عﺎﻔﺗرا ﺮﺛا رد نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺮﺑ
نزوا لﺰﻗ ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﻞﯿﻓوﺮﭘ -
رد غاد قآ
ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا
ﯽﻔﻄﻟ لدﺎﻋ
*
ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ناودرا ،1
يﺮﻤﻌﻣ يﺪﻬﻣ ،2
هداز رﻮﻤﯿﺗ ﯽﻠﻋ ،3
ﯽﯾﻻﻮﻣ ﻢﯾﺮﻣ ،4 5
-1 ﻮﺠﺸﻧاد ي ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯽ ﺪﺷرا و مﻮﻠﻋ ﻊﺗﺮﻣ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ
، ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد
ﻖﻘﺤﻣ ﺑدرا ﯿﻠ ﯽ
اﯾ ﻤ ﯿ ﻞ : [email protected]
_2
،رﺎﯿﺸﻧاد ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد
ﯿﻠ ﯽ
=3 رﺎﯾدﺎﺘﺳا ﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﯿﻠ
ﯽ
- 4 ،ﻪﺘﺴﺸﻧزﺎﺑ رﺎﯾدﺎﺘﺳا ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ هوﺮﮔ
، هﺎﮕﺸﻧاد ﻖﻘﺤﻣ ﺑدرا ﯿﻠ ﯽ
- 5 ﻮﺠﺸﻧاد ي يﺮﺘﮐد ﻊﺗﺮﻣ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ
،
،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد
ﻖﻘﺤﻣ ﺑدرا ﯿﻠ ﯽ
هﺪﯿﮑﭼ
فﺪﻫ اﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻟﻮﺗ ﺮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺮﺛا ﯿ
ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ﻓوﺮﭘ رد نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﯿ
ﻞ ﻋﺎﻔﺗرا ﯽ نزوا لﺰﻗ - نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ غاد قآ
ﺑدرا نﺎﺘﺳا رد لﺎﺨﻠﺧ ﯿ
ﻞ ﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﯿ
،ﻪ تﻼﭘ ﺢﻄﺳ رد ﻦﯾزﻮﺗ و ﻊﻄﻗ شور زا ﺎﻫ
ي ﮏﯾ
ًﺎﻌﻤﺟ) ﯽﻌﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﯽﻋﺎﻔﺗرا هدوﺪﺤﻣ رد (تﻼﭘ210
ﺎﺗ600 2600 ﺮﺘﻣ ي .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺛا
عﺎﻔﺗرا ﺮﺑ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ
نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ شور ﺎﺑ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺰﺠﺗ درﻮﻣ
ﯾﻪ ﻠﺤﺗو ﯿ ﻞ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ رد ﯽ
ﺖﺳد ﻪﺑ
ﺎﺘﻧ .ﺪﻣآ ﯾ ﺞ ﺑ داد نﺎﺸﻧ ﯿ
ﻦ ﻟﻮﺗ ﺎﺑ عﺎﻔﺗرا ﯿ
ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ) نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ /01
0
<
ﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار (P ﯽ
راد ي .دراد دﻮﺟو ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﻪﻘﺒﻃ رد نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ 1500
- 1800 و 2300 - 2600 ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ .
ﯽ ﻮﺗ نا رد
درﻮﻣ ﻊﺗاﺮﻣ ﻦﯾا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ هدﺎﻔﺘﺳا
داد راﺮﻗ .
هژاو ﺎﻫ ي ﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
،عﺎﻔﺗرا ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ور ي ﻣز ﯿ
،ﻦ لﺎﺨﻠﺧ ﻊﺗاﺮﻣ
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ) ﺺﻟﺎﺧ ANPP1 ( ﯾ ﮏ و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺳﻮﮐا ﻢﻬﻣ ﯿ ﻢﺘﺴ ﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯿﺮ
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ ) دراد راﺮﻗ Zhang
و
،نارﺎﮑﻤﻫ (.2011
ﺳﻮﮐا ﯿ ﻢﺘﺴ ﻧﺎﺘﺴﻫﻮﮐ ﯽ ﺳﺎﺴﺣ و ﺖﯿ ﺳآ ﯿ ﺐ ﺬﭘ ﯾﺮ يﺪﯾﺪﺷ ي ﻼﺑ ﻪﺑ
ﯾﺎ ي ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ ﻐﺗ و ﯿﯿ تاﺮ اﻮﻫ و بآ ﯽﯾ ﺪﻧراد ؛
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ
،ﻦ ﻌﺗ ﯿﯿ ﻦ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺺﻟﺎﺧ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﻫراﺰﻔﻠﻋ
اﺮﺑ ي ﻠﻗا تﻼﻣﺎﻌﺗ كرد ﯿ
ﻤ ﯽ اﺮﺑ ي ﺳﻮﮐا ﯿ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ي ﻧﺎﺘﺴﻫﻮﮐ ﯽ ﺣ ﯿ ﺗﺎ ﯽ
) ﺖﺳا ،نارﺎﮑﻤﻫ وHan
(.2013 دوﺪﺣ ﻂﻘﻓ راﺰﻔﻠﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا ﮏﯾ رد ﺪﺻرد20
ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ﯽﻟو ﺖﺳا نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ
دوﺪﺣ ﺎﺗ ﺪﻧردﺎﻗ داﺪﻌﺗ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﮐ نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ .ﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ار ﻞﮐ سﺎﻣﻮﯿﺑ ﺪﺻرد90
ﻢﻫ نﺎﻣز ﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ راﻮﺧ ﻒﻠﻋ نارﻮﻧﺎﺟ ﺎﺑ ﻪﺘﻓﺎ
ﺪﻧا
زﺎﯿﻧ درﻮﻣ ﻪﻓﻮﻠﻋ نآ
ﺎﻫ ار ﻣﺄﺗ ﯿ ﻦ ﻣ ﯽ ) ﺪﻨﮐ Wheeler و
نارﺎﮑﻤﻫ ، .(1982 ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺑ يدﺎﯾز نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺛﺄﺗ
ﯿﺮ ﻓاﺮﮔﻮﯾﺰﯿﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﮑﯿ
نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﺺﻟﺎﺧ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ يور عﺎﻔﺗرا صﻮﺼﺨﺑ ﻪﺘﺧادﺮﭘ
ﺪﻧا هرﺎﺷا نﺎﻧآ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﮐ ﻣ
ﯽ دﻮﺷ . Perez و Frangi ) رد (2000
ﯽﯾﺎﯾﻮﭘ ﯽﺳرﺮﺑ ز
ﯾ ﺖﺴ هدﻮﺗ ﻣﺪﻨﮔ نﺎﯿ داﺮﮔ داﺪﺘﻣا رد ﯾ
نﺎ رد عﺎﻔﺗرا ﻪﻘﻄﻨﻣ
Pampa ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ عﺎﻔﺗرا ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺪﻨﺘﺷاد رﺎﻬﻇا
ﺶﯾاﺰﻓا نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﺺﻟﺎﺧ ﻣ
ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ . ) نارﺎﮑﻤﻫ وHan رد (2013
زﺎﺴﻟﺪﻣ ي ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧ
ﺎﻫراﺰﻔﻠﻋ داﺪﺘﻣا رد بآ فﺮﺼﻣ و
داﺮﮔ ﯾ نﺎ ﻋﺎﻔﺗرا ﯽ ﻮﮐ ه يﺎﻫ Tianshan ﻟﺎﻤﺷ
ﺎﺗ نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ ﯽ ﺶﻫﺎﮐ ﺲﭙﺳ و ﺶﯾاﺰﻓا يﺮﺘﻣ 1600
ﻣ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ و هداﺰﻨﺴﺣ . ) نارﺎﮑﻤﻫ
ﯽﺳرﺮﺑ رد (1396 ﺮﺛا رد ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﺘﺴﭘ ﻞﻣاﻮﻋ ﯽ
ﺪﻨﻠﺑو ي نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﯽﻧﺎﺘﺴﻫﻮﮐ ﻊﺗاﺮﻣ رد
ﻦﯿﻤﻧ ﯽﻋﺎﻔﺗرا تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺷاد نﺎﯿﺑ ﺛﺄﺗ نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺮﺑ
ﯿ ﺮ ي ﺖﺷاﺪﻧ ) نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ . رد (1397
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺑ ﻪﻄﺑار ﯿ ﻦ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ﺻﻮﺼﺧ ﺎﺑ ﻊﺗﺮﻣ ﯿ
تﺎ ﻓ ﯿﺰ ﯾ ﻓاﺮﮔﻮ ﯿ ﮑ ﯽ ﻫ ﻊﺗاﺮﻣ رد ﯿ
ﺮ ﺑدرا نﺎﺘﺳا رﻮﺌﻧ و ﯿ
ﻞ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ ﻟﻮﺗ
ﯿ ﺪ ﮔ ﻣﺪﻨ ﯿ نﺎ ﻪﻄﺑار عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ
ﻘﺘﺴﻣ ﯿ ﻢ .دراد ﻪﯾﺬﻐﺗ رد نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﺖﯿﻤﻫا ماد
ﺎﻫ ) تﺎﻧاﻮﯿﺣ و wheeler
و ،نارﺎﮑﻤﻫ ﺐﯿﺳﺮﺗ رد نآ ﻢﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و (1982
) ﻦﺑﺮﮐ ،FAO ﯽﺳرﺮﺑ تروﺮﺿ ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻋﺎﻔﺗرا رد ماد ياﺮﭼ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و (2010
ﻟﻮﺗ ﺮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺮﺛا ﯿ
ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ
ﻣﺪﻨﮔ ﯿ نﺎ ﻓوﺮﭘ رد ﯿ ﻞ ﻋﺎﻔﺗرا ﯽ نزوا لﺰﻗ - ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا رد لﺎﺨﻠﺧ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ غاد قآ هﺪﯾدﺮﮔ ،ﺖﺳا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا فﺪﻫ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﮐ
.ﺖﺳا
داﻮﻣ و شور ﺎﻫ
تﺎﺼﺨﺸﻣ ﯽﻣﻮﻤﻋ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ
ﯽﻧﺎﺘﺴﻫﻮﮐ ﻊﺗاﺮﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﻞﯿﻓوﺮﭘ
لﺰﻗ نزوا - غاد قآ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ رد ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ،لﺎﺨﻠﺧ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ
´
°17 ﺎﺗ37
´
°24 و ﯽﻟﺎﻤﺷ 37
´
°16 ﺎﺗ47
´
°39 ﯽﻗﺮﺷ48 درﻮﻣ ﺳرﺮﺑ ) ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽ ﻞﮑﺷ
ﯽﻣﻮﻗر لﺪﻣ ﻪﺸﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .(1
ﺎﯾرد ﺢﻄﺳ زا عﺎﻔﺗرا ﻞﻗاﺪﺣ ،عﺎﻔﺗرا نآ عﺎﻔﺗرا ﺮﺜﮐاﺪﺣ و ﺮﺘﻣ670
.ﺖﺳا ﺎﯾرد ﺢﻄﺳ زا ﺮﺘﻣ3221
1Aboveground Net Primary Production
1ﻞﮑﺷ . ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ رد ﺢﻄﺳ
،رﻮﺸﮐ نﺎﺘﺳا ﻊﯾزﻮﺗ و ﻞﯿﺑدرا هﺎﮕﺸﯾور
بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻫ هﺪﺷ
ﻖﯿﻘﺤﺗ شور
ﻦﯿﯿﻌﺗ هﺎﮕﺸﯾور ﮏﯾ ﻞﯿﻓوﺮﭘ ﺮﻫ رد ﻪﮐ ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﻞﯿﻓوﺮﭘ ﺖﻔﻫ ﯽﺳﺮﺘﺳد هدﺎﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ) ﺪﺷ ﻞﮑﺷ ﺖﮑﺴﻧاﺮﺗ ﻪﺳ ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﺖﯾﺎﺳ ﺮﻫ رد .(1 ﻪﻠﺻﺎﻓﺎﺑ
ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ،ﯽﻓدﺎﺼﺗ لوا ﺖﮑﺴﻧاﺮﺗ ﻞﺤﻣ ﻪﮐ ﻢﻫ زا يﺮﺘﻣ 50 ترﻮﺻ
ﺖﮑﺴﻧاﺮﺗ ﮏﯿﺗﺎﻤﺘﺴﯿﺳ داﺪﻌﺗ ﺖﮑﺴﻧاﺮﺗ ﺮﻫ رد .ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا فﺮﻌﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺢﻄﺳ رد ﺐﯿﺷ ﺮﺑ دﻮﻤﻋ ﺖﻬﺟ رد يﺪﻌﺑ يﺎﻫ
تﻼﭘ10
ﮏﯾ ﻌﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﺖﯾﺎﺳ ﺮﻫ رد) ﯽ ﻞﺻاﻮﻓ ﺎﺑ (تﻼﭘ 30
ﻪﺑ ﻢﻫ زا يﺮﺘﻣ 10 رد ﻦﯾزﻮﺗ و ﻊﻄﻗ شور
هﺎﻣدادﺮﺧ ﺖﺷادﺮﺑ1397
ﺪﯾدﺮﮔ
) تﻼﭘ داﺪﻌﺗ و دﺎﻌﺑا .(تﻼﭘ210 ترﻮﺻ ﯽﻠﺒﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و زﺎﯿﻧدرﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ و ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺎﻫ
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ) ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﺘﻓﺮﮔ عراز ؛1392
،يرﺎﺼﺣ ﯽﯾازﺮﯿﻣ ؛1391
،ﺪﻧﻮﯿﺳﻮﻣ .(1395
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺰﺠﺗ ﯾﻪ ﻠﺤﺗو ﯿ ﻞ هداد مﺮﻧ زاﺎﻫ راﺰﻓا SPSS17.0 هداد ندﻮﺑ لﺎﻣﺮﻧ زا نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺖﻬﺟ
فوﺮﮔﻮﻤﻠﮐ نﻮﻣزآ ،ﺎﻫ -
فﻮﻧﺮﯿﻤﺳا
1
هداد ندﻮﺑ لﺎﻣﺮﻧ ﺮﯿﻏ ترﻮﺻ رد و ﺪﺷ مﺎﺠﻧا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﺎﻫ
لﺎﻣﺮﻧLn .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يزﺎﺳ ﺲﭙﺳ
ﺎﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﯿﻐﺘﻣ راﺪﻘﻣ طﺎﺒﺗرا
ﻣ طﺎﺒﺗرا نﺎﯿﺑ لوﺪﺟ .ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ هﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ) ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﯿﻐﺘ
ﻪﺑ (عﺎﻔﺗرا) ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ يور زا (نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ لواﺪﺟ ترﻮﺻ
و1 2 .ﺖﺳا هدﻮﺑ
ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺰﺠﺗ ﯾﻪ راو ﯾ ﺲﻧﺎ ) ANOVA ،(
ﯽﺳرﺮﺑ ﻣﯿ ناﺰ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻋﺎﻔﺗرا ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﺒﻃ رد ﯽ
ﺑ ﻪﮐ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ و ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯿ
ﻦ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ
ﻋﺎﻔﺗرا ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﺒﻃ ﯽ
ﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﯽ
راد ﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد ﯿ
نﺎﻨ لوﺪﺟ) دراد دﻮﺟو ﺪﺻرد95 (.1
لوﺪﺟ ساﺮﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ :1 ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﺒﻃ رد ﺎﻫ
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺒﻨﻣ
تﺎﻌﺑﺮﻣ عﻮﻤﺠﻣ
يدازآ ﻪﺟرد
تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
F Sig
نورد ﻫوﺮﮔ ﯽ /194 14837 6
/866 2472 /056
21 0
ﯽﻫوﺮﮔ ﻦﯿﺑ
/328 23841 203 /4455
117
ﻞﮐ /521 38678 209
لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ ﻦﮑﻧاد نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ 2
ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ رد نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﮐ دﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ 2300
- 2600 و 1500 - 1800 ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﻪﻘﺒﻃ رد و ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ار راﺪﻘﻣ 600
- 900 .ﺖﺳا هدﻮﺑ تﺎﻘﺒﻃ ﺮﯾﺎﺳ زا ﺮﺘﻤﮐ
. لوﺪﺟ 2 ﺎﻘﻣ . ﯾ ﻪﺴ ﻣ ﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ دﺎﻘﻣ ﯾﺮ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ور ي ﻣز ﯿ ﻦ مﺮﻓ ور ﯾ ﺸ ﯽ نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﺒﻃ رد ﯽﻋﺎﻔﺗرا
ﻞﻣاﻮﻋ تﺎﻘﺒﻃ
داﺪﻌﺗ ﺖﮑﺴﻧاﺮﺗ داﺪﻌﺗ
تﻼﭘ فاﺮﺤﻧا و تﺎﻘﺒﻃ ﻂﺳﻮﺘﻣ
رﺎﯿﻌﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ زا يﺎﻄﺧ و ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
) نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ kg/ha
(
عﺎﻔﺗرا
) (M -600
900 3
30 /96
±6 06a
/ 49 883
/ 5
d± 22 / 44
-900 1200 3
30 /17
±16 20b
/ 961 80
/ 16
b± 88 / 104
-1200 1500 3
30 /31
±7 73c
/ 99 1293
/ 24
c± 81 / 188
-1500 1800 3
30 /79
±13 13d
/ 1614 50
/ 33
a± 83 / 282
-1800 2000 3
30 87
/9
± 90e
/ 1864 46
/ 11
cd± 73 / 96
1Kolmogorov–Smirnov
-2000 2300 3
30 69
/7
± 60f
/ 2162 64
/ 16
cd± 55 / 95
-2300 2600 3
30 48
/9
± 20g
/ 2375 05
/ 17
a± 68 / 256
،a وb وc وd وe وf ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ،ﻒﯾدر ﺮﻫ رد توﺎﻔﺘﻣ فوﺮﺣ :g .ﺖﺳا راد
ﻪﻘﺒﻃ ﺎﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار فوﺮﺣ ﻦﯾا زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ ﯽﻔﯾدر ﺮﻫ :cd ﻪﮐ يا
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ،دراد ار فوﺮﺣ ﻦﯾا .ﺪﻧراﺪﻧ راد
ﻪﺠﯿﺘﻧ و ﺚﺤﺑ يﺮﯿﮔ
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ) عﺎﻔﺗرا
- 600 يﺮﺘﻣ1800
( نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﺶﯾاﺰﻓا ﻣ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ زا راﺪﻘﻣ ﻦﯾا ﺲﭙﺳ -1800
زا و ﻪﺘﺷاد ﯽﺳﻮﺴﺤﻣ ﯽﺸﻫﺎﮐ ﺪﻧور يﺮﺘﻣ2300 - 2300
هرﺎﺑود يﺮﺘﻣ 2600
ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺪﻧور ﻣ
ﯽ ﮔﯿ دﺮ . Munkhtsetseg ) نارﺎﮑﻤﻫ و
ار نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا (2007 ﺘﻧرد
ﯿ ﻪﺠ ﻪﮐ ﺎﻣد و ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا
ﻣاﻮﻋ ﻦﯾا دﻮﺧ ﻞ ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﯿ ﺮ ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد ،ﺪﻨﺘﺴﻫ عﺎﻔﺗرا ﺶﯾاﺰﻓا .
Mueen Qamer ) نارﺎﮑﻤﻫ و
ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا (2016
.ﺖﺳا هدﺮﮐ نﺎﯿﺑ نﺎﺘﺴﮐﺎﭘ ﻊﺗاﺮﻣ رد ار عﺎﻔﺗرا ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ و ﯽﺘﻤﻌﻧ رﻮﭘ
) نارﺎﮑﻤﻫ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ (1396
نﺎﯿﺑ ار عﺎﻔﺗرا ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ هدﺮﮐ
ﺪﻧا و هرﺎﺷا هدﺮﮐ ﺪﻧا زا ﺮﺘﺸﯿﺑ عﺎﻔﺗرا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ .ﺖﺳا يﺮﺘﻣ 2500
) نارﺎﮑﻤﻫ و هداﺰﻨﺴﺣ فﻼﺘﺧا عﺎﻔﺗرا ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺛا رد نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد (1396
ﻨﻌﻣ ﯽ راد ﺮﮐذ ي هدﺮﮑﻧ ﺪﻧا ﻪﮐ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﻢﮐ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ ار نآ ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا ﻞﯿﻟد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ
نﺎﯿﺑ دﻮﺧ هدﺮﮐ
ﺪﻧا ) نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ . رد ﺰﯿﻧ (1396
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻪﻄﺑار
ﺑﯿ ﻦ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ﺻﻮﺼﺧ ﺎﺑ ﻊﺗﺮﻣ ﯿ
تﺎ ﻓ ﯿ ﺰﯾ ﻓاﺮﮔﻮ ﯿ ﮑ ﯽ ﻫ ﻊﺗاﺮﻣ رد ﯿ ﺮ ﺑدرا نﺎﺘﺳا رﻮﺌﻧ و ﯿ
شراﺰﮔ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺰﯿﻧﻞ هدﺮﮐ
ﺪﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ .
ﯽﻋﺎﻔﺗرا تﺎﻘﺒﻃ رد ﻪﯿﻟوا - 1800
اﺮﭼ ضﺮﻌﻣ رد ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ2300 ﺖﺴﻫ
ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻔﯾﺮﺷ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ مﺎﮕﻨﻫدوز ياﺮﭼ ﺮﺛا رد
) نارﺎﮑﻤﻫ و رد (1396
ﺎﭘ ﯾ ﺶ ﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻧ ﻊﺗاﺮﻣ ﯿ ﻪﻤ ﭙﺘﺳا ﯽ ﺑدرا نﺎﺘﺳا ﯿ
ﻞ :يدرﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ) (لﺎﺨﻠﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ غاد قآ ﻊﺗاﺮﻣ
ﺰﯿﻧ
نآ ﻪﺑ هرﺎﺷا هدﺮﮐ ﺪﻧا ﯽﻣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ . ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻘﻧ عﺎﻔﺗرا ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ دﺮﮐ نﺎﯿﺑ ناﻮﺗ
د يراد نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ ﻪﯿﻟوا ﺪﯿﻟﻮﺗ ر
ﻪﺑ ياﺮﺑ ﯽﻟو دراد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻂﺑاور ندروآ ﺖﺳد
هﺮﯿﻏ و ﯽﮐﺎﺧ و ﯽﻤﯿﻠﻗا و ﯽﮑﯿﻓاﺮﮔﻮﯾﺰﯿﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﯾﺎﺳ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ ﺮﺗ ﺖﺴﻫ
) ،نارﺎﮑﻤﻫ و رﺎﺼﻧﻻاﺮﺑﺎﺟ
؛ 1395 نارﺎﮑﻤﻫ و Hsu
، (2012 ﯽﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ . رد ﺪﻧاﻮﺗ
ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ﺐﯿﺳﺮﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ يﺪﻌﺑ ي
ﺮﭼ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﻦﯿﯿﻌﺗ و ﻦﺑﺮﮐ ﻊﺗﺮﻣ يا
هدﺎﻔﺘﺳادرﻮﻣ .دﺮﯿﮔ راﺮﻗ
ﻊﺑﺎﻨﻣ
.1 ﺘﻤﻌﻧ رﻮﭘ .م ،يزردﻮﮔ ،.م ،ﯽﻧﺎﺧﺮﯿﻣا ،.ف ،قﻼﺸﻗ ﻪﭽﻗآ ﯽﯾازﺮﯿﻣ ،.ج ،قرﺎﯿﻧ ﯽﻔﯾﺮﺷ ،.ا ،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ،.ا ،ﯽ .1396
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺷ ،عﺎﻔﺗرا تاﺮﺛا ﯿ
ﺐ ﻓاﺮﻐﺟ تﺎﻬﺟ و ﯿﺎ
ﯽﯾ ﺮﺑ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ هوﺮﮔ ﻪﻓﻮﻠﻋ ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﺑدرا نﺎﺘﺳا رد نﻼﺒﺳ ﻊﺗاﺮﻣ ﯿ
ﻞ نﺎﺑﺎﯿﺑ و ﻊﺗﺮﻣ ،
،ناﺮﯾا )24 :(1 -110 . 125
.2 ،رﺎﺼﻧﻻاﺮﺑﺎﺟ
،.ز ﻧﺎﻬﻔﺻا ﺶﮐﺮﺗ ﯽ
، م
،.
ﺼﺑ ﯿﺮ ي
، م
،.
ﻓﺎﻨﻣرﻮﭘ ﯽ
، س . .1395 ﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا ﯿ
ﻄ ﯽ ﻣ ﺮﺑ ﯿ ناﺰ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﭙﺘﺳا ﻊﺗاﺮﻣ ﻪﻓﻮﻠﻋ ﯽ
ﻧ و ﯿ ﻪﻤ ﭙﺘﺳا ﯽ ﻧ ﯿ ﻪﻤ ﺑﺮﻏ ﯽ
،ﻊﺗﺮﻣ ،نﺎﻬﻔﺻا نﺎﺘﺳا )10
:(3 -314 .302
،.ا ،ﯽﺘﻤﻌﻧرﻮﭘ ،.ك ،ﺪﺠﻣ ﯽﻤﺷﺎﻫ ،.م ،دﺮﻟ راﺪﯿﺑ ،.م ،يﺮﻤﻌﻣ ،.ا ،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ،.ا ،هداﺰﻨﺴﺣ ..3 .1396
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ﺘﺴﭘ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا رد ﯽ
ﺪﻨﻠﺑو ي ﻊﺗاﺮﻣ رد
ﻧﺎﺘﺴﻫﻮﮐ ﯽ ﻤﻧ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﯿ
ﻦ ،يرادﺰﯿﺨﺑآ و ﻊﺗﺮﻣ )70
:(4 -851 .867
عراز .4
،يرﺎﺼﺣ ب .،
،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ا.
،
،ﯽﻤﯿﻈﻋ ف .،
ﯽﻤﺷﺎﻫ
،ﺪﺠﻣ ك .،
،يﺮﻐﺻا ا.
، .1391 ﯽﺳرﺮﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﮐا ﺮﺛﺆﻣ ﺮﺑ ﺶﻨﮐاﺮﭘ Artemisia fragrans رد
ﻪﻨﻣاد ﺎﻫ ي ﯽﺑﻮﻨﺟ
،نﻼﺒﺳ
،ﻊﺗﺮﻣ )8 :(3 -250 . 238
.5 ﺮﺷ ﯾﻔ ﯽ ﻧ ﯿ
،قرﺎ ﻠﻋﺮﻣا ،يداﺮﻤﻫﺎﺷ ؛ﺮﺑﺎﺟ ﯽ
؛ ﻮﻬﻠﻟا ،يرﻮﻧ ﯾ
؛يدﺮ ،ﺖﻟود ،يﺪﻤﺤﻣ ﺎﭘ ،1396
ﯾ ﺶ ﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻧ ﻊﺗاﺮﻣ ﯿ ﻪﻤ ﭙﺘﺳا ﯽ ﺑدرا نﺎﺘﺳا ﯿ ﻞ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ)
لﺎﺳ ،ﻊﺗﺮﻣ ،(لﺎﺨﻠﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ غاد قآ ﻊﺗاﺮﻣ:يدرﻮﻣ ﯾ
،ﻢﻫدزﺎ هرﺎﻤﺷ ﺺﺻ ،3 -293 .283
.ك ،ﺪﺠﻣ ﯽﻤﺷﺎﻫ ؛ ،.م ،دﺮﻟ راﺪﯿﺑ ؛،.م ،يﺮﻤﻌﻣ ،.ف ،ﻮﺟداد ،.ا،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ .6 .1397
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺑ ﻪﻄﺑار ﯿ ﻦ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ﺻﻮﺼﺧ ﺎﺑ ﻊﺗﺮﻣ ﯿ
تﺎ ﻓ ﯿ ﺰﯾ ﻓاﺮﮔﻮ ﯿ ﮑ ﯽ ﻫ ﻊﺗاﺮﻣ رد ﯿﺮ و
ﺑدرا نﺎﺘﺳا رﻮﺌﻧ ﯿ
ﻞ ،ﻊﺗﺮﻣ . )12 :(1 -73 . 88
،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ..7 ا.
، ﯽﻔﯾﺮﺷ
،قرﺎﯿﻧ ج.
، نﺎﯾوﺎﮐ
،رﻮﭘ ﻒﻟا .،
ﮏﻠﻣ
،رﻮﭘ ب .،
ﯽﯾازﺮﯿﻣ ﻪﭽﻗآ
،قﻼﺸﻗ
،ف .1392 ﯽﺳرﺮﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﮏﯾژﻮﻟﻮﮐا ﻪﻧﻮﮔ Festuca ovina L
رد ﻊﺗاﺮﻣ بﻮﻨﺟ ﯽﻗﺮﺷ نﻼﺒﺳ . ﻊﺗﺮﻣ و نﺎﺑﺎﯿﺑ
،ناﺮﯾا )20 (،2 -396 . 379
.ك ،ﺪﺠﻣ ﯽﻤﺷﺎﻫ ؛ ،.م ،دﺮﻟ راﺪﯿﺑ ؛،.م ،يﺮﻤﻌﻣ ،.ف ،ﻮﺟداد ،.ا،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ.8 .1397
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺑ ﻪﻄﺑار ﯿ ﻦ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻟوا ﯿ ﻪ ﺻﻮﺼﺧ ﺎﺑ ﻊﺗﺮﻣ ﯿ
تﺎ ﻓ ﯿ ﺰﯾ ﻓاﺮﮔﻮ ﯿ ﮑ ﯽ ﻫ ﻊﺗاﺮﻣ رد ﯿﺮ و
ﺑدرا نﺎﺘﺳا رﻮﺌﻧ ﯿ
ﻞ ،ﻊﺗﺮﻣ . )12 :(1 -73 .88
. 9 ﯽﯾازﺮﯿﻣ ﯽﺳﻮﻣ
،ﺪﻧو ا.
،
،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ا.
، عراز
،ﯽﮐﻮﻫﺎﭼ م .،
ناﻮﯿﮐ
،ﻮﺠﻬﺑ ف .،
،يﺪﯿﻔﺳ
،ك .1395 ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺮﺛﺆﻣ ﺮﺑ ﺶﻨﮐاﺮﭘ ﻪﻧﻮﮔ Prangos ferulacea
Lindl . رد ﻊﺗاﺮﻣ نﺎﺘﺳا ﻞﯿﺑدرا .
،ﻊﺗﺮﻣ )10 (:2 -203 . 191
10. FAO. 2010. Challenges and opportunities for carbon sequestration in grassland systems. A technical report on grassland management and climate change mitigation. Rome Food and gricultural Organization .
11. Han, Q., Luo, G.P, Li, C.H.F, Ye, H., Chen, Y.L. 2013. Modeling grassland net primary productivity and water-use efficiency along an elevational gradient of the Northern Tianshan Mountains. Arid Land, 5(3):
354–365 .
12. Hsu, JS. Powell, J., Adler, P.B. 2012. Sensitivity of mean annual primary production to Precipitation. Global Change Biology, 18: 2246–2255.
13. Mueen Qamer, F., Xi, C., Abass, S., Murty, M.S.R., Ning, W, Anming, B. (2016). An assessment of productivity patterns of grass-dominated rangeland in the Hindu Kush Karakoram Region, Pakistan.
Sustainability, 8: 1-15.
14. Munkhtsetseg, E., R. Kimura., J. Wang., Shinoda, M. 2007. Pasture yield response to precipitation and high temperature in Mongolia. Journal of Arid Environment, 70: 94-110.
15. Perez, CA and Frangi, GL. 2000. Grassland Biomass Dynamics along an Altitudinal Gradient in the Pampa.
Range Management, 53 (5): 518-528 .
16. Wheeler, D.J.B., Jacobs, S.M.L., Whalley, R.D.B. 1982. Grasses of New South Wales. The university of New England Armidale Australia .
17. Zhang, M., Lal, L., Zhao, Y., Jiang, W., Chen, W., 2016. Estimating net primary production of natural grassland and its spatio-temporal distribution in China. Science of the Total Environment, 553: 184–195 .
The effect of elevation on the primary production of Grass in Ghezelozan-
Aghdagh heights of Ardebil province
Adel lotfi*1, Ardavan Ghorbani2, Mehdi Moameri3, Ali Teymor Zade4, Maryam Molayi5
Student M.Sc. in Range Management, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran .
Email: [email protected]
Associate Professor, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
.
Assistant Professor, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran .
Assistant Professor, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
.
Student Ph.D in Range Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
.
Abstract
The purpose of this study was to investigate the effect of elevation on the primary production of Grass in Ghezelozan- Aghdagh elevations in Khalkhal county in
Ardabil province. To determine the primary production, harvesting method was used at the surface of 1 m2 plot (total of 210 plots) at an elevation range of 600- 2600 meters. The relationship between elevation and net production of grass was analyzed by analysis of variance and the mean of production in altitude classes was obtained. The results showed that there is a significant relationship between elevation with net production of grass (P <0.01). The highest mean production was observed in the altitudes of 1500- 1800 and 2300- 2600.
Keywords: elevation, primary production, Khalkhal rangelands.
