34
یدنمزاین رب یرورم لزق یهام هیذغت رد یندعم داوم یاه
نیگنر یلاآ نامک
( mykiss Oncorhynchus
)
ییاضترم هزئاف راکتحلاف مارهب ،1
1
نلایگ هاگشناد ،یعیبط عبانم هدکشناد ،تلایش هورگ1
نلایگ ،ارس هعموص ،
هدیكچ : زا یرایسب تایح و یژولویزیف ،هیذغت رد یندعم داوم شقن هب یبایتسد لاح نیا اب .تسا هتفرگ رارق یسررب دروم تاناویح
یدنمزاین هنیمز رد تاعلاطا شنکاو ،ندب ییایمیشویب درکلمع و تابیکرت رب اهنآ تارثا و نایهام یندعم داوم یاه
و یمیزنآ یاه
دحاو بذج لیلد هب هلئسم نیا .تسا ور هب ور تیدودحم اب یمیزنآ ریغ یراتخاس یاه یخرب
زا داوم یندعم
،بآ طسوت هدام
هزادنا مدع هجیتن رد و ییاذغ یم قافتا رصانع نیا قیقد یریگ
یازجا ناونع هب ورکام و ورکیم یندعم رصانع تیمها هزورما .دتفا
لزق یهام هریج یرورض نیگنر یلاآ
( ورکام رصانع .تسا هدیسر تابثا هب تاعلاطم زا یرایسب رد نامک
،P ،Ca
،Mg وK )Na
ا ءزج شنکاو یلص ریسم و اه
ورکیم یندعم رصانع دوجو و هدوب ییامیشویب یاه (
،Zn ،Cu
،Fe
،Cr وMn )Se دوبهب لیلد هب
یم یقلت مهم یهام هیذغت و دشر درکلمع مهرب ،اتسار نیا رد .دنوش
طیحم ییایمیشوکیزیف طیارش ،ورکیم و ورکام رصانع شنک
یم یهام یژولویزیف و یبآ هب یبایتسد دنناوت
.دنهد رارق ریثات تحت ار کاروخ رد یندعم داوم یتسیز یسرتسد و هنیهب حوطس
یدنمزاین فلتخم حوطس رب یرورم هعلاطم نیا یژولویزیف و هیذغت ،دشر رب اهنآ لباقتم ریثات و کاروخ رد یندعم داوم شقن ،اه
لزق یهام ندب نیگنر یلاآ
هنوگ زا یکی ناونعب نامک یشرورپ مهم یاه
وب دهاوخ .د
:یدیلک تاملک درکلمع ،ییاذغ تاجایتحا
،ییایمیشویب لزق
لاآ ی گنر ی ن نامک ، mykiss Oncorhynchus
،مسیلوباتم ،
یندعم داوم .
:لوئسم هدنسیون
33 همدقم یلع تیلاعف ماجنا مغر هنیمز رد یشهوژپ یاه
یدنمزاین ههد زا نایزبآ یذغم داوم یاه 1591
،یدلایم
یندعم داوم دروم رد تاقیقحت ههد طساوا زا
1591 و زاغآ
( تسا ماجنا هب ور یدنک دنور اب زورما هب ات Antony Jesu
Prabhu et al., 2014a داوم .)
یندعم طسوت یازجا یلصا
و تیهام ریغ یلآ دوخ زا ریاس داوم یذغم کیکفت یم دنوش
و یرایسب زا نیا رصانع هب لیلد دوجو فیاظو یراتخاس و
یکیلوباتم رد
ندب ادوجوم
،ت زئاح تیمها دنتسه ( Davis
and Gatlin, 1996 )
. هب یبایتسد تیدودحم رب هولاع
تاعلاطا رد
هنیمز داوم یندعم دروم زاین نایهام و
تخس ناتسوپ رد هسیاقم اب ریاس هورگ یاه هیذغت ،یا
تاعلاطا یکدنا
رد زین دروم یدنمزاین یاه داوم یندعم
هنوگ یاه یزبآ رد هسیاقم اب ناروناج شخ یک دوجوم تسا
و لیلد نیا رما بذج رصانع نیا طسوت
یهام قیرط زا بآ
و داوم ییاذغ ( تسا Stickney, 2000 یلک روط هب .)
رب نایهام یندعم رصانع تاجایتحا یبایزرا تادوجوم فلاخ
یکشخ هدیچیپ رایسب یبآ طیحم اب تلاماعت لیلد هب یز رت
یم دشاب ( Kaushik, 2002 ).
هک یلماوع هلمج زا هریج یندعم داوم حوطس رییغت رد
دننام کیژولویب لماوع :زا دنترابع دنتسه لیخد نایزبآ حوطس ،یسنج یگدیسر هلحرم ،یگدنز هلحرم ،هنوگ عون هیذغت هیذغت تیعضو و تاداع ،یا درکراک ،یهام یا
هیذغت ،هریج تابیکرت ،ندب رد رصانع دوبمک مئلاع و یا
مهرب و یسرتسد شنک
هیذغت یاه یا
تسیز لماوع و
متسیس عون ،امد ،یروش ،بآ رد داوم تظلغ دننام یطیحم یرگید لماوع و یشرورپ لیبق زا
یندعم داوم یاوتحم
،امسلاپ ،تفاب رد داوم تظلغ ،ینوی میظنت و تابث ،ندب میزنآ تیلاعف نژ نایب یتح و یعفد تاحشرت ،فلتخم یاه
یم فلتخم یندعم رصانع اب طبترم نییعت رد دنناوت
حوطس
عقاو دیفم ،رصانع نیا
دنوش
( Antony Jesu Prabhu et al., 2014a ).
هتسد یدنب
یدنمزاین ،ترورض مدع ای ترورض ساسا رب رصانع نیا اه
تروص هب ،ندب رد اهنآ ریداقم ای ورکام یندعم رصانع
و
ورکیم یندعم رصانع هدش حرطم
ندعم رصانع .تسا ی
میسلک لماش ورکام و رفسف و میدس ،میزینم ،میساتپ ،
رگید هتسد هدیمان ورکیم یندعم رصانع هک
رد هدش
دنتسه یور و موینلس ،زنگنم ،دی ،نهآ ،سم هدنریگرب ( NRC, 2011 )
.
رد یندعم داوم تاجایتحا یسررب هب ،رضاح شهوژپ رد لزق یهام هریج نیگنر یلاآ
نامک ( Oncorhynchus
mykiss ) مهم زا یکی ناونع هب هنوگ نیرت
تادیلوت رد اه
یزبآ یم هتخادرپ ناهج یرورپ دوش
لودج(
1 ) . هنوگ یاه
یزبآ تادیلوت رد ینوزفا زور شیازفا نیریش بآ یرورپ
هتشاد شیپ و دنا یم ینیب
دودح ،هدنیآ رد هک دوش 01
% زا
یزبآ لک تادیلوت دنهد صاصتخا دوخ هب ار یرورپ
( FAO, 2016 زا .)
لزق یهام ،نایم نیا نیگنر یلاآ
نامک
نوچمه یراتفر و کیژولویزیف زراب تایصوصخ لیلد هب لااب ییاذغ شزرا و دشر تعرس و یشرورپ طیارش اب شزاس شرورپ زا یرایسب هجوت دروم .تسا هتفرگ رارق ناگدنهد
تماقتسا شیازفا ،اذغ هنیهب مسیلوباتم رد یندعم داوم ناوختسا ابت رد نزاوت ،اه تاعیام روضح و طیحم اب بآ لد
نازیم هب دنچ ره داوم نیا .دننک یم شقن یافیا ندب نیا ریغ رد ،هدوب یرورض دوجوم تایح موادت رد اما کدنا یم رطخ هب یهام یتملاس تروص .دتفا
لماوع هلمج زا ی
هک
ازفا رد ی ش لوت ی تاد زبآ ی رورپ ی ا ی ن ازسب شقن هنوگ یی
ذغت عون ،دراد ی
ه ک و ی ف ی ت صانع ذغم ر ی کشت ی ل نآ هدنهد
م ی دشاب ن هب هجوت . ی
دنمزا ی اه ی ندعم داوم ی
و ورکام
م ی ورک اس رانک رد ی
ر ازجا ی ج ی هر اذغ یی ا ی ن م ،هنوگ ی دناوت
لوت هب رجنم ی
د لوصحم ی ک اب ی ف ی ت تلااب ر .دوش زا فده نیا
،هعلاطم یفرعم عاونا فلتخم داوم
،یندعم
،فیاظو رثا نیا
رصانع رد
،هیذغت
،دشر زیف یژولوی و زورب و یرامیب عاونا
،تیمس عاونا رب مه شنک اه اب ریاس داوم یذغم و طیحم
،تسیز عبانم یبایتسد هب رصانع یندعم و نازیم یدنمزاین
ره کی زا اهنآ رد هریج یهام لزق یلاآ نیگنر نامک دهاوخ
دوب .
34
لودج 1 : یزبآ تادیلوت لزق یهام یرورپ
نیگنر یلاآ نامک
طیحم رد یاه ( یبآ فلتخم FAO, 2014
)
طیحم یاه
یشرورپ یناهج دیلوت
)نت(
لوت ی د ا رد ی نار
)نت(
بآ نیریش یاه 905915
119919
بآ روش یاه 119152
-
بآ روش بل یاه 11991
-
عبانم رب یرورم هتسد یندعم داوم یدنب
ورکام یندعم رصانع
درکلمع ورکام یندعم رصانع ،
هب هنوگ یا تسا هک هراومه
هچ رد هریج و هچ رد
،ندب هب رادقم
ًاتبسن یدایز دروم زاین
یم دشاب لکش رد و تفاب و یناوختسا یاهراتخاس یریگ
یاه
هلاب عاعش دننام( تخس سلف ،اه
تلکسا و نادند ،اه
دیلوت ،یزاب و دیسا لداعت ،یکیرتکلا تیاده ،)یجراخ شقن یافیا یزمسا میظنت و ءاشغ لیسناتپ یم
دننک
( NRC, 2011 شش .)
،رلک ،میسلک لماش یندعم هدام
هتسد رد میدس و میساتپ ،رفسف ،میزینم جیار یدنب
نیرت
یم رارق ورکام یندعم رصانع لودج( دنریگ
1 .)
لودج 2 یهام هریج رد زاین دروم یورکام یندعم رصانع :
لزق نیگنر یلاآ ( نامک
Watanabe et al., 1997 )
یندعم هدام م
ی ناز صوت ی ه هدش
g( g/111 )
میسلک زیچان
رفسف 9
/ 1 - 9 / 1
میزینم 19
/ 1 - 10 / 1
میدس زیچان
میساتپ زیچان
رلک زیچان
میسلک و رفسف
هریج کیناگرا ریغ شخب زا جیار رصنع ود رفسف و میسلک یم باسح هب تفاب یراتخاس یازجا ناونع هب و دنیآ
یاه
ناوختسا دننام تخس و سلف ،اه
افیا ار دوخ شقن نادند
یم ننک ( د NRC, 2011 .)
درکلمع رب هولاع میسلک
،)ناراد هرهم( نوخ داقعنا دننام یرگید فیاظو ،یراتخاس یزمسا میظنت ،یبصع مایپ لاقتنا دوبهب ،ینلاضع درکلمع دراد هدهعرب یمیزنآ یاهدنیآرف رد ار روتکافوک شقن و ( Lall, 2002 فلتخم عاونا زا یشخب رفسف .)
تافسف یاه
میزنآوک ،اهدیپیلوفسف ،اهدیتوئلکون دننام یلآ یسکوئد ،اه
لیکشت ار دیسا کیئلکونوبیر و دیسا کیئلکونوبیر یم ،میسلک دننام مهم یورکام یندعم رصانع دوبمک .دهد
هدمع تلاکشم ببس یم نایهام رد یا
رفسف دوبمک .ددرگ
اک ببس ،ندب یلخاد مسیلوباتم رد للاتخا داجیا اب شه
یم ییاذغ لیدبت بیرض شیازفا و دشر نینچمه ؛دوش
شهاک ببس )لامرن دح زا رت مک( رصنع نیا بذج شهاک یندعم تفاب ندش یراجنهان زورب و تخس یاه
یتلکسا یاه
دش دهاوخ فلتخم (
Suguira et al., 2004 .)
Shearer و
Hardy ( 1599 ) دنتفایرد هک یسرتسد نازیم
میسلک و میزینم یهام رد لزق
یلاآ نیگنر نامک هیذغت
هدش اب هریج دجاو دوبمک
،رفسف یم شهاک .دبای
یتخس
)بآ رد میسلک دوجو( بآ هاوخ
طسوت تباقر
،ییایمیش
شزاس یکیژولویب ای
ره ود دنیآرف ببس شهاک بذج
تیمس دننام یتازلف دهاوخ یور
دش . یط یشیامزآ اب
رارق رصنع یریگ یور
رد ضرعم تظلغ یاه فلتخم
سلک
،می هدهاشم دش هک بذج هرود یط یور رصنع 12
هتعاس هب روط یبیرقت اب بذج میسلک رد طابترا هدوب و
یور نازیم هب
روط ینعم یراد قیرط زا رارق
یریگ رد
ضرعم ششبآ رد دوجوم میسلک شهاک
.تفای ور نیا زا
یم تارثا هک تفرگ هجیتن ناوت یتظفاحم
میسلک ریغ لباق
ضامغا ( تسا Barron and Shannon, 2000 متسیس .)
یمیزنآ -Ca
ATPase و نوی نیا لاقتنا رد یمهم شقن
افیا ششبآ زا میسلک فرصم هب طوبرم یمیظنت خساپ یم ناشن جیاتن یخرب اما دنکیم هب یهام لاقتنا اب هک دهد
نیا تیلاعف ،میسلک نییاپ حوطس یواح یبآ طیحم
34 دش دهاوخ یتارییغت شوختسد یمیزنآ متسیس .
اکم ن
لولس ،نیریش بآ نایهام رد میسلک بذج دیارلک یاه
هتشر رد عقاو لزق یهام یریگرارق و تسا یششبآ یاه
نیگنر یلاآ ،میسلک نییاپ حوطس یواح طیحم رد نامک
لولس دیازت ببس لاملا رد دوجوم دیارلک یاه
دش دهاوخ اه
( Mayer-Gostan et al., 1983 ).
هعلاطم رد رز زتنس یاقلا تارثا یا
نازیم رب )نینژولتیو( هد
ناوختسا و سلف زا میسلک لیکشت لزق یهام یاه
یلاآ
نیگنر نومروه هرابکی قیرزت .دش یسررب نامک 19
- اتب
حوطس ،کیتاموسوتاپه صخاش شیازفا ببس لویدارتسا شهاک ببس تارییغت نیا و هدش هدرز و امسلاپ میسلک ینعم سلف رد میسلک نازیم راد دش اه
( Carragher and
Sumpter, 1991 .)
هزادنا یقیقد صخاش ،راردا رد رفسف تظلغ یشیامزآ یریگ تسا نایهام زا یرایسب هریج رفسف مسیلوباتم نییعت رد
( Sigiura et al., 2001 )
هریج یراکتسد . شهاک دننام
( هریج لک رفسف نداد Green et al., 2002
شیازفا ای )
ندرک هفاضا طسوت هریج رد رفسف یسرتسد زاتیف میزنآ
( Gatlin and Li, 2008 )
یندوزفا ای دننام ییاه
دیسا رد کیرتیس عوفدم و راردا قیرط زا رفسف عفد شهاک
( تسا رثوم Sugiura et al., 1998
.) هیذغت یراکتسد یا
لزق یهام هریج رد نیگنر یلاآ
یم ببس نامک هک دوش
زا شیب هب لولحمان و لولحم یرفسف تاعیاض 91
شهاک %
بای ( د Green et al., 2002 یرهاظ یسرتسد یسررب رد .)
لزق یهام رد رفسف رصنع یقیقح و نیگنر یلاآ
نامک
ایوس درآ لماش یهایگ داوم یواح هریج اب هدش هیذغت رپ(
هسیاقم رد لاوناک نغور و ناتک هناد ،)هدیدامرگ و برچ ،رویط تاعیاض ،نوخ ردوپ ،یهام درآ یواح هریج اب
سد هک دش هدهاشم نیب یهام درآ رد رفسف یقیقح یسرت
9 / 11 ات 2 / 99 یهایگ هریج رد و % 9
/ 5 ات 2 / 29 و هدوب %
درآ( یناویح عبانم رد رفسف یرهاظ یسرتسد نینچمه )یهام 01 نیا .دش هدز نیمخت یهایگ عبانم زا رتشیب %
،زاتیف یاراد یهایگ ینیئتورپ عبانم هک داد ناشن جیاتن یم زا ار رفسف یسرتسد دنناوت 1
/ 20 هب 0 / 99 شیازفا %
( دنهد Marty and Brown,1996 رامیت تارثا .)
یاه ،لک رفسف یرهاظ بذج رب ایوس درآ ییامد و یمیزنآ
،میزینم ،میسلک نوچمه رگید رصانع و نژورتین ،تاتیف لزق یهام رد یور و زنگنم ،مویسنارتسا نیگنر یلاآ
نامک
خ یواح هریج رد هک داد ناشن جیاتن .دش یسررب رتسکا
،هدش زاتیف تارثا شهاک ببس ندش یدیسا دنیآرف ،لااب ،رتسکاخ نازیم لقادح یواح هریج رد هک یلاح رد ار یمیزنآ تیلاعف یهجوت لباق زرط هب ندش یدیسا یهام یعفد رفسف نازیم نینچمه .دش دهاوخ شیازفا رامیت و نییاپ رتسکاخ یواح هریج هلیسو هب هدش هیذغت م رد زاتیف اب هدش هریج اب هدش هیذغت یهام اب هسیاق
نازیم هب ،یراجت 59
- 59 رثا یترارح رامیت .تفای شهاک %
ینعم تشادن هریج یندعم رصانع ریداقم رب یراد
( Sugiura et al., 2001 .)
یژتارتسا رثا هیذغت یاه
حوطس رب فلتخم لحارم رد یا
رارق یبایزرا دروم نآ یدورو شهاک و هریج رفسف فلتخم هتفرگ صخاش ات هدش یعس نآ لابند هب و تسا دیلوت یاه
ددرگ ظفح بولطم دح رد یشرورپ نایزبآ رد
( Lellis et al., 2004 رثا دروم رد یرگید هعلاطم جیاتن .)
نداتفا ریخأت هب و شهاک یور میسلک و رفسف دوبمک هچب ییاشغ و یفورضغ نورد تلکسا لیکشت هیلوا هلحرم سرون یهام لزق
نیگنر یلاآ دوبمک هک داد ناشن نامک
رثا نودب میسلک تلکسا راتخاس ندش یندعم یور یراذگ
یم یتلکسا لماکت و هعسوت رد للاتخا ببس ،ییاهن و دوش
دهاوخ یهام هرهم نوتس لکش و هزادنا یور ار دوخ رثا ( تشاذگ Fontagne et al., 2009
لدم .) ینویسرگر یاه
شیپ هب رداق هناگدنچ ب
هریج رد رفسف یسرتسد نازیم ینی
لمکم زا یعیسو فیط دجاو هدش هلومرف و کیتتنس یاه
( دنتسه یهایگ Hua and Bureau, 2006
.) لدم یاه
،یلیروتکاف متسیس رد ار رفسف یعفد تاعیاض
شرورپ یاه
دازآ شیپ نایهام یم ینیب
( دننک Hua et al., 2008 .)
یدنمزاین تخم نایهام هریج رد رفسف یاه رد فل
هدودحم نیب یا 0 / 1 ات 9 / 1 هدش شرازگ لک هریج زا %
( تسا Lall, 2002 یرهاظ یریذپ مضه شیامزآ جیاتن .)
دیسا رثا یسررب رد درآ دوجوم رفسف یسرتسد رب کیمرف
لزق یهام رد فلتخم زود هس اب یهام نیگنر یلاآ
نامک
34
هریج رد رفسف نازیم هک داد ناشن روش بل بآ یشرورپ یواح mL/kg 11 ینعم روط هب ،کیمرف دیسا زا یراد
9 / 05 هب % 9 / 99 ( تفای شیازفا % Vielma and Lall,
.)1997 Dvavis و
( ناراکمه 1550
زود شیازفا هک دنداد شرازگ )
یتسیز یسرتسد راهم ببس هیاپ هریج رد میسلک لمکم یم رفسف یم میسلک ،هعلاطم نیا ساسارب .دوش
دناوت
ریثأت تحت ار رفسف یسرتسد زا دیاب نیاربانب .دهد رارق
زا شیب هب میسلک حوطس شیازفا 9
/ 1 .درک یریگولج %
نیماتیو رثا رب ینبم یدهاوش D3
تیلوباتم و طبترم یاه
دراد دوجو یناوختسا نایهام رد میسلک یزاتسومه یور .
لزق یهام رد رفسف مسیلوباتم هدننک میظنت نیرت هدمع نیگنر یلاآ تیلوباتم ،نامک
سباو یاه لاقتنا ای هت
هدنهد رد هریج رد دوجوم رفسف و تافسف میسلک یاه
یم هسیاقم ( دنشاب
Coloso et al., 2003 .)
میزینم تفاب رد میزینم روضح یلولس نورد و نورب یاضف مرن یاه
و نایهام یلولس جراخ و نیب یزاتسومه ظفح رد و دراد یم افیا یمهم شقن ناتسوپ تخس ( دنک
Mantel and
Farmer, 1963 .)
سفنت رد میزینم دوجو ،نیا رب هولاع
و ید نیزوندآ اب ریگرد تافسف لاقتنا شنکاو و یلولس لاعف ،تافسفونوم شنکاو یمامت هدننک
نیمایت یاه
وریپ مسیلوباتم و تافسف ،برچ دیسا هب هتسباو یاه
دراد ییازس هب شقن نیئتورپ و تاردیهوبرک و
رد شدوبمک
ا یفلتخم عاونا هریج لزق هلمج زا نیریش بآ نایهام ز
یلاآ
نیگنر ،)یسکونآ( نژیسکا دوبمک دشر شهاک ببس ،نامک و لااب ریم و گرم ،تارقف نوتس یانحنا ،جنشت ،یلاحیب
ناوختسا و نوخ مرس ،ندب لک رد میزینم حوطس شهاک اه
( دش دهاوخ Dall and Moniaty, 1983
نیریش بآ .)
یوتحم 0 mg/l
- 1 ین و تسا میزینم رد نایهام یدنمزا
نیب طیحم نیا 119
/ 1 ات 19 / 1 یم هریج زا % ( دشاب
Lall,
لزق .)2002 نیگنر یلاآ بذج هب رداق نامک
mg/l 0 / 1
یاهزاین زا یشخب هدننک عفر هک هدوب بآ زا میزینم نوی ( تسا یهام نیا کیلوباتم Shearer, 1989
ملاقا دوجو .) م یلااب حوطس یواح و یهایگ اشنم اب ییاذغ
رد میزین
هریج زا هدافتسا شهاک ببس ،یشیامزآ هدش هلومرف یاه
لمکم لیلد هب لاح نیا اب .تسا هدش میزینم یاه ندوزفا ،یهام درآ رد میزینم کدنا یتسیز یسرتسد
لمکم زا یخرب میزینم دیرلک دننام ،میزینم یاه
هریج رد ،
یم هیصوت نایهام زاین عفر روظنم هب دوش
( Watanabe et al., 1988 .)
میدس و میساتپ کیژولویزیف یاهدنیآرف زا یرایسب ماجنا رد رصانع نیا دنتسه یرورض یزمسا میظنت و یزاب یدیسا لداعت دننام
نآ کیلوباتم دوبمک نیاربانب ،هدوب ناوارف بآ رد بلغا و اه
یم هدهاشم تردن هب ( دوش
Lall, 2002 .)
هعلاطم رد یا
یدس بذج نازیم ششبآ زا م
لزق یهام یاه یلاآ
نیگنر هزادنا هیوناث یاهلاملا لوط رد نامک .دش یریگ
لولس هدهعرب یمهم شقن میدس بذج رد دیارلک یاه
یم میدس راشتنا هک داد ناشن تادهاشم .دنراد یور دناوت
لولس لکش لولس دیازت و دراذگب رثا دیارلک یاه
دیارلک یاه
لاملا رد دوجوم رودم ناث یاه
ژاپمپ تیفرظ شیازفا اب هیو
( تسا طابترا رد ششبآ رد میدس Avella et al., 1987
.)
یهام رد میدس بذج و کاینومآ حشرت مسیناکم یسررب لزق نیگنر یلاآ تفاب هک داد ناشن نامک
اتاذ ششبآ
رد نآ نازیم و کاینومآ حشرت نیب و هدرک دیلوت کاینومآ شتنا نازیم .دراد دوجو یگتسبمه طیحم هب کاینومآ را
یم رییغت طیحم نوتورپ یسرتسد قبط جراخ بذج و دنک
یم رییغت راچد هتیدیسا میقتسم ریغ ناسون اب میدس .دوش
یریگ هزادنا و تیلاعف قیرط زا نوتورپ و میدس نیب هطبار تاحشرت H+
( تسا هدش دییات Avella and
Bornancin, 1989 هعلاطم رد .)
تابیکرت رثا یسررب اب یا
خم میدس دیرلک و نژوردیه دیسکارپ ،نیلامرف دننام فلت
لزق مخت یچراق تنوفع رب نیگنر یلاآ
دش هدهاشم ،نامک
دوبهب ببس ،دهاش رامیت اب هسیاقم رد تابیکرت یمامت هک نازیم هب میدس دیرلک رامیت اما .دندش خیرفت دنیارف mg/l
01111 بتارم هب تارثا رگید بیکرت ود اب هسیاقم رد
34 رتمک تشاد یچراق تنوفع راهم رد ی
( Schreier et al., 1996 .)
Harpaz ( ناراکمه و
1119 هفاضا هک دنداد شرازگ )
تیلاعف شیازفا ببس ،نیریش بآ رد کمن ندرک میزنآ زاتکلا ،زاتافسف نیلاکلآ دننام هدور یکاوسم راون یاه
ونیمآ نیسول و وز یور یتارثا و هدش زادیتپپ
کیرولیپ دئا
یشیامزآ هلومرف هریج کی رد لمکم نیا زا هدافتسا .دراد نازیم هب 11
- 9
% میظنت زا یشان سرتسا شهاک ببس
نیریش بآ زا هدش لقتنم نایهام یاقب شیازفا و یزمسا دهاوخ روش بآ هب .دش
ورکیم یندعم رصانع نازیم هب ًاتدمع هک بایمک رصانع ای ورکیم یندعم رصانع یرتمک لودج( تسا زایندروم دوجوم ندب و هریج رد 0
،)
لیکشت نومروه یلصا هدنهد میزنآ و اه
هب و دنتسه اه
لاعف و روتکافوک ناونع میزنآ زا یرایسب هدننک
راک هب اه
یم تظلغ و دنور و
لکش یدربراک داوم نیا
اب نازیم
تیلاعف یمسیلوباتم نورد
لولس ای تفاب اه هطبار یگنتاگنت
( دراد Satoh et al., 1987a )
ظفح. لداعت حوطس رصانع
ورکیم یندعم رد
ندب دوجوم رد ورگ هبساحم قیقد
یاهرتماراپ بذج
، هریخذ و عفد داوم ققحم دهاوخ دش .
لودج 3 : یهام هریج رد زاین دروم یورکیم یندعم رصانع
لزق نیگنر یلاآ نامک
Watanabe et al., 1997( )
یندعم هدام م
ی ناز صوت ی ه هدش
( 111g )g/
سم 9
/ 0 - 0
نهآ زیچان
یور 01
- 19
زنگنم 10
- 11
موینلس 09
/ 1 - 19 / 1
دی زیچان
مورک کی ناونع هب رصنع نیا لاتموناگرا لوکلوم
ببس تیوقت
شقن و هدش تاردیهوبرک مسیلوباتم رد نیلوسنا تیلاعف هدمع رد یا ،زکولگ لمحت روتکاف اب طابترا لاعف
یزاس
میزنآ نیئتورپ تابث طفح و دیپیل مسیلوباتم ،فلتخم یاه
دراد کیئلکون یاهدیسا و (NRC, 1997)
.
هعلاطم یور بآ رد لولحم مورک تارثا نییعت ساسا رب یا
دشر درکلمع روتکاف و
لزق یهام یدبک یاه یلاآ
نیگنر نامک ماجنا لااب مکارت و لامرن یشرورپ طیارش تحت
مکارت رد ،مورک لمکم یواح هریج زا یهام هیذغت اب .دش ،نینچمه .دش هدهاشم اذغ فرصم و نزو شیازفا ،لااب ،یبرچ نویسادیسکا شیازفا ببس مکارت شیازفا hsp70
و
راهم hepatic Nrf2
و هدش اهنآ یفنم تارثا مورک لمکم
،ویتادیسکا سرتسا شهاک هب رداق هریج نیا .داد شهاک ار یهام رد یدبک هتسه یسیونور لماوع نایب میظنت و دوبهب لزق ( دش یشرورپ یلاآ Akdemir et al., 2017
.) Gatta
( ناراکمه و 1111
لزق یهام ) نیگنر یلاآ
اب ار نامک
هریج کم یواح یا ک صلاخ همین لم
هب یلآ مور شیب نازیم
زا mg/kg 1 / 2 میزوزیلا هک دندرک هدهاشم و دومن هیذغت
مادنا یاهژافورکام و یزوتیسوگاف تیلاعف و مرس رد دوجوم زا دعب یویلک قوف 0
لاح نیا اب .تفای شیازفا هتفه
مسیناکم رد تاردیهوبرک مسیلوباتم یور مورک ریثأت یاه
.تسین صخشم یتسرد هب نایهام
سم ی میزنآ درکلمع و نوخ لیکشت یگنوگچ رد سم نو یاه
دننام هتسباو مورکوتیس ،زادیسکا لیزیلا
زادیسکا C
(CCO) زاتومیسد دیسکارپوس و زاینزوریات ،زادیسکورف ،
(SOD) دراد شقن زادیسکا لیزیلا میزنآ .
تفاب لیکشت رد
یم راک هب کیتسلاا و نژلاک دنویپ رد للاتخا زورب و دور
س و نژلاک یگدننکش شیازفا ببس ،یناوختسا راتخا
( تسا طابترا رد سم دوبمک اب هک هدش ناوختسا NRC,
.)2011 رارق تارثا یشیامزآ رد تیساسح طیارش رد یهام یریگ
و از
.تفرگ رارق یبایزرا دروم سیزوینگلورپاس تنوفع یمس
34
تظلغ ضرعم رد یهام ،دینایس ،سم هدنشک همین یاه
یط تیرتین و کاینومآ 12
تدم هب سپس و تعاس 11
اب شلاچ تحت هقیقد Saprolegnia parasitica
رارق
لوزیتروک و سرتسا حوطس شیازفا ببس داوم نیا .تفرگ زا رتلااب(
ng/ml 091 تیساسح نیرتشیب .دش یهام )
( کاینومآ طسوت 91
( سم سپس و )%
99 نیا .دش داجیا )%
رد داح یسرتسا خساپ زورب ببس مه رانک رد داوم و یهام
یم تنوفع هب لاتبا دصرد شیازفا نآ یپ رد دنوش
( Carballo et al., 1995 هعلاطم رد .)
حوطس تارثا یا
،تفاب رد یندعم داوم نازیم ،دشر رب یور رصنع یلااب میزنآولاتم تیلاعف سم زاتومسید رپوس یاه
- ریاس و یور
میزنآ لزق یهام یاه نیگنر یلاآ
جیاتن .دش یسررب نامک
د ناشن یم یهام هک دا یور و سم یلااب حوطس دناوت
( 199mg ،سم 090mg
لاح نیا اب .دنک لمحت ار )یور
یندعم داوم حوطس رد رییغت ببس ،یور هب سم تبسن یم زین ییاهنت هب رصنع ود نیا .دش امسلاپ و دبک دنناوت
روتکاف و دشر یور دنشاب راذگ ریثات یهام یتملاس یاه
( Knox et al., 1982 .)
دی لولس همه ًابیرقت نیا اب .دنتسه دی نوی یوتحم ندب یاه
هرهم رد دیئوریت هدغ ،لاح نیا هریخذ یلصا هاگیاج ناراد
تسا نوی . نومروه هدوب دی نوی هدنرادربرد یدیئوریت یاه
تیلاعف رد و ،هیاپ مسیلوباتم ،ییامد میظنت لیبق زا ییاه
دیلوت وخ شدرگ و یزاسنوخ ،لماکت و دشر ،لثم و ن
هچیهام یبصع درکلمع نینچمه ( دنراد شقن یا
NRC,
هرهم رد دی دوبمک مئلاع زا .)2005 یم ناراد
هب ناوت
یخرب هک درک هراشا )رتاوگ( دیئوریت تفاب یزلاپرپیاه رد کینژورتاوگ تابیکرت دوجو نامز رد نایهام رد تاقوا تلاونیسوکولگ دننام هریج یم هدید اه
( دوش Lall, 2002 )
وجو. نازیم هب بوطرم هریج رد دی لمکم د mg/kg
91
یور یراذگرثا نودب یهام هلیف رد دی شیازفا ببس نومروه تیعضو ای دشر ،یتملاس امسلاپ یدیئوریت یاه
( دش دهاوخ Julshamn et al., 2006
.) نهآ
هرهم رد نهآ یساسا شقن هب هدافتسا ناراد
ناونع
تسا نیبولگومه ناملپمک ولس یلک روط هب .
ل زمرق یاه
لوبلگ(
هرود تروص هب )نوخ زمرق یاه و هدش ایحا یا
یم زاب هخرچ هب نهآ رتشیب طسوت هدشن ایحا شخب .ددرگ
یم شوارت هدور هب ارفص رگید دننام زین نهآ .دوش
رصانع
بذج ،ورکیم یندعم ندب هب نیئتورپ اب دنویپ لکش هب و
یم لقتنم ( دوش
Lovell, 1989 .)
رب هعلاطم ساسا ا
اب ی
یسررب فده یرف شقن
میظنت رد نیرفسنارت و زاتکادر
یواح هریج هلیسوب هک ینایهام ،یناوختسا نایهام نهآ ( لااب نهآ mg/Fe/kg
1599 نازیم ،دندش هیذغت )
زا نیرفسنارت تیعابشا 19
هب % 09 نهآ .تفای شیازفا %
یرف یدبک تیلاعف شیازفا اب دبک رد هدش هتشابنا زاتکادر
یرفسنارت و مرس ن
نازیم .دوب یگتسبمه یاراد یهام
ششبآ رد نهآ یگتشابنا تارییغت نیا و دوبن سوسحم اه
ششبآ هک داد ناشن رما نهآ مسیلوباتم رد یدایز شقن اه
( دنتشادن Carriquiriborde et al., 2004
زا یکی نهآ .)
یبرج نویسادیسکا رد ریگرد هیلوا تازلف نهآ و تسا
کیرف نهآ هب تبسن سورف رد هوقلاب تسیلاتاک کی
یبرچ دیسکارپ ( تسا
Lee et al., 1981 یسررب رد .)
رب نهآ تارذونان تارثا روتکاف
یاه دشر و هیذغت یهام
لزق نیگنر یلاآ جیاتن ،نامک
هدنهدناشن هدافتسا
زا
ونان هرذ نهآ رد حطس mg/kg 01 و شیازفا درکلمع دشر
و هیذغت هچب یهام لزق نیگنر یلاآ دوب نامک
و یدابق(
،ناراکمه 1051
.)
زنگنم کی ناونع هب رصنع نیا متسیس رد روتکافوک
دنچ یاه
زتنس لماش یمیزنآ مسیلوباتم ،کاینومآ زا هروا
دیسا ،یاهدیساونیمآ یاه
زکولگ نویسادیسکا و برچ
( دراد شقن Lall, 2002
رد رصنع نیا دوبمک مئلاع .)
یتلکسا یراجنهان ،دشر شهاک لماش نایهام و گرم ،
دوب دهاوخ چه خرن شهاک و نینج یلااب ریم
( Lall, 2002 .)
ینمیا تاعلاطم ساسارب هدهاشم یسانش
،یور رصنع نآ رانک رد و زنگنم دوبمک هک تسا هدش
45 لولس تیلاعف شهاک ببس رد یعیبط هدنشک یاه
لزق نیگنر یلاآ یم نامک
ندرک هفاضا رثا رد یلو ،دوش
یا یندعم لمکم ( دش دهاوخ فرطرب دوبمک ن
Inoue et
al., 1998 دشر کرحم ناونع هب زنگنم تارثا یسررب رد .)
لزق یهام نیگنر یلاآ
ریداقم اب رامیت هس تروص هب ،نامک
29 ، 99 و mg/kg 59 هدافتسا هک دش هدهاشم زا
تافلوس
نازیم هب زنگنم mg/kg
59
، نیرتشیب نیگنایم
،نزو
،لوط
خرن ئتورپ ،هژیو دشر نی
ار ییاذغ لیدبت بیرض نیرتهب و
آ رد نوی نیا تایوتحم هکنیا لیلد هب .دراد هارمه هب ب
( نییاپ روش 11mg/l
/ 1 بذج یدایز رادقم هب ،تسا )
یمن یم نوی نیا زا بسانم عبنم کی نیاربانب .ددرگ دناوت
،ناراکمه و یدامع( دوش یقلت یرورض نایهام هریج رد 1051 .)
موینلس ع هب موینلس هداوناخ زا ءزج کی ناون
نویتاتولگ یمیزنآ
و نژوردیه دیسکارپ لیدبت رد ،زادیسکورپ لکلا و بآ هب یبرچ یاهدیسکارپوردیه شقن برچ یاه
رد لولس زا تظافح رد یمیزنآ هورگ نیا نیاربانب .دراد یم عقاو رثوم اهدیسکارپ برخم تارثا لباقم دوش
.
زادیسکاورپ نویتاتولگ نیماتیو اب وسمه
کی ناونع هب E
یتنآ دیسا ،رفسف ،کیژولویب نادیسکا ریجنز دنلب برچ یاه
عابشا ریغ بیسآ زا ار یلولس ریز یاشغ و یلولس
یم نوصم اهدیسکاورپ دراد
و هریج رد موینلس دوبمک
دشر شهاک و میزنآ نیا تیلاعف شهاک هب جتنم ًامومع ( .دش دهاوخ Lovell, 1989
) سرتسد رد لاکشا نایم زا.
،موینلس موینلس - نینویتم هب تبسن میدس تینلس
رد هریج
لزق نیگنر یلاآ یاراد تسا نامک
یرتشیب یسرتسد تسا
( Rider et al., 2010 .)
هنوگ رد موینلس یجیردت و نمزم تیمس فلتخم یاه
نازیم هب نایهام mg/kg
19 - 10 میدس تینلس هب رجنم
( ریم و گرم شیازفا ،دشر شهاک NRC, 2005
) یکهآ و
دهاوخ هیلک ندش ( دش
Hilton and Hodson, 1983 .)
دشر شیازفا رد موینلس لمکم دقاف ایوس هناد یواح هریج هب اما هدوب دمآراک هنیهب دشر صخاش هب یبایتسد روظنم
لزق سرون نایهام هچب رد نیگنر یلاآ
لمکم ندوزفا ،نامک
یم هیصوت موینلس ( ددرگ
2013 Fontagne et al., )
.
نان تارثا نیماتیو و موینلس تارذو موئتورپ لیفورپ رب E
1دبک لزق یهام نیگنر یلاآ
لااب یمکارت طیارش تحت نامک
رد یتملاس تیعضو و دشر درکلمع نیرتهب .دش یسررب تارذونان یواح لمکم و هدوب نیماتیو اب هدش رامیت نایهام ینعم رثا یلک روط هب .تشادن یهام دشر یور یراد
هداد موئتورپ یاه موینلس تارذونان و نیماتیو رد دوجوم ی
یم نیئتورپ نایب دناوت شنکاو رد ریگرد یاه
یاه
دهد رییغت ار لااب مکارت رد هتفای شرورپ یهام یمسیلوباتم ( Naderi et al., 2017 .)
یور متسیس رد روتکافوک کی ناونع هب یور دنچ یاه
و یمیزنآ
میزنآولاتم زا یدایز دادعت لمکم ننام اه
د کینوبرک زاردینآ
زادیتپپ یسکوبرک و A
کیماتولگ ،زانژوردیهد لکلا ،B
ید ،زانژوردیهد -
دیهدلآرسیلگ -
0 - ،زانژوردیهد تافسف
،زاتافسف نیلاکلآ ،زانژودیهد کیلام ،زانژردیهد تاتکلا ،زلاودلا و زائلکونوبیر SOD
شقن یافیا زارمیلپ DNA
یم ( دنک Lall, 2002 .)
رد یور حوطس شیازفا ببس هریج
یکشخ ناروناج رد سم یتسیز یسرتسد شهاک یز
( دش دهاوخ NRC, 2005
،یور یندعم عبانم نایم رد .)
لزق یهام یارب ار یسرتسد نیرتشیب یور تافلوس یلاآ
نیگنر ( دراد نامک Satoh et al., 1987b
.)
هعلاطم رد هدور بذج مسیناکم یا
طسوت یور رصنع یا
لزق نیگنر یلاآ ش هب نامک
اب یصاصتخا لک هدافتسا
زا
لوکیزو هیشاح یاه یاشغ یا
میسلک ناماوت رثا و یجراخ
،لاقتنا نیح رد دروم
شیامزآ رارق تفرگ . هک دش هدهاشم
میسلک تیلاعف رد
للاخ بذج یور هدیچیپ رد و تسا
حوطس نییاپ تطلغ ( یور µM 1
،) نازیم میسلک ربارب اب
µM 1 - 1 / 1 هدوب و هب روط ینعم یراد ببس کیرحت بذج
یور یم
،دوش رد لباقم رد حوطس لااب ( µM 111 ) فرصم
یور ار راهم یم ( دنک Glover et al., 2004 .)
liver proteome profile1
45
لیسناتپ تیمومسم
طسوت یخرب زا یندعم رصانع
یخرب زا رصانع ریغ یرورض زا لیبق
،کینسرآ
،میمداک
هویج و
،برس رداق هب داجیا تیمومسم رد
ندب نایهام
.دنتسه هب لاع
،هو یخرب زا ورکیم یندعم رصانع دننام
،سم
نهآ و موینلس رد تروص فرصم ینلاوط تدم اب ریداقم
لااب ببس زورب تارثا برخم و یمس دنهاوخ دش . هب روط
،لومعم تظلغ سم رد هریج ناراوناج یکشخ یز شیب زا
mg/kg 191
ببس زورب تیمومسم دهاوخ
دش
( Stickney, 2000 حوطس .)
ییلااب زا نهآ رد یخرب زا
مسیناگرا یاه یزبآ رضم یقلت یم دوش . هولاع
،نیارب نهآ
زیلاتاک هدش رد رثا نویسادیسکا یبرچ
طسوت لمکم نهآ
شیازفا هتفای و تارثا یسوکعم رد
تهج یرادیاپ هریج رد
یپ دهاوخ تشاد ( Desjardins et al., 1987 .)
نهآ
سورف ببس زیلاتاک اهدیسکارپ و
اب لیکشت شیپ زاس
داجیا ببس لاکیدار
یاه دازآ رد دیسا یاه دنلب برچ
ریجنز ریغ عابشا و نژیسکا دنهاوخ دش . کی یسررب رد
زا رتشیب هنازور زود اب سم تیمس یاراد یشیامزآ هریج mg/kg 29 - 09 لزق یهام هریج رد نیگنر یلاآ
چیه ،نامک
دیلوت و دشر رد للاتخا و تیمس رثا هنوگ یهام لثم
( دشن لصاح Clearwater et al., 2002
.)
عبانم و تابیکرت لمکم
یاه یندعم
زا نایم یازجا دروم هدافتسا رد هریج یاه
،ییاذغ درآ
یهام یکی زا ینغ نیرت عبانم داوم یندعم ینوریب تسا .
جیاتن لصاح زا شهوژپ اه ناشن یم دهد هک یسرتسد
یتسیز طسوت عون درآ و تایوتحم رتسکاخ
تحت ریثأت رارق
یم دریگ . درآ یهام دننام ریاس داوم یروآرف هدش یناویح
رگید لماش تشوگ و درآ
،ناوختسا تلاوصحم
یعرف رویط
و ردوپ
،رپ
ًاتبسن ینغ زا داوم یندعم تسا . اب نیا لاح هب
لیلد یسرتسد کدنا
هب رصانع
،یندعم شنکاو یاه یراهم
هوقلاب و هب روظنم یریگولج زا
زورب دوبمک و شیازفا دشر
،
ج هری اب عبانم رد سرتسد
،سم
،رفسف زنگنم و یور
لمکم یزاس یم ( ددرگ Antony Jesu Prabhu et al.,
)2015 رد . ینیزگیاج درآ
یهام اب ملاقا یهایگ دیاب هب نازیم
داوم یندعم دروم
،زاین لاکشا لباق سرتسد نآ و
یاضاقت کیژولویزیف یهام
هجوت دومن . حوطس داوم یندعم
امسلاپ غت زا سپ هریج اب هیذ یم ،لمکم یواح یاه
دناوت هب
ناونع کی صخاش رد هنیمز بذج و فرصم هریج و
یسرتسد یتسیز
داوم هب راک ( دور Navarro and
Wood, 2003 )
رفسف . دوجوم رد درآ یهام
ًاتدمع رد
لیکشت یسکوردیه
تیتاپ لولحمان أشنم
هتفرگ زا
تفاب یاه تخس دننام ناوختسا یم تکرش
دنک . سرتسد ی
سف ـ رف دوجوم رد درآ م ـ
،یها رد ک ــ روپ سب ــ رای رتمک
( 00 - 11
% ) یهام زا لزق یلاآ نیگنر نامک ( 91 - 01
% ) تسا
( Watanabe et al., 1988 .)
هدافتسا زا نیئتورپ یاه
یهایگ هب لیلد دوجو زاتیف ببس شیازفا یسرتسد هب
رفسف رد یرایسب زا هنوگ اه زا هلمج لزق یلاآ نیگنر نامک
دهاوخ دش ( Ketola and Richmond, 1994 )
.
تافسفونوم میدس
و میساتپ عبانم رد زا یسرتسد رفسف
یارب نایهام زا هلمج لزق یلاآ نیگنر نامک ید و دنتسه و
یرت تافسف میسلک یاراد ریداقم 91 و % 02
% زا یسرتسد
یتسیز یارب یهام لزق نیگنر یلاآ یم باسح هب نامک
دنیآ
( Ogino and Takeda, 1978 .)
هعلاطم یط دروم رد یا
تارییغت حوطس
داوم یندعم امسلاپ رد لزق یلاآ
نیگنر نامک سپ زا هیذغت هریج اب لاماک یهایگ و لمکم
تافسف ید ( میسلک نازیم هب )DCP
g/kg 9 دش هدهاشم ،
حوطس هک یامسلاپ
،P ،K و Cu دجاو هریج رد Se
رد لمکم هسیاقم
اب دهاش رامیت اقترا
،تفای رد ح یلا هک
و Ca تحت Mg
ریثات رارق دنتفرگن . رب ساسا
هزادنا یریگ یاه طوبرم هب زیلانآ
،مضه دشر و تابیکرت لک
،ندب لمکم رجنم DCP
هب شیازفا ینعم راد تظلغ رفسف
ندب و یراگدنام نآ
رد هریج لمکم دجاو دهاوخ
دش .
حوطس داوم یندعم امسلاپ تطلغ نآ رد لک ندب و
درکلمع یندعم رصانع ورکام
(
،P
،Ca و Mg )K دوبهب
تفای و نازیم ورکیم یندعم رصانع زا
لیبق و Zn هب Cu
روط ریغ میقتسم تحت ریثات هریج وDCP یازجا یهایگ
نآ رارق ( تفرگ Antony Jesu Prabhu et al., 2014b .)
داوم یندعم تلاک هدش ( دننام تاتیف و ربیف ) رد هسیاقم اب
عبانم یلآریغ رگید تیساسح یمک
تبسن هب تیلاعف
45 یراهم تابیکرت دنراد
و یاراد یسرتسد یتسیز
یرتشیب
رد هریج دنتسه تیزم. رگید داوم نیا یارب هنوگ یاه یزبآ
شهاک تیللاح رد بآ تسا . اب نیا لاح هنیزه یلااب
هدافتسا زا تلاک یاه داوم یندعم تبسن هب عبانم یلآریغ
ببس هدش هک فرصم نآ رد یزبآ یرورپ ودحم د ددرگ .
نیدنچ بیکرت فلتخم یلآ ای داوم یندعم تلاک هدش رد
دروم رصانع فلتخم ییاسانش و
هعسوت هتفای دنا . دیساونیمآ
تلاک هدش اب
،سم زنگنم و یور تبسن هب کمن یاه
یندعم هب یتحار رد سرتسد رارق
هتفرگ و رد دبک و
ناوختسا یاه یهام لزق نیگنر یلاآ بوسر نامک
یم دننک
( Apines et al., 2001 )
نیدنچ . عون فلتخم زا رصنع
،یور یارب هنوگ یاه یزبآ یبایزرا هدش تسا . هدافتسا زا
یور نینویتم رد
هریج یوق ربارب هس صلاخ زا رت
تافلوس
یور لمع هدرک و رد دروم هریج یوتحم درآ ایوس نیا
رادقم هب 2 ات 9 زین ربارب یم
نازیم و دسر یبایزرا
هدش
لمکم نیلوکیپ تا یور هب رادقم mg/kg 01 و 01 ببس
شیازفا یور رد لک
،ندب مرس و شهاک سرتسا ویتادیسکا
یهام لزق
یلاآ نیگنر
نامک دهاوخ
دش
( Kucukbay et al., 2006 )
.
ییاذغ هریج فلتخم تابیکرت نیب تلاماعت یدنمزاین لباقت روظنم هب عاونا اب رادناج کیژولویزیف یاه
رد دیاب یفلتخم ییاذغ عبانم ،یندعم داوم زا یفلتخم رصانع هب یسرتسد یدایز لماوع .دنریگ رارق سرتسد تحت ار یندعم رد عبط هب .داد دنهاوخ رارق عاعشلا
یتسیز یسرتسد ،یدیسا یشراوگ متسیس دقاف نارادناج هکنیا مغر یلع .تسا ور هب ور تیدودحم اب یندعم داوم هب ناوت هدعم دیسا یم شیازفا ار رصانع هب یسرتسد ییا
،دهد
هدور ییایلق طیحم هب یزاساهر زا سپ داوم زا یخرب و میسلک یلااب حوطس .داد دنهاوخ لولحمان بوسر لیکشت هب یلولحمان تابوسر و هداد شنکاو یور و میزینم اب رفسف یم دوجو ( دنروآ
NRC, 2011 هولاع .)
تارذ نیارب
کمن ،سر دننام یدیئولک اه
،میزینم ،موینیمولآ لولحمان ی
نوی رگید و نهآ نویتاک هک دنرداق اه
ییلااب تردق اب ار اه
نوینآ رد بذج .دننک بذج یورین طسوت ییایمیش یاه
نویتاک بذج و یدیئولک حطس یویتاگنورتکلا طسوت اه
یم ماجنا یکیزیف یاهورین دوش
یتسیز یسرتسد نیاربانب .
رب زا رتشیب یندعم رصانع نیا مه
،هریج تابیکرت نیب شنک
هریج رد یور هب یسرتسد .دراد یگتسب نآ هیزجت هب ملاقا یاراد ا و هدوب نییاپ ًامومع یهایگ
ندوزف لمکم کی
( تسا یرورض بسانم Watanabe et al., 1988
.)
هعلاطم رد درآ یامد رثا و یمیزنآ رامیت یسررب هب هک یا
ین ،تاتیف ،لک رفسف یرهاظ بذج رب ایوس ،نژورت
رد مویسنارتسا و یور ،سم ،میزینم ،میسلک ،رتسکاخ لزق یهام نیگنر یلاآ
داد ناشن جیاتن ،دوب هتخادرپ نامک
رامیت هک رثا )نتخپ و زپراخب ،ویوورکام( ییامد یاه
ینعم اما دنتشادن رگید رصانع و رفسف بذج رب یراد رتسکاخ ،نژورتین ،رفسف بذج شیازفا ببس زاتیف لمکم
یاس و دجاو هریج رد .دش ایوس درآ یواح هریج رد رصانع ر
زا زاتیف زا هدافتسا اب رفسف بذج ،نییاپ رتسکاخ 19
% هب
51
% هدش هیذغت یهام عوفدم رد رفسف عفد .تفای شیازفا اب ربارب زاتیف یاراد و نییاپ رتسکاخ یواح هریج اب
01g/kg / 1 و هدوب 59 - 59
% هدش هیذغت یهام اب هسیاقم رد
طسوت
شهاک یراجت هریج
تفای
( Sugiura et al., 2001 .)
میسلک تافسف لمکم ندوزفا هک تسا هداد ناشن تاعلاطم لزق یهام هیذغت رد نیگنر یلاآ
شهاک ببس نامک
و تسا هدش یور رصنع یسرتسد یور رصنع هب یسرتسد
یرت زا یریداقم یواح یهام درآ رد شهاک میسلک تافسف
یم ( دبای Satoh et al., 1987b .)
ود جیاتن ساسا رب
رب سم یعونصم و یهایگ عبانم رثا رب ینتبم شیامزآ لزق یهام تفاب رد رصنع نیا یسرتسد ییاراک یلاآ
نیگنر و یهایگ نیئتورپ یواح هریج اب هدش هیذغت نامک اب هریج رد یور رصنع شیازفا لباقتم ریثات و یناویح
ریج زا یهام هیذغت هیذغت یهام هک دش هدهاشم یهایگ ه
لیدبت بیرض ،هیوناث نزو یهایگ هریج اب هدش ییاذغ
و
یط یور رصنع شیازفا و تفای دوبهب سم یدبک تظلغ 11 هدش ندب رد یور و سم شیازفا ببس ،هریج رد هتفه و یور لمکم دقاف( دهاش رامیت رد یور رصنع شهاک و
هلاب یگدروخ و ریم و گرم هب رجنم )سم رد .دش یمد
44
یم هجیتن هریج اب یهام هیذغت هک تفگ ناوت
ملاقا یاراد
لمکم زا هدافتسا دنمزاین یهایگ اب سم و یور یاه
دشر نازیم رثکادح هب یبایتسد روظنم هب تظلغ رثکادح ( تسا Read et al., 2014 .)
لمکم ندوزفا دراوم رثکا رد
یترورض نایهام هریج هب ورکیم یندعم رصانع یواح ن شیازفا تهج رد و ندوب نازرا لیلد هب اتدمع و هتشاد
یم هدافتسا هریج تیفیک ( دوش
NRC, 2011 .)
یریگ هجیتن تاعلاطا طوبرم
هب یدنمزاین یاه داوم یندعم
مسیناگرا یاه یزبآ هب روط لباق یهجوت رد لاح شرتسگ
تسا . هاگتسد یژولویزیف ،هنوگ عون لیبق زا یلماوع
مزآ هریج عون ،شراوگ مهرب و یشیا
شنک هیذغت یاه ا
عون ،ی
اهنآ تظلغ و یندعم داوم عبنم یم بآ رد
نیا حوطس دنناوت
،ساسا نیا رب .دنهد رارق ریثات تحت هریج رد ار رصانع اب یندعم داوم نازیم نیب هطبار نتفای تهج رد یتاعلاطم یژتارتسا ،دشر تارییغت هیذغت یاه
متسیس و یا یاه
سا زاین دروم یشرورپ .ت
مز رد ی هن ا زا هدافتسا ی
ن رصانع
اب ی د ذغم دض و هدننک راهم داوم هب ی
گ ملاقا ی ها ی تبسن و
اب رصانع ی
دک ی رگ تبسن زا موزل تروص رد و هجوت
صخشم ی ندعم داوم زا ی
م و ورکام ی
ورک هام کاروخ رد ی
نا
ارب .دومن هدافتسا ی
هب تبسن لاثم ی
هن سلک رصنع ود ی
م و
ج رد رفسف ی
هر ا ی ن هنوگ 1:1 .تسا هدش شرازگ نودب
،کش ینامز هک تاعلاطا رد
دروم یدنمزاین یاه داوم
یندعم رد یاتسار تیهام و توافت یاه تسیز یطیحم
هنوگ اه شرتسگ و دبای
متسیس یاه بسانم رد هنیمز
یزاساهر و
لیوحت داوم یذغم هب لکش قیقد و هیبعت
،دوش میظنت و یبآ طیحم ،هریج رد تیفیک شیازفا
رادیاپ ی تسیز یطیحم .تشاد دهاوخ هارمه هب ار
یجیورت هیصوت زا هدافتسا ،یرورپ یزبآ تادیلوت نوزفا زور دشر هب هجوت اب شور یژولونکت و اه یاه
هیذغت هتفرشیپ رظن رد اب یا
تهج رد دمآراک یهار ،تیسنج و نس ،هنوگ عون نتفرگ یم یشرورپ تادیلوت هعسوت لمع و دیلوت .دشاب
عاونا یروآ لمکم
هدیا یبیکرت یاراد هک ییاذغ یاه داوم ،یژرنا زا لآ
ینامز دنتسه یندعم رصانع هلمج زا یذغم زیر و یذغم و یکیزیف لرتنک لحارم هیلک هک دوب دنهاوخ شخبرثا رد .دنشاب هدرک یط هچراپکی یتیریدم تحت ار ییایمیش یاه لمکم ،نامک نیگنر یلاآ لزق یهام هیذغت هنیمز فلتخم یندعم یسرتسد تیلباق و هدش هیصوت ریداقم اب ی
یراذگرثا هب هجوت اب هک دنتسه دوجوم رازاب رد لااب یتسیز تملاس و ینمیا ،کیژولویزیف فلتخم یاه متسیس رب رارق هدافتسا دروم هریج رد هنیهب زود رد تسیاب یم یهام شرورپ هب ،اتسار نیمه رد .دنریگ هیصوت ناگدنهد
یم هیهت نمض هک ددرگ ،زاجم زکارم زا یندعم یاه لمکم
رد هریج رد بیکرت نیا هنیهب حطس زا هدافتسا هب تبسن .دنشاب هتشاد یا هژیو هجوت فلتخم نینس
عبانم امع
،ید ح .،
نیسح هداز یفاحص
، ه.
، ومس ،.ز ،تا 1051 ا . رث تا
زنگنم هب ونع نا رحم ک ر دش رد یهام زق ل آ لا ی
ر امکنیگن ن Oncorhynchus mykiss) ) .
جم هل
ولویب یژ رد ای
، 5 : 95 - 90 .
ابق
،ید
،.ش .س ،درـف ینیسح ،.ه ،یملاسا یبجر
،.م ،یـگنلپ
،.ل 1051 یسررب . ا رث تا وطس ح فلتخم ونان هرذ آ نه رب
وتکاف ر اه ی ر دش و هیذغت یهام لزــــق آ لا ی ر امکنیگن ن
Oncorhynchus mykiss) )
همانلـــصف . ولع
م ریثکت و
آ زب ی رپ
،یرو 1 : 91 - 09 .
Akdemir, F., Orhan, C., Tuzcu, M., Sahin, N., Juturu, V. and Kazim, S., 2017. The efficacy of dietary curcumin on growth performance, lipid peroxidation and hepatic transcription factors in rainbow trout Oncorhynchus mykiss (Walbaum) reared under different stocking densities.
Aquaculture Research, 48:4012-4021.
Antony Jesu Prabhu, P., Kaushik, S.J., Mariojouls, C., Surget, A., Fontagné- Dicharry, S., Schrama, J.W. and Geurden, I., 2015. Comparison of endogenous loss and maintenance need for minerals in
43 rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) fed fishmeal or plant ingredient-based diets.
Fish Physiology and Biochemestry, 41:243- 253.
Antony Jesu Prabhu, P., Schrama, J.W. and Kaushik, S.J., 2014a. Mineral requirements of fish: a systematic review. Reviews in Aquaculture, 6:1-48.
Antony Jesu Prabhu, P., Schrama, J.W., Mariojouls, C., Godind, S., Fontagné- Dicharry, S., Geurden, I., Surget, A., Bouyssiere, B. and Kaushik, S.J., 2014b.
Post-prandial changes in plasma mineral levels in rainbow trout fed a complete plant ingredient based diet and the effect of supplemental di-calcium phosphate.
Aquaculture, 430:34-43.
Apines, M.J.S., Satoh, S., Kiron, V., Watanabe, T., Nasu, N. and Fujita, S., 2001. Bioavailability of amino acids chelated and glass embedded zinc to rainbow trout Oncorhynchus mykiss fingerlings. Aquaculture Nutrition, 7:221- 228.
Avella, M., Masoni, A., Bornancin, M., and Mayer-Gostan, N., 1987. Gill morphology and sodium influx in the rainbow trout (Salmo gairdneri) acclimated to artificial freshwater environments. Journal of Experimental Zoology, 241:159-169.
Avella, M. and Bornancin, M., 1989. A new analysis of ammonia and sodium transport through the gills of the freshwater rainbow trout (Salmo gajrdneri). Journal of Applied Biology, 142:155-175.
Barron, M.G. and Shannon, A., 2000. Calcium control of zinc uptake in rainbow trout.
Aquatic Toxicology, 50:257-264.
Carballo, M., Munoz, M.J., Cuellar, M., and Tarazona, J.V., 1995. Effects of waterborne copper, cyanide, ammonia, and nitrite on stress parameters and changes in susceptibility to saprolegniosis in rainbow
trout (Oncorhynchus mykiss). Applied and Environmental Microbiology, 61:2108- 2112.
Carragher, J.f. and Sumpter, P., 1991. The mobilization of calcium from calcified tissues of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) induced to synthesize vitellogenin.
Journal of Comparitive Physiology, 99:169- 172.
Carriquiriborde, P., Handy, R.D. and Davies, S.J., 2004. Physiological modulation of iron metabolism in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) fed low and high iron diets. Journal of Exprimental Biology, 207:75-86.
Clearwater, S.J., Farag, A.M. and Meyer, J.S., 2002. Bioavailability and toxicity of dietborne copper and zinc to fish. Journal of Comparitive Physiology, 132C:269-313.
Coloso, R.M., King, K., Fletcher, J.W., Weis, P., Werner, A. and Ferraris, R.P., 2003.
Dietary P regulates phosphate transporter expression, phosphatase activity, and effluent P partitioning in trout culture.
Journal of Comparitive Physiology, 173:519-530.
Dall, W. and Moriarty, J.W., 1983. Functional aspects of nutrition anddigestion. In: Bliss, D.E., (ed), The Biology of the Crustacea, Vol. 5. Academic Press, New York. pp 215- 216.
Davis, D.A. and Gatlin, D.M., 1996. Dietary mineral requirements of fish and marine crustaceans. Fisheries Science, 4:75-99.
Davis, D.A., Lawrence, A.L. and Gatlin, D.M., l993. Response of Penaeus vannamei to dietary calcium, phosphorus, and calcium:
phosphorus ratio. Journal of the World Aquaculture Society, 24:504-515.
Desjardins, L.M., Hicks, B.D. and Hilton, J.W., 1987. Iron catalyzed oxidation of
