یزرواشک دشرا یسانشراک نایوجشناد هنانیرفآراک دصق رب راذگریثأت یاه لماع هنانیرفآراک راتفر هب تبسن شرگن یجنایم رثا رب دیکأت اب ناجنز هاگشناد
4زابلگ نیریش و 2ولفجن اسیرپ ،2یفرش لایل ،1 یئاضر هلا حور
ناجنز هاگشناد ،یزرواشك هدكشناد ،رایشناد -1 ناجنز هاگشناد یزرواشك هدكشناد ،ییاتسور هعسوت و تاطابترا ،جیورت هورگ ،یزرواشك شزومآ و جیورت یرتكد یوجشناد -4و3و 2
هدیکچ راتفر هب تبسن شرگن یجنایم رثا رب دیكأت اب نایوجشناد هنانیرفآراك دصق رب راذگریثأت یاه لماع یسررب قیقحت نیا فده رد ناجنز هاگشناد یزرواشك هدكشناد دشرا یسانشراك نایوجشناد زا رفن 489 ار قیقحت نیا یرامآ هعماج .دوب هنانیرفآراك شور زا هدافتسا اب نانآ زا رفن 220 ،)2001( ناراكمه و تلتراب لودج هب هجوت اب هك دنداد لیكشت 1394-95 یلیصحت لاس زا سپ( درادناتسا یاه همانشسرپ زا اه هداد یروآدرگ یارب .دش باختنا هنومن ناونع هب بسانتم باستنا اب یا هقبط یریگ هنومن دروم ناصصختم زا یجنس رظن اب همانشسرپ یروص ییاور .دش هدافتسا )شهوژپ اب طبترم هنیمز اب اه شسرپ یزاس بسانتم مزلا یاه حلاصا ماجنا زا سپ و یریگ هزادنا لدم دروآرب هار زا زین قیقحت رازبا یبیكرت ییایاپ و هزاس ییاور و تفرگ رارق دییأت لیلحت و هیزجت دروم یراتخاس یاه هلداعم یزاس لدم هریغتم دنچ شور زا هدافتسا اب هدش یروآدرگ یاه هداد .دمآ تسد هب ود هك داد ناشن قیقحت جیاتن .دش هدافتسا یزاس نادرگدوخ هروظنمدنچ شور زا ،یجنایم رثا نومزآ روظنم هب و هتفرگ رارق و تبثم رثا )β=0/374 ،ρ-value=0/001( ینهذ یاهراجنه و )β=0/808 ،ρ-value=0/001( هدش کرد یراتفر لرتنك ریغتم لرتنك یاهریغتم میقتسمریغ رثا عومجم هك دوب نآ یایوگ جیاتن ،نینچمه .دنتشاد نایوجشناد هنانیرفآراك دصق رب یراد ینعم هار زا هنانیرفآراك دصق رب )β=0/210 ،ρ-value=0/001( ینهذ یاهراجنه و )β=0/237 ،ρ-value=0/001( هدش کرد یراتفر و هدش کرد یراتفر لرتنك ،ینهذ یاهراجنه ریغتم هس ،عومجم رد و دوب راد ینعم هنانیرفآراك راتفر هب تبسن شرگن ریغتم .دندرك نییبت ار هنانیرفآراك دصق ریغتم سنایراو زا دصرد 64 شرگن .یزرواشك نایوجشناد ،ینهذ یاهراجنه ،هدش کرد یراتفر لرتنك ،شرگن ،هنانیرفآراك دصق : ناگژاو هیامن
یئاضر هلا حور :لوئسم ی هدنسیون [email protected] :همانایار 1396/03/01 :شریذپ 1395/07/18 :تفایرد
همدقم راك یاـیوج یناـسنا یورـین رازـه 800 هنلااـس دورو ،هزورـما رد راكـیب رـفن نوـیلیم 10 رامـش دروآرـب و راك رازاـب هـب روـشك رد -یعامتجا هعـسوت یلصا یاه شلاچ زا یـكی ،1400 لاـس قـفا نآ اـت یدـعب یاـه همانرب و هعـسوت مراـهچ هـمانرب رد یداـصتقا .)1393 ،یداـبآ فجن یدیما و ییلاع یـنامز( دوب دهاوخ لاـس ههد ود رد تـیعمج دـشر نازیم نتفرگ رظن رد اب و هـیاپ نـیا رـب نـیرت مهم زا یـكی یراكـیب و لاغتـشا ،راك عوـضوم ،هتـشذگ لح .دـیآ یم رامـش هب هدنیآ هـهد دـنچ یـعامتجا یاـه شلاچ نارـیا هـلمج زا اهروـشك بـلاغ ناراذگ تـسایس ،نارـحب نـیا هـك یا هـنوگ هب ،تـسا هتخاـس ور هـبور یـگرزب یاـه شلاچ اـب ار ورـگ رد اـه تلود زا یـخرب لاوز و تاـبث ،تـشاد ناـیب ناوـت یم .)1389 ،ناراكـمه و یـناراب( تـسا یراكـیب نارـحب لـح نایوجشناد رامـش هك دنهد یم ناـشن اهرامآ ،رگید یوـس زا اما ،هتشاد یریگ مشچ شیازفا هتشذگ لاـس 20 لوط رد روـشك یاهزاین اب ناـنآ یصصخت یراگزاـس و ناگتخومآ شناد تـیفیك تلاكـشم و لئاـسم .دراد رارق ماهبا زا یا هلاه رد زونه ،هـعماج تینیع و تـیعقاو یزرواـشك یلاع شزوـمآ دروم رد هدـش ناـیب .)1391 ،ناراكـمه و یككـشوك ناـینامحر( دراد یرتـشیب ناگـتخومآ شناد ناـیم زا هـك تـسا نآ هاوـگ دوـجوم دهاوـش یاه هتـشر ناگتخومآ شناد نـیب رد یراكیب خرـن ،یهاگـشناد و وجـشناد شریذپ نیب دیدـش بـسانت مدع لیلد هب یزرواـشك تـسا یلاح رد نـیا .دـشاب یم نازـیم نـیرتلااب یاراد راك رازاـب و بـسانمان رایـسب یزرواـشك شخب یناـسنا یورین راتخاـس هك شخب نـیا نلاغاـش زا دـصرد شـش اـهنت و هدوـب یـصصختریغ یدـیما و یـیلاع یـنامز( دنا یهاگـشناد تلاـیصحت یاراد زا ناگـتخومآ شـناد لاغتـشا ،ور نـیا زا .)1393 ،یداـبآ فجن نازیر هـمانرب هجوت دروـم هراومه هـك تـسا ییاه شلاچ هـلمج ام روـشك یـشزومآ ماظن و هدوب فلتخم یاهروـشك رد یـشزومآ .تـسین و هدوبن ینثتـسم هدعاق نـیا زا زـین یاـه یراذـگرثا تـلع هـب هتـشذگ هـهد رد ،اتـسار نـیا رد هـب هعـسوت لاـح رد یاهروـشك زا یرایـسب ،یـنیرفآراك تـبثم یـساسا لح هار كـی ناوـنع هب یـنیرفآراك هـب نارـیا روـشك هژـیو هلمج زا روـشك یور شـیپ نوگانوگ تلاكـشم عـفر یارـب هوـقلاب زا شیب رامـش ،یراكـیب خرن شـیازفا ،داـصتقا رد یـیآراك دوـبن یـتلود و یـصوصخ شـخب یـناوتان و ناگـتخوم شـناد هزادـنا دنا هتـشاد لوذـبم یدـج هـجوت ،ناـنآ یارـب لغـش داـجیا رد .)1389 ،ناراكـمه و ینیـسح(
هدـنیازف زاـین ،یـنیرفآراك رـب زـكرمت یـلصا لـیلاد زا یـكی زا هـك تـسا قلاـخ یدارـفا زا یرـیگ هرهب یارـب اـه هـعماج تـیلاعف هـب اـه هاگدید نـیا لـیدبت و نـیون یاـه هاگدـید قـیرط دـننك یـم عیرـست ار یداـصتقا هعـسوت دـنور ،شخبدوـس یاـه یـعبنم هدـنرادرب رد ،یـنیرفآراك .)2009 ،کاكلـس و رـكرات(
كـی و و داـصتقا یارـب لغـش قـلخ ،یروآوـن ،یرـیذپ فاطعنا زا یا هفرح هعـسوت هـلوقم هـب یدج هـجوت یارـب بـسانم تـصرف یخرب هب ،یـنیرفآراك .)2003 ،کنتـسنآ( دوـش یم یـقلت دارـفا دوـبهب ،تـباقر ،یلغـش یاـه تصرف شـیازفا دـننام اـهدمایپ رـجنم یداـصتقا یـعامتجا هاـفر حطـس شـیازفا و یرو هرـهب .)201 ،ناراكـمه و یزـیزع( دـش دـهاوخ فـلتخم یاـه شهوژپ جـیاتن ،یـنیرفآراك تـیمها مـغر هـب دراو هـعماج دارـفا زا یـمك دـصرد اـهنت هـك دـنهد یم ناـشن ،ناراكـمه و ریواـسكا( دنوـش یم هـنانیرفآراك یاـه تـیلاعف یدـیما و یـیلاع یـنامز ؛1392 ،ناراكـمه و چـیئاندرك ؛2012 یارـب مـیمصت هـك ییاجنآ زا ،نـیاربانب .)1393 ،یداـبآ فجن هناهاگآ و یدـمع ،یقطنم یا هـنوگ هب دناوت یم ندـش نـیرفآراك لغـش كـی داـجیا و )2000 ،ناراكـمه و رـگورك( درـیگ ماـجنا اه هداد شزادرـپ یداـیز دـح ات و یزـیر هـمانرب ،ناـمز دـنمزاین یزیر همانرب راتفر یـعون دناوت یم هنانیرفآراك راـتفر سپ ،تـسا نآ یبایزرا و یـسررب یارـب دصق یاـه لدم هك دوـش یـقلت هدـش دـصق ،عـقاو رد .)2004 ،ناـنیل( دـنور یم رامـش هـب بـسانم -شیپ و هنانیرفآراك راـتفر یارب یریگ میمصت لماع هـنانیرفآراك ؛2007 ،رـگورك( دیآ یـم رامـش هب نآ زورب یارـب یـساسا طرـش نینچ .)1390 ،یناـشفارز و ینامیلـس و 2006 ،یلیاگ و لوـیاف یاه هیرظن و اه لدـم یریگراك هب رد ار نارگـشهوژپ ،یدهاوـش هژیو هب هـنانیرفآراك دـصق ییاـسانش یارب یـعامتجا -یتخانـش رارـق رـیثأت تـحت ناـناوج یلغـش یاـه یزیر همانرب یاتـسار رد .تـسا هداد ناوـنع هب ناوـت یـم ار هـنانیرفآراك دـصق هـنیمز نـیا رد مـیمصت اـی ،هـنانیرفآراك راـتفر رـب رـثؤم لـماع و دـمآرد شیپ درـك دادـملق دـیدج راك کـی قـلخ و ندوـب نـیرفآراك یارـب نـیا زا .)2006 ،یـلیاگ و لوـیاف و 1393 ،ناراكـمه و فـیص(
دریگ یم هـنانیرفآراك راـتفر هـب میمصت یـسك هچ هـكنیا ،رـظنم یـیاه لـماع هـچ هـك تـسا نآ رـت مهم هـكلب ،درادـن تـیمها یناراب( درـیگب ار یـمیمصت نـینچ درـف كـی هـك دوـش یم ثـعاب
یریگ مـیمصت هـلحرم رد ،رـگید ناـیب هـب .)1389 ،ناراكـمه و هچ هك تـسا هجوت نایاـش هتكن نـیا )هـنانیرفآراك مزـع و دـصق(
و بـسك کی یزادـنا هار باـختنا ثـعاب یـیاهرصنع و اـه لـماع درـف كـی طـسوت رـگید یلغـش فـلتخم یاـه هـنیزگ یاـج هب راك نـیا هـب .)1391 ،ناراكـمه و یككـشوك ناـینامحر( دوـش یم یو تـین و درـف یـنورد رواـب ناـمه هـنانیرفآراك دـصق ،بـیترت ققحت یارـب هناهاگآ یزیر حرط و دـیدج راك و بـسك زاـغآ یارـب .)2009 ،نوـسپمات( تـسا هدـنیآ رد فدـه نـیا کـی یاتـسار رد ار یدـصق درـف هـك نیا یارـب ،لاـحره هب یرامـشرپ یاـه لـماع ،دروآ تـسد هـب یـنیرفآراك راكو بـسك تـیمها هـب هـجوت اـب .دنتـسه راذـگریثأت و هتـشاد تـلاخد یاهروـشك زا ینادنمـشیدنا نوـنكات 1980 هـهد زا ،عوـضوم ،یدرـف فـلتخم یاـهریغتم و اـه لـماع یـسررب هـب فـلتخم یـنیرفآراك دـصق رـب هـك یتخانـش ناور و یداـصتقا ،یـعامتجا هلمج زا یـمهم یاهوگلا و دـنا هتخادرپ ،دنـشاب یـم راذـگریثأت همانرب راتفر هیرظن ،)1982( وریپاـش هنانیرفآراك دادیور ی وـگلا هنانیرفآراك ناوـت و تـیلباق یوـگلا ،)1991( نژـیآ هدـش یزـیر هناـسانش-ناور -یداـصتقا یوـگلا ،)1994( لـیزارب و رـگورك وـئلا و زـیتنزیب هـنانیرفآراك دـصق هـیرظن ،)1995( نوـسدیواد دنا هدـش هئارا )2007( رگورك ینیرفآراك دـصق یوـگلا و )1997(
.)1390 ،ناراكـمه و یتـسارآ(
یاـه شـهوژپ رد اـهوگلا نـیا ندوـب دنمدوـس دوـجو اـب هـمانرب راـتفر هـیرظن ،هـنانیرفآراك دـصق هژـیو هب یـنیرفآراك هـب ،(Theory of Planned Behavior) نژـیآ هدـش یزـیر راك هـب نآ رد هـك یـفلتخم یاـه لـماع و اـهریغتم دوـجو لـیلد یدرف یاه لـماع اب رتـشیب لماعت و طابترا ثـعاب ،هدـش هـتفرگ ناوـنع هب ناوـت یم نآ زا هـك تـسا هدـش هـعماج رد یـطیحم و هرـهب هـنانیرفآراك دـصق یـسررب رد یوـق و دنمـشزرا رازـبا کـی راـتفر هـیرظن هـیاپ رـب. )1391 ،ناراكـمه و یككـشوك( تـفرگ یاهراجنه ،راـتفر هرابرد شرگن ریغتم هـس ،هدـش یزیر همانرب نـیرت-یلصا ناوـنع هب هدـش کرد یراـتفر لرـتنك و یـنهذ یاه تیلاعف یزادـنا هار رد دـصق هدننك ینیب شـیپ یاـهریغتم ،یكـسویجروج و وـنایرام( دـنور یم رامـش هـب هـنانیرفآراك هدنهد ناـشن هـنانیرفآراك دـصق ،لدـم نـیا هـیاپ رـب .)2007 هدنیآ رد یـنیرفآراك راـتفر ماـجنا یارـب درـف هك تـسا یـششوك هك یـشزیگنا لـماع هـس دـناوت یم نـیاربانب و داد دـهاوخ ماـجنا :دـشاب هتـشاد دوـخ رد ،دـهد یم رارـق رـیثأت تـحت ار راـتفر نازـیم هـب هراـشا :هـنانیرفآراك راـتفر هـب تبـسن شرـگن -
ندوـب نـیرفآراك دروـم رد دارـفا یـفنم اـی تـبثم یبایـشزرا یارـب تـسا یـتیعضو ،شرـگن .)2009 ،نـچ و ناـنیل( دراد دادیور كـی اـی داهن ،صخـش كی هـب دعاـسمان اـی دعاـسم خـساپ رامـش هـب هـنانیرفآراك دـصق هدـننك نییعت لـماع نیتـسخن و و یـنتخومآ ،دـنراد یـساسا یـگژیو هـس اـه شرگن .دـیآ یم دننك یم مهارف ار یـیاه شـنكاو زورب هنیمز ،دنتـسه یباـستكا هب تبـسن بوـلطم اـی بوـلطم شـیارگ یـیاه شـنكاو نـینچ و .)1991 ،نژـیآ( دـننك یم داـجیا ار اـهدادیور اـی دارـفا رـگید هـنانیرفآراك یاـه تیلاعف هـب تبـسن دارـفا هزادـنا رـه ،ور نـیا زا ار یـنیرفآراك دـیدرت نودـب ،دنـشاب هتـشاد تـبثم شرـگن نانآ تیقفوم لاـمتحا و هدرـك كرد رـیذپ ناكما یرـما ناوـنع هب .دـش دـهاوخ رتـشیب كرد یعامتجا یاهراـشف ریغتم نیا :ینهذ یاهراجنه - ار هنانیرفآراك یاـهراتفر ندادـن اـی نداد ماـجنا هـب عـجار هدـش قفاوم ساـسحا و كرد هـب ،صاـخ روـط هب و هدرـك یرـیگ هزادـنا دراد هراـشا ندـشن ای ندـش نیرفآراك مـیمصت هـب تبـسن دارـفا .)2009 ،نـچ و نانیل(
تخانـش هب هراـشا ریغتم نیا :هدـش کرد یراتفر لرتنك - كرد تروص هب و هتـشاد راتفر ماـجنا یراوـشد ای یناـسآ زا دارـفا فیرعت ندـش نـیرفآراك هـب تبـسن یراوـشد و یناـسآ نازـیم زا رواـب نازـیم یراـتفر لرـتنك کرد ،رـگید ترابع هب .دوـش یم ناـشن ،دهد ماـجنا ار صاـخ راك كـی دـناوت یم هـك نیا هـب ار درـف یدمآراكدوخ اـی یروابدوخ ار نآ ناوـت یم ،ور نـیازا ،دـهد یم نودـب ،تـسا ملـسم هـچنآ .)2009 ،نـچ و ناـنیل( دـیمان زـین و لمع هـب یـمك هزـیگنا درـف ،یدـمآراكدوخ زا یوـق سـح كـی ماگـنه رد هژـیو هـب اـه یراوـشد اـب یـیورایور رد تماقتـسا اـی .)2002 ،ارودـنب( دراد راك و بـسك یزادـنا هار و لیكـشت هدـش یزیر همانرب راتفر لدم تیعماج و یگداـس هب هجوت اب زا یا هدرتـسگ لكـش هـب لدـم نـیا رـیخا یاـه لاـس رد ،نژـیآ زا ات تـسا هدـش شلات و هتفرگ رارق هجوت دروـم ناـققحم یوـس دصق رب راذگریثأت یلصا یاهریغتم نییبت و ییاـسانش هب نآ هار هصلاخ روـط هب همادا رد هـك دوـش هـتخادرپ هـنانیرفآراك راـتفر و جـیاتن .تـسا هدـش هراـشا اـهنآ نـیرت مهم زا یـخرب جـیاتن هـب یریذپ ناكما هـك داد ناـشن ،)2016( مـیهاربا و اـیكدآ شـهوژپ یـنیرفآراك شزوـمآ و هدـش کاردا یدـمآراكدوخ ،هدـش کاردا .دنتـشاد ینیرفآراك دـصق رب یراد یـنعم و تـبثم رـثا
ناراكـمه و وـكناون قـیقحت جـیاتن ،یرـگید یـسررب رد راـتفر هـب تبـسن شرـگن هـك دوـب نآ رـگنایب زـین ،)2012(
شیازفا یارـب رثؤم لماع کی یـنیرفآراك شزوـمآ و هـنانیرفآراك نیمه هب .دوب ینیرفآراك هب تبـسن نایوجـشناد شیارگ و هقلاع ناـشن دوـخ یـسررب رد ،)2016( ناراكـمه و لاـیناد ،لاوـنم دصق رب یراد یـنعم رثا یاراد یـنهذ یاـهراجنه هك هـك دـنداد و ودلبار ابلآزیور .دوب یـسدنهم و مولع نایوجـشناد هنانیرفآراك راتفر لرتنك هـك دنتفایرد دوـخ شـهوژپ رد ،)2015( ناراكـمه هنانیرفآراك دـصق رـب یـنیرفآراك هـب تبـسن شرـگن و هدـش کرد هطبار هك یلاح رد ،دنتـشاد راد یـنعم و تـبثم رـثا نایوجـشناد ینعم نایوجـشناد یـنیرفآراك دـصق اب یـنهذ یاـهراجنه نـیب ،)2006( ونایرام و )2010( نوتناـس ،ناـسمه روط هب .دوـبن راد هـك دندیـسر هـجیتن نـیا هـب یا هـناگادج یاـه یـسررب رد تبثم رثا ینیرفآراك هـب تبـسن شرگن رب یعامتجا یاـهراجنه دوخ یـسررب رد زین ،)2009( نچ و نانیل .دنتـشاد راد ینعم و یـیاهنت هب دـنناوت یمن یـنهذ یاـهراجنه هـك دـندرك صخـشم ،دـشاب هنانیرفآراكراتفر یرـیگ لكـش یارب هدننك نییعت لـماع تبثم یـشرگن هب رـجنم دـناوتب دـیاب یـنهذ یاـهراجنه ،هـكلب .دنوـش هـنانیرفآراك یاـه تیلاعف هـب تبـسن یایوگ )1394( ناراكـمه و یـنارف یـبوقعی قـیقحت جـیاتن ،یـنیرفآراك هـب تبـسن شرـگن یاـهریغتم نـیب هـك دوـب نآ دصق ریغتم اـب هدـش کرد یراـتفر لرـتنك و یـنهذ یاـهراجنه دوـجو یراد یـنعم و تـبثم هـطبار نایوجـشناد هـنانیرفآراك ،میقتـسم یاه یراذـگرثا یـسررب رد )1394( یـمیرك .تـشاد هـنانیرفآراك دـصق رـب یداـهن طـیحم یـلیدعت و میقتـسمریغ ینیرفآراك شرـگن هـطبار هـك داد ناـشن یزرواـشك نایوجـشناد و تـبثم هـنانیرفآراك دـصق اـب هدـش کرد یراـتفر لرـتنك و )1393( ناراكـمه و راگداـی ،یرگید یـسررب رد .دوـب راد یـنعم هنانیرفآراك دـصق رب یعامتجا هـنانیرفآراك شرـگن هك دـنتفایرد شهوژپ جیاتن ،لاوـنم نیمه هب .تـشاد راد ینعم و تـبثم رـثا دوـب نآ یاـیوگ )1393( یداـبآ فجن یدـیما و یـیلاع یـنامز حطـس رد یزرواـشك نایوجـشناد هـنانیرفآراك دـصق نازـیم هـك نیا یاـه هـتفای هـب هـجوت اـب ،نـینچمه .تـشاد رارـق طـسوتم هـب رواـب ،یـنیرفآراك یاـه تراهم هـك دـش صخـشم قـیقحت یاـه یگژیو ،یـنیرفآراك هـب تبـسن شرـگن ،یدـمآراك دوـخ شیپ یلصا یاهریغتم ،یـعامتجا یاهراجنه و یتخانـش ناور .دـندوب هـنانیرفآراك دـصق هدـننك یـنیب یاـه لـماع دوـخ یـسررب رد )1393( ناراكـمه و فـیص
نایوجـشناد نـیب رد یهاگـشناد یـنیرفآراك دـصق رـب رـثؤم هـب هـجوت اـب .دـندرك نـییبت ار زاریـش یكـشزپ موـلع هاگـشناد یاهراجنه ،یـنهذ یاهراجنه یاهریغتم ،قـیقحت نیا جـیاتن و هـنانیرفآراك یدـمآراكدوخ ،هـنانیرفآراك هـبرجت ،یـعامتجا یاـهریغتم هار زا میقتـسمریغ روـط هب یرـیذپرطخ هـب لـیامت و هدـش کاردا یرـیذپ ناكما ،هدـش کاردا تـیبولطم یـجنایم یراد یـنعم و تـبثم رـثا هـنانیرفآراك دـصق رـیغتم رـب ،شرـگن هـجیتن نـیا هـب )1393( زرواـشك ،یرـگید یـسررب رد .دنتـشاد ،ینیرفآراك هـب تبـسن شرگن ،یـمومع شرگن هـك تفای تـسد یاه لماع هلمج زا یـنیرفآراك هنیـشیپ و یدمآراكدوخ هب رواـب یاه هتـشر نایوجـشناد هـنانیرفآراك دـصق رـب راذـگرثا یـلصا اـنب ،تـیاهن رد .دـندوب یـناگرزاب و تـیریدم ،یـسدنهم-ینف )1391( ناراكـمه و یككـشوك ن اـینامحر قـیقحت جـیاتن رـب تـیامح ،یدـمآراكدوخ هـب رواـب یاـهریغتم هـك دـش صخـشم نایوجـشناد هنانیرفآراك دـصق اـب یـنهذ یاـهراجنه و هداوـناخ هـك دوـب یـلاح رد نـیا .دنتـشاد یراد یـنعم و تـبثم هـطبار هـنانیرفآراك دـصق اـب یـنیرفآراك هـب تبـسن شرـگن نـیب هـطبار .دوـبن راد یـنعم ،نیـشیپ یاه شـخب رد هدـش هراـشا بـلاطم هـب هـجوت اـب دصق رب راذـگریثأت یاه لماع نـییبت ،یـسررب نیا یلصا فدـه شرـگن یـجنایم شـقن رـب دـیكأت اـب نایوجـشناد هـنانیرفآراك یرظن لدم ،هـنیمز نیا رد هـك دوب هنانیرفآراك راـتفر هـب تبـسن بلاق رد هدـش یزیر هـمانرب راتفر لدـم یانبم رـب شـهوژپ نـیا .دش میـسرت )1( لكـش
هب تبسن شرگن هنانیرفآراك راتفر یراتفر لرتنك
هدش کرد
یاهراجنه ینهذ
دصق هنانیرفآراك
همانرب راتفر لدم یانبم رب شهوژپ یرظن لدم -1هراگن هدش یزیر
یاه هـیضرف نیرت مـهم ،شـهوژپ یرـظن لدـم یاـنبم رـب :زا دـندوب ترابع قـیقحت نـیا هـنانیرفآراك دـصق رـب هدـش کرد یراـتفر لرـتنك :1 هـیضرف
.دراد راد یـنعم و تـبثم رـثا نایوجـشناد هـنانیرفآراك دـصق رـب یـنهذ یاـهراجنه :2 هـیضرف
.دراد راد یـنعم و تـبثم رـثا نایوجـشناد نیب هطبار رد هـنانیرفآراك راـتفر هب تبـسن شرگن :3 هـیضرف رثا نایوجـشناد هـنانیرفآراك دـصق و هدـش کرد یراـتفر لرـتنك
.دراد یجنایم نیب هطبار رد هـنانیرفآراك راـتفر هب تبـسن شرگن :4 هـیضرف یجنایم رثا نایوجـشناد هنانیرفآراك دـصق و یـنهذ یاـهراجنه
.دراد یسانش شور یـگنوگچ ظاـحل هـب و یدرـبراك ،فدـه رـظن زا قـیقحت نـیا روط هب و یـلولعم -یـّلع عوـن زا و یـفیصوت ،تاـعلاطا یروآدرـگ هعماج .تـسا یراتخاـس یاه هلداعم لدم رب ینتبم صخـشم دـشرا یـسانشراك نایوجـشناد زا رفن 489 ار قیقحت نیا یرامآ -95 یـلیصحت لاـس رد ناـجنز هاگـشناد یزرواـشك هدكـشناد ناراكمه و تـلتراب لودـج هب هجوت اب هـك دـنداد لیكـشت 1394 ماـجنا یارـب هـنومن ناوـنع هب ناـنآ زا رـفن 220 رامـش ،)2001(
شور زا ،اـه هنومن هـب یبایتـسد یارـب .دـش باـختنا قـیقحت سـنج بـسحرب( بـسانتم باـستنا اـب یا هـقبط یرـیگ هنومن رامـش ،هبـساحم زا سـپ هـك دـش هـتفرگ هرـهب )نایوجـشناد اـه هـقبط زا كـی رـه هـب )1( لودـج حرـش هـب رـیز یاـه هنومن .تـفای صاـصتخا هـك دوـب همانـشسرپ قـیقحت نـیا رد اـه هداد یروآدرـگ رازـبا
نایوگخـساپ یا هـفرح و یدرـف یاه هصخـشم شـخب جـنپ زا راـتفر هـب تبـسن شرـگن شجنـس اـب طـبترم یاـه شـسرپ و ،)شـسرپ هـس( ینهذ یاهراجنه ،)شـسرپ جـنپ( هـنانیرفآراك هـنانیرفآراك دـصق و )شـسرپ جـنپ( هدـش کرد یراـتفر لرـتنك اـهنآ شجنـس یارـب هـك دوـب هدـش لیكـشت )شـسرپ تـشه(
رایـسب اـت 1 =فـلاخم رایـسب زا( یحطـس جـنپ ترـكیل فـیط زا تـسا یروآداـی نایاـش .)2 لودـج( دـش هدافتـسا )5 =قـفاوم یاـه همانـشسرپ زا هـنانیرفآراك دـصق یرـیگ هزادـنا یارـب هـك ناراكمه و یـگ کـم و )1999( ناراكـمه و لـبان ید درادناتـسا یراتفر لرتنك و ینهذ یاـهراجنه ،شرگن شجنـس و )2009(
ابلآزیور یسررب رد هدش هداد هعـسوت یاه سایقم زا هدـش کرد رتـسب هك نیا هـب هـجوت اـب ،هـتبلا .دـش هدافتـسا )2015( ودـلبار یم لیكـشت یزرواـشك هدكـشناد ار یـسررب نیا ماجنا هـنیمز و هدـش هراـشا یاـه همانـشسرپ نادرـگرب زا سـپ ،ور نـیا زا ،داد طبترم هـنیمز اب اـه شـسرپ یزاـس بـسانتم یارب ،یـسراف هـب اـه همانـشسرپ رد زاـین دروـم یاـه حلاـصا یـخرب ،شـهوژپ اـب .تفرگ تروـص یاه هنومن و یسررب دروم نایوجشناد لك رامش -1لودج
اه هقبط زا كی ره هب هتفای صاصتخا
صاصتخا هنومن رامش هتفای
90 130 220
لک رامش نایوجشناد
202 287 489
)سنج بسح رب( اه هقبط
رسپ رتخد لك
اهنآ زا کی ره هب طوبرم یاهدامن و اه هیوگ هارمه هب همانشسرپ فلتخم یاه شخب -2لودج
)لدم رد دامن( راکشآ ریغتم .)ATT1( تسا باذج ریغ رایسب نم یارب نیرفآراك کی ناونع هب لاغتشا .)ATT2( دهد یم ییلااب رایسب تیاضر ساسحا نم هب ندوب نیرفآراك .)ATT3( مراد راك و بسك کی یزادنا هار یارب یدایز شیارگ ،دشاب مهارف عبانم و تصرف رگا منك باختنا دوخ یارب ار یلومعم لغش کی ،رطخرپ راك و بسك کی یزادنا هار و ندوب نیرفآراك یاج هب مهد یم حیجرت .)ATT4( .)ATT5( تسا نآ یاه یتساك زا رتشیب ندوب نیرفآراك زا یشان یاه یرترب ،نم رظن هب .)SN1( درك دنهاوخ دییأت نآ یارب ارم میمصت مناتسود ،منك زاغآ دیدج راك و بسك کی مهاوخب رگا مراد رواب .)SN2( درك دنهاوخ ینابیتشپ ارم گنرد یب ما هداوناخ ،دیدج راك و بسك کی زاغآ تروص رد .)SN3( دننك یم دییأت دیدج راك و بسك کی زاغآ یارب ارم میمصت میاه یسلاكمه .)PBC1( منك لرتنك یبوخ هب ار نآ دنیارف و هدرك یزادنا هار ار دیدج راك و بسك کی مناوت یم
)لدم رد دامن( ناهنپ ریغتم )ATT( هنانیرفآراك راتفر هب تبسن شرگن
)SN( ینهذ یاهراجنه
)PBC( هدش کرد یراتفر لرتنك
2لودج همادا
)لدم رد دامن( راکشآ ریغتم .)PBC2( تسین یراوشد راك نم یارب راك و بسك کی تیبثت و یزادنا هار .)PBC3( متسه لیاق نآ رد دوخ تیقفوم یارب یدایز سناش ،منك شلات راك و بسك کی یزادنا هار یارب رگا .)PBC4( تسا یراوشد راك نم یارب راك و بسك دیدج هاگدید کی هعسوت و تخانش .)PBC5( مناد یم ار راك و بسك کی یزادنا هار یارب زاین دروم یلمع تاییزج ی همه نم .)EI1( مهد ماجنا یراك ره ندش نیرفآراك یارب مرضاح .)EI2( موش نیرفآراك کی هك تسا نیا نم یا هفرح فده نیرت مهم .)EI3( مهد یم ماجنا مراك و بسك تیلاعف زاغآ و یزادنا هار یارب ار دوخ شلات مامت .)EI4( منك داجیا ازدمآرد راك و بسك کی هدنیآ رد ات مراد میمصت .)EI5( منك یم ركف دیدج راك و بسك کی یزادنا هار هنیمز رد یدج یلیخ روط هب .)EI6( منك یزادنا هار )لاس 2 زا رتمك( کیدزن یا هدنیآ رد ار دوخ راك و بسك مراد دصق .)EI7( منك یزادنا هار هدنیآ لاس 5 ات 2 نیب ینامز هلصاف رد ار دوخ راك و بسك مراد دصق .)EI8( درك مهاوخ یزادنا هار ار دوخ راك و بسك یزور ماجنارس
)لدم رد دامن( ناهنپ ریغتم
)EI( هنانیرفآراك دصق
ییاور و یروص ییاور زا قیقحت رازبا ییاور نییعت یارب .دش هدافتسا )یقطنم و یصیخشت ،ارگمه ییاور لماش( هزاس دییات ناصصختم زا یجنس رظن اب همانشسرپ یروص ییاور هس زا ارگمه ییاور یبایزرا یارب ،هزاس ییاور هنیمز رد .دش زا رتگرزب و ربارب درادناتسا یلماع یاهراب لماش فلتخم رایعم زا رتگرزب و ربارب هدش جارختسا سنایراو نیگنایم رادقم ،0/5 و ریه( دش هدافتسا 0/7 زا رتگرزب و ربارب یبیكرت ییایاپ و 0/5 ود ،یصیخشت ییاور یسررب یارب ،نینچمه .)2010 ،ناراكمه یاهریغتم یگتسبمه و هدش جارختسا سنایراو نیگنایم رایعم عبرم یتسیاب هك یا هنوگ هب ،تفرگ رارق رظن دم رگیدكی اب ناهنپ جارختسا سنایراو نیگنایم زا ناهنپ ریغتم ود نیب یگتسبمه یصیخشت ییاور یاراد هزاس ات دشاب رتكچوك ناهنپ ود ره هدش .)2010 ،ناراكمه و ریه( دشاب یبسانم یگتـسبمه یاـه بـیرض زا ،یـقطنم یـیاور یـسررب یارـب یـم هدافتـسا یرـیگ هزادـنا لدـم رد ناـهنپ یاـهریغتم نـیب دنـشاب راد یـنعم دـیاب اـه بـیرض نـیا هـك یا هـنوگ هـب ،دوـش رد قـیقحت رازـبا یـیاور یـسررب رـب نوزـفا .)2009 ،ناوـسپ(
قیقحت رازبا یـیایاپ یـسررب روظنم هب ،هدـش هراـشا دراوم بلاق کی ره یارـب نآ رادـقم هك دـش هدافتـسا یـبیكرت یـیایاپ زا زـین ،ناراكمه و ریه( دـشاب 0/7 زا رتگرزب دـیاب ناهنپ یاـهریغتم زا یـلصا یاـه فدـه زا یـكی دـش هراـشا هـك روـط ناـمه .)2010 تـسرد نومزآ و یـسررب ،یراتخاـس یاه هلداعم یزاـس لدـم یارب هك دـشاب یم ینادیم یاه هداد اـب نآ شزارب و لدـم ندوـب رد هك دوـش یم هدافتـسا یگدنزارب یاه صخاـش زا روـظنم نـیا نیگنایم ،)χ2( ریوكسا یاك لماـش اه صخاـش نیا قیقحت نیا
،)NFI( یـگدنزارب مرـن صخاـش ،)RMR( اهدنامـسپ روذـجم یـگدنزارب صخاـش ،)NNFI( یـگدنزارب هدـشن مرـن صخاـش صخاـش ،)CFI( یـقیبطت یـگدنزارب صخاـش ،)IFI( هدـنیازف دروآرب مود هـشیر صخاـش و )GFI( قابطنا ای یراگزاـس نازیم یروآداـی نایاـش .دندوب )RMSEA( بـیرقت یاـطخ سـنایراو یـنعی قـیقحت مراـهچ و موـس یاـه هـیضرف دروـم رد هـك تـسا نیب هطبار رد هـنانیرفآراك راـتفر هـب تبـسن شرـگن یـجنایم رـثا هتـسباو ریغتم اب هدـش کرد یراتفر لرتنك و ینهذ یاـهراجنه یزاـس نادرـگدوخ هروـظنمدنچ شور زا ،هـنانیرفآراك دـصق .دش هدافتـسا ریغتم میقتسم ریثأت ای لماك ریثأت لدم زاغآرد ،شور نیا رد یم دروآرب یجنایم ریغتم روضح نودب هتسباو ریغتم رب لقتسم لدم مود هلحرم رد ،ریثأت نیا ندوب راد ینعم تروص رد و دوش یبایزرا دروم ،تسا یجنایم ریغتم لماش هك یجنایم ریثأت اب میقتسمریغ ریسم ندوب راد ینعم تروص رد .دریگ یم رارق دریگ یم رارق دییأت دروم ندوب یجنایم هیضرف ،لدم نیا رد لقتسم ریغتم میقتسم هطبار یسررب اب همادا رد .)2013 ،زیاه(
راد ینعم زونه هطبار نیا رگا ،یجنایم ریثأت اب لدم رد هتسباو و هدش هراشا هطبار هك یتروص رد و یئزج یجنایم هیضرف ،دشاب دوش یم دییأت لماك روط هب یجنایم هیضرف ،دشابن راد ینعم .)1394 ،نایودهم و فیرش ناولهپ ؛2008 ،زیاه و رچیرپ((
یزاس نادرگدوخ شور یارجا و اه هداد لیلحت و هیزجت یارب .دش هدافتسا AMOS20 رازفا مرن زا
اه هتفای قیقحت یریگ هزادنا لدم ،قـیقحت یـلك یرـیگ هزادـنا یاـه لدـم دروآرـب روـظنم هـب
AMOS20 رازـفا مرـن زا هدافتـسا اـب هدـش یروآدرـگ یاـه هداد دندـش لیلحت و هیزجت )لوا هـبترم( یدـییات یـلماع لـیلحت اـب و )3( یاـه لودـج رد اـهنآ زا هدـمآ تـسد هـب یاـه هـتفای هـك هـب هدـمآ تـسد هـب جـیاتن هـب هـجوت اـب .تـسا هدـش هدروآ )4(
دصق ناـهنپ رـیغتم هـب طوـبرم( EI8 راكـشآ رـیغتم ود یانثتـسا یراتفر لرـتنك ناهنپ رـیغتم هـب طوـبرم( PBC4 و )هـنانیرفآراك لدم زا 0/5 زا رـتمك یلماع راـب نتـشاد لیلد هب هـك )هدـش کرد راكـشآ یاـهریغتم رـگید ،دندـش هتـشاذگ راـنك یرـیگ هزادـنا ،صخاـش نیا رب نوزفا .دـندوب 0/5 زا رـتگرزب یـلماع راـب یاراد یـبیكرت یـیایاپ رـیداقم هـك دوـب نآ یاـیوگ قـیقحت جـیاتن دـصق لماـش ناـهنپ یاـهریغتم ی هـمه یارـب هدـش هبـساحم یـنهذ یاـهراجنه ،هدـش کرد یراـتفر لرـتنك ،هـنانیرفآراك دـندوب 0/7 زا رـتگرزب هـنانیرفآراك راـتفر هـب تبـسن شرـگن و رب هدـمآ تـسد هـب جـیاتن هـب هـجوت اـب ،عوـمجم رد .)3 لودـج(
هك تـشاد نایب ناوـت یم ،هدـش هراـشا هناگ هـس یاهرایعم هـیاپ هـنیمز رد .دوـب یبـسانم یارـگمه یـیاور یاراد قـیقحت رازـبا بـیرض عـبرم هـك داد ناـشن قـیقحت جـیاتن ،یصیخـشت یـیاور هـب ود تروـص هـب یـسررب دروـم ناـهنپ یاـهریغتم یگتـسبمه کت کت یارب هدـش جارختـسا سنایراو نـیگنایم زا رـتكچوك ود یـیاور یاراد قـیقحت رازـبا ،ور نـیا زا ؛دوـب ناـهنپ یاـهریغتم .دوـب یبـسانم یصیخـشت رد جردـنم جـیاتن هـب هـجوت اـب زـین یـقطنم یـیاور دروـم رد ناهنپ رـیغتم راهچ نـیب یگتـسبمه یاـه بـیرض ،)3( لودـج ینعم قـیقحت یـلك یرـیگ هزادـنا لدـم بـلاق رد یـسررب دروـم .تـسا یقطنم ییاور یاراد قیقحت رازبا ،هـجیتن رد و هدـش راد یـیایاپ رـیداقم هـك یـیاجنآ زا زـین همانـشسرپ یـیایاپ دروـم رد رتگرزب فلتخم ناـهنپ یاهریغتم یارـب هدمآ تـسد هب یـبیكرت .تـشاد یبـسانم ییایاپ قیقحت رازـبا ،نـیاربانب ،دـندوب 0/7 زا
قیقحت یلك یریگ هزادنا لدم زا هدمآ تسد هب جیاتن هصلاخ -3لودج
یبیکرت ییایاپ 0/862 0/803 0/791 0/712 1
1 0/65*
0/62*
0/43*
ناهنپ یاهریغتم )1( هنانیرفآراك دصق )2( هنانیرفآراك راتفر هب تبسن شرگن )3( هدش کرد یراتفر لرتنك )4( ینهذ یاهراجنه هدش جارختسا سنایراو نیگنایم
0/508 0/602 0/512 0/500 2
-- 1 0/50*
0/51*
3 -- -- 1 0/55*
4 -- -- -- 1
ناهنپ یاهریغتم نیب یگتسبمه یاه بیرض
دصرد 5 حطس رد یراد ینعم :** و دصرد 1 حطس رد یراد ینعم :*
نوـمزآ هـنیمز رد )4( لودـج رد هدـش بـسك جـیاتن رـب اـنب لدم شزارـب ،یگدنزارب فـلتخم یاـه صخاـش و لدـم شزارـب .دوـب یـشریذپ نایاـش حطـس رد یرـیگ هزادـنا
یگدنزارب یاه صخاش اب یریگ هزادنا لدم یراگزاس نازیم جیاتن -4لودج
IFI 0/90 ≥ 0/912 RMR
≥ 0/08 0/064 CFI
0/90 ≥ 0/906 GFI
0/90 ≥ 0/904 RMSEA
≥ 0/08 0/078
≥ 3 2/30
صخاش هدش داهنشیپ رایعم قیقحت یلك یریگ هزادنا لدم ریداقم
df x2
df
قیقحت یراتخاس لدم میقتـسم یراتخاـس لدم :میقتـسم یراتخاـس لدـم -فـلا کرد یراـتفر لرتنك ناـهنپ یاهریغتم میقتـسم هـطبار رـگنایب
دصق ینعی قـیقحت هتـسباو ریغتم اب یـنهذ یاـهراجنه و هدـش
،تـسادیپ )2( هراگـن زا هـك روـط ناـمه .دـشاب-یم هـنانیرفآراك یاك صخاـش یراد یـنعم هـیاپ رـب هدـش دروآرب لدـم دـنچ رـه صخاـش رـگید هـیاپ رـب اـما ،تـشادن یبـسانم شزارـب ریوكـسا انب نینچمه .دوـب یـشریذپ نایاـش حطـس رد لدم شزارـب ،اـه هدـش کرد یراتفر لرـتنك ناـهنپ رـیغتم ود ،قـیقحت جـیاتن رـب
دـصق سـنایراو زا دـصرد 42 دودـح رد یـنهذ یاـهراجنه و .)2 هراگـن( دـنا هدرـك نـییبت ار هـنانیرفآراك
هدش درادناتسا یاه بیرض اب قیقحت میقتسم یراتخاس لدم -2هراگن
لودـج رد قـیقحت جـیاتن ،هدـش هراـشا دراوـم رـب نوزـفا کرد یراـتفر لرـتنك نـیب هـطبار هـك تـسا نآ یاـیوگ )5(
یـنهذ یاـهراجنه و )β=0/808 ،ρ-value=0/001( هدـش و تـبثم هـنانیرفآراك دـصق اـب )β=0/374 ،ρ-value=0/001(
مود و لوا یاـه هـیضرف ،بـیترت نـیدب ؛تـسا هدـش راد یـنعم .دندـش دـییأت قـیقحت
قیقحت مود و لوا یاه هیضرف نومزآ زا هدمآ تسد هب جیاتن هصلاخ -5لودج
رادقم درادناتساریغ
0/957 0/794 یاطخ
درادناتسا 0/189 0/208
هطبار هنانیرفآراك دصق -هدش کرد یراتفر لرتنك هنانیرفآراك دصق -ینهذ یاهراجنه بیرض
درادناتسا 0/808 0/374 ینارحب تبسن
5/063 3/817 یراد ینعم حطس
0/001 0/001 نومزآ هجیتن
)1( هیضرف دییأت )2( هیضرف دییأت
راد-یـنعم هـب هـجوت اـب :یـجنایم یراتخاـس لدـم -ب کرد یراـتفر لرـتنك ناـهنپ یاـهریغتم نـیب هـطبار ندـش لدم رد هـنانیرفآراك دـصق رـیغتم اـب یـنهذ یاـهراجنه و هدـش یجنایم رثا لدـم دروآرب هـب شخب نیا رد ،میقتـسم یراتخاـس هنانیرفآراك راـتفر هب تبـسن شرگن ریغتم یجنایم رـثا نوـمزآ و
اب ینهذ یاهراجنه و هدـش کرد یراـتفر لرتنك نـیب هـطبار رد نادرگدوخ هروـظنم دنچ شور زا هدافتـسا اب ،هنانیرفآراك دـصق .دـش هتخادرپ یزاـس
رد هـك هـنوگ ناـمه یزاـس نادرـگدوخ شور یارـجا یارـب ضورفم یجنایم یـموهفم لدم زاـغآرد ،تـسا هدمآ )3( هراگـن هداد داهنـشیپ یرامآ هنومن رب انب هاگ نآ و دـش یحارط شهوژپ یریگ هنومن ماـجنا اب )2008( ناراكـمه و زرـچیرپ طـسوت هدـش یلصا یاـه هداد یاـنبم رـب یراذـگیاج اـب یدـنچ یـعرف یاـه هـب مادـقا یـسررب دروـم نایوجـشناد زا رـفن 220 زا هدـش هـتفرگ 0/05 نانیمطا حطـس رد ییات 5000 هنومن یـنیزگیاج و داـجیا ،هدـش دروآرب لدـم دنچ ره ،داد ناـشن قـیقحت جـیاتن .دـیدرگ ،درادن یبـسانم شزارب ریوكـسا یاك صخاـش یراد ینعم رب انب
نایاـش حطـس رد لدـم شزارـب ،اـه صخاـش رـگید رـب اـنب اـما .دوب یـشریذپ لرتنك رـیغتم هـس ،هدمآ تـسد هب جـیاتن رـب اـنب ،نـینچمه راتفر هب تبـسن شرگن و ینهذ یاهراجنه ،هدـش کرد یراتفر ار هنانیرفآراك دـصق سنایراو زا دصرد 64 دودـح رد هـنانیرفآراك لدـم هـب تبـسن یدـصرد 22 شـیازفا یاراد هـك دـندرك نـییبت .)3 هراگن( تـسا میقتسم یراتخاـس
هدش درادناتسا یاه بیرض اب یجنایم یراتخاس لدم -3هراگن
تـسد هـب جـیاتن ،مراـهچ و موـس یاـه هـیضرف هـنیمز رد هـك دوـب نآ یاـیوگ یزاـس نادرـگدوخ شور یارـجا زا هدـمآ کرد یراـتفر لرـتنك یاـهریغتم میقتـسمریغ رـثا عوـمجم یـنهذ یاـهراجنه و )β=0/237 ،ρ-value=0/001( هدـش قـیرط زا هـنانیرفآراك دـصق رـب )β=0/210 ،ρ-value=0/001(
رد ؛دوـب راد یـنعم هـنانیرفآراك راـتفر هـب تبـسن شرـگن رـیغتم مراـهچ و موـس یاـه هـیضرف هـك تـشاد ناـیب ناوـت یم هـجیتن رد یـجنایم رـثا یاراد شرـگن رـیغتم و هدـش دـییأت قـیقحت اـب یـنهذ یاـهراجنه و هدـش کرد یراـتفر لرـتنك نـیب هـطبار
رد هكنیا هـب هجوت اـب ،هـتبلا .)6 لودـج( دوـب هـنانیرفآراك دـصق لرتنك رـیغتم ود نـیب میقتـسم ریـسم ،یجنایم رـیثأت اـب لدـم هـنانیرفآراك دـصق اـب یـنهذ یاـهراجنه و هدـش کرد یراـتفر راد ینعم و تـبثم زونه )شرـگن یجنایم رـیغتم ندـش دراو اـب(
هدـش کرد یراتفر لرـتنك رـثا شرـگن رـیغتم ،نـیاربانب ،تـسا یـئزج تروـص هـب ار هـنانیرفآراك دـصق رـب یـنهذ یاـهراجنه و .دـنك یـم یرـگ یجنایم
مراهچ و موس یاه هیضرف نومزآ زا هدمآ تسد هب جیاتن هصلاخ -6لودج
درادناتسا یاطخ میقتسمریغ رثا
0/247 0/292 نییاپ نارك
0/399 0/218
هطبار
هنانیرفآراك دصق -شرگن -یراتفر لرتنك هنانیرفآراك دصق -شرگن -ینهذ یاهراجنه هدش درادناتسا بیرض
میقتسمریغ 0/237 0/210 لااب نارك
0/534 0/860 یراد ینعم
0/05 0/05 نومزآ هجیتن
)3( هیضرف دییأت )4( هیضرف دییأت
دصرد 95 نانیمطا هلصاف
یریگ هجیتن و ثحب دصق رب راذـگریثأت یاه لـماع یـسررب فده اب شـهوژپ نـیا راتفر هـب تبـسن شرگن یجنایم شـقن رـب دـیكأت اـب هـنانیرفآراك هاگـشناد یزرواـشك دـشرا یـسانشراك نایوجـشناد هنانیرفآراك رـب اـنب هـك داد ناـشن قـیقحت نـیا جـیاتن .دـش ماـجنا ناـجنز و رـبارب درادناتـسا یـلماع یاـهراب لماـش ،هناگ هـس یاـهرایعم رتگرزب و رـبارب هدـش جارختسا سنایراو نـیگنایم ،0/5 زا رـتگرزب هزادـنا لدـم ،0/7 زا رـتگرزب و رـبارب یـبیكرت یـیایاپ و 0/5 زا یاراد مزلا یاـه حلاـصا ماـجنا زا سـپ ،قـیقحت یـلك یرـیگ .دوـب یبـسانم یارـگمه یـیاور رـتكچوك هـب هـجوت اـب زـین یصیخـشت یـیاور هـنیمز رد یاـهریغتم نـیب یگتـسبمه یاـه بـیرض عـبرم رـیداقم ندوـب سـنایراو نـیگنایم زا ود هـب ود تروـص هب یـسررب دروـم ناـهنپ هراـشا لدـم ،ناـهنپ یاـهریغتم کـت کت یارـب هدـش جارختسا یـیاور دروـم رد .دوـب یبـسانم یصیخـشت یـیاور یاراد هدـش یگتـسبمه یاه بیرض ،قیقحت جیاتن هـب هجوت اب زـین یـقطنم لدـم بـلاق رد یـسررب دروـم ناـهنپ یاـهریغتم ی هـمه نـیب رازـبا هـجیتن رد و هدـش راد یـنعم قـیقحت یـلك یرـیگ هزادـنا هطبار رد هدـش بسك جـیاتن .دوب یـقطنم یـیاور یاراد قـیقحت یلماع لـیلحت زا هدمآ تـسد هب شزارـب یاه صخاـش رـیداقم اـب قیقحت یلك یریگ هزادـنا لدم هك داد ناـشن لوا هبترم یدـییأت لدم زا هدـمآ تـسد هب جیاتن رب انب .دوب یبـسانم شزارـب یاراد رـیغتم و دـش دـییأت قـیقحت لوا هـیضرف ،میقتـسم یراتخاـس ریغتم رب یراد یـنعم و تـبثم ریثأت هدـش کرد یراـتفر لرـتنك نینچ ناوت یـم هتفای نیا زا .تـشاد هـنانیرفآراك دـصق هتـسباو یساسحا و کرد ،یوق یاهرواب هك ینایوجـشناد ،درك طابتـسا هـنانیرفآراك دـصق ،دـنراد دوـخ یاـه یـیاناوت نوـماریپ تـبثم زاین شیپ یـساسحا و کرد نینچ ،عقاو رد .دنراد زـین یرـتلااب رد .دنیآ یم رامـش هب هنانیرفآراك یاهراتفر زورب یارـب یرورـض ناـشن )1392( ناراكمه و ینـسحم قیقحت جـیاتن ،هـنیمز نـیا ساـسحا ،رت یوق هدـش کاردا یراـتفر لرـتنك اـب دارـفا هـك داد یاـه هـفیظو و فـیلكت و هتـشاد یـیلااب یرـیذپ تیلوئـسم
،نیاربانب .دـنهد یـم ماـجنا یرتهب راكتـشپ اـب ار هدـش لوـحم فده هب ندیـسر یاتـسار رد ار دوخ راتفر دنناوت یـم یبوخ هـب دركلمع نازـیم هـب یبایتـسد یارـب هدـش نـییعت شـیپ زا یاـه و )1394( یـلگنم و اـفص ،بـیترت نیمه هـب .دـننك مـیظنت لااـب یاه یـسررب جیاتن رد )1391( ناراكمه و یككـشوك ناینامحر یراتفر لرتنك( هنانیرفآراك یدـمآراكدوخ هك دنداد ناـشن دوخ یرتـشیب سـفن هـب داـمتعا و ناـنیمطا ،تماهـش ،)هدـش کرد یاـهراتفر هـب قیوـشت ار ناـنآ و هداد لكـش نایوجـشناد رد ار و یناـشفارز قـیقحت جـیاتن ،نـینچمه .دـنك یـم رـیذپرطخ یـیاناوت نوـماریپ تـبثم کرد هـك داد ناـشن )1390( ینامیلـس دهاوخ درـف رد یرت یوـق هدارا و سـفن هب دامتعا هـب رـجنم ،اـه یاهرواب یاراد درـف هزادنا رـه هك تـشاد راظتنا ناوت یـم و دـش دـیدج راك و بـسك کـی یزادـنا هار و یـنیرفآراك یارـب رـت یوـق رت مكحم دـصق هجیتن رد و هدوـب یرتـشیب هزـیگنا یاراد ،دـشاب .تـشاد دهاوخ زـین یرـترادیاپ و یـسررب کی رد )1389( ناراكمه و یناراب ،لاوـنم نیمه هـب هب تبـسن هدـش کرد یراتفر لرـتنك هـك دـنداد ناـشن هـناگادج هدـش درـف رد رتـشیب یروآوـن و تـیقلاخ هـب رـجنم یـنیرفآراك شـلاچ یاـه تـیلاعف رد هـك دـنك یـم کـمك نایوجـشناد هـب و دنك یم اـقلا ار ساـسحا نـیا ناـنآ هـب و دنوـش ماگـشیپ زـیگنارب هدروآ رد دوـخ لرتنك تـحت ار یـنوماریپ طیحم دـنناوت یـم هـك ،عوـمجم رد .دـننك یرادرـب هرـهب نآ زا یا هـنیهب لكـش هـب و هدـش کرد یراتفر لرـتنك هزادنا رـه هك تـشاد ناـیب ناوـت-یم هـنانیرفآراك دـصق نازـیم ،دـبای شـیازفا و تـیوقت نایوجـشناد یاـهراتفر زورـب لاـمتحا هـجیتن رد و هـتفای شـیازفا زـین ناـنآ هراـشا جیاتن رب نوزـفا هتفای نـیا .دوـش یـم رتـشیب هـنانیرفآراك ابلآزیور ،)2016( مـیهاربا و اـیكدآ یاـه یـسررب جیاتن اب ،هدـش ،)1394( ناراكمه و ینارف یبوقعی ،)2015( ناراكـمه و ودـلبار و )1393( یدابآ فـجن یدیما و ییلاع یـنامز ،)1394( یـمیرك .تـشاد یـناوخمه )1393( زرواـشك
یاـیوگ میقتـسم یراتخاـس لدـم زا هدـمآ تـسد هـب جـیاتن ،هـیاپ نـیا رـب ؛دـش دـییأت قـیقحت مود هـیضرف هـك دوـب نآ ریغتم رـب یراد ینعم و تـبثم رـثا زا یـنهذ یاـهراجنه رـیغتم ،یـنهذ یاـهراجنه ،عـقاو رد .دوـب رادروـخرب هـنانیرفآراكدصق یارب صخـش هـك دنتـسه یـعامتجا یاهراـشف هدـننك سكعنم رـیغتم نـیا ؛دـنك یم ساـسحا ،صاـخ راـتفر كـی نداد ماـجنا یگنهرف یاه شرگن هژـیو هب یـعامتجا یاه لماع رـیثأت تـحت دـننام یـعامتجا یاه هكبـش و اـه هورگ ،دارـفا یاـه شرگن و .)1389 ،ناراكـمه و یـلاز( دراد رارـق ناراكـمه و ناتـسود عجرم ناوـنع هب ار یهورگ شراـتفر رد صخـش ،رـگید ترابع هب یـم مـیظنت ناـنآ یاـهزاین اـب ار دوـخ راـتفر و و هـتفرگ رـظن رد جیاتن هـب هـجوت اـب ،نـیاربانب .)2006 ،ناراكـمه و لوـیاف( دـنك ،ینهذ یاـهراجنه هزادـنا رـه ،قیقحت نـیا زا هدـمآ تـسد هـب گنهامه ،درـف صخـشم یاـه شزرا و اـهرواب هـعومجم یـنعی تـین و دـصق درـف ،دـشاب هـنانیرفآراك یاـه تـیلاعف اـب وـسمه و ،تـشاد دهاوخ هنانیرفآراك راك و بـسك کی زاغآ یارب یرتـشیب هـنانیرفآراك دـصق زا دارـفا کرد رـب یـنهذ یاـهراجنه هـك ارـچ .دنراد ییازـس هـب رـیثأت دوـخ جـیاتن اـب ،قـیقحت زا شـخب نـیا رد هدـمآ تـسد هـب هـجیتن و یككـشوك ناـینامحر ،)1999( نوـسكیرا یاـه یـسررب )1394( ناراكـمه و یـنارف یـبوقعی و )1391( ناراكـمه ناراكمه و ودلبار اـبلآزیور یـسررب هجیتن اب و تـشاد یناوخمه نـیا ندوـبن وـسمه ریـسفت رد .تـشادن یـناوخ مـه )2015(
بـلاق رد دارـفا یـنهذ یاـهراجنه هـك تـفگ ناوـت یـم ،هـجیتن ناوـنع هـب ار گـنهرف و دـنریگ یـم یاـج هـعماج گـنهرف هتـسد ای هورگ کی رد ار درـف هك یـعازتنا یاـه یـگژیو هـعومجم زا .)2001،دتـسفوه( دـننك یـم فیرعت دـنهد یم رارـق صاـخ توافتم یـگنهرف یاه شزرا هـب هجوت اب تـسا نـكمم ،ور نـیا هدنرادزاب اـی کرحم هـعماج گـنهرف ،نوـگانوگ یاـه هـعماج رد .دـشاب هـنانیرفآراك دـصق یـیوگ شـیپ رد رـثؤم یا ی هیضرف هـك دـش صخـشم قیقحت نـیا جـیاتن هـب هـجوت اـب نیب هطبار رد شرـگن ریغتم و هدـش دییأت زـین قیقحت نـیا موـس رثا یاراد هـنانیرفآراك دـصق اب هدـش کرد یراتفر لرتنك رـیغتم یدمآراكدوخ هـب رواـب هزادـنا رـه هـك یا هـنوگ هـب .دوـب یـجنایم رتـشیب درـف رد هـنانیرفآراك یاـه تـیلاعف هـب تبـسن یـیاناوت و ندـش نـیرفآراك یارـب یـتبثم شرـگن هزادـنا ناـمه هـب ،دـشاب یارب یرـیگ میمصت هـب دعاـسم خـساپ یارب یـلبق یـگدامآ اـی و دـهاوخ داـجیا یو رد یـنیرفآراك یلغـش ریـسم کـی باـختنا
)1393( ناراكـمه و فـیص یـسررب جـیاتن اـب هـجیتن نـیا .دـش نایب نـینچ ناوت یـم هـجیتن نـیا ریـسفت رد .دراد یـناوخ مـه یدـمآراكدوخ هـب رواـب اـی و هدـش کرد یراـتفر لرـتنك هـك درـك یاه تـیلباق ،یلغـش یاـه تـیلاعف هعـسوت دـننام یدراوـم رـب رـیثأت دارـفا لغـش باـختنا یـتح و یلغـش درـكلمع ،یا هـفرح اـب یدارـفا ،نـیاربانب .)1390 ،یناـشفارز و ینامیلـس( دراد یبایزرا دوخ رـظنم زا ار راتفر ،رتلااب هدـش کرد یراتفر لرـتنك یدارفا ناـمگ یب .دـنهد یم یـتبثم یـشزرا راـب نآ هـب و هدرـك شرـگن و دـننك یـم تـفایرد بوـلطم ار هـنانیرفآراك راـتفر هـك ار یـنیرفآراك هـك دنتـسه یناـسك ،دـنراد نآ تمـس هـب یـتبثم ور نـیا زا و هدرـك کرد رـیذپ ناكـما و یندـش یرـما ناوـنع هـب و رترادیاپ هـنانیرفآراك دـصق اـب یدارـفا نـینچ دور یـم راـظتنا مادـقا هـنانیرفآراك یلغـش ریـسم كـی باـختنا هـب یرـت مـمصم .)1999 ،نوـسكیرا( دـننك نادرـگدوخ شور زا هدـمآ تـسد هـب جـیاتن ،تـیاهن رد هـطبار رد شرـگن رـیغتم یـجنایم رـثا نوـمزآ رـب یـنبم یزاـس هك دـش صخـشم ،هـنانیرفآراك-دصق و یـنهذ یاـهراجنه نـیب ،نیاربانب .دوـب هـطبار نیا رد یـجنایم شـقن یاراد رـیغتم نـیا قیقحت هجیتن اـب هك دـش دییأت زین شهوژپ نـیا مراـهچ هـیضرف نـیا ریـسفت رد .دـشاب یـم وـسمه )1393( ناراكـمه و فـیص رـظن رد هـك ینایوجـشناد ،درـك ناـیب نـینچ ناوـت یـم هـجیتن عوـضوم نـیا هـب ،دـننك زاـغآ ار یا هـنانیرفآراك تـیلاعف دـنراد یـعامتجا یاـه هكبـش و اـه هورـگ ،دارـفا هـك دـننك یـم هـجوت راك و بـسك زاـغآ هاگدـید هراـبرد ،ناراكـمه و ناتـسود دـننام یاه تـیلاعف ناـنآ یدـح هـچ اـت و دنتـسه یـشرگن هـچ یاراد .دـنناد یـم باذـج و بوـلطم ار هـنانیرفآراك نیا هـك دنـشاب هتـشاد ار رواب نـیا نایوجـشناد هـك یـماگنه یـم تـیامح ار ناـنآ هـنانیرفآراك راـتفر ،اـه هورـگ و دارـفا هـنوگ دیدپ نانآ رد هـنانیرفآراك تـیلاعف هراـبرد یتبثم شرـگن ،دـننك تیلاعف زاـغآ هـب رجنم تـیاهن رد تـبثم شرـگن نـیا و دـیآ یـم ماـجنا یارـب یرـترادیاپ دـصق هـجیتن رد و هـنانیرفآراك یاـه یم ،ور نـیا زا .دـش دـهاوخ ناـنآ رد هـنانیرفآراك یاـه تـیلاعف لرتنك و یـنهذ یاـهراجنه نـیب هـطبار هـك تـشاد ناـیب ناوـت ،هدوبن هداـس هطبار کی هنانیرفآراك دـصق اب هدـش کرد یراـتفر هك تـسا اهریغتم رـگید هـب هتـسباو و یطرـش هـطبار کـی هـكلب یاراد هنانیرفآراك راـتفر هب تبـسن شرگن ریغتم ،هنیمز نـیا رد
تبسن دعاسم شرگن ،عقاو رد .تـسا یـشریذپ نایاـش تیمها یارب مزلا هـنیمز ،نایوجـشناد رد هنانیرفآراك یاـه تـیلاعف هـب نایوجـشناد رد ار یرترادیاپ دـصق و هدرـك مـهارف ار یـنیرفآراك .دنك یم داـجیا هنانیرفآراك یاـهراك و بـسك یزادـنا هار تـهج یاه داهنـشیپ ،شهوژپ نـیا زا هدـمآ تـسد هب جیاتن رـب اـنب
:دوـش یم هیارا رـیز هدـش کرد یراتفر لرتنك ،داد ناـشن جیاتن هك ییاجنآ زا -1 هنانیرفآراك دـصق رـب یراد یـنعم و تبثم رـثا یدـمآراكدوخ اـی تیهام هب هـجوت اـب دراد ترورـض ،ور نـیا زا .دراد نایوجـشناد یاه تیلاعف اـب اه نآ کـیدزن طاـبترا و یزرواـشك یاـه هتـشر رـب یرتـشیب زـكرمت و هـجوت ،اـه هاگـشناد ،یـلمع و یـنادیم یـلمع هـبرجت و تراـهم نازـیم تـیوقت و یـلمع یاـه شزوـمآ هب داـمتعا حطـس هلیـسو نـیدب اـت ،دنـشاب هتـشاد نایوجـشناد یارب نایوجـشناد هدـش کاردا یراتفر لرتنك هجیتن رد و سـفن ،نـینچمه .دوـش تـیوقت ناـنآ رد هـنانیرفآراك دـصق شـیازفا ،هدـش کرد یراـتفر لرـتنك تـیوقت یاـهراكهار زا رـگید یـكی هـمانرب ،ور نـیا زا .تـسا هلئـسم لـح و طلـست دـح رد شزوـمآ ار یگدننك ناـسآ طیارش تـسیاب یم هاگـشناد یـشزومآ نازیر طیارـش هك دننك مـهارف یا هـنوگ هـب یـنیرفآراك ناداتـسا یارـب یاـه حرـط نتـشون دـننام یـیاه شزوـمآ یارـب یـفاك ناـمز و یزادـنا هار دـنیارف ،راك و بـسك تـیریدم ،راك و بـسك یراـجت رتـشیب ای همه یارب ار هریغ و اه تصرف ییاـسانش ،راك و بـسك .دننك مـهارف نایوجـشناد
ینعم و تـبثم ریثأت رـب ینبم قیقحت هـجیتن هـب هـجوت اـب -2 دـیاب ،نایوجـشناد هـنانیرفآراك دـصق رـب یـنهذ یاـهراجنه راد لـماع ،ناـنیرفآراك و ناـققحم مـیركت اـب هاگـشناد نلاوئـسم و رارمتـسا روـظنم هـب نایوجـشناد رد ار مزلا یـشزیگنا یاـه .دـنروآ دوـجو هـب هـناقلاخ یاـه تـیلاعف هـب ندـش لـئاق شزرا هب یگنهرف یاـه شزرا و اـه مـسر شقن هب هجوت اـب ،نـینچمه هنانیرفآراك دـصق رب راذگریثأت و مـهم یاه لماع زا یـكی ناوـنع هناـسر کمك اب یـیاهدیهمت لاـمعا اـب تـسا مزلا ،نایوجـشناد رد هنانیرفآراك گـنهرف جـیورت و تیوقت هـب تبـسن یعمج یاـه .دوـش مادقا نایوجـشناد هطبار رد یـجنایم رثا یاراد شرـگن رـیغتم هـك یـیاجنآ زا -3 ینهذ یاهراجنه و هدـش کرد یراـتفر لرتنك یاـهریغتم نـیب دراد ترورـض ،ور نیا زا تـسا نایوجـشناد هنانیرفآراك دـصق اـب یلاع شزومآ ماـظن رد بـسانم ینیرفآراك شزومآ یاـه هـمانرب ظاحل نایوجـشناد رد تـبثم شرـگن تـیوقت یارـب ،یزرواـشك دیدزاب دـننام ییاه مادـقا زا ناوـت یـم روظنم نـیا یارـب .دوـش اب تـسشن ،یزرواـشك هنیمز رد قفوم هنانیرفآراك یاـه حرـط زا -هار ی هنیمز رد دوـخ یاه هزومآ هـیارا یارب هـنومن ناـنیرفآراك هدافتـسا قفوم یاهراك و بـسك زا دـیدزاب و راك و بـسك یزادـنا .درك
اه عبنم ینیرفآراك دـصق رد یـنیرفآراك یـنابم سرد شزوـمآ شـقن .)1390( .ن ،روـپ یـنامیا و .س ،یكدانبدیعـس ،.ز ،یتـسارآ هلجم .)نارـهت هاگـشناد یناـسنا مولع و تاـیبدا و رنه یاـه هدكـشناد :یدروـم هـعلاطم( تـیریدم رـیغ یاـه هتـشر نایوجـشناد
.107-124 ،)3( 4 ،یـنیرفآراك هعـسوت راتفر رـب یـنیرفآراك شزوـمآ رـیثأت .)1389( .م.س ،یـناگرل ینیـسح و ،.س ،نازـیگنا لد ،.ک،یناـشفارز ،.ش ،یـناراب رد یزیر همانرب و شـهوژپ همانلصف .یراتخاـس هلداعم یزاـسلدم دركیور :هاـشنامرك رون ماـیپ هاگـشناد نایوجـشناد هـنانیرفآراك
.105-85 ،57 ،یـلاع شزومآ .هشیب تاراشتنا :نارهت .AMOS اب یراتخاس تلاداعم یزاس لدم .)1394( .و ،نایودهم و .س ،فیرش ناولهپ هاگدید زا ینیرفآراك یـشزومآ یاه هرود یاهدمایپ یـلماع لـیلحت .)1389( .ر ،یـبرع و .ا .ن ،یریـش ،.م .س ،ینیـسح
.28-39 ،)3( 13 ،یزرواـشك شزومآ تـیریدم شهوژپ همانلصف .یزرواـشك یا هرواـشم و ینف تامدخ یاـه تكرـش یاـضعا نایوجـشناد هـنانیرفآراكدصق رـب راذـگرثا لـماوع یـسررب .)1391( .ع ،یـساوه و .م ،یرذـیچ ،.م ،یككـشوك ناـینامحر
.100-110 ،)15( 4 ،یـنیرفآراك هعـسوت هـمانلصف .ملاـیا دازآ هاگـشناد یزرواـشك
:نارـهت .نارـیا رد یـنیرفآراك تـیعضو یـبایزرا .)1389( .ا ،جـیئان درـك و .ج ،یـسراف هـلادی ،.م .س ،یوـضر ،.م ،یـلاز .یعامتجا نـیمأت و راك هـسسوم تاراـشتنا هاگـشناد ،یزرواـشك نایوجـشناد هنانیرفآراك تـین رـب رـثؤم لـماوع .)1393( .م ،یداـبآ فجن یدـیما و .م ،یـیلاع یـنامز
.43-56 ،)3( 7 ،یزرواـشك شزوـمآ و جـیورت یاه شهوژپ هـلجم .نارـهت تاـقیقحت و موـلع دـحاو یملاـسا دازآ ناتـسرنه ناـیوجرنه نـیب رد هـنانیرفآراك تـین یاه هدننكوگـشیپ نـییبت .)1390) .ك ،یناـشفارز و .ع ،ینامیلـس
.124-107 ،)3( 2 ،یـشزومآ تـیریدم رد وـن یـتفایهر هـمانلصف .یزرواـشك هـمانلصف .ناـجنز هاگـشناد یزرواـشك نایوجـشناد ی هـنانیرفآراك یدـمآراكدوخ رـیثأت .)1394( .ن ،یـلگنم و .ل ،اـفص
.3-15 ،)33( 7 ،یزرواـشك شزوـمآ تـیریدم شـهوژپ یهاگـشناد ینیرفآراك دصق رب رـثؤم لـماوع .)1393( .خ ،یداـبآدمحا و .ا ،راگتـسر ،.ع ،یـیولراهم تـباث ،.ح .م ،فـیص
.85-71 ،)15( 7 ،یكـشزپ مولع رد شزومآ هعـسوت هلجم .زاریـش یكـشزپ مولع هاگـشناد نایوجـشناد نیب رد رد هـنانیرفآراك دـصق رـب یا هـنیمز یاـه هـفلؤم رـیثات یـسررب .)1393( .م ،یـمیرك و .ا ،یبـسامهط هاـش ،.ا ،چـیئاندرك
.509-528 ،)3( 7 ،یـنیرفآراك هعـسوت هـمانلصف .نایوجـشناد تـیموق رـب دـیكات اـب روـشك نایوجـشناد نایوجـشناد هـنانیرفآراك دـصق رـب یداـهن طـیحم یـلیدعت و میقتـسمریغ ،میقتـسم راـثآ یـسررب .)1394( .س ،یـمیرك
.371-390 ،)2( 8 ،یـنیرفآراك هعـسوت هـمانلصف .یزرواـشك هعـسوت هـمانلصف .نآ رـب راذـگرثا یاـه هزاـس و روـن ماـیپ نایوجـشناد یـنیرفآراك دـصق یـسررب .)1393( .م ،زرواـشك
.529-548 ،)3( 7 ،یـنیرفآراك یدمآراكدوخ رواـب و هنانیرفآراك شرـگن رد یـنیرفآراك شزوـمآ شـقن .)1392( .م ،یـلامج و .ح ،یوـسوم ،.ع ،ینـسحم
.80-63 ،69 ،یـلاع شزومآ رد یزـیر هـمانرب و شـهوژپ هـمانلصف .نایوجـشناد یـمومع ،یعامتجا هـنانیرفآراك لـباقتم رـثا :یـعامتجا هـنانیرفآراك دـصق .)1393( .ع ،زـیمآ قدـص و .م ،یـنایرامعم .،ن ،راگداـی
.133-152 ،)1( 7 ،یـنیرفآراك هعـسوت همانلصف .یـعامتجا هیامرـس و یـلام تـینما یـنیرفآراك دـصق هعـسوت رد هـنانیرفآراك تراـهم و شـناد شـقن .)1394( .س ،یـمیرك و .م ،دـقتعم ،.ا ،یـنارف یـبوقعی
.802-785 ،)3( 31 ،تاـعلاطا تـیریدم و شزادرپ هـمان شهوژپ .نادـمه ناتـسا یتلود یاه هاگـشناد نایوجـشناد یـلاتیجید Adekiya, A., and Ibrahim, F. (2016). Entrepreneurship intention among students: The antecedent role of culture and entrepreneurship training and development. The International Journal of Manage- ment Education ,14, 116-132.
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Process, 50 (2), 179-211.
Azizi, B., Hosseini, F., Hosseini, M. and Mirdamadi, M. (2010). Factors influencing the develop- ment of entrepreneurial education in Iran’s applied-scientific educational centers for agriculture. Amer- ican Journal of Agricultural and Biological Sciences, 5 (1), 77-83.
Bandura, A. (2002). Social cognitive theory in cultural context. Applied Psychology: An entrepre- neurial Review, 51 (2), 269-290.
Bartlett, J., Kotrlik, J. and Higgins, C. (2001). Organizational research: Determining appropriation sample size in survey research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 1 (19), 43-50.
De Noble, A., Jung, D., and Ehrlich, S. (1999). Entrepreneurial self-efficacy: The development of a measure and its relationship to entrepreneurial action. In R.D. Reynolds, W.D. Bygrave, S. Mani-
