Self-regulation of the Cyberspace
(Type of Paper: Research Article)
Saeid Rahaei1*, Mohsen Mataji2
Abstract
Since the introduction of cyberspace into human life, various ways have been suggested for regulating it. In this context, self-regulation, in the sense of private regulation and decentralized law-making, has come to fore as an efficient way for managing the online world. This approach, as a function of the libertarian discourse, views national legislation ineffective in regulating the cyberspace. But the theoretical framework of this kind of self-regulation and its strengths and weaknesses are open to debate. This study, using a descriptive-analytical approach, considers the architecture of cyberspace to be a systematic link between different layers, issues, and actors, and as such a new frontier. Given this feature, self- regulation can be an efficient way of regulating not just the various layers and issues of the cyberspace but also its physical and infrastructure issues.
Keywords
private ordering, self-regulation, cyberspace, decentralized lawmaking.
___________________________________________________________________
1. Associate Professor and Faculty Member of Faculty of Law, Mofid university, Qom, Iran (Corresponding Author). Email: [email protected]
2. Ph.D. in International Law at Mofid University, Qom, Iran. Email: [email protected] Received: April 8, 2019 - Accepted: May 10, 2020
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
یلمأت تاررقم رب
ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ یراذگ
( ملع :هلاقم عون _ ی
شهوژپ )ی
ییاهر دیعس
1
،*
یجاتم نسحم
2
هدیکچ
هویش نونکات ،رشب یگدنز هب ربیاس یاضف دورو ودب زا صوصخ رد ینوگانوگ یاه
ماظن یزااسدنم
حرطم نآ هدش
تسا یمیظنتدوخ نایم نیا رد . روتسد هب هک
اررارم و یایوصخ یاهد یراااگ
یم ریبعت زکرمتمریغ وش
هب ،د هاتفرگ راراق ناناداقورح هجوت دروم اراک یشور ناونع نایا .تاسا
ییادج نامتفگ زا یعبات هک درکیور ربیاس یاضف یراگنا
تسا ویش ، ة ارررم یاراب ار یلم یرااگ
راکان ربیاس یاضف میظنت ا
یم دم .دناد
« را رد یداج اسرپ یااضف و یمیظنتدواخ ناایم اابت
بوچراچ هک تسا نآ ربیاس و وق ارن هچ و هدوب هچ ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ یرظن یاه
بترتم هویش نآ رب یفعض تسا
؟
» . یپ هوژپ یفییوت شور تسبراک اب ور
- یراامعم ،یلیلحت
ماظن ابترا زا هتساخرب ار ربیاس یاضف هیلا دنم
اانوگ نارگیزااب و لئاسم ،اه نوگ
هتاسناد ار نآ و
هدودحم و دیدج یزرم هب ون یا
رامش هدروآ تسا یم هصخشم نیا هب هجوت اب . یمیظنتدواخ ناوت
هویش ار راک یا ا ارررم رد دم هایلا یمامت هن یرااگ
لئااسم و ااه
، و یتخااسریز دراوام رد هاکلب
هب لاکیزیف یدصت لامعا هژیو
بوسحم هنایارگ رک
.د
ناگژاودیلک
،یمیظنتدوخ ییوصخ یهدروتسد
،
،ربیاس یاضف ارررم
زکرمتمریغ یرااگ .
___________________________________________________________________
1 . رایشناد یه وضع و أ دکشناد یملع ة
مق دیفم هاگشناد قورح .)لوئسم ةدنسیون( ناریا ،مق ،
Email: [email protected]
2 . ناد ةتخومآ قورح یرتکد نیب
للملا فم هاگشناد مق دی .ناریا ،مق ، Email: [email protected]
:تفایرد خیرات 19
/ 01 / 1398 - :شریاپ خیرات 21
/ 02 / 1399
همدقم
یم دای ردق مجنپ دعب هب نآ زا هک ربیاس یاضف دننک
(linton, 2016: 3)
، ییایلافتسو تیمکاح
تلود تحت ار اه هب مازلا و بیوصت ،عضو و هداد رارق دوخ عاعشلا
یارجا نیناواق ار زا رتاشیپ هاک
تلود یوس تیمکاح و اه
یم رابجا و ماجنا یلم یاه ،دش
رارق قاحم رد نارگیزاب رثکت و عونت .داد
ارررم لمحت بات ،ربیاس یاضف رد لیخد هویاش تاسبراک هب لیامت و تشادن ار یلم یرااگ
یا
میظنت زا رگید دش یرگ
تفای هولاع . هاگدید حرط نیا رب هب ربیاس یاضف نوچ ییاه
لزنم ة ییاضف
رگنایب هک لرتسم و ون تلود و دارفا نایم طباور رد دیدج یزرم
تساه
، و راییرت نایا داش راب
دوب ینیسپ یرما هراومه نوناق .دوزفا هبلاطم
، ینعی سپ یم نیودت ،هدیدپ روهظ زا دش
دانیارف و
یام یط هدیدپ لوحت ازاوم هب ار دوخ لوحت و روطت و ایوولونکت عیراس اراییرت ااما .دراک
یروانف بترا و یتاعلاطا یاه ارررم رگید و دز مه رب ار هدعاق نیا یطا
ویاش هاب یراااگ ة
بااس
نیا .تشادن ییاراک هلئسم
ار ناصصختم رب
نآ هداعاق عوضوم ات تشاد یااضف میاظنت و یراااگ
.دنهد رارق دوخ راک روتسد رد ار ربیاس هب
روط صوصخ رد هدمع درکیور هس یلک ماظن
یزاسدنم
حرطم ربیاس یاضف تسا
؛ 1 . لخادم مدع هدعاق و ه
یزاسدنم
، 2 . میظنت دعاوق طاسوت و تالود 3 .
یپ یاهدرکیور زا مادک ره .یمیظنتدوخ دراد ینارادفرط هتفگ
، ،دراکیور هاس نایا نایم زا یلو
بلج دوخ هب ار نانادقورح و ناصصختم رظن دراوم رگید زا یب یمیظنتدوخ هدرک
تسا .
یم یمیظنتدوخ و ربیاس یاضف نایم ابترا نییبت رد کباش ربیااس یااضف تافگ ناوت
ة لداابت
هک تسا اعلاطا هورگ
هیلا ،نارگیزاب زا ی یاج دوخ رد ار لئاسم و اه
تسا هداد هک
ره مادک هب
ئارا ة یم یتنرتنیا امدخ زا یشخب هب .دنزادرپ
رگید رابع
، یگژیو رد تنرتنیا یناهج و ینف یاه
یاج ار زکرمتمریغ نامزاس ی دوخ داهن هداد
تسا ظنت . و فرط ی زا ازجا نیا نایم طباور می
رگید فرط زا لح
لصفو فلاتخا اه و زین نییعت طخ یشم هیور و درواخرب رد ناانآ نایم دحاو یا
میظنت زا یشخب ،ربیاس یاضف لئاسم اب هب یرگ
یم رامش ،نایم نیا رد .دیآ ماظن
یزاسدنم نیا رد
ازجا نآ زا مادک ره رن تشادرظن یرط زا زج متسیس ه
دنچر نکمم ، داماراکان ااما تاسا
رد .
یمیظنتدوخ اسسؤم
مه و ارررم و میظنت عوضوم مه دوخ هدننکداجیا
دنتاسه نآ یرجم و
(
Kees, 2010: 157-158
).
هاچنآ عقاو رد راظن
ناربرااک تکراش و ویاش هاب ار یایوصخ یااه
ة
دوخ هدرک بلج یمیظنت
، م رن ؤ دنزاس و رث ة
هرررم و دعاوق لخ رد نانآ یااه
نت .تاسا یامیظ
تکرش و ناربراک لخادم نودب اضف نیا رد اه
ة تلود لکش ارررم هب ،اه یم
دنهد لوداع یاراب و
ازاجم ،ربیاس یاضف رد نآ زا یم رظن رد ار ییاه
دنریگ .
نیشیپ ة یمیظنتدوخ
نیشیپ ة ار یمیظنتدوخ یم
ناوت رد نمجنا یاه ویش .تفای اکیرمآ عیانی ة
نیا راک نمجنا اه نیدب
روی نیودت و هیهت ار دوخ یراتفر یاهدک هک دوب یم
دندرک دواخ تیوضع هب ار یناسک اهنت و
یمرد دندروآ ملاعا ار دعاوق نآ یارجا هب دوخ دهعت هک یم
دنتاشاد (
Kleinsteuber, 2004: 64
).
عادبا اکیرمآ رد هویش نیا دنچره دش
دراک ادایپ یراست زاین نااهج اارن یاصقا راگید هاب و
،
هتخانش هدش ت نیر زوح ة یارجا ار یمیظنتدوخ یم
ناوت ( تفای اپورا رد
Kleinsteuber, 2004: 64
) .
رد هناسر تیمها هب هجوت اب لکش
یهد فادها دربشیپ و یمومع راکفا هب تایمکاح
ااه و میاظنت ،
ارررم یرااگ هناسر یا زا هراومه مهم
نیرت خب یاه نایاش هجوت تلود یاه هاب ییااپورا راماش
یم تفر اما . راصحنا نیا ارررم و یمیظنت
تاسد رد یرااگ تالود
ااه هاب و دانامن یقااب یردات
هب اهدرکراک و فیاظو یخرب هک تفرگ لکش ییوصخ ییاهداهن و اهراتخاس ارررم هنومن ناونع
میظنت و یرااگ تیلاعف
یاه هناسر یا ،نآ هب یگدیسر و ایاکش تفایرد ، بوچراچ
یاه یراکمه
ازجا نایم یگنهامه و ی
نینچمه و نوگانوگ هویش
یاه لح لصفو ار افلاتخا رب
هداهع .تافرگ
« ماکفآ » رظان داهن هناسر
یا دراوم نآ زا یکی سیلگنا تاسا
(
Kleinsteuber, 2004: 62-63
).
رد
نآ ریغ و ربیاس یاضف زا معا یمیظنتدوخ صوصخ هوژپ
ییاه ماجنا تفرگ تاسا ه
، الارم ااما ة
رضاح نآ هنوگ بم و نیوانع زا هک حورطم ثحا
ة تسادیپ نآ
، زا ار ربیااس یااضف رد یمیظنتدوخ
یواز ة هنایارگلمع و یرظن نییبت -
هیلا لئاسم و اه -
،راثآ رگید رد هک یعوضوم ،هتسشنب یسررب هب
نیا هنوگ یخرب نایب اب دنراد یعس ناگدنراگن تمسق نیا رد .تسا هدشن هاگن نآ هب هوژپ
یااه
ماجنا هتفرگ لارم اب اهنآ وافت ، ة
نایب ار رضاح نک
.دن
1 . هب یمیظنتدوخ ویش ناونع
یا ارررم رد دیدج و ون یسراف نابز هب راثآ یضعب رد یرااگ
مهم زا هک تفرگ رارق هجوت دروم یام نآ نیرات
بااتک هاب ناوات یمیظنتدواخ
، و یناابم
لدم اه و یرظن ینابم باتک نیا .درک هراشا لدم
یاه نایب ار یمیظنتدوخ دراک
ه،
نکیال
لارم ة یپ هولاع ور دراوم رب روکام یخرب و ربیاس یاضف اب تبسن رد موهفم نیا یبایزرا ،
هنومن یاه یسررب ار ربیاس یاضف رد لدم نیا تسبراک ینیع هدرک
.تسا
2 . لارم ة
« دنمنوناق ندرک نماک قورح رد یبطت اب تنرتنیا قورح لا
»
؛ حرط نمض هلارم نیا
یخرب لدم یاه ار یمیظنتدوخ ،یرااگنوناق هتاشادن رود رظن زا
، اخب ااما هدامع
یا زا
.تاسا هداد صاصتخا ماع یانعم رد یمیظنتدوخ هب ار صوصخ نیا رد هحورطم بلاطم لارم هک تسا یلاح رد نیا ة
یپ ،ور نوزفا ،یمیظنتدواخ مواهفم و اانعم یقد نییبت رب
یبایزرا اب و هداد رارق دوخ یروحم عوضوم ار ربیاس یاضف رد لدم نیا تشاگنا هیلا
ااه و
رد ،ربیاس یاضف لئاسم هجیتن
یریگ هن ار یمیظنتدوخ هویش
یا یاضف لک یارب بسانم
ربیاس
، یارب یلدم هکلب ماظن
یزاسدنم حرطم اضف نیا زا یشخب
رک .تسا هد
3 نیب قورح رظنم زا یزاجم یاضف رد تیحلای . للملا
ثحابم زا یکدنا خب باتک نیا ؛
داد صاصتخا یمیظنتدوخ هب ار دوخ ه،
هااگن زا ربیاس یاضف رد لدم نیا یسررب دنچره
دنسیون ة هدنامن رود باتک
، یاسررب ناامه هاک بااتک یرواحم عواضوم هاب هجوت اب اما
تیحلای
،تسا .تسا هدرک یراددوخ ،لدم نیا لصفم حرش زا هوژاپ
رد ماه راضاح
هب ،ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ مه و ماع یانعم رد یمیظنتدوخ هب وبرم ثحابم ن
وح
وسبم یرت یسررب ار نآ هدرک
یبایزرا اب و لدم
اه ، هیلا ااه ،ربیااس یااضف رد لئااسم و
هویش یا .تسا هداد هئارا ار ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ تسبراک لابق رد ندیشیدنا زا ون
لارم روکام دراوم هب تیانع اب ة
یلعف ددیرد لدام ،یمیظنتدواخ نیایبت نماض تسا یااه
ارررم هیلا ،یرااگ بوچرااچ ،ربیااس یااضف لئااسم و اه
فعاض و واق اارن و یراظن یااه
هنومن نینچمه و ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ ارررم ینیع یاه
ربیااس یااضف رد یرااگ ااب ار
مشچ یزادنا هب نانادقورح ربارب رد ون هژیو
هقلاع نادنم میسرت ربیاس قورح هب نک
.د
لدم عاونا تاررقم یاه
ربیاس یاضف رد یراذگ
ارررم ای قورح موهفم ،تنرتنیا یاهزور نیزاغآ رد دیاش یااهدارتنا ااب ربیااس یااضف رد یراااگ
بور ینوگانوگ ه
ب .دش ور یار ربیااس یااضف یارب صخشم یقورح مظن رابتعا کوبرتسیا یضاق هنومن
بور دیدرت اب ار ه
دنمدواسان ار تانرتنیا قوارح اای و ربیاس قورح نوچ یمیهافم رموس و تخاس ور
ت یم فییو درک
رضاح نامز رد نکیل . هب
روط نایاش هتفریاپ یهجوت هدش
تاسا ربیااس یااضف هاک
دیدپ ی اهنت ة
یعامتجا و ینف
،تسین هاب زاین یقورح تیعقاو ی هکلب یام راماش
( دور
Weber,
2015: 53
).
ماظن یارب یتارررم و دعاوق هب ربیاس یاضف نیاربانب .دراد زاین یدنم
هیرظن یقوارح یاه
رد دنمراتخاس یپ تخاس
بوچراچ ن ربیاس یاضف ینوناق یاه
دنتسه لدام ااما ناایم نیا رد . یااه
ماظن رب ینتبم تالود یتنس یاه
- ای و ینیمزراس و ییاایفاررج یااهزرم رد رواصحم هاک تالم
زکرمتم یسایس متسیس تسا
، یب ش یمن هویاش داناوت نیداب باسانم یا
عاقاو رد .داشاب رواظنم
یلدم دنمزاین تنرتنیا ،وائز و نافتاسا( تاسا یرابهار زا وان
1384 : 59 ).
یرابهار نایا
ًلاوا دایاب
نیب ب یللملا دشا هب دناوتب ات نیب و زکرمتمریغ تیهام لیلد
لمع اهزرم زا رتارف تنرتنیا یللملا ؛دانک
ًایناث دیاب خب رب لمتشم ب یعامتجا و یداصتقا فلتخم یاه
دشا ات هورگ رد مدرام نوگاانوگ یااه
تکراشم نآ
؛دننک
ًاثلاث عماج ة تلود رانک رد یندم ملااعا رد هباشم یتیفرظ زا یتعنی عماوج و اه
دنشاب رادروخرب دوخ عضاوم ،ونز و نافتسا(
1384 : 59 ).
یااضف ینااهج تایهام راگید راابع هب
یم باجیا ربیاس یذ دنک
رواضح نآ رد نوگانوگ عفانم اب نوگانوگ ناعفن هتاشاد
دناشاب تالود . ،ااه
نامزاس اه نیب ی خب رد مادک ره عماوج و ییوصخ خب ،هکبش ناسدنهم ،یللملا فالتخم یاه
یم لابند ار یعفانم تنرتنیا یربهار نک
دن (
Chedia, 2010: i
).
ررحم یضعب ا
و ن بحای نارظن زا هلمج نوسناج دیوید روسفورپ تاسپ یاج دایوید و1
هاب2
ادرپ ربیاس یاضف رد یرااگنوناق صوصخ رد لدم راهچ فییوت
؛دنتخ هاک تاسا نایا لوا شور
___________________________________________________________________
1. David johnson 2. David G post
یم ربیاس یاضف تلود هک یشور نامه هب دناوت
نرق مکاح یاه لمع نادب اه
رک هد دوش میظنت ،دنا ؛
تلود ینعی یم اه
لباق قورح دنناوت یارجا
ربیاس یاضف هب تبسن ار دوخ هاب
رااک دانریگ ار نآ و
بط تیحلای هروشک مود شور رد .دننک لامعا ناشمارتحا لباق یاه یم ا
داهاعم ای دانناوت ة
اضما تنرتنیا میظنت صوصخ رد هبناجدنچ دننک
ب و ه دهاعم نیا .دنریگ راک ة
یم هبناجدنچ داناوت
ار ربیاس یاضف هب
روط مشچ و هاگدید زا یعیسو میظنت یناهج زادنا
انک ااب زاین مواس شور رد .د
سیسأت نیب نامزاس ی یم یللملا
ب تبسن ییارجا لباق دیدج دعاوق ناوت دااجیا ربیااس یاضف ه
رک تلود هک ینامزاس .د یم ناهج یاه
ار دوخ ردق دنناوت هب
روظنم نآ هاب ،ربیااس یاضف میظنت
زین مراهچ شور رد .دننک اطعا نامه
روط دنراد دارتعا تسپ و نوسناج روسفورپ هک
، ربیاس یاضف
یم تلود شور نیا رد .دوش اهر یمیظنتدوخ هب دناوت دیاب اه
برع درگ دننک هاک دانهد هزااجا و
و ربیاس یاضف ناربراک هئارا
ناگدننک م اهنآ هب تبسن هک ار یدعاوق ، امدخ
ؤ داجیا ،تسا رث نک
.دن
هدعاق دوخ سپس صاخشا و هورگ نیا دش دنهاوخ یربیاس یاضف نازاس
(
Weber, 2015: 53
).
ررحم یخرب ا
یلدم حرط هب زین ن نپ
هناگ هدیزرو ردابم ربیاس یاضف یربهار رد نیالوا .دنا
نامزاس یرط زا تیریدم و یربهار ،لدم نیب یاه
تسا یمسر یللملا
؛ تاینما یارواش دننام هب
هتیمک و دحتم للم نامزاس تاشادهب نامزااس ،ناگدانهانپ یلاع یایراسیمک .نآ هب هتسباو یاه
ژیو هورگ ،یناهج ة
زا نآ یانارمکح هاب مواسوم یاهدرادناتاسا هاک ینااهج اناب و یلاام مادقا
یپ رش یاه اطعا ی مک یداصتقا و یلام یاه دنتسه
(
Triphati, 2009: 374
).
،لدم نیمود
هکبش طسوت تیریدم یماسر یاهراتخاس هک ییاج رد .تسا نانآ نایم یگنهامه و یلمارف یاه
تکرش هب یلم نارااگنوناق نایم رد ار دوخ یاج و اه
اسسؤم یماسرریغ
یام عوان نایا .دانهد
تسا نکمم تیریدم لامعا یتادهاعم بوچراچ راگهر زا
دوش دنچره همانرفاوت نیا .نآ نودب ای
ریغ تسا نکمم مازلا
روآ دشاب
، م رایسب اما ؤ
.دوب دهاوخ رث یارب
یام هنومن اتیمک هاب ناوات
ة لزااب
ناب نارس نآ رد هک درک هراشا هدهاعم چیه نودب یزکرم یاه
یا دراگ ماه یام نامزااس .دانیآ
لاثم زین یناهج راجت تاسا یرابهار و تیریدام لدم نیا لامعا زا رگید ی
، نیداب هاک یاضوت
ت ،یرفا یراکمه تشادرظن اب نامزاس نآ رب مکاح قورح یأ
واضع رواشک ی ارررم و نیناوق دی
یم یریگیپ ار اضعا رگید رد دنک
(
Triphati, 2009: 374
).
هراشا یمسرنم تیریدم هب موس لدم
ب یلم نارااگنوناق یوس زا هک دراد میور رگید ای هکبش ،هدهاعم ی ساسار
مااجنا یرااکمه یاه
یم ریگ ینارگن صوصخ رد ار یتامیمصت یلخاد نارااگنوناق تیریدم زا عون نیا رد .د ینااهج یاه
ذاختا یم دننک نومن . ة یم ار تیریدم و یربهار زا لدم نیا و لاامعا رد ناوات
یاراجا تیحلاای
نوناق عون نیا .درک هدهاشم ینیمزرسارف هب اقوا یهاگ یرااگ
طساو ة تیدودحم یااه
ةداشداجیا
نیب تیدودحم اب ،یللملا بور ییاه
ه یم ور واش دن (
Triphati, 2009: 374
).
تیریدام مرااهچ لدام
یذدنچ هب هک تسا یناهج یعفن یپ لدم هس زا یسوملم وحن
هدایچیپ هاتفگ و عوانت .تاسا رات
وافت ضع یاهداهن تیهام رد لدم نیا رد دوجوم یاه م و و
ؤ ااهداهن .تسا هتفهن لدم نیا رد رث
ناگرا و نیب ،دیربیه یاه نومن .ییوصخ و یلودلا
ة سکداک نویاسیمک تیریدام نیا تاسا
هاک
یراکمه راگهر زا ار ییاهدرادناتسا یتلود یاه
- نامزاس یاه یتلودریغ نیمز رد
ة ییاااغ تینما
هرررم و یم نیودت یتشادهب یاه نک
یم ار ناکیآ .د یذ رد ناوت
داد راراق هاجوت دروام لدم نیا ل
(
Triphati, 2009: 374
) . طااسوت تیریدام ،مجنااپ لداام اااسسؤم
یاااهدرکراک اااب یایوصخ
نیب درادناتسا نامزاس لدم نیا رد لاثم ی .تسا یرااگنوناق هاب ایدزن هاک تاسا یللملا
13
اوق و اهدنیارف ، لاوصحم اهدرادناتسا نیا .درک نیودت و حرط ار درادناتسا رازه رد ار دواجوم دع
ناااسکی ناااهج رااسارس رااک
د (
Triphati, 2009: 374
) . هااجوت یمیظنتدوااخ نااایم ناایا رد
بحای نارظن بلج دوخ هب ار نانادقورح و هدرک
تسا .
یمیظنتدوخ فیرعت
الخادم اای هلخادم مدع یانعم هب هیلوا فیرعت رد یمیظنتدوخ ة
عاقاو رد .تاسا تالود دوداحم
ظنت یارب ینیزگیاج یمیظنتدوخ یم یرلت راظن و روتسد می
واش لااس رد وگااب .د 1989
رد
هلارم یاهدرادناتاسا ،نامزاس ی ،نآ یرط زا هک درک فیرعت یداهن یبیترت ار یمیظنتدوخ ،یا
اضعا یراتفر ی
یم میظنت و نییعت ار دوخ رهواج راظنم نیا زا .دنک
ة یام ار یمیظنتدواخ ناوات
اک یارلت ییوصخ و یتکرش ،یعمج ینارمکح یعون یانعی یمیظنتدواخ راگید یافیرعت رد .در
هاب دنمراتخاس و ینامزاس یلکش رد ییوصخ خب نارگیزاب هب یمومع تسایس فیاظو ندرپس تکراشم یوس زا رازاب میظنت فده نارگیزاب و ناگدننک
(
Ong, 2010: 241
،لدورات رایبعت هاب .)
یمیظنتدوخ
« هک تسا ییاهراجنه هب
روی هک یدارفا طسوت هنابلطواد د
ر نآ تکراشم تیلاعف
یم یم هتفریاپ و هدش هتخاس ،دننک دنوش
.»
هاب هاک تاسا یمواهفم یمیظنتدواخ راظنم نیا زا
هورگ نآ بجوم یم ذاختا ار یتامیمصت ناشدوخ راکتبا هب ییوصخ یاه
نک ار ناشیاهراتفر هک دن
یم دودحم یلک نیناوق هب اهنت و دنک
عضو هدش مزلم تلود طسوت دنا
(
Douglas, 1995: 174
).
لماک رد موهفم نیا مظن زا یمتسیس نمضتم دوخ عون نیرت
یلکش ره نودب ،ییوصخ یهد
لخادم زا ة نودب ینعی ،تسا تلود چیه
هنوگ رداق یاراد هاک ینااسک طاسوت اررارم لیمحت
یسایس دنا ،سمش(
1394 : 150 ).
هب روط تیعرف لیا زا یمیظنتدوخ ،یتنس یم یشان1
دوش
، هب
دم هک انعم نیا لخا
ة تلود اه
ًافری ردااق شدوخ ،صاخ عامتجا ی هک دریاپ روی ینامز دیاب
ندرک ادیپ هب هار
لح یاه دشابن یبسانم (
Perrit, 2000: 892
).
نایا راب یمیظنتدوخ تیعورشم
هزیگنا هک تسا یکتم تیعقاو هسورپ و اهدنیارف داجیا هب ییوصخ یاه
هداعاق یاه و قواس زااس
یم ادیپ لیامت دننک
(
Weber, 2015: 23
) رب . نیمه هاعومجم ار یمیظنتدوخ یخرب ساسا زا یا
هب راتفر میظنت یارب یراتشون ای یفرع ارررم یم رامش
دنروآ ،سمش(
1394 : 129 ).
___________________________________________________________________
1. Subsidiarity
یم نینچمه ار یمیظنتدوخ زا هک تسناد مرن قورح زا ییامن ناوت
رظن نیرتکد یقورح یاه
هب قورح ریغ و قورح نایم یزیچ یم رامش
.دیآ نیدب یم مرن قورح بیترت هب دناوت
مواهفم ناونع
( دریگ رارق رظندم یراتفر یاهدک و یعامتجا
Weber, 2015: 26
).
و مران قورح نایم ابترا رد
یم یمیظنتدوخ ناوت
تفگ زا روابع یاپ رد فرط ی زا نادنمشیدنا زا یرایسب هلاسلس
باتارم
تخس و مرن قورح نایم دنتسه
اد یعس رگید فرط زا و نر
د ازااجم ، روای رد تخاس ییااه
هدعاق تخس قورح ،یروئت رد .دننک عضو ،نآ اب مرن قورح عوضوم قابطنا مدع روحم
هدوب راب و
تیمها یپ ینیب هرررم و دعاوق ابث و یریاپ تکرااشم یماامت یاراب اه
و طاباور رد ناگداننک
تسا زکرمتم یعامتجا ابیترت (
Weber, 2015: 26
).
رد تخس قورح دنچره یاراد دوخ داهن
تسا ییایازم و راثآ
، یمن تخس قورح اما هب دناوت
نااشن ناکاو یوولونکت ارییرت هب تعرس
لااس رد مران قوارح لبارم رد اما .دروآرد مظن هب ار اهنآ و دهد تایلوبرم هتاسناوت رایخا یااه
هدرتسگ اررارم راانک رد رواما میاظنت رد دراکیور نیا تسبراک .دنک بسک یا ناس یراااگ
،یت
یم هرررم و دعاوق دناوت تیعقاو تشادرظن اب ار مزلا یاه
عضو اه نک هب یوولونکت ارییرت هب و د
( دهد خساپ تعرس
Guzman, 2010: 179-183
).
1 . یمیظنتدوخ )لاکشا( عاونا
میسرت ینوگانوگ عاونا هب یمیظنتدوخ هدش
تسا یمیظنتدوخ عاونا رد عونت .
ًافری ، میسرت یدنب
ن هداس
،تسی یاج دوخ رد ار وافتم یاهدرکیور هکلب هداد
تسا هویش نیا . اهدرکیور و اه
بالغا
تکراش و تالود نایم فیاظو میسرت و نییعت هب و ااه
ااسسؤم ازاجا و هاتخادرپ یایوصخ
ی
هداد صاصتخا یمیظنتدوخ رد تلود روضح یفن ای ابثا هب ار دوخ یتفرعم ناایم زین یخرب .دنا
دنیارف و یلکش یاهدنیارف اای تلود یارب ار یهاگیاج بسانت هب و هدش لئاق یکفت یوهام یاه
اسسؤم ویش هب یرااگ ارررم رد
ة یمیظنتدوخ رد
رظن هتفرگ .دنا
هک عون نیلوا حلاطیا رد
یعرف دادرارق ناونع اب یم دای1
ارررم ردق ،دوش ود هب ار یرااگ
یم میسرت ازجم دنیارف اش امدارم لمااش هلحرم نیلوا ؛دنک
نیامود و تاسا یراااگنوناق یلک
یم لیکشت ار نوناق یوهام خب هلحرم لوا تمسق تلود ،یمیظنتدوخ زا تفایهر نیا رد .دهد
ارررم دنور ار نآ یوهاام خب ،یمیظنتدوخ عوضوم هعماج و نآ یلکش نایرج ینعی ،یرااگ
یم لکش دنهد
.(Price & Verhulst, 2005: 3)
طبترم مادقا مود عون ااگمان2
یر هدش تسا ارررم ردق درکیور نیا رد . یازافا تالود یراااگ
یم دبای هولاع و یم لیخد زین یوهام دعاوق طیارش میظنت رد یلکش دنور رب طباواض ناانچمه اما ،دوش
عماج دوخ طسوت راتفر ة
لکش ،یمیظنتدوخ عوضوم یم یهد
وش د
.(Price & Verhulst, 2005: 3)
___________________________________________________________________
1. Subcontracting 2. Concerned action
یبیکرت یمیظنتدوخ ،موس عون یام ار عوان نیا .تسا 1
عوان ود ییااهن دامایپ ناوات روکاام
نیدب عون نیا .تسناد هک تسانعم
سپ عماج طسوت نیناوق ذاختا زا ة
نایا ،یمیظنتدواخ عوضوم
یاهراجنه یمسرریغ
ذااختا ااب راما نایا .دانهد لیکشت ار تلود یقورح روتسد زا یتمسق دیاب
یاهراجنه ندناجنگ اب دیدج یقورح تیعضو روکام
رد مازلا ای یلبق دعاوق هاب ااهنآ نتسناد روآ
یم یفوت ،نآ نلاعا و ییوصخ ارکاام لیاح ناونع دبای
(
Price & Verhulst, 2005: 3
.)
ارررم رد تلود تلاخد نازیم هب هجوت اب رگید یخرب اما نایم نیا رد عاونا نییبت هب یرااگ
( یعامجا یمیظنتدوخ .دنتخادرپ یمیظنتدوخ
7 Ogus, 1995: 9
)،
یرابجا یمیظنتدوخ مااظن ،2
رتشم یهد ک
(Ong 2010: 244)
و3
یپ یمیظنتدوخ هناتسد
،سماش(4
1394 : 155 )،
یعاوانا
ارررم رد تلود تلاخد رظنم زا هک تسا یمیظنتدوخ زا هدش نییعت یرااگ
.دنا
2 . یمیظنتدوخ فعض و توق طاقن
2 . 1 . توق طاقن اس هب تبسن تبثم یتاکن یمیظنتدوخ یروئت ارررم لاکشا ری
هااگیاج و تایزم و دراد یراااگ
ایازم نیا .تسادیوه اکن نیمه رد نآ ورشیپ رابع
دنا :زا
ارررم یوگلا نیا ● بوچراچ ذاختا تیرف یرااگ
ااب بسانتم یقورح یاه تفراشیپ
یااه
یم مهارف ار وبرم یکیوولونکت هب یمیظنتدوخ .دروآ
هب هکنآ تلع روی
یمسرریغ عضو
و ارجا یم دوش
، ،یتعنی طیارش رد ارییرت لبارم رد فاطعنا
تاسا رتریااپ هاب و
یاتحار
یم حلایا ،سمش( دوش
1394 : 166 )
زیگنا زا ناربراک ● ة
( دانرادروخرب نیناواق نایا زا تعباتم رد ییلااب
Price & Verhulst, 2005: 23
)،
داجیا صاخ عامتجا طسوت اریز یم
دوش یعقاو یاهزاین هب یخساپ عقاو رد و هابنج و
یانف یااه
هب یم رامش .دیآ نیازا ور ویش زا لیاح نیناوق ة
راک یمیظنتدوخ ا
رتدم دن ،یریرع(
1396 : 194 ).
لدم مامت ● ارررم یاه
یرااگ هب نیا لاؤس یم متخ ردارچ نآ ندراک هداایپ هاک دنواش
هنیزه رب رد دهاوخ ریااس اای یاتلود ندراک دانمنوناق ااب سایق رد یمیظنتدوخ .تشاد
لدم ،اه یه چ هنوگ نیزه ة یمن بلط ار ییارجا ای یداهن هاب نااعبات نااسآ یاسرتسد .دنک
هاانیزه ،تااسا یرورااض و مزلا اهدرادناتااسا نیاایعت و نیوداات یارااب هااک اااعلاطا یاااه
هب ار یمیظنتدوخ یم هاک یهبانتعم وحن
دهد ،سمش(
1394 : 165 ).
هب یمیظنتدوخ ● رد ون یدرکیور ناونع
طخ یشم اایمه راب ،یموامع یرااگ ،تاموکح یر
___________________________________________________________________
1. Incorporation 2. Enforced self regulation 3. Co regulation
4. preemptive self regulation
عماج ة رازاب و یندم دایکأت
هاک تاسا راوتاسا یدااینب لایا نایا راب مواهفم نایا .دراد
تموکح اه هب هکنآ یاج هب
ییاهنت رادا ة دانریگ هداهع راب حوطاس ماامت رد ار هاعماج
، ااب
هرهب یریگ هرادا ار هعماج ،نارگیزاب رگید زا دننک
،یعراز(
1396 : 124 ).
2 . 2 . فعض طاقن
ه یمیظنتدوخ ویش ی طس هب دنچر
ة هدعاق طیحم رد یزاس هاتفای تسد دوخ اعوضوم و اه
،
هب نونکات اما رارق شریاپ دروم لماک یقورح یروئت ی ناونع
هتفرگن تسا نیدب . هک یضوت :
فلا ) قورح مهم نیرت هب نوناق عبنم یم رامش
هاب یموامع مازالا چیه هک اجنآ زا .دیآ یاراجا
هویش زا هدمآرب دعاوق یاه
رتسگ نینچمه و درادن دوجو میظنت دوخ ة
،میظنتدواخ نیناوق ةانماد
رد ار دارفا زا یدودحم یمرب
دریگ نیدب . بیترت نیا هنوگ یتناس عوان رد قوارح تایفیک زا دعاوق
ن رادروخرب دوخ دنتسی
یم رارق رظندم یقلاخا مازلا ی مارم رد رتشیب و هب .دنریگ
راگید راابع
،
راکوزاس ا یمیظنتدوخ یاه مازلا یقورح ظاحل ز
ن روآ دنتسی هدع نآ یارب اهنت و مازلا یا
روآ دن هاک
عماج تیوضع هب هنابلطواد ة
یمیظنتدوخ عوضوم هدمآرد
دنا (
Tambini, 2008: 282-284
).
نایا
یگراپدنچ هب رما هب یقورح1
یم لامعا لباق نوناق هژیو .دماجنا
ب ) تکراشم هک تسا دادرارق یعون ،یعامتجا دادرارق ک
یب نآ رد ناگدنن مازلا یورین هب هکنآ
،دنشیدنیب یقورح یاراجا
هررارم و داعاوق مااجنا هاب یاقلاخا هااگرظن زا ار افاوت دروام یااه
یم هب دارفا نایم یرفاوت ،یعامتجا دادرارق ،یروئت رد .دنناسر یم رامش
هک دیآ ره مادک اضعا زا ی
هرهب یارب نآ فیلاکت ماجنا هب ،صخشم عفانم زا یدنم
یم ردابم دوخ فیاظو و زرو
ن نایا رد .د
یم ار یمیظنتدوخ ،نایم هب یعامتجا دادرارق یعون ناوت
راب لمتشم یلرتنک ماظن نیا .دروآ رامش
هب هک تسا یدعاوق یناسنا بسانم راتفر نییبت و فیرعت هب ،یراجنه روی
هتخادرپ تاسا ااما .
و اهراکوزاس نیا هک داد رارق رظندم ار هتکن نیا دیاب تنامض ، ابیترت
یارجا دقاف و هدوب یقلاخا
رثا هب یقورح یضم یانعم تسا
.(Weber, 2002: 81-83)
یم نینچمه هب لیذ دراوم هب ناوت
هراشا یمیظنتدوخ فعض ارن و لاکشم رگید ناونع :درک
فعاض زا یفاک ییارجا ردق نتشادن - یااه
ماسیناکم نایا تاسا
نایا زا تاعباتم مداع .
یوصخ یاهراجنه ی
ًاموزل دش دهاوخن رجنم ازاجم هب ،یریرع(
1396 : 195 )؛
هب یمیظنتدوخ - هب تلود داهن فاح لیلد
رد ورام و وراه باجوم ،یتسدارف نکر ناونع
( دش دهاوخ ربیاس یاضف
Goldsmith, 1993: 1250
)؛
تیعورشم نادرف و ییوگخساپ مدع - مدرم
رلااس اواق ایکفت ارن و
، یاهدارن راگید زا
تدوخ رب هدراو یمیظن
تسا یترویرد . میظنتدواخ یااهداهن یااهدرکراک و ارایتخا هک
___________________________________________________________________
1. fragmentation
هولاع نیودت ، ارررم عضو رب طخ
یشم ار مازالا و یگدیاسر ، رااظن ، اررارم ریاسفت ،
دوش لماش
، داتفا دهاوخ قافتا اوق یکفت نیداینب رن ،سمش(
1394 : 171 - 167 ).
تاررقم ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ یراذگ
نامه هنوگ ک دش هراشا ه
، هیلا زا لکشتم ربیاس یاضف نوگانوگ لئاسم و اه
تسا ارررم و یراااگ
و یثو یطابترا ربیاس یاضف رب مکاح یرامعم اب نآ رد ماظن
دنم .دراد نایازا ور ثاحبم نایا رد
بوچراچ یسررب زا یپ و فعاض ، واق اارن حرط و ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ یرظن یاه
هنومن ینیع یاه
، هیلا رتاسگ نیایبت رد ماهم یاشرن هاک ربیااس یااضف لئااسم و اه ة
تاسبراک
یسررب ،دراد ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ یم
دنوش .
1 . هیلا اه ربیاس یاضف لئاسم و
1 . 1 . هیلا اه
ن طیسب عوضوم ربیاس یاضف تسی
هیلا هب نآ زا هک نوگانوگ ریانع و ازجا رب لمتشم و رایبعت اه
یم وش ،د تسا . رب نیمه سا میظنت سا زین ربیاس یاضف یرگ
ناسآ ن تسی یام و راه تافگ ناوات
هیلا زا مادک دنمزاین اه
هرهب یدنم هویش زا ازجم یا دنتسه هکباش ربیاس یاضف . هکباش زا یا
و ااه
یمرفتلپ یوولونکت اراکتبا رحت یارب تسا
ناکما رد ربیاس یاضف رن . دنم
ارااکتبا یزاس
ن یفداصت
،تسی یرامعم زا هکلب تشم نآ
هدش تسا یدایلک . اصخشم نیرات ة
یااضف یراامعم
هیلا ،ربیاس ازاجا هب عسوم یانعم رد و دک هب یضم یانعم رد هک تسا نآ یدنب
ی و یدراکلمع
یم ریبعت اطابترا ماظن یدرکراک وش
( د
lawrance, 2004: 816
).
هس لدم رلکنب هیلا
یام ضورفم ربیاس یاضف یرامعم یارب ار یا ایلا .دراد
ة ریز تخااس یااه
یلا ی هک یکیزیف ة
هیاپ لماش و یداینب یا تخس
یاهرازفا هکبش درکلمع ندرک لاعف یارب مزلا
تسا ،هکبش اطابترا تباث طخ لماش هیلا نیا . لکد
یاه ،رود هار زا اطابترا هکبش
یاه ،یلباک
تخس یاهرازفا هنایار ،یا هار اهامیپ و 1
لخدم
2اه تسا یلا . ة ریز یرطنم تخاس اب3
هایلا نیا زا رتلا
یلا ی ،هیلا نیا .دراد رارق ة
لصتم هکبش ابترا ای هدننک و
لکتورپ لماش یرایاسب و هکبش یاه
رگید تسا یلا ،راتخاس نیا یلااب رد تیاهن رد . ة
ییاواتحم هاناخباتک هایلا نایا .دراد راراق4
زا یا
داوم مامت لماش و اعلاطا هریخذ
هدش لرتنم ، یسرتسد لباق و هدش تاسا
زا هاک مران یااهرازفا
یم هدافتسا یرطنم تخاسریز هیلا دننک
(
Murry, 2007: 75
).
___________________________________________________________________
1. Routers 2. Gateways
3. The logical infrastructure 4. Content layer
کرلاک و یرسوچ هیلاراهچ یلدم زین1
هداد هائارا ربیاس یاضف زا یا ایلا ؛دانا
ة هاک لااکیزیف
یم لکش ار تنرتنیا یدام یاهداینب هیلا .دهد
یارطنم یاهدرکلمع ؛لاصتا و یپ.یآ ،لارتنا یاه
ی مرن رازفا ار هتسب یدنب یم هریخذ اعلاطا .دنک هدش
همانرب یرط زا و ایلا رد ااه
ة مران رازافا
یم لرتنم وش
و د تیاهن رد یلا هب
ة یم یرست اوتحم .دبای
2
1 . 2 . لئاسم
ارررم ربیاس یاضف رد یرااگ
ًاریمع هشرن دنمزاین نآ رد هاحورطم لئااسم زا یمواهفم یراگن
تاسا .
تیهام هب ربیاس یاضف یگدیچیپ یدعبدنچ
طبترم نآ یدیربیه و
،تسا اریز ةرتسگ دااعبا زا یعونتم
یداصتقا ، یوولونکت -
عسوت ،یعامتجا ة
یااج دواخ رد ار تسایس و قورح ،رادیاپ هداد
تاسا امانرب . ة
عسوت ة ناونع اب یشرازگ رد دحتم للم نامزاس
« یتاثحابم دنس ؛تنرتنیا یربهار
3» هاربط ی یدانب
هورگ هس رب لمتشم فم یدنب
هئارا یموه هدرک
تسا یربهار لئاسم ؛ و تانرتنیا یرابهار لئااسم ،ICT
یگنهامه و هرادا مان
اه یاتنرتنیا دادعا و (
Kurbalija, 2004: 15
).
شرازاگ داننام هاب دناس نایا یااه
سلاجا یوس زا هرشتنم عماج یاه
ة رگیداکی زا ار یموامع تاسایس لئااسم و یانف لئاسم ،یتاعلاطا
یم زیامتم دناد
(
Kurbalija, 2004: 15
).
لئاسم یشرازگ رد زین تیانکم یل و نیلک سناه ،رلوم نتلیم
درادناتسا زا لکشتم ار تنرتنیا یربهار نایب یمومع تسایس و عبانم صیصخت ،ینف یزاس
درک
4.دن
2 . بوچراچ تاررقم یرظن یاه
ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ یراذگ
نامه روط حرط هک ش ق و عجرم ،یمیظنتدوخ رد ،د میظنت رد
و داجیا ردق ینعی یرگ یاراجا
یم لوحم ییوصخ خب هب دعاوق دوش
،یلماع(
1397 : 44 ااب ابترا رد یمیظنتدوخ درکیور )
،نااسدنهم لمااش( ربیااس یاضف اعامتجا رن هب ربیاس یاضف هعاسوت
ناگدانهد مران
رازافا ،
لیلحت رادناتسا نییعت رد )ناریدم و ناربراک ،هکبش ناصصختم ،نارگ ،اهد
لاکتورپ ااه یاهداک و
،یلماع( دراد هراشا تلود یلقادح تکراشم اب یقلاخا 1397
: 45 ).
ییاداج نامتفگ زا یعبات ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ درکیور ربیااس یااضف یرااگنا
تاسا .
اررارم و میاظنت یارب ار یلم نیناوق ،هاگدید نیا هب نادنمرواب داماراکان ربیااس یااضف یراااگ
یم رد .دنناد ربیاس یاضف ،درکیور نیا
ییاضف یعامتجا تسا
، اما هب رواط یاعقاو نااهج زا یالک
___________________________________________________________________
1. choucri and clark
2. Andy Yee, Internet architecture and the layers principle: a conceptual framework for regulating Bitcoin, Volume 3, Issue 3, internet policy review, https://policyreview.info/articles/analysis/internet-architecture- and-layers-principle-conceptual-framework-regulating-bitcoin, 2014.
3. Internet Governance: A Discussion Document
4. John Mathiason, Milton Mueller, Hans Klein, and Lee McKnight, “Internet Governance: The State of Play,” paper prepared for the United Nations Information and Communication Technologies Task Force, 10 September 2004, www.unicttaskforce.org/perl/documents.pl?id=1389.
زیامتم تسا (
Schönberger, 2016: 15
).
دیدج یزرم ربیاس یاضف ،ناشیا رواب هب و1
هدودحم یا
ب ون ه یم رامش یم صوصخ نیمه رد تسپ و نوسناج .دیآ دنیوگ
نیناواق ناایم دنویپ یارب شلات
رتسگ ی ة
یایفاررج یاسررب و لایلحت اای ربیااس یااضف رد لامااعت و لاداابت ااب صخشم ی
مرن راگهر زا ینورتکلا راجت یقورح یاهدمایپ یالم یااهراجنه و ااه
لاباقریغ لوابق
تاسا
(
Johnson & Post, 1996: 1378
).
ارررم ناشیا رواب هب عسوت و دشر ،ربیاس یاضف یلم یرااگ
ة
یم لتخم ار اضف نیا دزاس
.(Schönberger, 2016: 16)
هدش هداهن انب لیذ ضورف رب ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ :تسا
یاب ار دواخ نآ رد ناربرااک هاک تسا ون ییورملق و اضف ربیاس یاضف - الخادم چیاه
ة یاتلود
یم دنبای ره و یم لصتم نآ هب هاگ ش
و دن
، یم رفس یدیدج ورملق هب ایوگ ک
دنن (
koka, 2010:
هب )10
رگید رابع
، یوگلا هدایچیپ و عیسو عوضوم ربیاس یاضف یمیظنتدوخ نایا .تاسا یا
هب ربیاس یاضف زا یهاگدید رب لمتشم وگلا و یاعقاو یاایند ااب لبارت رد ییازجم ورملق ناونع
دیا ساسارب نینچمه ة
« یدازآ زا لکشتم یلرتسم ورملق تنرتنیا لراتنک یارو ؛یدراف یااه
تلود اه
» (
solum, 2008: 56
لکش ) هتفرگ تسا . اب تسپ و نوسناج یاسأت
رد هدایا نایا هاب
دوخ تیمهارپ و فورعم یقورح درن اب
ناونع
« ااهزرم و قوارح -
یااضف رد قوارح یادایپ
ربیاس » راهظا درک دان
« یگتاشگرس زا یرایاسب ااطابترا زا لایاح یلوایا و یقوارح یااه
یم ار یزرمارف ینورتکلا ،درک لح هداس لیا نیا اب ناوت
ریوصت ندرک بیاس یاضف هب ر
ناوانع
ازجم ناکم ی هب
روظنم لیلحت یاه یااضف ناایم هاک دیدج یقورح زرم نتفریاپ اب یقورح
تسا یعقاو ناهج و ربیاس
»
(Johnson & post, 1996: 1367)
.
طاباور راما نیا و هداد لکش ار یناهج ود میاداراپ ،تنرتنیا رگید یریبعت هب و ربیاس یاضف - تیعقوم نایم نک و ییایفاررج یاه
رییرت شوختسد ار یزاجم یاضف رد نکاو و هدرک
تسا یگژیو فییوت نمض تسپ و نوسناج . یااضف دندرتعم ربیاس یاضف اییوصخ و اه
هب ربیاس هدایدپ ناایم طاباور لااکیدار یوحن ار لااکیزیف تایعقوم و ینونااق طخراب یااه
تحت عاعشلا رارق دوخ هداد تسا کبش عویش و شرتسگ ناشیا رواب هب . ة
ناهج ی
، فلا ) اطبار ة
تلود ردق و ییایفاررج تیعقوم نایم نیلانآ یاهراتفر رب لرتنک لامعا یارب یلحم یاه
؛
ب ) و و بسانم نوناق لامعا یارب لاکیزیف تیعقوم ییاناوت )
شلاات تاموکح یااه یالحم
یارب یارجا هدیدپ رب لامعا لباق دعاوق مهرب ار یناهج یاه
هدز تسا
2.
یارب - هدعاق دنم تخاس و ن ی میظنت روانف
تانرتنیا .دراک کرد ار نآ دایاب اداتبا دایدج ی
دیدج و نیرت عیرس نیرت ناسر ة هاب رضاح رصع یطابترا یام راماش
دایآ (
nahikian, 1996:
___________________________________________________________________
1. new frontier
2. Johnson, D., and Post, D., (1998) The New Civic Virtue of the Internet: A Complex Systems Model for the Governance of Cyberspace, in The Emerging Internet, Firestone, C. (ed.) Also available at http://www.temple.edu/lawqschool/dpost/Newcivicvirtue.htm.
779, 782-783
).
هب نآ شرتسگ و دشر یزاسدنمنوناق زا یتنس یاهراتخاس هک تسا یدح
زاب نآ هدنام بوصم دعاوق و دنا دم
اه برع رت زا نف روا رد تنرتنیا لاوحت و ی تکرح
ا .دن
هزوح هلمج زا ربیاس یاضف - یگژیو هک تسا ییاه
یاه هبرصحنم درف ،نآ ینااهج تیهام و
هویش تسبراک موزل اررارم رد وان یاه
یام یاضترم ار یراااگ دراد
؛ نیداب هاک یاضوت
ماظن یزاسدنم یضق رد و ورملق و اضف ره
ة ران و تخاس قورح راگهر زا تنرتنیا رضاح م
یم رحم وش
و تنرتنیا رب مکاح صاخ و هژیو متسیسوکا .د هب
روط ،ربیااس یااضف یالک
و ادهاعم دارعنا ینعی تخس قورح تسبراک فاوت
همان یاه مازالا روآ ار اهرواشک ناایم
هتخاس راوشد تسا
و
ًاساسا ااب ربیاس یاضف رد نارگیزاب نایم وافت هب هجوت اب راک نیا
رملق رگید رد نارگیزاب هب اهاضف و اهو
یریگیپ لباق یبوخ تسین
مرن قورح نایم نیا رد .
تکراش ،ناربرااک نایم نکاو و نک زا هتخاسرب هک یندام عاماوج و یایوصخ یااه
تسا
، میظنت رد یمهم هاگیاج یم افیا ربیاس یاضف یرگ
نک هویش زا یکی .د ام یاه
ؤ رد رث
مرن قورح تخاس و داجیا
، تسا یمیظنتدوخ
Weber, 2002: 22-23)
.)
هاصخشم تشادرظن اب یرایسب ناگدنراگن ،ساسا نیا رب یااه
روکاام یاگژیو و و یدااهن یااه
یارب دوجوم دعاوق هک دندیسر هجیتن نیا هب ربیاس یاضف لاکینکت ماظن
یزاسدنم یفااکان تانرتنیا
تسا ارررم نانآ رواب هب . یارب یبسانم شور یتنس یرااگ
دنمنوناق ندرک ( تاسین تنرتنیا
Cox,
2002: 8
دننام هب یقورح یتنس یاهرازبا و ) لدم
یاه نیب ای یتلود لاکشا لطم تسبراک و یللملا
ارررم هب لااب یرااگ نییاپ
یاهزاین هب یتخس هب ارررم و یمیظنت
یرااگ یووالونکت یااه
رد وان
یم خساپ رضاح نامز نیدب .دهد
هویاش دایاب دندرتعم هدع نیا بیترت رد راگید یا
هداعاق دنم یزااس
ب تنرتنیا ه یام ناایب تانرتنیا میاظنت رد دراکیور نیراتهب ار یمیظنتدواخ ناانآ .تسب راک دانراد
(
664 - Epstein & tanker, 1997: 661
) یایوصخ یهدروتاسد هب تنرتنیا رد یمیظنتدوخ زا.
اای1
ارررم یرااگ زکرمتمریغ ریبعت زین2
هدش تسا
.(Schönberger, 2016: 18)
نیمضت ناشیا هاگن زا نوناق داهن دزن رد یرجم مارم ندناسانش و تیعورشم
یام بااجیا زاس انک
د
ًلاوا ییاسانش نارااگنوناق
؛دنوش
ًایناث اررارم عواضوم هک ینانآ یمامت هاب یراااگ
یام راماش دانیآ
، زا
هب یمیظنتدوخ شور رد .دنشاب رادروخرب دنیارف نآ رد هدرتسگ یتکراشم تلود یاج
تکراش ،اه یااه
ام ای یربیاس هدعاق هب مزلم اهامنرات ناکل
لاکتورپ نیودات و هایهت ،یراااگ و یانف یاهدرادناتاسا و ااه
تیدودحم یخرب لامعا ربیاس یاضف رد اه
دنتسه داک ناونع تحت رما نیا قادصم . هاب
ةاباثم نونااق
3
حرطم تسا (
Lessig, 2011: 285
).
ربیاس ناهاوخ یدازآ هاگن زا یم یمیظنتدوخ ،4
هاگاشیامزآ هب دناوت
دوش لیدبت ربیاس یاضف یارب ارررم و نوناق
.(Tambini, 2008: 4)
___________________________________________________________________
1. private ordering 2. decentralized lawmaking 3. Code as a law
4. Cyberlibertarian
هب ضاو یترابع اسورپ رد دایاب ربیااس یااضف راب مکاح قورح هک دنرواب نیا رب هدع نیا رت
ة
داجیا ناربراک لادابت
،دوش اریز نامه روط راجت قورح هک نیب
للملا - هب لیلد ان رد تلود یناوت
دنیارف رد تکراشم لکش
ریگ ی قوارح نیا -
دااجیا نااناگرزاب ناایم دواجوم فراع ابط اش
،د
هب زین تنرتنیا یپ قورح اب تهباشم نینچمه و دوخ صاخ تیهام لیلد
و لداابت رثا رد ،هتفگ
یم میظنت ناربراک لبارتم طباور وش
ماهم دارافا نیا .د ام ار شور نایا تایزم نیرات
ؤ و ندواب رث
دعاوق ندوب یصصخت هدشداجیا
یم ناونع دننک
، هعماج طسوت دعاوق نیا اریز داجیا یا
یام دواش
ار نآ تسا رارق هک ارجا
نک
1.د
ًاساسا یاراب ناکمم شور ود لمااش دواخ مااع یاانعم رد ربیااس یااضف رد یمیظنتدواخ
یم یدنمنوناق درکیور ود ؛دوش
ًلاماک واافتم
؛ یاطارفا ،دراکیور نیالوا لمااش ار هاگداید نیرات
یم هک دوش
ًاتاذ تلود لوخد زا ه
ارررم رما رد ا یم تعنامم ربیاس یاضف یرااگ
ناامه نیا .دنک
نوناق یروئت یب ای ییادز
تاسا هبلااس لدام ای عاقاو رد لدام نیا ،رظنم نیا زا .تسا ینوناق
،
هکارچ هچنآ یم هبلاطم تلود زا دنک
، یب هب .تسا یلمع رگید رابع
، تسه ة ،یمیظنتدواخ یلایا
یفن هب و تسارگ رم رب یفلاخم ناونع
ارر یام روهظ یتلود یرااگ لااس رد یاک نواسیج .دابای
1995 لارم رد ه یا اب ناونع
« :تن ی نودب یگدنز ، وهش دنمنوناق
ندرک یاب یاتفع یاگزره و
کبش رد ة یناهج
2» یم واتنتسا نیا هب تسکش هطیح نیا رد یتلود نیناوق هک دسر
هدرواخ دانا ،
هدمآ بلاغ هک تسا یمیظنتدوخ نیا تسا
نم نیا زا و تلود رظ
هزواح نایا رد تلاخد زا دیاب اه
دنزرو بانتجا
.(koka, 2010: 8)
یتلاخادم هب لئاق درکیور نیمود زا
یوس روما نلاوئسم عقاو رد .تسا
هب یعوان یوافت هاب
هاب .تسا درتعم ییوصخ خب هب ردق ار ربیااس یااضف دانچره دراکیور نایا راگید راابع
یم لرتسم یمیظنتطیحم ( دنناد
Weber, 2002: 23
)،
میظنت رد للارتسا اما یاانعم هاب ار یرگ
هیرع یمامت زا تلود نداهن رانک یاه
هب تنرتنیا یمیظنت یمن رامش
تلود یارب و دروآ اش ااه
أ ین
لئاق یضیوفت تسا
.
دریگب رارق انبم درکیور مادک هکنیا زا غراف
، یمیظنتدوخ
ًلاوا ازاجا و ناربرااک ناایم دعاوق ی
امه ار ربیاس یاضف گنه
یم دزاس لکش ار یتیعقوم نانچ و یم
دهد هک ربیااس یااضف نارگیزاب
هطباض ار ناشطباور دوخ دنناوتب دنزاس دنم
،یاریرع(
1396 : 190 ).
رد یمیظنتدواخ نیانچمه
مک ،یزاجم یاضف تلود یراک
رد اه هطباض دنم درک یدعاوق ای ناربج ار اضف نیا ن ار
طاسوت هک
تلود هدش عضو اه دنا
، دماراک یم رت .دزاس
___________________________________________________________________
1 . ب قورح یفسلف نامتفگ ،ییایض ی
ن للملا .ربیاس یاضف رد رشب http://hoghough85.blogfa.com/post/2688
2. Jason kay, Sexuality, Live without a Net: Regulating Obscenity and Indecency on the global Network, 4S, Cal. Interdisciplinary L.J, 355, 387 (1995).
3 . هنومن تاررقم زا ییاه ویش هب یراذگ
ة ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ
نااشن یالعف یاهدنور یسررب و هعلاطم یام
داهد هاب ربیااس یااضف رد یمیظنتدواخ دراکیور ،
اررارم و میظنت طس ،درکیور عون نیا .تسا هتفای تسد هدرتسگ یتیلوبرم زا ار دواخ یراااگ
افح هب ینف یاهدرادناتسا مپسا ربارب رد دارفا زا تظ
هداد رد ذوافن و یفارگوانروپ ،1
عواضوم و ااه
تیلقا زا تیامح ییوصخ میرح مهم دودسم رد تیفافش و اه
دودحم ای یزاس هب یسرتسد یزاس
تیااس هااگیاپ و ااه هداد یااه
یراست یا هداد
تاسا (
Gibbons, 1997: 511
).
رد یمیظنتدواخ
تنرتنیا
ًافری کرش یراتفر یاهدک هب ت
هئارا یاه دنهد ة ن راصحنم یاتنرتنیا امدخ یام
دواش و
هناسر راب لمتشم لاتیجید یاه یاواتحم
یزااب تعنای ،تانرتنیا امداخ و یاکینورتکلا یااه
یم ربرد زین ار هارمه نفلت یتنرتنیا دریگ
.(Kleinsteuber, 2004: 66)
ر زا هک دراد دوجو تنرتنیا رد ینوگانوگ ارررم و دعاوق رضاح لاح رد ویاش راگه
ة یمیظنتدواخ
هب تسد هدمآ دنا تسج یاهروتوم ،اهرگلاب مادقا و راتفر میظنت هب و و
،رگوج نیمأات ناگداننک امداخ
یم تنرتنیا نارگیزاب زا رگید یرایسب ویتنرتنیا زادرپ
ن د (
Tambini, 2008: 112-128
).
شور لاح یااه
نیلانآ فلاتخا
“ODR”
تکرش طسوت هک دننام ییاه
« »ebay
ن رد هاتفرگ راظ هداش
تاسا امانرب و2
ة
« نما تنرتنیا رت
2004 - 1999
3» یداحتا ة امانرب اب اهدعب هک اپورا ة
« رتاشیب ناما رات 2008 - 2004
4 »
،تفای همادا هب
ینشور ویش زا هدافتسا رگنایب ة
ربیاس یاضف رد یمیظنتدوخ دنتسه
.
هنومن رگید زا ،حرط لباق یاه
netiquette
تاسا .
netiquette
نآ زا هاک رد راشاعم بادآ هاب
ریبعت تنرتنیا یم
دوش ، هعومجم یا هاب هاک دعاوق زا تسا رود ای رد و یردات
ة رااگهر زا یناامز
دنورهش نایم تکراشم و عامجا -
اه تن لماکت5
تافای رد رااب نیالوا یاراب و هوراگ
یااه و یرابخ
قاتا یاه تفگ و تشاد ومن و دشر وگ (
Schönberger, 2016: 18
).
نامرف هد م6
ؤ س س ة هانایار قلاخا
7
اهرگلاب قلاخا دک و هرشتنم8
نیلانآ رابخا نمجنا یوس زا هنومن9
یا زا
netiquette
و هاب رواط یالک
رد یمیظنتدوخ درکیور تسبراک ماظن
یزاسدنم ربیاس یاضف
تسا
.(Weber, 2015: 29)
نوزفا دراوم رب روکام حفی ای دنس ة
10زبس لااس رد اپورا نویسیمک 1996
صواصخ رد ح
زا تایام
___________________________________________________________________
1. Spam
2. Hornle, Julia, online dispute resolution in business to consumer E-commerce transactions, journal of information, law and technology, Vol. 2, 2002 available at: https://warwick.ac.uk/
fac/soc/law/elj/jilt/2001_2/hornle/.
3. http://europa.eu.int/information society/industry/content.
4. http://ec.europa.eu/information society/docs/factsheets/018-saferinternetplus.pdf.
5. netizens
6. the Ten Commandments of Computer Ethic 7. the Computer Ethics Institute
8. Bloggers’ Code of Ethics 9. The Online News Association 10. green paper
