22-3405 / © 2022 The Authors. Published by University of Isfahan Financial Accounting Research E-ISSN: 2322-3405
Vol. 14, Issue 1, No.51, Spring 2022, P:87-116 Received: 05.04.2022 Accepted: 09.10.2022
Financial Accounting Research
Research Article
Identifying the Weaknesses of the Internal Control System of Iranian Banks
Mortazavi, Seyyed Morteza: Ph.D. in Accounting, Researcher, Central Bank of the Islamic Republic of Iran, Tehran, Iran
Shekarkhah, Javad: Associate Professor, Department of Accounting, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
Abstract
The system of internal controls is the main foundation of banks' governance system and is established to guide and supervise banking activities in order to achieve their goals and transparency and accountability. Despite the importance and necessity of the effective functioning of the internal control system in banks, no research has been conducted to identify its weaknesses in Iran. Accordingly, considering the consequences that the weaknesses of the internal control system can have for the banking system, this study, aims to identify the weaknesses of the internal control system of Iranian banks. In order to achieve the objectives of the study, first, the operational audit reports of banks were reviewed. Experts were then interviewed to identify other weaknesses in the banks' internal control system. Finally, the experts' opinions about the weaknesses were collected through a questionnaire and their consensus on each of the weaknesses was examined using the fuzzy Delphi method. Confirmatory factor analysis was used to evaluate the accuracy of clustering in this study. Based on the results of reviewing banks' operational audit reports and interviewing experts, a total of 64 weaknesses were identified. The findings indicate that 60 of the identified weaknesses gained a general consensus in favor of the Delphi group, and by factor analysis, the accuracy of the clustering of items was confirmed. The findings of this study can help to identify the current situation and plan to address the weaknesses of the internal control system of Iranian banks.
Keywords: Internal Control System, Weaknesses, Operational Audit Report, the Fuzzy Delphi
Corresponding author
فٞٚػپ ٣ِبٔ ٢ضاسثبؿح ٢بٞ
ٜضبٕق ،ٓٞزضبٟچ َبؾ ( ٣پب٥پ ،َٚا
51
،) ضبٟث 1401 :ل ، 114 - 85
:َٛنٚ د٤ضبت 16
/ 01 / 1401 :ـط٤صپ د٤ضبت
17 / 07 / 1401
.1 َٛئؿٔ ٠سٙؿ٤ٛ٘
22-3405 / © 2022 The Authors. Published by University of Isfahan
ٍلاقم یطَيصپ
ییاساىض فعض
اَ
ی لرتىک ماظو اَ
ی لخاد ی کواب اَ
ی ا ی نار
یضترم ذیس یًضترم
ۺ
ٖاط٤ا ،ٖاطٟت ،ٖاط٤ا ٣ٔلاؾا ٢ضٟٕٛخ ٢عوطٔ ه٘بث ،طٍكٞٚػپ ،٢ضاسثبؿح ٢طتوز .
ٌاًخرکض داًخ ۺ1
ثبؿح ٜٚطٌ ،ضب٥ك٘از
،ٖاطٟت ،٣ئبجعبجع ٝٔلاف ٜبٍك٘از ،٢ضاسثبؿح ٚ ت٤ط٤سٔ ٜسىك٘از ،٢ضاس
ٖاط٤ا .
کچ ی
ٌذ
َطتٙو ْبؾ٘
بٞ
٢
ّذاز ٣
، ظ ٤ بٙثط
ّنا ٜزِٛبق ٚ ٣
طجٞاض ْبؾ٘
٢ ه٘بث
ٝث ٚ تؾا بٞ
اسٞ ضٛؾٙٔ
٤ ت طث تضبؾ٘ ٚ
ِبقف ٥ ت بٞ
٢ ى٘بث ٣ بتؾاض ضز ٢
فبفق ٚ ٖآ فاسٞا كمحت ٥
ت
ٍٛرؾبپ ٚ ٣٤
ٔ ضاطمتؾا ٣
٤ سثب . زٛخٚبث
ٕٞا ٥ ت ٚ
َطتٙو ْبؾ٘ فرثطثا زطوضبو تضٚطض بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث ضز بت بٞ
كٞٚػپ ٖٛٙو ٣
ٔظ ضز ٥
ٝٙ
بؾبٙق ٣٤ ٖآ فقض طبم٘
ا ضز ٤
ٖاط .تؾا ٜسك٘ ْبد٘ا
ٕٞ طث ٥
ٗ پ ٝث ٝخٛت بث ٚ ؼبؾا ٥
بٞسٔب ٣٤ فقض ٝو بٞ
٢
َطتٙو ْبؾ٘
بٞ
٢
ّذاز ٣
ٔ ٣ س٘اٛت
اطث ٢ ى٘بث ْبؾ٘
٣ تقاز ضٛكو سقبث ٝ
، ضز ا ٤
ٗ فٞٚػپ قؾ
٣
ٜسق تؾا فقض بٞ
٢
َطتٙو ْبؾ٘
بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
٢
ا٤
ٖاط بؾبٙق ٣٤
ٛق
٘ س .
ٝث ضٛؾٙٔ
تؾز ٥ ثب ٣ فٞٚػپ فاسٞا ٝث
، ـضاعٌ استثا ضز بٞ
٢ ؾطثبؿح ٣
ّٕف ٥ تب ٣ ه٘بث بٞ
ؾضطث ٣ سق
، فقض بت تفطٌ تضٛن ٖبٌطجذ بث ٝجحبهٔ ؽپؾ بٞ
٢ ز ٤ طٍ
َطتٙو ْبؾ٘
بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث تؾا بٞ
جاطر
ٛق
٘ ز .س ض بٟ٘
٤
،ت فقض ٝث ـخاض ٖبٌطجذ طؾ٘
بٞ
ك٤طعظا ـٕخ ٝٔبٙكؾطپ ضٚآ
٢ سق ا ؿبٕخا ٚ ٤
ٖبك لٛهذضز طٞ
٤ ه فقض ظا فِز ـٚض ظا ٜزبفتؾا بث بٞ
٣ ظبف ٢ ؾضطث ٣ سق . اطث ٢ ظضا ٤ ثب ٣
ٝقٛذ تحن سٙث
٢
ْبد٘ا ا ضز ٜسق ٤
ٗ
فٞٚػپ
، ظا
ّحت ٥
ُ
ّٔبف ٣ س٥٤أت ٢ ٜزبفتؾا سق . ؼبؾاطث بت٘
٤ ح ظا ُنبح ث
ؾضط ٣ ؾطثبؿح زبٙؾا ٣
ّٕف ٥ تب ٣ ه٘بث ٚ بٞ
ٝجحبهٔ
بٞ
٢
ْبد٘ا ،ٖبٌطجذ بث ٜسق ضز
ؿٕٛدٔ
64 بؾبٙق فقض ٣٤
سق . ٤
ٝتفب بٞ
ٖب٥ث ٠سٙٙو ٝو تؾا ٖآ 60
ظا زضٛٔ
فقض بٞ
٢ بؾبٙق ٣٤
،ٜسق
ٕٔٛف ؿبٕخا ٣
كفاٛٔ
فِز ٜٚطٌ
٣ تؿو اض زطو
ٜ تؾا
ّحت ْبد٘ا بث ٚ ٥
ُ
ّٔبف ٣
، تحن
ٝقٛذ سٙث ٢
ٌٛ
٤
ٝ بٞ
س٥٤أت سق . ٤
ٝتفب بٞ
٢ ا ٤
ٗ
ٔ فٞٚػپ ٣
س٘اٛت بٙق ٝث تذ قضٚ
٥ ت
٘ٛٙو ٣ ٚ
ٝٔب٘طث ض ٤ ع ٢
ٝث ضٛؾٙٔ
ـفتطٔ
زطو
ٖ فقض بٞ
٢
َطتٙو ْبؾ٘ ضز زٛخٛٔ
بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
٢ ا ٤ .سٙو هٕو ٖاط
ٌشاي اَ
ی لک ی ذ ی ۺ
َطتٙو ْبؾ٘
بٞ
٢
ّذاز ٣
، فقض بٞ
، ـضاعٌ
ؾطثبؿح ٣
ّٕف ٥ تب ٣
، فِز ـٚض ٣
ظبف ٢
ٍمذقم ا ضز ٤
ٖاط
ٙن ضاسى٘بث تق ٢
ٝث
ٖاٛٙف ٤ ى ٣ ظا
ظ ٤ ط فرث بٞ
٢ زبهتلا ٢
ٕٞا ظا ٥ ت
ٚ ٤
ٜػ ا ٢ ضز
تؾز ٥ ثب ٣ جلظا ٖلاو فاسٞا ٝث ٥
ُ ٚ ةبتقطپ سقض
زبهتلا طٕتؿٔ
٢
، بمتضا ٢ جؿ٘
٣ ٚ ٝ٘اطؾ سٔآضز حغؾ
ؾض ٥
ٖس تؾا ضازضٛذطث ،ُٔبو َبغتقا ٝث ٚ ٣ح٥ّف(
،٣٤اضبرث 1394
)
؛ ا ظا ٤ ،ٚض ٗ ٢اطث
تؾز ٥ ثب ٣ ٝث
بخ ٤
ٜبٍ
لا ةّٛغٔ
زبهت ٢
، ن تقٙ
ضاسى٘بث ٢ ٘ ٥ ع
ٔ ٣ بث ٤ س بخ ٤
ٜبٍ
اطث ٚ سٞز بمتضا اض زٛذ ٢
تؾز ٥ ثب ٣
ا ٝث ٤
ٗ بخ ٤
،ٜبٍ
ٚ تٛل طبم٘ تذبٙق بث تؾا ْظلا
فقض
،
ٝٔب٘طث ٝث تجؿ٘
ض ٤ ع ٢ لز ٚ ـٔبخ ٥
،ك تٕٞ
زضبٌٕ
٣٤بٕٙت ٚ ٣خٚظا(
،طف 1389 .)
ٙچٕٞ
٥
ٗ
،
ضاسى٘بث تقٙن ٢
ا ضز ٤
ٖاط
ِز ٝث ٥
ُ فبو ٝقؾٛت ْسف ٣
بٔطؾ ضاظبث ٤
ٝ اضبوب٘ ٚ ٣٤ بٞ
٢ ا ضز زٛخٛٔ
٤
ٗ ضاظبث
،
فم٘
ّنا ٣
ٔأت ٥
ٗ
ِبٔ
٣
ٜبتٛو ٚ تسٔسّٙث تسٔ
ِبقف ٥ ت بٞ
٢ زبهتلا ٢ اض طث ضاز ٜسٟف ز
ٚ ٢سٕحا(
،ٖاضبىٕٞ
1395 ).
ا طث ٤
ٗ فبفق ،ؼبؾا ظبؾ
٢ ٚ
ِٓبؾ ظبؾ ٢
ٌّٛخ ٚ زبهتلا ٥
ط ٢
ِبقف ،تبٔاسلا ظا ٥
ت
ٔظ ٚ بٞ
٥
ٝٙ
بٞ
٢ ى٘بث ٜظٛح ضز اظزبؿف ٣
ٜضإٛٞ
٤ ى ٣
ا
ّنا فاسٞا ظ ٣
ٜزٛث تؾا ٢ضٟٕٛخ ٢عوطٔ ه٘بث(
،ٖاط٤ا ٣ٔلاؾا 1393
).
٤ ى ٣ ظا
ٟٓٔ
طت ٤
ٗ بٞضبوٚظبؾ ٣٤
ٔظ ضز ٝو ٥
ٝٙ
اسٞ
٤ ت ضبو ٚ فرثطثا سٔآ
ٖبٔظبؾ
ٝث بٞ
لٛهذ
بٞزبٟ٘
٢
ِبٔ
٣ ه٘بث ٚ ْٟٛفٔ ،ٜسق ؿاسثا بٞ
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ تؾا ،ٖاضبىٕٞ ٚ ٢ضٛضح(
1394 .)
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
،
ٕٟٔ فرث ٣
ظا سٔ
٤ ط ٤ ت
ٖبٔظبؾ بٞ
تؾا
؛ كرث ٣
ٝٔب٘طث ُٔبق ٝو ـٚض ،بٞ
بٞ
ٚ
ٚض ٤
ٝ بٞ
٢
ٝث ١تفضضبو تؾز ضز ٖبٔظبؾ ٥
ثب ٣ تِبؾض ٝث
زٛخٚ
٢ تؾا ٖلاو ٚ زطُذ فاسٞا ٚ ٣خبح(
ٚ بٞ
ٗ٥ؿحسٕحٔ
،زاػ٘
1394 .)
ْبؾ٘ فسٞ
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
، سٔ ٖاٛت زٛجٟث ٤
ط ٤ ت
ِبٔ
٣ ضازا ٚ ٢ ك٤طعظا زٚسحٔ
زطو
ٖ
ٞضبتفض ظا ٜٚطٌ ٖآ ب
٢
ِبٔ
٣ ٝث ٝو تؾا
هرت ٚ فلاتا ٥
م زبؿف ظٚطث ٚ ـثبٙٔ تؾبٙٔب٘
ٔ ٣ سٔبد٘ا ،ٖاط٤ا ٣ٔلاؾا ٢ضٟٕٛخ ٢عوطٔ ه٘بث(
1385 .)
َطتٙو ْبؾ٘ ضاطٕتؾا ٚ ضاطمتؾا بٞ
٢
ّذاز ٣
سٕٙ٘اٛت
، سٔ ٖبىٔا ٤
ط ٤ ت ضبو سٔآ ٚ ا طث ث فر
ٖبٔظبؾ بٞ
اطث اض ٢ سٔ
٤ ط ٤ ت
ٔ ٓٞاطف ٣ زضٚآ . سٔ
٤
ٖاط
ٝث ثٛذ ٣
ٔ ٣ زٛج٘ ضز سٙ٘از
ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ،فرثطثا
ّنا تِبؾض كمحت ٣
ٖبٔظبؾ ضٚآزٛؾ ؼفح ، ٢
ٝث ٚ
ٖس٘بؾض ُلاسح تاطثا
ٚض ٤ زاس بٞ
٢ غ ٥
،ٜطؾتٙٔط ؿث
٥ ضب
تؾا ُىكٔ
٣خبح(
ٗ٥ؿحسٕحٔ ٚ بٞ
،زاػ٘
1394 .)
طؾ٘
ٕٞا ٝث ٥
َطتٙو ت بٞ
٢
ّذاز ٣ عوطٔ ه٘بث ، ٢
سٙچ كلاثا ٝث ْاسلا ٤
ش حطق ٝث سٙؾ ٗ ٤
ُ زطو :تؾا ٜ
ٗتٔ ٕٝخطت
ٕو ٥ ى٘باث تضبؾ٘ ٝت ٣
ٖاٛاٙف باث َباث
ثٛچضبچ ٣ اطث ٢
ْبؾ٘
بٞ
٢
َطتٙو باٞ
٢ اّذاز ٣ ضز
بٞسحاٚ
٢ ى٘بث ٣ َبؾ ٜبٔ زازطٔ ضز 1385
ها٘بث(
،ٖاط٤ا ٣ٔلاؾا ٢ضٟٕٛخ ٢عوطٔ
1385
؛)
بٞزٕٛٙٞض ضبكت٘ا ٣٤
اطث ٢ ْبؾ٘
طثإأ
َطاتٙو باٞ
٢
ّذاز ٣ ضز تبؿؾإٔ
ضبجتفا ٢ َباؾ ٜبٔ زازطذ ضز
1386 ٢ضٛاٟٕخ ٢عوطٔ ه٘بث(
،ٖاطا٤ا ٣ٔلااؾا
1386
؛) زضا ضز ٤ ٜباأ تااكٟج 1396
٘ اا٥ ع
« ُٕقِاضٛتااؾز
ٕوبح طث طؽب٘ تبٔاعِا ٥
ت توطاق ٣ تباؿؾإٔ ضز
ضبجتفا ٢ غ ٥ اتِٚزط ٣
» ٝاث ضٛاؾٙٔ
ٛمت ا٤ ت طاجٞاض ٢
هاا٘بث ٚ بااٞ
تبااؿؾإٔ
ضبااجتفا ٢ تااؾز ٚ ٥ ثب ٣ ٝااث
ى٘باث ٝىجاق ٝاث فاسٞا ٣
كلااثا ضٛاكو ساق
ٝاو
بٞسااٙث ٢ ش اا٤
ُ ز كثبااغٔ
ااؾ ضٛوصاأ ُٕقِاضٛت
لٛاهذضز تاؾا
َطاتٙو ْبااؾ٘ ضاطم باٞ
٢ ااّذاز ٣
:تؾا
ٜزبٔ
68 -
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ١ؿؾإٔ
ضبجتفا ٢ ظا
ظذ زٛخٚ
كٔ
٣ آطف ، ٤ سٙ
ٚ تبٔاسلا
ْظلا اطث ٢ طٞ
٤ ه ض ظا ٤ هؿ بٞ
٢
٘ ٚ ٟٓٔ
٥ ع اطخا ٢ ضز بٟ٘آ ةّٛغٔ
١ؿؾإٔ
ضبجتفا ٢
ٕعا ٥
ٖبٙ
.سٞز َٛمقٔ
ٜزبٔ
69 -
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ١ؿؾإٔ
ضبجتفا ٢ بث ٤ س
لٛهذضز ا
٤
ٝىٙ
فلاعا
ِبٔ تباا ٣
سٔ ٚ ٤ ط ٤ت ٣
،
ط٤صپبىتا
ٝث ، ٚ ٜزٛث ُٔبو ٚ ْبٍااٙٞ
١ؿؾإٔ
ضبجتفا ٢
٘اٛل بث كثبغٔ
٥
ٗ ظذ ٚ ٓوبح تاضطمٔ ٚ كٔ
٣ بٞ
٢
ِبقف زٛذ ٥ ت
ٔ ٣ سٙو
،
ٕعا ٥
ٖبٙ
.سٞز َٛمقٔ
ٜزبٔ
70 -
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ١ؿؾإٔ
ضبجتفا ٢ بث ٤ س
ِطتٙو ضبوٚظبااؾ ٣
جااؾبٙٔ
٣
ٝث ضٛؾٙٔ
ٌّٛخ ٥ ط ٢ ظا
ٕهت شبرتا ٥
ٓ بٞ
تبٔاسلا ْبد٘ا ٚ ٣
حغؾ ظا طتاطف
تذا ٥ تاضب سٔ ٚ ٖاسٙٔضبو ٤
ٖاط ٓٞاطف سٙو ه٘بث(
،ٖاط٤ا ٣ٔلاؾا ٢ضٟٕٛخ ٢عوطٔ
1396 .)
ٗ٥ٙچٕٞ
ٌزطتؿٌ ، ٣
پ ٚ ٥ چ ٥
ٌس ٣ ٖٚعفاظٚض
ِبقف ٥ ت
،بٞ
سكت ٤ س غت ،تثبلض ٥٥
تاط طؾ ٤ ـ حٔ ضز ٥ ظ
زبهتلا ٢
، ضٚبٙف ٢ ؾ ٚ تبفلاعا ٥
ٓتؿ بٞ
٢
٘بىٔ
٥
،ٜع
ه٘بث ض ؿاٛ٘ا بث اض بٞ
٤ هؿ بٞ
تؾا ٝتذبؾ ٝخاٛٔ
،٢طجن(
1393 .) ٤ ى ٣ ض ظا ٤
ٝك بٞ
٢ پ ٥ اس ٤ ف ـضٚ
ه٘بث زٛخٛٔ
بٞ
٣ث
ٟخٛت ٣ سٔ ٝث ٤ ط ٤ ت ض ٤ هؿ بٞ
٢
ى٘بث ٣
َبؾ ضز ٝچطٌا .تؾا بٞ
٢ ذا ٥ ط عوطٔ ه٘بث ٢
زطو ـلات تؾا ٜ
ه٘بث ٚ َطتٙو ٝث ْعّٔ اض بٞ
ـضاعٌ
ٞز ٣ ض ٤ هؿ بٞ
سٙو ت٘ ، ٥
ٝد ه٘بث زطىّٕف بٞ
ٔ ٖبك٘
٣ سٞز طتٙو ظا تّفغ
َ بٞ
٢
ّذاز ٣ ُو ضز
ؾ ٥
ٓتؿ ى٘بث ٣ زضاز ٝٔازا ٖبٙچٕٞ
ٚ ٢طٞبع(
،ٖاضبىٕٞ
1397 .)
زٛخٚبث لاز
٤
ُ ٜسقطوش لٛهذضز
ٕٞا ٥ ت ٚ
فرثطثا زطوضبو تضٚطض
َطتٙو ْبؾ٘
بٞ
٢
ّذاز ٣ ضز
ه٘بث بت بٞ
ٖٛٙو كٞٚػپ ٣ ضز
ٔظ ٥
ٝٙ
بؾبٙق ٤ ٣ طبم٘
فقض ا٤
ٗ
ْبؾ٘
ا ضز ٤
ٖاط
ٕٞ طث .تؾا ٜسك٘ ْبد٘ا ٥
ٗ
ؼبؾا بث ٚ خٛت
ٝ پ ٝث ٥ بٞسٔب ٣٤ ٝو فقض بٞ
٢ ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
ٔ ٣ س٘اٛت اطث ٢ ٘
ْبؾ ى٘بث ٣ ضٛكو ضز
پ ٣
ٝتقاز سقبث فؾطپ ،
ّنا ٣ ٝث فٞٚػپ حطق
ش ٤
ُ تضٛن سٙث ٢ :سق
ٝچ فقاض باٞ
٤ ٣ َطاتٙو ْباؾ٘ ضز باٞ
٢ اّذاز ٣
ه٘بث بٞ
٢ ا ٤
ٖاط زٛخٚ
از ض
؟ز
وابم ی رظو ی
سٔ
٤
ٖاط سقضا ظا ز ٤ ظبثط ض َبج٘ز ٝث ـٚ
بٞ
٢ طتٟث
ٙو تؿو َطت بٞضبوٚ
٢ تحت ٜضازا زٛذ زٛث
ٜ س٘ا .
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ طمتؿٔ
ٔ ٣ زٛق توطق بت بٞ
ٝث
ضٚآزٛؾ فاسٞا تٕؾ ٢
كمحت ٚ ضٛٔأٔ
٤ ت
ٚ
ٝٔب٘طث بٞ
٢
ٙچٕٞ ٚ زٛذ ٥
ٗ ٖس٘بؾض ُلاسح ٝث
تب٘بؾٛ٘
ضازطث ْبٌ
٘ .س و
ٙ
َطت سٔ بٞ
٤ ط ٤ ت ضزبل اض
ٔ ٣ زظبؾ ث ٝو ب حٔ
٥ ظ
ٝث غت َبح ضز تفطؾ ٥٥
ط
زبهتلا ٢ بلض ٚ تث ٣
ٚ
ِٛٚا ٚ بٞبضبمت ٤
ت بٞ
٢ غتٔ
٥ ط
طتكٔ
٤
،ٖب ٝخاٛٔ
س٘ٛق ٚ
ٝث سدت ٤ س اطث ضبتذبؾ ٢
سقض بٞ
٢ تآ ٣
َطتٙو .س٘ظازطپث بٞ
٢
ّذاز ٣ ثفبث
بمتضا ٢ ضبو ا ٣٤
، ض فٞبو ٤
هؿ ٖزاز تؾز ظا
اضاز ٣٤ بٞ
ٝث هٕو ٚ
َٛهح
ٕعا ٥
ٖبٙ
ظا
ّثبل ٥ ت
ا بىت ٢ تضٛن بٞ
٢
ِبٔ
٣ ٚ بفض ٤ ت
٘اٛل ٥
ٗ تاضطمٔ ٚ
ٔ ٣ زٛق (
Chiu, 2015
.)
ضز فطع
ُثبمٔ
،
َطتٙو بٞ
٢ قض ٥ ف ظ ٝث ٤
،ٖب
اٛؾض ٣٤ بٞ
٢
ِبٔ
٣
،
ٔبوب٘
٣ ٚ ضز بٟ٘
٤
،ت
ٝقسذ ضاز
ٖسق
ٖبٔظبؾ ضبجتفا بٞ
طدٙٔ
ٔ ٣
ٛق
٘ س . ضز تضٛن
َطتٙو
ٖسك٘
ض ٤ هؿ بٞ
ٚ
ُىق
ٌ ٥ ط ٢ تواطق بٞ
٢
سخ ٤ س ض َطتٙو ضاعثا ٖٚسث ٤
هؿ
،بٞ
َبٕتحا ظٚطث
بؿٔ
ُئ .زضاز زٛخٚ ٝتذبٙقب٘
بث زٛخٚ
ٗ٤ا
،
تٙو
َط بٞ
٢
ّذاز ٣
، سخ ؿٛضٛٔ
٤ س ٢ ٘ ٥ تؿ ٚ
ّذاز ٖبؾطثبؿح ٣
ضإٛٞ
ٜ ث ط پ٥ بٞسٔب ٢ تجثٔ
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ س٥وأت ٚ
ٚست ٤
ٗ
ٖبٌسٙٙو تاضطمٔ
٘٥ ع تضٚطض ضاطمتؾا
َطتٙو بٞ
اض س٥٤أت طو
ٜز .س٘ا طث
ا٤
ٗ ؼبؾا
ٝث طؾ٘
ٔ ٣ سؾض بخ ٤ عٍ
٤ٙ
٣ اطث ٢
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ اس٘ زٛخٚ
ٝتق سقبث
ٚ ا ضاطمتؾا ٤
ٗ
َطتٙو
ِٛئؿٔ ظا بٞ
٥ ت بٞ
٢ سث ٤
ٟ ٣ سٔ
٤ ط ٤ ت
ِز ٚ ٥ّ
٣ طث
ّذاز ٖبؾطثبؿح زٛخٚ
٣
( تؾا
Rameli et al.,
.)2013
ظا تاضطمٔ طؾٙٔ
٣ ٘ ٥ ع ؿث ٥ ضب ٢
ٚست ٚ ـخاطٔ ظا ٤
ٗ
تاضطمٔ ٖبٌسٙٙو
، ضاطمتؾا
َطتٙو بٞ
اض
ٔاعِا ٣
ٜزطو
؛س٘ا ٢اطث
ٕو تاضطمٔ ،َبثٔ
٥ ؿ ٥
ٖٛ
ٚ ؼضٛث
ضازبٟث قاضٚا ضز 1
طٔا ٤
،بى توطق
ٔ اض بٞ
ْعّ
ٝث
حاطع ٣
َطتٙو ْبؾ٘ ؼفح ٚ بٞ
٢
ّذاز ٣ ضاسثبؿح ٢
ٜزطو تؾا . ضز
٘ ٖبتؿٍّ٘ا ٥
ع ُهف
ْٚز ـضاعٌ ظا
ج٘طت ب
2َ
ٝث ا ٤
ٗ .تؾا ٝتذازطپ ؿٛضٛٔ
ؼبؾاطث ا ٤
ٗ
:ـضاعٌ
«
ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
ّو فم٘ ، ٥
س ٢ ضز
سٔ
٤ ط ٤ ت ض ٤ هؿ بٞ
٢
ٔ ٟٓ
ظجتطٔ
فاسٞا كمحت بث
تؿو ضبوٚ
بٞ
ضاز .ز
ْبؾ٘
َطتٙو ـٔبخ بٞ
٢
ّذاز ٣ ضز
بٔطؾ ظا تؽبفح ٤
ٝ ضاصٌ
٢ اضاز ٚ ٖاضاسٔبٟؾ ٣٤
بٞ
٢
توطق بٞ
َطتٙو .زضاز فم٘
بٞ
٢
ّذاز ٣
، كرثطثا ٣ ٚ
ضبو ا ٣٤
ِبقف ٥ ت بٞ
ٟؿت اض ٥
ُ ٝث ٚ
َٛهح
ٕعا ٥
ٖبٙ
ظا
ّثبل ٥ ت بىتا ٢ طٍقضاعٌ
٢ ز
ٖٚض
٘بٔظبؾ ٣ ٚ
ٖٚطث
٘بٔظبؾ ٣ ٚ بفض ٤ ت
٘اٛل ٥
ٗ تاضطمٔ ٚ
، هٕو
ٔ ٣
ٙو س
» (
Sun, 2016
.)
ضز تقٙن ضاسى٘بث ٢ ٘ ٥ ع
ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
،
ّٔبف ٣ ؾبؾا ٣ ضز سٔ
٤ ط ٤ ت ا ٤
ٕٗ
ٚ
ِٓبؾ ةٛؿحٔ
ٔ ٣ زٛق حغؾ سٙچ ضز ٖآ فم٘ ٝو ؾضطث
٣ ٣ٔ
زٛق :
-
ٝث
ٖاٛٙف سٔ ضاعثا ٤ ط ٤ ت توطق
؛
-
ٝث
ٖاٛٙف تكپ ٥
ٖبج
ٙتجٔ تضبؾ٘
٣ ض طث ٤
3هؿ
؛
-
ٝث
ٖاٛٙف
ّو ضبوٚظبؾ ٣
ن ٚ ؿبفز ٥
ت٘ب قٛامح ظا
ش ٢
ٖبقف٘
. ظا ز اا٤
ٜبٌس
ّٕف اا٥ تب ٣
،
َطااتٙو ْبااؾ٘
بااٞ
٢ ااّذاز ٣
ٝاث ،سٔآضبو ٚ فرثطثا كامحت
ٚ تسأسّٙث فاساٞا
ضٚآزٛؾ ٢ اٙچٕٞ ٚ ٥
ٗ ٕعا َٛاهح ٥
ٖباٙ
ظا
ّثبل ا٥ ت بااىتا
٢ طٍااقضاعٌ
٢
ِباأ
٣ ضاسثبااؿح ٚ ٢
ساأ
٤ ط ٤ ت
ٔ هٕو ٣ سٙو ا طث ٜٚلاف . ٤
،ٗ
َطتٙو ْبؾ٘
بٞ
٢ اّذاز ٣
ؾضطث ٝث ٣
ّٕف قبجغ٘ا ٥
تب ٣ تاضطامٔ ٚ بٞزضاس٘بتؾا بث
ٖٚطث
٘بٔظبؾ ٣
٘ ٚ ٥ ع ظذ كٔ
٣
،بٞ
ٚض ٚ سفاٛل ا٤
ٝ باٞ
٢
اّذاز ٣ أ هإو ٣
ساٙو (
Basel Committee on
Banking Supervision, 2010b
.)
ظا ز ٤
ٜبٌس ـخاطٔ
تضبؾ٘
٣
،
ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
ٚ ظضا ٤ ثب ٣
ٖآ
ٝث
ٚ ٤
ٜػ ضز آطف ٤ سٙ
اؾض ٥
ٌس ٣
ٚ ظضا ا٤ ثب ٣
تضبااؾ٘
4٣ ٚ ساا٥٤أت آطف ٤ سااٙ
ااّذاز ٣ بفو زضٚآطااث اا٤
ت
بٔطؾ ٤
5ٝ ه٘بث بٞ
ٝو ضز فارث ز
ْٚ
سٙاؾ َباث ٖآ ٝاث
ٜسق ٜضبقا
،
ٕٞا ظا ٥ ت ٢ط٥ٍٕكچ ؛تاؾا ضازضٛاذطث
ٝث ضٛع ٢ ٝو ٝث بٞزٕٛٙٞض ٢
ْباؾ٘ ضاطمتؾا ٝث طٛثطٔ
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ضز فرثطثا َٛانا
اؾبؾا ٣ اطاث ٢
ى٘بث تضبؾ٘
٣
6طثإٔ
ث ةٛچضبچ ٝو ٥
ٗ
ِّّٕا ٣ ـاخطٔ
ا ضز ٤
ٗ
ٔظ ٥
ٝٙ
ٔ ةٛؿحٔ
٣ ،زٛاق سا٥وأت
ٚ ا٤
ٜػ ٜساق
تاااؾا (
Basel Committee on Banking
Supervision, 2010a
.)
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
ٜٚلاف طث ا ٤
ٝىٙ
ٝث تؾز ٥ ثب ٣
ٝث
تضبؾ٘
فرثطثا هٕو
ٔ ٣
،سٙو
ٖٛچٕٞ
بؾ ٤ ط
توطق بٞ
ضز ه٘بث بٞ
٘ ٥ ع ظا ش ٢
ٖبقف٘
ضز طثاطث
ٖاطحث بٞ
ٚ اٛؾض ٣٤ بٞ
٢
ِبٔ
٣ تؾفبحٔ
ٔ ٣ سٙو .
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ـلاٚضز
ٗ٥تؿر٘
ظذ فبفز ٣ اطث ٢
ؿاٛ٘ا ش ٢
ٖبقف٘
تؾا
ٝو پ ٥ ف ظا
ِبقف ٥ ت بٞ
٢
ؾطثبؿح ٣
، تاضطمٔ
٣
ٚ تضبؾ٘
٣ زضاٚ
ُٕف
ٔ ٣ زٛق ٚ
ع٥٘
طذآ ٤
ٗ ضبىٞاض بٞزبٟ٘
٢ طؽب٘
اطث ٢ حلانا
قضٚ
٥ ت ه٘بث
ٔ ةٛؿحٔ بٞ
٣ زٛق بٙف بث . ٤ ت ٝث
ٞبٔ
٥ ت
ٚ ٤
ٜػ
ِبقف ٥ ت بٞ
٢ ى٘بث ٣ َبمت٘ا َبٕتحا ٚ
ؾ ٥
ٕتؿ ٣ بٍٙٙت ٢
ِبٔ
٣ ظا ٤ ه بؾ ٝث ه٘بث ٤
ط ه٘بث بٞ
ٚ تبؿؾإٔ
ِبٔ
٣
، بفو ْسف ٤ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ٚ
سٔ
٤ ط ٤ ت ض ٤ هؿ ضز تقٙن ضاسى٘بث
٢
ٔ ٣ س٘اٛت
پ٥ بٞسٔب ٢ ةّٛغٔب٘
٢ط٥ٍٕكچ طث
،تطٟق ضبجتفا
ٚ
تّخ
ٕعا ٥
ٖبٙ
ٕٔٛف ٣ ظؾٛت ه٘بث بٞ
،ٖآ ـجت ٝث ٚ
ِبٔ ْبؾ٘ ُو ٣
سقبث ٝتقاز (
Arndorfer & Minto,
.)2015
پی ط یى ۀ صَيصپ
7قبث
ٚ
ٖاضبىٕٞ
( )2021
ثأت ٥ ط و ٥ ف ٥ ت طتٙو
َ بٞ
٢
ّذاز ٣ ض طث اض ٤ هؿ صپ ٤ ط ٢ آ زطىّٕف ٚ ت
٣ ؾضطث ٣
و س٘زط . ؼبؾاطث بت٘
٤ ح فٞٚػپ ه٘بث ،ضٛوصٔ
بٞ
٣٤ ٝو
فقض بٞ
٢
ٕٞابث ٥ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ اض ـضاعٌ
ٔ ٣ آ ضز ،سٙٙو ٤
ٜسٙ
ض ٤ هؿ طتلابث زطىّٕف ٚ
قض ٥ ف طت ٢
ٛذ ا
ٞ سٙ
تقاز ا . ٤
ٗ ٤
ٝتفب بٞ
ٖبك٘
ٔ ٣ سٞز
َطتٙو بٞ
٢ قض ٥
،ف
َبٕتحا ض
٤ هؿ صپ ٤ ط ٢
ٔ فٙ
8٣ اعفا اض ٤ ف
ٚ ض َبٕتحا ٤
هؿ صپ ٤ ط ٢ تجثٔ
اض
و ب فٞ
ٔ ٣ سٞز .
ً٘اغ ٚ
ٖاضبىٕٞ
( )2021
ضز
ٝقِبغٔ
ا ٢ ث ٝغثاض ٥
ٗ ضبوٚظبؾ بٞ
٢ طجٞاض ٢ ض ٤ هؿ ٚ
ض زطىّٕف ٤
هؿ صپ ٤ ط ٢ ه٘بث بٞ
٢ چ ٥ٙ
٣ اض
ٝ٤عدت
ُ٥ّحتٚ
و زط بت٘ .س٘
٤ ح ٝقِبغٔ
س٥٤أت
ٔ ٣ سٙو
طجٞاض ٢ ض ٤ هؿ تاضطمٔ ٚ بفو
٤ ت بٔطؾ ٤
ٝ
، ٝث ٚز طٞ
زٛجٟث ضٚآزٛؾ ٢ ه٘بث هٕو بٞ
ٜزطو تؾا
؛ بٔا
بفو تاضطمٔ
٤ ت بٔطؾ ٤
ٝ
، ثأت ٥ ط ث ٥ طتك ٢ فٞبو ضز
بٞضبتفض ٢ ض ٤ هؿ صپ ٤ ط ٢ ه٘بث بٞ
ٝتقاز تؾا .
ٙچٕٞ
٥
ٗ
، طجٞاض فم٘
٢ ض ٤ هؿ بٞضبتفض فٞبو ضز ٢
ض ٤ هؿ صپ ٤ ط ٢ ه٘بث بٞ
٢ ق بث مذب سٔ
٤ ط ٤ ت ض ٤ هؿ
،طتٟث قض ٥ ف طت
ٚ زطىّٕف ضز بٟ٘آ
ٛل ٢ طت
ٜزٛث .تؾا
فٞٚػپ طكِا
٤
9ف تبحلاهِا ٚ ( 10
)2021
بث
بؾبٙق فسٞ
٣٤ ثأت ٥ ط
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ عٔ طث ٤ ت
تثبلض ٣ ه٘بث بٞ
بت٘ .تؾا ٜسق ْبد٘ا ٤
ح
ٝقِبغٔ
، وبح ٣
ظا ثأت ٥ ط
ٙقٔ
٣ ضاز
ٕٝٞ
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
ُٔبق
َطتٙو بٞ
٢ ضازا ٢
َطتٙو ، بٞ
٢
ِبٔ
٣
َطتٙو ٚ بٞ
٢
ّٕف ٥ تب ٣ عٔ طث ٤ ت تثبلض ٣ ه٘بث بٞ
تؾا . پٛتٛو ٥
11ؽ
ِبٔ ٚ ٥ ؿ ٥
12ؼاٚٛ
( )2021
ضز كٞٚػپ ٣ ثأت ٥ ط ا زبقث
ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ض طث ٤ هؿ ضبجتفا ٢ ،
ضٚآزٛؾ ٢ ٚ بفض ٤ ت
٘اٛل ٥
ٗ ه٘بث ضز تاضطمٔ ٚ بٞ
٢
طٔا ٤ بى ٣٤ ؾضطث اض ٣ س٘زطو بت٘ . ٤ ح ز ٖبك٘
ا ز س٘
زبقثا
ظضا ٤ ثب ٣ ض ٤ هؿ
ِبقف ، ٥ ت بٞ
٢
ِطتٙو ٣ ٚ تبفلاعا ٚ
ض طث تبعبجتضا ٤
هؿ ضبجتفا ٢ ثأت ٥ ط زضاز
ٕٞ .
ٙچ ٥
ٗ ،
ٕٝٞ
َطتٙو زبقثا بٞ
٢
ّذاز ٣ ظضا عدث ٤ ثب ٣ ض ٤
،هؿ
ثأت ٥ ط
ٙقٔ
٣ ضاز ٢ ضٚآزٛؾ طث ٢
ٚ
َطتٙو زبقثا ٕٝٞ
بٞ
٢
ّذاز ٣ عدث حٔ
٥ ظ
ِطتٙو ٣
، ثأت ٥ ط
ٙقٔ
٣ ضاز ٢ طث
بفض ٤ ت
٘اٛل ٥
ٗ
ٚ تاضطمٔ
ضز ه٘بث بٞ
٢ طٔا ٤ بى ٣٤
ز .زضا تضلا ٣
ٖاضبىٕٞ ٚ (
)2020
سٞاٛق ٢ ظا بفض ٤ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ضز
ٖبٔظبؾ بٞ
٢
ٕٔٛف ٣ ٝئاضا
٘زطو .س ٤
ٝتفب ٖبك٘ بٞ
زاز س٘
َطتٙو بٞ
٢ پ ٥
ٍك ٥
ٝ٘اط ،
و فك
ٜسٙٙو حلانا ، ٣
، ثأت ٥ ط
ٙقٔ
٣ ضاز ٢ طث بفض ٤ ت
٘اٛل ٥
ٗ
ٚ تاضطمٔ
٘ضاز ٝقِبغٔ .س ضٛوصٔ
ٙچٕٞ
٥
ٗ
َطتٙو زاز ٖبك٘
بٞ
٢
ّذاز ٣
ٖبٔظبؾ ضز بٞ
٣٤ ٝو
پ تبٔاسلا ٥
ٍك ٥
ٝ٘اط
ٔ ْبد٘ا ٣ سٙٞز
، كرثطثا ٣ ث ٥ طتك ٢
زضاز
ٚ بىتا ٢ ث ٥ ف ا ٝث سح ظ
َطتٙو بٞ
٢ فكو ٜسٙٙو
ضز سّٙث تسٔ
ثأت ٥ ط
٘اسٙچ ٣ بفض طث ٤ ت اس٘
.زض
ٚسٌُسٌُٙ
ٖاضبىٕٞ ٚ 13
( )2013
ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ى٘بث فرث ٣
وطت ٥
ٝ اض ك٤طعظا ـضاعٌ
بٞ
٢
ٝ٘لابؾ ه٘بث بٞ
ظضا ٤ ثب ٣ زطو س٘
. بت٘
٤ ح ز ٖبك٘
ا ز س٘
ِبقف ٥ ت بٞ
٢
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
٢ وطت ٥
،ٝ
كثبغٔ
اس٘بتؾا بٞزض ٢ ث ٥
ٗ
ِّّٕا ٣ ضز ا ٤
ٗ
ٔظ ٥
ٝٙ
ٚ تؾا
ْبؾ٘
ى٘بث ٣ ا ٤
ٗ ضٛكو ظا
ٚض ٤
ٝ بٞ
٢
ِطتٙو ٣ كرثطثا ٣
ضازضٛذطث تؾا
.
ٙچٕٞ
٥
ٗ
، بٞضبوٚظبؾ ٢
سٔآضبو
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
، ثأت ٥ ط ٢ط٥ٍٕكچ طث
ُىق
ٌ ٥ ط ٢
ٓكچ ظاس٘ا تبجثبث بپ ٚ ٤ ضاس ى٘بث فرث ٣
وطت ٥
ٝ .زضاز
ّٔاض ٣
ٚ
ٖاضبىٕٞ
( )2013
ثأت ٥ ط ضبوٚظبؾ بٞ
٢
ؾ٘
تضب طث زاسذض بلٚ
٤ ـ تّمت ى٘بث فرث ضز ٣
عِبٔ
٢ اض ؾضطث ٣ و زط ت٘ .س٘
ب٤ ح ز ٖبك٘
ا ز س٘
ث٥
ٗ ـٚض
بٞ
٢
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ؿٛلٚ ٚ
،تّمت ٝغثاض
ٙقٔ
٣ ضاز ٢ زٛخٚ
٘ ا .زضاس ٤
ٗ
ٙقٔ ٖاسث ٣
ٝو تؾا
ىت ٥
ٝ
ٝٔب٘طث طث بٞ
٢ پ ٥
ٍك ٥ ط ٢ ظا تّمت ضز ُٕف
ؿٛلٚ فٞبو تخٛٔ
تبجّمت ٘ سك
ٜ تؾا .
ٖبؾ ( )2016
ث
ٝ طث ؾض ٣
ٔ طبجتضا ٥
ٖاع بٔطؾ ٤
ٝ
ضاصٌ
٢ توطق بٞ
بكفا بث ٢ فقض بٞ
٢
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ تذازطپ . ٤
ٝتفب بٞ
وبح ٣ ظا
ٖآ تؾا
ٝو
بٔطؾ ٤
ٝ ضاصٌ
٢ ضز توطق بٞ
٣٤ ٝو ضبٟؽا طؾ٘
ؼطثبؿح لٛهذضز
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ بٟ٘آ زٚزطٔ
،تؾا ٝث تجؿ٘
توطق بٞ
٣٤ ٝو ضبٟؽا َٛجمٔ طؾ٘
ضز ٤ تفب
ٔ ٣ سٙٙو
،
ٝث ظطع
ٙقٔ
٣ از ض ٢ طتٕو تؾا .
ٙچٕٞ
٥
ٗ
،
ٔ ٥
ٖاع بٔطؾ ٤
ٝ ضاصٌ
٢ ضز ا ٤
ٗ توطق ؽپ بٞ
ظا بكفا ٢ فقض بٞ
٢
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
،
ٔ فٞبو ٣
٤ سثب ٚ ضز فقض حلانا تضٛن بٞ
اعفا ٤ ف پ ٥ اس
ٔ ٣ سٙو .
ِٗچ
ٚ و ٥
ً٘ٛ
( )2016
ث طبجتضا ٥
ٗ
ِبقف ؿٛٙت ٥
ت
توطق
،بٞ
بٔطؾ ٤
ٝ
ٖاضاصٌ
زبٟ٘
٢
ٚ و ٥ ف ٥ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ؾضطث اض ٣
٘زطو س . بت٘
٤ ح فٞٚػپ ٖبك٘ ضٛوصٔ
زاز س٘
ؿٛٙت
ِبقف ٥ ت بٞ
بث
َبٕتحا زٛخٚ
فقض ضز
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
،
ٝغثاض تجثٔ
زضاز
ٚ ا ٤
ٗ
ٝغثاض
٘بٔظ ٣
ٛمت ٤ ت
ٔ ٣ زٛق ٝو توطق بٞ
ىِبٔ
٥ ت زبٟ٘
٢
بپب٘
٤ ضاس
ٝتقاز سٙقبث .
ٗچ
ٚ
ٖاضبىٕٞ
( )2016
فم٘
ؿٙخ ؿٛٙت ٥ت
٣
ٞ ٥ تئ سٔ
٤
ٜط توطق بٞ
فٞبو ضز اض
فقض بٞ
٢ تٙو
َط بٞ
٢
ّذاز ٣ ؾضطث ٣ س٘زطو . بت٘
٤ ح
ُنبح
ٖبك٘
زاز س٘
ٕو ضز ٖب٘ظ ضٛضح ٥
ٝت ؾطثبؿح ٣
تأ ث٥ ط ٢ فقض طث
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ زضاس٘
؛
ِٚ
٣
ٞ ضز ٖب٘ظ ضٛضح ٥
تئ سٔ
٤
ٜط ضٛضح ظا طؾ٘ فطن
ٕو ضز ٖب٘آ ٥
ٝت ؾطثبؿح ٣
، فقض بٞ
٢
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ فٞبو اض
ٔ ٣ سٞز .
ٛچ
ً٘بچ ٚ (
)2016
ى٘بث فرث طث عوطٕت بث ٣
ؾضطث ٝث ٣ و ٥ ف ٥ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ بكفا(
٢ فقض
بٞ
٢
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ بذش طث ) ٤
ط
ْاٚ
بٞ
.سٙتذازطپ ٤
ٝتفب بٞ
٢ فٞٚػپ بٟ٘آ
ٔ ٖبك٘
٣
ٞز
ٙ س
ٜس٘بٔ
بذش ٤ ط
ْاٚ
بٞ
ضاٚزا ضز ٢ ٝو فقض بٞ
٢
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
بكفا
ٔ ٣
،زٛق ث ٥ طتك ظا بؾ ٤ ط ضاٚزا تؾا .
ٙچٕٞ
٥
ٗ
،
ه٘بث بٞ
٣٤
ٝو مفٛٔ تبٔاسلا ٥
ت آ
ٔ ٥ ع ٢ ضز
ٔظ ٥
ٝٙ
حلانا فقض بٞ
٢
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
ْبد٘ا
ٔ ٣ سٙٞز ،
حغؾ بذش ٤ ط فٞبو ـظضا
ْاٚ
بٞ
آ َبؾ ضز ٤
ٜسٙ
اض
لابث ـضاعٌ
ٕ٘
٣ سٙٙو .
ْبٙتضبٌب٘بو
ٖاضبىٕٞ ٚ (
)2016
ٝؾ طث عوطٕت بث
ّٔ ًٙٞطف سقث ٣
٤
ٙق ٣ اطٌزطف ٣٤
، ظا ةبٙتخا
ٕعاب٘
٥
٘بٙ
٣ اض ٖآ طبجتضا ،تضسل ّٝنبف ٚ بث
فقض بٞ
٢
ٕٞابث ٥ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ؾضطث ٣
.س٘زطو ؼبؾاطث ٤
ٝتفب بٞ
٢ طبجتضا ،بٟ٘آ فقض
بٞ
٢
ٕٞابث ٥ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ اطٌزطف بث ٤
٣
ٚ
ّٝنبف
،تضسل تجثٔ
ٚ بث ةبٙتخا ظا
ٕعاب٘
٥
٘بٙ
٣
، فٙٔ
٣ تؾا .
ٖٛؿّ٘از
ٖاضبىٕٞ ٚ (
)2017
ثأت ٥ ط
َطتٙو فقض بٞ
٢
ّذاز ٣ ض طث ٤ هؿ طٍقضاعٌ ضز تّمت ٢
ِبٔ
٣ اض
ؾضطث ٣ ْبد٘ا بث .س٘زطو ٗ٤ا
فٞٚػپ ، سٞاٛق ٢ ظا
ٛل طبجتضا ٢
ٔ ٥
ٖب فقض بٞ
٢
ٕٞابث ٥ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ بكفا ٚ ٢ آ ضز تّمت ٤
ٜسٙ
ث ٝ تؾز .سٔآ
ضز محت ٥ خبح ك ٥ بٟ
ؿحسٕحٔ ٚ ٥
ٗ زاػ٘
( 1394 )
ؾضطث ٝث ٣
ٕٞابث فقض طبم٘ طث ضاصٌطثا ُٔاٛف ٥
ت
و
ّذاز َطتٙ
٣
ٕٝ٘ٛ٘
ا ٢ ظا توطق بٞ
٢ صپ ٤
ٝتفط ضز ٜسق
ؼضٛث .تؾا ٜسق ٝتذازطپ ٖاطٟت ضازبٟث قاضٚا
عدت ٤
ٝ
ٚ
ّحت ٥
ُ بٞ
ث زاز ٖبك٘
٥ ضبٍِ ٗ ٤ ل ٓت ٥ ْبٟؾ تٕ
زٛخٛٔ تجؿ٘ ،ْبٟؾ زاسقت ضز ٢
و ـٕخ ٝث لاب و
ُ
اضاز ٣٤
ٚ ظ ٤
ٕٞابث فقض طبم٘ بث ٖب ٥
ت و
ّذاز َطتٙ
٣
ٙقٔ ٚ تجثٔ ٝغثاض ب
ضاز ٢ .زضاز زٛخٚ
ضز فٞٚػپ
ّٔ
ى ٥
ٖب
ٖاضبىٕٞ ٚ (
1394 ) بؾبٙق ٝث ٣٤
ٓئلاف
كٞ
سٙٞزضاس ٠ كٔ زٛخٚ
ى تلا و
ّذاز َطتٙ
٣ ضز
تبؿؾإٔ
غ ٥ فبفت٘اط ٣ بت٘ .سق ٝتذازطپ ٤
ٖبك٘ ح زاز
س٘
بضفا طؾ٘ظا ٢
ٕؾض ٖاضاسثبؿح ٝقٔبخ ٣
ا ٤ ،ٖاط
پ٥ چ ٥
ٌس ٣
٘بٔظبؾ ٣ زٛخٚ ، و
طؿ ٢
ٌ َبمت٘ا ، ٥
ٜس٘ط
سخ ٤
ِبقف ْٚاست طغذ ،ٖزٛث س ٥
،ت حغؾ ض ٤ ؿ ه ٚ
و چٛ
ه ٖزٛث ١ؿؾإٔ
ؾطثبؿح ٣ و ،ٝتقصٌ َبؾ ٜسٙٙ
ث ٓئلاف ظا
ٕٞاب ٥ ؾ ضز فقض طبم٘ زٛخٚ ت ٥
ٓتؿ
و
ّذاز َطتٙ
٣ تبؿؾإٔ
غ ٥ فبفت٘ا ط ٣
زاسّٕل
ٔ ٣ .س٘ٛق
ضز فٞٚػپ
ِّٟاطه٘
٣ ( 1394 ) ُٔاٛف طثإٔ
طث
كرثطثا ٣ ؾطثبؿح ٣
ّذاز ٣ ٢اطث فاسٞا كمحت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
ّٔ ه٘بث ٣ ا ٤ ؾضطث ٖاط ٣
بت٘ .سق ٤ ح
فٞٚػپ وبح ٣
ٝفِٛٔ ضازبٙقٔ ٝغثاض ظا بٞ
٢ ٚ تضبٟٔ
ضٚبٙف ٢ عا بتذبؾ ُٔاٛف ،تبفلا ض
٢ حٔ ٚ ٥ غ ٣
،
ٚ قٛمح اعٔ
٤
،ب فرث ٜظاس٘ا ٚ ٖبؾطثبؿح َلامتؾا
ؾطثبؿح ٣
ّذاز ٣ كرثطثا بث ٣
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣
.تؾا فٞٚػپ طٞبع
٢
ٖاضبىٕٞ ٚ (
1397 ) فسٞ بث
بؾبٙق ٣٤ ق ى ث فب ٥ ةّٛغٔ حغؾ ٚ زٛخٛٔ ـضٚ ٗ
ضبتذبؾ
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ بٟٞبٍتؾز ٢
اطخا ٣٤ ٖبتؾا
ٜسق ْبد٘ا ؼضبف بت٘ ؼبؾاطث .تؾا
٤ فٞٚػپ ح
، ث٥ ٗ
قضٚ
٥ اعخا ةّٛغٔ حغؾ ٚ زٛخٛٔ ت ٢
كت ى ٥
ُ
ٜسٙٞز و
ّذاز َطتٙ
٣
ٜبٍتؾز ضز بٞ
٢ اطخا ٣٤ ٖبتؾا
ٙقٔ تٚبفت ؼضبف ٣
.زضاز زٛخٚ ضاز ٜعٕح طٍ٘اٛت
لاو ٣٤
ٚ فبىؾا ٣
ُنا ( 1397 ) ضز كٞٚػپ ٣ طبجتضا
ث٥
ٗ
ٚ ٤
ٌػ ٣ بٞ
٢
ٕو ٥
ٝت ؾطثبؿح ٣ و ٚ ٥ ف ٥ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ؾضطث اض ٣ س٘زطو بت٘ . ٤ ح فٞٚػپ
زاز ٖبك٘
س٘
ث ظا ٥
ٗ
ٚ ٤
ٌػ ٣ بٞ
٢
ٕو ٥
ٝت ؾطثبؿح ٣
،
ِبٔ مهرت ٣
ٕو ٜظاس٘ا ٚ بضفا ٥
ٝت ؾطثبؿح ٣ بث
و ٥ ف ٥ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ٚ زضاز ضازبٙقٔ ٝغثاض
ٚ ٤
ٌػ ٣ غتٔ بث َلامتؾا ٥
ط اس٘ ضازبٙقٔ ٝغثاض ٝتؿثاٚ
زض .
ٙچٕٞ
٥
ٗ
، بت٘
٤ ح زاز ٖبك٘
س٘
سٔ تضسل ٤
،ُٔبفط ا طث
سقت ٤
ُ ث ٜسٙٙو ث طبجتضا ط ٥
ٗ
ٜظاس٘ا
ٕو ٥
ٝت ؾطثبؿح ٣
ٚ
و ٥ ف ٥ ت
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ .زضاز
اااثش ٥ ح
ٜزاظ
ٖاضباااىٕٞ ٚ (
1399 ) ضز اااكٞٚػپ ٣
،
ُٔاٛف طثإٔ
و طث ٥ ف ٥ ت
ّذاز َطتٙو ٣
بٔطؾ ضاظبث ضز ٤
ٝ
ا اا٤
ٖاط اض
ٝااجتض سااٙث ٢ زطو ساا٘
. ؼبااؾاطث ٤
ٝااتفب بااٞ
٢ فٞٚػااپ
، ااؾطثبؿح ٣
ااّذاز ٣
،
ٕااهت ٥ تبٕ
ساأ
٤
،ٖاط
ااؾطثبؿح ٣
خضبااذ ٣
،
ٕو ٥
ٝاات بااٞ
٢
ٞ ٥ تاائ ساأ
٤
،ٜط
ٝهركٔ
بٞ
٢
ٞ ٥ تئ سٔ
٤
،ٜط ىِبٔ ضبتذبؾ ٥
،ت ضبتذباؾ
اٍٙٞطف ،ضاظباث ٚ تاضطامٔ ُٔاٛف ،توطق ٣
أّ
٣ ٚ
ّحت ٥
ُ
ٖاطٌ
ِبٔ
٣
ٝث تطت ٥ ت
ٝث ُأاٛف ٖاٛٙف طثإأ
طاث
و ٥ ف ٥ ت اّذاز َطاتٙو ٣
ٝاجتض ساٙث ٢ ساق س٘
. ةطاف ٚ
ٖاضبىٕٞ
( 1399 )
ٝث ؾضطث ٣ ثأت ٥ ط اهحت حغاؾ ٥
تلا
بضفا ٢
ٞ ٥ تئ سٔ
٤
ٜط َطاتٙو فقاض طث باٞ
٢ اّذاز ٣
توطق بات٘ .ساٙتذازطپ باٞ
٤ ح فٞٚػاپ ا
٤ ٖباك ٖباك٘
ٔ ٣ سٞز ث ٥
ٗ هحت حغؾ ٥
تلا بضفا ٢
ٞ ٥ تئ سأ
٤
ٜط ٚ
َطتٙو فقض بٞ
٢
ّذاز ٣ توطق افٙٔ ٝاغثاض باٞ
٣ ٚ
ضازبٙقٔ
٢ ز تضبجف ٝث .زضاز زٛخٚ
٤ طٍ
، طتلاباث حغاؾ
هحت ٥ تلا بضفا ٢
ٞ ٥ تئ سأ
٤
ٜط ٝاث فقاض فٞباو
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ طدٙٔ
ٔ ٣ .زٛق
ضز فٞٚػااپ قٔبااخ
٣
ٖاضبااىٕٞ ٚ (
1399 )
ٝااث
ؾضطث ٣ ث ٝغثاض ٥
ٗ
ّذاز َطتٙو فقض ٣
ٚ كح
ٕٝحعِا
ؾطثبؿح ٣ بث س٥وأت ؾ تبعبجتضا طث ٥
ؾب ٣ توطق باٞ
٢
صپ ٤
ٝتفط
ٜسق ٖاطاٟت ضازبٟث قاضٚا ؼضٛث ضز ٝاتذازطپ
سق . ٤
ٝتفب بٞ
٢ أ ٖبك٘ فٞٚػپ ٣
ساٙٞز اث ٥
ٗ فقاض
ّذاز َطتٙو ٣
ٚ كح
ٕٝحعِا ؾطثبؿح ٣ غثاض
ٝ ٚ تجثٔ
ضازبٙقٔ
٢ ؾ تباعبجتضا ٚ زضاز زٛخٚ
٥ اؾب ٣ ،توطاق
ااث ٝااغثاض ٥
ٗ ااّذاز َطااتٙو فقااض ٣
كااح ٚ ٝاإحعِا
ؾطثبؿح ٣ قضت اض ٥ ف
ٔ ٣ ساٙو سفباؾ . ٢
ٚ ٍتاؾز ٥ ط
( 1396 ) ضز كٞٚػپ ٣ ثأت ٥ ط
َطتٙو فقض بٞ
٢ اّذاز ٣
ِطتٙو ٖاضاسٔبٟؾ فبىق ٚ ٣
اضبو طث ٣٤ بٔطؾ ٤
ٝ ضاصٌ
٢
توطق باٞ
٢ صپ ٤ ٝاتفط ٜساق ضازباٟث قاضٚا ؼضٛاث ضز
ٖاطٟت اض ؾضطث ٣ س٘زطو بت٘ . ٤ ح ٖبك٘
ٔ ٣
ٞز اٙ
س ٝاچطٞ
اِطتٙو ٖاضاسٔبٟؾ فبىق ٣
اعافا ٤ ف ٤ ،ساثب اضباوب٘
٣٤
بٔطؾ ٤
ٝ ضاصٌ
٢ اعفا ٤ ف
ٔ ٣ ٤ سثب
ٚ زٛاخٚ تضٛان ضز
َطاتٙو فقاض بااٞ
٢ اّذاز ٣ اا٤ ب اعافا ٤ ف ،ٖآ زاسااقت
اضبوب٘
٣٤ بٔطؾ ٤
ٝ ضاصٌ
٢ اعفا ٤ ف
ٔ ٣ ٤ سثب .
صسرپ اَ
ی صَيصپ
بث
ّنا فؾطپ ٝث ٝخٛت ٣
فٞٚػپ ا ٚ
٤
ٝىٙ
ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ظا 5
ّنا سقُث ٣ ىكت ٥
ُ ،تؾا ٜسق
فؾطپ بٞ
٢ فطف ٣
ٝث تضٛن ش ٤
ُ حطع سق :
1 )
ٝچ فقض بٞ
٣٤ ضز سقُث حٔ
٥ ظ
ِطتٙو ٣ ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
٢ ا ٤
ٖاط از زٛخٚ
ض
؟ز
2 ) فقض ٝچ بٞ
٣٤ سقُث ضز ظضا
٤ ثب ٣ ض ٤ هؿ ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
٢ ا ٤
ٖاط
؟زضاز زٛخٚ
3 ) فقض ٝچ بٞ
٣٤
ُث ضز سق
ِبقف ٥ ت بٞ
٢
ِطتٙو ٣ ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
٢ ا ٤
ٖاط
؟زضاز زٛخٚ
4 ) فقض ٝچ بٞ
٣٤ سقُث ضز تبفلاعا
ٚ تبعبجتضا
َطتٙو ْبؾ٘
بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
٢ ا ٤
ٖاط زٛخٚ
؟زضاز 5 ) فقض ٝچ بٞ
٣٤ سقُث ضز
ِبقف ٥ ت بٞ
٢ بپ ٤ ك ٣ ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
٢ ا ٤
ٖاط
؟زضاز زٛخٚ
شير صَيصپ
ٝث
ٛؾٙٔ
ض تؾز ٥ ثب ٣
ٝث فسٞ
فٞٚػپ
، ٤
ٙق ٣
بؾبٙق ٣٤ طٍِبثطغ ٚ ٢
فقض بٞ
٢
َطتٙو ْبؾ٘
بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
ْبٌ
بٞ
٣٤ ع ٣
ٔ ٣ زٛق
ٝو ضز
ٝٔازا
طكت ٤ ح
ٔ ٣
ٛق
٘ س :
سررب ی شراسگ اَ
ی سرباسح ی لمع ی تا ی کواب اَ
ٝث ضٛؾٙٔ
بؾبٙق ٣٤ فقض بٞ
٢ ْبؾ٘ ضز زٛخٛٔ
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث
،بٞ
ـضاعٌ
بٞ
٢ ؾطثبؿح ٣
ف
ّٕ
٥ تب ٣
ٟت ٥
ٝ
ٜسق ع ٣
َبؾ بٞ
٢ ذا ٥ ط
، ؾضطث ٣
ٚ
ٌٛ
٤
ٝ بٞ
٢
ِٚا ٥
ٝ جاطرتؾا ٖآ ظا س٘سق
. زضٚبتؾز
ّنا ٣ ا ٤
ٗ
ّٝحطٔ
ٍِٛا ٢
ٟٔٛفٔ
٣
ِٚا ٥
ٝ فقض بٞ
٢
َطتٙو ْبؾ٘ ضز زٛخٛٔ
بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
تؾا .
ٍبحاصم اب
ناگربخ
ٝچطٌا ٝقِبغٔ
ٌ ـضاع بٞ
٢ ؾطثبؿح ٣
ّٕف ٥ تب ٣
ٝث
ٖاٛٙف ٤ ى ٣
ّنا ـثبٙٔ ظا ٣
ٙق بؾب ٣٤ فقض بٞ
ٕٞا ٥ ت ،زضاز بٟٙت تؾز ـجٙٔ
٥ ثب ٣ ٝث فاسٞا فٞٚػپ
تؿ٥٘
.
ٔ ٣
ٖاٛت بث ث
ٝ
ٌضبو ٥ ط ٢ بؾ ٤ ط بٞضاعثا ٢
ـٕخ ضٚآ ٢ بؾ ،ٝجحبهٔ سٙ٘بٔ ٜزاز ٤
ط اعخا ٢ زب٘
٤
ٜس
ٜسق ٝتفطٌ
٤ب طتؿث ظا ٝتؾبذطث فٞٚػپ
بؾبٙق اض ٣٤
بٙغ طث ٚ ٢
فٞٚػپ زٚعفا
. ث
ٝ
ٌضبو ٥ ط ٢ ٝجحبهٔ
اضاز ٢ اعٔ
٤ب ٣٤ بغق٘ا ٖٛچ ف
صپ ٤ ط ٢
، زاظآ ٢ تؿو ضز
تبفلاعا ٠ضبثضز
تبفٛضٛٔ
ـٕخ ٚ ضٟٛؽٛ٘
ضٚآ ٢
ٔظ ضز ٜزاز ٥
ٝٙ
ثطدت ٥ تب
ٝجحبهٔ
تؾا ٖبٌس٘ٛق
،٣ئبغف(
1394 .) طث
ٕٞ
٥
ٗ ؼبؾا
، ضز فٞٚػپ طضبح
ٝجحبهٔ
بٞ
٢ ٘ ٥
ٕٝ
ضبتذبؾ ٤
ٝتفب تضٛن ٖبٌطجذ بث
ثطدت ٝث ٝخٛت بث بت تفطٌ
٥ تب اطق ٚ ٖب٘آ ٤
ظ
ه٘بث بٞ
٢ بؾ ،ضٛكو ٤
ط فقض بٞ
٢ ْبؾ٘ ضز زٛخٛٔ
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
ػبحِ
ٛق
٘ س .
حارط ی
ٍماىطسرپ
ٝٔبٙاااكؾطپ اااحاطع
٣
ٜساااق ضز ا ااا٤
ٗ فٞٚػاااپ
س٘ضازطثضز ٠
ٝفٕٛدٔ
ا ٢ ظا
ٌٛ
٤
ٝ بٞ
فقض(
)باٞ
تاؾا
دؾبپ ظا ٚ كفاٛٔ طؾ٘ بت سق ٝتؾاٛذ ٜسٙٞز
٤ب فِبرٔ
زٛذ ٠ضباثضز تلااإاؾ ٔ تاِبل ضز اض ٝاحٚطغٔ
ا٥
ٖاع
ٕٞا ٥ ت طٞ
ٌٛ
ا٤
ٝ باهتذا باث تٔا ل
ا٥ ظب ٢ ظا 1 بات 7
ْلافا سٙو . ٝٔبٙاكؾطپ ُىاكتٔ
ظا
ٚز فارث تاؾا
؛
فرث تؿر٘
ُٔبق فؾطپ بٞ
٢ ٔٛإف ٣ ٝاو تاؾا
تباافلاعا ٣ لٛااهذضز
ٔ اا٥
ٖاع ااهحت ٥
،تلا ٝتااقض
هحت ٥ّ
٣ ضباو ٝمثباؾ ٚ ٢
فاؾطپ ٓٞاطاف ٖبٌس٘ٛاق
ٔ ٣ زظبؾ فاؾطپ ُٔباق ْٚز فرث . باٞ
٢ اههرت ٣
عٌسٙچ ٤
ٝٙ
ا ٢ فٞٚػاپ ؿٛاضٛٔ باث ٝاغثاض ضز ٤
اٙق ٣
فقض بٞ
٢
ْبؾ٘
َطتٙو بٞ
٢
ّذاز ٣ ه٘بث بٞ
.تؾا
شير فلد ی زاف
41ی
اطث ٢ تؾز ٥ ثب ٣ فاسٞا ٝث ا٤
ٗ فٞٚػپ ـٚض ظا
فِز ٣ ظبف ٢ فِز ـٚض .تؾا ٜسق ٜزبفتؾا ٣
ؿبٕخا طث
ٖبٌطجذ طؾ٘
لٛهذضز ٤
ه ىت ّٝئؿٔ
٥
ٝ زضاز
٣٤بقبپ(
،زاظ 1386 .) ُىق 1
ْبٌ
بٞ
٢ اطخا ٢ ـٚض فِز
٣ ظبف ٢ اض
ٖبك٘
ٔ ٣ سٞز .
لکض 1 . گ ما اَ
ی ارخا ی ىکت ی ک فلد ی زاف ی
Figure 1. Steps to implement fuzzy Delphi technique
ٝث ٝخٛت بث ُىق
1
،
ٔ ٝؾحلأ
٣ زٛق اطث ٢
اطخا ٢ ضٍِٛا ٤
ٓت
ٙىت ٥ ه فِز ٣ ظبف
،٢ بث تؿر٘
٤ س
ع ٥ ف ظبف ٢ جؾبٙٔ
٣ اض اطث ٢ ظبف ٢ ظبؾ ٢ تاضبجف
ٔلاو ٣ دؾبپ
ٖبٌسٙٞز
ٝقؾٛت زاز . ضز ث ٥
ٗ ؿاٛ٘ا زاسفا
ظبف
،٢ ث ٥ طتك ٤
ٗ ظبف زاسفا اض زطثضبو ٢
ثّثٔ
15٣ ٚ
ٝم٘ظٚش ا ٢ س٘ضاز ،ٖاضبىٕٞ ٚ ٣ج٥جح(
1393 .) بث
ظ زطثضبو ٝث ٝخٛت ٤
زب تبجؾبحٔ َٟٛؾ ٚ ٣
ـٚض
ثّثٔ
٣
، ظبف زاسفا ظا ٢
ثّثٔ
٣ ا ضز ٤
ٗ ٜزبفتؾا فٞٚػپ
ٔ ٣ زٛق .
ضز ظبف زاسفا ظا ٜزبفتؾا تضٛن ٢
ثّثٔ
٣
،
ٖبٌطجذ
بپ ٖاطو تِبل ضز اض زٛذ تاطؾ٘
٤٥
،ٗ
ُٕتحٔ ضاسمٔ
لابث ٖاطو ٚ
ٝئاضا
ٔ ٣ سٙٞز ،٣ئبغف(
1394 .) زسف
ظبف ٢ ثّثٔ
٣ ٤ ه ظبف زسف ٢ زسف ٝؾ بث ٝو تؾا
مح ٥ م ٣
ٝث تضٛن
F= (L,m,u)
بٕ٘
٤ ف
ٔ ٜزاز ٣ زٛق .
بث ٝو لابث ٖاطو
ٔ ٜزاز ٖبك٘u
٣
،زٛق ث ٥ ك ٥
ٝٙ
زبمٔ
٤ ط ٢
ظبف زسف ٝو تؾا ٢
ٔ F
٣ س٘اٛت تذا ٥ ضب ٖاطو .سٙو
بپ ٥٤
ٗ بث ٝو ك٘ L
ٔ ٜزاز ٖب ٣
،زٛق
ٕو ٥
ٝٙ
زبمٔ
٤ ط ٢
ظبف زسف ٝو تؾا ٢
ٔ F
٣ س٘اٛت تذا ٥ ضب .سٙو ضاسمٔ
،m
ُٕتحٔ ضاسمٔ
٤ ه ظبف زسف ٢ ـثبت .تؾا
ٛضف ٤ ت ٤ ه ظبف زسف ٢ ثّثٔ
٣
ٝث تضٛن ظ ٤ ط :تؾا
زسف ظبف ٢ ثّثٔ
٣
F= (L,m,u)
بضف ضز ٢ ؾسٙٞ
٣
ٝث تضٛن ظ
٤ ط بٕ٘
٤ ف
ٔ ٜزاز ٣ زٛق ٚ ٣ج٥جح(
،ٖاضبىٕٞ
1393 .)
ع ٥ ف ظبف ٢ ثّثٔ
٣ اطث ٢ مٔ
٥ ؼب ٝخضز تفٞ
ِ٥ تطى ث ضز ٥
ٖب
ٕٞا ٥ ت مذبق ا ضز بٞ
٤
ٗ فٞٚػپ
ٝث تضٛن
ٜضبٍ٘
1 تؾا ٜسق ٝئاضا ٚ ٣ج٥جح(
،ٖاضبىٕٞ
1393 .)
ٌراگو 1 . زاف داذعا ی ثلثم ی ط لداعم ی ف ل ی ترک ۷
ٍخرد
ًلأبو
ٕٞا بث ٥ ت ذ ٥ّ
٣
ٟٓٔ
ٟٓٔ
ظؾٛتٔ
ٓو
ٕٞا ٥ ت ذ ٥ّ
٣
ٓو
ٕٞا ٥ ت
ًلأبو ث ٣
ٕٞا ٥ ت
( 9،1،1 / 0 ) ( 9،1 / 75،0 / 0 ) ( 9 / 75،0 / 5،0 / 0 ) ( 75 / 5،0 / 3،0 / 0 ) ( 5 / 3،0 / 1،0 / 0 ) ( 3 / 1،0 / 0،0 ) ( 1 / 0،0،0 )
تؾبٙٔ ف٥ع ٣٤بؾبٙق ٢ظبؾ ٢ظبف ٢اطث
٣ٔلاو تاضبجف ط٤زبمٔ ٢ظبف ـ٥ٕدت
ٜسق ٢ظبف ط٤زبمٔ ٣٤ازظ ٢ظبف
ٝ٘بتؾآ تسق ةبرت٘ا بٞ مذبق َبثطغ ٚ