یفاشتکا ةعلاطم تیعضو
یداصتقا و یعامتجا نارامیب
:هعلاطم دروم( ناریا رد زدیا هب لاتبم شخب نارامیب
)نارهت ینیمخ ماما ناتسرامیب ینوفع
یروکش یلع
،
1شکراد دمحم
2
:تفایرد خیرات 02
/ 8 / 2930 - خیرات :شریذپ 23
/ 22 / 2930
هدیکچ
نارهتا رتهش رد داهاصوخ و ههعماج رد زدیا هب لاتبم نارامیب دشر هب ور دنور دهاش ریخا لاس دنچ رد یهم یارهمه ههب یداهوتقا و یعامتجا تلاکشم و لئ اسم رامیب صخش یارب زدیا یرامیب .میتسه .دروآ
هب یرصط یم رظن هب هک ،یرامیب اب طبارم و مکاح یداوتقا و یعامتجا لئاسم و طیارش دسر
یدنشک زا رها
.چا سوریو دصخ .یآ
.دشاب نآ زا یشان یرامیب و یو رد
تیعضو یسررب هب رضاح شهوژپ و یعاهمتجا
یداوتقا نارامیب زدیا هب لاتبم یدش هتخادرپ ناریا رد
تسا رصظنم نیدب . رد یزدیا نارامیب زکارم زا یکی
ارتا رتش ن ( دیزگرب شهوژپ نادیم ناصنع هب )ینیمخ ماما ناتسرامیب ینصفع شخب دش ی
شهوژپ نیا رد .
علاطم نصنف زا ة
بحاوم دننام یفیک ة
یدهش یدافتهسا زکرمتم یهورگ ثحب و قیمع تهسا
ادهها ههب اها
اب اتسار نیمه رد .میبای تسد دصخ شهوژپ 51
یورگ ود رد زین و هبحاوم رامیب شش
یهورگ ثحب یرفن
هتفای .تسا یدش ماجنا زکرمتم یاه
شهوژپ یم ناشن هب یرامیب نیا هک دهد رامیب یارب هک یگنن غاد تلع
هب دراد یداوتقا تیعضو رب تدش یعامتجا و
ا رامیب أ یم ریث دراذگ
، ب ه یرصط هک ببس یم زا راهمیب دصهش
مورحم دصخ یمصمع و یعیبط قصقح گ
.ددر
دیلک ژاو ناگ
چا . یآ . زدیا/یو ، ارحنا ، بسچرب ، ضیعبا غاد ، گنن )امگیتسا(
، درط .
2 .
،لوئسم هدنسیون همانرب هورگ رايشناد
نارهت هاگشناد يعامتجا یزیر shakoori@ut.ac.ir
0 همانرب دشرا سانشراک . نارهت هاگشناد هافر یزیر
m.darkesh@ut.ac.ir هرود، ناریا يعامتجا لئاسم يسررب هیرشن4هرامش ،2 ناتسبات و راهب ،2930 ص ،12-34
سم نایب ئ هل
اب یزورما تسگ
یزصح شر و هتینردم زا رثأتم یاه
هنور یرهسا د
صهحا رد ناباتهش ت
تارهییغا و
هارع رد رگش یاه
یرشب تایح فلتخم ،
رود ناسنا ة
یدیدپ و لئاسم اب نردم اه
یی درصهخرب
تسا یدرک نآ نصنک اا هک
اه هبرجا ار یدرکن دصب . یرامیب لئاسم نیا زا یکی یاه
تهسا یهااخ
رود هب طصبرم هک ة
تسا دیدج .
یرامیب داهضعب هک یضارما و اه ییاهسانش زا هههد ههس زا رهتمک
اب ناسنا نآ یم اه درادهن دصجو هتشذگ نورق رد ضارما عصن نیا دصجو رب لاد یدهاصش و درذگ
یرامیب نایلاهس رد و زدهیا و تیااپه نصچ ییاه یواهگ نصهنج رهیخا
، و ناگدهنرپ یازناصهلفنآ ...
زا یب هک دنتسه یضارما هلمج ریگنابیرگ یاهرامیب تیهام هب تبسن توافتم یتیهام زا کش
رهشب
رادرصخرب هتشذگ راوعا رد دن
.
یعامتجا طباور و تاطابارا یب
تهسین هتهشذگ راودا اهب ههسیاقم لباق کش .
تاهطابارا نهیا
همه و یسو م زا هتهشذگ ههبناج
و تارطاهخم تهسا یدروآ ناهغمرا ههب رهشب یارهب ههک ییاهیاز
کسیر یاه یارب زین یدیدج وا
تسا هتشاد .
زا زدیا اهیند رد ههک تسا یدیدج تارطاخم هلمج
گدصلآ درصم نیلوا ییاسانش زا ههد هس زا رتمک یم نآ سوریو هب ی
تجا نارگشهوژپ .درذگ یعاهم
هنیمز لماصع زا یکی تلاماهعا دصهجو ار زدهیا زاهس
ههب و یدرتهسگ تاهطابارا و دصهجو یرهیبعا
تاکرحا ، ترفاسم اه ، لمح و یزصح رد دارفا رتشیب یربارا و لقن یاه
یسو و یدرتسگ یایفارغج
یم دنناد . زندیگ(
، 5731 : 73 )
کلتم زدیا برخم و نیرا
زا یرامیب نیرا یورگ نیا
تسا هد لیاوا زا هک ة
5131 ه نیهلوا هک
( نآ سورهیو ههب یدصلآ درصم یو.یآ.چا
) دهش ییاهسانش یدهحتم ت اهیا رد نصهنک اها
تملاهس
نصیلیم ناسنا اه ار دیدتا یدرک شخب و رصخرد یدناهشک ارهم ماهک ههب ار دادهعا نیا زا یتجصا
تسا هچنآ . هب ار زدیا رامیب شنکاو دادیدش یرامیب نیا هک تسا نیا ،هتخاس لیدبا یعامتجا ی یاه
ا یدش ببس هعماج یصس زا ار یراجنه یصهس زا یداهع یراهمیب کهی زدهیا بیارا نیدب .تس
هعماج یمن یقلا کی هکلب ،دصش یدنشک یرامیب
اب تامازلا یداصناهخ و دارهفا یارهب سرتسد زا رود اهه
،
ماصج ، تملاس تبقارم ناگدننکایتم رد
یاهرصشک تسا ناتج فلتخم
،ماهرکصک(
3117 : 71 .)
یم ناشن تاعلاطم هک دهد
اا دودح نصنک 01
نصیلیم زدهیا سورهیو ههب ناهتج مدرم زا رفن
یدش یدصلآ دنا
یم . صنک اا تفگ ناصا ضا و سأی نینچ یرگید یرامیب چیه ن
یدرهکن داهجیا یبارط
تسا . ها یعامتجا و یداوتقا ضو رد زدیا یرامیب أ
تهسا هتهشاذگ ناوارهف ریث .
ناهنچ زا زدهیا
یمن ار یزور هک تسا رادرصخرب یتیمها همانزور هک تفای ناصا
اه و تلاجم هب نآ فلتخم داعبا
دنشاب یدادن ناشن هجصا یدیدپ
هب نآ زا یخرب هک یا ناصنع
یهم داهی نرق نصعاط دهننک
. رهظن ههب
یم یرامیب ریاس هب تبسن زدیا دسر
اه بعا ضارما و نآ هب رشب هتشذگ رد هک جلاعلا
اهه لاتهبم
یم یدش یگژیو زا تسا یاه
برخم زین و یزیمم تهسا رادرصخرب یرا
، یهگژیو ههک ییاهه ببهس
رد ماصج زا یرایسب رد یدصلآ دارفا یدش لاح
نیهنچ ههب یهفنم شرهگن دصجو هب هجصا اب هعسصا
حرط زا یدارفا کشم ندرک
شل ب ینامرد و یتشادتب زکارم ینامرد رداک هب یتح نا ه
یریگصلج تلع
دنزرو عانتما هطصبرم یتشادتب تامدخ هب یسرتسد زا .
اب نیا ج یدیدپ نیا لاح و هتخانهشان بناص
زصمرم یناوارف دراد فهلتخم حصطهس رب یقیمع ءصس راثآ زور ره هک یگدهنز
یرهشب یاهج رهب
یم دراذگ یسرا یلیتس(
، 5731 : 0 ) . لاس رد 5111 هن ار زدیا دحتم للم نامزاس ناصهنع ههب اهتنا
یرهشب تفرهشیپ یار رهس رهب هلههسم کهی ار نآ هکلب ،داد رارق هجصا درصم تملاس لکشم کی شرب ( اکیرمآ ةدحتم ت ایا یلم تینما یژاارتسا دنس رد نینچمه .درم 3113
دصهخ رصهشک نیا )
هتسناد زدیا یرامیب و یو.یآ.چا سوریو کانلصه تافلا شهاک یارب ناتج تیاده هب دتعتم ار زا شیب .تسا 11
رد و مصس ناتج یاهرصشک هب طصبرم لاتبا دراصم دارد لاح
رد .تهسا هعهسصا
شرازگ هب ناریا لاهس ناهیاپ اها یکهشزپ شزصمآ و نامرد ،تشادتب نامزاس
5711 دودهح ، 30
،یکشزپ شزصمآو نامرد ،تشادتب ترازو( دراد دصجو زدیا هب لاتبم رامیب رفن رازه 5711
).
یدیدپ زدیا یکشزپ یا
رایهسب نآ یداهوتقا و یهگنهرف ،یعاهمتجا داهعبا هک تسا یتشادتب ه
هب یعامتجا ثیح زا .تسا یدرتسگ ههب و یعامتجا تخاسرب کی ناصنع
صخهشم رصهط کهی رها
وزنصهلآ( تهسا یدهش لیدهبا گنن هب ةلهسم کی ای ،یعامتجا گنن زدهلصنیر و5
،3
5111 زهتیو ،7
3111 ، 5115 زدیا .) یهم رارهق دصهخ جاهمآ یاوافتم حصطس رد ار لاتبم درف یعامتجا نأش .دههد
گدهنز لمحا رب یولاع ،زدیا هب لاتبم درف هک ینعم نیدب و یهفیلکالاب ،درد ،سرها اهب یارهمه ی
ان ،رهیقحا ،ضیهعبا ،درهط ساسحا عصن کی ،ارم زا کیدزن یریصوا و یرامیب ةدنیآ زا یدیما
ینارگن عاصنا رگید و زازهمشا
میرحا و اه
یم تفایرد هعماج بناج زا ار اه نیاتسا( دنک
،0
5113
د
1نیاو ،نارگید و 5111
.)
یورهگ و دارفا یاهه
ضرهعم رد یو.یآ.چا سورهیو
ورهگ و دارهفا ی
رهب رد ار یهااخ یاهه
یمن دنریگ . دمایپ یاه تسین نآ هب یدصلآ دارفا ریگنابیرگ اتنا نآ ،
یهسو و قیمع سب یراثآ هکلب
ب رب .تهشاذگ دهاصخ هعماج لک و عامتجا ةند یدراصهم رد
ببهس مک رد شهاهک تهیفیک و تهی
تاطابارا ، دنصیپ و تادوارم یاه
یداصناخ نایم
اهه رد و لاهقتنا زا یهشان سرها ههجیتن یراهمیب
و
نیمه رصط و زورب رد یماندب دصجو ةراب
دارفا هب لاتبم تبثم یو یآ چا یم
ببهس نیهمه هب .دصش
نارگشهوژپ زدیا یعامتجا
دمایپ و راثآ اب یارمه ار لاتبم درف یارب ییاه
یم دنناد . دافرا زدیا کی
هک تسین یرامیب تاریثأا
ینیلاب ،دشاب هتشاد هکلب
یم یدهیدپ ناصهنع هب دناصا ههتفرگ رهظن رد یا
1. Alonzo 2. Reynolds 3. Vitz 4. Stine 5. Devine
یداهوتقا( یفلتخم یعامتجا راثآ هک دصش ،
یعاهمتجا ،
و یهگنهرف ...
) دراد کیلهساره و مادآ(
،
5731 ) . عماج رد زدیا ة
گنا کی ناصنع هب ام هتسیرگن )امگیتسا(
یم دصش . نیا شرگن یهم دهناصا
جیتن ة درف هک دشاب رکف نیا یدصلآ
ب چا ه . یآ . ریغ یاهراتفر لیلد هب یو یراهمیب هب یسنج یقلاخا
تسا یدش لاتبم .
لاقتنا لامتحا سوریو
چا . یآ . رهطخرپ یهسنج یاهراتفر رد یو طاهبارا دهننام
اخ ر ای یداصناخ زا ج سنجمه اب طابارا
داصم قیرزا ای درهف اهب یهسنج طاهبارا ای یدصلآ گنرس اب
چا . یآ . یو تبثم راتفر نیا و دراد دصجو ریغ هعماج مصمع رظن زا اه
گهنهرف اهب ریاغم و یقلاخا
هعماج اه لجم( تس یکشزپ ماظنة
، 5733 : 33 ) . ههعماج رد ار زدهیا یامگیتهسا هک یرگید لماع
تیصقا یم دنک
، بجصم هک تسا طلغ و یفاکان تاعلاطا یم
کاهنرطخ ار راهمیب دارفا دصش و رها
نآ یرامیب
اه یرسم ار هب هچنآ زا را تسه یتسار
دننادب ای دننک رصوا یتسردان هب نآ لابند هب و
هک دنهد لامتحا سوریو
چا . یآ . رمزور یعامتجا طباور رد یو ة
تسد لثم یناسنا مهه اب و نداد
لقتنم مه ندرصخ اذغ یم
دصش )نامه(
.
هب تلع دصجو تارصوا
،هعماج رد طلغ نارامیب
یاراد چا . یآ . یو هب لاتبم و ههعماج رد زدیا
تلاکشم اب ور یرایسب
هب دنتهسه ور .
رد یعهس رهضاح شهوژهپ زا یفاهشتکا لهیلحا
تیعهضو
نارامیب یعامتجا و یداوتقا هب لاتبم
عماج رد زدیا هعلاطم ة
)یهنیمخ ماهما ناتسرامیب( یدش دراد
.
یهاگآ باب رد ار یااکن رصکذم ةلهسم یاتسار رد نینچمه تخانهش تهتج رد مدرهم ههب یههد
رطم هلهسم نیا هب تبسن رتشیب .درک میهاصخ ح
نیشیپ ة شهوژپ
هعلاطم رد ( یحلاف اریمح طسصا هک یا
5731 ناصنع اب )
« یرهتب نازهیم یسررب دارهفا یدهنم
یاراد
چا . یآ . یتشادتب تامدخ زا زدیا/یو م لماصع و ینامرد
ؤ نآ رب رث
» تفرگ ماجنا یاش ،
تلع نیرا
یرتب دنم ندصبن ینامرد تامدخ تفایرد یضاقتم یزدیا نارامیب ،
تهسا ینامرد رداک شریذپ مدع
مک نینچمه و نییاپ رد یرامیب زا علاطا زا دعب لغش نداد تسد زا ای و همیب ششصپ ندصب
ندصهب
تسا تیمها زئاح زاین درصم تامدخ هب دارفا نیا یسرتسد .
رد شهوژپ و ینارفعز و یسوواط طسصا هک یرگید ...
( 3113 ناصنع اب )
« شرهگن و یهاهگآ
م رد زدیا هب جار شناد نای
یناریا نازصمآ
» تفریذهپ ماهجنا ،
تهسا یدهش یدروآ ههک
« 01 دهارد
شناد آ م هک دندقتعم نازص شناد
لیهوحا یداهع سرادهم رد دهیابن زدهیا هب یدصلآ نازصمآ دهننک
» .
یم هجیتن نینچ قصف شهوژپ هک دریگ
« هشیر و هنابوعتم یشرگن رد یزدیا نارامیب و زدیا هب یا
شناد نایم شاد دصجو نازصمآ
تسا هت
».
شهوژپ قلطم نایجاح طسصا هک یرگید ،
یهشرف ، نارهگید و یتللادهبع (
5737 ناصهنع اهب )
« شههناد شرههگن و یهاههگآ یههسررب ناتههسرتش رد زدههیا یراههمیب یراههمیب زا یناتههسریبد نازصههمآ
غلابجواس
» تفرگ ماجنا ،
ناشن یم هک دهد
« 13 شناد دارد لاتبم نارامیب دندصب دقتعم نازصمآ
هب ه
رد دیاب زدیا دنصش یرادتگن عامتجا زا ادج یناکم
» . یهضاق دصهمحم طهسصا یرهگید شهوژهپ
ییابطابط ، رهیهدادو و ک واپ یاورد (
5731 تهسا ههتفرگ ماهجنا ) .
شهوژهپ نهیا رهب یرورهم
میاداراپ ت صحا یاه
چا اب طبارم .
یآ . نایب و هتشاد یو یم
هب هتشذگ نرق بر رد هک دراد بهیارا
یراتفر کسیر میاداراپ هس ،
تخاسرب رب و یعامتجا ییارگ تخاس
تاهعلاطم رد لاهکیدار یهیارگ
تسا یدصب مکاح زدیا .
تیعمج ملع تبسن شهوژپ نیا یسانش
ار میاداراهپ نهیا اب یاهه
یرهکف
تیعمج رب یدمآرد هئارا لابند هب و یدرک یسررب ا یسانش
ج یعامت
چا یداهقتنا‌ـ .
آ .ی رد زدهیا یو
تسا یدصب ناریا .
ناهشن شهوژپ نیا یهم
اهی و هلههسم تیریدهم رد تهیقفصم ههب لهین ههک دههد
د نارحب هب نآ لیدبا زا یریگصلج ر
ثم ییاهرصشک ل
مهه ههجصا مزلتهسم ناریا لهماصع اهب ناهمز
داتیاتن و هعماج رد یتخاسرب و یراتخاس لخادم کی ذاخاا
ة لماصع نیا رب ینتبم ریگارف یعامتجا
تسا .
5نچ ( ناراکمه و 3111
) نداد ناشن یشهوژپ رد نیچ زا یقطانم رد هک د
ههب لاتهبا داهبلاغ هک
سوریو چا . یآ . یو راتفر اب یاه رطخرپ یم ریسفا
،دصش یفنم ساسحا هب تبسن یدیدش
یدارفا
چا اب هک . یآ . یگدنز زدیا/یو یم
دننک .دراد دصجو ،
گنیلمارگ و راک (3
3110 ) رد شهوژپ لاتبم نانز رد زدیا یرامیب بسچرب هک دنتفایرد دصخ
رد یارب یعنام تبقارم تفای
یاه یتشادتب زکارم رد ینامرد .تسا
علاطم رد ة گنیهش و یهل یهل
7
( 3111 یسررب نیچ ناننصی رد زدیا هب لاتبم دارفا زا یداصناخ تیامح یگنصگچ ) دش
ههتفای و اهه
ناشن یم همه ههک دنهد ة
تکرهش ناگدهننک
، هبنم هیلوا یلهاا ة
یداصناهخ ار تهیامح یهم
دهنناد .
ناراکمه و کچ صکیم (0
3111 علاطم رد ) ة
سنجمه نادرم زهگره دارهفا نیا هک دنداد ناشن ارگ
هتفرگن رارق زدیا شیامزآ درصم دنا
، یسررب هناصم ناصنع هب ار گنن رطخ کاردا و سرا ناگدنصش
دمع ة دندرک حرطم شیامزآ .
ماتگنیناک ناراکمه و1
( 3113 ساهسحا شیازهفا ههک دهنداد ناشن )
تیلصهسم تاساسحا شهاک و گنا ا یریذپ
أ ریث اشفا رد یفنم ی
دراد یرامیب تیعضو .
یرظن بوچراچ
هتخاس نییبا رب رظان شهوژپ نیا یرظن ینابم ار نآ و تهسا هعماج طسصا زدیا یامگیتسا ندش
1. Chen and et al 2. Carr and Gramling 3. Lee Lee and Shing 4. Mikolajczak and et al 5. Cunningham
رظن رد یرامیب نیا اب طابارا رد ملسم لاا کی ناصنع هب یم
،یهاگدهید نینچ هب هجصا اب .دریگ
ناراهمیب یعاهمتجا و یداهوتقا تیعضو یور رب یرامیب تاریثأا یسررب یپ رد رضاح شهوژپ .چا .یآ .تسا زدیا/یو نیدامن لباقتم شنک ةیرظن ربانب ناسنا طابارا ،5
اههدامن ةطهساو هب و لباقتم شنک قیرط زا اه
یم ماجنا نیب طابارا شهوژپ نیا رد .دصش رهظن رد لباقتم شنک کی ناصنع هب دارفا رگید و رامیب
یم ترصا اهدامن طسصا هک تسا یدش هتفرگ فهیرعا هعماج ره گنهرف طسصا اهدامن و دریذپ
یم یصیش تسا نکمم و دنصش .چا نارامیب اب درصخرب یاه
.یآ ههعماجره رد زدیا/یو رهب یا
ساهسا
دشاب توافتم هعماج نآ یگنهرف و یعامتجا طیارش هب و
هنصگ ماهما .دصهش فهیرعا تواهفتم یا
گنهرف یم لاقتنا رگید لسن هب یلسن زا هک دنراد یتملاس و یرامیب ةرابرد یااداقتعا اه .دبای
یم ل دتسا نیدامن لباقتم شنک ةیرظن نارادفرط شنک ةمه دلامع هک دننک
ناهیم لهباقتم یاه
رد ام هک یماگنه .تساهدامن لدابا نمضتم یناسنا دارفا یهم رارق نارگید اب لباقتم شنک
میرهیگ
تسج لاح رد مئاد یصجو
« خنرس ییاه » بسانم هنیمز نآ رد یراتفر عصن هچ هکنیا یارب میتسه
حرط نیا یلک بصچراچ ،نیاربانب .مینک ریبعا تسا نارگید رصظنم ار هچنآ هنصگچ هکنیا و تسا یم نایرج نیدامن لباقتم شنک بتکم رد رد صا نیرتشیب ،دبای
ور لهباقتم شنک هب بتکم نیا هج
شنک هتبلا تسور رد
یم مه یرگید ةصیش هب اه شنهک ههب زین ام یلاا هجصا .دنصش ماجنا دنناصا
.چا نارامیب یور رد ور .یآ
هنصمن ناصنع هب نارگید اب زدیا/یو دههاصخ نیدامن لباقتم شنک زا یا
.دصب راخ ناتج هب دامیقتسم مدرم هک تساجنیا یساسا ةتکن یهمن ناشن شنکاو ج
ههب ههکلب ،دهنهد
یم یعامتجا ییانعم جراخ یایند یم ناشن شنکاو ینعم نآ اب تبسن و دنهد
زا یرایسب رد .دنهد
یب ،ردخم داصم روم لماش رطخرپ یاهراتفر ماصج سنجمه ،یسنج یرابودنب
یفنم ...،ییارگ
ه دراصهم نیا .دراد هعماج رط زا یفنم شنکاو و تسا یدش یبایزرا راهتفر زا ییاههدامن یهگم
نآ زا )ناهشلباقتم شنهک( ناشااطابارا رد هک یمدرم قفاصا طسصا هک دنتسه رطخرپ
یدافتهسا اهه
یم یم لااح ،دننک رد .دصش
یناعم نامه اهدامن قاو یتکراهشم میهاهفم قهیرط زا ههک دنتسه یا
یم هتخاس یگلمج و دنصش
نآ یدش هتخاسرب اه
3دنا ماج طسصا رطخرپ راتفر . شنک قیرط زا و هع
هتفریذپ یاهراجنه زا ارحنا ناصنع هب و یدش انعم دارفا لباقتم یم هتخانش یدش
.دصش
یهم رکف تسا )راجنتب( لامرن هک یدرکلمع ای راتفر ةرابرد ام یتقو زا تهسا نهکمم ،میهنک
ههب یزاهین تاهغل نهیا .میهنک یدافتهسا نوزصهم اهی یداهع ، راهعتم ،لصمعم ،یعصن دننام یااغل د تل هب اما ،دنرادن راتفر شزرا ةرابرد تواضق رب نتشاد نهکمم ههک یزهیچ ناصهنع هب یگداس
1. Symbolic Interaction 2. Constructed
یم هتخانش ،دریگب یشیپ تسا ههبرجا و درهکلمع ،راهتفر ،تاقوا یهاگ .دصش
درصهم ههچنآ زا اهه
یم رحنم تسا راظتنا تغل هنازور تاملاکم رد .دنصش
« رحنم
5» یهم یاهنعم درصخزاهب دهناصا
و یفنم ینمض هعماج یدید اب اما .دشاب عصبطمان
یم هناسانش هب ناصا
ناصهنع هب ارحنا زا یگداس
هتفریذپ یاهراجنه هک یراتفر ،فیش( مینک تبحا هتسکش ار مصمع ةدش
3111 : 31 .)
ور ههعماج شنهکاو اهب دشاب رادرصخرب ندشندییأا زا دح هچ اا هکنیا هب هتسب ارحنا ههب
ور
یم یورگ .دصش کمم هعماج یاه
ناهشیداعریغ راهتفر ههک ینافرحنم هب تبسن قیرط نیا زا تسا ن
یمن رارق هعماج دییأا درصم :دنهد ناشن شنکاو دریگ
« مورهحم ،درط ،مشخ ،رفنا راتظا زا ندرهک
سبح ،همیرج ،تشادزاب ،یندب هیبنا ای ینابز شهصکن و یعامتجا قصقح »
مئاق(
،یماهقم 5717 :
13 ه 515 ن هعماج رد زین یرامیب .) اهب دادهتما رد راهمیب شهقن ههک یناهمز ،تهسا ارهحنا یعص
شور ارهحنا ناصهنع ههب یراهمیب مصهتفم ،دصهش هظحلام نارامیب اب درصخزاب یارب هعماج یاه
هب ملاس و تملاس جیار راجنه اریز .دراد دربراک یبصخ هب رامیب صخش و تسا ندصب
ههکنیا تلع
م هتخانش رحنم ،هتشاد جیار مرُن لاخرب یراتفر ی
اجنیا هب زدیا یرامیب یارب طیارش اما .دصش
یمن متخ هن زدیا .دصش یم هتخانش ارحنا کی یرامیب ناصنع هب اتنا
نآ ههب لاتهبم صخش و دصش
یم بسچرب هب ،درصخ
رامیب را تلع هب نآ رب یولاع ،ندصب
راهتفر اهب زدهیا یراهمیب هکنیا تلع
یرط زا لاتبا لاثم یارب( تسا یدرصخ دنصیپ رطخرپ ههب بهلغا داصهم زا یدافتهسا )یقیرزا دایتعا ق
یم بیرخا ار هعماج تایقلاخا هک هعماج یلاا لکشم ناصنع ناصج لسن دارفا زا یرایسب و دنک
یم نیب زا ار ماهیلیو ( تهسا یدش هتخانش درب
،3
5131 : 531 ههب لاتهبم درهف .) ههنصگ
فعاهضم یا
یم تفایرد ار رحنم بسچرب کی زدیا هب لاتبم صخش .دنک
ههب وا ههب یهاهگ ههک تسا رامیب
یم هتسیرگن ،تسین وا راظتنا رد ارم زج یاازاجم هک یمرجم مشچ .دصش
مرجم یاگن یصیش رثا رب نارامیب نیا هب هنصگ
نآ لاتبا یاه راهتفر ناصهنع هب هعماج رد هک تساه
هطبار و یقیرزا دایتعا .تسا یدش هتخانش یفارحنا رهیغ یاهه
رهب اهم ةهعماج رد یهقلاخا لاهخ
شزرا ناهیب یعاهمتجا ارهحنا ةهیرظن ههک هنصگ نامه و تسا هعماج رب مکاح یاهراجنه و اه
یم فیرعا هعماج رب مکاح یاهراجنه ،دنک ربانب .دنتسه یفارحنا راتفر ةدننک
یولاع دارفا نیا ،نیا
رامیب رب هتخانش و ندصب یهم بصسحم ارحنا یعصن دصخ هک رامیب ناصنع هب ندش
ههب دصهش تهلع
صن دنصیپ و ناشیرامیب ع بسچرب یفارحنا راتفر اب یرامیب نیا ندرصخ
ار رحنم تفایرد یم دننک .
یم زین بسچرب ةیرظن یعامتجا ارحنا طصبرم ثحابم حرط لابند هب رارهق رظن درصم دناصا
رد .دریگ ههک ثحب نیا حرط تتج مز ةمدقم هیرظن نیا رورم اب قاو
« زهین زدهیا ههب ناهیلاتبم
م بسچرب یم رحن
؟هن ای دنرصخ »
.دمآ دهاصخ مهارف
1. Deviant 2. William
بسچرب ةیرظن تنهس نهیا ةدودهحم رد نصهچ و تهسا نیداهمن لباقتم شنک ةیرظن یعصن5
یم رارق یرظن مشچ داادمع دریگ
ورس ناراکشزاس و نافرحنم نیب لباقتم شنک اب نآ زادنا ادیپ راک
یم هب .دنک اب هیرظن نیا ،تسا نیدامن لباقتم شنک نصچ یولاع اهی نامزاهس یاهضعا هک یمیهافم
سکع و لامعا زا یورگ یاضعا لمعلا
یم نارگید یاه ورس ،دنریگ
دیکأا بسچرب ةیرظن .دراد راک
یم ریغ زا ار نافرحنم ،راتفر سفن هک دنک یمن ادج نافرحنم
راکهشزاس یاضعا لامعا هکلب ،دزاس
یم مهارف ار زیاما نیا هک تسا هعماج زا یهخرب اضعا نیا .دزاس
ریهسفا ار یهفارحنا یاههراتفر
یم تبسن دارفا هب ار یفارحنا بسچرب ،یدرک .دنهد
راجنه هک اجنآ زا
ترابع اه یراهتفر ههچ ههکنیا ةهنیمز رد مدرم ةمه یاهرواب و دیاقع زا دنا
شنهکاو ههب جتنم د امتحا دشاب ییاهرواب نینچ اب فلاخم هک یلمع ،دشاب هتشاد دصجو دیاب یاهه
دش دهاصخ یوخشم سکعرب هن و تسا ارحنا رصبزم لمع تسا نیا هجصا لباق بلطم یلو ،
مئاق(
،یماقم 5717 : 533 بیسآ و دایتعا اب یگنااگنا طابارا زدیا .) مدهع و یعاهمتجا رهگید یاه
یاپ شزرا اب لماع نیا و دراد یقلاخا یدنب ماصج زا یرایسب یگنهرف و یعامتجا ،یبهذم یاه
لیلد نیمه هب تسا داضا رد هتخانهش راهکهانگ و یدهشدرط ،کصکهشم اهی لاتهبم دارفا هک تسا
یم کی زا یرادرصخرب ای و یداصناخ لیکشا زا ،لاغتشا و لیوحا زا تیمورحم رب یولاع و دنصش
یم زاب مه ملاس ییصشانز یگدنز .دننام
زا هک دسرب یدح هب یناسنا راتفر یتقو یورگ رظن
یدنهسپان یدرهف ارهحنا ناصهنع ههب اهه
تنا نآ یراجنه تاراظ
یم هتخانش ارحنا ،ددرگ بصسحم اه شنهکاو رصتظ بجصم و دصش
یاهه
یم لباقتم ای یعمج هب هک دصش
« درط
» ،
« دیدتا » یم رجنم یدارفا بیدأا و نینچ بکارم هک دصش
یدش یراتفر مئاق( دنا
،یماقم 5717 : 531 هب .) یار تلع قهیرط زا رتشیب هک یرامیب نیا لاقتنا یاه
ا لیاسو ،تهسا نآ ینصناق و یقلاخا بصچراچ زا جراخ یسنج ةطبار نینچمه و کرتشم قیرز
ههب .درک دهاصخ هجاصم شلاچ اب ار وا نایفارطا و نارامیب و هطبار نیا ههب یاهگن عصهن نهیا تهلع
هتفریذپ نیزاصم و نیناصق و اهراجنه زا یشان ارحنا ترصا هب زدیا یرامیب اهم ةعماج رد یدش
تسا ماصج رگید و یم بسچرب ار نارامیب هک
بسچرب نیا ،دننز متم ةجیتن ینز
ههک دراد یرها
امگیتسا ای گنا ناصنع تحا .تسا یدش حرطم3
یهب ناهشن کی تسا یدش فیرعا نمفاگ نیورا طسصا هک امگیتسا راهبتعا
نمفاهگ .تهسا یدهننک
هقلاع نامه ینعی ،دشاب دیاب صخش کی هچنآ نایم اکش هک دصب دنم
« یصقلاهب تیصه »
ههچنآ و
،تسه داعقاو صخش کی
« لعفلاب یعامتجا تیصه »
ناهیم یفاکهش ههک یسک ره .دنک یسررب ار
غاد ،دشاب شتیصه ود نیا تسا یدرصخ
،رزتیر زا لقن) 5730
: 331 ).
1. Labeling theory 2. Stigma
یم راک هب یتفا ای یگژیو هب یراشا یارب گنن غاد حلاطاا هب هک دور
ماندهب تدش اهی یدهننک
گنن غاد تردق هک درک هجصا دیاب اما .تسا روآ دصهخ تاذ رد ههن تفها کی ینز
رد ههکلب ،ش
گنن غاد هک یتفا رگید ترابع هب .دراد هشیر یعامتجا طباور یم نآ یاراد درف یناشیپ رب
،دنز
یم یصلج یداع هب دناصا یف نیاربانب و دنک کمک دارفا رگید نداد
شصخ هن هسفن و دهشاب یدننک مان
لغهش اکیرمآ رد لاثم یارب .یدننک ماندب هن تلایهوحا دهقاف نلاغاهش ههک دهنراد دصهجو ییاهه
نآ یهاگشناد ،اه
« مک داصس » رد ار دصخ ندصب گن یفخم راک طیحم
یم ه لغش لباقم رد اما ،دنراد یاهه
یم تفای مه یرگید یاگشناد درف رگا هک دنصش
هتفر نآ لصغشم یا
،دشاب اه
« لیوحا یدرک
» ار شندصب
یزار نصچمه یفخم
یم دنک ،نمفاگ( درصخب اوران و یشان بسچرب ادابم اا ، 5731
: 73 .)
شرگن مد آ ام هک ییاه یاه
غاد درهف ههب تبسن یداع هیراد یدرصهخ
شنهک و م رد ههک ییاهه
ماجنا شلباقم یم
هتخانش دلاماک میهد یدش
خهساپ نیا اریز دنا
اهه شنهک ههک دنتهسه یزهیچ یاهه
یدش یحارط ناشحلااا و فیطلا یارب هناهاصخریخ یعامتجا دنا
. رصوا ام یم درهف کی هک مینک
غاد یعبا عاصنا رصوا نیمه ساسارب و تسین یلماک ناسنا یدرصخ ض
یاهه ار فهلتخم یو ههیلع
لامعا یم دمآراک یلکش هب و مینک ،
یور زا بلغا مه دیاش یب
یرکف ، تارف یاه یتهسیز ار شا
شهاک یم میهد . رد یرظن عصن کی قاو ة
گنن غاد یم میزاس . ا کی ی د ئ ک یژصلص ه یو ندصهب تسپ
قلا کانرطخ یارب یلیلد و دنک نییبا ار ی
دراذگب ام رایتخا رد شندرک :نامه(
70 ).
کی یراکمه غاد درف
مدآ اب یدرصخ یاه
لمع رد یداع ههب ندرک
ههنصگ تواهفا راهگنا ههک یا
تسا یعقاوریغ و طصبرمان یرما وا راکشآ ،
ثداح کی ة لکهش ار یدرهف نیهنچ یگدنز رد یدمع
یم دهد . راکشآ هلاافلاب وا توافا یتقو اما دصشن
هتهشادن دصهجو نآ درصم رد یعلاطا لبق زا و
صهوا یو دصخ لقادح ای دشاب ههب یهسک ههک دهنک ر
یهمن صیخهشا ار نآ تعرهس یهتقو دههد
رد ماندب لامتحا اب هجاصم یدرف وا تقیقح دشاب ندش
هن یا کن دهشاب یدهش ماندهب ه ،
دهیاب یاهگ نآ
ثداح نیمود ة
تسج ار وا یگدنز رد یدمع و
لهسم تلاح نیا رد و مینک صج ة
یراچ یارهب یشیدنا
شنا داجیا یعامتجا طباور یرارقرب رد هک ییاه یم
لههسم رتشیب هکلب تسین دنصش ة
ورهس ناماهس
رد درف تاعلاطا هب نداد ةراب
شحصا حرطم یم یا دصش کن
؟هن ای دهدب ناشن ار نآ ایآ ه رد
ةراهب نآ
هسک هچ هب درصم ره رد و ؟هن ای دیصگب غورد ؟هن ای دنکب ارتعا ؟هن ای دنزب رح ،ی
ههنصگچ ،
اجک و قصم هچ نامه(
: 71 )
؟
رگا کی ار یرامیب دصجصم راجنه هک میریگب رظن رد ارحنا
،ار ناهمه هک تملاهس
،تهسا
یدرک ضقن یم سپ ،تسا
تفگ ناصا زدیا یرامیب
زین هن و یدرهک ضهقن ار تملاهس راجنه ا
ضق
هتفریذپ ینصناق لصاا و یقلاخا یاهراجنه (
هب یژیو رد ةراب یسنج طباور ،
ه جم سن یزاب ، داهیتعا
و داصم هب ...
) زا ،یدصب هعماج نیا
ر و ملسم گنا اب شندصب یارمه .دصب دهاصخ
ناراکمه و کره ناراکمه و کره(5
، 5133 : 71 رمزلصهه زا لهقن هب ،3
3110 حلاطهاا زا )
« زدیا اب طبارم یامگیتسا »
یدافتسا یم دننک ، بوعا یانعم هب هک ،
لزنا یهب ، ضیهعبا و یراهبتعا
چا نتشاد اب هک تسا یمدرم هجصتم هک تسا .
یآ . رد زدیا/یو تیدرف
اه ، یورگ اه ههک یعماصهج و
دنراد تکرش نآ رد ،
هتخانش یم دنصش .
و ق چا یت . یآ . درک تفایرد ار یمصمع تاتجصا نیلوا زدیا/یو ههب ،
ههشیر نتهشاد مهغر یاهه
یب تیااپه لاقتنا هباشم ،
هب تواضق یاوافتم یلیخ رصط .دش
آ زا جن یب تیااپه هک ییا ،
قهیرط زا
لاهقتنا نصخ یهم
دهبای ، ناهنکراک تملاهس تهبقارم ار
یژهیو تارهطخ اهب ور ههبور یا
یهم دهنک ،
چا . یآ . هب زدیا/یو هطبار ههب طصبرم یتجصا لباق رصط
ة تهسا یهسنج .
یهضعب ههکنیا دصهجو اهب
یورگ یاه خرن ناگدنراد ناصنع هب رگید یاه
هتخانهش یراهمیب ی اهب یهم
ناداهتعم دهننام دنصهش
یقیرزا ، چا . یآ . داادمع زدیا/یو تهسا یدهش یدهیمتف و هتخاس یسنج یرامیب ناصنع هب
کرهه(
،
صناتیپاک ،7
نمادیو ،0
3113 رمزلصه زا لقن هب ،
3110 ).
رظن اب قباطم
« زدلصنیر و وزنصلآ
1» چا هب یدصلآ دارفا .
یآ . غاد زدیا/یو یم
دنرصخ ، ههکنیا یارب
لهسم ة نآ یرامیب :اه
5 . اب نآ یفارحنا راتفر
اه یاصخ تسا طبارم ع هب
ن جیتن ناص ة ناصنع هب ای نآ دجصم
راتفر .یفارحنا
3 . یقلا نانآ یدرف تیلصهسم یم
دصش .
7 . رب یقلا اب و گنهرف و یبهذم رواب کی ساسا رهیغ یراهتفر ناصنع هب نآ ندرک
و یهقلاخا
تازاجم لباق ،
س ریز یقلاخا ثیح زا ؤ
لا یم دور .
0 . دیدتا هعماج یارب و تسا رادریگاو یرامیب کی یقلا
یم دصش .
1 . رجنم دنیاشصخان و هتساصخان ارم عصن کی هب یم
دصش .
1 . یمن کرد هعماج یداع دارفا و یلحم عامتجا طسصا ههئارا یهفنم یاهگن اب و دصش
ناگدهننک
زدلصنیر و وزنصلآ( تسا یارمه یکشزپ و یتشادتب تامدخ ،
5111 ییاهبطابط یضاق زا لقن هب ،
)ریهدادو و ک واپ .
یضصا نیا هب تاح تسا یدرک حیرشا ار شهوژپ نیا رب مکاح راتخاس ینشور .
رد هک یشلاچ
حرطم اجنیا یم
تسا نآ لابند هب شهوزپ نیا و دصش ،
اأ گهنا نهیا ریث تیعهضو رهب )امگیتهسا(
چا نارامیب یعامتجا و یداوتقا .
یآ . زدیا/یو هب و رهیز ت اؤهس ههب خهساپ یپ رد صخشم رصط
.تسا
1. Herek et al 2. Holzmer 3. Capitano 4. Wideman
5. Alonzo and Reynolds
- ندرصخ گنن غاد دنیآرف یم ترصا هنصگچ یو.یآ.چا نارامیب
؟دریگ
- هکل ار نانآ تیصه هنصگچ و دراد نارامیب یارب ییانعم هچ گنن غاد یم راد
؟دنک
-
؟تسا هنصگچ دارفا رگید اب یعامتجا تلاماعا رد نارامیب نیا ندرصخ گنن غاد شقن - نآ یداوتقا طیارش رب یریثأا هچ یو.یآ.چا نارامیب ندرصخ گنن غاد اه
یم هتشاد دناصا
؟دشاب
شور یسانش
یدافتسا شور یدش
شهوژپ نیا رد نآ زا .تهسا یهفیک ةعلاطم
یهسررب عصهضصم ههک اهج یدهش
زا
دزن رد مه یااخ تیساسح رد تهسا رادرصهخرب زدهیا ههب نایلاتبم دزن رد مه و هعماج
ههجیتن
یااخ یراصشد .دراد
ب یفیک شور باختنا لی د زا یکی ه
یدافتهسا شور ناصهنع دهش
ی نهیا رد
اب هطبار رد هعلاطم
« صاخ ندصب » یسررب عصضصم یدش
تسا . هوخشم زا یکی زدهیا یراهمیب یاه
یدیدپ زدیا هک تسا نیا یرامیب ریاس لاخرب هک تسا یا
اه ایاوز رگید صاخ ی ههبنج و
یاهه
یناتنپ دراد رد هک یداصناخ و دارفا دراصم بلغا رد هجیتن
یاه ناتنپ رد یعس لاتبم ندرهک
م عصهضص
رامیب ی هعماج دارفا ریاس زا ناش یم
.دننک
ب یفیک شور زا یدافتسا هیجصا رد قصف بلاطم رب یولاع ه
هعلاطم رد بهسانم شور ناصهنع ة
بیسآ یاه رظن زدیا نارگشهوژپ
ووختم و ا
بیسآ یسررب ن یاه
زدیا زین یم هقاو دهیفم دناصا
.دصش نیمز رد ة ور زا یدافتسا ش
یاه بیسآ یسررب رد یفیک یاه
نامه زدیا تهنراب ههک رصط
و5
دیاستیاو (3
3111 : 31 ناصنع ) یم دننک یمن شیامیپ شور بیسآ دناصا
یاهه تاهتجاصم زا یهشان
دنلب دزاس صخشم لاتبم یاهراصناخ نایم رد ار زدیا اب تدم .
صیش ة هنصمن باختنا یریگ
، نتبم رب ی
هنصمن رب ینتبم ای ده یرظن یریگ
تسا رگشهوژپ . عصن نیا رد
ن هنصم ههب یریگ مهه رصهط ناهمز
یداد شیاه ر یروآدرگ ا ،
لیلحا و یراذگدک یم
میموا و دنک یم
یداد ههچ ههک دریگ رد ار ییاهه
لحرم ة نآ و یروآدرگ یدعب
اه دهنک ادهیپ اهجک رد ار ،
ههیرظن هلیهسو نیدهب اها رد ار شا
ناهمز
لکش یریگ دنک نیودا شا کیلف(
، 5733 : 33 ).
کینکا زا شهوژپ نیا رد یاه
زا یفیک قیقحا شور بحاوم هلمج
ة قیمع ، ثحب نینچمه و
زکرمتم یهورگ کیلف(7
، 5733 ) یداهیپ و طبهض قیرط زا .تسا یدش یدافتسا هبحاهوم ندرهک
اهه
یم ماجنا ریسفا قهیمعا و ههلصقم باهختنا ،میهاهفم ییاهسانش دنیارف و زاب یراذگدکزا سپ .دش
1.Barnett 2.Whiteside
3. Focus Group Discussion
هلصقم نیب دنصیپ
یم ماجنا اه رد .تفرگ
تیاتن شهوژهپ یریسقا تیهام ةیاپ رب یلیلحا یرازگدک
هبرجا و یاقو و ،ثحابم ،یناعم رب یفیک رگشهوژپ لمأا و یفیک
.دش ماجنا اه
هنومن اه
هنصمن دادعا
اه 33 هک دصب رفن 3
رفن م و دندصب در 1
تم رفن أ و لهه 3 حطهس و دهندصب درهجم رهفن
نآ تلایوحا
اه تسا یدصب سناسیل و ملپید نیب .
31 ن هک دندصب مناخ رگید رف 55
نآ رفن اه یصیب
،
3 تم رفن أ له
، و 3 دهندصب درجم زین رفن .
اهب 51 بحاهوم راهمیب ة
یورهگ ود رد نیهنچمه و قهیمع
شش ثحب زین یرفن یاه
دش ماجنا زکرمتم یهورگ .
هتفای یاه شهوژپ
ئارا هب تمسق نیا رد ة
هتفای بحاوم قیرط زا هک ییاه ة
کرمتم یهورگ ثحب و قیمع دهش ماجنا ز
یم مزادرپ .
درط
یعامتجا راکشآ درط ببس یدراصم رد تافارحنا یم
دصش اوزهنا یاهیند ههب ار مرهج ناهبکارم و
قصس یم بصن هب نیا هک دهد ة
تسا رگید یاافلاتخا شیازفا ای و شیادیپ ببس دصخ .
درط
« یژاارتسا هب قلاطا ییاه
یم یورگ هک دصش
اه ههناگیب ندرکادج یارب
اهه زا و ناهشدصخ
آ یسرتسد زا تعنامم ن
اه ذاخاا دنمشزرا بانم هب یم
دننک
» زندیگ(
، 5731 : 333 ) .
نیمز رد ة ینز نایلاتبم اب طابارا 03
یم هلاس :تفگ
« ام دلاک یراد زدیا مرتخد ندیمتف هک نیمه
رهس اهم ههب دلااا و نتشاذگ اتنا مه ور متشادن زدیا هک ینم یتح ،نتشاذگ اتنا و ندرک لو ور یمن .ندز »
ینز 71 :تشاد راتظا هلاس
« ههگید ،دهش صخهشم شیرامیب و دش یرتسب و ضیرم مرسمه
هب یلیخ میهن ندهمصیم مه یتقو مرهصش ردام و رهصش ردپ .ام ةنصخ ندمصیم تردن تعاهس
ه ههس
یمن رتشیب بر مین .نتسشن
تعاس ه یهم تعاس کی یهم ،نتهسشن
یهم نصهشمه .نتهفر ،نتهسنود
دصب یدز ور نصشدصخ یمن اهام هک ینعی یار نوا هب ن
ههک دصب هتفگ مرسمه هک یارصا رد .مینود
.متفگ نصشمه هب
»
یدرم 77 یم هلاس
«:تفگ مک مراد زدیا نم هک ندیمتف لیماف و ناتسود هک نیمه نهم زا مهک
یم یلو نتفرگ هلااف تسین نم یرامیب شتلع هک ننک دصمناو یرصج نتساصخ
».
یشم طخ زا یکی نمفاگ هک ییاه
نارامیب هک تسا دقتعم «
ناشن یدش » هب ه راهک یهم اها دهنرب
شنا اب ساما رد هک ار ییاه
« یداع صاخشا »
نآ یارب اه شیپ یم دهیآ ، نیهنچ دنزاهس رهطرب
هک تسا میموا درف یم
نحها زا ار دصخ هک دریگ ة
رد رهگید و دهشکب راهنک یعاهمتجا یگدهنز
تیلاعف ملاس صاخشا اب ساما هب زاین هک ییاه دهنکن تکرهش دهشاب هتشاد
کیلهساره و مادآ(
،
5731 : 513 )
هبحاوم اه ناشن یم گنا هک دهد ها راهمیب اهب نایفارطا طباور رب زدیا زا یشان )امگیتسا(
أ ریث
و هتشاذگ ببس
یدش تسا و اوزهنا سهح راهچد یعصهن ههب و دصهش درهط ناهیفارطا زا رامیب هک
هشصگ دصشب یریگ .
یمگردرس
کیلساره و مادآ قتعم5
ا هب نایلاتبم دند هی
زدهیا ناوارهف تلاکهشم رهب یولاهع زد
، یعصهن راهچد
هب یمگردرس ساسحا ناهشزدیا صاهخ تهیهام تلع
دنتهسه یعاهمتجا یتیهاهم زدهیا ههب ههک
یم دشخب کیلساره و مادآ(
، 5731 : 05 ) . کیلساره و مادآ رظن هب
« یمگردرس »
هبرجا بلق رد ة
یرامیب زا یدایز دادعا یاه
ب و دراد هن نمزم رب لاتبم دارفا یگدنز نایرج ه
یهم ددرهگ . ناراهمیب
میخو زا هشیمه دنراد میب ناشلاح ندش
...
یراهمیب ریهس یتح ،
رد ةراهب یدهیدپ زدهیا نصهچمه یا
تسا نهمطمان .
دلاثم نهکمم ههک دنهشاب هتهشاد رظن رد دیاب دنتسه بورکیم لماح هک یااخشا
دنصش راچد یرامیب هب هظحل ره تسا .
و نهیا زاهثآ تیعهض نآ یگدهنز رهب یهسصملم رایهسب
اهه
یم دراذگ . یدهش زدهیا راهچد دیدش یتجو هب هک یااخشا دهنا
، یهمن نصهچ ههمانرب دهنناصا
یاهه
زارد گدنز یارب تدم شی
دنزیرب نا :نامه(
510 و 511 ).
ینز 31 یهم دصهب یدهش لاتهبم زدیا هب شرهصش قیرط زا هک هلاس :تهفگ
« و ناهیفارطا راهتفر
بحاا هب ،دااصوخم هنصخ دش
هیحور یور ت ما
یم ریثأا تشاذ و ةمادا زا یگدنز ان دیما یم .مدش
»
درم 03 هلاس یم یا :تفگ
« یچ نمتفب هگا هک متشاد صنیا سرتسا شمه یم راک
یرصطچ ؟ننک
یم درصخرب ماهاب رکف ؟ننک
یم مفیعض رتشیب ازیچ نیا هب ندرک .درک
»
هبحاوم زا یکی تم نز ناگدنصش
أ یو رب یولاع هک دصب یله چا هب زین شرسمه
. یآ . یدصهلآ یو
یدش دصب یم :تفگ
« یهضعب نهم ....یرادهن یدهیما چیه مدآ دلااا .تسین مصلعم دلااا یرامیب نیا
قصم یم اه یم منکب یراک مرب ماصخ یدنز یک اا هگم نم ؟منکب یچ یارب مگ
یم هچب هی ؟ما ماصخ
یم مدصخ شیپ ،مرایب یدنز یک اا نم مگ
یگدنز یلیخ ؟ما .یدش تخاصنکی مارب
»
بسچرب کی صخش هب هک تلع نیا هب یرامیب یم
دنز و زین زا ناراهمیب ههک تهلع نهیا هب
رامیب تیعضو شی
داادمع نا یب
علاطا دنا لحرم دراو ینامز هچ هک تسین صخشم و ة
زدیا یرامیب
یم هب دنصش یحور رب تدش ة
نآ اه ا أ یحور و هتشاذگ ریث ة
تسا یدروآ نییاپ ار رامیب .
1. Adam and Hertslik
پ ناهن ندرک یرامیب زدیا
یشم طخ زا یکی نمفاگ ناشن نارامیب هک ار ییاه
ب یدش ه راک یم شنها اها دهنرب رد ههک ار ییاهه
اب ساما
« یداع صاخشا »
نآ یارب اه شیپ یم دیآ ، نینچ دنزاس رطرب یم
یارهب درهف ههک دناد
پ ار دصخ یرامیب دریگب رارق یناگمه شریذپ درصم ملاس درف ره دننام هکنآ ناتن
یم دنک ...
یهتقو
تهسلاتبم صخش نایز هب تیعضو ،
ههب ههک یرهبخ رد ههک تهسا نآ رهب درهف یلهاا شهشصک
یب رابتعا وا ندش یم دربب تسد دماجنا .
ب یدیدپ نیا ه
دلاماهک زدیا یرامیب درصم رد یژیو مهشچ ههب
یم درصخ . ناتنپ اب ای رامیب صاخشا هش ای و صاخشا قیقد باختنا اب ای دصخ یرامیب ندرک
یطیار
نآ هب هک اه دهد ناکما ر
شاف ار دصخ زا ،دننک
رود دصخ زا ار ناشن یم
دنزاس کیلهساره و مادآ(
5731 : 3 و 513 )
هبحاوم زین دراصم یخرب رد یدرک راتظا ناگدنصش
ب هک دنا ه لیلد اب تبسن یفنم یشرگن دصجو
هتهشاد رارهق ناهیفارطا یصهس زا یدیدهش راشف تحا نادب نایلاتبم و زدیا دهنا
. و اهراهشف نهیا
سرتسا یاگ اه ببس یم دش صگزاب زا نانآ هک چا عصضصم ندرک
. یآ . هب ناهشندصب تبثم یو ه
ناصهنع
دنزرو عانتما یعصضصم ماجنا مدع ای و ماجنا لیلد .
ب ه هبحاوم زا یکی لاثم ناصنع نز ناگدنصهش
یم :تفگ
« یم هطبار طق ماهاب نصشمه نمتفب هیقب رگا میرتم تسیب زا ،ننک
یم در ناهمام ،نهش
قصف ماباب یم هوغ یداعلا یم رکف د امتحا رارود دارفا ،نرصخ
متهشاد ددعتم یسنج طباور نم ننک
یم هطبار طق .مدش راچد هک یم یعس .هش
.نمتفن هک منک
»
هبحاوم زا یکی یصیب نز هک ناگدنصش
یم دصب یا :تفگ
« یداصنصخ طقف نم بصخ یهم ما
نهنود
هگید سک .مرامیب هک یا
یمن کف دلاثم هک یدصب اهراب یلو .هنود و
مناهمام ههب ،نتسشن ندموا لیماف
گ ف یمن جاودزا ترتخد ارچ نت ههی طهقف .منوصج دارهاظ مراد هک یطیارش نیا اب نم بصخ ؟هنک
یهمن جاودزا ارچ هکنیا تلع نتسشن ندموا .مراد هچب هنود مارهب یدرصهخ ههی .ندیهسرپ ور ههنک
نمتفب هگا هک یدصب نیگنس متهیذا اراهتفر رصج نیا .ننک یاگن متب هگید رصج هی دیاش مرامیب نم
.یدرک
» یدرم 77 یم هلاس تفگ
« : ،شتهسه یکانتهشحو نهیا ههب یراهمیب هی نمتفب یتقو امدآ بصخ
،نیاربانب .میریگب مه ام هنکن هک نراد بارطضا و نراد سرتسا شمه ،هیرامیب نیا هب لاتبم یسک صمفرح ،تسا هتسب هشیمه منهد چیه اب
یمن سک دصهخ ههساو ،هتفیب اج هعماج هساو اا اح .منز
.هااتیه هتفیب اج ضیرم
»
رظن هب یم ناتنپ بجصم هک یلماصع زا یکی دسر یرامیب ندرک
یم رهب دارفا هک تسا نیا دصش
چا نارامیب زا زدیا یرامیب درصم رد یهاگآان رثا .
یآ . یو یم ههب هک مه نارامیب و دنسرا زا یبصهخ
سرا اگآ نارگید نه
هگن ناتنپ ار دصخ یرامیب د یم
دنراد . ناتنپ اهدهمایپ یرامیب عصضصم ندرک ی
دراد هعماج یارب یرایسب .
اشفا ندرکن هب نآ ین صط هب رجنم تسا نکمم یرامیب گنا تلع ندش
و رطخرپ یاهراتفر رد
دصش نآ لاقتنا تدش هب کمک هجیتن نارگید و گنیک(
، 3113 ).
رب ساهسا
تاعلاطم ا
ماجن یدش یرطاخم یاهراتفر ایند رد ههمادا ناهنچمه زدهیا هب لاتبم دارفا رد یسنج زیمآ
نآ یسنج یاکرش و دراد
اه و یراهمیب رهگید و زدیا ضرعم رد ار دارفا نیا دصخ یاهه
یتبراهقم
رارق یم دهد نارگید و نمچیلک(
، 3115 )
ضیعبت
1
ضیعبا « تیلاعف هب قلاهطا ییاهه
یهم کهی یاهضعا قهح ههک دصهش زا یدافتهسا یارهب ار یورهگ
تارف بلهس تسا یدصشگ نارگید ربارب رد هک ییاه یهم
دهنک
» زندهیگ(
، 5731 : 371 ) . ضیهعبا
طبار ة اب یکیدزن رایسب
« بوعا » دراد . شرگن ای دیاقع هب بوعا یاه
رابرد یورگ کی ة
یههورگ
قلاطا رگید یم
دصش ، نآ هب تبسن یعقاو راتفر هب ضیعبا هک یارصا رد
اهه یراهشا دراد . یهخرب
یورگ قاو ضیعبا درصم نارگید طسصا هک یور نآ زا اه یم
،دنصهش رارهق یدعاهسمان هضو رد
دنراد . تارف هک دراد دصجو یماگنه ضیعبا یرهتب نآ زا مدرهم زا هتسد کی هک ییاه
ههب دهندنم
یمن یداد یرگید یورگ دصش
زندیگ(
، 5731 : 315 ).
یا رد هک یعصضصم جن
نهذ هب ا یم
س نیا دسر ؤ
رد ضیعبا هک تسا لا ةراب
خساپ ؟یزیچ هچ
شسرپ نیدب یم
بانم عصن ره دناصا ،
تاناکما ، ب و تامدخ ه
رصط یلک
، و یمصهمع قهح عصهن رهه
تسا رادرصخرب نآ زا هعماج رد یورگ ای و درف هک دشاب یناگمه .
نآ یهلک یانعم رد قصقح نیا
« یعاهمتجا قصقح
» یهسایس(
، یداهوتقا ،
نآ صاهخ یاهنعم ههب یعاهمتجا و
...
تهسا ) . قصهقح
( زندههیگ رهظن زا یعاهمتجا 5731
: 351
« ) هههک یهاهفر و یعاههمتجا تامدهخ زا یدافتههسا قصهقح
راد ینیعم یلم عامتجا رد نادنورتش دن
» .تسا
ارزب رف نیرا ا ضیعبا دنی ضهقن لاکهشا رد یهفنم دهمایپ زدهیا اب طبارم گنن قیرط زا زیمآ
یعامتجا قصقح ،
زا یسایس قصقح و یداوتقا هلمج
تبقارم هب یسرتسد یاهه
تهسا یتهشادتب .
دنریگرب رد زدیا گنا نینچمه ة
تهیعقصم رگید دیلصا یارب یصقلاب ناکما تارهثا ههک تهسا ییاهه
لاتبم درف یناور تملاس رب یفنم ،
همیب نداد تهسد زا ریظن ة
یناهمرد ، ضیهعبا یاهه یعاهمتجا ،
تامدخ هب طصبرم تلاکشم و تشادتب هب یسرتسد دراد
رکراپ(
صتلگا و
3ن ، 3117 ).
لصق لقن یاج هلصقم نیا رد هک ییاه یم
دنریگ رد داهبلاغ یاهراتفر و اهدرصخرب هب یراشا قاو
م دارهفا ههب تبسن نیریاس هک دراد یبسانمان هب
چا ههب لات .
یآ . ناهشن دصهخ زا یو یهم
دهنهد . نهیا
شرگن و اهدرصخرب اه
ضیعبا لامعا هب یفنم ی
اه یمصهمع قصهقح و تامدهخ زا تهیمورحم و
1. Prejudice
2. Parker and Aggelton
دارفا زا یورگ نیا هب تبسن .تسا
هتفگ یخرب دصخ یرامیب عصضصم یتقو دنا
یم دارفا هب ار نتفگ
د
نآ اب اه ندرک یدب درصخرب د
نآ یارب دیاش هک یارصا رد
اه دشاب هتشادن یرطخ .
هبحاوم زا یکی نز ناگدنصش
یم :تفگ
« ههعجارم رهتکد ههب یکهشزپ نودهند راک ماجنا یارب
منزهب ادها ور صا دش مصما هک اضیرم اا شاب نوریب تفگ ،مراد زدیا نم متفگ هک نیمه ،مدرک ور نم .یایب 3
ور امهش راهک ماهجنا لیاهسو هنافهسأتم هن تفگ مه شدعب تشاک اجنوا تعاس
هیرگ مدش تحاران یلیخ .میرادن نیمه یارب .دصب هتفرگ ما
یکهشزپنودند متهفر ههک دهعب ةهعفد
.متفگن
» هبحاوم زا یکی یصیب نز هک ناگدنصش
یم دصب یا :تهفگ
« ههک شیهپ لاهس راهتچ ههس داهبیرقا
یمن یهه .مدرهک تبحا نصمیاسمه اب متفر ...منزب ور شفرح ماصخب هک ...هیچ میرامیب متسنود
یم گنز هقیقد هب مد بحاا هب ندز
اهم نهک باصهج ور انیا ایب هک منصخ یهم
اهجنیا اهنیا میهسرا
یم یگدنز یم گنز هقیقد ره مگب یرصج هچ ینعی .ام اب ننک
یم ندز مدصهب هتهسشن .شتب نتفگ
بحاا یادا هگید اجنوا بحاا ...هک دصب یدموا رد هنصخ
اجنوا زا مدش دنلب درک مباصج منصخ
یم .متشادن انوا یارب یرطخ چیه نم هک یارصا رد ا درصم رد تاعلاطا هیچ نینود
یراهمیب نی
یمن یسک )دیدج تنصکس لحم( اجنیا ن ا .همک یلیخ یم مباصج مگب هگا شتسار هنود
.ننک
»
یمناخ 73 یم هلاس :تفگ
« مهتب دینهش صنیا اا مراد زدیا نم هک متفگ همناخ هب یاگشیارآ متفر
یمن یراک امش هساو ام نوریب دییامرفب مناخ تفگ یم تقو ره دعب هب نوا زا .مینک
متساصخ مرهب
یمن هگید یاگشیارآ متفگ
، یم مدصخ یارمه ور لیاسو ماما ضصع رد یلو .مدرب
»
هبحاوم زا یکی صیب نز هک ناگدنصش
ة 71 هلاس دصب یا ، رد لهحم یشزصمآ رداک راتفر صصوخ
چا عصضصم زا علاطا زا سپ شنادنزرف لیوحا .
یآ . دصخ یو ، تصهف رهسمه ود زا یهکی و یدهش
آ هک شدنزرف جن
لیوحا ا یم
رک تفگ د
« : صهشزاجا هک مرسپ ةسردم متفر هک مرسمه ملتچ یارب
ههی صا ندرب صنم !قااا هی صا میرب ایب هک نتفگ نم هب ،متخ یارب منک نصشاصعد هکنیا مه و مریگب عورش ،هتسب رد قااا لاؤس هب ندرک
یرامیب هچ زا نصارسمه ندرک شهمه منهم ؟درهک تصهف یا
یم هن نتفگ دعب ...و یدور تنصفع متفگ زا اهم نتهفگ .نتهشاد زدهیا نصارسمه هک میراد ربخ ام ،
ههچب اها ود مهه ،امهش مه هتشاد زدیا نصارسمه مه هک نتفگ ،میدیسرپ تشادتب زکرم .نصااهه
یم سرد مجنپ سلاک اجنوا مگرزب رسپ قصم نوا بصخ زا منهک ماهتاا هفر ههکنیا یارب .دنصخ
یرصج هی ینعی .هملاس نوا هن متفگ یرصف ،مگرزب رسپ مدهید دهعب .متفریذپ مدصخ هک نتفگ متب
یم امش هک نتفگ و دش دنا نصشقلاخا هعفد هی یلیخ هک دیتسه هچب همه نیا نصخ ثعاب دینود
یم یرصج هچ و ههچب امهش نتهفگ مه دعب .افرح نیا زا و نیدب ور ادخ باصج نیاصخ
ور نصها
ا باسح هب ینعی .دیرایب ناحتما یارب دینک راک شاهاب ،هنصخ دیربب .ندرک شجارخ
»
تامدخ زکارم رد یتح چا نارامیب هب تبسن زین یتشادتب
. یآ . زدیا/یو ا یعصن دصجو ضیعب .تشاد
