قﺮﻗ جرﺎﺧ و ﻞﺧاد رد ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
،ﻦﯿﻤﻧ هرد لﺎﻐﺷ ﻊﺗاﺮﻣ
ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا
ﻪﺘﺳراو دﺎﻫﺮﻓ
،1
،*
ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ناودرا
، 2
يﺮﻤﻌﻣ يﺪﻬﻣ دﺮﻟ راﺪﯿﺑ دﻮﻤﺤﻣ ،3
ﻮﺟداد ﺪﯾﺮﻓ ،4
ﯽﻨﺟوﺮﺑ ﯽﺳﺎﯿﻟا ﺪﯿﻤﺣ ،5
6
و1 -*
:لوﻮﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻮﺠﺸﻧاد
، يراﺪﻌﺗﺮﻣ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ،
ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ،
ﻞﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد
، ) ([email protected]
-2 رﺎﯿﺸﻧاد ، ﻊﺗﺮﻣ مﻮﻠﻋ ياﺮﺘﮐد
، ﻞﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ
-3 رﺎﯾدﺎﺘﺳا
،ﻊﺗﺮﻣ مﻮﻠﻋ ياﺮﺘﮐد ، هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ
ﻞﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ
-4
،رﺎﯾدﺎﺘﺳا ياﺮﺘﮐد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﮏﯿﺗﺎﻤﺘﺴﯿﺳ
، ﯽﺳﺎﻨﺸﻫﺎﯿﮔ
، رﺎﮑﻤﻫ ﻞﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد
-5 ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﮐ ،
ﺪﺷرا ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد
،ﻊﺗﺮﻣ مﻮﻠﻋ ﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ
،ﻞ ([email protected])
-6 ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﮐ ،
ﻞﮕﻨﺟ نﺎﻣزﺎﺳ رﻮﺸﮐ يرادﺰﯿﺨﺑآ و ﻊﺗاﺮﻣ ،ﺎﻫ
هﺪﯿﮑﭼ
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﯽﻠﺻا فﺪﻫ مﺮﻓ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
ﻞﮐ و ﯽﺸﯾور يﺎﻫ هرد لﺎﻐﺷ ﻊﺗاﺮﻣ قﺮﻗ جرﺎﺧ و ﻞﺧاد رد
.دﻮﺑ ﻦﯿﻤﻧ ﻪﺑ
هزاﺪﻧا رﻮﻈﻨﻣ يﺮﯿﮔ
ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ رد نﺎﮑﻣ ﻪﺳ و قﺮﻗ ﻞﺧاد رد نﺎﮑﻣ ﻪﺳ
جرﺎﺧ) اﺮﭼ ﺖﺤﺗ ﻊﺗاﺮﻣ
(قﺮﻗ ﺷ بﺎﺨﺘﻧا يﺮﺘﻣ ﺪﺻ ﺖﮑﺴﻧاﺮﺗ ﻪﺳ نﺎﮑﻣ ﺮﻫ رد .ﺪ يزاﻮﻣ
ﺎﺑ ﻞﺻاﻮﻓ ﺎﺑ ﻢﻫ داﺪﺘﻣا رد و ﺐﯿﺷ ﺮﺑ دﻮﻤﻋ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ زا ﺮﺘﻣ50
ﺖﮑﺴﻧاﺮﺗ ﺮﻫ ﻞﺻاﻮﻓ ﺎﺑ ﯽﻌﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ ﮏﯾ تﻼﭘ10
ﺲﭙﺳ .ﺪﺷ ﺮﻘﺘﺴﻣ ﺮﮕﯾﺪﻤﻫ زا يﺮﺘﻣ10 ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
مﺮﻓ يﺎﻫ
ﯽﻔﻠﻋ نﺎﮔﺮﺑ ﻦﻬﭘ و نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﯽﺸﯾور تﻼﭘ ﺮﻫ ﺢﻄﺳ رد
ﻊﻤﺟ ﻦﯾزﻮﺗ و ﻊﻄﻗ شور ﻪﺑ يروآ
رد تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ .ﺪﺷ
ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و قﺮﻗ جرﺎﺧ و ﻞﺧاد (ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﻪﻘﺒﻃ ﻪﺳ)
نﻮﻣزآ زا ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ وt
ﻪﻓﺮﻄﮑﯾ
(ﻦﮑﻧاد نﻮﻣزآ) ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
فﻼﺘﺧا ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ مﺮﻓ
جرﺎﺧ و ﻞﺧاد رد ﻞﮐ و ﯽﺸﯾور يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﺒﻃ و قﺮﻗ ﺶﯾاﺰﻓا و دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ قﺮﻗ و هدﻮﺑ راد
ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻣ
.دﻮﺷ زا ﯽﮑﯾ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
شور ﺶﯾاﺰﻓا و ﻊﺗاﺮﻣ يﺎﯿﺣا ياﺮﺑ بﻮﺧ ﯽﺘﯾﺮﯾﺪﻣ يﺎﻫ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
ﻓ نداد ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا مﺪﻋ و ﺎﯿﺣا ﺖﺻﺮ
ياﺮﭼ
ماد ﯽﻣ قﺎﻔﺗا ﻦﯾا ﺎﻫ .ﺪﺘﻓا
و تﻻﻮﺼﺤﻣ يﺎﺿﺎﻘﺗ و ﻪﺿﺮﻋ رد لدﺎﻌﺗ دﺎﺠﯾا يﺎﺘﺳار رد ﺞﯾﺎﺘﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا تروﺮﺿ
.ﺖﺳا ﻦﺑﺮﮐ نزاﻮﺗ
:يﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ،هرد لﺎﻐﺷ ﻊﺗاﺮﻣ ،قﺮﻗ ،
- 1 ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا ﺶﻘﻧ ﯽﻌﺗﺮﻣ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺎﻔﯾا ﺮﺸﺑ ﯽﮔﺪﻧز رد ﯽﻤﻬﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﯽﻣ ﻊﺗاﺮﻣ يروﺮﺿ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﮐ ﻪﻠﻤﺟ زا .ﺪﻨﮐ
ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻊﺗﺮﻣ ياﺮﺑ ﻪﻓﻮﻠﻋ ﺪﯿﻟﻮﺗ هﺪﻤﻋ تاﺮﯿﺛﺄﺗ و ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ يدﺎﯾز رﺎﯿﺴﺑ ﺖﯿﻤﻫا زا ﻪﮐ دﺮﮐ هرﺎﺷا ﯽﺸﺣو و ﯽﻠﻫا تﺎﻧاﻮﯿﺣ ،ﯽﻣﻮﺑ ناراد
يا
ﯽﻘﺗ) ﺪﻧراد نﺎﺴﻧا دﺎﺼﺘﻗا و ﯽﮔﺪﻧز ﺮﺑ ،رﺎﮕﺘﺳر و رﻮﭘ
ﯿﻟﻮﺗ .(1389 زا ﯽﮑﯾ نﺎﻣز ﺮﻫ رد ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﯿﻟوا ﺪ
ﯽﮔﮋﯾو ﺺﺧﺎﺷ زا و ﻦﺑﺮﮐ ﻪﺧﺮﭼ زا ﯽﻤﻬﻣ ﺶﺨﺑ و هدﻮﺑ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا ﺮﻫ رد ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ﺖﺳا ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا ﮏﯾ دﺮﮑﻠﻤﻋ يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ
) Lobell ،نارﺎﮑﻤﻫ و (. 2002
زا ﯽﮑﯾ ﻮﯿﺷ ه يﺎﻫ
،ﺐﺳﺎﻨﻣ ياﺮﺑ يﺎﯿﺣا ﺶﺷﻮﭘ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻊﺗاﺮﻣ رد ﺐﯾﺮﺨﺗ
،هﺪﺷ لﺎﻤﻋا قﺮﻗ رد ﻣ ﻊﺗاﺮ
ﯽﻣ .ﺪﺷﺎﺑ
،قﺮﻗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺚﻋﺎﺑ رد
داﺪﻌﺗ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ
،ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ
،ﯽﺟﺎﺗ ﻪﻧﻮﮔ ﯽﻧاواﺮﻓ يﺎﻫ
كارﻮﺨﺷﻮﺧ و
ﻪﻓﻮﻠﻋ
،يا ﺶﺷﻮﭘ ﺢﻄﺳ
ﯽﻧاواﺮﻓ ،ﻦﯿﻣز نﺎﻫﺎﯿﮔ
ﻪﻟﺎﺴﮑﯾ و ﺪﻨﭼ
،ﻪﻟﺎﺳ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﻧﻮﮔ يا و ﻪﻓﻮﻠﻋ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻣ
،ﯽﻧاوﺮﯾا و يﺮﯿﺼﺑ) دﻮﺷ يدﺎﯾز تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .(1388
ﻦﯾا رد ناﺮﯾا و ﺎﯿﻧد رد :ﻪﻠﻤﺟ زا ،ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻨﯿﻣز
Shalom ) نارﺎﮑﻤﻫ و شور و داﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ (2016
نزو دروآﺮﺑ ياﺮﺑ ﺎﻫ
.ﺪﻧداد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﺸﯾر و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻦﺑﺮﮐ و ﻞﮕﻨﺟ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﻪﺸﯾر ﺮﺗ ) ﻮﺟداد
(1396
هوﺮﮔ يور ﺮﺑ ار ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ تاﺮﺛا ﺎﻋﺎﻔﺗرا رد ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ
ﺮﯿﻫ ت - ﺪﯿﻟﻮﺗ عﺎﻔﺗرا ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ و ﯽﺳرﺮﺑ ار رﻮﺌﻧ
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻪﯿﻟوا .ﺪﺑﺎﯾ
) نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ و ﯽﺳرﺮﺑ ار ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺮﺑ يﺪﻨﻠﺑ و ﯽﺘﺴﭘ ﻞﻣاﻮﻋ تاﺮﺛا (1397
.دراد ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﻪﻄﺑار ﯽﻔﻠﻋ نﺎﮔﺮﺑ ﻦﻬﭘ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ عﺎﻔﺗرا ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ و ﺎﯿﻧ مﺪﻘﻣ
) نارﺎﮑﻤﻫ قﺮﻗ تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رد (1392
هﺰﺒﺳ ﺪﻤﺣا ﺮﯿﺷ هﺪﺷ ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﺧﺮﺑ ﺮﺑ ،ﺶﺷﻮﭘ جﺎﺗ ،ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ راو
ﺢﻄﺳ رد قﺮﻗ ﺮﯿﻏ ﺎﺑ قﺮﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﯽﺸﯾور مﺮﻓ و ﻢﮐاﺮﺗ ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ %5
.ﺪﻧراد يراد ﻪﺘﻓﺎﯾ زا
ﯽﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا يﺎﻫ ناﻮﺗ
ﺑﻪ هداد ناﻮﻨﻋ نزاﻮﺗ و ﯽﻤﺘﺴﯿﺳﻮﮐا تﻻﻮﺼﺤﻣ يﺎﺿﺎﻘﺗ و ﻪﺿﺮﻋ ﻦﯿﺑ لدﺎﻌﺗ ﺖﻟﺎﺣ دﺎﺠﯾا يﺎﺘﺳار رد ﻊﺗاﺮﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ياﺮﺑ ﻪﯾﺎﭘ يﺎﻫ
.دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﺑﺮﮐ - 2 شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
-2 - 1 ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ
لﺎﻐﺷ ﯽﻓﺮﻋ نﺎﻣﺎﺳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﻣ هرد
ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ رد
´´
´03
°33 ﺎﺗ48
´´
´15
°34 و ﯽﻗﺮﺷ لﻮﻃ48
´´
´52
°26 ﺎﺗ 38
´´
´59
°28 38 نوز رد ﯽﻟﺎﻤﺷ ضﺮﻋ ﯽﻟﺎﻤﺷ39
ﻢﺘﺴﯿﺳرد ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗUTM
ﻞﮑﺷ) زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ (1
.ﺖﺳا . . . و ماد ياﺮﭼ ظﺎﺤﻟ زا نﺎﺘﺳا ﻢﻬﻣ ﻊﺗاﺮﻣ دوﺪﺣ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا
ﻦﯿﻤﻧ ﺮﻬﺷ ﯽﻗﺮﺷ لﺎﻤﺷ يﺮﺘﻣﻮﻠﯿﮐ10 ﺮﺘﻣﻮﻠﯿﮐ رد و
30
عﺎﻔﺗرارد ارﺎﺘﺳآ ﻪﺑ ﻞﯿﺑدرا هدﺎﺟ هﺪﺷ ﻊﻗاو ﺎﯾرد ﺢﻄﺳ زاﺮﺘﻣ1530
.ﺖﺳا ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ﯽﻗﺮﺷ ﻊﻠﺿ رد ﺰﯿﻧ ﯽﻧﺎﺘﺳا ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﺮﻈﻧ زا
نﺎﺘﺳا ﻦﯿﺑ ﻞﺻﺎﻓ ﺪﺣ رد و .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ نﻼﯿﮔ و ﻞﯿﺑدرا يﺎﻫ
ﯽﻣﻮﻗر لﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﻋﺎﻔﺗرا هدوﺪﺤﻣ
ﻪﯿﻬﺗ عﺎﻔﺗرا ﻪﺸﻘﻧ زا هﺪﺷ
سﺎﯿﻘﻣ يﺎﻫ 1:25000
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ، ﺎﺗ1500
.ﺖﺳا ﺮﺘﻣ1700 زﺮﻣ ،هژﺮﺒﻣآ شور سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻢﯿﻠﻗا
ﻪﻤﯿﻧ ﻦﯿﺑ ﯽﻣ دﺮﺳ و بﻮﻃﺮﻣ و ﮏﺸﺧ .ﺪﺷﺎﺑ
هداد ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ هﺎﮕﺘﺴﯾا زا هﺪﺷ ﺬﺧا ﯽﻤﯿﻠﻗا يﺎﻫ
و ﻞﻗاﺪﺣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﻤﻧ ﯽﺳﺎﻨﺷاﻮﻫ يﺎﻫ
ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪﺑ ﻪﻟﺎﺳ 25
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺎﺗ 363
ﯿﻣ395 ﯽﻠ يﺎﻣد ﺮﺜﮐاﺪﺣ و ﻞﻗاﺪﺣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ﺮﺘﻣ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﻟﺎﺳ25
- 16 ﺎﺗ +28
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد هزاﺪﻧا و ﯽﻧاﺪﯿﻣ تاﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .ﺖﺳا داﺮﮔ
يﺮﯿﮔ ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ ﺖﻓﺎﺑ و راﺰﻔﻠﻋ ترﻮﺻ
ﯽﻣﻮﻟ كﺎﺧ -
.ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﻨﺷ
نﺎﺘﺳا،رﻮﺸﮐﺢﻄﺳردﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣﻪﻘﻄﻨﻣﺖﯿﻌﻗﻮﻣ- 1 ﻞﮑﺷ هﺎﮕﺸﯾور ﻊﯾزﻮﺗ و ﻦﯿﻤﻧ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ و ﻞﯿﺑدرا
هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻫ
-2 - 2 ﻖﯿﻘﺤﺗ شور
هزاﺪﻧا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ (قﺮﻗ جرﺎﺧ) اﺮﭼ ﺖﺤﺗ ﻊﺗاﺮﻣ رد نﺎﮑﻣ ﻪﺳ و قﺮﻗ ﻞﺧاد رد نﺎﮑﻣ ﻪﺳ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺮﯿﮔ
ﺷ بﺎﺨﺘﻧا .ﺪ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻧﻮﮔ ﯽﻫﺪﻠﮔ نﺎﻣز رد يرادﺮﺑ ﯽﺘﯾﺮﯾﺪﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺐﻟﺎﻏ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺶﺷﻮﭘ زا يرادﺮﺑ
ﯽﻓدﺎﺼﺗ شور ﻪﺑ نﺎﮑﻣ ﺮﻫ ﺖﻌﺳو و ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﺶﻨﮐاﺮﭘ هﻮﺤﻧ و عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ -
نﺎﮑﻣ ﺮﻫ رد .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﮏﯿﺗﺎﻤﺘﺴﯿﺳ
ﻞﺻاﻮﻓ ﺎﺑ ﻢﻫﺮﺑ دﻮﻤﻋ يﺮﺘﻣ ﺪﺻ ﺖﮑﺴﻧاﺮﺗ ﻪﺳ ﺖﮑﺴﻧاﺮﺗ ﺮﻫ داﺪﺘﻣا رد و ﺐﯿﺷ ﺮﺑ دﻮﻤﻋ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ زا ﺮﺘﻣ50
ﺮﺘﻣ ﮏﯾ تﻼﭘ 10
ﻌﺑا) ﯽﻌﺑﺮﻣ تﻼﭘ دﺎ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻧو ﯽﺳﻮﻣ ﯽﯾازﺮﯿﻣ) ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺢﻄﺳ ﻞﻗاﺪﺣ شور ﻪﺑ يرادﺮﺑ
و ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ؛1395
،نارﺎﮑﻤﻫ ﻞﺻاﻮﻓ ﺎﺑ (ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ (1397
.ﺪﺷ ﺮﻘﺘﺴﻣ ﺮﮕﯾﺪﻤﻫ زا يﺮﺘﻣ 10 مﺮﻓ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺲﭙﺳ
ﯽﺸﯾور يﺎﻫ
.ﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺒﺛ ﯽﻔﻠﻋ نﺎﮔﺮﺑ ﻦﻬﭘ ،نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ رد
ﻪﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رﻮﻈﻨﻣ
ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ نﻮﻣزآ زا قﺮﻗ جرﺎﺧ و ﻞﺧاد رد
ﮏﯾ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ نﻮﻣزآ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ رد ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ياﺮﺑ وt رد ﻦﮑﻧاد و ﻪﻓﺮﻃ
مﺮﻧ راﺰﻓا SPSS16.00
درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺸﻘﻧ و عﺎﻔﺗرا ﻪﺸﻘﻧ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺰﯿﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ArcGIS .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
-3 ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻞﮐ و ﯽﻔﻠﻋ نﺎﮔﺮﺑ ﻦﻬﭘ ،نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻞﺧاد ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﺘﺳد ود ﻦﯿﺑ راد
لوﺪﺟ) داد نﺎﺸﻧ ار اﺮﭼ ﺖﺤﺗ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺎﺑ قﺮﻗ ﻪﺑ .(1
يرﻮﻃ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
مﺮﻓ ﻞﺧاد رد ﻞﮐ و ﯽﺸﯾور يﺎﻫ
مﺮﻓ ﯽﺟﺎﺗ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺷ ﺖﺒﺛ قﺮﻗ ﺎﺑ قﺮﻗ جرﺎﺧ و ﻞﺧاد رد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ رد ﻞﮐ و ﯽﺸﯾور يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﻦﮑﻧاد نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا داد نﺎﺸﻧ راد
رد ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ ﻦﯿﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و قﺮﻗ ﻞﺧاد رد ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ ﻦﯿﺑ ﺎﻣا
ﻄﺑار قﺮﻗ جرﺎﺧ ﯽﻨﻌﻣ ﻪ
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد لوﺪﺟ)
.(2
لوﺪﺟ
- 1 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
نﻮﻣزآ ﺎﺑ قﺮﻗ جرﺎﺧ و ﻞﺧاد رد ﯽﺘﻔﺟt
ﺮﯿﻐﺘﻣ قﺮﻗ ﻞﺧاد
قﺮﻗ جرﺎﺧ هرﺎﻣا
t
ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ) ن
kg/ha
( /17
47
a± /60 990 /93
19
b± /70
** 349 /51 12
ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻔﻠﻋ نﺎﮔﺮﺑ ﻦﻬﭘ )
kg/ha
( /73
44
a± /91 1427 /63
22
b± /53
** 608 /34 16
ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﯿﻟوا ﻞﮐ )
kg/ha
( /80
57
a± /51 2418 /43
32
b± /23
** 958 /03 22
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا :*
ﺢﻄﺳ رد راد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا :** ،%95
ﺢﻄﺳ رد راد
%99
لوﺪﺟ - 2 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
ﻦﮑﻧاد نﻮﻣزآ ﺎﺑ قﺮﻗ جرﺎﺧ و ﻞﺧاد رد ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ رد
ﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ عﺎﻔﺗرا ﻂﺳﻮﺘﻣ
) (m داﺪﻌﺗ
تﻼﭘ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يﺎﻄﺧ±
هرﺎﻣا f
قﺮﻗ ﻞﺧاد قﺮﻗ جرﺎﺧ
نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
) Kg/ha
(
1570 30
/05
±80 14a
/ 976 /72
±31 93b
/ 297
58**
/ 31
1640 30
/47
±82 87a
/ 959 /88
±32 17b
/ 337
1700 30
/64
±84 77a
/ 1035 /46
±36 00b
/ 414
ﻦﻬﭘ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ نﺎﮔﺮﺑ
ﯽﻔﻠﻋ
) Kg/ha
(
1570 30
/85
±83 34a
/ 1423 /91
±39 35b
/ 557
14**
/
53 608/63b±35/27 1399/72a±75/69 30 1633
1700 30
/82
±74 45a
/ 1460 /21
±41 60b
/ 659
ﻞﮐ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ
) Kg/ha
(
1570 30
/76
±105 49a
/ 2399 /15
±50 28b
/ 855
75**
/
98 945/80b±50/18 2359/80a±97/11 30 1633
1700 30
/00
±99 23a
/ 2496 /83
±61 60b
/ 1073
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا :*
ﺢﻄﺳ رد راد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا :** ،%95
ﺢﻄﺳ رد راد ،%99
،a
،b
وc
ﻒﻠﺘﺨﻣ فوﺮﺣ :d
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﺒﻃ رد راد
- 4 ﻪﺠﯿﺘﻧ ﮔ ﯿ يﺮ
يﺎﻫزﺎﯿﻧ زا ﯽﮑﯾ ﻊﺗاﺮﻣ هزوﺮﻣا و ﯽﺳﺎﺳا
ﺖﺳا ﺮﺸﺑ ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﯿﺣ و ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ) ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا نآ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ناﺮﮕﯾد تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﻪﮐ
،نارﺎﮑﻤﻫ ،1396
(1397 ﻪﮐ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ . ﻖﻃﺎﻨﻣ و قﺮﻗ ﺖﺤﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ ود ﻦﯿﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ فﻼﺘﺧا
ﯽﻨﻌﻣ اﺮﭼ ﺖﺤﺗ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺖﺳا راد
ﻣز تﺪﻣ ياﺮﺑ ﻊﺗﺮﻣ زا ﯽﺸﺨﺑ رد قﺮﻗ دﺎﺠﯾا ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ،مﻮﻠﻌﻣ نﺎ
و
ﯽﻣ ﻊﺗاﺮﻣ ﺎﯿﺣا ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﯿﻧ مﺪﻘﻣ) ﺮﮕﯾد تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﮐ دﻮﺷ
؛1392 Qasim ارﺎﮑﻤﻫ و ،ن ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ (2017
.دراد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا قﺮﻗ جرﺎﺧ و قﺮﻗ ﻖﻃﺎﻨﻣ زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ ﻦﯿﺑ ﻻﺎﻤﺘﺣا نآ ﺖﻠﻋ ﻪﮐ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد
.ﺖﺳا ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ كﺪﻧا تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا زا
ﯽﻣ دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﺑﺮﮐ نزاﻮﺗ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﺘﺳار رد ﻊﺗاﺮﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ياﺮﺑ ناﻮﺗ
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ) (1397
ﯽﻣ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﺮﺘﺸﯿﺑ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ . مﺎﮔ ﻊﺗاﺮﻣ ياﺮﭼ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻪﻨﯿﻣز رد ناﻮﺗ
.ﺖﺳا ﻊﺗاﺮﻣ ﺢﯿﺤﺻ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ ﺖﺷادﺮﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ
.1 ،يﺮﯿﺼﺑ ،م ،ﯽﻧاوﺮﯾا ،.م . 1388
زا ﺲﭘ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ تاﺮﯿﯿﻐﺗ قﺮﻗ لﺎﺳ19
.يﺰﮐﺮﻣ سﺮﮔاز ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ ﯽﻤﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ
ﻊﺗﺮﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ ،
)3 :(2 -170 .155
.2
،ف ،ﻮﺟداد . 1396
شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ رﻮﺌﻧ و ﺮﯿﻫ تﺎﻋﺎﻔﺗرا رد ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رود زا ﺶﺠﻨﺳ و ﯽﻨﯿﻣز يﺎﻫ
. نﺎﯾﺎﭘ
ﻌﺗﺮﻣ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﻣﺎﻧ ،يراﺪ
،ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد .ص107
.3 رﻮﭘ ،ا ،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ،م ،هﺪﻨﻫﺎﻨﭘ ،ا ،ﯽﺘﻤﻌﻧ
.1396 ﻪﻨﻬﭘ و ﻦﯿﻤﺨﺗ ﺖﺳﺪﻨﻟ ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺪﻨﺑ
نﻼﺒﺳ ﻊﺗاﺮﻣ رد8 .
و ﻊﺗﺮﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ
،ناﺮﯾا نﺎﺑﺎﯿﺑ )24
(1 140: - .131
.4 ،يﺮﻤﻌﻣ ،.ف ،ﻮﺟداد ،.ا ،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ
،ك ،ﺪﺠﻣ ﯽﻤﺷﺎﻫ ،.م ،دﺮﻟ راﺪﯿﺑ ،.م تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺎﺑ ﻊﺗﺮﻣ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯿﺑ ﻪﻄﺑار ﯽﺳرﺮﺑ .1397
نﺎﺘﺳا رﻮﺌﻧ و ﺮﯿﻫ ﻊﺗاﺮﻣ رد ﯽﮑﯿﻓاﺮﮔﻮﯾﺰﯿﻓ ،ﻊﺗﺮﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﯽﻤﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ .ﻞﯿﺑدرا
)12 :(1 -88 . 73
.5 مﺪﻘﻣ ،ﺎﯿﻧ م ،يﺮﻫﺎﻃﺮﯿﻣ ،.ق ،ﯽﻧارﻮﺘﺳد ،.ر.ع
،.
ﻦﯾﺪﺑﺎﻋ ،ك ،هداز . 1392 ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﺧﺮﺑ ﺮﺑ قﺮﻗ تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ
هﺰﺒﺳ ﺪﻤﺣاﺮﯿﺷ هﺪﺷ .راو
ﻪﻠﺠﻣ ،ﺖﺴﯾز ﻂﯿﺤﻣ :56
-66 .57
.6 ﯽﺳﻮﻣ ﯽﯾازﺮﯿﻣ .ك ،يﺪﯿﻔﺳ ،.ف ،ﻮﺠﻬﺑ ناﻮﯿﮐ ،.ع.م ،ﯽﮐﻮﻫﺎﭼ عراز ،.ا ،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ،.ا ،ﺪﻧو
ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﮐاﺮﭘ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ .1395
PrangosferulaceaLindl ﻊﺗاﺮﻣ رد
ج .ﻊﺗﺮﻣ ﻪﻠﺠﻣ .ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ش ،10
ص ،2 -203 .191
7. Qasim, S., Gul, S., Shah, M.H., Hussain, F., Ahmad, S., Islam, M., Rehman, G., Yaqoob, M. and Shah, S.Q., 2017. Influence of grazing exclosure on vegetation biomass and soil quality. International Soil and Water Conservation Research, 5(1): 62-68.
8. Shalom, D. Cindy, E. Andrew, P. Smith, R., 2016. Methods for estimating root biomass and production in forest and woodland ecosystem carbon studies: A review”, Forest Ecology and Management, 359: 332-351.
9. Lobell, D.B. Hicke, J.A. Asner, G.P. Field, C.B. Tucker, C.J. Los, S.O., 2002. Satellite estimates of productivity and light use efficiency in United States agriculture. Global Change Management Biological, 8:
722-735.
Variations comparison of primary production inside and outside the enclosure in Shoghaldareh rangelands of Namin, Ardabil
Province
Abstract
Main aim in this study was comparison of aboveground net primary production (ANPP), inside and outside of enclosure in Shoghaldareh rangelands of Namin County.
To measure the ANPP three sites in the enclosure and three sites in grazing rangelands (outside enclosure) were selected. In each site, three 100 m transects parallel with 50 m intervals together and perpendicular to the slope, and along each transect, were set up 10 plots of one square meter at intervals of 10 meters from each other. Then, the ANPP of grasses and forbs was recorded in each plot with clip and weight (harvesting) method.
To investigate the changes inside and outside the enclosure as well as the elevation classes (three class of elevation), t-test and ANOVA (Duncan) was used. The results showed that the variation of ANPP in the inside and outside of enclosure and different altitudes were significant and the enclosure was improved the ANPP. Therefore, it is one of the good management methods for restoring rangelands and enhancing ANPP, which can be achieved by giving them the opportunity to regenerate and avoid livestock grazing. Necessity of this study is use the results for balance of products supply-demand and carbon balance.
Keywords: ANPP, Enclosure, Soghaldaerh Rangelands, Ardabil Province
