Identification and extraction of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) from smoked fish and their Effects on the quality, microbial,
and fatty acid indexes
Kowsar Rezaei1, Masoud Hedayatifard2,
Esmaeil Fattahi3
1 MSc Student, Department of Food Science and Technology, Islamic Azad University, Science and Research Ayatollah Amoli Branch, Amol, Iran
2 Assistant Professor, Department of Fisheries, Advanced Educational Center, Islamic Azad University, Qaemshahr Branch, Qaemshahr, Iran
3 Assistant Professor, Department of Biology, College of Basic Science, Islamic Azad University, Science and Research Ayatollah Amoli Branch, Amol, Iran
(Received August 9, 2013; Accepted October 5, 2013)
Abstract
Background and purpose: Cold-smoking is one of the most common ways to increase the shelf life of fish during storage.
Materials and methods: This study aimed to extract and measure the polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH) carcinogens, using high-pressure liquid chromatography (HPLC)-mass, fatty acids profile, nutritional value, and bacterial community in three widely-used species of smoked fishes [Rutilus frisii (Kutum), Liza aurata, and Hypophthalmichthys molitri] of Caspian Sea, Iran.
Results: Amounts of high molecular weight (HMW)-PAHs, as indicator of carcinogenic components in smoke, showed concentrations of 0.100, 0.039 and 0.033 µg/kg in smoked Hypophthalmichthys molitrix, Liza aurata and Rutilus frisii, respectively (P < 0.05). The concentration of Benzo[a]Pyrene was calculated in Hypophthalmichthys molitrix and Rutilus frisii 0.001, and in Liza aurata 0.004 µg/kg (P < 0.05). The amounts of ω-3 in Hypophthalmichthys molitrix, Liza aurata and Rutilus frisii were 15.79%, 11.18% and 8.74%, respectively (P < 0.05). The Poleyen index amounts (EPA+DHA/C16) were 0.30% in, 0.13% and 0.14% in Hypophthalmichthys molitrix, Liza aurata and Rutilus frisii, respectively (P < 0.05). High correlation was considered between amounts of lipids and PAHs (R2 = 0.56). Number of anaerobic bacteria in smoked Hypophthalmichthys molitrix, Liza aurata and Rutilus frisii was 5.26, 5.15 and 5.18 log ufc/g, respectively and amounts of total count (TC) was recorded 5.21, 5.23 and 5.20 in them, respectively (P < 0.05).
Conclusion: Contents of PAHs, quality indexes and bacterial community were at the accepted ranges and the suitableunsaturated fatty acids (UFA) and Polyen index were considerable in studied fish.
Keywords: Benzo[a]Pyrene, quality, polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs), smoked fish
J Mazand Univ Med Sci 2014; 23(108): 109-21 (Persian).
ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا نﺎﻳﺎﭘ
ﻪﻣﺎﻧ ﻪﺑ هرﺎﻤﺷ 23950403902048 بﻮﺼﻣ
هﺎﮕﺸﻧاد دازآ ا ﻲﻣﻼﺳ ﺪﺣاو مﻮﻠﻋ و تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺖﻳآ ﷲا ﻲﻠﻣآ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
لﻮﺌﺴﻣ ﻒﻟﻮﻣ :
دﺮﻓ ﻲﺘﻳاﺪﻫ دﻮﻌﺴﻣ ﺮﻬﺷ ﻢﺋﺎﻗ -
: تﻼﻴﺷ هوﺮﮔ ،ﻲﻠﻴﻤﻜﺗ تﻼﻴﺼﺤﺗ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﺮﻬﺷ ﻢﺋﺎﻗ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد E-mail: [email protected] .
1 . ﻮﺠﺸﻧاد ي ﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻲ
،ﺪﺷرا هوﺮﮔ مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﻳ ﻊ اﺬﻏ ﻲﻳ
، هﺪﻜﺸﻧاد زروﺎﺸﻛ ي و ﺎﻨﺻ ﻳ ﻊ اﺬﻏ ﻲﻳ
، هﺎﮕﺸﻧاد دازآ ﻣﻼﺳا ﻲ ﺪﺣاو مﻮﻠﻋ و ﻘﺤﺗ ﻴ تﺎﻘ آ ﷲا ﺖﻳ ﻠﻣآ ﻲ
،
،ﻞﻣآ اﻳ ناﺮ
2 . دﺎﺘﺳا ﻳ رﺎ
، هوﺮﮔ ﺷ ﻴ
،تﻼ هﺪﻜﺸﻧاد ﺼﺤﺗ ﻴ تﻼ ﻤﻜﺗ ﻴﻠ ﻲ
، هﺎﮕﺸﻧاد دازآ ﻣﻼﺳا ﻲ ﺪﺣاو ﻢﺋﺎﻗ
،ﺮﻬﺷ ﻢﺋﺎﻗ
،ﺮﻬﺷ اﻳ ناﺮ
3 . دﺎﺘﺳا ﻳ
،رﺎ هوﺮﮔ ز ﻳ ﺖﺴ ﺳﺎﻨﺷ ﻲ
، هﺪﻜﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﺎﭘ ﻳ
،ﻪ هﺎﮕﺸﻧاد دازآ ﻣﻼﺳا ﻲ ﺪﺣاو مﻮﻠﻋ و ﻘﺤﺗ ﻴ تﺎﻘ آ ﺖﻳ ﷲا ﻠﻣآ ﻲ
،
،ﻞﻣآ اﻳ ناﺮ
نارﺪـــﻧزﺎــﻣ ﻲــــﻜــﺷﺰــﭘ مﻮـــﻠــﻋ هﺎﮕـــﺸـﻧاد ﻪــــﻠــﺠﻣ هرود مﻮﺳ و ﺖﺴﻴﺑ هرﺎﻤﺷ 108 يد لﺎﺳ 1392 ) 121 - 109 (
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ
و جاﺮﺨﺘﺳا ﻫ
ﻴ ﻦﺑﺮﻛورﺪ ﺎﻫ
ي ﺪﻨﭼ ﻪﻘﻠﺣ ا ي ﺗﺎﻣورآ ﻴ
ﻚ زا ﺖﻓﺎﺑ
ﻫﺎﻣ ﻴ نﺎ دود ي و تاﺮﺛا نآ
ﺮﺑ ور ي ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ
ي ﻛ ﻴ ﻔ ﻲ
، ﻣ ﻴ ﺑوﺮﻜ ﻲ و
ﻛﺮﺗ ﻴ ﺐ ﺳا ﻴ ﺎﻫﺪ ي بﺮﭼ
ﺮﺛﻮﻛ ﺎﺿر
1ﻲﻳ
دﻮﻌﺴﻣ اﺪﻫ ﻳ ﺘ ﻲ
2دﺮﻓ
ﻋﺎﻤﺳا ﻴ ﻞ ﺣﺎﺘﻓ
3ﻲ
هﺪﻴﻜﭼ
و ﻪﻘﺑﺎﺳ فﺪﻫ يدود: ندﺮﻛ دﺮﺳ ﻲﻜﻳ زا شور يﺎﻫ ﻲﻤﻳﺪﻗ و ﺞﻳار ياﺮﺑ ﺶﻳاﺰﻓا تﺪﻣ نﺎﻣز يراﺪﻬﮕﻧ ﻫﺎﻣ
ﻴ نﺎ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
شور و داﻮــﻣ ﺎــﻫ
ا: ــﻳ ﻦ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪــﺑ جاﺮﺨﺘــﺳا و
ــﺳرﺮﺑ ﻲ ﻣ ــﻴ ناﺰ ﻫ ــﻴ ﻦﺑﺮﻛورﺪ ﺎــﻫ
ي ﺗﺎﻣورآ ــﻴ ﻚ ﺪــﻨﭼ ﻪــﻘﻠﺣ ا ي PAHs) ﺎــﻳ
Polycyclic aromatic hydrocarbon (
نﺎﻃﺮــﺳ از ﻂــﺳﻮﺗ High-pressure liquid chromatography HPLC )
( و ــﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ
دﺎﻘﻣ ﻳ ﺮ ﺳا ﻴ ﺎﻫﺪ ي
،بﺮﭼ شزرا اﺬﻏ ﻲﻳ و ﻌﻤﺟ ﻴ ﺖ ﺮﺘﻛﺎﺑ ﻳﺎ ﻲﻳ رد ﺖﻓﺎﺑ 3 ﻪﻧﻮﮔ زا ﻫﺎﻣ ﻴ نﺎ دود ي ﺮﭘ فﺮﺼﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﻫﺎﻣ ﻴ نﺎ ﻔﺳ ﻴ
،ﺪ رﻮﭙﻛ هﺮـﻘﻧ ا ي
و لﺎﻔﻛ ﻼﻃ ﻲﻳ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﺷ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ﻣﻴ: PAHsناﺰ ﺎﺑ نزو ﻟﻮﻜﻟﻮﻣ ﻲ ﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ رد ﻫﺎـﻣ ﻲ دود ي رﻮـﭙﻛ هﺮـﻘﻧ ا ي
، لﺎـﻔﻛ ﻼﻃ ﻲـﻳ و ﻔـﺳ ﻴ ﺪ ترﺎـﺒﻋ دﻮﺑ ﺪـﻧ زا 100 / 0 ،
039 / 0 و 033 / 0 ﻣﻴ مﺮــﮔوﺮﻜ ﺮــﺑ
ﻛ ﻴ مﺮﮔﻮــﻠ ) 05 /
<0 .(P ﻣ ــﻴ Benzo(a)pyreneناﺰ رد
ﻫﺎــﻣ ﻲ رﻮــﭙﻛ هﺮــﻘﻧ ا ي و ﻔــﺳ ﻴ ﺪ 001 / 0 رد مﺮــﮔوﺮﻜﻴﻣ
مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ و رد لﺎﻔﻛ ﻼﻃ ﻲﻳ 004 / 0 مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ رد مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ ﺑ
ﻪ ﺖﺳد ﺪﻣآ ) 05 /
<0 .(P ﻤﻫ ﻴ ﻦ رﻮﻃ ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ه ﻧاواﺮﻓ ﻲ ـﺳا ﻴ ﺪ بﺮـﭼ ﻏ ـﻴ ﺮ
عﺎﺒﺷا رد ﺖﻓﺎﺑ اﻳ ﻦ ﻫﺎﻣ ﻴ نﺎ دود ي دﻮﺑ . عﻮﻤﺠﻣ ردω-3
ﺎﻣ ﻫ ﻲ رﻮﭙﻛ هﺮﻘﻧ ا ي
، لﺎﻔﻛ ﻼﻃ ﻲﻳ و ﻔـﺳ ﻴ ﺪ ﻪـﺑ ﺗﺮﺗ ـﻴ ﺐ 79 / 15 ﺪـﺻرد ، 18 / 11 ﺪـﺻرد و
74 / 8 دﻮﺑ ﺪﺻرد .
ﻣﻴ ناﺰ Polyeneﺺﺧﺎﺷ
EPA + DHA / C16 ) (
ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ـﻴ ﺐ 30 / 0 ﺪـﺻرد
، 13 / 0 ﺪـﺻرد و 14 / 0 ﺪـﺻرد ـﺑ ﻪ ﺖـﺳد ﺪـﻣآ
) 05 /
<0 .(P ﺑﻴ ﻦ ﻣﻴ ناﺰ ﺑﺮﭼ ﻲ PAHsو ﻄﺑار ﻪ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﺘﺒﺜﻣ ﻲ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﺮﮔ ﻳ ﺪ ) 56 / 0
2 = .(r ﺒﻃ ﻖ ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﺑ ﻪ ﺖﺳد هﺪﻣآ ﻣ ـﻴ ناﺰ ﺮﺘﻛﺎـﺑ ي ﺎـﻫ ي ـﺑ ﻲ
زاﻮﻫ ي رد ﻫﺎﻣ ﻲ رﻮﭙﻛ هﺮﻘﻧ ا ي
، لﺎﻔﻛ ﻼﻃ ﻲﻳ و ﻔﺳ ﻴ ﺪ ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ 26 / 5 ، 15 / 5 و 18 / log CFU/g5 )
ﺮـﻫ رد هﺪـﺷ ﻞﻴﻜـﺸﺗ ﻲـﻨﻠﻛ داﺪـﻌﺗ ﻢﺘﻳرﺎﮕﻟ
مﺮﮔ ( و ﻣﻴ TCناﺰ Total count ) (
ﻧﻴ ﺰ ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ 21 / 5 ، 23 / 5 و 20 / log CFU/g5 ﺑ
ﻪ ﺖﺳد ﺪﻣآ ) 05 /
<0 (.P
ﺘﺳا جﺎﺘﻨ دﺎﻘﻣ: ﻳ PAHsﺮ
، ﺎﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ ي ﻛ ﻴ ﻔ ﻲ و رﺎﺑ ﺮﺘﻛﺎﺑ ﻳﺎ ﻲﻳ رد دوﺪﺤﻣ ه زﺎـﺠﻣ دﻮـﺑ و ﻣ ـﻴ ناﺰ ـﺳا ﻴ ﺎﻫﺪ ي بﺮـﭼ ﻏ ـﻴ ﺮ عﺎﺒـﺷا UFA ) ﺎـﻳ
Unsaturated fatty acid (
و ﺺﺧﺎﺷ ﻏ ﻴ ﺮ ﻋﺎﺒﺷا ﻴ ﺖ ﺐﺳﺎﻨﻣ رد ﻫﺎﻣ ﻴ نﺎ دود ي ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هﺪﺷ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ هژاو :
ﺳا ﻴ ﺪ Benzo(a)pyrene،بﺮﭼ
، ﻛ ﻴ ﻔ ﻴ
،ﺖ ﻫﺎﻣ ﻲ دود ي
، ﻦﺑﺮﻛورﺪﻴﻫ ﺪﻨﭼ ﻚﻴﺗﺎﻣورآ يﺎﻫ
ﻪﻘﻠﺣ يا
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻳ ــﻜ ﻲ زا گرﺰــﺑ ﺮــﺗ ﻳ ﻦ تﻼﻜــﺸﻣ ــﻣ
ﺆ ﺮﺛ رد ﺖﻌﻨــﺻ ــﺷ ﻴ تﻼ
نﺎﻬﺟ دﺎﺴﻓ ﻫﺎـﻣ ﻲ ﺖـﺳا . ﻪـﺑ ـﻤﻫ ﻴ ﻦ ﺖـﻬﺟ موﺰـﻟ ﻪـﺑ ﮔرﺎـﻛ ﻴ ﺮ ي
شور ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ راﺪﻬﮕﻧ ي و ﻆﻔﺣ ﻫﺎـﻣ ﻲ زا ﻤﻫا ـﻴ ﺖ و ـﻳ هﮋ ا ي
رادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﺳا
. رد اﻳ ﻦ ﻣز ﻴ ﻪﻨ زا ﻨﻜﺗ ﻴ ﻚ ﺎﻫ ي ﻔﻠﺘﺨﻣ ﻲ ﻞﺜﻣ ﻚﻤﻧ دﻮﺳ
،ندﺮﻛ ا
،دﺎﻤﺠﻧ ﻪﺘﺴﺑ ﺪﻨﺑ ي
، دود ي ندﺮﻛ و شور ﺮﮕﻳد يﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ دﻮﺷ . هدﺎﻔﺘﺳا زا دود ﻞﺻﺎﺣ زا ﻦﺘﺧﻮﺳ بﻮﭼ اراد ي
ﺖﻣﺪﻗ ز ﻳ دﺎ ي ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ و ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻆﻔﺣ و اﺰﻓا ﻳ ﺶ رﺎﮔﺪـﻧﺎﻣ ي و
اﻳ دﺎﺠ ﻢﻌﻃ ﺎﻫ ي صﺎـﺧ و بﻮـﻠﻄﻣ ﻲـﻣ ﺪـﺷﺎﺑ .
،دود هدﺎـﻣ ـﻨﺑﺮﻛ ﻲ
ﺖــﺳا ﻪــﻛ زا ﺖﺧﻮــﺳ ﺮــﺻﺎﻨﻋ ــﻟآ ﻲ رد بﻮــﭼ ﺪــﻨﻧﺎﻣ ﻞــﻨﻓ ﺎــﻫ
،
ﺪﻟآ ﻴﻳ ﺪ ﺎﻫ
، ﺳا ﻴ
،ﺎﻫﺪ ﻫ ﻴ ﻦﺑﺮﻛورﺪ ﺎﻫ
ي راﺮﻓ و ﻏ ﻴ هﺮ ﻞﺻﺎﺣ ﻲﻣ دﻮـﺷ
) 1
.(
زا ﻣ ــﻴ نﺎ ا ــﻳ ﻦ ﻛﺮﺗ ﻴ
،تﺎــﺒ ﻫ ــﻴ ﻦﺑﺮﻛورﺪ ﺎــﻫ
ي ﺗﺎﻣورآ ــﻴ ﻚ
ﻪــﻘﻠﺣﺪﻨﭼ ا
ي Polycyclic aromatic hydrocarbons ) ﺎــﻳ
( PAHs ﻪﺑ ﻟد ﻴ ﻞ ﻤﺳ ﻴ ﺖ و و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻃﺮﺳ ن از
،ﻲﻳ ﺺﺧﺎﺷ ﻛ ﻴ ـﻔ ﻲ
هدﺎﻣ اﺬﻏ ﻲﻳ دود ي هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . لﺎﻜﺷا ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻫﺎـﻣ ﻲ
ﻞﻤﻋ روآ ي هﺪﺷ ) دود ي
، ﻚـﺸﺧ
،هﺪـﺷ ﻤﺨﺗ ـﻴ ﺮ ي ( نﺎـﻨﭽﻤﻫ ﻪـﺑ
ناﻮﻨﻋ شور ﺘﻨـﺳ ﻲ فﺮـﺼﻣ و شوﺮـﻓ ﻫﺎـﻣ ﻲ رد ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ي رد
لﺎﺣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ رﺎﻤﺷ ﻣ ﻲ
،دور ﺎﻣا رﺎﻣآ هﺪـﺷﺮﺸﺘﻨﻣ ﻣ
ـﻴ ناﺰ ﺶﻫﺎـﻛ
فﺮﺼﻣ رد لﺎﺳ 2010 ار ﺎﺑ 9 / 8 ﺪﺻرد ﺖﺒﺴﻧ ﻪـﺑ لﺎـﺳ 2000 ﺎـﺑ
9 / 10 ﺪﺻرد نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد
) 2
.(
ﺑ ﻪ رﻮﻃ ﻠﻛ ﻲ
، رد ـﻳ ﻚ ﻫ ـﻴ ﻦﺑﺮﻛورﺪ ﺗﺎﻣورآ
ـﻴ ﻚ
، ﭘﻴ ﺎﻫﺪـﻧﻮ ي
و ﻪﻧﺎﮔود ﻳ
ﻪﻧﺎﮕ ي ﺎﺟ ي ﺰﮔ ﻳﻨ ﻲ ﻢـﺗا ﺎﺑ ﺎـﻫ ي
ﺖـﺳا راﺮـﻗﺮﺑ ﻦﺑﺮـﻛ .
دﺎــﻘﻣ زا اﺪــﺟ ﻳ
ﺮ ــﺷﻮﺋژ ﻊﺑﺎــﻨﻣ زا ﻞــﺻﺎﺣ ﻢــﻛ ﻴ
ﻤ ﻴﺎ ﻲﻳ ﺒﻃ و ﻴ ــﻌ ﻲ
،
ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎــﺒ لﻮــﻤﻌﻣ رﻮــﻃ ﻪــﺑPAHs
ﻧﺎــﺴﻧا ﻊﺑﺎــﻨﻣ زا ﻲ
ﻞــﺻﺎﺣ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ
) 3 .(
فﺮﺼﻣ داﻮﻣ اﺬﻏ ﻲﻳ دود ي هﺪﺷ و ﺘﺣ ﻲ اﻮـﻫ ﺲﻔﻨﺗ ي
هدﻮـﻟآ
PAHﻪــﺑ ﺎــﻫ ي بﻮــﭼ دود زا ﻞــﺻﺎﺣ و
ﺧﻮــﺳ تﻻﻮــﺼﺤﻣ ﻦﺘ
زروﺎﺸﻛ ي ﻳﺎ ﺖﺷﻮﮔ ندرﻮﺧ ﺎﻫ
ي بﺎﺒﻛ هﺪﺷ و ﻧﻴ ﺰ داﻮﻣ اﺬـﻏ ﻲﻳ
روآﺮﻓ ي هﺪﺷ ﺎﺑ دود هدﻮﻟآ ﻪﺑ اﻳ ﻦ ﻛﺮﺗ ﻴ
،تﺎـﺒ نآ دورو ﺚـﻋﺎﺑ ﺎـﻫ
نﺎﺴﻧا نﺪﺑ ﻪﺑ ﻣ
ﻲ دﻮﺷ . ﺮﺑ ﻳ نﺎ و نداد دود ،ندﺮﻛ ﻳﺎ
ندﺮـﻛ بﺎﺒﻛ
ور اﺬﻏ ي راﺪﻘﻣ ،ﺶﺗآ اﺰﻓا اﺬﻏ رد ارPAHs
ﻳ ﺶ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻫد . ا ـﻳ ﻦ
ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎﺒ ﺖﻈﻠﻏ رد ﺎﻫ
ي ﺴﺑ ﻴ رﺎ ﺖـﺷﻮﮔ رد ﻻﺎﺑ ﺎـﻫ
ي بﺎـﺒﻛ هﺪـﺷ
د لﺎﻏز ﻂﺳﻮﺗ ﻳ
هﺪ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ
) 5 ، 4 .(
ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي مﺎﺠﻧا نﺎﺸﻧ هﺪﺷ داد
لﻮـﻜﻟﻮﻣ ﻪـﻛ ﺎـﻫ
PAHsي
ﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﻲﻳ نﺎﻃﺮﺳ ﻧ از ﻴ
،ﺪﻨﺘﺴ ا ﻪﻜﻠﺑ ﻳ ﻦ لﻮﻜﻟﻮﻣ ﺎﺑ ﺎﻫ ـﻳ ﺪ
ـﺑ نﺪـﺑ رد ﻪ
ﺳو ﻴﻠ ﺶﻨﻛاو ﻪ ﺎﻫ ي ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﻴ ﺰ ي ﻐﺗ ـﻴﻴ ﺮ ﻳ ﺪـﻨﺑﺎ
نﺎﻃﺮـﺳ ﻪـﻧﻮﮔ ﺎـﺗ از
ي
ﻌﻗاو ﻲ ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ دﻮﺷ . ﺘﺴﺨﻧ ﻴ ﻦ ﺪﺒﺗ ﻳ ﻞ ﺷ ﻴ ﻤ ﻴﺎ ﻲﻳ ﻜﺸﺗ ،نﺪﺑ رد ﻴ
ﻞ ﻳ ﻚ
ﺴﻛﻮﭘا ﻪﻘﻠﺣ ﻴ
ﺪ Epoxide ) (
ور ، ي ﻳ ﻚ ﭘﻴ ﺪـﻧﻮ
ﻦﺑﺮـﻛ ﻪـﻧﺎﮔ ود -
ﺖﺳا ﻦﺑﺮﻛ
) 6 .(
ﺶﻨﻛاو ﺎﻫ ي
ﻜـﺸﺗ ،زﺎـﺳ و ﺖﺧﻮـﺳ ﻴ
ﻞ ـﺴﻛﻮﭘا ﻴ ﺪ اﺰـﻓا و ﻳ ﺶ
ﺸﺨﺑ ،بآ ﻲ اﺮﺑ نﺪﺑ شﻼﺗ زا ي
هوﺮﮔ ندﺮﻛ دراو ﺎـﻫ
OH- ي رد
لﻮﻜﻟﻮﻣ ﺎﻫ ي بآ ﺮﮔ ﻳ ﺰ ي PAH ﻞﺜﻣ ﺎﻫ ا لﻼﺤﻧا ﻪﺑ ﺎﺗ ﺖﺳ ﺬﭘ
ﻳ ﺮ ي
نآ فﺬــﺣ و
ــﻨﻛ ﻚــﻤﻛ ﺎــﻫ ﺪ
. اﺮــﺑ ي لﻮــﻜﻟﻮﻣ ﺎــﻫ ﻲﻳ ﻞــﺜﻣ Benzopyrene
، ﻳ ﻜ ﻲ زا ﺪﺣ تﻻﻮﺼﺤﻣ ا رد ﻂﺳاو
ﻳ ﻦ آﺮﻓ ﻳ ﺪﻨ
ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻜـﺸﺗ ﺖﻤـﺳ ﻪـﺑ ﻴ
ﻞ ـﻳ ﻚ ﺗﺎـﻛ ﻴ نﻮ ـﺴﺑ ﻴ رﺎ ﺎﭘ ـﻳ راﺪ ﻪـﺑ ﻪـﻛ
لﻮﻜﻟﻮﻣ ﺎﻫ ﻲﻳ ﺪـﻨﻧﺎﻣ DNA
ا ﻪـﺑ و ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻞـﺻو ـﻳ
ﻦ ﺮﻃ ـﻳ ﻖ
ﻣ نﺎﻃﺮﺳ ﺐﺟﻮﻣ ﻲ
،دﻮﺷ ﺸﻛ ﻴ هﺪ دﻮﺷ
) 5 .(
دورو ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑPAHs
نﺪﺑ ﺖﺤﺗ ﺗﺄ ﺛﻴ ﺮ رﻮـﻀﺣ ﻛﺮﺗ ﻴ ﺗﺎـﺒ ﻲ
ــﺳا ﺖ ﻪــﻛ ﺺﺨــﺷ ﻪــﺑ رﻮــﻃ ﻢــﻫ نآ ضﺮــﻌﻣ رد نﺎــﻣز ﺎــﻫ
راﺮــﻗ
ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ . PAHs بﺬﺟ رد ﺮﺛا
،ندرﻮﺧ ﺐـﻠﻏا ﺖـﺳا ﺪـﻨﻛ ﺎـﻣا
اﻳ ﻦ ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎﺒ ﻣ ﻲ
ـﻤﻫ رد ﺪـﻨﻧاﻮﺗ ﻪ
ﺖـﻓﺎﺑ ﺎـﻫ ي اراد ي ـﺑﺮﭼ ﻲ دراو
ﺪﻧﻮﺷ
) 7
.(
اﻳ ﻦ ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎﺒ ﺎﻤﺗ ﻳ ﻞ ز ﻳ دﺎ ي ﻪﺑ ﺧذ ﻴ هﺮ نﺪﺷ رد ﻠﻛ ـﻴ ﻪ و
ﺪﺒﻛ
،ﺪﻧراد ﻟو ﻲ دﺎﻘﻣ ﻳ ﺮ ﻤﻛ ﻲ زا نآ ﺎﻫ رد لﺎﺤﻃ و هﺪـﻏ ـﻧردآ لﺎ
ﻧﻴ ﺰ ﺧذ ﻴ هﺮ ﻣ ﻲ ددﺮﮔ
) 8 .(
مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ور هﺪﺷ
ي ﺣ ﻴ تﺎﻧاﻮ ﺑﻴ ﺮﮕﻧﺎ اﻳ ﻦ
ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﺮﻣا
ﺎﻤﺗPAHs ﻳ ﻞ ﻧﻻﻮـﻃ ﺖﻣﺎﻗا ﻪﺑ ﻲ
ﺖـﻓﺎﺑ رد تﺪـﻣ ﺎـﻫ
ي ﻒـﻠﺘﺨﻣ
ﺑ و ﺪــﻧراﺪﻧ ﻴ
ــﺸ ا ﺮﺘ ــﻳ ﻦ ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎــﺒ نﺪــﺑ زا زور ﺪــﻨﭼ زا ﺲــﭘ ﻊــﻓد
ﻲﻣ ؛ﺪﻧﻮﺷ ﻟﻴ ﻦﻜ ـﺗ تﺪﺷ و عﻮﻧ ﺄﺛ
ﻴ ﺗاﺮ ﻲ ﻪـﻛ PAHs
ﺘﻣﻼـﺳ ﺮـﺑ ﻲ
ﺪﻧراد نﺎﺴﻧا و
ﺘﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ دﺪﻌ
ي نﻮﭽﻤﻫ ﻣﻴ ناﺰ ا دورو ـﻳ ﻦ داﻮـﻣ
ا ﺎﺑ سﺎﻤﺗ تﺪﻣ ،نﺪﺑ ﻪﺑ ﻳ
ﻦ نآ دورو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ،داﻮﻣ ﺎﻫ
ﺬﻐﺗ ﻊﺿو ،ﺲﻨﺟ ،ﻦﺳ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻳ
ﻪ توﺎـﻔﺘﻣ ﺺﺨﺷ ﺖﻣﻼﺳ و ﺖـﺳا
و مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﻪﺑ عﻮﻧ ﻊﺒﻨﻣ ﻳﺎ ﺴﻣ ﻴ ﺮ ا ﺎﺑ سﺎﻤﺗ ـﻳ ﻦ ﻪﺘـﺴﺑاو داﻮـﻣ ﻪـﻧﻮﮔ
ﺖﺳا
) 4 .(
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ
،ﻦ ژر ﻳ ﻢ ﺎﻫ ي اﺬﻏ ﻲﻳ وﺎﺣ PAHs ي
ـﺑ ﺎـﻫ ﻞـﻴﻟد ﻪ
سﺎﻤﺗ ﻧﻻﻮﻃ ﻲ ا ﺎﺑ ﻳ ﻦ ﻛﺮﺗ ﻴ
،تﺎﺒ ﻲﻣ ﺳﺎﺴﺣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻴ
ﺖ ﻪﺑ ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎـﺒ
ﻪﺑﺎــﺸﻣ ﺪــﻌﺑ ي اﺰــﻓا ار ﻳ ﺶ ﺪــﻨﻫد . ا زا ــﻳ ﻦ راﺪــﻘﻣ ،ور ردPAHs
ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ داﻮﻣ و ﺎﻫ ﻳ
ﺪ دﻮﺷ لﺮﺘﻨﻛ .
تﺪـﺷ ﺮـﺛا ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎـﺒ دود ﮕﺘـﺴﺑ ﻲ ﻪـﺑ ﺖـﻈﻠﻏ دود و ﻪــﺟرد
تراﺮﺣ د درا . عﻮﻧ ﻫﺎﻣ ﻲ ﺑﺎﺨﺘﻧا ﻲ ياﺮـﺑ ﻲـﻫددود و
عﻮـﻧ كﺎـﺧ
هرا
، لﻮـــﻤﻌﻣ رﻮـــﻃ ﻪـــﺑ ور
ي
،ﺖـــﻓﺎﺑ ﺮـــﻄﻋ ) ﺎـــﻣورآ ( و ﺮﻳﺎـــﺳ
ﻲﮔﮋﻳو ﺎﻫ ي ﻲﻜﻴﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا ﻞﺜﻣ
هﺰﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻲـﻣ دراﺬـﮔ
) 9
.(
ﺎـﻣد ي
ﺎﭘ ﻴﻳ ﻦ
،ﺮﺗ ﺴﻛا ﻴ نﮋ
،ﺮﺘﻤﻛ ﻪﺟرد تراﺮﺣ ﻌﻣ ﻴ
،ﻦ ﺖﺑﻮﻃر ﺐـﺳﺎﻨﻣ و
لﺮﺘﻨﻛ ﻗد ﻴ ﻖ ﺖـﻈﻠﻏ دود ﻢـﻌﻃ ﺮـﺘﻬﺑ ي ﻪـﺑ لﻮـﺼﺤﻣ ﻲـﻣ
ﺪـﻫد و
ﺻﺎﺧ ﻴ ﺖ راﺪﻬﮕﻧ ي نآ ار ﻧﻴ ﺰ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ
) 10
. (
هزوﺮـﻣا رد دود
360 عﻮﻧ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻢﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ نآ ﺎﻫ
تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻟﻮﻨﻓ ﻴ
،ﻚ ﺪﻴﺳا ي و ﻨﺑﺮﻛ ـﻴ ﻞ ﺎـﻫ ﻲـﻣ ـﺷﺎﺑ ﻨ ﺪ
) 10
.(
ﻞـﻨﻓ ﺎـﻫ
ياراد صاﻮــﺧ ﻲــﺘﻧآ ﻲﻧاﺪﻴــﺴﻛا ﻪــﻛ ﺪﻨﺘــﺴﻫ
ﺪــﺷر دﺎــﺴﻓ ار رد
ﻲﻫﺎﻣ ﺎﻫ ي بﺮﭼ ﻪﺑ ﺮﻴﺧﺄﺗ ﻲـﻣ دزاﺪـﻧا
) 4
.(
ﺮـﺑ سﺎـﺳا شراﺰـﮔ
،ﺎـﻫ
)BaP Benzo(a)pyrene (
ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻌﻣ ﻴ رﺎ ي اﺮﺑ ي ﺗﺄ ﺛﻴ ﺮ
ﺎﻫPAHs ي نﺎﻃﺮﺳ از رد داﻮﻣ اﺬﻏ ﻲﻳ رد ﺮﻈﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ دﻮﺷ
) 11
. (
رد
لﺎــﺳ 2008 ﻪــﻳدﺎﺤﺗا داﻮــﻣ ﻢﻟﺎــﺳ ﺎــﭘورا 8 عﻮــﻧ صﺎــﺧ PAHزا
PAHs-8) (
ار ﻪــﺑ ناﻮــﻨﻋ ﺎــﻫPAH
ي نﺎﻃﺮــﺳ از ــﻓﺮﻌﻣ ﻲ دﺮــﻛ و
داﻮﻣ ي ﺪـﻨﻧﺎﻤﻫ Benzo(a)pyrene Benzo(a)anthracene،
،
Benzo(b)fluoranthene Chryseneو
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺮـﺳ وﺮـﮔ ه
اﻳ ﻦ ﻪﺘﺳد ﻓﺮﻌﻣ ﻲ ﺪﻧﺪﺷ
) 12
.(
ا و ﺖـــــﺷاﺪﻬﺑ هرادا ﻳ
ـــــﻨﻤ ﻲ ﻪـــــﻓﺮﺣ ا ي OSHA ) ﺎـــــﻳ
Occupational safety and health administration (
رد
ﺮﻣآ ﻳ ﺎﻜ زﺎﺠﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ اﻮﻫ رد ار ﺎﻫPAH
2 / 0 ﻣﻴ ـﻠ ﻲ ﺮـﺑ مﺮـﮔ
ﺐﻌﻜﻣ ﺮﺘﻣ و
ﻦﻏور رد ﺎﻫ 5 ﻣﻴ ﻠ ﻲ
ﺮـﺘﻣ ﺮـﺑ مﺮـﮔ ﻣ
رد ﺐـﻌﻜ ـﻳ
ﻚ
ﻧﺎﻣز هرود ﻲ 8 ﺖﺳا هدﺮﻛ مﻼﻋا ﻪﺘﻋﺎﺳ .
ﻨﭽﻤﻫ ﻴ
،ﻦ ،بآ درﻮﻣ رد
ﻪﺑ هدﻮﻟآ كﺎﺧ و لﺎﻏز ،هدود ا ﺎﺑ سﺎﻤﺗ زﺎﺠﻣ ﺪﺣ ،ﺎﻫPAH
ـﻳ ﻦ
ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎﺒ 3 ﻣﻴ ﻠ ﻲ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ زور رد مﺮﮔ .
ﺎﻣا ﻣ ـﻴ ناﺰ ﺪـﺣ
زﺎــﺠﻣ ﻌﺗ ﻴــﻴ ﻦ هﺪــﺷ ﻂــﺳﻮﺗ ﻤﻛ ﻴ ــﺴ ﻴ نﻮ ﺎــﭘورا اﺮــﺑ ي عﻮــﻤﺠﻣ ا ــﻳ ﻦ
ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎﺒ رد ﺖﻓﺎﺑ ﻫﺎﻣ ﻴ نﺎ دود ي 30 مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ رد مﺮـﮔوﺮﻜﻴﻣ و
لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺪﺣ Benzo(a)pyrene
ﻪـﻛ
نﺎﻃﺮـﺳ ﺺﺧﺎـﺷ ﻲـﻳاز
ﻲﻣ دود رد ﺪﺷﺎﺑ نﺎﻴﻫﺎﻣ يدود 5 مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ رد مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ ناﻮـﻨﻋ
ﺖـــﺳا هﺪـــﺷ
) 13
،(
ﻪـــﻛ رد ﺶﻫوﮋـــﭘ ﺎـــﻫ ي ﺎﻨـــﺻ ﻳ ﻊ اﺬـــﻏ ﻲﻳ و
هدروآﺮﻓ ﺎﻫ ي رد ﻳﺎ ﻲﻳ درﻮﻣ دﺎﻨﺘﺳا راﺮﻗ ﻲﻣ ﮔ ﻴ دﺮ .
و ﻳ ﮔﮋ ﻲ صﻮﺼﺨﻣ ﻫﺎﻣ
ﻲ ﻪﻛ نآ ار ـﺑ ﻴ ﻦ ﺎـﺳ ﻳ ﺮ داﻮـﻣ اﺬـﻏ ﻲﻳ
ﺰﺋﺎﺣ ﻤﻫا ﻴ ﺖ صﺎـﺧ ﻪﺘﺧﺎـﺳ
،ﺖـﺳا عﻮـﻧ ـﺑﺮﭼ ﻲ دﻮـﺟﻮﻣ رد نآ
ﺖﺳا
) 14
.(
ـﺳا ﻴ ﺎﻫﺪ ي بﺮـﭼ ﺎـﮕﻣا - 3 دﻮـﺟﻮﻣ رد ـﺑﺮﭼ ﻲ ﻫﺎـﻣ ﻲ
تاﺮــﺛا ــﺴﺑ ﻴ رﺎ ــﻤﻬﻣ ﻲ رد ﺖﻣﻼــﺳ نﺎــﺴﻧا ﻪــﺑ هﺪــﻬﻋ دراد و رد
ﭘﻴ ﺶ ﮔ ﻴ ﺮ ي زا ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي ﺑﻴ رﺎـﻤ ي ﺎـﻫ و لﺮـﺘﻨﻛ و ﻚـﻤﻛ ﻪـﺑ دﻮـﺒﻬﺑ
تﻻﻼﺘﺧا و
ضراﻮﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺶﻘﻧ ﻢﻬﻣ و هﺪﻧزﺎـﺳ ا ي ﻪـﺑ هﺪـﻬﻋ
دراد
) 15
.(
فﺪﻫ زا مﺎﺠﻧا ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هزاﺪﻧا
ﮔ ـﻴ ﺮ ي ﻣ ـﻴ اﺰ PAHsن و
ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﻪ نآ ﺎﺑ دﺎﻘﻣ ﻳ ﺮ دراﺪﻧﺎﺘﺳا و زﺎﺠﻣ و ﻧ ـﻴ ﺰ ـﺳرﺮﺑ ﻲ ﺎﻓوﺮﭘ ـﻳ ﻞ و
ﻛﺮﺗ ﻴ ﺐ ﺳا ﻴ ﺎﻫﺪ ي بﺮﭼ رد ﺖﻓﺎﺑ ﻫﺎﻣ ﻲ دود ي ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ زرا ـﻳ ﺑﺎ ﻲ
رﺎﺑ ﺮﺘﻛﺎﺑ ﻳﺎ ﻲﻳ و ﻛ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ رد ﻫﺎﻣ ﻴ نﺎ دود ي دﺎﺼﺘﻗا ي ﻞﻣﺎﺷ 3 ﻪﻧﻮﮔ
ﻫﺎــﻣ ﻲ ﻧاﻮﺨﺘــﺳا ﻲ ﺮــﭘ فﺮــﺼﻣ لﺎﻤــﺷ
،رﻮــﺸﻛ لﺎــﻔﻛ ﻼﻃ ﻲــﻳ Liza aurata)
( ، ﻔــﺳ ﻴ ﺪ Rutilus frisii kutum ) (
و رﻮــﭙﻛ
هﺮـــﻘﻧ ا ي Hypophthalmichthys molitrix ) (
ﻲـــﻣ ﺪـــﺷﺎﺑ .
ﻫﺎﻣ ﻴ نﺎ لﺎـﻔﻛ ﻼﻃ ﻲـﻳ و ﻔـﺳ ﻴ ﺪ ﻢـﻬﻣ ﺮـﺗ ﻳ ﻦ ﻪـﻧﻮﮔ ﺎـﻫ ي دﺎـﺼﺘﻗا ي
ﻞﺣاﻮﺳ رد ﻳﺎ ي نارﺪﻧزﺎﻣ ﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻳ ﻦ ﻣ ـﻴ ناﺰ ـﻤﻛ ﻲ ـﺻ ﻴ ﺪ و ﻫﺎـﻣ ﻲ
رﻮﭙﻛ هﺮﻘﻧ ا ي ﺑﻴ ﺮﺘـﺸ ﻳ ﻦ ﻣ ـﻴ ناﺰ ﻟﻮﺗ ـﻴ ﺪ رد ﻛﺮﺗ ـﻴ ﺐ ﺖـﺸﻛ ﻫﺎﻣ ـﻴ نﺎ
ﺷروﺮﭘ ﻲ ﻣﺮﮔ ﺎﺑ ﻲ اﻳ ناﺮ ار ﻪﺑ دﻮﺧ ﺼﺘﺧا صﺎ هداد ﺖﺳا
) 16
.(
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
رد رﻮﻳﺮﻬﺷ هﺎﻣ 1391 زا 3 ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻫﺎﻣ ﻲﻧاﻮﺨﺘﺳا فﺮﺼﻣ ﺮﭘ
و يدﺎــﺼﺘﻗا يﺎــﻳرد
نارﺪــﻧزﺎﻣ ، ﺪﻴﻔــﺳ
، لﺎــﻔﻛ ﻲــﻳﻼﻃ و رﻮــﭙﻛ
هﺮﻘﻧ يا 36 ﻪﻧﻮﻤﻧ يدود هﺎﮔرﺎﻛ زا هزﺎﺗ يدود
) ﻞـﺑﺎﺑ ،نارﺪﻧزﺎﻣ (
بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻧﺪﺷ . ﻪﺘﺳد ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ ﺎﻫ
ي 3 ﻲﻳﺎﺗ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺪﻧﺪﺷ
، و ﺮـﺳ
اﻮﺨﺘﺳا ن و ﺪـﺷ اﺪـﺟ ﺎﻫ ﻲﻘﺑﺎـﻣ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻢـﻫ ﺎـﺑ ﺎـﻫ ﺲﻜﻴـﻣ
ﺪﻧﺪـﺷ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺘﺴﺑ رد ﺎﻫ يﺪﻨﺑ
ﺎﻫ ي ﻪﻳدﺎﺤﺗا هﺪﺷ ﻪﺋارا شور ﻖﺒﻃ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ
ﻪﺑ ﺎﭘورا هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ ياﺮﺑ
ﺰﻴﻟﺎﻧآ ﺎﻫ ي ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ
) 11
.(
نﻮﻣزآ اﺪﺘﺑا يﺎﻫ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻴﺑ ﻞﻣﺎﺷ
ﻦﻴﻴﻌﺗ هزاﺪﻧا و يﺮﻴﮔ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ
،لاﺪﻠﺠﻛ شور ﻪﺑ
ـﺑ ﺖـﺑﻮﻃر و ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ هرﻮـﻛ ﺎ
ﻲـﻜﻳﺮﺘﻜﻟا
) 17
و(
ﻲﺑﺮﭼ دﺮﺳ شور ﻪﺑ
) 18
مﺎﺠﻧا(
ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ . شرﺎﻤﺷ ﻲـﻠﻛ يﺮﺘﻛﺎـﺑ ﺎـﻫ
Total count) ﺎــــﻳ
( TC و يﺮﺘﻛﺎــــﺑ يﺎــــﻫ
ﻲــــﺑ يزاﻮــــﻫ
anaerobic bacteria) ﺎــﻳ
( ABs ﺖــﺸﻛ شور ﻪــﺑ ﺖــﻴﻠﭘرﻮﭘ
Iranian Standard) (
مﺎﺠﻧا ﺪـﺷ و ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻞـﻳﺎﻓوﺮﭘ و ﺐـﻴﻛﺮﺗ
يﺎﻫﺪﻴــﺳا ــﺑ بﺮــﭼ
ي ﻪﻠﻴــﺳو ﻪ هﺎﮕﺘــﺳد
ﺎــﻣوﺮﻛ ﻲﻓاﺮﮔﻮﺗ يزﺎــﮔ
USP26-NF21 supplement- capillary gas ) chromatography (
رﻮﺘﻜﺗد ﺎﺑ FID )
( ﺎﺑ ﻮﻣ ﻪﻟﻮﻟ ﻴﻳ ﻪـﻨ نﻮﺘـﺳ و
50 x ﺮﺘﻣ 25 / 0 ﻣﻴ ﻠ ﻲ ﺮﺘﻣ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ
) 20 ، 19
. (
ﺑ ﻪ رﻮﻃ ي ﻪﻛ ﺑﺮﭼ جاﺮﺨﺘﺳا زا ﺲﭘ ﻲ
، ﺘﻣ ـﻴ ﻞ ﺎﻫﺮﺘـﺳا ي ـﺳا ﻴ ﺪ
ﺮﺘﺳا ﻂﺳﻮﺗ بﺮﭼ ي
ﻟﺎـﻧآ و نﺪـﺷ ﻴ
ﺰ ـﺳا ﻴ ﺎﻫﺪ ي
ﻪـﻧﻮﻤﻧ بﺮـﭼ ﺎـﻫ
ﻂﺳﻮﺗ ﻠﻫ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧاGC
ﻴ مﻮ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ﻞﻣﺎﺣ زﺎﮔ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ـﻃ ﻲ ـﻳ ﻚ
ـﺗراﺮﺣ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲ
رﺰﺗ تراﺮـﺣ ﻪـﺟرد ـﻳ
ﻖ
250 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد بﺎﻳدر ،داﺮﮔ
260 ﻲﺘﻧﺎـﺳ ﻪﺟرد نﻮﺘـﺳ ،داﺮـﮔ
155 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد و داﺮﮔ
رﺰﺗ ﻢﺠﺣ ﻳ ﻖ 1 ﻣﻴ وﺮﻜ ﻟﻴ ﺮـﺘ دﻮـﺑ . ﺎـﻣد ي
تﺪﻣ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا نﻮﺘﺳ 2
ﻗد ﻴ ﻪﻘ رد 125 ﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﻲ
ﺖﺑﺎﺛ داﺮﮔ دﻮـﺑ
و ﻃ ﺲﭙﺳ ﻲ 4 ﻗد ﻴ ﻪﻘ ﺎﻣد ي ﻪﺑ نﻮﺘﺳ 150 ﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﻲ ـﺳر داﺮﮔ ﻴ ﺪ .
ﺎـﻣد ﻦﻳا 3 ﻗد ﻴ ﻪـﻘ
ـﻃ و ﺪـﻧﺎﻣ ﺖـﺑﺎﺛ ﻲ
3 ﻗد ﻴ ﻪـﻘ ﻪـﺑ ﺎـﻣد 210 ﻪـﺟرد
ﺘﻧﺎﺳ ﻲ
ـﺳر داﺮـﮔ ﻴ
ﺪ و 20 ﻗد ﻴ ﻪـﻘ ﻧ ـﻴ ﺰ ا رد ـﻳ ﻦ
ﺪـﺷ ﻪﺘـﺷاد ﻪـﮕﻧ ﺎـﻣد .
ﻞﻣﺎﺣ زﺎﮔ ﺖﻋﺮﺳ 5
/ 0 ، رﺰﺗ راﺪﻘﻣ ﻳ ﻖ 1 ﻣﻴ ﺮﺘﻣوﺮﻜ ﺖﻓﺎﻜـﺷ خﺮﻧ و
Split ratio) (
1:10 دﻮﺑ . ﺘﻣ ﻴ ﻞ ا ﺎﻫﺮﺘﺳ ي ﺳا ﻴ ﺪ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ بﺮﭼ
ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا ي
فﺮﻌﻣ Sigma, Germany ) (
ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ ﺪﻧﺪﺷ .
و ﺶﺠﻨﺳ ﺲﭙﺳ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ
ﺮﻳدﺎـﻘﻣ هﺎﮕﺘـﺳد ﻂـﺳﻮﺗPAHs
)HPLC Cecil Instruments لﺪـــﻣ ،نﺎﺘـــﺴﻠﮕﻧا ﺖﺧﺎـــﺳ ،
Ce-4100 (
و ﺲﻧﺎـﺳرﻮﻠﻓ رﻮﺘﻜﺗد ود ﻂﺳﻮﺗ زﺎﺳرﺎﻜﺷآ و UV
Ultaviolet) (
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
) 15
.(
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺘـﺳد رد ﺎﻫ ﺮﻓ هﺎﮕ
ﺰـﻳ ارد ﺮـﻳ
ﺑ و ﻚﺸﺧ ﻪ
هدﺎﻣآ ردﻮﭘ ترﻮﺻ ﺪﻧﺪﺷ
ﻧﻮﺑﺎـﺻ زا ﺲﭘ و ﻲ
،نﺪـﺷ
نا ﻂﺳﻮﺗ - جاﺮﺨﺘﺳا ناﺰﮕﻫ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
و رد ﺎﻬﻧ ﺖـﻳ رﺰﺗ ﺎـﺑ ﻖـﻳ ﻪـﺑ
هﺎﮕﺘﺳد ﻬﺗ وHPLC
ﻴ
ﻓاﺮﮔﻮﺗﺎـﻣوﺮﻛ نﻮﺘـﺳ ﻪ ﻲ
ﺎـﺳﺎﻨﺷ درﻮـﻣ ﻲﻳ
ﻤﻛ ﻲ ﻛ و ﻲﻔﻴ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ
) 21 ، 6
.(
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﻣﺎﻤﺗ ﻲ نﻮﻣزآ ﻣ زا ﺎﻫ ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ﺑ راﺮﻜﺗ ﻪﺳ ﻪ
ﺪـﻣآ ﺖﺳد .
ﺠﺗ ﺰ ﻳ ﻪ ﻠﺤﺗ و ﻴ ﻞ رﺎـﻣآ One way ANOVAي ﺎـﺑ
هدﺎﻔﺘـﺳا زا
ﻪـــــــــﻣﺎﻧﺮﺑ مﺮـــــــــﻧ
راﺰـــــــــﻓا ﻪﺨـــــــــﺴﻧSPSS
5 / 11
version 11.5, SPSS Inc., Chicago, IL) (
مﺎﺠﻧا ﺪـﺷ و
ﺖــﻬﺟ ﻌﺗ ﻴــﻴ ﻦ فﻼﺘــﺧا ــﻨﻌﻣ
ﻲ راد ــﺑ ﻴ ﻦ هداد ﺎــﻫ
، زا نﻮــﻣزآ ﺪــﻨﭼ
ﻪــﻨﻣاد ا Tukeyي رد ﺢﻄــﺳ ﻤﻃا ﻴ نﺎــﻨ 95 ﺪــﺻرد ) 05 /
<0 (P
ا هدﺎﻔﺘـــﺳ دﺮﮔ ـــﻳ .ﺪ ﺖـــﺴﺗ ﻦـــﮕﻤﻫ ﻮـــﺑ ند هداد ﺎـــﻫ ﻂـــﺳﻮﺗ
Kolmogorov-smirnov مﺎــﺠﻧا
ﺪــﺷ و لﺎــﻣﺮﻧ ندﻮــﺑ هداد ﺎــﻫ
درﻮــﻣ ــﺳرﺮﺑ ﻲ راﺮــﻗ ﺖــﻓﺮﮔ . ﺎــﻫرادﻮﻤﻧ ﺎــﺑ
هدﺎﻔﺘــﺳا زا ــﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪ
مﺮﻧ راﺰﻓا Excel ي ﻪﺨﺴﻧ 2003 ﺳﺮﺗ ﻴ ﻢ ﺪﺷ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ
36
ﺪﻧﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ هزﺎـﺗ يدود ﻲﻫﺎﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ .
و نزو ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ
ﻲﻫﺎﻣ لﻮﻃ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ ﺪﻴﻔﺳ يﺎﻫ
±100 1100 مﺮـﮔ و
±3 45 ، ﻲﻫﺎﻣ
يﺎﻫ ﻲﻳﻼﻃ لﺎﻔﻛ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ
±20 924 مﺮـﮔ و 7 /
±0 38
ﻲﺘﻧﺎــﺳ ﺮــﺘﻣ ( و هﺮــﻘﻧ رﻮــﭙﻛ يا
ﺐــﻴﺗﺮﺗ ﻪــﺑ
±100 1200 و مﺮــﮔ
±4 37 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ دﻮﺑ .
ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎﺒ ﺑﻴ ﺷﻮ ﻴ ﻤ ﻴﺎ ﻲﻳ
دﺎﻘﻣ ﻳ ﺮ شزرا اﺬﻏ ﻲﻳ و ﻛﺮﺗ ﻴ تﺎﺒ ﺑﻴ ـﺷﻮ ﻴ ﻤ ﻴﺎ ﻲﻳ ﻫﺎﻣ ـﻴ نﺎ دود ي
دﺎﺼﺘﻗا ي لﺎﻤﺷ رﻮﺸﻛ رد لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 1 نﺎﺸﻧ هداد هﺪﺷ ﺖﺳا .
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﺗﻻﺎـﺑ
ﻳ ﻦ ﻣ ـﻴ ناﺰ ﺌﺗوﺮـﭘ ﻴ ﻦ و ـﺑﺮﭼ ﻲ رد ﻫﺎـﻣ ﻲ
دود ي لﺎﻔﻛ ﻼﻃ ﻲﻳ ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ ﺎـﺑ 96 / 46 ﺪـﺻرد و 84 / 7 ﺪـﺻرد
دروآﺮﺑ دﺮﮔ ﻳ ﺪ
، رد ﻟﺎﺣ ﻲ ﻪﻛ ﻖﺒﻃ ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺎـﻫ ي رﺎـﻣآ ي ﻂـﻘﻓ رد
ﻣﻴ ناﺰ ﺑﺮﭼ ﻲ ﻞﻛ فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﻲ راد دﻮﺟو ﺖﺷاد ) 05 /
<0 .(P
ﻌﻤﺟ ﻴ ﺖ ﺮﺘﻛﺎﺑ ﻳﺎ ﻲﻳ
ﻣﻴ ناﺰ شرﺎﻤﺷ ﻠﻛ TCﻲ ﺮﺑ ا ي ﻫﺎﻣ ﻲ لﺎﻔﻛ ﻼﻃ ﻲـﻳ
، ﻔـﺳ ﻴ ﺪ و
رﻮﭙﻛ هﺮﻘﻧ ا ي ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ ﺮﺑاﺮﺑ ﺎـﺑ 25 / 5 ، 21 / 5 و 89 / ufc/g4 log
) رﺎﮕﻟ ﻳ ﻢﺘ داﺪﻌﺗ ﻨﻠﻛ ﻲ ﻜﺸﺗ ﻴ ﻞ هﺪﺷ رد ﺮـﻫ مﺮـﮔ ( دﻮـﺑ . ﺮﺗﻻﺎـﺑ ﻳ ﻦ
ﻣ ـــﻴ ناﺰ ﺮﺘﻛﺎـــﺑ ي ـــﺑ ﻲ زاﻮـــﻫ ي رد ﻫﺎـــﻣ ﻲ رﻮـــﭙﻛ هﺮـــﻘﻧ ا ي ﺎـــﺑ
26 / log ufc/g 5 دروآﺮﺑ
ﺪـﻳدﺮﮔ . نآ زا ﺲـﭘ ﻫﺎـﻣ
ﻲ ﻔـﺳ ﻴ ﺪ ﺎـﺑ
داﺪﻌﺗ 20 / 5 و ﺎـﻔﻛ ل ﻼﻃ ﻲـﻳ ﺎـﺑ 17 / log ufc/g5 ﺪﻨﺘـﺷاد راﺮـﻗ
) 05 /
>0 (P ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 2 .(
ﻛﺮﺗ ﻴ ﺐ ﺳا ﻴ ﺎﻫﺪ ي بﺮﭼ
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﻞﺻﺎﺣ زا ﻛﺮﺗ ﻴ ﺐ ـﺳا ﻴ ﺪ بﺮـﭼ رد ﺖـﻓﺎﺑ ﻪـﺳ ـﻧﻮﮔ ﻪ
ﻫﺎﻣ ﻴ نﺎ دود ي درﻮﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪـﻛ رد لوﺪـﺟ ﺎـﻫ ي 3 و 4 هدروآ
هﺪﺷ ﺖﺳا
، نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ي ﻧاواﺮﻓ ﻲ ـﺳا ﻴ ﺪ بﺮـﭼ ﻏ ـﻴ ﺮ عﺎﺒـﺷا رد
ﺖﻓﺎﺑ اﻳ ﻦ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﺳا
. د ر اﻳ ﻦ ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻣ ـﻴ
UFA ناﺰ) عﻮﻤﺠﻣ ﺳا ﻴ ﺪ بﺮﭼ ﻏ ﻴ ﺮ عﺎﺒﺷا ( رد ﻫﺎﻣ ﻲ ﻔﺳ ﻴ
،ﺪ لﺎﻔﻛ ﻼﻃ ﻲـﻳ
لوﺪﺟ
هرﺎﻤﺷ 1 : ﺖﻓﺎﺑ ﻲﻳاﺬﻏ شزرا ناﺰﻴﻣ 3
يدﺎﺼﺘﻗا يدود ﻲﻫﺎﻣ ﻪﻧﻮﮔ )
ﺪﺻرد (
يدود ﻲﻫﺎﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﺑﺮﭼ
فاﺮﺤﻧا رﺎﻴﻌﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ± ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ
رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±
ﺖﺑﻮﻃر رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±
ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±
هﺮﻘﻧ رﻮﭙﻛ يا 02
/
±5 15 / 0 08
/
±4 26 / 0 51
/
±42 27 / 0 78
/
±46 25 / 0
ﻲﻳﻼﻃ لﺎﻔﻛ 84
/
±7 23 /
*0 26
/
±4 19 / 0 58
/
±40 05 / 3 96
/
±46 03 / 0
ﺪﻴﻔﺳ 27
/
±5 27 / 0 91
/
±3 06 / 0 03
/
±43 43 / 0 88
/
±46 06 / 0
ﻣﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ زا ﻞﺻﺎﺣ 3 راﺮﻜﺗ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ رد ﺖﺳا .
* مﺎﻗرا ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ درﻮﻣ ﻦﻳا ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا
يرﺎﻣآ راد رد زﺎﺳاﺪﺟ ﺖﺴﺗ Duncan ﺖﺷاد ) 05 /
<0 (P
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 2 : ﻲﺑوﺮﻜﻴﻣ رﺎﺑ ﻞﻛ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ )
log cfu/gr ( ﺖﻓﺎﺑ 3 ﻪﻧﻮﮔ
يدﺎﺼﺘﻗا يدود ﻲﻫﺎﻣ
يدود ﻲﻫﺎﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ يزاﻮﻫ ﻲﺑ شرﺎﻤﺷ
رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±
شرﺎﻤﺷ TC
ﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا
± رﺎ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
هﺮﻘﻧ رﻮﭙﻛ يا 25
/
±5 10 / 0 21
/
±5 11 / 0
ﻲﻳﻼﻃ لﺎﻔﻛ 15
/
±5 04 / 0 23
/
±5 02 / 0
ﺪﻴﻔﺳ 18
/
±5 04 / 0 20
/
±5 06 / 0
ﻣﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ زا ﻞﺻﺎﺣ 3 راﺮﻜﺗ ﺖﺳا ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ رد .
رد ﺖﺴﺗ زﺎﺳاﺪﺟ Duncan ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ مﺎﻗرا ﺖﺷاﺪﻧ يراد
.
و رﻮﭙﻛ هﺮﻘﻧ ا ي ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ ﺮﺑاﺮﺑ 51 / 57 و 47 / 57 و 57 / 56 مﺮـﮔ
رد 100 مﺮــــــﮔ دﻮــــــﺑ ) 05 /
>0 (P . ﺖﺒــــــﺴﻧ
UFAUnsaturated fatty acid) (
ﻪــــــــﺑ
SFA
Saturated fatty acid) (
رد ﻫﺎـﻣ ﻲ لﺎـﻔﻛ ﻼﻃ ﻲـﻳ
، ﻔـﺳ ﻴ ﺪ و
رﻮﭙﻛ هﺮﻘﻧ ا ي ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ ﺮـﺑاﺮﺑ ﺎـﺑ 73 / 2 و 20 / 2 و 64 / 1 ﺪـﺻرد
دﻮــﺑ ) 05 /
>0 (P . رد ﻟﺎــﺣ ﻲ ﻪــﻛ رد ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﺎــﻫ ي دود ي لﺎــﻔﻛ
ﻼﻃ ﻲﻳ ﻤﻟﺎﭘ ﻴ ﺌﻟﻮﺘ ﻴ ﻚ ﺳا ﻴ ﺪ C 16:1 ) ( ﺎﺑ 49 / 18 و رﻮﭙﻛ هﺮﻘﻧ ا ي
ﺌﻟوا ـﻴ ﻚ ـﺳا ﻴ ﺪ C 18:1 ) ( ﺎـﺑ 36 / 21 رد مﺮـﮔ 100 مﺮـﮔ و رد
هﺮـــﻣز ـــﺳا ﻴ ﺎﻫﺪ ي بﺮـــﭼ ﻚـــﺗ ﻏ ـــﻴ ﺮ عﺎﺒـــﺷا MUFA ) ﺎـــﻳ
Monounsaturated fatty acid (
دﻮــﺑ . رد ﻫﺎــﻣ ﻲ ﻔــﺳ ﻴ ﺪ
ﺮﺗﻻﺎــﺑ ﻳ ﻦ ﻣ ــﻴ ناﺰ ــﺳا ﻴ ﺪ بﺮــﭼ طﻮــﺑﺮﻣ ﻪــﺑ ﻟﻴ ﺌﻟﻮﻨ ــﻴ ﻚ ــﺳا ﻴ ﺪ
C18:2 n-6) (
ﺎﺑ 21 / 16 رد مﺮﮔ 100 مﺮﮔ و زا عﻮﻧ ﺎﮕﻣا - 6 و ﺎﺑ ود ﭘﻴ ﺪﻧﻮ ﻪﻧﺎﮔود دﻮﺑ .
ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ ﻦ ﻣ ﻴ
3 ناﺰ اﺮـﺑي ﻫﺎـﻣ ﻲ رﻮـﭙﻛ هﺮـﻘﻧ ا ي ﺎـﺑ
79 / 15 رد مﺮﮔ 100 مﺮﮔ و ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ ﻦ ﻣ ـﻴ
6 ناﺰ اﺮـﺑي
ﻫﺎــﻣ ﻲ ﻔــﺳ ﻴ ﺪ ﺎــﺑ 52 / 21 رد مﺮــﮔ 100 مﺮــﮔ ــﺑ ﻪ ﺖــﺳد ﺪــﻣآ
) 05 /
<0 ( P ) هرﺎﻤﺷ لواﺪﺟ 3
و 4 .(
ﺖﺒﺴﻧ ﺳا ﻴ ﺪ ﺎﻫ ي
n3بﺮﭼ ردﻫﺎـﻣ ﻲ رﻮـﭙﻛ هﺮـﻘﻧ ا ي
،
ﻔـﺳ ﻴ ﺪ و لﺎـﻔﻛ ﻼﻃ ﻲـﻳ ﻪـﺑ ﺗﺮﺗ ـﻴ ﺐ ﺮـﺑاﺮﺑ 73 / 1 ، 31 / 1 و 40 / 0 ﻮــﺑ د
) 05 /
<0 .(P ﺺﺧﺎــﺷ ﻏ ــﻴ ﺮ ﻋﺎﺒــﺷا ﻴ ﺖ Polyen index ) ﺎــﻳ
(PI
ﺖﺒــــــــﺴﻧ Eicosapentaenoic acid )
EPA ( DHA +
Docosahexaenoic acid) (
C16ﻪﺑ رد رﻮﭙﻛ هﺮـﻘﻧ ا ي 30 / 0 و
رد لﺎــﻔﻛ ﻼﻃ ﻲــﻳ و ﻔــﺳ ﻴ ﺪ ﻪــﺑ ﺗﺮﺗ ــﻴ ﺐ 13 / 0 و 14 / 0 ــﺑ ﻪ ﺖــﺳد
ﺪﻣآ ) 05 /
<0 .(P رد ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺎﻫ ي رﺎﻣآ ي ﺑﻴ ﻦ ﻪﺳ هوﺮـﮔ
،ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد
ــﺑ ﻴ ﻦ ــﺳا ﻴ ﺎﻫﺪ ي بﺮــﭼ
،SFA
،MUFA وω-3
فﻼﺘــﺧاω-6
ﻨﻌﻣ ﻲ راد دﻮﺟو ﺖﺷاد ) 05 /
<0 .(P
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ و ﺶﺠﻨﺳ PAHs
وﺪﺟ ﻖﺒﻃ ل هرﺎﻤﺷ 5 و رادﻮﻤﻧ هرﺎﻤﺷ 1 ﻣﻴ ناﺰ ﻠﻛ PAHsﻲ ﺎﺑ
ﻟﻮـﻜﻟﻮﻣ نزو ﻲ
ﻻﺎـﺑ High molecular weight ) ﺎـﻳ
( HMW
ﻛﺮﺗ ﺺﺧﺎـﺷ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﻪﻛ ﻴ
تﺎـﺒ نﺎﻃﺮـﺳ بﻮـﺴﺤﻣ دود رد از
ﻲﻣ ﺗﺮﺗ ﻪـﺑ ،ﺪﻧﻮﺷ ـﻴ
ﺐ ﻫﺎﻣ رد ـﻴ نﺎ دود ي
هﺮـﻘﻧ رﻮـﭙﻛ ا
ي
، لﺎـﻔﻛ
لوﺪﺟ
هرﺎﻤﺷ 3 : ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺮﭼ يﺎﻫﺪﻴﺳا ﻞﻳﺎﻓوﺮﭘ ﺰﻴﻟﺎﻧآ ﺎﻴﻫﺎﻣ ﺖﻓﺎﺑ يﺎﻫ
يدﺎﺼﺘﻗا يدود ن )
رد مﺮﮔ 100 مﺮﮔ (
بﺮﭼ ﺪﻴﺳا مﺎﻧ ﻦﺑﺮﻛ داﺪﻌﺗ
- ﺪﻧﻮﻴﭘ ﻲﻳﻼﻃ لﺎﻔﻛ
رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±
ﺪﻴﻔﺳ ﻲﻫﺎﻣ
رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±
يا هﺮﻘﻧ رﻮﭙﻛ
رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±
ﻚﻴﺘﺳﺮﻴﻣ C14:0
31b
/
±6 11 /
a 0 51 /
±4 21 / 0
a 76 /
±4 35 / 0
ﻚﻴﺘﻴﻤﻟﺎﭘ C16:0
25c
/
±16 35 /
b 1 36 /
±9 45 / 0
a 11 /
±23 25 / 2
ﻚﻳرﺎﺌﺘﺳا C18:0
55c
/
±3 26 /
a 0 14 /
±7 31 / 1
a 51 /
±6 65 / 0
ﻚﻴﺌﻟﻮﺘﻴﻤﻟﺎﭘ C16:1 n-7
49c
/
±18 05 /
b 1 05 /
±12 91 / 0
a 23 /
±9 05 / 0
ﻚﻴﺌﻟوا C18:1 n-9
28a
/
±18 33 /
b 1 22 /
±14 02 /
a 1 36 /
±21 50 / 1
ﻚﻳﺪﻴﺷارآ C20:1 n-9
03a
/
±1 05 /
a 0 98 /
±0 01 /
a 0 22 /
±1 12 / 0
ﻚﻴﺌﻟﻮﻨﻴﻟ C18:2 n-6
17a
/
±6 14 /
b 0 21 /
±16 21 /
a 1 32 /
±6 55 / 0
ﻚﻴﻧوﺪﻴﺷارآ C20:4 n-6
32a
/
±2 45 /
b 0 31 /
±5 98 /
a 0 85 /
±2 09 / 0
α ﻚﻴﻨﻟﻮﻨﻴﻟ- C18:3 n-3
47a
/
±6 03 /
a 0 65 /
±5 06 / 0
a 78 /
±5 15 / 0
EPA C20:5 n-3
07c
/
±2 02 /
b 0 02 /
±1 10 / 0
a 55 /
±4 35 / 0
DHA C22:6 n-3
63b
/
±2 05 /
b 0 07 /
±2 11 /
a 0 46 /
±5 98 / 0
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ عﻮﻤﺠﻣ هﺪﺷ
58 / 83 52
/ 78 95
/ 90
ﻣﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ زا ﻞﺻﺎﺣ 3 راﺮﻜﺗ ﺖﺳا ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ رد .
ﺪﻧراد نﺎﺴﻜﻳ ﺲﻳﺪﻧا فوﺮﺣ ﻪﻛ يداﺪﻋا )
aﺮﻴﻈﻧ ( توﺎﻔﺗ ﺪﻗﺎﻓ ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ راد ) 05 /
>0 ( P ﺎﺑ داﺪﻋا و فوﺮﺣ ﺲﻳﺪﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ ) ﺮﻴﻈﻧ وa ( b ياراد
فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﻲ راد رﺎﻣآ ي ) 05 /
<0 ( P رد ﺖﺴﺗ زﺎﺳاﺪﺟ Duncan ﺪﻨﺘﺴﻫ .
