дефекты. Предполагается, что в составе нанодефекта есть элементы матрицы: Y, Al, O, точечные дефекты: центр свечения – Се, антидефекты, вакансии, ионы в междоузлиях.
Тогда различие в формах полос люминесценции и возбуждения люминофоров разной предыстории может быть объяснено тем, что в зависимости от технологии, технологических режимов синтеза в кристаллах люминофора формируются нанодефекты различной структуры и состава.
Список использованных источников
1.Shao Q. Y., Shao Q. Y., Li H. J., Dong Y., Jiang J. Q., Liang C., He J. H. // Alloy J..
Temperature-dependent photoluminescence studies on Y2.93-xLnxAl5O12:Ce0.07 (Ln=Gd, La) phosphors for white LEDs application . Journal of Alloys and Compounds. Volume 498, Issue 2, 2010, P. 199-202/
2.Dorenbos P. Electronic structure and optical properties of the lanthanide activated RE3 (Al1-xGax)5O12 (RE=Gd, Y, Lu) garnet compounds. Journal of Luminescence – 2013. – Vol. 134. – P. 310–318.
3.Асатрян Г.Р., Крамущенко Д.Д., Успенская Ю.А., Баранов П.Г., Петросян А.Г.
Семейство парамагнитных центров ионов Ce3+ в иттрий-алюминиевом гранате. Физика твердого тела, 2014, том 56, вып. 6. 1106-1111.
4.Lisitsyna L.A., Lisitsyn V. M.. Composition Nanodefects in Doped Lithium Fluoride Crystals. Physics of the Solid State, 2013, Vol. 55, No. 11, pp. 2297–2303.
5.Lisitsyn V. M., DValiev. T., Tupitsyna I. A. et. al., Effect of particle size and morphology on the properties of luminescence in ZnWO4V. Journal of Luminescence – 2014.-Vol.153.-Р.130–
135
6.Лисицына Л.А. Олешко В.И., В.М. Лисицын, С.Н. Путинцева Кинетические параметры уранового свечения в кристалле LiF // Изв. ТПУ. – 2007. –T. 311 – C. 69–74.
ӘОК 538.915
БАЯУ БУЛАНУ ӘДІСІ АРҚЫЛЫ ӚСІРІЛГЕН Na2SO4 КРИСТАЛЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЛЮМИНЕСЦЕНЦИЯСЫ
Амангельдинов Алем Ардакҧлы1, Муртазин Әсет Р
усланҧлы
2 [email protected]1Л.Н. Гумилев ат. ЕҰУ магистранты, Нұр-Сұлтан, Қазақстан
2Л.Н. Гумилев ат. ЕҰУ докторанты,Нұр-Сұлтан, Қазақстан Ғылыми жетекшісі – Салиходжа Ж.М.
Кіріспе
Сілтілі және сілтілі жер металл сульфаттарында радиациялық ақаулардың түзілу процесстерінің зерттелуі олардың дозиметрлер, сцинтилляторлар және люминофорлар ретінде қолдануымен байланысты. Мысал ретінде, сирек кездесетін элемент қосылған натрий сульфатының кристалдары термолюминесценттік дозиметрлер ретінде қолданылады[1].
Сілтілі және сілтілі жер металл сульфаттарында кристалдық құрылымды түзуші бӛлшектер ионды-коваленттік байланысқа ие. Металл иондары мен оксианионды топтар (сульфаттар) арасында иондық байланыс, ал оксианионды топ ішінде тӛрт оттегі атомдары мен бір күкірт атомы коваленттік байланыспен байланысады. Күкірт атомы тетраэдрлік пирамиданың ортасында, ал пирамида шыңдарында оттегі атомдары орналасады. Рентген құрылымдық талдау мәліметтері бойынша[2], сілтілі метал сульфаттарында анионды комплекс 𝑆𝑂 дұрыс тетраэдрлік құрылымға ие.
Натрий сульфаты ромбты кристалдық жүйеге және Fddd кеңістікті топқа жататын бейорганикалық қосылыс, табиғатта мирабилит, глауберит және тенардит минералдар
, 1– . Na2SO4
[3].
1- – Na2SO4 3D [3]
[4] ( ) Na2SO4
ң , 2– . Na2SO4
.
2- – Na2SO4 ң [4]
[5] .
, ң ң , , ,
, . ң
ң , ң
.
- ң
[6-8]:
(1)
(2)
ң - ң .
ң .
ң Na2SO4 ң 300
5,9-6,2 .
і і і Na2SO4 і і і
Na2SO4
. 40°C-
, 10°C-
. ң
1- [9].
1-
ң ң [9]
, °C 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 00 , /100 ,9 ,7 4,3 0,8 7,8 7 5,3 4,5 3,7 2,7
4 2,5
Na2SO4 ( ) 40°C
Na2SO4·10H2O , .
Na2SO4·10H2O ң
Sartorius 40°C MI0102003
5 Inch LED Hotplate .
( ): 200 85 ң .
Na2SO4 3a-
. 3b
3c , 9 7 4 . Na2SO4
.
3- a – Na2SO4 , b c –
ң
Na2SO4
Na2SO4 ң
SOLAR CM2203
, , 300 .
OriginPro 8 ң .
a) b) c)
4- –300 6,2 (200 )
Na2SO4 ң
4- 300 6,2 (200 )
Na2SO4 ң . 4- 4
3 .
5- –300 5,9 (210 )
Na2SO4 ң
5- 300 5,9 (210 )
Na2SO4 ң . , 3,72
3 . Na2SO4
ң ң 4b 5b
.
6- Na2SO4 ң 3,88 (320 ) 300 -
. ң 3,88 5,1-6,2
.
6- – Na2SO4 ң 3,88 (320 ) 300 -
7- Na2SO4 ң 3 (415 ) 300 -
. ң 3
5,1 .
, Na2SO4 3 3,7-4,1
5,1-6,2 .
5,1 Na2SO4 ң
ң .
7- – Na2SO4 ң 3 (415 ) 300 -
Ԕɨɪɵɬɵɧɞɵ
, 9 7 4 Na2SO4
. Na2SO4 3 3,7-4,1
5,1-6,2
. Na2SO4 ң
, Na2SO4 ң ң 5,1 -
.
і і і
1.Rowlands A.P, Tyagi A.K., Karali T., Townsend P.D., Spectrally Resolved Luminescence of Undoped and Dy3+ Doped Na2SO4 //Radiat. Prot. Dosim. 100 (2002) 55–60.
2. . . . .- .: ., 1950. –781 .
3.Aierken Sidike, Rahman Abu Zayed Mohammad Saliqur, Jui-Yang He, K. Atobe, N.
Yamashita, Photoluminescence properties of thenardite activated with Eu //J. Lumin. 129, 1271 (2009).
4.Palanisamy Saritha, Seshathri Barathan, Ganesan Sivakuma. Growth and Analysis of Urea Thiourea Sodium Sulphate Crystal, Journal of Applied Physics, Volume 4, Issue 4 (Sep. - Oct.
2013), PP 38-41.
5.Höjer. G., Meza-Höjer S.,. Hernández de Pedrero G. A CNDO Study of the Electronic Structure of Oxyanions with X = Si, P, S, Cl, Ge, As, Se, and Br. //Chem. Phys. Lett., 1976, vol. 37, no. 2, pp. 301–306.
6.Danby R.J., Boas J.F., Calvert R.L., Pilbrow J.. ESR of Thermoluminescent centers in CaSO4 single crystals // J. Phys.C: Solid State Phys. – 1982. – Vol.15. – P. 2483–2493.
7.Byberg I.R. O- detected by ESR as a primary electron–excess detects in irradiated K2SO4 // J. Chem. Phys. –1986. – Vol. 84, II, – P. 6083–6085.
8.Andrievskii B.V., Kurliak V.Y., Romaniyuk N. ., Ursul Z. . Spektry otrazhenya i opticheskie postoiyannye monokrystallov sulfata kaliya v oblasti 4-22 eV. // ptika i spektroskopia.
– 1989. – . 66, № 3. – P. 623–628.
9.https://ru.crystalls.info/.
548.4:539.12.04:51.72
n- CO3O4
, ,
˗ ., .
PBE[1].
56- .
, 1
: 550 ,
k- 0.2 -1 [2]. k-
- . 60 k- ,
24 - .
, . (Bader),
[3].
8 -
Co2+ 16d- Co3+, O2-
32 - ,
[4].
.
,
.
- 1, 2, 4 8N 32(O + N) . (
),
