PDF ٽ٣ؾزپٮاد تاٟٿٟحت ٷ٫جٮ - دانشگاه تهران

(1)

Journal of Veterinary Research

222

هلجم یکشزپماد تاقیقحت

هرود 77

، هرامش 4

، 1401 ، 238 - 229

Homepage: jvr.ut.ac.ir :یکینورتکلا اپاش 2251-6190

اهرتماراپ ظفح ی

ک یفی کرت ندوزفا اب سورخ مرپسا تابی

سلک یمی قر هب قی ل هدننک کی

تدم هب 72

تعاس

1یردان انیس ، ²یریزو دعسا ، ²روپنیزرف دجما ، ¹مازرف دنرپ

زرواشک هدکشناد هتخومآ شناد1

،ی ا ،ناتسدرک ،ناتسدرک هاگشناد ناری

ماد مولع هورگ2

،ی زرواشک هدکشناد

:تفایرد خیرات 03

هام رویرهش 1031 ، شریذپ خیرات :

22 هام نابآ 1031

هدیکچ

هعلاطم ۀنیمز :

دنرپ ینم یزاس هریخذ یامد رد ناگ

0 یتناس هجرد ثعاب دارگ

یم ینم عیام تیفیک تفا و مرپسا کرحت شهاک .دوش

فده : ( روفامیسلک :یمیسلک تابیکرت ندوزفا رثا نییعت ( تانوکولگ میسلک ،)CMP

( دیارلک میسلک و )CG CaCl2

) رب نازیم و ییابنج هدنورشیپ کرحت ینم مرپسا

یامد رد هدش یرادهگن سورخ 0

یتناس هجرد .دوب لاچخی دارگ

شور راک : علاطم رد زا رضاح ه 5 یرلا داژن سورخ هعطق 05

تظلغ رد یمیسلک فلتخم تابیکرت .دش هدافتسا هتفه یاه

55 / 3 ، 355 / 3 و 3355 / 3 قیقر هب رلاوم یلیم

.دندش هفاضا کیل هدننک هنومن

هدش قیقر ینم یاه داجیا زا یریگولج تهج یدنب رامیت زا سپ

کوش اد هب سپس و دیدرگ کنخ یرادهگن یامد ات یترارح ی لخ

لاچخ

یامد اب 0 یتناس هجرد هجنسارف .دش هداد لاقتنا دارگ

ادروخرب رتشیب تیمها زا هک ییاه ر

زنل زا هدافتسا اب یمشچ تروص هب هدنور شیپ کرحت ،ییابنج :دننام دندوب

03 شور زا هدافتسا اب ینام هدنز ،یرون پوکسورکیم گنر

نیزوئا یزیمآ -

شور هب موزورکآ تملاس دصرد ،نیزورگن اشغ تملاس ،تارتیس نیلامرف

ء ست اب یلولس ت

و دیپیل نویسادیسکارپ نازیم ،کیتومساوپیاه اشغ مرپسا شنکاو

ء یرپ رد نیلیتو 22 یامد رد یرادهگن زا دعب تعاس 0

یتناس هجرد .تفرگ رارق یبایزرا دروم ،دارگ

جیاتن : ب جیاتن ساسا رب ه

تظلغ رثکا رد میسلک فلتخم تابیکرت هدمآ تسد یاه

زا دعب هدش هدافتسا 22

ت تسناوت تعاس أ

ینعم ریث هدنز یاهرتماراپ رب یراد ییابنج ،ینام

ناشن هدنور شیپ کرحت و ( دهد

35 / 3 P<

.)

هجیتن یریگ ییاهن : هجنسارف رثکا ( تانوکولگ میسلک ندرک هفاضا یلو تفای شهاک لاچخی رد یرادهگن تدم نیا زا دعب دهاش هورگ رد یمرپسا یاه

55 / 3 ، 355 / 3 و

3355 / 3 ( روفامیسلک ،) 55

/ 3 ، 355 / 3 و 3355 / 3 ( دیارلک میسلک و ) 55

/ 3 ، 355 / 3 و 3355 / 3 صخاش ظفح ببس ینم هدننک قیقر هب ) .دیدرگ سورخ مرپسا یفیک یاه

تاملک یدیلک : هدنز ،سورخ ،کرحت ،مرپسا میسلک ،ینام

پک ی ار ی

©ت قحت ی تاق کشزپماد ی : سرتسد ی

؛دازآ پک ی رادرب ی

، زوت ی ع و رشن ارب ی هدافتسا لماک اب رکذ عبنم دازآ تسا .

.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم :رشان

ون ی هدنس لوئسم : زرف دجما نی روپ

، ماد مولع هورگ

،ی زرواشک مولع هدکشناد

همدقم

یکی زا تلاکشم یساسا

تعنص رویط شهاک یروراب هلگ اه ی م غر

لد هب ردام لی

تنژ باختنا یکی

ارب هدش ماجنا ی

دوبهب وت تافص ل یدی

ا هک تسا نی

اراد تافص ی

فنم هطبار ی

روراب اب ی م ی دنشاب ( 1 .)

باختنا یکیتنژ نیلا اه رد یاتسار دیلوت هجوج ییاه اب دشر س عیر

و نزو دایز راتشک تسا هک نیا فادها اب تافص دیلوت یلثم زا هلمج

خرن یروراب رد داضت یم دشاب ( 2 .) شهاک نازیم یروراب زا 05

یگتفه اب لماوع یفلتخم دننام شهاک هدوت

،هضیب نازیم لوت دی مرپسا

و حطس نورتسوتست سورخ

یاه هلگ غرم ردام طابترا دراد

( 0 .) حیقلت یعونصم هب ناونع یکی زا کینکت یاه حرطم رد گ هل یاه

غرم ردام و نوملقوب یم دناوت نیزگیاج یبسانم

یارب یریگتفج

یعیبط ( 0 ) و شهاک هنیزه یاه گنیکاپسا (

spiking () 5 و )

نچمه نی باختنا یناگدنرپ اب

تافص رترب یکیتنژ زا هلگ اه یی اب نس

لااب دشاب ( 5 ،) نیاربانب هدافتسا زا حیقلت یعونصم رد

تایلمع

یرادغرم رد

لاح سرتسگ تسا ( 2 ) اناوت . یی روراب ی نم مرپسا ی

یشهوژپ هلاقم

10.22059/jvr.2022.346425.3290 20.1001.1.20082525.1401.77.4.4.5

تاراشتنا نارهت هاگشناد

(2)

مازرف دنرپ ناراکمه و

روراب موادت\ ی ناگدنرپ مرپسا

203

رد ناگدنرپ ارش

یطی قر هک قی تشذگ زا سپ دشاب هدشن کی

تعاس

م شهاک تدش هب ی

دبای ( 8 هک تسا مزلا .) قیقر

هدننک یاه مرپسا

ارش طی تظافح و لداعتم ی

ارب ار ی ا لولس داجی امن دنی ( 2 داوم .)

ندعم ی رد یروراب و تیلاعف لولس مرپسا یاراد شقن ییازسب

دنتسه ( 13 سلک .) می لاعف تی تکرح ی رحت ار مرپسا کی

م ی نک د و

موزورکآ شنکاو رد ی

مرپسا اب اشغ لولس ء

کمخت شقن اپ ی ه ا ی

هتشاد و ات دودح ی م ی ناوت وزج مهم رت ی ن ءزج عورش هدننک حاقل

ود لولس هدام و رن دشاب

( 11 .) شقن میسلک طقف هب کرحت مرپسا

دودحم هدشن و شرازگ هدش هک میسلک رد تیفرظ یریذپ رپسا م

مه شقن دراد ( 12 .) نیا دنیآرف لماش لاعف یزاس کی هکبش

گنیلانگیس نورد

یلولس هدیچیپ تسا ( 10،10 .) زوتیسوزگا

یموزورکآ (

)AE کی دادیور زوتیسوزگا هتسباو

هب میسلک تسا

( 15 .) رکذ نیا هتکن یرورض تسا هک زاب ندش لاناک یاه یسلک یم

مرپسا ثعاب داجیا تیفرظ و

ًابقاعتم یمAE

دنوش ( 15 .) ود لاناک

یمیسلک یروراب

اهرن ار ظنت ی م م ی دنک : لاناک Orail

، هک دورو

سلک ی م هب نزاخم ار ظنت ی م م ی دنک و لاناک Catsper

، هک

هدرتسگ رت ی ن لاناک اه ی سلک ی م ی رد مرپسا تسا و تظلغ ا ی ن ی نو

رد ار لخاد لولس ی لرتنک م ی دنک ( 12 .) لاناک Catsper کی

لاناک

صاصتخا ی سلک ی م ی رد مرپسا لباق

،ذوفن هتسباو هب وpH هتسباو

هب ژاتلو اپ یی ن تسا هک ارب ی عورش لاعف ی ت کژات

،مرپسا مک سکاتو ی

هب تمس

،کمخت فرظ ی ت زاس ی و شنکاو موزورکآ رورض ی

،تسا

همه ا ی ن ور ی اهداد ی ف ی ز ی ژولو ی ک ی ن ی زا هب دورو سلک ی م هب لخاد

لولس اه ی مرپسا م ی دنشاب . رد ب ی رتش

،نارادناتسپ کرحت

ب ی ش لاعف

مرپسا گتسب ی هب موجه سلک ی م هب س ی مسلاپوت مرپسا ی ا زا اضف ی

جراخ لولس ی ی ا دازآ ندش زا کمادنا اه ی نورد لولس ی دراد اربانب ی

،ن

لاناک Catsper

،

،لقادح راتفر انش ی مرپسا ار لرتنک م ی دنک ( 18 .)

کرحت هژم اه و کژات اب غت یی تار سلک ی م لخاد لژلاف ظنت ی م

م ی دوش . اب ا ی ن

،لاح ناکم ی مس لوکلوم ی هک طسوت نآ سلک ی م تکرح

ار لرتنک م ی دنک هتخانشان تسا

سلک. ی م تکرح کژات ار اب لرتنک

شزغل م ی لوبوتورک نتبم

ی رب اد نینی ظنت ی م م ی دنک و تفج

م ی لوبوتورک زکرم

ی و اهوزاب ی عاعش ی رد ا ی ن ظنت ی م ن ی ز شقن

دنراد . لودوملاک ی ن و ک ی زان 2 هتسباو هب لودوملاک ی ن نکمم تسا

هطساو س ی لانگ سلک ی م دنشاب و ا ی ن هک هاگتسد زکرم ی و پ هر اه ی

عاعش ی ازجا ی لک ی د ی سم ی ر س ی لانگ هد ی سلک ی م دنتسه ( 12 .)

تعرس شزغل لوبوتورکیم ینتبم

رب اد ی ئن ی ن رد لولس اه ی ج شه

ی هتفا اراد هک ی هاگتسد زکرم ی عم ی

،بو شقن سلک ی م ار رد عت د ی ل

لاعف ی ت اد نینی ت ییأ د درک . تاعلاطم ناشن هداد تسا هک رفاب اه یی اب

تظلغ سلک ی م

،لااب لاعف ی ت اد نینی ار هب حوطس رقت ی

ًاب رن لام رد منوسکآ

اه ی شهج ی هتفا هک

ًلاماک دقاف هاگتسد زکرم ی دنتسه

دندنادرگزاب .

هولاع رب ا ی

،ن لاعف ی ت اد نینی هب تروص طخ ی اب ازفا ی ش

تظلغ سلک ی م ازفا ی ش م ی ی دبا ز ی ار غت یی ر ریوصت جوم قتمان نرا هب

نراقتم شان ی زا سلک ی م ات دودح ی ناهگان ی اب ازفا ی ش سلک ی م قافتا

م ی دتفا ( 23 نینیاد .) یاه لامنوسکآ کژات

اراد ی ز ی ر اهدحاو ی

Ca2+-binding دنتسه

و

ًلاامتحا قتسم ی

ًام طسوت ی نو سلک ی م

ظنت ی م م ی دنوش . ی ک ی زا ازجا ی وزاب ی ب ی نور ی اد ی ن ی ن ن ی ز راد ا ی

لحم اه ی لاصتا ی نو سلک ی م تسا ( 21 .) نیئتورپ یرگید هب مان

نیسکلااک ن

ی ز رد وزاب ی ب ی نور ی اد ی ن ی ن دوجو دراد هک ی ک ت ظن ی م

هدننک هوقلاب سلک ی م تسا ( 22 .)

مرپسا یاراد نیدنچ لحم ارب ی لاصتا نوی سلک می م ی دشاب

هک یم دناوت هریجنز یا زا اهدادیور ار یارب رییغت نابرض کژات آ زاغ

دنک . نیلودوملاک (

)CaM کی هدنریگ نوی سلک می تسا هک رد

تمسق یلصا کژات رارق هتفرگ ( تسا 20 کیمانید .) میسلک

شقن

یدایز رد عورش و ظفح کرحت شیب لاعف

،دراد هک یارب ندیسر

و روراب ندرک کمخت یارب مرپسا نارادناتسپ یتایح

تسا ( 20 .)

رد مرپسا ود عبنم یلصا یارب ی نو سلک ی م رد مرپسا وجو د

دراد 1 - یخرب زا نآ اه رد کی پمپ میسلک عقاو رد رس مرپسا

هریخذ یم دنوش هک کی ششوپ هتسه یا یفاضا رد تیعقوم یگ هدنر

ردIP3 هیحان ندرگ عون زا هک هکبش

یمسلاپودنآ (

م )RNE ی دشاب

و 2 - یقبام میسلک رد یردنکوتیم تمسق

ینایم رارق دنراد ( 25 .)

هعومجم ردRNE

فیط هدرتسگ یا زا نارادناتسپ زا

هلمج ناسنا

( 25 )،

رتسمه ( 10 )،

شافخ ( 22 )،

واگ رن ( 28 ) و شوم ( 22 ) ظفح

یم دنوش . هب روط یلک یم ناوت نایب درک هک نارادناتسپ رد ای

ن

هعومجم رد RNE

هدعاق کژات دننامه کی ناکم هریخذ میسلک

لمع یم دنک هک اب کیرحت ندش هدنریگ نآ ثعاب دازآ یزاس

میسلک زا نیا ریاخذ یم دوش . تاعلاطم ناشن

هداد تسا هک دازآ

یزاس میسلک رد عورش تکرح مرپسا شقن دراد ( 15 ا .) نی لاح رد ی

تسا اخذ هک ری سلک یمی هکبش یمسلاپودنآ رد

ناگدنرپ زگ شرا

هدشن تسا و م ی ردنکوت ی لصا نزخم اه ی

سلک ی م بوسحم

م ی دندرگ . ناشن هداد هدش تسا هک تظلغ ی نو سلک ی م رد ام ی ع

نم ی رد اهرن ی لاتبم هب مرپساوزونتسآ ی

هب روط لباق هجوت ی ک شها

ی تفا ه تسا . گتسبمه ی وق ی ب ی ن م ی ناز سلک ی م نم ی

، شهاک ت کرح

و ژولوفروم ی غ ی ر بط ی ع ی نآ اه دوجو دراد ( 03 ضوت ساسارب .) تاحی

رد قوف هعلاطم رضاح ا نی ضرف هی پ ی داهنش درگ ی د هک رد کرت ی تاب

قر ی ق هدننک اه ی نم ی نارادناتسپ هب

لد ی ل سلک عبانم دوجو ی

م ی

مرپسا لخاد ی

ن ی زا ی ندرک هفاضا هب کرت

ی تاب سلک ی م ن ی س ت و

(3)

یکشزپماد تاقیقحت ۀلجم هرود▐

77 هرامش 4 ، 1401

201 پ ی ور ی ققحم ی ن قلت ی ح عونصم ی ناگدنرپ زا

لوصا لصا ی ا ی ن

لومرف اه ببس هدش تسا هک کرت ندرک هفاضا ی

تاب سلک ی م ب ه قر ی ق

هدننک اه ی نم ی رد ناگدنرپ لوفغم دنامب نچمه . ی ن ا ی ن لامتحا

هک دراد دوجو سلک

ی م ام لخاد ی ع نم ی رد ناگدنرپ م ی دناوت ب ه ع ناون

سلک عبنم و نزخم ی

م ن دروم ی زا ارب ی مرپسا طسوت کرحت ظاحل

ددرگ زا . نآ اج هک ازجا ی کرت ی تاب قر ی ق هدننک اه ی فلتخم تهج

رادهگن ی مرپسا ناگدنرپ دقاف هنوگره کرت ی تاب سلک ی م ی م ی دشاب .

ماجنا زا فده رضاح هعلاطم

سررب ی رثا ندوزفا تابیکرت فلتخم

یمیسلک قر هب

قی ل هدننک کی اهرتماراپ ظفح رب ی

ک یفی ا مرپس

رادهگن سورخ ی

زا سپ هدش 22

خذ تعاس هری

زاس ی امد رد ی 0

تناس هجرد ی

دارگ دوب .

راک شور و داوم

رد زا رضاح هعلاطم 5

دش هدافتسا نس مه یرلا داژن سورخ

همه هک نآ

یرون میژر تحت اه 8

و یکیرات تعاس 15

تعاس

هب یسرتسد شیامزآ هرود لوط مامت رد و دنتفرگ رارق ییانشور هعطق ره یازا هب هنازور و دازآ بآ 25

دنرپ رایتخا رد ناد مرگ ه

اه

سورخ .تفرگ رارق هرود کی رد اه

فه هس هت مرپسا یارب یا یریگ

شلام تروص هب یهد تداع یمکش

مرپسا و هدش رد راب ود یریگ

ماجنا هتفه رارق یمکش شلام دروم راب کی سورخ ره هک تفرگ

عمج عیام .تفرگ رد و یترارح قیاع هظفحم کی رد هدش یروآ

زا رتمک تدم 15

یارب هنومن و دش هداد لاقتنا هاگشیامزآ هب هقیقد

یبایزرا دروم مرپسا تیفیک هیلوا .تفرگ رارق یسررب

هدننک قیقر زا ینم هنومن ندرک قیقر تهج رضاح هعلاطم رد رد نآ تابیکرت هک دش هدافتسا کیل لودج

1 .تسا هدمآ

هزادنا لولحم مامت یزمسا راشف یریگ زا هدافتسا اب یشیامزآ یاه

تکرش رتمومسا هاگتسد Gonatec

لدم Osmomat 030 ماجنا

عمج ینم ،یشیامزآ یاهرامیت هیهت یارب .تفرگ هب هدش یروآ

تبسن 1 هب 13 نیب ییاهن مجح و بیکرت هدننک قیقر اب 13

هلول

یمیسلک تابیکرت .دیدرگ هفاضا اهرامیت سپس و میسقت یشیامزآ لولحم لماش شیامزآ تهج هدش باختنا قیرزت

روفامیسلک 03

تکرش(

وراد یزاس صن ر نامیرف ناریا ) انیس( تانوکولگ میسلک ،

( دیارلک میسلک و )وراد Merck

) دوب رد هک لودج 2 تظلغ یاه

.تسا هدش هداد شیامن نآ هدنز :مرپسا ینام نیزوئا یزیمآ گنر زا روظنم نیدب

-

یارب .دش هدافتسا نیزورگین هیهت

لولحم یگنر 205 / 1 مرگ میدس

تاماتولگ 128

/ 3 مرگ میساتپ

،تارتیس 851

/ 3 مرگ میدس تاتسا 358

/ 3 مرگ میزینم دیارلک هب هارمه 5 مرگ نیزورگن و 1 مرگ نیزوئا

رد 133 یلیم رتیل بآ ود راب ریطقت لح .دیدرگ 5 زا رتیلورکیم

اب ار هدش قیقر مرپسا لولحم 13

کی یور یگنر لولحم رتیلورکیم

پس هدرک طولخم مه اب و هتخیر ملا هدش هیهت نآ زا یشرتسگ س

و درگ زا یراع یاج کی رد و قاتا یامد رد ار لصاح دیلاسا و کی طسوت یدعب ماگ رد .دوش کشخ ًلاماک ات هداد رارق کاخ یرون پوکسورکیم لدم(

Olympus.ch-2 )

رد 13 اب ملا زا هطقن

گرزب ییامن 1333 مرپسا دادعت ، لولس دص ره رد گنر دقاف یاه

( دندش شرامش ریوصت

1 ( ) 01 .)

:مرپسا ییابنج تبسن هب ار ینم هنومن

1:13 و هدرک قیقر

13 هب نآ یامد هک ملا کی یور ار هدش قیقر هنومن زا رتیلورکیم

02 یتناس هجرد امد مه لملا کی و دش هداد رارق دوب هدیسر دارگ

رد و هتشاذگ هنومن یور ار نآ اب 13

تروص هب ییابنج نادیم

تبث رهام نیسنکت طسوت یمشچ د لوط مامت رد .دش

شیامزآ هرو

یدرف یاطخ شهاک یارب لحارم مامت

کی طسوت نکت

نیسی جنا ما

( دیدرگ تبث تادهاشم همه نیگنایم و دش هداد 02

.)

:مرپسا ءاشغ تملاس تست طسوت رتماراپ نیا

وپیاه .دش هدیجنس کیتومسا ارب

ی هت ی ه اه لولحم ی

وپ تومسا ی ک

05 / 3 رف مرگ و هارمه هب زوتک 205

/ 3 س مرگ ی تارت دس ی م رد 53

رتیل یلیم طقت راب ود بآ

ی ر لح .دش 13 مرپسا هنومن زا رتیلورکیم

اب هورگ ره 133

کی رد لومسا وپیاه طولخم زا رتیلورکیم

تدم هب و هدرک طولخم بویتورکیم 53

ات 53 روتابوکنا رد هقیقد

یامد اب 02 یتناس هجرد سپس و دش هبوکنا دارگ

13 زا رتیلورکیم

ملا کی یور رب قوف لولحم مروتم مد اب مرپسا دصرد و هداد رارق

رد هدروخ چیپ و 133

( دش هبساحم ددع ریوصت

2 ( ) 00 .)

:موزورکآ تملاس نییعت یارب تارتیس نیلامرف لولحم زا

تارتیس میدس کوتسا لولحم .دش هدافتسا موزورکآ تملاس دصرد 2 / 2 سپس و دش هیهت دصرد 2

ا لولحم زا رتیل یلیم هدامآ کوتس

اب هدش 08 یلیم ( دیئدلامرف لولحم زا رتیل 02

.دش طولخم )دصرد

5 / 3 زنل اب و هتخیر ملا کی یور ار لولحم زا رتیلورکیم 03

رد 13

مرپسا دید نادیم س موزورکآ اب اه

لا رد م 133 شرامش لولس ددع

( دیدرگ نایب دصرد ساسا رب دادعا نیگنایم و دندش صت

ریو 0 ( ) 00 .)

اشغ مرپسا شنکاو ء

یرپ نیلیتو ءاشغ هیهت یارب :

یرپ غرم مخت هدرز ادتبا .دیدرگ هدافتسا هزات و رورابان مخت زا نلیتو رد هدش ادج هدرز .دش ادج هدیفس زا لماک روط هب هفطن نودب

یرتپ هب ور نآ کسیدوتسلاب هیحان هک تفرگ رارق یوحن هب شید

(4)

202

هب سپس .دشاب لااب لیسو

( یژولویزیف مرس اب و تپیپ کی ه 2

)دصرد

نیموبلآ ات دش هداد وشتسش هدرز یور هدنام اج هب هدیفس یمارآ هب رد تعاس کی تدم هب هدرز .ددرگ کاپ هدرز یور هدنام یقاب نژوردیه دیارلک لولحم 13

یامد اب روتابوکنا رد دصرد 02

هجرد

یتناس ررقم تقو مامتا زا دعب ،دش هداد رارق دارگ کی لخاد هدرز

یرتپ یکمن لولحم اب و هداد رارق شید 2

وشتسش راب نیدنچ دصرد

اشغ هدرز هسیک تایوتحم لماک هیلخت زا دعب ،دش هداد یرپء

تو نلی

رارق هدافتسا دروم یروراب تست ماجنا یارب تفرگ

.

ءاشغ و مرپسا نیب شنکاو زا هدافتسا اب یروراب نازیم یرپ دش دروآرب غرم مخت نلیتو اشغ .

هارمه هب هدش هدامآ ء

033

یلیم لاقتنا بویتورکیم کی لخاد هب ار مرپسا یواح لولحم زا رتیل

تدم هب و هداد 53

مرگ بآ مامح رد هقیقد 02

یتناس هجرد دارگ

مرس کمک اب ءاشغ روتابوکنا نامز مامتا زا دعب ،دش هتشاذگ مرپسا ات دش هداد وشتسش راب نیدنچ یژولویزیف تسش لماک اه

ه

ملا کی یور یمارآ هب سنپ اب ار ءاشغ ،دنوش سپس هدرک نهپ

تفاب تیبثت یارب 13

نیلامرف رتیل یلیم 13

هتخیر نآ یور دصرد

تشذگ زا دعب و دش 1

هقیقد 15 نآ یور فیش فرعم رتیل یلیم

هبترم دنچ رطقم بآ کمک اب ءاشغ نتفرگ گنر زا سپ و هتخیر وش کاپ یفاضا گنر ات دش هداد وشتسش ملا ندش کشخ زا دعب .د

زنل کمک اب 03

خاروس دادعت یرون پوکسورکیم رد هدش داجیا یاه

مرپسا دادعت و شرامش هیحان نیدنچ دادعت ساسا رب لاعف یاه

یلیم ره رد مرپسا ( دش هبساحم رتیل

ریوصت 0 ( ) 05 .)

:دیپیل نویسادیسکارپ سرتسا رد

،ویتادیسکا یاه

دیسکارپ نویسا یاهدیسا برچ

عابشاریغ نولام دیلوت ببس

ید

یم دیئدلآ ددرگ

. نیاربانب اب هزادنا یریگ نازیم نولام ید یهدلآ د رد

هنومن یاه کیژولویب فلتخم

یم ناوت هب نازیم نویسادیسکارپ یبرچ

اه یپ درب و زا نآ هب ناونع کی رگناشن یارب هزادنا یریگ س حط

سرتسا ویتادیسکا رد

کی دوجوم هدنز هدافتسا هب .درک روط لاخ هص

نولام ید دیهدلآ اب ویت کیرویتیبراب دیسا

( )TBA رد یامد

،لااب

شنکاو هداد و لوصحم یتروص یگنر دیلوت یم دنک هک اب شور گنر

یجنس رد لوط جوم 503 - 503 رتمونان هزادنا یریگ یم دوش . اب

هجوت هب تیمها نولام ید دیهدلآ هب ناونع کی رگناشن

نویسادیسکارپ یبرچ

اه و نینچمه درکلمع

یفنم نآ رد ربارب

،تملاس زاین هب یبایزرا نولام ید دیهدلآ رد یژولویب تاعلاطم

نانچمه ساسحا یم دوش .

هنومن تسخن هلحرم رد هتفرگ شیامزآ نیا یارب هک ار یا

دوب هدش

، تدم هب 5

رد هقیقد 1533

رود ژویفیرتناس دش

ات

نآ یامسلاپ مرپسا زا

سپس دوش ادج اه 1

یلیم یامسلاپ زا رتیل

اب هلول یلااب 1

یلیم رتیل (EDTA 22 / 0 رد مرگ 23 یلیم ،)بآ رتیل

1 یلیم رتیل (BHT 2 / 3 رد مرگ 13 یلیم )لوناتا رتیل و

2 یلیم رتیل

(TCA 0 رد مرگ 03 طولخم مهاب ،)بآ رتیل یلیم دش

تدم هب و

15 رد هقیقد 1233

تدم مامتا زا دعب و دش ژویفیرتناس مرگ

ژویفیرتناس 1

اب )امسلاپ( هلول یلااب لولحم زا رتیل یلیم 1

یلیم

رتیل طولخمTBA

دش یامد رد و 23

یتناس هجرد تدم هب دارگ

23 مرگ هقیقد دش

و ار نآ 03 درس ات هتشاذگ قاتا یامد رد هقیقد

حم نآ زا دعب دوش ب لول

ه تکپسا هاگتسد رد هدمآ تسد ر

رتموتفو رارق

هداد دش جوم لوط رد بذج نازیم نآ کمک هب و 502

رتمونان

هزادنا نولام نازیم .دش یریگ ید

ب ریز لومرف زا دیهدلآ ه

هدمآ تسد

( تسا 05 .)

دیهدلآیدنولام (لومورکیم/رتیلیلیم) =𝟏𝟎^𝟔×بذجنازیم ×لکمجح 𝟏𝟎^𝟓 × 𝟏/𝟓𝟔 ×تئوکمجح

لودج 1 . هدننک قیقر تابیکرت .سورخ مرپسا یرادهگن تهج کیل

هدننک قیقر تابیکرت رادقم

)رتیل رد مرگ(

تافسفونم میساتپ 55

/ 3

+دیارلک میزینم 5

هبآ 00

/ 3

+تافسف ید میساتپ 0

هبآ 2

/ 12

+تاتسا میدس 0

هبآ 03

/ 0

تاماتولگ میدس 52

/ 8

زوتکرف 5

سیرت 25

/ 1

هتیدیسا 5

/ 2

راشف یزمسا )بآ مرگولیک رب لمسا یلیم(

280 - 022

(5)

77 هرامش 4 ، 1401

200

لودج 2 . .هعلاطم دروم یمیسلک تابیکرت فلتخم حوطس

یشیامزآ رامیت هورگ

یشیامزآ یاه زمسا راشف

)بآ مرگولیک رب لمسا یلیم(ی

)کیل هدننک قیقر( هیاپ هدننک قیقر دهاش

280

+ هیاپ هدننک قیقر 55

/ 3 یلیم روفامیسلک رلاوم 55CMP

/ 3 035

/ 3 روفامیسلک رلاوم یلیم 355CMP

/ 3 031

/ 3 روفامیسلک رلاوم یلیم 3355CMP

/ 3 222

/ 3 تانوکولگ میسلک رلاوم یلیم 55CG

/ 3 228

/ 3 میسلک رلاوم یلیم تانوکولگ

355CG / 3 228

/ 3 تانوکولگ میسلک رلاوم یلیم 3355CG

/ 3 228

/ 3 دیارلک میسلک رلاوم یلیم CaCl2

55 / 3 022

/ 3 دیارلک میسلک رلاوم یلیم CaCl2

355 / 3 011

/ 3 رلاوم یلیم دیارلک میسلک CaCl2

3355 / 3 033

لودج 3 . هجنسارف تظلغ یواح کیل هدننک قیقر رد ینت نورب یرادهگن یط سورخ مرپسا یفیک یاه زا دعب )دصرد( میسلک یواح تابیکرت فلتخم یاه

22 تعاس

( لاچخی یامد رد یرادهگن 0

یتناس هجرد .)دارگ

یشیامزآ رامیت ( ینام هدنز

دصرد ) ( ییابنج دصرد ) ( هدنور شیپ کرحت دصرد

) ءاشغ تملاس (

دصرد ) موزورکآ تملاس (

دصرد ) ینت نورب یروراب (

دصرد )

d دهاش 2 /

±2 2 /

c 52 0 /

±0 2 /

b 05 8 /

±0 0 /

c 02 2 /

±2 2 /

b 58 2 /

±0 8 /

b 52 0 /

±2 0 / 02

abc دهاش 2 /

±0 5 /

ab 21 1 /

±0 0 /

a 50 1 /

±0 5 /

ab 50 2 /

±2

ab 21 2 /

±0 2 /

ab 50 5 /

±0 55

55CMP /

cd 3

±2 0 /

bc 50 5 /

±0 0 /

a 55 0 /

±2 0 /

c 53 5 /

±2 2 /

ab 52 5 /

±0 1 /

ab 50 1 /

±0 5 / 50

355CMP /

cd 3 0 /

±1 1 /

ab 50 8 /

±0 8 /

a 53 5 /

±0 0 /

bc 52 2 /

±2 5 /

ab 50 5 /

±2 0 /

a 51 2 /

±2 5 / 51

3355CMP /

a 3 5 /

±2 5 /

ab 22

±0 5 /

ab 53 5 /

±5 1 /

a 02

±0 2 /

a 20 1 /

±0 2 /

ab 58 1 /

±0 8 / 55

55CG /

ab 3 8 /

±2 5 /

a 22 1 /

±0 2 /

a 52 0 /

±0 5 /

a 52 2 /

±2 1 /

ab 25 5 /

±2 2 /

ab 22 2 /

±2 58

355CG / 3 0bc

2± / 52 0ab

51± 2a

/

±2 50 2ab

/

±0 2 / 58 1ab

/

±0 2 / 50 0ab

/

±2 2 / 55

3355CG /

ab 3 5 /

±0 0 /

a 22 2 /

±1 0 /

ab 52 0 /

±2 5 /

a 02 0 /

±2

ab 22 0 /

±0 8 /

a 58 2 /

±0 2 / 52

CaCl2

55 /

cd 3 0 /

±2 0 /

ab 55 2 /

±5

a 53 2 /

±0 1 /

bc 55 2 /

±0

ab 50

±0 5 /

ab 50 8 /

±2 0 / 58

CaCl2

355 /

bc 3 5 /

±1 5 /

ab 52 5 /

±2 5 /

a 51 2 /

±0 5 /

bc 52 2 /

±0 5 /

ab 58 1 /

±5 5 /

a 50 2 /

±2 8 / 51

02 SEM / 8 01

/ 11 22

/ 11 50

/ 2 32

/ 12 5

/ 2

P-value 3331

/ 3 3322

/ 3 3250

/ 3 3331

/ 3 3252

/ 3 3105

/ 3

نیگنایم ینعم فلاتخا یاراد کرتشم ریغ فورح اب نوتس ره یاه یم راد

( دشاب 35 / P<3 .)

لیلحتو هیزجت :یرامآ یاه

هداد زیلانآ یارب تسد هب یاه

اب یفداصت ًلاماک حرط زا هدمآ 13

هداد مامت .دش هدافتسا رارکت اه

رازفا مرن رد هنازور تروص هب EXCEL

رازفا مرن رد سپس و تبث

هداد زیلانآ یارب .دش یناوخارفSAS شور زا اه

هسیاقم وGLM

نیگنایم .دش هدافتسا یکوت و نکناد نومزآ زا اه

+ei

+Ti

=µ Yi

Yi

هدش یریگ هزادنا رتماراپ = هعماج نیگنایم =µ

Ti

رامیت رثا = ei

یشیامزآ هابتشا رثا =

جیاتن

هدنز دصرد :مرپسا ینام

هدنز یبایزرا زا لصاح جیاتن ینام

رد

لودج 0 هدمآ تسا هدنز دصرد . یاهرامیت رد ینام

55 / 3 ، 355 / 3 و

3355 / 3 ،CMP 55 / 3 CaCl2 و 55 / 3 زا دعب رلاوم یلیمCG 22

یامد رد یرادهگن تعاس 0

یتناس هجرد دهاش هورگ هب تبسن دارگ

ینعم فلاتخا یاراد ( دندوب یراد

35 / 3 P<

،تابیکرت نیا ندوزفا .)

هدنز مرپسا ینام رامیت هک داد شیازفا ار یشیامزآ یاه

55 / 3 زاCMP

هدنز نازیم نیرتشیب ( ینام

5 / 22 )دصرد رادروخرب دوب ( 35 / 3 P<

.)

:ییابنج رد

لودج 0 رامیت نیگنایم زیلانآ جیاتن یشیامزآ یاه

یسررب .تسا هدش هداد ناشن ب یمیسلک تابیکرت مامت ریثأت رگنایب اه

ر

ییابنج هجنسارف دندوب

هنوگ هب زا دعب هک یا 22

،یرادهگن تعاس

زجب یشیامزآ یاهرامیت کرحت 355

/ 3 هبCG وط ینعم ر رتشیب یراد

( دوب لرتنک هورگ زا 35

/ 3 P<

.)

(6)

200

:هدنور شیپ کرحت ریثأت

حوطس فلتخم تابیکرت و

میسلک رب رد هدنور شیپ کرحت رتماراپ لودج

0 آ دش هدرو ه .تسا

هب هدنور شیپ کرحت هجنسارف رد یواح یاهرامیت زج

55 / 3

CaCl2

و زا دعب یشیامزآ یاهرامیت ریاس CMP

22 تعاس

ینعم فلاتخا یاراد دهاش هورگ اب هسیاقم رد ،یرادهگن دندوب یراد

شیازفا ببس کیل هدننک قیقر هب تابیکرت نیا ندرک هفاضا و ( دیدرگ هدنور شیپ کرحت 35

/ 3 P<

.)

اشغ تملاس ء

: رد ءاشغ تملاس یبایزرا زا لصاح جیاتن

دج لو 0 ندوزفا .تسا هدش هداد ناشن 55

/ 3 و 3355 / 3 رلاوم یلیم

CaCl2

هدش هدافتسا حوطس مامت ، تظلغ نینچمه وCMP

55 / 3

ینعم دوبهب ثعاب کیل هدننک قیقر هبCG تملاس رتماراپ رد یراد

اشغ زا دعب دهاش رامیت هب تبسنء

22 یامد رد یرادهگن تعاس 0

یتناس هجرد دش لاچخی دارگ

( 35 / 3 P<

.)

:موزورکآ تملاس نیگنایم هسیاقم

هجنسارف یاه تملاس

رد موزورکآ لودج

0 ندوزفا .تسا هدمآ 55

/ 3 دوبهب بجومCMP

زا دعب موزورکآ تملاس 22

هجرد

یتناس ( دش دهاش رامیت هب تبسن دارگ 35

/ 3 P<

.) شرازگ

لاس دوبهب رثا رب ینبم ییاه زا سپ موزورکآ تم

هدافتسا یتنآ نادیسکا و ( دراد دوج 02

هب ات هک نیا لیلد هب اما .) لاح

هعلاطم یا تملاس رب ینوی تابیکرت یگدنهد دوبهب رثا دروم رد

نیا دوبهب لیلد دروم رد رظن راهظا تسا هدشن رشتنم موزورکآ راوشد رایسب تابیکرت نیا زا هدافتسا زا دعب هجنسآرف ا

ما تس ا ا ز

نآ اشغ هک ییاج تسا مرپسا لولس ییاشغ سنج زا مه موزورکا ء

یم ناوت نایب دومن تیلاعف رد میسلک شقن هک یمسیلوباتم یاه

ءاشغ یگچراپ کی ظفح لیلد یم یلولس یاه

( دوش 08 .)

:ینت نورب یروراب حوطس زا هدافتسا

3355 / 3 وCG 55 / 3

و 3355 / 3 CaCl2

ب شیازفا ببس کیل هدننک قیقر رد ورب یرورا

ن

زا دعب دهاش هورگ هب تبسن ینت 22

دش یرادهگن تعاس

( 35 / 3 P<

.) نولام ید :دیهدلآ نولام نازیم زا لصاح جیاتن

ید دیهدلآ

هورگ رد هدش دیلوت زا دعب یشیامزآ یاه

22 رد یرادهگن تعاس

یامد 0 یتناس هجرد رد لاچخی دارگ

ریوصت 5 هدش هداد ناشن

نیگنایم هسیاقم .تسا ناشن اه

داد ثعاب یشیامزآ یاهرامیت هک

ینعم رییغت اشغ دیپیل نویسادیسکارپ نازیم راد

ن مرپسا یاهء

تبس

.دندشن دهاش رامیت هب

ریوصت 1 . هدنز ینام 1000x( ریوصت .)

2 . اشغ تملاس ء

( 1000x .)

ریوصت 3 . موزورکآ تملاس (

1000x ریوصت .)

4 . یروراب 400x( .)

(7)

77 هرامش 4 ، 1401

205

ریوصت 5 . نولام تظلغ ید

.دیهدلآ

ثحب

هورگ نیب رد یرامآ فلاتخا یاهرتماراپ رد یشیامزآ یاه

هدنز پ کرحت و ییابنج ،ینام ناشن هدنور شی

داد زا دعب هک 22

یشهاک دنور یاراد دهاش هورگ رد یمرپسا یاهرتماراپ رثکا تعاس هب مرپسا ییابنج هک یروط هب دنتسه 2

/ 05 شیپ کرحت و دصرد

هب هدنور 0 / 02 حوضو هب یشیامزآ یاهرامیت یسررب و دیسر دصرد

ناشن داد میسلک( یمیسلک بیکرت عون ره ندرک هفاضا هک

شیازفا ببس یوحن هب )دیارلک میسلک و روفامیسلک ،تانوکولگ صخاش شیازفا نیا هک دیدرگ قوف یاهرتماراپ یم یفیک یاه

ت دناو

لولس یمسیلوباتم تیلاعف رد میسلک یدیلک شقن لیلد هب یاه

شرازگ .دشاب مرپسا رب ینبم یددعتم یاه

میسلک شقن کرحت رد

( دراد دوجو کژات 08

لاناک لیدعت .) شهاک ببس یمیسلک یاه

یم مرپسا مد ای کژات تکرح ( ددرگ

02 کژات تکرح همزلا .)

ضابقنا رب نآ یشخب رثا و لولس لخاد هب میسلک لاقتنا شیازفا هتشر ( تسا نیزویم و نیتکا یاه 08

هدرتسگ شقن میسلک .) رد یا

د مرپسا دشر و اهرن لثم دیلوت مرپسا یژولویزیف یارب میسلک .درا

.تسا مهم حاقل و موزورکآ شنکاو ،مسیلوباتم ،کرحت هلمج زا دش هداد ناشن ه

مرپسا هک تسا میسلک تظلغ رییغت هب خساپ رد اه

یم لیدعت ار دوخ تکرح یلولس لخاد هب نینچمه کرحت .دننک

کژات یلصا تمسق رد لولس نورد و لولس نوریب میسلک تظلغ یگتسب ( دراد 03 هدنز هک یطیارش رد .) زا دعب دهاش رامیت ینام

22

یتناس هجرد هب دارگ

2 / 52 ،دیسر دصرد

نآ هب هک ییاهرامیت اه

55 / 3 و 355 / 3 هفاضا روف امیسلک رلاوم یلیم

حطس رد ار دوخ ینام هدنز دنتسناوت دوب هدش یاه

5 / 22 و 5 / 22

لاتخا یاراد هک دننک ظفح ینعم ف

.دوب دهاش هورگ اب یراد

قیقر بسانم غرم داژن نتفرگ رظن رد نودب کیل هدننک م نیرت

لولح مرپسا یرادهگن تهج

دوب قیقر ریاس اب هسیاقم رد اریز هدننک

یاه

مرپسا دادعت یاراد یرادهگن زا سپ هعلاطم دروم هدنز یاه

یرتشیب

تشاد ( 01 .) ب یلولس لخاد میسلک نازیم نتفر لااب شیازفا ثعا

میزنآ کیرحت ببس زین و تافسف ونوم نیزوندآ لکیس تقوم یم یلولس لخاد زلاکیس تلایندآ کیرحت بجوم رما نیا هک دوش

زانیک نیئتورپ میزنآ نیئتورپ نآ تیلاعف هجیتن رد هک هدش A

یم هلیرفسف منوسکآ یم تکرح هب عورش مرپسا مد و دوش

دنک ،

رپسا کژات تکرح میسلک تاناسون یم رییغت ار م

( دهد 02 ) هجوت اب.

هداد هب ب یاه ه زا دعب دهاش هورگ یروراب هدمآ تسد 22

هب تعاس

0 / 02 ینعم فلاتخا اب هک دیسر نییاپ یراد

حطس زا رت 3355

/ 3

تظلغ و تانوکولگ میسلک هدش هدافتسا 55

/ 3 نینچمه و 3355

/ 3

رد کژات شقن لیلد هب .تسا هدوب میسلک دیارلک رلاوم یلیم ف

دنیآر

یم یروراب و کرحت شقن میسلک تظلغ تارییغت هک تفگ ناوت

دراد مرپسا یروراب و ییابنج رد یمهم (

00 لولحم حلاصا .) یاه

لاعف نوی زا کی ره کمک اب مرپسا یزاس میسلک یتیفرظ ود یاه

یم هتیدیسا نازیم و میزینم و شیازفا ار یلثمدیلوت نامدنار دناوت

( دهد 01 ا رب هولاع .) یم رییغت ار یلاعف شیب ًارهاظ میسلک ،نی

،دهد

کژات جاوما داجیا و نراقتمان کژات متش و برض اب انش یوگلا کی شنکاو رد مه میسلک تسا یرورض حاقل یارب هک لااب هنماد اب یم یزاب ار یلصا شقن مرپسا یسکاتومک رد مه و موزورکآ دنک

( 02 سلک دوجو مدع تروص رد مرپسا هک یلاح رد .) یلولس جراخ می

یسکاتومک ،تسین مهم یاهدرکلمع نیا زا کی چیه ماجنا هب رداق کمخت هب تبسن مرپسا رتشیب رد هک تسا هدرتسگ هدیدپ کی اه

نییاپ ناهایگ زا یگدنز لاکشا یم خر نارادناتسپ ات رت

قن و دهد ش

یم یزاب حاقل زا نانیمطا رد یمهم ( دنک

01 زا میسلک موجه .)

لاناک قیرط یاه

اشغ میسلک شنکاو یارب مرپسا ییامسلاپ ء

یروراب ندوب هطساو رد یساسا شقن و کمخت ترواجم رد موزورکآ و مرپسا لولس لخاد میسلک حطس نیب یمک هطبار .دراد مرپسا ( تسا زیگنارب ثحب زونه مرپسا کرحت 00

تادهاشم ساسا رب .)

رد جردنم ریوصت

5 نولام نازیم ید

رد یشیامزآ یاهرامیت دیهدلآ

دهاش رامیت اب هسیاقم هجوت اب مه نیا هک تسا رتشیب یددع رظن زا

ب ه توافت یرامآ ظاحل زا یلو دوبن راظتنا زا رود یرما کرحت شیازفا

ینعم نتفر لااب زا یشان ینارگن دوخ رما نیا هک دشن هدهاشم یراد

لاکیدار نازیم اعف شیازفا لیلد هب ار دازآ یاه

یم فرط رب تیل ک

.دن

:ییاهن یریگ هجیتن هب

یم رظن یادتبا رد هچنآ دننامه دسر

ماجنا رضاح هعلاطم یم راظتنا

کرحت شهاک لیلاد زا یکی تفر

یرادیاپ ظفح یارب زاین دروم داوم ریاس هک یطیارش رد مرپسا

(8)

205

نوی دشاب مهارف مرپسا و اه

کرت تابی و تکرح ماجنا رد لیخد

همادا ( تسا نآ ندوب راد 13

تاعلاطم ساسارب نایم نیا رد هک .)

نآ رد هک تکرح لمع مسیناکم یور رب هتفرگ تروص ئتورپ

ی ن اه ی

نوی هک دش صخشم یضابقنا تاکرح ماجنا یارب مزلا یتکرح مهم زا یکی میسلک نویتاک نیرت

اه ی یم زاین دروم تیمها و دشاب

یم ار نآ دوجو رب ناوت

رک نایب ساسا نیا اشغ رد هک د

مرپسا ء

لاناک ( دراد دوجو میسلک روبع یارب صوصخم یاه 18

.) زا هچنآ

یم طابنتسا رضاح هعلاطم تابیکرت یگدنهد دوبهب رثا دوش

هب اهرامیت مامت هک تسا ییابنج رب یمیسلک حطس زج

55 / 3

ینعم شیازفا ثعاب روفامیسلک رامیت هب تبسن هجنسارف نیا راد

دهاش دش یم سپ . ناوت

مرپسا تیفیک شهاک زا یشخب هک تفگ

هدننک قیقر رد زا یضعب ندش مک لیلد هب هدافتسا دروم یاه

نوی مرپسا تیلاعف یارب زاین دروم یاه یم داجیا

.دوش

یرازگساپس

هورگ دشرا یسانشراک همان نایاپ ماجنا هجیتن رضاح هعلاطم یم ناتسدرک هاگشناد یزرواشک هدکشناد یماد مولع هک دشاب

دوب هدش نیمأت ناتسدرک هاگشناد یشهوژپ تارابتعا لحم زا نآ هج

ناگدنسیون .تسا نیا

هلاقم زا هاگشناد یشهوژپ مرتحم تنواعم

،ناتسدرک هنامیمص

یرازگساپس یم

.دنیامن

عفانم ضراعت

بی ن ون ی ناگدنس تسا هدشن شرازگ عفانم رد ضراعت .

References

1. Sharideh H, Zhandi M, Zenioaldini S, Zaghari M, Sadeghi M.

The effect of coenzyme Q10 on rooster semen preservation in cooling condition. Theriogenology. 2019; 129: 103-9. doi:

10.1016/j.theriogenology.2019.02.028 PMID: 30831340 2. Kranis A, Gheyas AA, Boschiero C, Turner F, Yu L, Smith

S, Talbot R, Pirani A, Brew F, Kaiser P, Hocking PM.

Development of a high density 600K SNP genotyping array for chicken. BMC genomics. 2013; 14: 1-3. doi:

10.1186/1471-2164-14-59 PMID: 23356797

3. Vizcarra JA, Kirby JD, Kreider DL. Testis development and gonadotropin secretion in broiler breeder males. Poult Sci.

2010; 89: 328-34. doi: 10.3382/ps.2009-00286 PMID:

20075286

4. Boz MA, Baş H, Sarica M, Erensoy K. The effects of natural mating and artificial insemination on reproductive traits of 1- and 2-year-old domestic Turkish geese. Vet Res Commun.

2021; 45: 211-21. doi: 10.1007/s11259-021-09802-6 PMID:

34089129

5. Mphepya LC, van Rensburg WJ, Mpofu TJ, Mtileni BJ, Nephawe KA. Influence of male–male competition on reproductive performance and mortality of broiler breeders following intra-spiking. Poult Sci. 2019; 98: 4549-54. doi:

10.3382/ps/pez273 PMID: 31111931

6. Akhtar MF, Shafiq M, Ali I. Improving gander reproductive efficacy in the context of globally sustainable goose production. Animals. 2021; 12: 44. doi:

10.3390/ani12010044 PMID: 35011150

7. Vasicek J, Kuzelova L, Kulikova B, Chrenek P. Effect of diluent and storage time on sperm characteristics of rooster insemination doses. Avian Biol Res. 2015; 8: 41-6. doi:

10.3184/175815515X14232453836759

8. Feyzi S, Sharafi M, Rahimi S. Stress preconditioning of rooster semen before cryopreservation improves fertility potential of thawed sperm. Poult Sci. 2018 1; 97(7): 2582-90.

doi: 10.3382/ps/pey067 PMID: 29584912

9. Sun L, He M, Wu C, Zhang S, Dai J, Zhang D. Beneficial influence of soybean lecithin nanoparticles on rooster frozen–

thawed semen quality and fertility. Animals. 2021; 11(6):

1769. doi: 10.3390/ani11061769 PMID: 34199159

10. Halliwell B. Dietary polyphenols: good, bad, or indifferent for your health? Cardiovasc Res. 2007; 73: 341-7. doi:

10.1016/j.cardiores.2006.10.004 PMID: 17141749

11. Visconti PE, Krapf D, De La Vega-beltrán JL, Acevedo JJ, Darszon A. Ion channels, phosphorylation and mammalian sperm capacitation. Asian J Androl. 2011; 13: 395. doi:

10.1038/aja.2010.69 PMID: 21540868

12. Alonso CA, Osycka-Salut CE, Castellano L, Cesari A, Di Siervi N, Mutto A, Johannisson A, Morrell JM, Davio C, Perez-Martinez S. Extracellular cAMP activates molecular signalling pathways associated with sperm capacitation in bovines. MHR: Mol Hum Reprod. 2017; 23: 521-34. doi:

10.1093/molehr/gax030 PMID: 28521061

13. Neild DN, Gadella BM, Agüero A, Stout TA, Colenbrander B. Capacitation, acrosome function and chromatin structure in stallion sperm. Anim Reprod Sci. 2005; 89: 47-56. doi:

10.1016/j.anireprosci.2005.06.017 PMID: 16054782 14. Yanagimachi R. Mammalian sperm acrosome reaction:

where does it begin before fertilization? Biol Reprod. 2011;

85: 4-5. doi: 10.1095/biolreprod.111.092601 PMID:

21490244

15. Ruiz-Díaz S, Grande-Pérez S, Arce-López S, Tamargo C, Olegario Hidalgo C, Pérez-Cerezales S. Changes in the cellular distribution of tyrosine phosphorylation and its relationship with the acrosomal exocytosis and plasma membrane integrity during in vitro capacitation of frozen/thawed bull spermatozoa. Int J Mol Sci. 2020; 21:

2725. doi: 10.3390/ijms21082725 PMID: 32326382 16. Sangani AK, Masoudi AA, Torshizi RV. Association of

mitochondrial function and sperm progressivity in slow-and fast-growing roosters. Poult Sci. 2017; 96: 211-9. doi:

10.3382/ps/pew273 PMID: 27591282

17. Lishko PV, Kirichok Y, Ren D, Navarro B, Chung JJ, Clapham DE. The control of male fertility by spermatozoan ion channels. Annu Rev Physiol. 2012; 74: 453. doi:

10.1146/annurev-physiol-020911-153258 PMID: 22017176