﺪﺷر و ﻞﻤﺤﺗ
ﺪﻨﺷﺎﺑ . يﺎـﻬﻛﺎﺧ رد هﺪـﻳﺪﭘ ﻦـﻳا
ندﻮﺑ دﺎﻳز ﺎﺑ ﻲﺘﻠﻴﺳ
نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ ﺖـﻓﺎﻳرد ﻞﺑﺎﻗ حﻮﺿو ﻪﺑ
ﺖﺳا ) لوﺪﺟ 2 .(
رد ﻲـﻄﻴﺤﻣ لﻮﻤﻌﻣﺎﻧ و راﻮﺷد ﻂﻳاﺮﺷ رد عﻮﻨﺗ ﺶﻫﺎﻛ
ﺖـﺳا هﺪﻴـﺳر تﺎـﺒﺛا ﻪﺑ ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ )
Fried et al., 2008
.(
ﻲـﻨﻌﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺐﺒـﺳ هﺰـﺑﺮﺧ زا ﺪﻌﺑ مﺪﻨﮔ ﺖﺸﻛ
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻨﻏ راد
و يا
ﺪـﻳدﺮﮔ ﺶـﻳآ ﺐـﻗﺎﻌﺘﻣ ﺖﺸﻛ ﺎﺑ سﺎﻴﻗ رد نﻮﻧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷ )
لوﺪـﺟ 2 .(
ﻪﺑ ﻲﻧاﺪﻴﻣ تﺎﻋﻼﻃا
ﻪـﻛ دﻮـﺑ ﺖﻴﻌﻗاو ﻦﻳا زا ﻲﻛﺎﺣ ﻪﻘﻄﻨﻣ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد
ﻪﺑ
يرﺎﻤﻴﺑ و تﺎﻓآ ﺎﺑ يﺪﺟ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ هزرﺎﺒﻣ ﻢﻏر
ﺖﺸـﻛ ﺮﻳز ﻲﺿارا رد ﺎﻫ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ لﺮﺘﻨﻛ ،هﺰﺑﺮﺧ ﻒﻠﻋ
يﺎﻫ
ﺖﺴـﻴﻧ ﺞـﻳار عراﺰـﻣ ﻦـﻳا رد زﺮﻫ .
زا
ﻒﻠﻋ ﻲﻧﺎﺸﻧوﺮﻓ ﻲﻓﺮﻃ
يﺎﻫ ﻪـﺑ ﺰـﻴﻧ ﻲﻋارز لﻮﺼﺤﻣ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻲﻃ زﺮﻫ
ﻲـﻤﻧ ﺮـﻈﻧ ﻪﺑ ﻞﻤﺘﺤﻣ ناﺪﻨﭼ هﺰﺑﺮﺧ رد هﺪﻧور ﺪﺷر يﻮﮕﻟا ﻪﻄﺳاو ﺪـﺳر
.
ﻲﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳا عﻮﻤﺠﻣ
ﻊﻗاو ﺮﺛﻮﻣ رﺎﻴﺴﺑ كﺎﺧ رﺬﺑ ﻚﻧﺎﺑ ﺖﻳﻮﻘﺗ رد ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮﺷ .
ـﻳآ ﻲـﺿارا رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻟﺎـﺣ رد ﻦﻳا
دورو مﺪـﻋ ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ ﺶ ﺎﻫدﻮﻛ
ي ﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﻲ
ﻒﻠﻋ ﺶﻳور ،ﺖﺑﻮﻃر دﻮﺒﻧ و
يﺎـﻫ ﻞﻗاﺪـﺣ ﻪـﺑ زﺮـﻫ
ﻲﻣ ﺪﺳر . نژوﺮـﺘﻴﻧ راﺪـﻘﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ نﻮﻴﺳﺮﮔر ﺰﻴﻟﺎﻧآ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ زا ﻲﻓﺮﺼﻣ
ﺮـﺑ ﻲـﻟو هﺪـﺷ ﻪﺘﺳﺎﻛ نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ و يا
ﻪﻧﻮﮔ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ
ﻲﻣ هدوﺰﻓا يا ﺪﺷ
) ﻞﻜﺷ 1 .(
رد ﺮﺿﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﭼ ﺮﮔا ﻞـﺑﺎﻘﺗ
ﺶﻴﭘ ﺎﺑ ﻲﻨﻴﺑ ﻦﻤﻠﻴﺗ
Tilman, 1988)
( و
ﻦﻤﻠﻴـﺗ و ﻦﺴـﻠﻳو ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
Wilson & Tilman, 1993)
( رد عﻮـﻨﺗ ﺪﻨﺘـﺷاد رﺎـﻬﻇا ﻪﻛ دراد راﺮﻗ
كﺎﺧ نﺎـﻫﺎﻴﮔ ﻦﻴـﺑ ﺖـﺑﺎﻗر تﺪـﺷ ندﻮﺑ ﻢﻛ ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﺰﻴﺨﻠﺻﺎﺣ يﺎﻫ
كﺎﺧ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻢﻳﺮـﮔ ﻪـﻳﺮﻈﻧ ﺮـﺑ يﺪـﻴﻳﺎﺗ ﺎـﻣا ،ﺖﺳا ﺰﻴﺨﻠﺻﺎﺣﺮﻴﻏ يﺎﻫ
ﺖــﺳا . ﻢﻳﺮــﮔ
(Grime, 1979)
رد ﺪﻳﺪــﺷ ﺖــﺑﺎﻗر زوﺮــﺑ دراد دﺎــﻘﺘﻋا
ﻂﻴﺤﻣ
ﻪﻧﻮﮔ فﺬﺣ ﺐﺒﺳ ﻲﻨﻏ يﺎﻫ
ﻂـﻘﻓ نﺪـﻧﺎﻣ يﺎـﺟﺮﺑ و ﻒﻴﻌﺿ يﺎﻫ
ﺖﺑﺎﻗر ﻪﻧﻮﮔ ﺪﻨﭼ
ﻲﻣ ﺮﻳﺬﭘ
ﻪﻧﻮﮔ عﻮﻨﺗ و ﺎﻨﻏ ﺶﻫﺎﻛ نآ ﺪﻣﺎﻴﭘ ﻪﻛ دﻮﺷ
و يا
ﻂﻴﺤﻣ رد ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺖﺳا ﺰﻴﺨﻠﺻﺎﺣ يﺎﻫ .
ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ﻪﻄﺑار
يراد
ﻦﻴــﺑ ﻪــﻧﻮﮔ يﺎــﻨﻏ ﺎــﺑ pH
يا ) 03 / 0
2=
( r
ﻮــﻨﺗ ﺺﺧﺎــﺷ ، نﻮﻧﺎــﺷ ع
) 02 / 0
2=
(r
نﻮﺴــﭙﻤﻴﺳ ﺖــﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎــﺷ و )
008 / 0
2=
(r
و ﺰﻴﻧ راﺪــﻘﻣ
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻨﻏ ﺎـﺑ كﺎـﺧ ﺮﻔﺴﻓ
يا ) 13 / 0
2=
( r
نﻮﻧﺎـﺷ عﻮـﻨﺗ ﺺﺧﺎـﺷ ،
) 2 / 0
2=
(r
نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ و )
18 / 0
2=
(r
ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو .
لوﺪﺟ 2 - ﺗ ﺄ ﺮﺑ ﻲﻛﺎﺧ و ﻲﻋارز ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ
ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ و نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ،يا نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ
Table 2- Effects of soil and crop factors on Species richness, Shannon’s diversity index and Simpson’s dominance index ﺶﻛ ﻒﻠﻋ )
Herbicide (
كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ) Soil texture (
ﻲﻠﺒﻗ لﻮﺼﺤﻣ )
Preceding crop (
فﺮﺼﻣ مﺪﻋ فﺮﺼﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ T†
ﻲﺘﻠﻴﺳ ﻲﻣﻮﻟ ﺶﻳآ هﺰﺑﺮﺧ T
T
) Variable ( ) (use ) non-use ( ) ) (Loam
(Silt )
Melon ) ( Fallow (
يا ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ
4.92 7.12
5.24**
6.5
5 2.2* 6.75 5.12 2.46*
) Species richness (
نﻮﻧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷ
1.08 1.6
8.03**
1.48 1.1 3.92* 1.49 1.19 2.3*
) Shannon’s index (
نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺺﺧﺎﺷ
0.43 0.25 8.66**
0.3
0.41 2.95* 0.29 0.39 2.09ns
) Simpson’s index (
:† نﻮﻣزآ رد هرﺎﻣآ ﻧدﻮﻴﺘﺳا t
؛هﺪﺸﻧ ﺖﻔﺟ ﺖ ،**
و * لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد راد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا هﺪﻨﻫﺪﻧﺎﺸﻧ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ns 1
و 5 ﻲﻨﻌﻣ مﺪﻋ و ﺪﺻرد ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ يراد
.
†Unpaired Student’s t-test statistic. **, * and ns show significant differences at P<0.01, P<0.05, non-significant, respectively.
ﻟﺎﻧآ مﺎﺠﻧا ﺐـﻴﻛﺮﺗ رد ﻲﻳﺎـﻫﻮﮕﻟا كرد ﻪـﺑ ﺮﺠﻨﻣ هﺮﻴﻐﺘﻣ ﺪﻨﭼ يﺎﻫﺰﻴ
ﺪـﺷ ﺐـﻴﻛﺮﺗ ﻦـﻳا ﺮـﺑ ﻲـﻄﻴﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻪﻌﻣﺎﺟ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ DCA
ﻪﺘﺳر لوا رﻮﺤﻣ ود يﺎﻀﻓ رد
نﺪـﺷ ﻚـﻴﻜﻔﺗ ﺐﺒﺳ يﺪﻨﺑ
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﺪﻳدﺮﮔ مﺪﻨﮔ عراﺰﻣ زﺮﻫ )
ﻞﻜﺷ 2 .(
توﺎـﻔﺘﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺖﻘﻴﻘﺣ رد
ﻪﻧﻮﮔ
ـﺤﻣ رد ﺮـﺿﺎﺣ ﻲﻛﺎﺧ و ﻲﻋارز ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺐﺒـﺳ ﺎـﻬﻧآ ﺪـﺷر ﻂﻴ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻲﻳﻮـﮕﻟا ﻦﻴﻨﭼ رﻮﻬﻇ .
رﻮـﺤﻣ ﻦﻴـﻟوا
8DCA
/ 24 ﺪـﺻرد
نآ مود رﻮـﺤﻣ و تاﺮﻴﻴﻐﺗ 9
/ 9
هداد رد ار تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺪـﺻرد
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻫ
ﻪﻴﺟﻮﺗ ﺮﻛ ﺪﻧد . رد ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ مﺎﻤﺗ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز رﻮـﺤﻣ ﺪﻧﺪـﺷ دراو RDA
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ مود و لوا 9
/ 30 و 8 / 7
هداد رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ عﻮﻤﺠﻣ زا
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ
و 7 / 58 و 4 / 14
ﻂﻴـﺤﻣ ﻪﻄﺑار رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ زا ﺪﺻرد -
ﺢﻳﺮﺸـﺗ ار ﻪـﻧﻮﮔ
ﺪﻧدﻮﻤﻧ ) ﻞﻜﺷ 3 .(
ﻲـﻨﻌﻣ ﺮﮕﻧﺎـﻴﺑ ﻮﻟرﺎﻛ ﺖﻧﻮﻣ نﻮﻣزآ مﺎﺠﻧا
رﻮـﺤﻣ يراد
لوا ) 013 / 0
=
p-value
، 67 / 1
= ( F
لﺪــﻣ ﻞــﻛ و )
001 / 0
=
P-value
، 03 / 4
= ( F
دﻮﺑ . ﻪﻧﻮﮔ نﺎﺸـﻧ لوا رﻮـﺤﻣ ﺎـﺑ ار طﺎﺒﺗرا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﺮﮔ ود ﺐﻟﺎﻗ رد ﺪﻧداد
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هو :
ﻪﻧﻮﮔ
ﻲﻣﺎـﺑ ﻲﻔﻠﻋورﺎﺟ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻳﺎﻫ ،
فﻻﻮـﻳ ،ﻢﭽﭼ )
Avena fatua L.
( ﺮﺘـﺷرﺎﺧ ، )
Alhagi persarum
(L.
ﺪﻧراد راﺮﻗ لوا رﻮﺤﻣ ﺖﺳار ﺖﻤﺳ رد ﻪﻛ .
ﻪﻧﻮﮔ ﺖﻤﺳ رد ﻊﻗاو يﺎﻫ
سوﺮﺧ جﺎﺗ ،ﺪﻨﺑ ﺖﻔﻫ ﻒﻠﻋ هﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑ رد ﻪﻛ رﻮﺤﻣ ﭗﭼ ،
ﻲـﻧاﺮﻳا باﺰﻴﺳ
)
Veronica persica L.
( يﺰﻳﺮﺟﺎـﺗ ، )
Solanum nigrum L.
( و
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻚﻤﻠﺳ .
يﺎـﻫرﻮﺤﻣ ﺎـﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ رد RDA
لوﺪﺟ ) 3 (
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
هداد ﻖﻴﻔﻠﺗ ﺎﺑ
طﺎﺒﺗرا و لوﺪﺟ ﻦﻳا يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﺘﺳر يﺎﻫرﻮﺤﻣ ﺎﺑ ﺎﻫ
يﺪـﻨﺑ
) RDA
ﻞﻜـﺷ 3 ( ﻲـﻣ ﻦﻴـﻨﭼ ناﻮـﺗ
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ دﻮﻤﻧ طﺎﺒﻨﺘﺳا
زا ﺪـﻳﺎﺑ لوا رﻮـﺤﻣ ﭗـﭼ ﺖﻤـﺳ رد ﻊـﻗاو يﺎـﻫ
ﻪﻧﻮﮔ ﺣ يﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ﻪﺑ سﺎﺴ
ﺪﻨﺷﺎﺑ يدرﻮﻓﻮﺗ ﺶﻛ .
ﻒﻠﻋ زا يدرﻮـﻓﻮﺗ ﺶﻛ
ﻒﻠﻋ ﺶﻛ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ياﺮﺑ مﺪﻨﮔ عراﺰﻣ ﻲﺻﺎﺼﺘﺧا يﺎﻫ ﻲـﻔﻠﻋ نﺎﮔﺮﺑ ﻦﻬﭘ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ دور
.
ﻒـﻠﻋ ﻦﻳا مواﺪﻣ فﺮﺼﻣ
عراﺰـﻣ زا ﻲـﻤﻴﻧ رد ﻪـﻛ ﻲﺘﻴﻌـﺿو ،ﺶـﻛ
رد نآ زا ﻲـﺷﺎﻧ ﻲﺑﺎـﺨﺘﻧا رﺎﺸـﻓ و ﺖـﺳا ﺞـﻳار ﺰﻴﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ هﺪﺷ ﺶﻳﺎﻤﻴﭘ
ﻲﻧاواﺮﻓ ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺒﺳ تﺪﻣزارد
ﺪـﺷ ﺪـﻫاﻮﺧ نﺎـﮔﺮﺑ ﻦـﻬﭘ .
ﺎـﺑ مﺎـﮕﻤﻫ
ﻪـﻧﻮﮔ ﻲـﻧاواﺮﻓ ﺮـﺑ نﺎـﮔﺮﺑ ﻦﻬﭘ ﺶﻫﺎﻛ
ﻒـﻠﻋ ﻪـﺑ ﻞـﻤﺤﺘﻣ يﺎـﻫ ﺶـﻛ
ﺮﻴﻈﻧ هﺪﻴﺸﻛ گﺮﺑ يﺎﻫ
ﻲـﻣ هدوﺰـﻓا ﻲﻔﻠﻋ دﻮـﺷ
)
Radosevich et al.,
1997; Kudsk & Streibig, 2003
( . ﻲﻔﻠﻋورﺎﺟ ،فﻻﻮﻳ نﺪﺷ ﻊﻗاو
ﻲـﻋارز ﻞـﻣﺎﻋ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺟ ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ،لوا رﻮﺤﻣ ﺖﺳار ﺖﻤﺳ رد ﻢﭽﭼ و ﺮﺼﻣ ﻒﻠﻋ ف ﺶﻛ ) (H
دراد راﺮﻗ
، ﺪﻳﺆﻣ ﺖﺳا عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا .
رد هﺪـﺷ دﺎـﺠﻳا يﻮـﮕﻟا رد ﻪـﻛ ﺖﺳا يﺮﮕﻳد ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣﺎﻋ نژوﺮﺘﻴﻧ
ﻲﻣ ﻢﻴﻬﺳ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻪﻌﻣﺎﺟ
ﻒـﻠﻋ ﺮـﻴﻐﺘﻣ زا ﺪﻌﺑ ﻪﻛ يﻮﺤﻧ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ
زا ﺶـﻛ
دﻮـﺑ رادرﻮـﺧﺮﺑ لوا رﻮـﺤﻣ ﺎﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ )
لوﺪـﺟ 3 .(
،فﻻﻮـﻳ
ﻪﻧﻮﮔ زا ﻢﭽﭼ و ﻲﻔﻠﻋورﺎﺟ
نژوﺮﺘﻴﻧ يﺎﻫ
ﺴـﺤﻣ ﺖـﺳود ﻲـﻣ بﻮ
و ﺪﻧﻮـﺷ
ﻂﻴﺤﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺪـﻨﻫد ﺢﻴﺟﺮـﺗ ار نژوﺮـﺘﻴﻧ زا ﻲﻨﻏ يﺎﻫ
)
Pawar & Yaduraju, 1998; Liebman, & Davis 2000)
.
ﻪﻧﻮﮔ ،رﺎﻈﺘﻧا فﻼﺧﺮﺑ
نژوﺮﺘﻴﻧ يﺎﻫ
جﺎﻨﻔـﺳا و ﻚـﭽﻴﭘ ،ﻚﻤﻠـﺳ ﺖـﺳود
ﻲﺸﺣو ﺦﺳﺎﭘ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ نژوﺮﺘﻴﻧ ندوﺰﻓا ﻪﺑ ﻲﻔﻨﻣ )
ﻞﻜـﺷ 3 .(
ﻖﺑﺎـﻄﻣ
ﺮـﻈﻧ
ﻮﻟﺎـﺳ و ﻦﻧوﻮـﻴﻫ ﻦﻧ
(Hyvönen & Salonen, 2002)
فﺮﺼـﻣ
ﻒﻠﻋ ﺶﻛ ﻲﻣ ﺎﻫ فﺮﺼـﻣ نﻮـﭽﻤﻫ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺮﻳﺎـﺳ تاﺮـﺛا زوﺮـﺑ زا ﺪﻧاﻮﺗ
ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ دﻮﺧ و ﺪﻫﺎﻜﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ
ﻲﻫﺎـﻴﮔ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ هﺪﻨﻨﻛ
ددﺮﮔ . ار كﺎﺧ ﺮﻔﺴﻓ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ يﺰﻳﺮﺟﺎﺗ ﺖﺳودﺮﻔﺴﻓ ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻔﻨﻣ ﺶﻨﻛاو
ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺮﺛا ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺰﻴﻧ
ﻒﻠﻋ هﺪﻨﻨﻛ ﺶـﻛ
ﺖﺒﺴـﻧ ﺎـﻫ داد
) ﻞﻜـﺷ 3 .(
ﻞﺑﺎﻗ ﺶﺨﺑ
ﻪﻧﻮﮔ ﻞﻛ زا ﻲﻬﺟﻮﺗ
طﺎﺒﺗرا ﻲﻣﻮﻟ ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺷاد .
ﻪـﻧﻮﮔ ﻲﺧﺮﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ
و رﻮـﺷ ﻒـﻠﻋ نﻮـﭽﻤﻫ ﻢﺟﺎـﻬﻣ يﺎـﻫ
ﺘﺒﺴﻧ يرﺎﮔزﺎﺳ ﻪﻛ ﺮﺘﺷرﺎﺧ
ًﺎ رد ﺪـﻧراد ﻲـﻄﻴﺤﻣ ﺖﺨﺳ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﻳﻻﺎﺑ
كﺎﺧ ناواﺮﻓ ﻲﺘﻠﻴﺳ يﺎﻫ ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﺗ
) ﻞﻜﺷ 3 .(
y = -0.0337x + 9.2699 R2 = 0.4189**
0 2 4 6 8 10
0 30 60 90 120 150 180
Nitrogen (kg ha-1 )
Species richness
A
y = -0.0066x + 2.0059 R2 = 0.4674**
0.00 0.40 0.80 1.20 1.60 2.00
0 30 60 90 120 150 180
Nitrogen (kg ha-1)
Shannon’s diversity index
B
y = 0.0022x + 0.1176 R2 = 0.4572**
0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60
0 30 60 90 120 150 180
Nitrogen (kg ha-1)
Simpson’s dominance index
C
(ب) نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ،(ﻒﻟا) يا ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﺎﺑ ﻲﻓﺮﺼﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ﻪﻄﺑار -1 ﻞﻜﺷ
نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ و )
ج (
:**
ﻲﻨﻌﻣ راد رد 01 / 0 P<
Fig. 1- Relationship between applied nitrogen with Species richness (A), Shannon’s diversity index (B) and Simpson’s dominance index (C)
**: P<0.01
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣعراﺰﻣﻞﻛردهﺪﺷﺖﺒﺛزﺮﻫيﺎﻫﻒﻠﻋDCA رادﻮﻤﻧ-2ﻞﻜﺷ
تارﺎﺼﺘﺧا :
:COOR
Consolida orientalis ،
:CEGL Cerastium glomeratum ،
:HYPE Hypecum pendulum ،
:SOOL Sonchus oleracea
Fig. 2- DCA diagram of recorded weeds per total of study fields.
. RDA يﺪﻨﺑﻪﺘﺳر رادﻮﻤﻧ -3 ﻞﻜﺷ
ﺶﻠﻓ ﺎﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻲﻤﺳا و ﻲﺘﺒﺴﻧ سﺎﻴﻘﻣ ﺎﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻊﺑﺮﻣ و ﻊﻄﻘﻨﻣ يﺎﻫ
هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺮﭘﻮﺗ يﺎﻫ ﺪﻧا
. تارﺎﺼﺘﺧا : :L ،ﻲﻣﻮﻟ ﺖﻓﺎﺑ :S
؛ﻲﺘﻠﻴﺳ ﺖﻓﺎﺑ :H
ﻒﻠﻋ فﺮﺼﻣ ،ﺶﻛ
:NH ﻒﻠﻋ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ ﻪﻧﻮﮔ ﻞﻣﺎﻛ ﻲﻣﺎﺳا ياﺮﺑ ؛ﺶﻛ
ﻞﻜﺷ ﺎﻫ ) 2 ( ﺪﻴﻳﺎﻤﻧ ﻪﻈﺣﻼﻣ ار .
Fig. 3- RDA biplot. Nominal and ratio variables are represented by rectangles and arrows, respectively.
Abbreviations: L: loam texture, S: silt texture; H: application of herbicide, NH: non- application of herbicide; See Fig 2 for abbreviations of species.
