The Effect of Chemical Additives on the Uptake and Accumulation of Pb and Cd in Native Plants of North of Iran
Abdoliman Amouei1, Amir hossein Mahvi2,
Kazem Naddafi2
1 Department of Environmental Health Engineering, Faculty of Para Medicene and Health, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran
2 Department of Environmental Health, Heath Sciences Research Center, Faculty of Health, Tehran University of Medical Sciencec, Tehran, Iran
(Received December 14, 2010 ; Accepted December 24, 2011)
Abstract
Background and purpose: Using plants for cleaning up the soil contaminated with pollutants, especially heavy metals increased in the last decade. Decrease in the availability of heavy metals in soil by plants is one of the major challenges of phytoremediation. This study was conducted to determine the role of EDTA, ammonium citrate and ammonium phosphate in the mobility and availability of Pb and Cd in soil by native plants of Mazandaran Province.
Materials and methods: In this study, sampling was randomly done from the soil around the highway and industrial and agricultural areas in two cities of Amol and Babol. Three native plants of northern areas in Iran, namely, Abutilon theophrasti, Amaranthus retroflexus, and Zea maize, were studied. Lead and cadmium concentration in the soil and plant samples was determined by Atomic Absorption Spectrometry (AAS) Perkin-Elmer 603.
Results: In EDTA treatment, maximum concentration of lead in Zea maize, Amaranthus retroflexus and Abutilon theophrasti was 686.5, 538 and 264.5 mg/Kg, respectively, while maximum cadmium concentration (36, 43, 66) was observed in Amaranthus retroflexus, Abutilon theophrasti and Zea maize.
Minimum lead concentration existed in Abutilon theophrasti (15 mg/Kg) and minimum cadmium was in Zea maize (5.5 mg/Kg) which was related to ammonium phosphate treatment in the studied plants. In EDTA and ammonium citrate treatments, mean concentration of lead in the shoots of Amaranthus retroflexus and Abutilon theophrasti were more than that of the roots (contrary to Zea maize), while cadmium concentration in roots of plants was more than shoots in all treatments. In this study, maximum lead and cadmium concentration existed in Zea maize and Amaranthus retroflexus, respectively.
Conclusion: There is considerable amount of uptake of heavy metals such as lead and cadmium in the soil by non-edible plants (Amaranthus retroflexus and Abutilon theophrasti). Moreover, low concentration of heavy metals is observed in the soils around the industrial areas of the northern provinces of Iran.
Therefore, phytoremediation technology is a fundamental step toward preserving the environment and promoting the health of the society.
Key words: Lead, cadmium, soil, plants, additives, phytoremediation
J Mazand Univ Med Sci 2012; 22(86): 116-124 (Persian).
ﯽﺸﻫوﮋﭘ
ﺠﻣ ــ ـﻠ ــ ﻋ هﺎﮕــــﺸﻧاد ﻪــ ــ
ﻠ ـــ ﭘ مﻮــ ـ ﺷﺰ ــ ــﮑ ـ ﻣ ﯽــ ــ ـﻧزﺎ ـــ نارﺪــ
هرود ﻢﮑﯾ و ﺖﺴﯿﺑ هرﺎﻤﺷ 86 ﻦﻤﻬﺑ لﺎﺳ 1390 ) 124 - 116 (
ﺮﯿﺛﺎﺗ داﻮﻣ ﯽﻧدوﺰﻓا ﺷ
ﯿ ﻤ ﯿ ﺎ ﯽﯾ کﺎﺧ ﺮﺑ
ناﺰﯿﻣ بﺬﺟ
و ﻊﻤﺠﺗ بﺮﺳ
و
ﻣدﺎﮐ ﯿ
ﻢ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻣﻮﺑ
ﯽ لﺎﻤﺷ اﯾ
ناﺮ
ﻻاﺪﺒﻋ ﯾ نﺎﻤ ﺋﻮﻤﻋ
1ﯽ
ﺮﯿﻣا ﻦﯿﺴﺣ
2یﻮﺤﻣ
ﻢﻇﺎﮐ ﯽﻓاﺪﻧ 2
ﭼ هﺪﯿﮑ
فﺪﻫ و ﻪﻘﺑﺎﺳ :
کﺎﺧ یزﺎﺳ کﺎﭘ ﺖﻬﺟ نﺎﻫﺎﯿﮔ دﺮﺑرﺎﮐ ،ﺮﯿﺧا ﻪﻫد رد تاﺰـﻠﻓ هﮋـﯾو ﻪﺑ هﺪﻨﯾﻻآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ هدﻮﻟآ یﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد یﺮﯿﮕﻤﺸﭼ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯿﮕﻨﺳ .
ﺶﻟﺎﭼ زا ﯽﮑﯾ یﺪﺟ یﺎﻫ
رد
کﺎـﺧ ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ ﯽـﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺶﻫﺎﮐ ،شور ﻦﯾا
ﯽﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﺷﺎﺑ
. و مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿﺳ ،مﻮﯿﻧﻮﻣآ تﺎﻔﺴﻓ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺶﻘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺮـﺑ EDTA
ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ و کﺮﺤﺗ ناﺰﯿﻣ ﺎﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ کﺎﺧ رد ﻢﯿﻣدﺎﮐ و بﺮﺳ
ﺮﮔ مﺎﺠﻧا نارﺪﻧزﺎﻣ نﺎﺘﺳا ﯽﻣﻮﺑ نﺎﻫ ﺘﻓ
ﺖﺳا ﻪ .
ﺎﻫ شور و داﻮﻣ :
ارد ﯾ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ زا کﺎﺧ فاﺮﻃا و هاﺮﮔرﺰﺑ ﻨﻣ
ﺎ ﻖﻃ ﯽﺘﻌﻨﺻ
یزروﺎﺸﮐ و یﺎﻫﺮﻬﺷ
ﻞﻣآ
،ﻞـﺑﺎﺑ و ﻪـﺑ ترﻮـﺻ
ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ یرادﺮﺑ ﺪﺷ . زا 3 ﯽﻣﻮﺑ ﻪﻧﻮﮔ مﺎﻧ ﺎﺑ رﻮﺸﮐ ﯽﻟ ﺎﻤﺷ ﻖﻃ ﺎﻨﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ
ﻪﺒﻨﭘوﺎﮔ یﺎﻫ
(Abutilon theophrasti)
، هﺎـﯿﮔ
ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ جﺎﺗ
(Amaranthus retroflexus)
ترذ و
Zea maize ) (
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ، .
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻢﯿﻣدﺎﮐ و بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ناﺰﯿﻣ یﺎﻫ
لﺪﻣ ﯽﻤﺗا بﺬﺟ هﺎﮕﺘﺳد ﮏﻤﮐ ﻪﺑ هﺎﯿﮔ و کﺎﺧ
Perkin-Elmer
لﺪﻣ 603 ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺰﯿﻟﺎﻧآ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ .
ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ :
بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨﯿﺸﯿﺑ )
5 / 686 ، 538 ، 5 / 264 (
ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ جﺎـﺗ ،ترذ نﺎـﻫﺎﯿﮔ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔ
ﻢﯿﻣدﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﻪﻨﯿﺸﯿﺑ و ﻪﺒﻨﭘ وﺎﮔ و ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ )
66 ، 43 ، 36 ( ترذ و ﻪـﺒﻨﭘ وﺎـﮔ ،ﯽﺸـﺣو سوﺮـﺧ جﺎـﺗ نﺎـﻫﺎﯿﮔ رد ﺐـﯿﺗﺮﺗ ﻪـﺑ
یوﺎﺣ یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ ﻪﮐ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو
EDTA
ﯽﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. ،بﺮﺳ ﻪﻨﯿﻤﮐ 15
ﯽﻠﯿﻣ
ﯿﮔ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔ
ﻪـﻨﯿﻤﮐ و ﻪـﺒﻨﭘ وﺎـﮔ هﺎ
،ﻢﯿﻣدﺎﮐ 5 / 5 ﯽﻠﯿﻣ
ﯽـﻣ طﻮـﺑﺮﻣ مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تﺎﻔﺴـﻓ یاراد یﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪـﺑ ﻪـﮐ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ترذ هﺎﯿﮔ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔ ﺪـﺷﺎﺑ
.
ماﺪﻧا رد بﺮﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد ﻪﺒﻨﭘ وﺎﮔ و ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ جﺎﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﯾاﻮﻫ یﺎﻫ
زا ﺮﺘﺸـﯿﺑ مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿـﺳ و EDTA
ماﺪﻧا ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز یﺎﻫ )
ﻼﺧ ﺮﺑ
ترذ هﺎﯿﮔ ف (
ﯽﻟﺎﺣ رد ، و ﻪﻗﺎـﺳ زا ﺮﺘﺸـﯿﺑ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻪﺸـﯾر رد ،ﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﯿﻠﮐ رد ﻢﯿﻣدﺎﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﮐ
ﺖﺳا هدﻮﺑ گﺮﺑ .
هدﻮﺑ اراد ار ﻢﯿﻣدﺎﮐ و بﺮﺳ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ جﺎﺗ و ترذ نﺎﻫﺎﯿﮔ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﺪﻧا
.
جﺎﺘﻨﺘﺳا :
ﺎـﮐ و بﺮـﺳ ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ ﻪـﺟﻮﺗ ﻞـﺑﺎﻗ بﺬـﺟ ناﺰـﯿﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻂـﺳﻮﺗ کﺎـﺧ رد دﻮـﺟﻮﻣ ﻢﯿﻣد
رﻮﺸﮐ ﯽﻟﺎﻤﺷ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯽﮐارﻮﺧﺮﯿﻏ )
ﻪﺒﻨﭘ وﺎﮔ و ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ جﺎﺗ (
ﺖﻈﻠﻏ دﻮﺟو و
کﺎـﺧ رد ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰﻠﻓ ﻦﯿﯾﺎﭘ یﺎﻫ یﺎـﻫ
نﺎﺘﺳا ﯽﺘﻌﻨﺻ ﻖﻃﺎﻨﻣ فاﺮﻃا یﺎﺘـﺳار رد ﯽـﺳﺎﺳا رﺎﯿﺴـﺑ ﯽﻣﺎـﮔ ،ﯽﯾﻻﺎـﭘ هﺎـﯿﮔ یژﻮـﻟﻮﻨﮑﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،رﻮﺸﮐ لﺎﻤﺷ ﺰﺒﺳﺮﺳ یﺎﻫ
ﻦﯿﻣﺎﺗ و ﺖﺴﯾز ﻂﯿﺤﻣ ﻆﻔﺣ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﺖﻣﻼﺳ ﺢﻄﺳ یﺎﻘﺗرا و
.
ژاو ه یﺪﯿﻠﮐ یﺎﻫ ﯿﻣدﺎﮐ ،بﺮﺳ:
ﯽﯾﻻﺎﭘ هﺎﯿﮔ ،ﯽﻧدوﺰﻓا داﻮﻣ ،نﺎﻫﺎﯿﮔ ،کﺎﺧ ،ﻢ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
لﺎــﺳ رد ﺖــﻬﺟ نﺎــﻫﺎﯿﮔ زا هدﺎﻔﺘــﺳا ،ﺮــﯿﺧا یﺎــﻫ
کﺎﺧ یزﺎﺴﮐﺎﭘ ﻞـﯾﻻد ﻪـﺑ ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ ﻪـﺑ هدﻮﻟآ یﺎﻫ
،ﯽﻧازرا ﺖـﯿﻟﻮﺒﻘﻣ ،ﺪﯿـﺷرﻮﺧ یژﺮـﻧا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،ﯽﮔدﺎـﺳ
،ﯽﻧﺎﮕﻤﻫ رد مﺎﺠﻧا
،ﻞﺤﻣ ﯽﻗﺎﺑ ناﺪﻘﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و داﻮﻣ هﺪﻧﺎﻣ
ﻒﻟﻮﻣ لﻮﺌﺴﻣ : ﯽﺋﻮﻤﻋ نﺎﻤﯾﻻاﺪﺒﻋ -
ﻞﺑﺎﺑ : هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻞﺑﺎﺑ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ ﯽﮑﺷﺰﭘ اﺮﯿﭘ هﺪﮑﺸﻧاد
Imnamou@yahoo.com E-mail:
1 . هوﺮﮔ ﻂﯿﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ،
هﺪﮑﺸﻧاد ﭘﯿ اﺮ ﮑﺷﺰﭘ ﯽ و اﺪﻬﺑ ﺖﺷ ، هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﮑﺷﺰﭘ ﯽ ﻞﺑﺎﺑ
2 .
،ﻂﯿﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ﺰﮐﺮﻣ
تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ مﻮﻠﻋ ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ ، ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﮑﺸﻧاد
، ناﺮﻬﺗ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد
د ﺦﯾرﺎﺗ (
ﺖﻓﺎﯾر : 23 / 9 / 89 تﺎﺣﻼﺻا ﺖﻬﺟ عﺎﺟرا ﺦﯾرﺎﺗ :
30 / 4 / 90 ﺐﯾﻮﺼﺗ ﺦﯾرﺎﺗ :
3 / 10 /
90
وﮋﭘ ﯽﺸﻫ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﺋﻮﻤﻋ نﺎﻤﯾﻻاﺪﺒﻋ
ﺖﯿﻔﯿﮐ یراﺪﻬﮕﻧ و ﻆﻔﺣ ،ﯽﻤﺳ ﯿﻓ یﺎﻫ
،ﯽﮑﯾﺰ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ
،ﯽـﻄﯿﺤﻣ ﺖﺴـﯾز و ﯽـﻌﯿﺒﻃ یدﺮﮑﯾور ،کﺎﺧ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ ﺶﯾاﺰــﻓا ﺖــﯿﻓﺮﻇ ﺶــﺷﻮﭘ و ﯽــﻌﯿﺒﻃ یﺎــﻫ ،ﯽﻫﺎــﯿﮔ یﺎــﻫ
یﺮﯿﮔﻮﻠﺟ و بﺎﺘﺸﻧ لﺮﺘﻨﮐ ،کﺎﺧ ﺶﯾﺎﺳﺮﻓ زا یﺮﯿﮔﻮﻠﺟ
ﻪﺑ نآ ذﻮﻔﻧ زا بآ
،ﯽﻨﯿﻣز ﺮﯾز یﺎﻫ ﻖـﯾﺮﻃ زا اﻮـﻫ ﻒـﯿﻄﻠﺗ
ﮏـﯿﻨﺑﺮﮐ زﺎـﮔ هﮋﯾو ﻪﺑ و هﺪﻨﯾﻻآ یﺎﻫزﺎﮔ و تارذ بﺬﺟ و
نآ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﺗ
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺮﺛا ﻞﯾﺪﻌ
ﺮﻔﺴﻤﺗا رد یا
، ﻪـﺟﻮﺗ زا
ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ رادرﻮﺧﺮﺑ یدﺎﯾز رﺎﯿﺴﺑ
) 5 - 1
.(
رد نﺎــﺘﺧرد و نﺎــﻫﺎﯿﮔ دﺮﺑرﺎــﮐ ﻪــﻨﯿﻣز رد تﺎــﻘﯿﻘﺤﺗ کﺎﺧ یزﺎﺴﮐﺎﭘ و ﯽـﻟآ ﻒـﻠﺘﺨﻣ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ هدﻮﻟآ یﺎﻫ
ﺖﯿﻤﻫا ﺮﯿﺧا لﺎﺳ ﺪﻨﭼ رد ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ هﮋﯾو ﻪﺑ و ﯽﻧﺪﻌﻣ یدﺎﯾز ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳا . و ﯽﻤﻠﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ یروﺮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ تﻻﺎـﻘﻣ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ یزﺎﺴﮐﺎﭘ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ زا هدﺎﻔﺘﺳا عﻮﺿﻮﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد
کﺎﺧ رﺎـﺑ ﻦﯿـﻟوا ار ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﻪﺑ هدﻮﻟآ یﺎﻫ
Chaney
لﺎﺳ رد نارﺎﮑﻤﻫ و 1997
ﻋ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ﺎﮑﯾﺮﻣآ رد ـﻠﻤ
ﯽ
هدﻮﻤﻧ ﻪﺋارا ﺪﻧا
) 2
. (
هدﺮﺘﺴـﮔ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﯿﻧ نﻮﻨﮐا ﻢﻫ رد یا
ﻂﯿﺤﻣ یزﺎﺴﮐﺎﭘ ﻪﻨﯿﻣز ز
کﺎﺧ و ﺖﺴﯾ هدﻮـﻟآ ﻖﻃﺎـﻨﻣ یﺎﻫ
ﻂــﺳﻮﺗ مﺎــﺠﻧا لﺎــﺣ رد ﺎــﯿﻧد ﺢﻄــﺳ رد ﻒــﻠﺘﺨﻣ ﻦﯿــﻘﻘﺤﻣ
ﺖﺳا
) 12 - 6
.(
ﻪﺑ
ﺖﯾدوﺪـﺤﻣ و تﻼﮑﺸـﻣ زا ﯽـﮑﯾ ﯽـﻠﮐ رﻮﻃ یﺎـﻫ
شور
کﺎﺧ یزﺎﺴﮐﺎﭘ یﺎﻫ ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ ﻪـﺑ هدﻮﻟآ یﺎﻫ
کﺮﺤﺗ و ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ مﺪﻋ ﺎﯾ دﻮﺒﻤﮐ ،نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ
ﯽـﻣ کﺎﺧ رد ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ زا یرﺎﯿﺴﺑ ﺪـﺷﺎﺑ
. زا یرﺎﯿﺴـﺑ
بﺬـﺟ ناﺰـﯿﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺖـﻬﺟ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻢـﮐ یﺬـﻐﻣ داﻮـﻣ
ﯽــﻟآ داﻮــﻣ دﻮــﺧ ﻪﺸــﯾر زا ،سﺮﺘــﺳد ﻞــﺑﺎﻗﺮﯿﻏ و لﻮــﻠﺤﻣ هﮋﯾو
ﺢﺷﺮﺗ هﺪﻨﻨﮐ ﺖﯿﻠﯿﮐ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ نﻮﭽﻤﻫ یا ﯽﻣ
ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ .
و ﯽـﺳﺮﺘﺳد ﺖـﯿﻠﺑﺎﻗ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺒـﺳ ﺰﯿﻧ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ عﻮﻧ ﻦﯾا ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ لﻮـﻠﺤﻣ ﺎﻧ ﺎﯾ لﻮﻠﺤﻣ ﻢﮐ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ لﻼﺤﻧا
ﯽﻣ کﺎﺧ رد ﺪﻧﻮﺷ
) 19 - 13
.(
تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ زا ،ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ رد
ﯾﺎﯿﻤﯿـــﺷ ﺮـــﯿﻈﻧ ﻒـــﻠﺘﺨﻣ ﯽ
،EDTA
،EGTA
،CDTA
ﺪﯿﺳا و ﮏﯾﺮﺘﯿﺳ ﺪﯿﺳا ،DTPA
ﻣ ﺶﯾاﺰﻓا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﮏﯿﺌﻟﺎ
یﺪــﻨﻫ لدﺮــﺧ هﺎــﯿﮔ رد بﺮــﺳ ﻊــﻤﺠﺗ و بﺬــﺟ ﺖــﯿﻠﺑﺎﻗ ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﺄ
داﻮﻣ ﺮﯿﺛ
،EDTA
وCDTA
ﻊـﻤﺠﺗ و بﺬـﺟ ﺶﯾاﺰﻓا و لﻼﺤﻧا رد DTPA
ماﺪﻧا رد بﺮﺳ ﺰﻠﻓ
ﺘﺸـﯿﺑ رﻮـﺑﺰﻣ هﺎﯿﮔ ﯽﯾاﻮﻫ یﺎﻫ ﺮﯾﺎـﺳ زا ﺮ
ﺖﯿﻠﯿﮐ هﺪﻨﻨﮐ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﻫ
) 20
.(
شور ﻪـﮐ عﻮـﺿﻮﻣ ﻦـﯾا ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ یزﺎﺴـﮐﺎﭘ یﺎـﻫ
کﺎﺧ هدﻮـﻟآ یﺎـﻫ زا
رد نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻂـﺳﻮﺗ ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ
ﯽﮔدﻮﻟآ یاراد ﻖﻃﺎﻨﻣ یﺎﻫ
و ﻢﮐ بﻮـﻠﻄﻣ رﺎﯿﺴـﺑ ﻂـﺳﻮﺘﻣ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ
، یزﺎﺴـﮐﺎﭘ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ هدﺎﻔﺘﺳا و دﺮﺑرﺎﮐ عﻮﺿﻮﻣ
کﺎـﺧ ﯽﯾﻻﺎـﭘ ﺖﺴﯾز و
ـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ هدﻮـﻟآ یﺎـﻫ دﻮـﺟو ﻪ
ﺶﺷﻮﭘ یﺎﻫ
کﺎﺧ دﻮﺟو ﺰﯿﻧ و ﻢﮐاﺮﺘﻣ و ناواﺮﻓ ﯽﻫﺎﯿﮔ یﺎﻫ
نﺎﺘـﺳا ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎـﻨﻣ رد ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰﻠﻓ ﻢﮐ ﯽﮔدﻮﻟآ ﺎﺑ
و لآ هﺪﯾا رﺎﯿﺴﺑ ﯽﺷور ،نارﺪﻧزﺎﻣ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ بﻮﻠﻄﻣ
. رد
تاﺰـﻠﻓ کﺮـﺤﺗ ناﺰـﯿﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺶﯾاﺰــﻓا و کﺎــﺧ رد یور و ﻢﯿﻣدﺎــﮐ ،بﺮــﺳ ﻦﯿﮕﻨــﺳ
نآ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﻫ
،نارﺪـﻧزﺎﻣ نﺎﺘـﺳا ﯽﻣﻮﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﺎ
و مﻮﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿﺳ ،مﻮﯿﻧﻮﻣآ تﺎﻔﺴﻓ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا EDTA
.
ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
ﻒﻟا - هدﺎﻣآ و ﻪﯿﻬﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ کﺎﺧ یزﺎﺳ
کﺎﺧ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ یﺎﻫ
ﯽﻨﯿﻌﻣ یﺎﻫ
ﻢﯿﻣدﺎــﮐ و بﺮــﺳ تاﺮــﺘﯿﻧ تﺎــﺒﯿﮐﺮﺗ زا )
ﺎــﺑ ﺐــﯿﺗﺮﺗ ﻪــﺑ
ﺖﻈﻠﻏ یﺎﻫ 400 و 20 ﯽـﻠﯿﻣ
کﺎـﺧ مﺮﮔﻮـﻠﯿﮐ ﺮـﺑ مﺮـﮔ (
،
طﻮــﻠﺨﻣ ًﻼﻣﺎــﮐ ناﺪــﻠﮔ ﻞــﺧاد ﻪــﺑ و
ﯽﮑﯿﺘــﺳﻼﭘ یﺎــﻫ 10
ﻞﻘﺘﻨﻣ ﯽﻣﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
ﺪﯾدﺮﮔ . و کﺎـﺧ یاﺰـﺟا ﺖـﯿﺒﺜﺗ ﺖﻬﺟ
رﻮــﺑﺰﻣ ﻦﯿﮕﻨــﺳ تاﺰــﻠﻓ اﺮــﺷ یزﺎــﺳ ﻪﯿﺒــﺷ و
ﯾ ﯽﮔدﻮــﻟآ ﻂ
اﺮــﺷ ﺎــﺑ ﯽﻋﻮﻨﺼــﻣ ﯾ
ﺒﻃ ﯽﮔدﻮــﻟآ ﻂ ﯿ
ﯽــﻌ یﺎــﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪــﯿﻠﮐ ،
کﺎﺧ یوﺎﺣ
زا ﺶﯿﺑ تﺪﻣ ﻪﺑ هدﻮﻟآ یﺎﻫ 6
ﯾاﺮﺷ رد هﺎﻣ ﻂ
ﺪﺷ هداد راﺮﻗ دازآ یاﻮﻫ .
ب - ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ بﺎﺨﺘﻧا و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ
ﯽﻣﻮـﺑ نﺎـﻫﺎﯿﮔ زا ﻪـﮐ دﻮﺑ نآ ﺮﺑ ﯽﻌﺳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ددﺮــﮔ هدﺎﻔـــﺘﺳا رﻮـﺸــﮐ لﺎﻤـــﺷ ﻪــﻘﻄﻨﻣ .
ﻪـــﺑ ﻪﺟﻮـــﺗ ﺎـــﺑ
کﺎـﺧ یزﺎﺴﮐﺎﭘ ﺖﻬﺟ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ یﺎـﻫ
ﻪـﺜﺟ ،دﺎـﯾز ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ نﻮﭽﻤﻫ ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﻪﺑ هدﻮﻟآ ﺪـــﺷر ،گرﺰـــﺑ رد ﺖـــﻣوﺎﻘﻣ و
ﻞـــﺤﻣ ،هدﻮـــﻟآ یﺎـــﻫ
ﻣدﺎﮐ و بﺮﺳ ﻊﻤﺠﺗ و بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﯿ
ﻢ ﻣﻮﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﯽ
و ندﻮﺑ ﯽﮐارﻮﺧﺮﯿﻏ ،ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪـﺑ ماﺪـﻗا ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺶﻨﮐاﺮﭘ
ﺪـﯾدﺮﮔ نﺎـﻫﺎﯿﮔ عﻮـﻧ ﻦﯾا زا یداﺪﻌﺗ بﺎﺨﺘﻧا و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ .
زا ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾ ا رد 3
ﯽﻟﺎﻤـﺷ ﻖﻃ ﺎﻨﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﻣﻮﺑ ﻪﻧﻮﮔ
مﺎـﻧ ﺎـﺑ رﻮﺸﮐ
وﺎـﮔ یﺎـﻫ ﻪـﺒﻨﭘ
(Abutilon theophrasti)
،
ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ جﺎﺗ هﺎﯿﮔ
(Amaranthus retroflexus)
و
ترذ
Zea maize ) (
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ، .
ﻪـﺑ ﻪﺒﻨﭘوﺎﮔ هﺎﯿﮔ ناﻮـﻨﻋ
غﺎﺑ و عراﺰﻣ رد زﺮﻫ ﻒﻠﻋ
نﺎﺘـﺳا ﻖﻃﺎـﻨﻣ ﺮـﺜﮐا یﺎـﻫ یﺎـﻫ
ﯽـﻣ ﺖـﻓﺎﯾ نﻼﯿﮔ و نارﺪﻧزﺎﻣ دﻮـﺷ
. ﺮـﺑ هوﻼـﻋ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا
مﺎـﯾﻻا ﻢﯾﺪـﻗ زا ندﻮﺑ ﯽﮐارﻮﺧ ﺮﯿﻏ و دﺎﯾز سﺎﻣﻮﯿﺑ ﻦﺘﺷاد
رد ﺮﯿﺼـﺣ و ﺪﺒـﺳ عاﻮـﻧا ،سﺎـﺒﻟ ﻦﺘﺧود و ﺦﻧ ﻪﯿﻬﺗ ﺖﻬﺟ
ﺎﺘـﺳور نﺎﯿﻣ ﯾ
نﺎﺘـﺳا نﺎﯿ دﺮﺑرﺎـﮐ نﻼﯿـﮔ و نارﺪـﻧزﺎﻣ یﺎـﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد .
ﯽﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﮏـﯾ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا زا ناﻮﺗ
ﻪــﻨﯾﺰﮔ ﺐــﺳﺎﻨﻣ کﺎــﺧ یزﺎﺴــﮐﺎﭘ ﺖــﻬﺟ ﻪــﺑ هدﻮــﻟآ یﺎــﻫ
دﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ .
ﯽﺸـﺣو سوﺮـﺧ جﺎـﺗ هﺎـﯿﮔ
ﻪــﺑ ﺰــﯿﻧ ﻦﯿــﻣز زا ﯽﻌﯿــﺳو ﻖﻃﺎــﻨﻣ زﺮــﻫ ﻒــﻠﻋ ناﻮــﻨﻋ یﺎــﻫ
نﺎﺘــﺳا یزروﺎﺸــﮐ ﻼﯿــﮔ یﺎــﻫ
و حﺮــﻄﻣ نارﺪــﻧزﺎﻣ و ن
دراد ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﯾا رد ﯽﻌﯿﺳو ﺶﻨﮐاﺮﭘ .
ﻪـﺜﺟ یاراد هﺎﯿﮔ ﻦﯾا
هدﻮــﺑ گرﺰــﺑ ﺎﺘﺒﺴــﻧ ﺖــﺳا
کﺎــﺧ یزﺎﺴــﮐﺎﭘ رد و یﺎــﻫ
ﻖﻃﺎـﻨﻣ رد ﻞﯿﺑﻮﻧﺮﭼ ﻪﻌﺟﺎﻓ زا ﯽﺷﺎﻧ مﻮﯾﺰﺳ ﻮﯾدار ﻪﺑ هدﻮﻟآ راﺮــﻗ هدﺎﻔﺘــﺳا درﻮــﻣ ﻦﯾاﺮــﮐا رﻮﺸــﮐ زا ﯽﻌﯿــﺳو ﻪــﺘﻓﺮﮔ
ﯽﯾآرﺎــﮐ هدﺎــﻣ یزﺎﺴــﮐﺎﭘ و فﺬــﺣ رد ار ﯽﺒــﺳﺎﻨﻣ رﺎﯿﺴــﺑ
ﺖــﺳا هدﻮــﺑ اراد کﺎــﺧ زا مﻮﯾﺰــﺳ ﻮــﯿﺘﮐا ﻮــﯾدار .
رد ﻦــﯾا
ﺖـﻠﻋ ﻪـﺑ ندﻮـﺑ ﯽﮐارﻮـﺧ دﻮـﺟو ﺎﺑ ترذ هﺎﯿﮔ زا ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺐـﺳﺎﻨﻣ ﻊـﻤﺠﺗ و بﺬـﺟ ﺖـﯿﻠﺑﺎﻗ ﺰﯿﻧ و گرﺰﺑ ﻪﺜﺟ ﻦﺘﺷاد
ﺪـﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ .
و یزﺎـﺳ هدﺎـﻣآ تﺎـﯿﻠﻤﻋ
ﺮـﻫ ﻞـﺧاد رد ﺮـﻈﻧ درﻮـﻣ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﺖﺷﺎﮐ و کﺎﺧ لﺎﻘﺘﻧا حﺮــﻃ ترﻮــﺻ ﻪــﺑ ﺎــﻫرﺎﻤﯿﺗ زا ﮏــﯾ کﻮــﻠﺑ
ًﻼﻣﺎــﮐ یﺎــﻫ
ﯽﻓدﺎﺼﺗ
(Completely Random Block Design)
مﺎﺠﻧا
ﺪﺷ .
هﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
) 3
،(
ﻦﯿﮕﻨﺳ ﺰﻠﻓ داﺪﻌﺗ
) 2
،(
داﺪﻌﺗ
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ و هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
) 4
و (
داﺪﻌﺗ
راﺮﮑﺗ
) 3
،(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ عﻮﻤﺠﻣ 72
ﺖـﺳﺪﺑ دﺪـﻋ
ﺪﻣآ .
ﺮـﺷ زا ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﯿﻠﮐ یرادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﯽـﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾا
و ﯽــﻄﯿﺤﻣ ) ﺶﺑﺎــﺗ و تراﺮــﺣ ﻪــﺟرد ناﺰــﯿﻣ ،ﺪﯿــﺷرﻮﺧ
ﺖــﻬﺟ و ﯽﮔﺪــﻧرﺎﺑ ناﺰــﯿﻣ ،ﺖــﺑﻮﻃر ﺎــﻫدﺎﺑ
( نﺎﺴــﮑﯾ و ،نﺎــﻫﺎﯿﮔ ﺖــﺷاد و یراﺪــﻬﮕﻧ نﺎــﻣز لﻮــﻃ رد ،نﺎﺴــﻤﻫ
رد بوﺎـﻨﺘﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﯽﻧﺎﮑﻣ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ
ﯽـﻣ ﺮـﯿﯿﻐﺗ ﻪـﺘﻔﻫ ﺮﻫ دﺮـﮐ
. ﺖـﻈﻠﻏ زا ،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﯾا رد 1
ﯽﻠﯿﻣ
ﻮﻣ زا ﮏﯾ ﺮﻫ یاﺮﺑ رﻻﻮﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا ،کﺎﺧ ﯽﻧدوﺰﻓا دا
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﺮـﻈﻧ درﻮـﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ندوﺰﻓا تﺎﯿﻠﻤﻋ
نﺎـﻫﺎﯿﮔ سﺎﻣﻮﯿﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﺪﺷر ﺮﺜﮐاﺪﺣ نﺎﻣز رد ،کﺎﺧ ﻪﺑ و 90
نآ ﺖـﺷﺎﮐ زا ﺲﭘ زور
ﺪـﯾدﺮﮔ مﺎـﺠﻧا ﺎـﻫ .
تﺎـﯿﻠﻤﻋ
ﺑ یرﺎﯿﺑآ ﻪ
نﺎﻣز رد و ﺐﺗﺮﻣ ترﻮﺻ ﻞﻗاﺪـﺣ و ﻦﯿـﻌﻣ یﺎـﻫ
ﻪﺘﻔﻫ یا 3
ـﺑ و ﺺﺨﺸـﻣ ﻢﺠﺣ ﺎﺑ فوﺮﻇ ﺎﺑ و رﺎﺑ ﻪ
ـﺻ ترﻮ
مﺎﺠﻧا ﯽﺘﺳد ﺖﻓﺮﮔ
.
ج - هزاﺪﻧا ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ یﺮﯿﮔ کﺎﺧ یﺎﻫ
1
ناﺪﻠﮔ زا ﮏﯾ ﺮﻫ کﺎﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا مﺮﮔ زا ﺲـﭘ ،ﺎـﻫ
بﺎﯿﺳآ و ﮏﺸﺧ
،ندﺮﮐ ﯽﻟﺎﺘﯿﺠﯾد یوزاﺮﺗ ﺎﺑ
Aqualytic
ﺖﻗد ﺎﺑ 0001 / 0
ﻦﯾزﻮـﺗ مﺮﮔ
،
هرﺎﺼـﻋ و ﻢﻀـﻫ ﺎـﺑ یﺮـﯿﮔ
ﺪﯿﺳا و ﮏﯾﺮﺘﯿﻧ یﺎﻫ ﮏﯾرﺪﯾﺮﻠﮐ
50 قﺎﺟا یور ﺮﺑ ﺪﺻرد
ﺑ ﯽــﻗﺮ رد یﺎــﻣد 95 ﯽﺘﻧﺎــﺳ ﻪــﺟرد داﺮــﮔ
مﺎــﺠﻧا ﺪــﯾدﺮﮔ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ یﺎﻫ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺎـﺑ
هرﺎﻤـﺷ ﻦـﻤﺗاو ﯽﻓﺎـﺻ ﺬـﻏﺎﮐ 1
رد
ﻦﻟﺎﺑ ﻞﺧاد 50
ﯽـﻠﯿﻣ یﺮـﺘﯿﻟ
هزاﺪـﻧا ﺖـﻬﺟ و فﺎـﺻ
یﺮـﯿﮔ
ﻢﯿﻣدﺎـــﮐ و بﺮـــﺳ ﺖـــﻈﻠﻏ ناﺰـــﯿﻣ بﺬـــﺟ هﺎﮕﺘـــﺳد زا
Perkin-Elmerﯽﻤﺗا لﺪﻣ
603 هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ هﺪﮑﺸـﻧاد ﺰﯿﻟﺎﻧآ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ .
د - هﺎﯿﮔ یﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ یﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
2 ﺎـﺑ ،هﺎـﯿﮔ ﻪـﻧﻮﻤﻧ زا مﺮﮔ ﺎـﺑ ﯽﻫﺎﮕﺸـﯾﺎﻣزآ یوزاﺮـﺗ
ﺖــﻗد 0001 / 0 یﺎﻫﺪﯿــﺳا طﻮــﻠﺨﻣ ﺎــﺑ و ﻦﯾزﻮــﺗ مﺮــﮔ
ﮔ ﻢﻀﻫ ﮏﯾرﻮﻔﻟﻮﺳ و ﮏﯾﺮﻠﮐﺮﭘ ،ﮏﯾﺮﺘﯿﻧ ﺪﯾدﺮ
. تﺎﯿﻠﻤﻋ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﻀﻫ یﺎـﻣد رد اﺪﺘﺑا ،ﺎﻫ
170
ﯽﺘﻧﺎـﺳ ﻪـﺟرد و داﺮـﮔ
یﺎــﻣد ﺎــﺗ ﺲﭙــﺳ 205
ﺎــﺳ ﻪــﺟرد ﯽﺘﻧ
داﺮــﮔ ) شﻮــﺟ ﻪــﻄﻘﻧ
ﮏﯾﺮﻠﮐﺮﭘﺪﯿــﺳا (
و ﮓــﻧر ﺪﯿﻔــﺳ تارﺎــﺨﺑ ﻞﯿﮑﺸــﺗ ﺎــﺗ و
ﯽﺑ
ﺖﻓﺎﯾ ﻪﻣادا ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺪﺷ ﮓﻧر .
ﻦﻟﺎـﺑ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ تﺎﯾﻮﺘﺤﻣ
هژوژ 50 ﯽﻠﯿﻣ ﻪـﺑ هﺰﯿﻧﻮـﯾ ﺮـﯿﻏ ﺮـﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ و ﻞﻘﺘﻨﻣ یﺮﺘﯿﻟ
ﺪﯿﻧﺎﺳر ﻢﺠﺣ ه
، هرﺎﻤﺷ ﻦﻤﺗاو ﺬﻏﺎﮐ ﺎﺑ 1
فﺎﺻ ﺪﺷ . ناﺰﯿﻣ
هﺪـﺷ فﺎـﺻ ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد ﺮﻈﻧدرﻮﻣ ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻪـﺑ
وﮋﭘ ﯽﺸﻫ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﺋﻮﻤﻋ نﺎﻤﯾﻻاﺪﺒﻋ
لﺪـﻣ ﯽـﻤﺗا بﺬﺟ هﺎﮕﺘﺳد ﮏﻤﮐ
Perkin-Elmer
لﺪـﻣ
603 ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺰﯿﻟﺎﻧآ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ .
ﺢﻄـﺳ ﺎـﺑ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ یرﺎﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﯽﻨﻌﻣ یراد 05 /
p<0 ﻪﺑ
نﻮـﻣزآ ترﻮـﺻ یﺎـﻫ
و t Anova
مﺮﻧ رد راﺰﻓا ﻪﺨﺴﻧ SPSS
16 مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ .
ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ
ﻒﻟا -
ﯿﻤﯿﺷ ﯽﻧدوﺰﻓا داﻮﻣ ﺮﺛا و بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ کﺎﺧ ﯽﯾﺎ
نﺎﻫﺎﯿﮔ رد بﺮﺳ ﺰﻠﻓ ﻊﻤﺠﺗ
ﺖـﻈﻠﻏ ناﺰـﯿﻣ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ
ماﺪﻧا رد بﺮﺳ
نﺎﻫﺎﯿﮔ زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﯽﯾاﻮﻫ و ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز یﺎﻫ
یوﺎﺣ یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ هدﻮـﺑ طﻮﺑﺮﻣ EDTA
ﺖـﺳا
) هرﺎﻤﺷ یﺎﻫرادﻮﻤﻧ 1
، 2 و 3 ( . ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎـﺑ یرﺎـﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗ و
Anova
ﻣ ﻦـﯾا ﻦﯿـﺒﻣ ﺰﯿﻧ
ﺖـﺳا عﻮـﺿﻮ .
ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﻦﯿـﺑ ﻪـﮐ
یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ و ﺪﻫﺎﺷ یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد بﺮﺳ ناﺰﯿﻣ ﻢﻫ ،EDTA
ماﺪﻧا رد
ماﺪﻧا رد ﻢﻫ و ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز یﺎﻫ
ﮏﯾ ﺮﻫ ﯽﯾاﻮﻫ یﺎﻫ
نﺎﻫﺎﯿﮔ زا ﻼﺘﺧا رﻮﮐﺬﻣ
فﻼﺘـﺧا ﻦﯾا ﻪﮐ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ف
ﯽﻨﻌﻣ یرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ زا ﺰﯿﻧ ﯽﻣ راد
ﺪﺷﺎﺑ ) 05 /
p<0 .(
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ماﺪﻧا رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﻮـﻫ یﺎـﻫ جﺎـﺗ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﯽﯾا
یوﺎﺣ یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد ﻪﺒﻨﭘ وﺎﮔ و ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ
و EDTA
زا ﺮﺘﺸـﯿﺑ مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿﺳ ماﺪـﻧا
نآ ﯽـﻨﯿﻣز ﺮـﯾز یﺎـﻫ ﺎـﻫ
ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ )
هرﺎﻤﺷ یﺎﻫرادﻮﻤﻧ 1
و 2 (.
ﻪـﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد
ماﺪﻧا رد بﺮﺳ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ترذ هﺎـﯿﮔ ﯽـﻨﯿﻣزﺮﯾز یﺎـﻫ
ﺶﻫوﮋــﭘ درﻮــﻣ یﺎــﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪــﯿﻠﮐ رد )
هرﺎﻤــﺷ رادﻮــﻤﻧ 3
( ،
ﺸــﯿﺑ ماﺪــﻧا زا ﺮﺘ هدﻮــﺑ هﺎــﯿﮔ ﻦــﯾا ﯽﯾاﻮــﻫ یﺎــﻫ
) فﻼــﺧ ﺮــﺑ
ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ جﺎﺗ و ﻪﺒﻨﭘ وﺎﮔ نﺎﻫﺎﯿﮔ (
توﺎـﻔﺗ ﻦـﯾا ﻪـﮐ
یوﺎﺣ یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ نﺎﯿﻣ رد زا مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿـﺳ و EDTA
ﯽــﻨﻌﻣ یرﺎــﻣآ ظﺎــﺤﻟ ﯽــﻣ راد
ﺪــﺷﺎﺑ ) 05 /
p<0 .(
ﻦﯾﺮــﺘﻤﮐ
ماﺪﻧا رد بﺮﺳ ناﺰﯿﻣ ﯽـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎﻫ
یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻓ یاراد
ﻦـﯾا ﻪـﮐ هدﻮﺑ مﻮﯿﻧﻮﻣآ تﺎﻔﺴ
نﺎﯿﻣ رد ﺰﯿﻧ توﺎﻔﺗ ﻪﯿﻠﮐ
ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ )
ﺪﻫﺎـﺷ رﺎـﻤﯿﺗ رد ﺰﺟ ﻪﺑ (
ﯽــﻨﻌﻣ یرﺎــﻣآ ظﺎــﺤﻟ زا ﺖــﺳا راد
) 05 /
p<0 .(
ﻦــﯾا رد
ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ ،ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿﺑ رد ترذ هﺎﯿﮔ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﻣ اراد دﻮﺧ ﻪﺸﯾر رد ار بﺮﺳ ناﺰﯿﻣ ﺪﺷﺎﺑ
.
هرﺎــﻤﺷ ﺮــﯾﻮﺼﺗ 1
ﻘﻧ:
ــ ﻧﻮﻤﻧ طﺎ ــ ﺑ ﻪ ــ ﻨﻣ زا یرادﺮ ـ ﻃﺎ ـ ﻣ ﻖ ــ ﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮ ــ ﻬﺷ رد ﻪ ــ ﺘﺳﺮ ــ ﻫ نﺎ ــ ﻣآ یﺎ ــ ﺑﺎﺑ و ﻞ ــ ﻞ
ﻘﻧ یﺎﻤﻨﻫﺍﺭ ﻪﺸ : ﯽﺘﻌﻨﺻ ﻪﻘﻄﻨﻣ
یﺯﺭوﺎﺸﮐ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞﺑﺎﺑ ﻩﺍﺮﮔﺭﺰﺑ - ﻞﻣﺁ
ﻣدﺎﮐ و بﺮﺳ ﻊﻤﺠﺗ و بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﯿ
ﻢ ﻣﻮﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﯽ
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 1
ﯽﮔﮋﯾو:
و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ،ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ یﺎﻫ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ
،ب ﯿﻣدﺎﮐ کﺎﺧ رد یور و ﻢ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ یﺎﻫ
ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﯿﻣ ﯽﻠ مﺮﮔ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ 219)
(n=
pH CEC
Meq/100gr ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ
) ﺪﺻرد ( ﻪﺳﺎﻣ
) ﺪﺻرد ( ﺖﻠﯿﺳ
) ﺪﺻرد ( سر
) ﺪﺻرد ( بﺮﺳ (mg/kg) ﻢﯿﻣدﺎﮐ
(mg/kg) یور
(mg/kg)
5 / - 6 5 / 7 5
/ 15 - 11 53
- 41 5 / 34 5 / 46 19 8 / 59
± 106 8 /
±1 6 / 2
±66 148
0 50 100 150 200 250 300
ﺪهﺎﺷ EDTA تاﺮﺘﻴﺳ مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ تﺎﻔﺴﻓ
مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ 46
129 74 39 35.7
264.5
138
30.5
مﺮﮔﻮﻠﻴﮐﺮﺑمﺮﮔﯽﻠﻴﻣ
ﻪﺸیر ﻪﻗﺎﺳ
هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 1
:
ﺪـﻧا رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ هﺎـﯿﮔ ﻒـﻠﺘﺨﻣ یﺎـﻫ ما
ﻪﺒﻨﭘ وﺎﮔ
0 100 200 300 400 500 600
ﺪهﺎﺷ EDTA تاﺮﺘﻴﺳ مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ
تﺎﻔﺴﻓ مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ 65
366.5
136 48 42.5
538
218
30.5
مﺮﮔﻮﻠﻴﮐﺮﺑمﺮﮔﯽﻠﻴﻣ
ﻪﺸیر ﻪﻗﺎﺳ
هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 2
هﺎـﯿﮔ ﻒـﻠﺘﺨﻣ یﺎـﻫ ماﺪـﻧا رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ :
ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ جﺎﺗ
0 100 200 300 400 500 600 700
ﺪهﺎﺷ EDTA تاﺮﺘﻴﺳ مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ تﺎﻔﺴﻓ
مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ 70
686.5
266
26 44.5 242
128 24
مﺮﮔﻮﻠﻴﮐﺮﺑمﺮﮔﯽﻠﻴﻣ
ﻪﺸیر ﻪﻗﺎﺳ
هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 3
ترذ هﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎﻫ ماﺪﻧا رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ :
ب -
ـﯿﻣ ﺮـﺑ کﺎـﺧ ﯽﻧدوﺰﻓا داﻮﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺛا و بﺬـﺟ ناﺰ
نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﻢﯿﻣدﺎﮐ ﺰﻠﻓ ﻊﻤﺠﺗ
رد ﻢﯿﻣدﺎـﮐ ﺖـﻈﻠﻏ ناﺰـﯿﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ،ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد
ﻪﻗﺎـﺳ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﯿﻠﮐ رد ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﺸﯾر
ﻪﺑ هدﻮﺑ گﺮﺑ و یرﺎـﻣآ ظﺎـﺤﻟ زا فﻼﺘـﺧا ﻦﯾا ﻪﮐ یرﻮﻃ
ﺖـﺳا راد ﯽﻨﻌﻣ ﺰﯿﻧ )
05 /
p<0 .(
ناﺰـﯿﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ
ﻣ نﺎــﻫﺎﯿﮔ ﻂــﺳﻮﺗ ﺰــﻠﻓ ﻦــﯾا ﺖــﻈﻠﻏ یﺎــﻫرﺎﻤﯿﺗ رد ﻒــﻠﺘﺨ
یوﺎﺣ EDTA
ﯽﻣ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﯾﺎﺳ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﺷﺎﺑ
) یﺎﻫرادﻮﻤﻧ
هرﺎﻤﺷ 4 و 5 و 6 (.
ﺎﺑ یرﺎﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ
Anova
ﻦـﯾا
ار توﺎــﻔﺗ ﯽــﻨﻌﻣ یرﺎــﻣآ ظﺎــﺤﻟ زا
ﯽــﻣ نﺎﺸــﻧ راد ﺪــﻫد
) 05 /
p<0 .(
ﻢﯿﻣدﺎـﮐ ﺖﻈﻠﻏ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ،ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد
ماﺪــﻧا رد جﺎــﺗ هﺎــﯿﮔ ﯽﯾاﻮــﻫ و ﯽــﻨﯿﻣز ﺮــﯾز یﺎــﻫ سوﺮــﺧ
ﯽﺸﺣو ) هرﺎﻤـﺷ رادﻮﻤﻧ 5
( درﻮـﻣ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﺮﯾﺎـﺳ زا ﺮﺘﺸـﯿﺑ
هدﻮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻪـﺑ یرﺎـﻣآ ظﺎـﺤﻟ زا ﻢﻫ توﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﻪﮐ رﻮـﻃ
ﯽﻨﻌﻣ ﯽﻠﮐ ﺖﺳا راد
) 05 /
p<0 .(
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
ﺪهﺎﺷ EDTA تاﺮﺘﻴﺳ مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ
تﺎﻔﺴﻓ مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ 14.5
43
20.5 10.5 12
21 11
7
مﺮﮔﻮﻠﻴﮐﺮﺑمﺮﮔﯽﻠﻴﻣ
ﻪﺸیر ﻪﻗﺎﺳ
هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 4
ماﺪﻧا رد ﻢﯿﻣدﺎﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ :
ﻪﺒﻨﭘوﺎﮔ هﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎﻫ
0 10 20 30 40 50 60 70
ﺪهﺎﺷ EDTA تاﺮﺘﻴﺳ مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ تﺎﻔﺴﻓ
مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ 22
65
28.4 18.3 12.5
28.8
14 10.3
مﺮﮔﻮﻠﻴﮐﺮﺑمﺮﮔﯽﻠﻴﻣ
ﻪﺸیر ﻪﻗﺎﺳ
ﻤﻧ هرﺎﻤﺷ رادﻮ 5 جﺎﺗ هﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎﻫ ماﺪﻧا رد ﻢﯿﻣدﺎﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ:
ﯽﺸﺣو سوﺮﺧ
وﮋﭘ ﯽﺸﻫ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﺋﻮﻤﻋ نﺎﻤﯾﻻاﺪﺒﻋ
0 5 10 15 20 25 30 35 40
ﺪهﺎﺷ EDTA تاﺮﺘﻴﺳ مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ تﺎﻔﺴﻓ
مﻮﻴﻧﻮﻣﺁ 12
36
17.5 9 9.5
19.5
10 5.5
مﺮﮔﻮﻠﻴﮐﺮﺑمﺮﮔﯽﻠﻴﻣ
ﻪﺸیر ﻪﻗﺎﺳ
هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 6
هﺎـﯿﮔ ﻒـﻠﺘﺨﻣ یﺎـﻫ ماﺪـﻧا رد ﻢﯿﻣدﺎـﮐ ﺖـﻈﻠﻏ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ:
ترذ
ﺚﺤﺑ
داﻮــﻣ ﻪــﻠﻤﺟ زا نآ تﺎــﺒﯿﮐﺮﺗ ﺐــﻠﻏا و بﺮــﺳ ﺰــﻠﻓ کﺎﺧ رد کﺪﻧا لﻼﺤﻧا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ یاراد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﯽـﻣ
ﺪـﺷﺎﺑ
تادﻮـﺟﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ و نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻌﯿﺒﻃ ترﻮﺻ ﻪﺑ اﺬﻟ و
ﺪـﺷ ﺪـﻨﻫاﻮﺧ بﺬـﺟ ﻢـﮐ رﺎﯿﺴـﺑ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ یز کﺎﺧ
) 14
.(
شور زا ﯽﮑﯾ و ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ فﺬـﺣ و یزﺎﺴـﮐﺎﭘ یﺎﻫ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿــﺷ داﻮــﻣ دﺮﺑرﺎــﮐ نﺎــﻫﺎﯿﮔ رد بﺮــﺳ ﺰــﻠﻓ هﮋــﯾو ﻪــﺑ ﺖــﯾﻮﻘﺗ
ﺖــﯿﻠﯿﮐ ﻞــﻣاﻮﻋ و هﺪــﻨﻨﮐ ﺮــﯿﻈﻧ هﺪــﻨﻨﮐ
EDTA
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﯽﺳرﺮﺑ و تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻘﻘﺤﻣ یﺎﻫ ﻦﯾا رد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻦﯿ
ﻣ ﻪﻨﯿﻣز ﺆ هﺪﻨﻨﮐ ﺖﯿﻠﯿﮐ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺎﯾ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﺪﯾ
(Chelating Agents)
ﺮﯿﻈﻧ
و EDTA
ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺑ DTPA
رﺎﯿﺴـﺑ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰﻠﻓ ﯽﺳﺮﺘﺳد و لﻼﺤﻧا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﻣ ﺆ
دﻮـﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺮﺛ
) 21
، 22
.(
زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،ﺶﻫوﮋـﭘ ﮏـﯾ رد
کﺎﺧ رد یﺪﯿﺳا هدﺎﻣ ﮏﯾ
رﺎﻨﮐ رد ،ﯽﯾﺎﯿﻠﻗ یﺎﻫ
،EDTA
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ار بﺮﺳ ﺰﻠﻓ ﻊﻤﺠﺗ ناﺰﯿﻣ 2
ﺮـﺑاﺮﺑ
داد ﺶﯾاﺰﻓا
) 23
. ( Blaylock
ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺶﻧارﺎﮑﻤﻫ و
ﻞــﻣاﻮﻋ ﻪــﺑ نﺎــﻫﺎﯿﮔ ﻂــﺳﻮﺗ بﺮــﺳ ﺰــﻠﻓ بﺬــﺟ ناﺰــﯿﻣ عﻮـﻧ و ﺖـﻈﻠﻏ ناﺰـﯿﻣ و هﺎﯿﮔ ﻪﻧﻮﮔ و عﻮﻧ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ
دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ کﺎﺧ رد ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ
) 20
.(
ﻦـﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ،ﻖﯿﻘﺤﺗ ماﺪﻧا رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ناﺰﯿﻣ
ﯽﯾاﻮـﻫ یﺎـﻫ
یﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ رد ﻪـﺒﻨﭘ وﺎـﮔ و ﯽﺸـﺣو سوﺮـﺧ جﺎـﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ یوﺎﺣ EDTA
ماﺪـﻧا زا مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿـﺳ و ﯽﯾاﻮـﻫ یﺎـﻫ
آ ن
ﯽـﻣ ار ﺮﻣا ﻦﯾا ﺖﻠﻋ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﺮﺗدﺎﯾز ﺎﻫ ﺶـﻘﻧ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ
ﺖـﯿﻠﺑﺎﻗ ﺶﯾاﺰـﻓا و لﻼﺤﻧا رد مﻮﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿﺳ و EDTA
ﺘﻧا و بﺬﺟ و کﺎﺧ رد بﺮﺳ ﺰﻠﻓ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ نآ لﺎﻘ
نﺎﻫﺎﯿﮔ رﻮﮐﺬﻣ
داد ﺖﺒﺴﻧ .
کﺎﺧ رد ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ رد
یﺎﻫ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ بﺮﺳ ﻪﺑ هدﻮﻟآ
mg/kg
600 ﻂﺳﻮﺗ ﻘﻣ ،EDTA
ـ راﺪ
5000 ﯽﻠﯿﻣ ﮔ ـ
ﻧا رد هﺎﯿﮔ نزو مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ بﺮﺳ مﺮ ـ
ماﺪ ﻫ ـ یﺎ
ﻫ ـ ﯾاﻮ ـ ناﺰﯿﻣ و ﯽ 476
ﯽﻠﯿﻣ ﮔ ـ نزو مﺮﮔﻮـﻠﯿﮐ ﺮـﺑ بﺮﺳ مﺮ
ـﯿﮔ ﻪﺸـﯾر رد هﺎﯿﮔ ـ
یﺪـﻨﻫ لدﺮـﺧ هﺎ
(Indian mustard)
ﺪﯾدﺮﮔ ﻊﻤﺠﺗ و بﺬﺟ
) 20
.(
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ،ﻖـﯿﻘﺤﺗ ﻦـﯾا یﺎﻫ
ﺗ ار ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻪﻠﺻﺎﺣ ﺄ
ﯽﻣ ﺪﯿﯾ ﺪﯾﺎﻤﻧ .
،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﯾا رد
جﺎــﺗ و ﻪــﺒﻨﭘوﺎﮔ نﺎــﻫﺎﯿﮔ فﻼــﺧ ﺮــﺑ ترذ هﺎــﯿﮔ سوﺮــﺧ
ﺖـﺳا ﻪﺘـﺷاد ﻪﺸـﯾر رد ار بﺮـﺳ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،ﯽﺸﺣو .
هﺎﯿﮔ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا رﻮﮐﺬﻣ
ﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ زا ﯽـﺧﺮﺑ رد
) یوﺎﺣ رﺎﻤﯿﺗ
(EDTA
ﺖﺒﺴـﻧ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ زا
ﺖﺳا هدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ بﺮﺳ ﺰﻠﻓ ﻪﺑ .
یرﺎﯿﺴـﺑ ﻪـﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد
ﺮـﯿﻈﻧ نﺎـﻫﺎﯿﮔ زا ﯽﻀـﻌﺑ ﻪـﮐ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ زا ﺰــﻠﻓ هﮋــﯾو ﻪــﺑ ،ﻦﯿﮕﻨــﺳ تاﺰــﻠﻓ ﻊــﻤﺠﺗ و بﺬــﺟ رد ترذ ﻢﺴـــﯿﻧﺎﮑﻣ زا ،کﺎـــﺧ زا بﺮـــﺳ رﺎﯿﺴـــﺑ و صﺎـــﺧ یﺎـــﻫ
هﺪــﯿﭽﯿﭘ ماﺪــﻧا رد بﺮــﺳ ﻊــﻤﺠﺗ و بﺬــﺟ ﺖــﻬﺟ یا ﺎــﻫ
ی
فﺮـﻃ ﻪـﺑ بﺮﺳ لﺎﻘﺘﻧا و دورو زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﺰﯿﻧ و ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز ماﺪــﻧا هدﺎﻔﺘــﺳا ﯽﯾاﻮــﻫ یﺎــﻫ ﯽــﻣ
ﺪــﻨﯾﺎﻤﻧ
) 11،10
.(
ﻦــﯾا رد
رد بﺮــﺳ ﺖــﻈﻠﻏ ناﺰــﯿﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎــﯿﻣ ،ﺶﻫوﮋــﭘ ماﺪــﻧا
یﺎــﻫ
یﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ رد ﺰـﯿﻧ و ﺪﻫﺎﺷ یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز
ماﺪﻧا زا مﻮﯿﻧﻮﻣآ تﺎﻔﺴﻓ یاراد
نآ ﯽﯾاﻮـﻫ یﺎـﻫ ﺮﺘﺸـﯿﺑ ﺎـﻫ
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
بﺮـﺳ ﺰﻠﻓ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ﺪﯾﺎﺑ هﺪﯾﺪﭘ ﻦﯾا ﻪﯿﺟﻮﺗ رد
یاراد و لﻮــﻠﺤﻣ ﻢــﮐ ًﻻﻮــﻤﻌﻣ کﺎــﺧ رد نآ تﺎــﺒﯿﮐﺮﺗ و
ﻪﺑ هدﻮﺑ کﺪﻧا ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ یرﻮﻃ
و بﺬـﺟ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻪﮐ
ﻞــﺧاد ﻪــﺑ ﻪﺸــﯾر زا و ﻪﺸــﯾر ﻪــﺑ کﺎــﺧ زا بﺮــﺳ لﺎــﻘﺘﻧا ﺖﻤﺴﻗ
ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ هﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎﻫ .
ًﻻﻮـﻤﻌﻣ ،ﻞـﯿﻟد ﻦﯿـﻤﻫ ﻪﺑ
ماﺪﻧا رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ناﺰﯿﻣ
ز یﺎﻫ ﺮﺘﺸـﯿﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾ
ماﺪﻧا زا
نآ ﯽﯾاﻮﻫ یﺎﻫ ﯽﻣ ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ . تﺎﻔﺴـﻓ ﺮﮕﯾد یﻮﺳ زا
ﻞﯿﮑﺸـﺗ و هﺪـﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ بﺮﺳ ﺰﻠﻓ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ کﺎﺧ رد دﻮﺟﻮﻣ
ﯽـﻣ کﺎﺧ رد ار لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ ﺎﯾ و لﻮﻠﺤﻣ ﻢﮐ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﺪـﻫد .
تﺎﻔﺴـﻓ ﻪـﮐ ﺪـﯾدﺮﮔ ﺺﺨﺸـﻣ هﺪـﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻖﺒﻃ
ﯽـﻣ کﺎﺧ رد دﻮﺟﻮﻣ
ﻪـﺑ بﺮـﺳ ﺰـﻠﻓ تروﺎـﺠﻣ رد ﺪـﻧاﻮﺗ
ﯿﮐﺮﺗ مﺎﻧ ﻪﺑ لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ رﺎﯿﺴﺑ ﯽﺒ
"
بﺮـﺳ ﺖـﯿﻓرﻮﻣوﺮﯿﭘوﺮﻠﮐ
"
ﻣدﺎﮐ و بﺮﺳ ﻊﻤﺠﺗ و بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﯿ
ﻢ ﻣﻮﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﯽ
ﻞﯾﺪﺒﺗ دﻮﺷ
) 19
.(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ رﻮﮐﺬﻣ
یﺎﻫدروﺎﺘـﺳد ﺎـﺑ ﺰﯿﻧ
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا
دراد ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ .
ﺖﯾدوﺪـﺤﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ
یﺎـﻫ
شور رد دﻮــﺟﻮﻣ کﺎــﺧ یزﺎﺴــﮐﺎﭘ یﺎــﻫ
ﺎــﺑ هدﻮــﻟآ یﺎــﻫ
شور ﻦﺘﻓﺎـﯾ دﺪـﺻ رد ناﺪﻨﻤﺸـﻧاد هزوﺮـﻣا ،نﺎﻫﺎﯿﮔ
ﯽﯾﺎـﻫ
و فﺬﺣ ﯽﯾآرﺎﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻬﺟ ﻦﯿﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ یزﺎﺴﮐﺎﭘ
ﯽﻣ کﺎﺧ زا
ﺪﻨﺷﺎﺑ .
شور زا ﯽﮑﯾ
زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،رﻮـﺑﺰﻣ یﺎﻫ
شور تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﮏـﻤﮐ ﻪﺑ کﺎﺧ رد ﯽﮔدﻮﻟآ ﺖﯿﺒﺜﺗ یﺎﻫ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿــﺷ ﺖــﺳا
) 25
.(
ﻒــﻠﺘﺨﻣ نﺎــﻫﺎﯿﮔ ،ﺶﻫوﮋــﭘ ﻦــﯾا رد
ــﺣ ﺐﺴــﺣﺮﺑ رد بﺮــﺳ ﻊــﻤﺠﺗ و بﺬــﺟ ناﺰــﯿﻣ ﺮﺜﮐاﺪ
ماﺪﻧا
ﻪـﺒﺗر ﯽﯾاﻮﻫ و ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز یﺎﻫ
رد ﻪـﮐ هﺪـﯾدﺮﮔ یﺪـﻨﺑ
ﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﯾز ﻪﺒﺗر ﻦ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا یﺪﻨﺑ .
) 127 ( ﻪﺒﻨﭘ وﺎﮔ )>
367 ( سوﺮﺧ جﺎﺗ ) >
686 ( ترذ J ماﺪﻧا ز ﯾ ﻣزﺮ ﯿﻨ ﯽ
) 243 (
>ترذ ) 265 ( وﺎﮔ
>ﻪﺒﻨﭘ ) 538 ( جﺎﺗ سوﺮﺧ J ماﺪﻧا اﻮﻫ ﯽﯾ
رد ﻦﯾا
،ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ناﺰـﯿﻣ ﺖـﻈﻠﻏ ﻢﯿﻣدﺎـﮐ رد
ماﺪﻧا یﺎﻫ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز نﺎﻫﺎﯿﮔ
ﻒﻠﺘﺨﻣ رد یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ درﻮﻣ
و
ﺷ ﺪﻫﺎ زا ماﺪﻧا یﺎﻫ ﯽﯾاﻮﻫ نآ ﺎﻫ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . هﺪـﻋ یا زا
ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﺮﺑ
ﻦـﯾا ﺪـﻧروﺎﺑ ﻪـﮐ رد ترﻮـﺻ دﻮـﺟو راﺪـﻘﻣ
ًﺎﺘﺒﺴــﻧ دﺎــﯾز ﺰــﻠﻓ یور رد ﻞــﺧاد کﺎــﺧ و ــﯾ ﺎ
،هﺎــﯿﮔ ــﻃ ﯽ
ﻧﺎﮑﻣ ﯿ ﻢﺴ ﺎﻫ ی ﺻﺎﺧ ﯽ
، زا بﺬﺟ ﺰﻠﻓ مﻮﯿﻣدﺎﮐ ﻪﺑ ﻪﺸﯾر و ﺎـﯾ
لﺎــﻘﺘﻧا نآ زا ﻪﺸــﯾر ﻪــﺑ ﺖﻤــﺳ ماﺪــﻧا یﺎــﻫ ﯽﯾاﻮــﻫ ﻂــﺳﻮﺗ
ﮔ ﯿ نﺎﻫﺎ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ . زﻮﻨﻫ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ یﺎﻫ لﻮﺌﺴـﻣ ﻦـﯾا
هﺪﯾﺪﭘ
ًﻼﻣﺎﮐ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ هﺪﺸﻧ ﺖﺳا . ﯽﻟو ﯽﻀـﻌﺑ زا ﻦﯿـﻘﻘﺤﻣ
ﺮﺑ ﻦﯾا هﺪﯿﻘﻋ ﺪﻧا ﻪﮐ رد ﻦﯾا ﺖﻟﺎﺣ ﺰﻠﻓ مﻮﯿﻣدﺎـﮐ رد
ﻞـﺧاد
و لﻮﺋﻮﮐا یﺎﻫ ﻪﺸـﯾر و ﻪـﺑ هﻮﯿـﺷ
(Compartmentation)
نآ ﺖﮐﺮﺣ زا و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻊﻤﺠﺗ و ﻪﺸـﯾر لﻮﻠـﺳ زا نوﺮﯿﺑ ﻪﺑ ﺎﻫ
لﻮﺋﻮﮐاو
یﺮﯿﮔﻮﻠﺟ نآ یﺎﻫ ﯽﻣ
ددﺮﮔ
) 23،22،17
.(
ﻦﯿﻋ رد
و ﻪﺘـﺷاد ﻒﻟﺎﺨﻣ تاﺮﻈﻧ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﺮﮕﯾد ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ لﺎﺣ
ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﻪﮐ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ
و مﻮﯿﻣدﺎـﮐ لﺎﻘﺘﻧا و بﺬﺟ یﺎﻫ
زا ﮏـﯾ ﺮـﻫ و هدﻮـﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻢﻫ زا ًﻼﻣﺎﮐ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد یور نآ ﯽﻣ ﺎﻫ نﺎﻫﺎﯿﮔ زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺪـﻨﺑﺎﯾ ﻊـﻤﺠﺗ و بﺬـﺟ
) 19 - 17
.(
ﺎــﺘﻧ ﺎــﺑ ﺰـﯿﻧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﯾا ﺞﯾ
ﻪﺘﻓﺎﯾ
ﻪﺑ ﻪﺘﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ لوا هوﺮﮔ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ یﺎﻫ یرﻮـﻃ
ﻪـﮐ
ماﺪــﻧا رد ﻢﯿﻣدﺎــﮐ ﺰــﻠﻓ زا یﺰﯿﭼﺎــﻧ ﺮﯾدﺎــﻘﻣ ﯽﯾاﻮــﻫ یﺎــﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻊﻤﺠﺗ و بﺬﺟ .
نﺎـﻫﺎﯿﮔ ،ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏـﯾ ﻖﺑﺎـﻄﻣ
،ترذ ﻒﻨﮐ هﺎﯿﮔ
(Hemp)
و
سوﺮـﺧ جﺎﺗ هﺎﯿﮔ زا ﯽﻋﻮﻧ
(Amaranth)
،ﻢﯿﻣدﺎــﮐ تاﺰــﻠﻓ بﺬــﺟ ناﺰــﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸــﯿﺑ ،
ﯿﻧ
کﺎــﺧ رد ار یور و ﺲــﻣ ،ﻞــﮑ رﻮﺸــﮐ هدﻮــﻟآ یﺎــﻫ
صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ کرﺎﻤﻧاد هداد
ﺪﻧا
) 21
.(
ﺮﮕﯾد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺖﯿﻠﯿﮐ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا
ﻪﻧﻮﻤﻧ یور ﺮﺑ هﺪﻨﻨﮐ طﻮﻠﺨﻣ یﺎﻫ
Cd ) ،
، Zn
وPb
(Ni
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ کﺎﺧ رد .
ﻦﯾا رد
ﯽــﺳرﺮﺑ ﻪــﮐ ﺪــﯾدﺮﮔ ﺺﺨﺸــﻣ ﺶﯾاﺰــﻓا ﺮــﺑ ﺎــﻬﻨﺗ EDTA
بﺮﺳ بﺬﺟ و لﻼﺤﻧا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ رد ﻢﯿﻣدﺎﮐ و
ـﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺆ ﺮﺛ
هدﻮﺒﻧ ﯽﻣ ﻪﮑﻠﺑ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﺮﯾﺎـﺳ ﯽـﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ یور ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻦﯿﮕﻨﺳ راﺬـﮔﺮﺛا ﺰـﯿﻧ نﺎـﻫﺎﯿﮔ و کﺎـﺧ رد ﺪﻨـﺷﺎﺑ
) 23
.(
رد
ﯽﺳرﺮﺑ ﺖـﻈﻠﻏ ناﺰـﯿﻣ ﺮـﺑ مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿﺳ هدﺎﻣ ﺮﺛا ،ﺮﺿﺎﺣ
ﻢﯿﻣدﺎﮐ
ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ نﺎـﻫﺎﯿﮔ رد .
ﺮﮔا ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﻦﯿﺒﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ هدﺎـﻣ ﻪﭼ
رﻮﮐﺬـﻣ
ﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﻢﯿﻣدﺎﮐ ﺰﻠﻓ بﺬﺟ ﺮﺑ ﺆ
ﺎـﻣا ؛ﺖـﺳا هدﻮﺑ ﺮﺛ
ﺎـﺑ ﺪﻫﺎـﺷ یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد ﻢﯿﻣدﺎﮐ ﺖﻈﻠﻏ ناﺰﯿﻣ فﻼﺘﺧا ﻦﯾا یرﺎـﻣآ ظﺎـﺤﻟ زا مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿﺳ هدﺎﻣ یوﺎﺣ یﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﯽﻨﻌﻣ ﯽـﻤﻧ راد ﺪـﺷﺎﺑ .
ـﺗ ﻦﯿـﻘﻘﺤﻣ زا ﯽـﺧﺮﺑ ﻖـﯿﻘﺤﺗ رد ﺄ
ﺮﯿﺛ
ﺖـﺒﺜﻣ نﺎـﻫﺎﯿﮔ رد ﻢﯿﻣدﺎـﮐ ﺰـﻠﻓ بﺬـﺟ ﺮﺑ ﮏﯾﺮﺘﯿﺳ ﺪﯿﺳا ﻮﺑ ﺖﺳا هد
) 23،22
ﻪﮐ (
ﯽﻣ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد توﺎـﻔﺗ ﺖـﻠﻋ ناﻮﺗ
ﯽـﻧدوﺰﻓا هدﺎـﻣ عﻮﻧ ﻪﺑ ار ﺞﯾﺎﺘﻧ )
مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تاﺮﺘﯿـﺳ (
عﻮـﻧ ،
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ود ﻦـﯾا رد هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ کﺎـﺧ ﻂﯾاﺮـﺷ و هﺎﯿﮔ داد ﺖﺒﺴﻧ . ﻦﯾا رد ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺗ ﺰﯿﻧ ﺄ مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تﺎﻔﺴـﻓ هدﺎـﻣ ﺮﯿﺛ
درﻮـﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ نﺎـﻫﺎﯿﮔ رد ﻢﯿﻣدﺎـﮐ ﺰـﻠﻓ بﺬـﺟ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ
ﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻓ
. زا ﯽﮐﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ
ناﺰـﯿﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﺚـﻋﺎﺑ مﻮـﯿﻧﻮﻣآ تﺎﻔﺴﻓ هدﺎﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ماﺪــﻧا رد ﻢﯿﻣدﺎــﮐ ﺰــﻠﻓ بﺬــﺟ ﯽــﻨﯿﻣزﺮﯾز و ﯽﯾاﻮــﻫ یﺎــﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ .
ﻦﯿﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ ﻪـﺟﻮﺗ ﻞـﺑﺎﻗ بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮـﯿﻏ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻂـﺳﻮﺗ کﺎـﺧ رد دﻮـﺟﻮﻣ ﻢﯿﻣدﺎﮐ و بﺮﺳ
ﻮﺸـﮐ ﯽﻟﺎﻤﺷ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯽﮐارﻮﺧ ر
) و ﯽﺸـﺣو سوﺮـﺧ جﺎـﺗ
ﻪﺒﻨﭘ وﺎﮔ (
ﺖـﻈﻠﻏ دﻮـﺟو ﻖـﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﻦـﯾا ﻦﯿﯾﺎـﭘ یﺎـﻫ
هﺪــﻨﯾﻻآ ﻪــﻧﻮﮔ کﺎــﺧ رد کﺎــﻧﺮﻄﺧ و ﯽﻤــﺳ یﺎــﻫ
یﺎــﻫ
