University of Tehran
Organizational Culture Management
Home Page: https://[email protected]
Online ISSN: 2423-6934
Designing and Validating the Organizational Insensitivity Model in Human Resources (Case Study; National Gas Company Branch in Kermanshah
Province)
Mohammad Amin Aeiny1 | Sayed Najmedin Mousavi2* | Reza Sepahvand3 | Amir Houshang Nazarpouri4
1. Department of Economics and Administrative Sciences, Lorestan University, Khorramabad, Iran. Email: [email protected] 2. Corresponding Author, Department of Economics and Administrative Sciences, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
Email: [email protected]
3. Department of Economics and Administrative Sciences, Lorestan University, Khorramabad, Iran. Email:
4. Department of Economics and Administrative Sciences, Lorestan University, Khorramabad, Iran. Email: [email protected]
ARTICLE INFO ABSTRACT
Article type:
Research Article
Objective: Organizational insensitivity is a kind of inclination toward reluctance and deliberate lack of understanding by the employees that appears in their thoughts and behavior when their expectations are not met. The purpose of this study was to design and validate the organizational insensitivity model in the human resources.
Research method: The study is applied in terms of purpose and exploratory based on grounded theory in terms of research method. The statistical population included the experts of National Gas Company in Kermanshah province. Based on purposive sampling, 13 interviews were made up to the saturation point. Data collection instruments included semi-structured interviews and a questionnaire. Data analysis was done using grounded theory and MAXQDA, and validation of the model was done using one-sample t-test.
Findings: the findings included 367 codes, 77 concepts, 24 secondary categories, and 6 main categories, which were presented as a model. The model was validated, too.
Conclusion: The results indicated the main causal factors (injustice, lack of meritocracy, economic issues, and manager’s disregard of growth), intervening factors (following others, lack of attention to interests and opinions, factors reducing success, and extra-organizational issues), contextual factors (personal attributes, improper reward and punishment system, organizational culture, and contradictory goals), axial phenomenon (silent inactivity, indifference, numbness, and organizational disinterest), strategies (reduction of commitment and participation, negative spiritual and mental issues, objection, and reduction of job quantity and quality), and consequences of organizational insensitivity in the human resources of National Gas Company branch in Kermanshah province (increase of infringements, reduction of efficiency, loathing work and organization, and widespread dissatisfaction).
Article History:
Received 2 November 2021 Revised 10 June 2022 Accepted 19 February 2022 Published online 15 March 2023
Keywords:
Organizational insensitivity, human capitals,
National Gas Company branch in Kermanshah province,
model designing
Cite this article: Aeiny, M. A., Mousavi, S. N., Sepahvand, R., & Nazarpuri, A. H. (2023). Designing and Validating the Organizational Insensitivity Model in Human Resources (Case Study; National Gas Company Branch in Kermanshah Province).
Organizational Culture Management, 21 (1), 21-39. DOI: http//doi.org/10.22059/jomc.2022.332579.1008364
© The Author(s). Publisher: University of Tehran Press.
DOI: http//doi.org/10.22059/jomc.2022.332579.1008364
نارهت هاگشناد
ينامزاس گنهرف تيريدم
:هيرشن تياس https:/jomc.ut.ac.ir
:يكينورتكلا اپاش 6934
- 2423
هیامرس رد ینامزاس تیساسح مدع لدم یجنسرابتعا و یحارط یناسنا یاه
( علاطم ة یدروم )هاشنامرک ناتسا زاگ یلم تکرش :
ینیئآ نیمادمحم
|1
مجن هدیس یوسوم نیدلا
2
| *
دنوهپس اضر
|3
یروپرظن گنشوهریما
4
1 مولع ةدکشناد ،تیریدم هورگ . یداصتقا
و مرخ ،ناتسرل هاگشناد ،یرادا ،دابآ
:همانایار ،ناریا [email protected]
2 مولع ةدکشناد ،تیریدم هورگ ،لوئسم ةدنسیون . یداصتقا
و مرخ ،ناتسرل هاگشناد ،یرادا :همانایار ،ناریا ،دابآ
3 مولع ةدکشناد ،تیریدم هورگ . یداصتقا
و مرخ ،ناتسرل هاگشناد ،یرادا :همانایار ،ناریا ،دابآ
4 مولع ةدکشناد ،تیریدم هورگ . یداصتقا
و مرخ ،ناتسرل هاگشناد ،یرادا :همانایار ،ناریا ،دابآ
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون يشهوژپ خیرات :هلاقم یاه
رات ی خ رد ی تفا : 11 / 08 / 1400
رات ی خ یرگنزاب : 10 / 11 / 1400
رات ی خ ذپ ی شر : 30 / 11 / 1400
رات ی خ راشتنا 24: / 12 / 1401 يب( ينامزاس تیساسح مدع:فده
يعون )ينامزاس يسح يب هب لیم
ندرکن کرد و يلیم ةناهاگآ
رووما ناوناراا وسوت
تسا ها لیلد هب هدروآرب تاراظتنا هدشن
يم دیدپ نانآ راتفر و رکفت رد يینوسرابتعا و يحارط رضاح شهوژپ زا فده .دیآ
يب لدم هیامرس رد ينامزاس يسح .تسا يناسنا یاه
:شهوژپ شور و یدربراا فده ظاحل زا شهوژپ نیا
زا رظن هداد ةیرظن رب ينتبم يفاشتاا قیقحت شور .توسا داوینب
ا ناتسا زاگ تارش ناگربخ لماش یرامآ ةعماج ها دندوب هاشنامر
هب شور هنومن یرویگ دونمفده دادوعت 13 اوت هبحاوصم
هداد یرظن عابشا هب ندیسر ماینا اه
تفرگ . رازبا عمج یروآ هداد اه لماش هبحاصم همین یاه هتفایراتخاس هدووب همانشسرپ و
.تسا هیزیت هداد لیلحتو هداد درکیور زا هدافتسا اب اه
و داینب مرن سکم رازفا وویا ید ِا
،ی اوب لدوم يینوسرابتعا ،نیونچمه
کت يت نومزآ زا هدافتسا هنومن
ا تسا هتفرگ تروص ی .
هتفای اه هتفای: اه لماش 367 ،دا 77 موهفم ، 24 و ،يعرف ةلوقم 6
يلصا ةلوقم لدم رابتعا و هئارا لدم بلاق رد ها دندوب
.دش دییأت هجیتن :یریگ مهم يیاسانش زا يااح جیاتن يب( يّلع لماوع نیرت
هتوسیاش مدوع ،يتلادوع و ،یداوصتقا لئاوسم ،یرراوس
هلخادم ،)دشر هب ریدم ندادن تیمها یریگوگلا( رگ
، يب لئاوسم و ،تویقفوم ةدونهاا لوماوع ،تاروظن و قیلاع هب يهجوت
هنیمز ،)ينامزاسارف يگژیو( یا
نت و قیووشت بوسانمان ماوظن ،يصخش یاه ونهرف ،هویب
،) قاونتم فادوها و ،ينامزاوس
هدیدپ ما( یروحم يب ،شوماخ یراا
يب و ،يتخرا ،يیانتعا لئاوسم ،تاراوشم و دهعت شهاا( اهدربهار ،)ينامزاس يتبغر
يحور و يب یاهدمایپ و ،)راا تیفیا و تّیّما شهاا و ،ضارتعا ،يفنم يناور شهاوا ،اولخت شیازوفا( ينامزاوس يوسح
هرهب رازیب ،یرو هیامرس رد )ریگارف يتیاضران و ،نامزاس و راا زا ی شیازفاهاوشنامرا ناتوسا زاوگ يلم تارش يناسنا یاه
هرهب شهاا ،الخت .دندوبریگارف يتیاضران و ،نامزاس و راا زا یرازیب ،یرو
:هژاودیلک يب ،ينامزاس يسح
هیامرس یاه ،يناسنا
،هاشنامرا ناتسا زاگ يلم تارش .لدم يحارط :دانتسا ينیئآ
، نیمادمحم
؛ یوسوم
، مین دیس نیدلا
؛ دنوهپس
، اضر
؛ یروپرظن
، ( نشوهریما 1402
هیامرس رد ينامزاس تیساسح مدع لدم يینسرابتعا و يحارط .) يناسنا یاه
علاطم(
ة
یدروم : )هاشنامرا ناتسا زاگ يلم تارش تیریدم.
ينامزاس نهرف ،
21 ( 1 ) 21 - 39 . DOI: http//doi.org/10.22059/jomc.2022.332579.1008364
.ناگدنسیون© :رشان
.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم
DOI: http//doi.org/10.22059/jomc.2022.332579.1008364
همدقم رد رصع
،رضاح هیامرس یاه يناسنا هب لماع ي يلصا و هدنیازف یارب بسا اهرااو لیدبت هدش دنا . فلاخرب هیامرس یاه
،يکیزیف
هیامرس يناسنا یاه یدورو
رادیاپ رد رف ا دنی دیلوت و ةئارا تامدخ ا دن ها يیاراا و يشخبرثا نآ
اه ات دح یدایز تبسن هب ریاس عبانم
نامزاس رترادیاپ تسا و يب هجوت ي و تیمها ندادن هب نیا هیامرس اه رد تدمدنلب هنیزه یاه لیدعت يیراب یارب نامزاس هب هارمه
دراد (
Liu & Ni, 2019
.) هیامرس یاه يناسنا دیلا يبایتسد و ظفح یایازم يتباقر رادیاپ (
Elsharnouby & Elbanna,
)،2020
دیلا تیقفوم رد تسایس یاه یداصتقا و هدمع نیرت يیاراد دوهشمان ره نامزاس و دادملق روشا يم
دنوش (
Hendarmin
& Kartika, 2019
.) اب هجوت هب تیمها و شقن هیامرس یاه يناسنا رد نامزاس اه و شیازفا نوزفازور نیا
،شقن نامزاس اه
هراومه دنمزاین هجوت و تیمها هژیو هب رف ا يیاهدنی زا یرگسح هیامرس
یاه يناسنا دوخ دنتسه ات دنناوتب رد تدمدنلب ریسم اقب و
دشر و هرهب یرو نامزاس ار نیمضت دننا (
Gustafsson et al., 2016
).
اما لماوع ينوگانوگ عنام
زا هرهب رو ی هیامرس یاه يناسنا
دنتسه و مهم نیرت نیا لماوع يب يسح ينامزاس تسا ها رد همادا هب نآ يم .میزادرپ
یرگسح هب
راتخاس يشناد و ةبریت هیامرس یاه يناسنا نامزاس هراشا دراد ها هب تخانش يیایوپ یاه یحم جتنم يم دوش و
بیترت نیدب
، يیوگلا تهج دوبهب یاهدنیارف دروم
این ز و یاقترا حطس درکلمع و هرهب یرو نامزاس مهارف يم دنا (
Siguaw,
.)2006
اما يب يسح ينامزاس راثآ يبرخم رب ناناراا و نامزاس و هعماج يم دراذگ ها هولاع رب شهاا درکلمع یدرف و يهورگ و
ينامزاس تاریثأت يفنم یدایز رب تیقفوم و يشخبرثا نامزاس
اه دراد و هچنانچ میمصت رد ناگدنریگ نامزاس
اه رد نیا صوصخ
یریبدت ین شیدن ن د
، رد تدمدنلب
، راثآ برخم و هاگ ناربج ریذپان ی یارب نامزاس هب هارمه دهاوخ تشاد (
Weick et al., 2005
.)
يب يسح ينامزاس هیامرس یاه يناسنا رد رثا يب يهجوت هب یرگسح ينامزاس
رد هیامرس یاه يناسنا داییا يم دوش و يلکش زا
یرگسح مااان
(
Helmling, 2008
،) رف ا یدنی هب لیلد تاراظتنا هدروآرب هدشن (
Maitlis & Christianson, 2014
،) لیم هب
يب يلیم و کرد ندرکن روما تسا (
Weick, 2012: 2010
.)
هب روظنم کرد رتهب عوضوم
، ينامزاس ار رد رظن دیریگب ها هیامرس یاه يناسنا نآ هب لیرد التخم هب نتم و تیهام
نامزاس هب رهاظ
،دندنبیاپ
،اما سح يتبثم هب نامزاس ادن دنر و اب راا و ناراکمه و
نامزاس يفیعض طابترا رارقرب
يم
،دننا زا زاربا
تارظن دوخ رد نامزاس یراددوخ يم
،دننا هب يتلاح زا يب يلیم هدیسر ا دن ها تسد يبای هب فادها نامزاس یارب نانآ يتیمها ادن در
( شمخ ایآ و
،ناراکمه 1398
.) لئاسم هدشدای و تلاکشم یرگید
ها
ًرامتحا رد دنیارف قیقحت هب نآ اه تسد میهاوخ تفای
يتلاکشم دنتسه
ها ناناراا نکمم
تسا رد يگدنز يلغش و ينامزاس دوخ راچد نآ دنوش . نیاربانب
، اب هجوت هب تیمها
هیامرس یاه يناسنا رد نامزاس اه و هب لد ی ل ا ی هکن یرگسح هعومیم
لماوع راذگریثأت رب
هیامرس یاه يناسنا تسا و رد
شخبانعم ي هب راتفر نانآ شقن لباق يهجوت دراد (
Aguinis & Glavas, 2017
)
، هولاع ارب ی
،ن هنافسأتم رد روشا ناریا زین
ةدیدپ يب يسح ينامزاس و رد هییتن هرهب یرو نییاپ رد نامزاس اه دوجو دراد ( شمخ ایآ و
،ناراکمه 1398
؛) هب صوصخ رد
تارش يلم زاگ ناریا ها هب مغر هب یریگراا ناگبخن
،يهاگشناد یاهروتااف
حطس راب رد
،مادختسا قوقح
و یایازم
،يتباقر و
مهارف ندرا تامدخ يهافر یارب ناناراا نانچمه هرهب
یرو نییاپ تسا . اریز نیا تارش
، اب دوجو نتشاد دارفا دادعتسااب و
صصختم
، يیاراا و يشخبرثا دروم
راظتنا ناریدم دشرا درادن ار . يکی زا لیرد يلصا مدع تفرشیپ و بسانم ةعسوت تارش
ناریا زاگ يلم رد
صوصخ اشا نیدایم
،یزاگ
،جارختسا
،یروآرف یروانف یاه
،هتسباو
،شخپ يگتسباو هب
یاهروشا رگید
يم دناوت دوجو يب يسح ينامزاس رد نیا تارش .دشاب ب بیترت نید
، اب هجوت هب روضح دارفا دادعتسااب و
صصختم رد
نیا تارش
و زا يفرط هرهب یرو نییاپ و بسانتمان اب
نیا هیامرس یاه يناسنا يب
،لیدب راظتنا يم دور ناریدم نیا تارش ةنیمز رد لیم هب
راا و یراکمه و ها شیپ دنرب ة فادها نامزاس تسا و رگا دشابن نکمم تسا نامزاس ار هب شلاچ دناشکب و و هجوت هب نیا
تقیقح ها ناناراا هب روط يعیبط رد نامزاس هب تمس يب يمظن شیپ يم دنور (
Weick, 2012
) شیب زا شیپ هب بسا
شناد ةرابرد يب سح ينامزاس هب و دننا مادقا يیاسانش
هناشن اه و بقاوع نیا ةضراع رایسب هدنهاا نیب ناناراا دوخ دنزادرپب و
اهن
ًاتی رد ریسم ندرا فرطرب نیا
ةضراع ریگارف ينامزاس .دنرادرب ماگ رب
نیا
،ساسا فده زا شهوژپ رضاح يسررب همه هبناج
و يحارط و يینسرابتعا لدم
يب يسح ينامزاس رد هیامرس یاه يناسنا تارش يلم زاگ ناتسا هاشنامرا .تسا
بیترت نیدب
،
تراؤس يلصا شهوژپ زین هب نیا تروص حرطم يم :دنوش لدم يب يسح ينامزاس رد هیامرس یاه يناسنا تارش يلم زاگ ناتسا
هاشنامرا هب
هچ لکش
؟تسا و ایآ لدم هئارا هدش ار ناگربخ دییأت يم دننا
؟
نیشیپ ة شهوژپ
1رکب ( 2002 : 1 ) ةیامرس يناسنا ار عبانم يناسنا یاراد
« ...
شناد
، تاعلاطا
، هدیا اه
، تراهم اه
، يتملاس
» ایرعت يم دنا (
Wright,
.)2020
هیامرس یراذگ رد نیا هنیمز مهم نیرت لماع رد بسا تیزم يتباوقر توسا يیاده(
و
،ناراکمه 1399
. )
ب د نی بیترت
،
یامرس ة يناسنا لماع يیانبم دیلوت رد نامزاس اه
؛تس هب نیا ينعم ها رتشیب ندوب یامرس ة يناسنا هب یانعم يیاناوت رتشیب عبانم
يناسنا و ناکما هب یریگراا یروانف یاه دیدج و هب روط هصلاخ هرهب یرو یراب عبانم يناسنا تسا دنوهپس(
و تعیرش
،داژن 1398 :
76 .) زا یوس
،رگید لماوع يفلتخم يم دنناوت رب يیاراا و يشخبرثا هیامرس
یاه يناسنا رثؤم دنشاب و ثعاب شیازفا ای شهاا
هرهب یرو نیا هیامرس یاه شزرااب نامزاس .دنوش يکی زا لیرد مهم شهاا هرهب یرو رد نامزاس اه
، ها
ًاریخا دروم هجوت و دیاأت
ناققحم مولع تیریدم و نامزاس رارق هتفرگ
،تسا شهاا یرگسح و هب ترابع رتهب يب يسح ينامزاس .تسا
رد يلاح ها یرگسح ينامزاس
هب رادقم هجوت ای ساسحا ناناراا هب تیعقوم و یارش نامزاس و یحم هراشا دراد
، موهفم
يب يسح ينامزاس
ًلاماا2
توافتم زا یرگسح تسا دنچره(
تحت ریثأت یرگسح ينامزاس
تسا ).
رد
،عقاو يب يسح ينامزاس تفص ي
يفنم تسا ها رد ناناراا نامزاس هب دوجو يم دیآ و
ًرومعم نیا تفص ای ةضراع يفنم رد رثا يب هجوت ي و تیمها يفاا ندادن
نامزاس هب ناناراا ای ندشن هدروآرب تاراظتنا
ناناراا زا نامزاس دیدپ يم .دیآ ب د نی
،بیترت ناناراا ب ه یاج لاعف ندوب و کاردا
یارش دوخ و یحم يتباقر نامزاس هب(
روظنم يیاراا و يشخبرثا )رتشیب
اب طابترا رد
، یحم
،نامزاس ناراکمه
، و لغش دوخ هب
تروص لعفنم و يب هزیگنا لمع يم .دننا
،نیاربانب يب يسح ينامزاس ينامز قافتا يم دتفا ها رد نامزاس هب تیلاعف یاه طوبرم هب
یرگسح رد ناناراا هجوت يمن .دوش هب ترابع
،رگید يب يسح ينامزاس نامه
،یدیماان يب يیانتعا
، يب يلایخ
، و يتخرا ناناراا رد
اب طابترا نامزاس و فادها نآ
؛تسا اما یرگسح هب
یریگراا ساسحا
رد رانا لقع رد نامزاس تسا شمخ(
ایآ و
،ناراکمه 1398
).
زا رظن دریاب (3
2008
،) ينامز ها نامزاس راچد ةضراع يب يسح يم دوش اب تاعبت يفنم زا لیبق دوار
،راا يگدوسرف يلغش
،ناناراا
مدع
،تیقلاخ يب
يتمرح رد لحم
،راا دوبما هزیگنا
، و مدع هرهب یرو تسد هینپو مرن يم .دنا رولیت یروا نو و4
( 2010 ) یارب
موهفم يب يسح ينامزاس حلاطصا
« يب يلیم ناناراا یارب تاراشم رد
تامادقا کرتشم ينامزاس
» ار هدرب راا هب دنا
. ناققحم
رگید زین عت ا ایر یددعتم زا يب يسح ينامزاس هئارا را هد دنا . کیو ( 200۵ ) رب نیا رواب تسا ها يب يسح ينامزاس يیاهراتفر مهبم
و يتلاح زا رهاظت رد ناناراا نامزاس تسا ها ناکما دراد هب مدع زاربا تاساسحا و
يیورود رینم وش د.
يب يسح يتلاح زا سح
ندرکن روما و يعون ينهذدنا هتساوخدوخ
ای رد يعقاوم هتساوخان تسا (
Maitlis & Christianson, 2014
).
سینجآ و اولگ
( 2017 ) راهظا هدرا دنا ها يب يسح يهاگ يم دناوت رب یانبم هبریت یاه تشذگ ة دارفا لکش .دریگ فرگید و۵
ناراکمه ش ( 2016 )
تسا طابن هدرا دنا ها يب يسح تحت ریثأت عون یاهراینه يقلاخا
و تدش يم دناوت رد ره ينامزاس توافتم دشاب
؛ نامه هنوگ ها رد
نهرف يیاه ها تیموق یزیتس ای تسایس يگدز دوجو هتشاد دشاب نیا هدیدپ دیدشت يم دوش و جیاتن قیقحت نیا عوضوم ار دییأت
يم دنا . يب يسح يعون ينهذدنا تسا
ها ثعاب کرد ندرکن
،روما ون يع م ی ل هب يب يلیم تسا ها بجوم يتخل و يتخرا
اهراینه
، و يعون نتشیوخ یراد هب لکش يب يگفطاع ی ا س یدر تسا ها هاگ رینم هب يگدروخرس و
شزغل و يمگردرس يم
دوش
(
Helmling, 2008
) و یدنیارف يشان زا تاراظتنا هدروآرب ن هدش ا تس (
Maitlis & Christianson, 2014
).
اب هجوت هب تیمها
عوضوم يب يسح ينامزاس و راثآ رایسب ةدنهاا نآ رد هیامرس یاه يناسنا و يلا ندوب شهوژپ یاه ماینا هدش رد نیا
،هطبار رد
همادا
، هب يتاقیقحت ها
طابترا يکیدزن اب نیا عوضوم دنراد هراشا يم دوش .
___________________________________________________________
1. Becker
2. organizational insensibility 3. Byrd
4. Taylor 5. De graaff
نایموصعم (
1399 ) رد يقیقحت اب ناونع
« يسررب طبار ة نیب یاهاطخ يااردا
و شقن یاه فراعتمان ناریدم
اب يب يسح
ينامزاس » هییتن تفرگ ها نیب شقن یاه فراعتمان ناریدم
و یاهاطخ يااردا اب يب يسح ينامزاس يگتسبمه یوق
و تبثم و
یرادانعم دوجو
.دراد نینچمه
، ةلوقم يعرف شقن یاه فراعتمان میمصت یریگ ناریدم و شیپ يگدینت نیرتشیب راب یراذگرثا ار
رب
ریغتم تسباو ة يب يسح ينامزاس راد د يیورهش .
( 1398 ) هب يسررب و يیاسانش للع
ةدنناداییا دیدپ
ة يب يسح ينامزاس و
هار یاهراا هلباقم اب آ ن تخادرپ و :تفای تسد لماع جنپ هب دوخ شهوژپ دروم ةعماج رد 1
. یدرف و يتیصخش ؛
2 . یراتفر و
يیاوتحم ؛ 3 . يیارجا و يتیریدم ؛ 4 . یراتخاس ؛ ۵ . هنیمز یا و يطیحم . و یارب هلباقم اب نیا هدیدپ جنپ راکهار :درا هئارا 1
.
یاهراکهار بترم
اب راتخاس ؛ 2 . یاهراکهار بترم
اب عبانم يناسنا ؛ 3 . یاهراکهار بترم
اب راتفر ؛ 4 . یاهراکهار بترم
اب لماع
هنیمز یا و يطیحم ؛ ۵ . یاهراکهار يیارجا
و يتیریدم شمخ.
ایآ و ناراکمه ش ( 1398 ) رد يشهوژپ اب ناونع
« يشناوخ یراعتسا زا
دیدپ ة يب يسح
،ينامزاس نیودت
و يینسرابتعا کی
لدم يموهفم » دنتفایرد ها يب يسح ينامزاس رد بلاق یوگلا ي هس هیر لباق
میسرت تسا ها رد زارم ی رت ی ن یر ة لدم يموهفم راهچ لماع یاهدادخر يب
،يسح شقن ه یا يب
،يسح تخانش اه ی يسح
يعامتجا يفنم
، و دشر يمومع يب يسح لکش دنهد ة يب يسح ينامزاس ا .دن رد ب ی نور ي رت ی ن هیر زین يب يسح ينامزاس رد بلاق
يیاهراتفر زا
لیبق يتخرا يعضوم
،ينامزاس تیوه
دیفس و سرت
،دیفس يب يلیم ينامزاس
، و نارحب شوماخ دومن ادیپ يم .دنا
تلیچس و1
ناراکمه ش ( 2019 ) رد قیقحت دوخ هب يسررب رثا تردق رد رف ا یاهدنی داییا سح یرگ دنتخادرپ . نآ اه اب سقت ی م تردق
هب لاکشا س ی متس یتا ک و پا ی دوز ی ک ي هییتن دنتفرگ تردق هن اهنت اوتحم ی ا ی دای ح رگس ی
، هکلب لکش رف ای اهدن ی ا ی دای رگسح ی ار
تروص يم .دهد نیا ناققحم رد اهن ی ت رثا تردق ار رد داییا یرگسح رد راهچ لکش امتم ی ز راادوخ هاگآدوخان(
و
،)دهعتم ههادب
پ(
ی ش هاگآ ي و
،)تقوم روگلا ی مت ي هناهاگآ(
و )دهعتم
، يساکعنا هناهاگآ(
و )تقوم حیضوت دنداد . رگربدنس سااوست و 2
( 2020 ) رد
هعلاطم یا اب ناونع
« یرگنزاب رگسح ی : کرد عماج زا رط ی ق دپ ی سانشراد ي » هییتن :دنتفرگ 1 . داییا رگسح ی دپ ی هد ا ی درفم
،تسین اما
، راهچ عون هدمع دراد : سح
،يگتخاس تاراشم
،هناهاگآ یدمع
، يیامنزاب
؛ 2 . عاونا سح رگ یزاس رد یایند يلمع و يعقاو
تروص يم دریگ ؛ 3 . لماوع يلصا ا ی دننادای ة تیساسح رد
کی یایند تیعقاو لیرد(
سح و
،لمع
،نامز مسیت
، )نابز رد ره عون
دنیارف یرگسح يشقن
توافتم یزاب يم نا ن د
.
بوچراچ یلوا
ة قیقحت
رد شهوژپ رضاح بوچراچ قیقحت
اب هجوت هب فده يلصا قیقحت
، ها يحارط و يینسرابتعا لدم
يب يسح ينامزاس رد
هیامرس یاه يناسنا تارش يلم زاگ ناتسا هاشنامرا
،دوب هئارا هدش .تسا رب نیا
،ساسا تهج ندیسر هب فده قیقحت زا شور
هتخیمآ
، هب روظنم اشا لماوع و یاهدمایپ يلصا
لدم يب يسح ينامزاس رد هیامرس یاه يناسنا
، هرهب دش هتفرگ .
اریز اب هدافتسا
زا نیا شور يم ناوت تاعلاطا و
هداد یاه يفیا و
ّما ي ار اب شور یاه بسانتم تفرگ راا هب و
اب هیزیت لیلحتو مزر هب جیاتن
يقطنم و لماا تسد .تفای رد شخب يفیا شهوژپ يعس رب نآ تسا ها اب هدافتسا زا هبحاصم یاه همین هتفایراتخاس و
قیمع و
بوچراچ درکیور ماظن دنم ةیرظن هداد داینب شور(
ساورتسا و
)نیبروا لدم يب يسح ينامزاس رد هیامرس یاه يناسنا دوش يحارط
ها اب هدافتسا زا
ِدرکیور هب هتفرراا لماش یاهریغتم یارش
ّلع
،ي هنیمز
،یا هلخادم
،رگ هدیدپ
،یروحم اهدربهار
، و یاهدمایپ
يب يسح ينامزاس رد هیامرس یاه يناسنا تسا . رد همادا هب روظنم يینسرابتعا لدم
يجارختسا زا
لد هداد یاه
،يفیا اب
هرهب یریگ زا همانشسرپ یا
ققحم هتخاس
، لدم جارختسا ي ینسرابتعا ي
م ي دوش .
شور سانش ی شهوژپ
قیقحت رضاح زا رظن ةفسلف قیقحت هنایارگریسفت
، زا رظن درکیور يیارقتسا
، زا رظن یژتارتسا شهوژپ
،یدربراا زا
رظن عون
هداد یاه شهوژپ يبیارت هتخیمآ(
و تسا ) ينتبم رب هیرظن یزادرپ هداد داینب و3
اب هدافتسا زا درکیور ساورتسا و
نیبروا
، ماینا .دش
___________________________________________________________
1. Schildt 2. Sandberg 3. grounded theory
نینچمه
، زا رظن زاب ة ينامز شهوژپ ي کت يعطقم ( هس هام مود لاس 1400 ) تسا . رازبا یروآدرگ هداد
اه هبحاصم یاه
همین هتفایراتخاس تراؤس(
قباطم لودج 1 ) و همانشسرپ رد(
تمسق هتفای اه هراشا ش ) دوب . رد اهن ی ت
، موهفم زادرپ ی عوضوم دروم
رظن اب هدافتسا زا دنیارف راذگدا ی يیاسانش(
و جارختسا
،اهدا
،میهافم تروقم يعرف تروقم ، )يلصا
و اب هدافتسا زا مرن رازفا
سکم یدویا ِا
1ی ةخسن 2020 تروص تفرگ .
لودج 1 تراؤس. طوبرم هب هبحاصم یاه همین هتفایراتخاس
1 . اب هجوت هب هکنیا ةدیدپ يب يسح ينامزاس لماش يتلاح زا يب يلیم و يب يهجوت ناناراا هب نامزاس و لغش و ناراکمه تسا
، ها رد بلاق يب يهجوت هب لئاسم نامزاوس
رد یاهرواب ناناراا لکش يم دریگ ای رد لمع نآ اه روهظ ادیپ يم دنا
، هب رظن امش هچ يلماوع ثعاب داییا نیا ةضراع يفنم رد هیامرس یاه يناسنا م ي
؟دوش ارچ
ناناراا نامزاس ریگرد نیا هضراع ای راتفر م ي
؟دنوش
2 . هب رظن امش یارش یرادیاپ ها يط نآ ةدیدپ يب يسح ينامزاس هب(
ةلزنم کی تفص )يفنم رد هیامرس یاه يناسنا نامزاس لکش يم دریگ زا هچ و يگژی يیاه رادروخرب
؟تسا یدارفا ها ریگرد نیا هضراع م ي دنوش هچ و يگژی يیاه
؟دنراد
3 . هب رظن امش یارش یراتخاس هدرتسگ و يماع ها يط نآ ةدیدپ يب يسح ينامزاس رد هیامرس یاه يناسنا نامزاس لکش يم دریگ زا هچ و يگژی يیاه رادروخرب
؟تسا ارچ
يناسا ها نیا اهراتفر ار ماینا م ي دنهد هب نیا راتفر دوخ همادا م ي
؟دنهد هچ لماوع هدنرادزاب ای قوس هدنهد یا دوجو
؟دراد
4 . هب رظن امش يب يسح ينامزاس رد هیامرس یاه يناسنا تسیچ و یاراد هچ داعبا و و يگژی يیاه
؟تسا
۵ . رد لباقم یارش
ّلع ي هدشدای
، هچ ژتارتسا ی /اه اهراتفر ای لاعف تی يیاه دوجو
؟دراد هچ تامادقا و يثحابم رد نامزاس رد دروخرب اب یارش
ّلع ي حرطم م ي
؟دوش
6 . رد تروص ةدهاشم يب يسح ينامزاس رد هیامرس یاه
،يناسنا هچ جیاتن و يیاهدمایپ ار م ي ناوت راظتنا
؟تشاد نیا راتفر زا یوس امرس هی یاه يناسنا ثعاب هچ
يیاهدمایپ م ي
؟دوش یاهدمایپ يشان زا لکش گ یری يب يسح ينامزاس رد نامزاس تسیچ و هچ داعبا و و يگژی يیاه
؟دراد
عماج ة یرامآ ناگربخ و ناعلطم زا عوضوم شهوژپ لماش ؛دندوب ناسانشراا
و ناریدم ينایم و يلاع تارش زاگ ناتسا
هاشنامرا . دارفا ةعماج یرامآ ادتبا رب ساسا یاهرایعم لقادح
جنپ لاس ةقباس /تیریدم يتسرپرس
ای تلایصحت يلاع
رد هتشر یاه
تیریدم باختنا دندش .
،زین ادتبا شور هنومن یریگ دنمفده و رد ساوا هبحاصم اه
، اب هجوت هب يفرعم ناگربخ رگید یوس زا
هبحاصم
،هدنوش ویش ة هلولگ يفرب .دش ذاختا رد
بحاصم ة زیس مهد عابشا یرظن لصاح دش و دعب زا نآ میهافم یدیدج تفای .دشن
رد لودج 2 يگژیو ره کی زا ناگربخ هدمآ .تسا
لودج 2 ناگربخ. شخب يفیا قیقحت :عبنم(
هتفای یاه )ققحم
فیدر ةتشر
یصصخت تلایصحت
تسپ ینامزاس ةقباس
/تیریدم یتسرپرس
1 تیریدم
يسانشراا دشرا سیئر
شهوژپ و حرط اه 10
لاس
2 يسدنهم
عیانص يسانشراا
دشرا سیئر
همانرب یزیر 12
لاس
3 تیریدم
يسانشراا دشرا سیئر
شزومآ 14
لاس
4 تیریدم
عبانم يناسنا يسانشراا
دشرا سیئر
تامدخ ناناراا 1۵
لاس
۵ رتویپماا
يسانشراا سیئر
دحاو یروانف تاعلاطا ۵
لاس
6 يسدنهم
يسانشراا دشرا سیئر
دحاو هزادنا یریگ و عیزوت 9
لاس
7 يسدنهم
يسانشراا دشرا سیئر
يسرزاب 11
لاس
8 تیریدم
يسانشراا دشرا سیئر
روما يهافر 10
لاس
9 تیریدم
يسانشراا دشرا سیئر
هرهب یرادرب 10
لاس
10 تیریدم
يسانشراا سیئر
رتفد لماعریدم 9
لاس
11 تیریدم
يتلود يسانشراا
دشرا لوئسم
روما نیارتشم ۵
لاس
12 يسدنهم
يسانشراا دشرا سیئر
نیچاپسید 8
لاس
13 تیریدم
يناگرزاب يسانشراا
سیئر روما نیارتشم 10
لاس
یارب نانیمطا زا يیاور
،قیقحت زا شور یاه ثیلثت عبانم هداد اه هدافتسا(
زا عبانم ددعتم هداد اه تهج لیلحت کی ةدیدپ
،)دحاو
ينیبزاب سوت ناراکمه دنیارف(
لیلحت هداد اه و جیاتن هب تسد هدمآ رد رایتخا ناصصختم ي
ها رد لوط دنیارف شهوژپ تاراشم دنتشاد
___________________________________________________________
1. MaxQda
رارق تفرگ و دییأت دش )،
و يسررب سوت اضعا ( هداد ،اه سپ زا لیلحت
، هصلاخ دش و رایتخا رد یدادعت زا هبحاصم ناگدنوش تفرگ رارق
ات هتفای اه ار ًاددیم يسررب دننا ) هدافتسا دش . رب نیمه
،ساسا ماگ هب ماگ دنیارف یراذگدا و
لیلحت و جارختسا لدم يب يسح ينامزاس
رد هیامرس یاه يناسنا اب تراظن و يسررب و حلاصا ناداتسا امنهار و نارواشم شهوژپ تروص تفرگ و اب لامعا تاحلاصا و دییأت
نآ اه لدم يیاهن قیقحت دمآ تسد هب .
هب روظنم نانیمطا زا يیایاپ و رف ا دنی
،شهوژپ يیایاپ اب هدافتسا زا راهچ رایعم سوت هدش هئارا
راراپ و1
يفار ( 1997 )و لماش تیلباق
،مهف تیلباق
،قیبطت تیلباق میمعت
، لرتنا رف ا دنی و ب نید حرش يبایزرا :دش یارب شینس رایعم
،قیبطت میهافم هب تسد هدمآ زا هداد یاه يسررب هدش
، قباطم
ِدنور ماینا هدش
، لصاح دندش . تهج لباق مهف نتخاس
،وگلا میهافم هب
يلکش هتفایراتخاس هب
مه بترم دش دن و نایم نآ اه یاهدنویپ يموهفم
رارقرب دش ات هلوقم یاه طوبرم هب کما نآ اه جارختسا وش ن .د
هب روظنم يلباق میمعت ندوب
،وگلا يعس دش راتخاس وگلا رب یانبم هبحاصم یاه ماینا هدش لکش .دریگ رد هطبار اب لرتنا دنیارف وگلا هب
تلع دنچ يم
ناوت نانیمطا لصاح درا ها هداد یاه یروآدرگ هدش هب ئارا ة وگلا جتنم هدش :دنا
1 . لاصتا ای قیبطت ينشور نیب هلوقم اه و هداد یاه ماخ دوجو
؛دراد
2 . نماد ة عمج یروآ هداد اه هدافتسا(
زا هبحاصم اه و شهوژپ یاه ماینا )هدش شرتسگ تسا هتفای
؛
3 . یوگلا هئارا هدش زا یوگلا يموهفم شور هداد داینب یوریپ را هد
؛تسا
4 . وگلا ی هئارا هدش پ س زا يط لحارم یراذگدا زاب
و یروحم رهاظ هدش
؛تسا
۵ . عابشا هلوقم اه تیافا(
)یرظن تسا هدش لصاخ
؛
هب روظنم يینسرابتعا لدم
يموهفم قیقحت زا هبنج یاه تیعماج
،لدم هبرصحنم درف ندوب
، يتخاونکی و
مایسنا
، يیارگزاییا
،
بسانت لدم ب ا تارش يلم
،زاگ و بسانت اب یاهزاین يلعف همانشسرپ ا ی ينتبم رب ایط ترکیل جنپ زگ ی هن ا ی رد هطبار اب لدم
يموهفم جارختسا هدش هب خساپ ناگدنهد و ها لماش 12 رفن زا ناگربخ تارش يلم زاگ ا ناتس هاشنامرا يناناراا(
ها یاراد لقادح
جنپ لاس ةقباس /تیریدم يتسرپرس
ای یاراد تلایصحت يلاع
بترم اب هتشر یاه تیریدم )دندوب و ةتشر ناداتسا تیریدم
رد
هاگشناد ناتسرل دندوب و هئارا و رظن نآ اه دش هتساوخ .
هداد یاه لصاح زا نیا همانشسرپ رد
یحم مرن رازفا
SPSS 27
اب هدافتسا زا
شور يت کت هنومن یا لیلحت و
ًاتیاهن رابتعا لدم قیقحت دییأت دش .
هتفای یاه شهوژپ
هتفای اه رد قیقحت رضاح رد ود شخب يفیصوت و يطابنتسا حیرشت
هدش ا دن .
هتفای یاه یفیصوت
: رد قیقحت رضاح اب 13 رفن زا ناگربخ و ناریدم علطم رد تارش يلم زاگ ناتسا هاشنامرا هبحاصم دش ها
رامآ تیعمج يتخانش نآ اه رد لودج 3 هئارا هدش :تسا
لودج 3 رامآ. تیعمج يتخانش دارفا هبحاصم هدنوش
ریغتم یناوارف
دصرد
تیسنج نز
3 23
درم 10
77
تلایصحت يسانشراا
4 30
يسانشراا دشرا 9
70
تاونس رتما
زا 10 2 لاس
16
نیب 10 ات 20 6 لاس
46
رتشیب زا 20 لاس ۵
38
هتفای یاه یطابنتسا
: رب ساسا هیزیت لیلحتو هداد یاه آدرگ یرو هدش رد قیقحت و هدافتسا زا درکیور هداد
،داینب لماوع
ّلع
،ي
هلخادم
،رگ هنیمز
،یا هدیدپ
،یروحم اهدربهار
، و یاهدمایپ يب
يسح ينامزاس هیامرس یاه يناسنا رد تارش يلم زاگ ناتسا
___________________________________________________________
1. Parker
هاشنامرا يیاسانش
و جارختسا دش
دن . رد همادا هب
،اهدا
،میهافم هلوقم یاه يعرف
، و هلوقم یاه يلصا جارختسا هدش
، ها يجورخ
مرن رازفا سکم یدویا ِا ی ةخسن 2020
،تسا يم .میزادرپ رد لودج 4 جیاتن لصاح زا یراذگدا هبحاصم
اه و رد لکش 1 یوگلا
يموهفم هئارا هدش تسا .
مهم نیرت یارش
ّلع ي هب(
ةباثم يکی زا تروقم يلصا )لدم
، اب هجوت هب جیاتن لصاح زا دنیارف یراذگدا هبحاصم
یاه
ماینا هدش
، ها بجوم يب يسح ينامزاس رد هیامرس یاه يناسنا يم دوش :زا تسا ترابع ةلوقم
يعرف يب يتلادع رد نامزاس اب(
34
)دا هب ينعم توافت شحاف رد قوقح و یایازم یاهدادرارق
،يمادختسا بسانم
ندوبن متسیس يبایزرا و تراظن
،تارش بسانم
ندوبن متسیس ناربج تامدخ تارش
، یعبت زا رظن
،يهافر
،نامتخاس هفاضا
یراا
، و تاموزلم
؛ ةلوقم يعرف مدع هتسیاش یرراس
رد نامزاس اب(
26 )دا هب ينعم مدع يگتسیاش تسدراب
،نا ناریدم تسیاشان رد
هلسلس
،بتارم راتفر فراعتمان
،ناریدم مدع فارشا
ریدم رب هعومیم
، مدع یاقلا نهرف يگتسیاش یوس زا
ناریدم تارش
؛ ةلوقم يعرف لئاسم یداصتقا و
يصخش اب(
27 )دا هب
ينعم شهاا تامدخ يهافر هب ناناراا زا یوس
،تارش لئاسم یداصتقا و
مروت دوجوم رد هعماج
، و تلاکشم يصخش
و
يگداوناخ ناناراا
؛ ةلوقم يعرف تیمها ندادن ریدم هب دشر ناناراا اب(
22 )دا هب ينعم تاراشم ندادن
ناناراا رد
میمصت یریگ یاه
،ينامزاس مدع
هجوت ریدم هب هزیگنا و دشر
،ناناراا مدع
تفرشیپ يلغش و يقوقح بسانم
،ناناراا يتخاونکی
راا و لغش
، و مدع تیامح ينامزاس یوس زا ناریدم تارش .
مهم نیرت یارش هلخادم رگ هب(
ةباثم يکی زا تروقم يلصا )لدم :زا تسا ترابع ةلوقم
يعرف تیمها و هجوت هب یریگوگلا اب(
13 )دا هب ينعم هعماج یریذپ لغ
،ناناراا وگلا
نتفرگن زا تارش اه و یاهروشا قفوم
، و يتراپ یزاب و مدع نوناق يیارگ
؛ ةلوقم
يعرف لماوع ةدنهاا تیقفوم يلغش اب(
7 )دا هب ينعم يلوغشمرکف
،ناناراا
ِدوبن شزومآ و يیاناوت يفاا تهج ماینا نداد
ةفیظو لغش ي
، شیازفا يب ةیور ناناراا
، و تمس یاه يفاضا رد نامزاس
؛ ةلوقم يعرف مدع هجوت هب هقلاع و تارظن ناناراا اب(
17
)دا هب ينعم مدع هجوت هب هدیقع و هقلاع و صصخت و داهنشیپ
،ناناراا
ِدوبن تسشن نیب ناریدم و
،ناناراا و
يب يمارتحا هب
ناناراا
؛ ةلوقم يعرف لئاسم ينامزاسارف اب(
12 )دا هب ينعم مدع يباداش و تابث رد
،هعماج یرامیب انورا
، و بیوصت ينیناوق ها
ب ه ررض ناناراا تسا .
مهم نیرت یارش مز ی هن ا ی هب(
ةباثم يکی زا تروقم يلصا )لدم :زا تسا ترابع ةلوقم
يعرف ماظن بسانمان قیوشت و هیبنت اب(
13 )دا هب ينعم شور یاه بسانمان قیوشت و هیبنت
،تارش هاگن کت یدعب ناریدم
، و تاراظتنا و ةسیاقم ناناراا کی اب
؛رگید
ةلوقم يعرف يگژیو یاه يصخش اب(
22 )دا هب ينعم ةیحور
،دارفا نورب ارگ ای نورد ارگ ندوب
،صخش هبدامتعا سفن
، تاداع
،دب
يیاناوت
، و شوه یراب ناناراا
؛ ةلوقم يعرف نهرف ينامزاس و يعامتجا اب(
12 )دا هب ينعم ریثأت دعت یل رگ ی يتسود و نهرف
نامزاس
،ي ریثأت تیبرت يگداوناخ و
،يعامتجا سح
بوخ ناناراا
، و ریثأت يماندب یحم راا رب ناناراا
؛ ةلوقم يعرف فادها
قانتم اب(
3 )دا هب ينعم دوبن مشچ زادنا نشور زا یوس تارش و مه وس ندوبن فادها صخش و نامزاس .
ةدیدپ یروحم يب يسح ينامزاس هب(
ةباثم يکی زا تروقم يلصا )لدم رد هیامرس یاه يناسنا :زا تسا ترابع ةلوقم
يعرف
يب يیانتعا ينامزاس اب(
7 )دا هب ينعم يب يیانتعا ناناراا هب لغش و نامزاس و ناراکمه و
فادها تارش
؛ ةلوقم يعرف ما یراا
شوماخ اب(
9 )دا هب ينعم لعفنم ندش ناناراا و يعون ما یراا ها زا دید نارگید يفخم
؛تسا ةلوقم يعرف يتخرا ينامزاس
اب(
2 )دا هب ينعم يگدروخرس و
يلسا ناناراا ها هب يب يسح نانآ رد نامزاس جتنم يم دوش ةلوقم ؛ يعرف يب يتبغر ينامزاس اب(
8 )دا هب ينعم يب يگزیگنا ناناراا رد نامزاس .
مهم نیرت اهدربهار يی ها هب(
ةباثم يکی زا تروقم يلصا )لدم هیامرس یاه يناسنا رد ربارب یارش و لماوع ا ی دننادای ة
يب يسح ينامزاس رد تارش يلم زاگ ناتسا هاشنامرا زا
دوخ زورب م ي دنهد :زا تسا ترابع ةلوقم
يعرف شهاا نداد دهعت و
تاراشم اب(
6 )دا هب ينعم شهاا دهعت و قلعت هب نامزاس و مدع تاراشم رد
اهراا و میمصت یریگ یاه هرادا
؛ ةلوقم يعرف
لئاسم يحور و يناور يفنم اب(
18 )دا هب ينعم ساسحا یدمآرااان رد
،ناناراا یدیماان
زا
،نامزاس سرتسا و گدرسفا
،ي شنت
، و
رگید تراح يناور يفنم رد نانآ
؛ ةلوقم يعرف زاربا يتیاضران و
ضارتعا اب(
6 )دا هب ينعم تروص هب ادتبا ریدم هب يتیاضران زاربا