Marine Protected Areas In Area Beyond National Jurisdiction, Tool For Conservation Of
Biodiversity
(Type of Paper: Research Article)
Kosar Firouzpour*
Abstract
Biodiversity is the source of human life on Earth and includes microorganisms, plants and animals that live and communicate in water, land and air. At present, human activities at sea are not limited to areas under the national jurisdiction but also extend to areas beyond the national jurisdiction, and unfortunately the destructive effects of traditional and emerging activities have raised growing concerns about ocean health and biodiversity. Clearly, the loss or damage to the body of biodiversity poses serious challenges to the survival of human life on Earth, and addressing this important concern in the international arena will require immediate action to preserve and sustainably use it. Therefore, planning and implementation of environmental and ecological-based management projects in order to protect and sustainable use of biodiversity, such as applying new approaches in creating marine protected areas that can improve the efficiency of biodiversity conservation and marine management, is necessary. Accordingly, the purpose of this study is to examine the conceptual analysis of these areas by examining existing international documents and then to evaluate regional initiatives and related international regulations in this area and the challenges in achieving this important goal.
Keywords
Biodiversity, Marine protected areas, Regional initiatives, Law of the sea.
___________________________________________________________________
* Ph.D. in International Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
Email: [email protected]
Received: September 3, 2020 - Accepted: December 6, 2020
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
تظافح قطانم ،یلم تیحلاص زا جراخ قطانم رد ییایرد ۀدش
یتسیز عونت زا تظافح یارب یرازبا
( ملع :هلاقم عون _ ی
شهوژپ )ی
روپزوریف رثوک
*
هدیکچ
رد رصع رضاح لاعف ی ت اه ی یرشب رد اهایرد دودحم هب قطانم تحت تیحلاص تتسین
هتکلب هتب
قطانم جراخ زا ۀزوح تیحلاص یلم
زین یرست هتفای و رثا نینچ برخم تیلاعف
ییاه هب یتنارگن
هدنیازف رد ۀنیمز تملاس قا ی سونا اه و عونت یتسیز دوجوم رد نآ هدش رجنم تسا
. یهیدب تسا
ناصقن ای بیسآ رب رکیپ عونت موادت یتسیز تایح
ناسنا رب ۀرک نیمز ار اب لاتچ یاته یدتج
هجاوم یم دزاس هک دنمزاین مادقا وف یر هب روظنم ظفح و ۀدافتسا رادیاپ زا نآ دهاوخ نتیازا .دوتب
ور یارجا حرط یاه رب ینتبم ز
ی تس موب تتتافح قطاتنم داجیا ریظن دتناوتب هتک ییاتیرد ۀدتش
تسیز تیریدم نآ قتیقحت نتیا ادته ساتسا نیا رب .دراد ترورض دهد اقترا ار اهایرد یطیحم
هک تسا بوچراچ اه تتافح قطانم یتاررقم ی ۀدش
دانسا رد ار ییایرد بی
ن للملا یا هتقطنم و ی
زا جراتخ قطاتنم رد ار مهم نیا ندش ییارجا ۀوحن دوجوم یاه لاچ یسررب اب و دنک لیلحت .دنک یبایزرا یلم تیحلاص ۀزوح
ناگژاودیلک
تاراکتبا هقطنم قوقح یتسیز عونت یا نیب
للملا تتافح قطانم اهایرد .ییایرد ۀدش
___________________________________________________________________
* ناد ۀتخومآ نیب قوقح یرتکد شناد یسایس مولع و قوقح ۀدکشناد للملا
ناریا نارهت نارهت هاگ .
Email: [email protected]
:تفایرد خیرات 13
/ 06 / 1399 - :شریذپ خیرات 16
/ 09 / 1399
همدقم
عونت و هنوگ نژ حطس رد یگدنز عونت یتسیز تسیز
موب یدتیلک یاتهدرکلمع زا هتک تسا زی
تتس موتب
اتفیا نیتمز حطتس رد یگدنز یرادیاپ رد ار یساسا قن و هدرک تیامح تم
ی دتنک
(Kohona, 2011: 3)
.
قا ی سونا اه یب زا 70 دصرد حطس نیمز ار رد دنرادرب و یگدتنز رد نیتمز زا اتهایرد عورتش تم ی دوتش .
ب ه رگید ترابع قا
ی سونا اه نابزیم عونت یعیسو زا یگدنز ییایرد هلمج زا ناهایگ جنفسا اه و دوجو یتمین
زا هنوگ اه ی یروناج و نماض یاقب یگدنز رد نیمز دنتسه . ثأت ی تار ناتسنا یتحم رتب تتسیز
یتعیبط
ۀقباس ینلاوط اما دراد ماگنه ی هک تیعمج مک و کبس یگدنز یتنس دوب ثأت ی ر رتشب تب ر تتعیبط اتبتسن
مک دوب . هنافسأتم یط نامز هرهب رادرب ی زا عبانم رب ایرد و نیمز رثا تشاذگ هتک ییاج ات هزورتما
ناتگمه
رب نیا دنرواب هک یتحم تتسیز ییاتیرد و عباتنم نآ اتب تادتیدهت یناتسنا
یتواتفتم رتیظن یریگیهاتم
جارختسا عبانم و یگدولآ یشان زا ۀیلخت هلابز یناریتشک و
...
م دنهجاو . ماتگنه ی هتک ناتسنا اته تبتسن هتب
ثأت ی تار برخم دوخ هاگآ دندش شلات اه یارب تتافح زا یتسیز عونت زاغآ ییایرد
دش . ازا ی ن ور ترورتض
یتامادقا یارب لرتنک لاعف ی ت اه رد قا ی سونا اه و تتافح زا زی هاگتس اه ی ییایرد مهم ۀقباتس ینلاوتط دراد
تتافح اب و زا
هنوگ اه ی صاخ ۀدیا و نییعت قطانم .تتسا هارمه صاخ هتب
روتط لاتثم ماتظن یتنارمکح
ییایرد یتنس رد سونایقا مارآ لماش یقطانم تسا هک یریگیهام رد
نآ زاجم تسین و رد زی هاگتتس اته ی
صاخ تیدودحم یریگیهام
یلصف دوجو دراد یازتفا و یرواتنف تفرتشیپ اتب.
راتشف رتب قا تی سونا اته
ترورض تتافح زا یحم تسیز یایرد ی راکشآ دش . هزورما لاوز هنوگ اه ی صاخ دوهتشم تتسا و رتطخ
تملاس زی تس موب اه رد حطس عیسو یندتشنراکنا تتسا
و عباتنم ییاتیرد هدتنز و هدتنزریغ تتحت ثأتت ی ر
لاعف ی ت اه ی یناسنا رد ۀجیتن بیرخت یتحم تتسیز دنتتسه . رد یتخرب دراوتم رتیظن بیتسآ هتب تک
قا ی سونا اه هب لیلد یناریتشک ای
ۀعسوت زی تخاسر اه ی ییاتیرد و تراتسخ یلحاتس میقتتسم
تتسا و رد
یدراوم ریظن تارییغت بآ ییاوهو و تراسخ یرگشدرگ میقتسمریغ
تتسا . رد رتتشیب دراوتم تسآ ی ب اته
یشان زا لاعف ی ت اته ی یناتسنا تتسا نیارباتنب هار لتح نآ رد تیریدتم حیحتص و تتتافح زا هتنوگ اته و
زی هاگتس اه ی نانآ تسا . شلات اه ی هیلوا رد نیا هزوح ریظن نویسناونک ب
ی ن للملا ی تاررتقم لاو اته 1946
رب تظفاحم زا هنوگ اه ی صاخ کأت ی د تشاد دتنچره اتب یازتفا لاوز هتنوگ اته ی ییاتیرد یاتهدرکیور
یرگید دننام
« قطانم تتافح ۀدش ییایرد
» هب ناونع یرازبا یارب تتافح زا هتنوگ اته ی ییاتیرد هتب راتک
هتفرگ دش . لیلد داجیا چ بوچرا اه ی قطانم تتافح ییایرد ۀدش ظفح
هنوگ اه و زی هاگتس اه ی نآ تتسا
هکارچ قطانم یصاخ زا ایرد هب لیلد هکنیا هاگتسیز هنوگ اه ی دتنردان و تسوت هتنوگ اته ی رجاتهم یارتب
لثم دیلوت و
هیذغت هدافتسا م ی دنوش زا تیمها ازف ی هدن ا ی دنرادروخرب .
موهفم قطانم تتافح هدش نیتلوا
راب رد طابترا اب یکشخ داجیا دش و نوتسا ولی هب1
ناونع نیتلوا راتپ یتلم ناتهج تتبث دتش . ایلارتتسا
___________________________________________________________________
1. Yelloston
نیمود هقطنم رد ناهج ار رد لاس 1879 اب مان لایور یلم راپ ا1
ملاتع درتک . قطاتنم ییاتیرد رد نتیا
راپ ترهش یمک دنراد و زا نیا ثیح دیاش ناوتب نآ ار نیلوا ۀقطنم تتافح د ۀدش ییایر .دیمان
قوقح قن یمهم رد تتافح زا یحم تسیز ییایرد دراد و نیا مهم ار هب دنچ قیرط ماتجنا
م ی دهد . قوقح م ی دناوت لاعف ی ت اه ی یسونایقا ار ماظن دنم دنک یماتظن یارتب تتتافح زا هتنوگ اته
داجیا دنک و راکوزاس داجیا قطانم تتافح ییایرد ۀدش ار
نییعت دنک . نیا اب هلاقم موتهفم هتب هراشا
نارحب و زورما یایند رد نآ یاهدرکراک یتسیز عونت بی
ن للملا نآ یور یتپ تادتیدهت زا یشان ی
عورش م ی دوش و سپ زا نآ اب لیلحت قطانم تتافح ییایرد ۀدش و
یسررب تاعوضوم ینف
ترورض
داجیا قطانم تتافح نییبت ار ییایرد ۀدش م
ی دنک . اتب هتمادا رد لتیلحت
امح تی ت اته ی رد دوتجوم
قوقح ب ی ن للملا اهلأخ ی میژر ینونک و ۀوحن تیریدم بسانم نآ یبایزرا م ی دوش .
نآ یور شیپ تادیدهت و یتسیز عونت
هدیمان مه یکیژولویب عونت یهاگ هک یتسیز عونت م
ی دوش هژاو ا ی عوتنت یتصوت یارتب هتک تتسا
یاهدحاو رد و نیمز یور رب یگدنز کچوک
رت دننام زی تس موب تسا هدافت تم ی دوتش . یارتب هژاو نتیا
عونت هنوگ اه هب زین راک یم دور . یصوت یارب نینچمه هژاو نیا زی
تس موب اه ی هتک ییاتج رد عونتم
تسا نکمم ناگرا
ی مس اه ی هدافتسا دوش تفای هدنز م
ی دوش علاطم . ۀ تعلاطم عتقاو رد یتسیز عونت ۀ
جنز ی هر اه ی و ییاذغ زی تس موب اه ی کیور .تسا نآ هب طوبرم یدرکلمع در
أت یی د م ی دنک هک هنوگ اته
و دتتنراد دوتتخ یکیژوتتلویب تاتتعامتجا رد یتتمهم تتقن اتتب
هدتتنزریغ و هدتتنز تادوتتجوم ریاتتس رد
طابترا ا دن
(Colwell, 2009: 12)
رد لاتس نوتیلیم اهدتص لوط رد ناروناج و ناهایگ.
جنز تی هر اته ی
و هنوگ کیتنژ عونتم و بترم زی
تس موب لماکت ی هتفا دنا نم زا و رظ ناسنا سانش ی رایتسب عوتنت نتیا
مهم ی تسا یتکتم عوتنتم یتعیبط عباتنم هب یتعنصریغ و یتعنص یرهش و ییاتسور ندمت اریز
ریخذ عونتم ناروناج و ناهایگ .تسا ۀ
لیکتشت ار عماوج رتشیب ماخ داوم و عماوج مامت ییاذغ تم
ی
دنهد و عسوت یارب کیتنژ عبانم لماش ۀ
نکت و تعنص وراد یزرواشک یژولو
م ی دوش تعیبط عونت .
نادنمتشناد و نادتنمرنه ماتهلا عتبنم تلتخم راودا لوتط رد هک تسا قوذ و ییابیز یارب یعبنم تسا هولاع . عونت نیا رب هنوگ
اه ی یرورتض نیتمز یکیژوتلوکا لداتعت ظتفح یارب یروناج و یهایگ
هن یعونت نینچ ظفح عقاو رد .تسا یارب اهنت
نی اهزا ی مزلا تیرشب یرورض تسا
ظتفح یارب هکلب
نیمز یور رد یگدنز زا تیامح ماظن .تسا یتایح
ازا ی ن ور هد دنچ لوط رد ۀ
ریخا و نادنمتشناد
هجوت تسیز یحم ناصصختم و
ی هژ ا ی تشاد یتسیز عونت ظفح هب ه
ا ۀداتم رد یتتسیز عوتنت .دتن 2
لاس رد دحتم للم یتسیز عونت نویسناونک 1992
.دش یرعت
« نایم عونت ناگرا
ی س م اته ی زا هدتنز
ریاس و ییایرد ینیمز لماش عبانم یمامت زی
تس موب اه ی عومجم و یزبآ ۀ
زتج اتهنآ هک یکیژولوکا ء
رد عونت لماش هک دنتسه نآ هنوگ
اه نیب و هنوگ اه و زی تس موب تسا
» .
___________________________________________________________________
1.Royal Nationa Park
هب نیمز یور رب یگدنز عونت یتسیز عونت لیلد
لاعف ی ت اه ی ایند رسارس رد یناسنا هتب
روتط
وم یشحاف عقاو رد .تسا هتفرگ رارق دیدهت در
ز ی تس موب اه ی تحت نیمز ثأتت
ی ر یرتشب تامادتقا
تتسا هدز نیتمخت تحو تایح یناهج نویساردف یوس زا هدنز ناهایگ شرازگ .دنتسه
(The
living Planet Report, 2016: 2)
تیعمج هک هدنرپ
اه و نارادناتسپ هام
ی اه لاتس زا 1970 اتت
2012 58 اد هاک دصرد قباطم .تسا هتش
تسررب ی اته ی تمز ی ن تسانش ی اتکیرمآ هتغابروق اته
کلومرام اه و وخ اه تعرس اب هدنهدرادشه
ا ی دنتتسه اتکیرمآ رد یدوبان لاح رد
(J.Adams
et al., 2013: 8)
. زا یب 40 تعرس اب هغابروق هنوگ 2.7
هاک هنلااس دصرد م
ی ی دبا عتقاو رد .
هب راذگ لاح رد ناهج هرود
ا ی زا ضارقنا هنوگ اه ی نآ زا یکاتح تابتساحم یتخرب .تتسا هدتنز
هنلااس هک تسا 27000
نیب زا ایند رد هنوگ م
ی دور نادب هنازور هک انعم 74
تسد زا ار هنوگ م
ی
هد ی م رد یدوباتن یتعیبط خرن زا رتشیب راب نارازه یدوبان خرن نیا . شرازتگ
اته ی لیتسف ی تتسا
(J.Adams et al., 2013: 8)
شرازگ اه ی یور رتب یگدتنز خیرات رد هک تسا نآ زا یکاح یلیسف
:تسا هداد خر هدرتسگ یدوبان جنپ نیمز 450
لبق لاس نویلیم 359
لبق لاس نویلیم 248
لبق لاس نویلیم 200
و لبق لاس نویلیم 65
هتکنیا لتیلد هتب رخآ دروم هک لبق لاس نویلیم
یدوبان اب اد
ی اهروسان هدوب هارمه
هتخانش ام یارب نازیم و للع .تسا هدش
دوبان ی اته ی هتتشذگ
رارق ثحب دروم نادنمشناد سوت م
ی گ ی در تبرجت لاتح رد نیمز هکنیا لیلد دندقتعم یرایسب ۀ
هرود نیمشش دوبان
ی تساه تسا مدرم یگدنز نردم کبس
(Wilson, 2003: 5)
.
تتسا یرورتض یرتشب عتماوج بتسانم درکلمع یارب یتسیز عونت و
عباتنم عوتنت هتب اتم یارتب
پی تفرش اه ی روانف نیمز رد یملع و ی ۀ
لرتنک یزرواشک تفآ
اه زا یریگولج یزاسوراد بی
راتم ی اته
عسوت ۀ یفصت و یگدولآ لرتنک تعنص ۀ
هلابز اه ی نامه .میدنمزاین انرطخ یناتهج نویسیمک هکروط
دنیآ نتم رد هعسوت و تسیز یحم ۀ
ارتب عوتنتم یکیژوتلویب عباتنم درتک ناتیب ام رتشم ظتفح ی
زی تس موب لکتش هتب هتعماج دتنورب نیتب زا رتگا و دنتتسه یرورتض نآ یعیبط یاهدرکلمع و نیمز
تشاد دهاوخن دوجو نآ یزورما
(Ehrlich, 1981: 7)
ییاتج یریسمرگ قطانم رد یتسیز عونت ظفح.
هک لگنج اه هرخص اه ی ریاس و ییایرد یحم یناجرم زی
تتس موتب اته دودتح 80 دتصرد هتنوگ اته ی
ناهج ار مأت ی ن م ی دننک عبانم نیا نتفر نیب زا .تسا یرورض رایسب ثأت
ی ر دتنیآ رتب یتبرخم ۀ
تیرتشب
م ی دراذگ یاهوراد شک تسا نکمم و هزجعم
اسآ دتیاوف .دنک نکممریغ ار زدیا و ناطرس نامرد یارب
مدقم رد یتسیز عونت ۀ
یتسیز عونت نویسناونک 1992
زین هچرگا .تسا هتفرگ رارق هراشا دروم دوجو
زا یرایسب درکلمع و تیهام هنوگ
اه ماهبا دولآ تسا رد یتتسیز عونت یاسرف هک دندقتعم نادنمشناد
عماج لیلد نیمه هب .تسا دشر لاح ۀ
ب ی ن للملا ی دیاب همانرب اه یی تعرتس هاتک ای ظفح یاتسار رد
دریگب رظن رد نآ بیرخت
(Wolf, 1987: 11)1
.
___________________________________________________________________
1 ناونع اب هدنسیون نیا زا رگید ۀلاقم هب رتشیب ۀعلاطم یارب .
« زا جراخ قطانم رد ییایرد یتسیز عونت زا تتافح
قطانم فیرعت تظافح
دش ۀ ییایرد
ده تتافح قطانم ا و یتسیز عونت زا تیامح ییایرد ۀدش
ز ی تس موب اه ۀتقطنم کتی ییایرد ی
تیامح قطانم صوصخ رد یناهج صخشم یرعت هچرگا .تسا صاخ درادن دوجو ییایرد ۀدش
1
یقرتش لامتش ییاتیرد تتسیز یتحم زا تتیامح نویسیمک یتسیز عونت ۀتیمک نیا دوجو اب تتافح قطانم سلطا سونایقا ۀدش
ار ییایرد ای
ن هنوگ :تسا هدومن یرعت
هناریگشیپ ای یبایزاب یتیامح یتتافح تامادقا هک ییایرد ۀقطنم رد لخاد ۀقطنم کی هب
روتظنم
زا تتافح و تیامح هنوگ
اه زی هاگتس اه زی تس موب اه ییاتیرد یتتسیز یحم یکیژولوکا یاهدنیارف ای
قوقح قباطم بی
ن للملا داجیا اجنآ رد هدش
ا دن
. (OSPAR 10/23/1, Annex 7: para.1.1)
ۀهد هب یقطانم نینچ داجیا هچرگا 1940
مرب ی
2ددرگ ات نیا دوجو اب ۀتهد
1970 هتجوت
نویسناونک .تشادن دوجو موهفم نیا هب یقوقح بلاات
اه مهم ی بی ن تللملا ی 1970 نویتسناونک(
نیا زا یکی )رسمار لاثم
تساه دنب . 1 ۀدام 2 تسمار نویسناونک زا کتیره ر
تتلود اته ار وتضع ی
یم مزلم ینیمزرس ورملق رد مهم بلاات هک درک تتسرهف رد جرد یارتب ار شا
بلااتت اته متهم ی
بی ن للملا دنب قباطم .دنک نییعت ی 1
ۀدام 3 تتوم دتهاعتم نیفرتط دتنا
هتشقن اته یحلاتصا ی
بلاات اه هب ار تسارح و ظفح هک دنراذگ ارجا دروم هب و دننک میظنت یوحن ات
بلا اه رد جردنم ی
و تسرهف تح
ی رودقملا هرهب رادرب نیتنچ .دتننک لیهتست دوتخ نیمزرتس رد ار اتهنآ زا حیحص ی
بلاات اه دنب هب هجوت اب یی 1
ۀدام 1 دنب و 1 ۀدام 2 م ی دنناوت .دنتشاب هتتشاد یلحاتس قطاتنم
ابیرقت 48 زا دصرد ناکم اه صخشم ی حاتس تخ لماتش رتسمار نویسناونک اب قباطم هدش
و یل
ناکم اه نتسه یی د ییایرد رصانع نمضتم هک دنا
.(Gland, 1999: 4)
تتافح قطانم اب بترم موهفم کی ار ییایرد ۀدش
م ی ناوت ارتیم زا تتیامح نویتسناونک رد
و یتعیبط ارتیم زا تتیامح نویتسناونک نتیا ادته .دوتمن هتظحلام یناتهج یگنهرف و یعیبط هلمج زا یگنهرف زی
هاگتس اه ی هنوگ اه زا هتتسجرب یناتهج شزرا زا هتک تتسا یهایگ و یناویح ی
.دنرادروخرب یتتافح ای یملع هاگدید دنب ساسارب3
1 ۀدام 11 هتک تتسا مزتلم وتضع تتلود رته
لیکتتشت کلاوتتما تتتسرهف ورتتملق لتتخاد رد هتتک ار یتتعیبط و یتتگنهرف ارتتیم زا یتتشخب ۀدتتنهد
یلم تیحلاص ۀزوح
» د یمومع قوقح تاعلاطم ۀمانلصف ۀرو
50 ش 3 دینک عوجر .
1 یرعت . لیذ یکی زا یرعت ییاه تسا هک سوت ۀیداحتا ب ی ن للملا ی تتافح زا تعیبط هئارا :دش
« هقطنم ره یا
نایم رزج و دم ای ریز دم اب بآ یاه نآ و و ی گژ ی اه ی یهایگ یروناج یخیرات و یگنهرف هک اب نوناق ای ریاس
یاهرازبا رثؤم هب روظنم تیامح زا مامت ای یتمسق زا یحم تسیز نوماریپ نآ تتافح م ی دوش . .»
G.Kelleher (ed), Guidelines for Marine Protected Areas (Gland, IUCN-The World Conservation Union,1999), p. xvii and p. 98
2. C.f. the 1940 Convention on Nature Protection and Wildlife Preservation in the Western Hemisphere (Article2). 161 UNTS p. 193. Entered into force in 1942
3. See Article 2.
ینیمزرس عقاو شا هدش دنا شزرا زا و ۀتسجرب
دروخرب یناهج میدتقت یناتهج اریم ۀتیمک هب دنرا
.دنک مک ی ۀت لاوما زا یتسرهف سپس روبزم کشت
ی ل ۀدنهد ناوتنع تتحت یتعیبط و یتگنهرف اریم
یارتب .دنراد رارق اهایرد ۀدودحم رد یثاریم ناکم نیدنچ .درک دهاوخ داجیا یناهج اریم تسرهف هنومن م ی ناوت هب د ی ۀراو )ایلارتسا( یناجرم گرزب د
ی ۀراو م و ناتملآ( نداو یایرد )زیلب( زیلب یناجر
هاگهانپ )دنله گنهن
اه و )کیزکم( ونیاکزیو لِا هرخص
اه .درتک هراشا )نیپیلیف( اهاتابوت یناجرم ی
1
رد ۀهد 1980 تتافح قطانم ییایرد ۀدش
هب روط .دندتش جرد یتفلتخم تادتهاعم رد یتنوزفازور
رد هچرگا ۀهد
1970 تتافح قطانم رتشیب رد ۀدش
قطاتنم هتب کتیدزن ینیمزرس یایرد رد ییای
نیا دوجو اب دندوب هدش عقاو یلحاس ۀنماد
رد قطانم ییایفارغج ۀهد
1980 هتب نآ دعب و ۀتقطنم
نامه نیا زا هتشذگ .دومن ادیپ یرست زین یداصتقا یراصحنا زاتین درتک میهاوخ ثحب ادعب هکروط
تتتافح قطانم داجیا هب یاتهورملق رد ییاتیرد ۀدتش
یارواتم ییاتیرد ۀدودتحم
یتلم تیحلاتص
تسا هتفرگ رارق ثحب دروم لتخم عماجم رد نینچمه .
ژاو یتتسیز عوتنت نویسناونک ۀ
عتسوم رتت
قطانم تتافح هدش ۀدام رد ار 2
ا ی ن هنوگ تیرعت قطانم :درک یرعت دتش
ۀ یارتب هتک ییاتیفارغج
صخشم یتتافح اادها ققحت
تیریدم و دنمنوناق یحارط هدش
دنا . رد میمتصت
VII/5
سنارتفنک
رد اضعا 2004 زوتح رد هژتیو یتنف ناصصختم هورگ یرعت هب ۀ
قطاتنم تتتافح دتش ۀ و ییاتیرد
شرازگ رد جردنم یلحاس 2003
دتش عاتجرا ناتنآ
.(UNEP/CBD/SBSTTA/8/INF/7)
نتیا رد
هدمآ شرازگ تسا
قطنم کی : ۀ
اتب هارمه ییایرد یحم رواجم ای نورد بآ
اته ناتهایگ و ناروناتج
و ی گژ ی اه ی یاهرازبا ریاس ای یراذگنوناق سوت هک یخیرات و یگنهرف رثؤتم
ارتع هتلمج زا ظتفح
م ی دنوش اارطا هب تبسن یرتشیب تیامح زا ییایرد و یلحاس یتسیز عونت هک رثا نیا اب هرهب
دتنم
.دنوش اف ئ ار قطانم نیا و هب
ناونع نییعت قطانم دش
ۀ تیرعت یتقوم و ییایفارغج تم
ی دتنک هتک هتب
تیامح یعیبط عبانم سو
ی ع رت ی دننامه قطانم ریاس هب تبسن هچنآ
هدتمآ یریگیهاتم تیریدم رد
هئارا م ی دوش
.(FAO website)
یداحتا ۀ ب ی ن للملا ی یفیرعت زین تعیبط زا تتافح هئارا
هب :داد هارمه
ناهایگ و ناروناج و
ی گژ ی اه ی یاتهرازبا ریاتس اتی نوناتق سوت هک یگنهرف و یخیرات ؤتم
رث یارتب
هتسب یحم همه ای خب زا تیامح ظفح
تم ی دنوتش
(General Assembly Resolution 17.38,
1988)
. تتافح هب زاین و یحم رب مکاح یاهراشف هب هتسب تیامح حطس قطانم نیا رد تواتفتم
تسا نکمم قطانم یخرب رد .تسا لاک
زج ای ئ ا عونمم ی ت اه یی دتشاب هدتش عتضو
لاتحرد ی هتک رد
ریاس اهنت قطانم لاعف
ی ت اه ی و یریگیهام ریظن یصاخ یرگشدرگ
دنمنوناق هدش دنا تتیعونمم زا و
دیا .تسا توافتم حطس ره رد قطانم نیا یرعت هجیتن رد .تسین یربخ ۀ
قطاتنم نتیا هتک یلصا
تیعقوم دوخ نوماریپ یحم اب هسیاقم رد و
ی هژ ا ی تتسا یقاب نانچمه دنراد
. (Molenaar et al.,
2009: 76)
لاحرد ی هک رب رد ار ییاتیرد و یتنیمز دتعب ود رته یتتسیز عونت نویسناونک تم
ی گ تی در
___________________________________________________________________
1. The World Heritage list which includes marine components is available at:
http://whc.unesco.org/en/activities/13/.
لئاق تارابع رد نانآ نیب یزیامت من
ی دوش اما م ی ناوتت رتظن تتفگ ودتت
ی ن ناگدتننک عوتنت رتب نآ
.دوب ینیمز یتسیز هب
روط لاثم کأت ی د عونت رب نویسناونک هنوگ
اه نییعت و ناکم اه یی اتب هتنوگ اته ی
صاخ تساعدا نیا رب یناشن تبقارم یارب
هکارچ درادتن موهفم ییایرد یتسیز عونت رد هلئسم نیا
اهنت اریز 20 زا دصرد هنوگ اه ی هتخانش دش ۀ صاتخ ناتکم رد صاتخ هنوگ روضح و دنتسه ییایرد
دراد یفیعض لامتحا
هکارچ ناگرا ی مس اه ی عیسو ییایفارغج سایقم رد دنراد ار ییاناوت نیا ییایرد
.دنوش هدنکارپ رتجنم یتتسیز عونت زا ییایفارغج توافت هب هک رگید مهم توافت
تم ی دوتش روتضح
تسد ۀ گرزب رت ی زا هقبط دنب ی رد یمونوسکات قا
ی سونا تساه : 28 ربارب رد تاناویح زا داژن 11
داژتن
عسوت هب زاین .یکشخ رد ۀ
تمانرب داتجیا هتب اتیرد یارب هژیو ییارجا تامادقا ۀ
تتسیز عوتنت یراتک ی
لاس رد اضعا سنارفنک نیمجنپ رد ییایرد 1998
دش رجنم
(CBD COP 4)
.
رد لاس 2004 دافتتسا و ظتفح یارتب دتحتم لتلم نامزاس یمومع عمجم ۀ
عوتنت زا رادتیاپ
رد نآ یتپ رد .تتشاد یناوخارف یلم تیحلاص زا جراخ قطانم رد ییایرد یتسیز لاتس
2008
اضعا سنارفنک نیمهن ی
یتسیز عونت نویسناونک یاراد قطاتنم نیتیعت یارتب هتک دتش رازتگرب
:تفرگ رظن رد رایعم تفه کیژولویب و کیژولوکا تیمها 1
یبایمک ای یگناگی .
2 هژتیو تیمها .
هب هنوگ کی یگدنز خیرات لحارم لیلد
3 هب هاگتسیز و هنوگ تیمها . رتطخ ضرعم رد هکنیا لیلد
تتتسا دتتیدهت و
4 . تتسآ ی ب ذتتپ ی ر ی ارآ یناوتزاتتب و تیتتساسح م
5 یکیژوتتلویب دتتیلوت .
6 عوتتنت .
یکیژولویب و
7 ندوب یعیبط .
.(CBD COP 9)
نیتیعت یارتب راتیعم جنپ نینچمه سنارفنک نیا
تتافح قطانم یارب بسانم طاقن و کیژولوکا تیمها یاراد قطانم هک درک نیودت ییایرد ۀدش
تتساهنآ زا یتئزج زین کیژولویب .
ا یتملع تاررتقم رتب زتکرمت اتب میمتصت نتیا یتنف تاتعلاط
صوت ی ه اه ی ییایرد یتسیز عونت هب طوبرم هب
گراک ی ر ی دش ذخا یطایتحا و یمتسیسوکا درکیور
(CBD COP 8)
. هب گراک ی ر ی جرد رد اهرایعم نیا ۀ
یکیژوتلویب و یکیژوتلوکا تاعلاطا رب تسخن
تسا راوتسا
رد اما لأخ تاعلاطا نیا م
ی ناوت تاعلاطا زا قا
ی سونا سانش ی دافتسا زین نتیا .درک ه
ناشن رما دنهد ۀ هک تسا ییایرد یتسیز عونت هب یفیک یدح ات و عماج درکیور افرص
یتناوارف رب
هنوگ اه هجوت اهنآ عیزوت و من
ی دنک نازیم ریسم نیا رد دنچره تسآ
ی ب ذتپ ی ر ی لتعفلاب و هوقلاتب
لاعف ی ت اه ی و یعیبط داوح یناسنا ثأت
ی ر هتفرگ رظن رد نآ من
ی دوتش ا دوتجو اتب . نیتمهد نتی
یچیآ یتسیز عونت اادها بیوصت اب اضعا سنارفنک
(Strategic Plan for Biodiversity 2011-
2020)
هک تساوخ اضعا زا 10
یلحاس و ییایرد قطانم زا دصرد هب
صوصخ یارتب هتک یقطاتنم
تیمها متسیسوکا تامدخ و یتسیز عونت و
تی هژ ا ی دتنراد تیریدتم قتیرط زا رثؤتم
هنافتصنم و
هب ناونع قطانم تتافح هدش دنرادربرد هینایب نیا .دنوش باختنا ۀ
دافتسا لصا ۀ
( رادیاپ هتب ناوتنع
کتیژولویب و کیژولوکا تیمها اب قطانم یاهرایعم رد هک تسا )یتسیز عونت نویسناونک اادها رب اهنت هک هفلؤم
اه ی یملع کأت ی د یقطاتنم هتک دوتب نیا اضعا سنارفنک دصق .تسا هدماین دراد
هک هب نع ناو دندش هتخانش کیژولویب و کیژولوکا تیمها اب قطانم
زین رگید دانسا رد هتب
ناوتنع
خر نآ رد هک یتاقافتا و دنوش هتخانش ساسح قطانم م
ی دهد رته رتب لاتمعا لباق ماظن سوت
تیلاعف هدعاق دنم دوش ریظن نامزاس قیرط زا یناریتشک بی
ن تللملا ی زا یریگیهاتم یدروناتیرد
امزاس قیرط یزرواشک و رابراوخ ن
هرهب رادرب ی ماقم سوت ایرد قامعا زا بی
ن للملا ی رتیز و رتسب
قطاتنم نیتیعت رد لوا مدتق کتیژولویب و کتیژولوکا تتیمها اتب قطاتنم نیتیعت عقاو رد .رتسب تتافح تسین ییایرد ۀدش
اب قطانم تیریدم رد یملع مادقا کی هکلب و
ی گژ ی اه ی تتسا صاتخ
زا یکی هک هار
اه ی دم نآ یتیری م
ی دناوت تتافح قطانم نییعت دشاب ییایرد ۀدش
.
قطانم تظافح دش
ۀ زا جراخ قطانم رد ییایرد ۀزوح
یلم تیحلاص
رد رصع رضاح لاعف ی ت اه دودحم هب قطانم تحت تیحلاص تلود
اه تسین هکلب هب قطانم جراتخ زا
تیحلاص یلم
زین یرست هتفای تسا هکارچ تعرس یناریتشک ب
ی ن للملا ی و پ ی تفرش اته ی یرواتنف
تصرف یسرتسد هب
عبانم ییایرد رد قطانم جراخ زا تیحلاص یلم
ار مهارف زا جراتخ قطانم .درک
یلم تیحلاص ۀزوح رقت
ی اب 64 حطس دصرد قا
ی سونا اته رد ار تمرب ی گ تی در دازآ یاتیرد لماتش هتک
ژوتلوکا تتیمها قطاتنم نتیا رد دوتجوم ییایرد عبانم .تسایرد رتسب ریز و رتسب و یداتصتقا یکی
یارب ار هنیمز هک دنراد یعامتجا لاعف
تی ت اته عباتنم جارختتسا یتملع تاتقیقحت رتیظن یناتسنا ی
مهارف یژرنا دیلوت و یناریتشک م
ی دننک ۀعماج هزورما . بی
ن للملا یب یازفا ی نیا ۀیور
لاعف تی ت اته ار
یتسیز عونت یارب یدیدهت و تسیز یحم تملاس یارب یرطخ م
ی دناد و اب . ینوناتق تاررتقم دوج
ناتکما یرواتنف تفرتشیپ یتسیز عونت نویسناونک و اهایرد قوقح نویسناونک ریظن لاعف
تی ت اته ی
هب خساپ یارب هک درک مهارف ار یروهتون اهلأخ
دوجوم ییارجا و یتاررقم ی ۀعماج
تب ی ن تللملا ی زا
قیرط ۀمانعطق 69 / 292 عمجم یمومع نامزاتس لتلم ملاتعا هدرتک هتک تاررتقم دوتجوم یرورتض
دنتسه اما یارب تیریدم خب اه ی ینوناق یفاک دنتسین و زاین هب مادقا یعمج رد نیا هزوح تتسا .
ازا ی ن ور تتقفاوم نیموتس ۀیهت ۀنیمز یتامدقم ۀتیمک داجیا اب یمومع عمجم قوتقح یتئارجا ۀتمان
و تتافح ناونع اب اهایرد هرهب
رادرب جراتخ قطاتنم رد ییاتیرد یتتسیز عوتنت زا رادیاپ ی ۀزوتح زا
.داد رارق راک روتسد رد ار یلم تیحلاص رتتسگ تتسا مزلا ادتبا رد
ۀ زا جراتخ قطاتنم ییاتیفارغج
ژاو .دوش نییبت یلم تیحلاص ۀزوح ۀ
داتفم رد اهایرد قوقح نویسناونک رد یلم تیحلاص زا جراخ
قطنم ۀ ب ی ن للملا ی دش هدافتسا ییایرد
ارتیم نآ یندعم عبانم و سونایقا رتسب هک ییاج رتتشم
دنتسه تیرشب (
UNCLOS, 1982
.) دنتتسه ایرد زا یقطانم یلم تیحلاص ۀزوح زا جراخ نیاربانب
دودحم رد هک ۀ
رارتق یلحاتس تتلود تتیمکاح و تیحلاص تمن
ی گ ی دتنر بوچراتچ ود هتک ییاتج ؛
خب( دازآ یایرد مان هب زیامتم یتیحلاص خب( هقطنم رب مکاح ماظن و )VII
میمتض وXI
ۀ ) III
اونک تحت لامعا نویسن
م ی دنوش زا نازیم هچ هکنیا نیمخت . قا
ی سونا اه تیحلاتص ۀزوتح زا جراتخ
تسا یلم ناکما
ذپ ی ر دوب دهاوخن
تقطنم قتیقد یاهزرم اریز ۀ
راتق تلاتف و یداتصتقا یراتصحنا ۀ
زا یرایسب تلود
اه هولاع .تسا هدشن نییعت ناهج رسارس رد زا جراتخ ییاتیفارغج ۀزوتح نتیا رتب
تیحلاص ۀزوح هک دش دهاوخ رقتسم ینامز یلم
تتلود اته ی ینیمزرتس یاتیرد دودتح یلحاتس
قطنم ۀ راق تلاف و یداصتقا یراصحنا ۀ
ریاس و دننک صخشم ار دوخ تلود
اه نتیا رد یتفلاتخا زین
.دنشاب هتشادن هراب هب
و ی هژ دوجو تلود اه یی هیصوت یانبم رب هک مان
ۀ هب هراق تلاف دیدحت نویسیمک
راق تلاف لابند ۀ
زا یب 200 هزوح نیا تاصتخم نییعت مدع بجوم دنتسه لیام تم
ی دنوتش رد .
نیا شراگن نامز هلاقم
67 عسوت رب ینبم ار دوخ تساوخرد تلود ۀ
داتم قباطم هراق تلاف ۀ
76 هتب
.دنداد هئارا نویسیمک اب1
ای هکن تتحت هراتق تلاتف عباتنم تیریدتم و ظفح رب ینبم یصاخ یلکت
ق تلاف دیدحت نویسیمک درادن دوجو هرا
اما تتلود اته ی یتحم تتیامح رد یتلک دتهعت یلحاتس
قباتطم یتعیبط عبانم جارختسا نیمضت و ییایرد تخ
تشم ی اته ی دتنراد یتطیحم (
UNCLOS,
.)1982
خا ی ار قطانم زا یفدهدنچ ماظن یرارقرب رد یرایسب لیامت تتافح
هدش جراتخ قطاتنم رد
هب هک دراد دوجو یلم تیحلاص زا لابند
دعاق ه دنم ندرک ۀنماد زا یعیتسو لاعف
تی ت اته ی اتب یناتسنا
یتسیز عونت ظفح ییاهن اده تسا
چیه دنچره . راکوزاس
نتیا یرارقرب یارب یناهج متهم
دوتجو
درادن نامزاس نیدنچ اما بی
ن للملا ی .دنراد ار هقطنم رب ینتبم تیریدم یاهرازبا یرارقرب تیحلاص
:لاثم یارب نامزاس بی ن للملا ی ییایرد : ا نامزاس نی م
ی دناوت لتیلاد هتب هتک ار ساتسح ییاتیرد قطاتنم
یداصتقا یملع
ربارب رد و دنراد تیمها یکیژولوکا و یعامتجا لاعف
ی ت اه ی ییایرد تب ی ن تللملا ی
بیسآ دنریذپ دنک نییعت (
IMO, 2005
) نینچ زورما هب ات هقطنم
ا ی زا جراتخ قطانم رد ۀزوتح
.تسا هدشن نییعت یلم تیحلاص ماقم بی ن للملا ی ماقم :ایرد رتسب م
ی دناوت عفانم اب یقطانم ز
ی تس حم ی ط ی دنک نییعت صاخ
(ISBA/19/C/17, 2013)
ماقم نونکات تتسا هدرتک نیتیعت مارآ یزتکرم لامش رد ار هقطنم هن
(ISA, 2012)
.
یریگیهام تیریدم نامزاس هقطنم
ا ی : نامزاس نیا م
ی دناوت یریاتخذ یبایزاب ای تیامح یارب
یدم هک تیر م ی دنک ای زا تتافح سوکا
ی متس اه ی ییایرد سآ ی ب ذپ ی ر دتهد هتمتاخ ار یریگیهام
(UN Doc.A/RES/61/105, 2006)
ت ؛ لامتش یقرتش لامش سلطا رد قافتا نیا راب یس نونکا
سا هداد خر یقرش بونج و یبرغ ت
(Wright et al., 2014: 43)
.
___________________________________________________________________
1. Russia, Brazil, Australia, Ireland, New Zealand, Spain, UnitedKingdom of Great Britain and Northern Ireland, Norway, France,Mexico, Barbados, Indonesia, Japan, Republic of Mauritius,Republic of Seychelles, Suriname, Kenya, Myanmar, Yemen,Uruguay, Philippines, Cook Islands, Fiji, Argentina, Ghana, Iceland,Denmark,Pakistan, South Africa, Federated States of Micronesia,Papua New Guinea, Solomon Islands, Malaysia, Vietnam, Nigeria,Palau, Côte d’Ivoire, Sri Lanka, Portugal, Tonga, India, Trinidad &Tobago, Namibia, Cuba, Mozambique, Maldives, Bangladesh,Madagascar, Guyana, Tanzania, Gabon, Tuvalu, China, Kiribati,Republic of Korea, Nicaragua, Angola, Canada, Bahamas, Somalia,Cabo Verde, Republic of The Gambia, Republic of Guinea, Guinea-Bissau, Mauritania, Senegal, Sierra Leone.
تازاوم هب اهدنور
ی عونت نویسناونک یاضف رد یملع تتیمها اب قطانم نییعت یارب یتسیز
یژولویب و کیژولوکا ک
تروص م ی گ ی در لاس رد . 2008
یملع یاهرایعم یتسیز عونت نویسناونک
رظن رد اادها ققحت یارب م
ی گ ی در
(CBD COP 9)
رارقتتسا هب زاین .دش هراشا نآ هب رتشیپ هک
ا جراخ قطانم رد ییایرد تتافح دروم قطانم یارب ینامزاس بوچراچ هورگ رد یلم تیحلاص ز
ار ییایرد یتسیز عونت زا رادیاپ ۀدافتسا و تتافح هب طوبرم تاعوضوم هک هژیو یمسرریغ یراک یم یسررب دنک
هب روط دش حرطم لصفم
( Druel et al., 2013: 32)
.
تتافح قطانم رادتیاپ ۀعتسوت رتیظن یتتسیز یتحم میهاتفم زا یعیسو ۀرتسگ هب ییایرد ۀدش
تحا درکیور قطاتنم ادته .تتسا هدروتخ دتنویپ یزرتمارف یراتکمه و یمتتسیسوکا درکیور یطای
تتافح زا تتافح ییایرد ۀدش هنوگ
اه یاهراتخاتس هتلمج زا متتسیسوکا ۀتعومجم یتتسیز عونت و
یارتب متسیسوکا عبانم زا اریز دنتسه یراجتریغ هوقلاب تیمها یاراد بلغا قطانم نیا .تسا هدنزریغ کیژولوکا هافر تتافح یعامتجا و
م ی دننک رما نیا . هتکن ا تتتافح قطاتنم ناتیماح هک تسا ی ۀدتش
دنهجاوم نآ اب ییایرد هکارچ
ۀبساحم شزرا اه هب طونم یداصتقا ی هرهب
رادرب ی هتنوگ تتساه شزرا و
هب یراجتریغ دیاوف تتافح قطانم .تسا هدشن نییعت یتسرد
ییاتیرد ۀدتش زی
هاگتتس اته و ییاتیرد ی
یتسیز عونت سوناتیقا یتلک تملاس و متسیسوکا ظفح هب قیرط نیا زا و هدرک ظفح ار نآ رد دوجوم
کمک م ی دنک هولاع . زا تتافح نیا رب زی
هاگتس اه م ی دتناوت یجارختتساریغ عیانتص تفرتشیپ بتجوم
دنس .دوش یرگشدرگ ریظن بی
ن للملا تتافح قطانم رب هک درادن دوجو یدحاو ی زتکرمت ییاتیرد ۀدش
انسا اما دنک مهارف ار قطانم نیا تیبثت ۀنیمز هک دراد دوجو ید
م ی دروآ . تقفاوم همان اه ی بی ن تللملا ی
ظفح ترورض هیلوا هنوگ
اه و زی هاگتس اه نویتسناونک لاتثم یارتب .دتنداد رارتق هتجوت دروم ار نانآ ی
وف زا تتافح ۀدام رد بونج بطق یاه
3 نایب دوخ م
ی دراد :
تلود اه زا تتافح اده اب وضع ی یتامادقا وف عبانم
م ی دننک نیتیعت هتسب و زاب قطانم :
وف رد یللاتخا چیه هک ییاج صاخ قطانم نییعت ریاخذ .دریگن تروص اه
هب روط نویسناونک رد هباشم بی
ن للملا تاررقم ی لاو
اه رد 1946 هتک هدمآ هاتگهانپ
اته لاو ی
ۀنیمز ات دوش داجیا دیاب رثؤم
ا تتافح رد یعمج مادقا رد ی نیتنچ .دوتش مهارتف دازآ یاتیرد ز
هاگهانپ اه رد یی قا ی سونا اه نویتسناونک .دش داجیا بونج و دنه ی هتنوگ
اته رجاتهم ی 1979
اتب
نتفرگ رارق رطخ رد زا یریگولج اده هنوگ
اه زا تتافح و رجاهم ی ز
ی هاگتس اه دتقعنم ناتنآ ی
ۀدام .دش 3
( )a
زا تلود اه م ی دهاوخ یزاسزاب و تتافح یارب ز
ی هاگتس اه ی هنوگ اه یاراد هتک یی
.دننک شلات دنتسه ضارقنا رطخ رد و تیمها
1 . تاراکتبا هقطنم
ا ی
اب دوجو حطتس رد هتیور یتلم تیحلاتص زا جراتخ ۀزوتح رد قطاتنم نیا یرارقرب رد تلاکشم
هقطنم ا ی اب پ ی تفرش اه یی ور هب درکیور .تسور هقطنم
ا ی ار یمتتسیسوکا درتکیور یارتجا ناکما
مهارف م ی دنک تنیمز بلغا و ۀ
مهارتف اتضعا دودتحم دادتعت ناتیم ار یتسایس قتفاوت تم
ی دتنک و
هتتشاذگ ارتتشا هتب هقطنم رد یگنهرف و یخیرات تاکرتشم تم
ی دوتش
(Rochette, 2011: 7)
نیاربانب کأت ی د یراکمه موزل رب اهایرد قوقح نویسناونک هتقطنم
ا ی ییاتیرد تتسیز یتحم رد
(LOSC, 1982)
نینچمه و کأت
ی د مانعطق ۀ 292 / 69 یمومع عمجم نتئوژ رد
2015 رتب یتنبم
هکنآ تابیترت دیابن دیدج دنس هقطنم
ا ی هب یقطنم دنک یعضت ار دوجوم رظن
م ی دسر . رد لاس
1995 یلحاتس قطاتنم و ییاتیرد تتسیز یتحم زا تتافح یارب انولسراب نویسناونک یاضعا
هنارتیدم 1
صاخ تیامح دروم قطانم هب طوبرم لکتورپ دتقعنم ار هتنارتیدم رد یتتسیز عونت و
دندرک و رادتیاپ قتیرط هتب یتعیبط و یگنهرف شزرا اب قطانم تیریدم و تتافح نآ اده هک 2
ز ی تس حم ی ط ی لکتورپ .تسا صاخ تیامح دروم قطانم داجیا قیرط زا تلود
اه ات درک توعد ار
رد .دتننک نییعت ار تتافح دروم قطانم لاتس
1999 یا و وکاتنوم هتسنارف یارتب یقفاوتت اتیلات
نوگ تشه زا هک دندرک دقعنم هنارتیدم ییایرد نارادناتسپ ۀ
دتننک تیامح هقطنم نیا رد نکاس
.
نیا تقفاوم همان هب بآ اه ی بترتم یتلم تیحلاتص زا جراتخ قطانم و تلود هس نیا ینیمزرس
.تسا رد لاس 2001 نیا تقفاوم همان لکتورپ یاضعا سوت
SPA/BD
هتخانش تیمسر هب دش
.
(UNEP/MAP, 2001)
نادب نتیا تاررتقم زا یورتیپ هتب مزتلم لتکتورپ یاضعا یمامت هک انعم
تقفاوم همان مانرب .دنتسه ۀ
رد رتشم تیریدم لاس
2004 بیوصت دش و نیا تقفاوم همان نیلوا
قطنم هک تسا یدنس ۀ
تتافح دروم ار
نییعت دازآ یایرد رد م
ی دنک بوچراتچ رد متهم نتیا و
هقطنم ا ی خر داد . شلات اه ی تتتافح دروتم قطاتنم اتب تتقباطم و مارتحا نیمضت یارب یدایز
تسا هتفرگ تروص ییایرد (
Christiansen,2010:13
) یگنهاتمه و یراکمه ترورض یاتسار رد .
نایم هنارتیدم یریگیهام یمومع نویسیمک ینامزاس دودحم
ی ت اه یی ار .درک عضو یریگیهام رب
نینچمه هب
روظنم یاتو ماجنا دوخ
ماجنا زا ییایلاتیا ناگوان لاعف
تی ت اته ی هتقطنم رد یماتظن
.دش عونمم یلخت زین ایلاتیا تسیز یحم ترازو
ۀ زا یدادعت و درک قوتم ار ایرد رد صاخ داوم
هناخراک اه ی دندرک قفاوت یناریتشک س
ی متس اه یی .دنک یریگولج یگدولآ زا هک دننک یحارط اب3
رابرد نیا دوجو ۀ
راک ا
4 یدم
lagos Sanctuary
زا ستپ لاتس هد لوتط رد .دراد دوجو ینارگنPe
نآ داجیا سوگلاپ
نارادناتتسپ تتیعمج یتتافح تیعضو دوبهب و دوخ یلصا اادها ققحت رد5
___________________________________________________________________
1. Convention on the Protection of the Mediterranean Sea against Pollution, 1976; amended in 1995 and renamed Convention for the Protection of the Marine Environment and the Coastal Region of the Mediterranean.
2. Protocol Concerning Specially Protected Areas and Biological Diversity in the Mediterranean (adopted 10 June 1995, entered into force 12 December 1999).
3. REPCET website, http://www.repcet.com/docs/SE_2014_01_03_Pres-REPCET_en.pdf (last accessed 26 May 2019(
4. The Pelagos Sanctuary for Mediterranean Marine Mammals is a special marine protected area extending about 90.000 km2 in the north-western Mediterranean Sea
5. Pelagos
رد نآ تیریدتم عتقاو رد .دوتبن قتفوم دتنتفرگ رارق دیدهت دروم یناسنا یاهراشف اب هک ییایرد لاس اه ی اوم یرایسب تلاکشم اب یدامتم دتش هج
(Rochette et al., 2014: 12)
دتمع لتیلد و ۀ
رد هک دوب یتیریدم نکر نادقف نآ لاس
2013 ناخریبد رارقتسا اب ۀ
.دش لح یمئاد
2 . تاررقم بی
ن للملا ی
لاحرد ی هک زا یدادعت تقفاوم
همان اه و نامزاس اه ی ب ی ن للملا ی قطاتنم رد یتیریدتم تامادقا یارب
زا جراخ ۀزوح یلم تیحلاص رومأم
ی ت دنراد ینامزاس چیه اما هب
روط دروتم قطاتنم هتب حیرتص
ییایرد تتافح من
ی دزادرپ ندرک دحتم یارب یناهج شور ای نامزاس
اه ی نتیا ققحت رد لتخم
رابرد هدنیازف یهاگآ دوجو اب .درادن دوجو رما ۀ
قطاتنم رد یتتسیز عونت یارب دوجوم یاهدیدهت
عماج یلم تیحلاص زا جراخ ۀ
ب ی ن ملا تلل ی رد هرکاذتم ناتکما هتب ار دوتخ هتجوت صوتصخ
کتی
تقفاوم مان ۀ رد ییارجا ۀراب
دافتسا و ظفح ۀ
تیحلاتص زا جراتخ قطاتنم رد یتسیز عونت زا رادیاپ
.درک اوطعم یلم
دنس مازلا روآ راابرد دیدج ینوناق ۀ
زا جرااخ قطاانم رد یتاسیز عوانت
یلم تیحلاص
رد ریخا تارکاذم صوصخ
ییایرد یتسیز عونت هورتگ رد هتشیر یلم تیحلاص زا جراخ قطانم رد
رد لتلم نامزاتس یموتمع عتمجم سوت هدشداجیا یراک 2004
رد .دراد لاتس 2012 سنارتفنک
رد للم نامزاس صوصخ
+ویر( رادیاپ ۀعسوت 20
دافتسا و ظفح عوضوم هب ) ۀ
یتتسیز عوتنت زا رادیاپ
ا ترورض رب و تخادرپ یلم تیحلاص زا جراخ قطانم رد ییایرد دنتس داتجیا هتب مادق
تب ی ن تللملا ی
قباطم قوقح نویسناونک بی
ن للملا اهایرد کأت ی د .درک
( The Future We Want, 2012)
1 . قطانم تظافح دش ۀ تقفاوم رد ییایرد مان
ة قوقح نویسناونک دیدج ییارجا بی
ن للملا اهایرد
لاحرد ی هک تقفاوم قیقد یاوتحم مان
ۀ رد ییارجا هلاه
ا ی سا ماهبا زا ت
اتما ۀتنیمز رد کتش یتب
یتتاررقم ییاتیرد تتتافح دروتم قطاتنم و هقطنم رب ینتبم تیریدم یاهرازبا دراد
(General
Assembly, 2015)
. هب روظنم یاوتحم هکنیا رد تقفاوم
همان تتتافح دروتم قطاتنم ۀزوح رد
تتسا مزلا یقطانم نینچ نییعت یارب هک یتامادقا هب تسا رتهب تسیچ ییایرد
هراتشا .میتنک
قطنم یصوت لماش تامادقا نیا ۀ
یملع یاهرایعم قباطم بسانم عت
یتی ن هدتش کتی داهنتشیپ
قطنم ۀ حلاص ماقم سوت یمسر نییعت ییایرد تتافح دروم یتیریدتم یاهرازبا و همانرب ذاختا
نیتیعت یارتب یتملع یاتهرایعم زا یدادتعت .ییایرد تتافح دروم قطانم اادها ققحت اده اب
دروم قطانم هدافتسا ییایرد تتافح
یم دوش تقفاوم .دش هراشا نآ هب رتشیپ هک مان
ۀ دیدج تم ی
دناوت .دتنک هتضرع اهنیا یمامت زا هتفرگرب یدیدج رایعم ای دنک هدافتسا اهرایعم نیا زا کیره زا
لتماع زا اتهرایعم هک دراد دوجو زین ناکما نیا افرتص
یداتصتقا ثتحابم و دتنور رتتارف یتملع
رف یعامتجا رد زین ار یشزومآ و یگنه
گرب ی دنر .
چراپدنچ تیهام هب هجوت اب ۀ
ینارمکح بی
ن للملا ی ییایرد فرت ی ت اه ی وقلاب ۀ دوتجو یرایسب
هک دراد م ی دناوت تقطنم کتی اادتها قتقحت یاتتسار رد یتیریدتم تامادتقا ذاختا یارب ۀ
دروتم
هدافتسا ییایرد تتافح .دوش
تسا نکمم یتیریدم حرط ذاختا عقاو رد هب و دشابن یرورض
یاج
نآ کأت ی د تسا صاخ یتیریدم تامادقا شریذپ رب ره رد.
همانرب ا ی یتیریدتم تامادتقا شریذپ
راک نیمضت یرورض خب ا
و تتسا ییایرد تتافح دروم قطانم یدم اهراکوزاتس
ی نآ شریذتپ
یرورض م ی امن ی د دتنرادربرد ییاهراکوزاتس نیتنچ . ۀ
ناتیم یراتکمه تتلود
اته و نامزاتس اته ی
بی ن للملا ی هقطنم ا ی نیدب .دنتسه روظنم
هورگ اه ی یراک هقطنم ا ی یتروشم ناکرا ای م
ی دتنناوت
تلود اه نامزاس اه ی حلاص ی ت راد هتب ار نادنمشناد و تتتافح دروتم قطاتنم تیریدتم روتظنم
تتتقفاوم داتتجیا رد متتهم عوتتضوم .دتتننک عتتمج متته رود ییاتتیرد تتمان
ۀ اتتب نآ طاتتبترا دتتیدج
تقفاوم همان اه ی هقطنم ا ی .تسا دوجوم تلود
اه رابرد ۀ یمومع عمجم یراک هورگ رد طابترا نیا
ناگدنیامن زا یرایسب و دندرک تبحص تلود
اه یاهراکوزاتس ذوتفن تردتق هتب زاین رب هتقطنم
ا ی
دوجوم کأت ی د دنیآ رد اهراکوزاس نیا قن دنچره .دندرک ۀ
تقفاوم تمان ۀ صختشم زوتنه دتیدج
ین .تس هراب نیا رد م
ی اوت ن رد یتنارمکح یاتهدرکیور و ینوناق یاهدنس هک تسا نیا مهم تفگ
حطس هقطنم ا ی هب .دننک لیمکت ار رگیدکی یناهج و رگید ترابع
لاحرد ی هک تقفاوم مان ۀ یناهج
یارب ینوناق یگدنیامن لاعف
ی ت اه ی هقطنم ا ی تیوقت ار م
ی دنک نامزاس اه ی هقطنم ا ی م ی دتنناوت
اهج ینوناق بوچراچ یارجا تتافح دروم قطانم هک دراد دوجو لامتحا نیا .دننک لیهست ار ین
ییایرد هقطنم ا ی دوجوم هب تروص تقفاوم رد یمسر مان
ۀ اتی و دنوتش هتخانتش تیمسر هب دیدج
لقادح هب ناونع ییاسانش یارب یداهنشیپ بی
ن للملا ی یماگنه .دوش هئارا قطانم نیا تقطنم هتک
ۀ
رق شریذپ دروم ییایرد تتافح دروم را
م ی گ ی در ارص نآ دنور زا رظن بوچراچ
اه ی هتقطنم ا ی
یارجا رد یمهم قن همانرب
اه .دنراد یتیریدم تامادقا و
شلاچ اه رصاعم ی
خب اه ناشن لبق ی م
ی دهد تتافح قطانم هک تیریدتم و تتتافح رد یتمهم رازتبا ییایرد ۀدش
قا ی سونا اه .دنتسه رد ههد اه ۀعماج ریخا ی بی
ن للملا هجوت ی و ی هژ ا اما هتشاد هلئسم نیا هب ی تلع
ی
مغر نآ لیلاد هب لیذ رد .تسا هدشن ققحم یلصا اادها زونه هجوت نیا م
ی زادرپ ی م دنتس نادتقف .
بی ن للملا قطانم ۀزوح رد عماج و دحاو ی تظفاحم
دش .تتسا هار رتس رب تلاکشم زا یکی ییایرد ۀ
