3851 ӘОЖ 338.484
ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТУРИЗМ ИНДУСТРИЯСЫНЫҢ ӨҢІРЛІК ЭКОНОМИКАНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ
Саньязова Айгерим Кайраткызы [email protected]
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, «Туризм» мамандығының 1 курс студенті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан
Ғылыми жетекшісі – Каратаев Дидар Даутович
2017 жылы әлемдік жалпы ішкі өнімнің 10,4% туризм саласына тиесілі болды және жаңа жұмыс орындарының әрбір бесіншісі осы салада ашылған болатын [1]. Яғни, индустрия аса қарқынды түрде дамып, дүниежүзілік деңгейде экономикаға ықпал етуде.
Дүниежүзілік Экономикалық Форум әр 2 жыл сайын саяхат және туризм салаларының бәсекеге қабілеттілігіне баға беретін есептемені жариялайды. Оның соңғысы 2017 жылы жарыққа шыққан. Бұл есептемеде 136 ел зерттелген болса, 2007 жылғы шығарылымда 124 мемлекет есепке алыныпты [2]. Яғни, он жыл арасында тізімге жаңадан 12 ел енгізілген. Бұның өзі соңғы кезде туризм саласына жалпыәлемдік деңгейде көп көңіл бөлінетінін көрсетеді.
Туристердің Қазақстанға қызығуы. Дагмар Шрайбер, экотуризм дамуы бойынша эксперт, өз ойын былай деп білдірді: «Қазақстан өзінің кең әрі азқоныстанған жерімен еуропалық туристер үшін табиғатпен оңаша болу мүмкіндігін ұсынады. Ежелгі тарих, археологиялық қазбалар және ғажап табиғи ландшафтар шетелдік туристердің келуін қамтамасыз ете алады» [3]. Шынымен де, бұндай мүмкіндіктерді дұрыс қолдану туризм дамуына ықпал етеді, себебі Қазақстан аумағындағы әртүрлі тарихи және табиғи ескерткіштер туристер үшін тартымды болып саналады.
Жеке Шығыс Қазақстан облысына тоқталатын болсақ, өңірде туризмнің көптеген түрлерін дамыту үшін мүмкіндіктердің барын және Шығыс Қазақстан әртүрлі туристерді ерекше қызықтыратынын атап өту қажет. Оның ішінде, мысалға, пантымен емдеу туризмнің емдеу-сауықтыру түрін дамытуға жол ашады. Маралдың пантысының қасиеті, ағзаға деген оң, пайдалы әсері шетелдіктердің Шығыс Қазақстан облысына деген қызығушылығын арттырып, өңірді тартымды етеді. 2018 жылдың шілде айында Қытай Халық Республикасының Туризм бойынша Мемлекеттік Басқармасының өкілі, Ван Шулиньнің Шығыс Қазақстан облысындағы «Баян» пантымен емдеу орталығына келуі болашақ серіктестікті дамытуды талқылаумен табысты өтті. Оның айтуы бойынша, қытайлық әріптестер мен туристердің бұл салаға деген қызығушылығы бар [4]. Бұндай өңірлік артықшылық шетелдік инвестициялардың құюлуына ықпал етіп, облыстағы туризм индустриясының дамуына серпін береді.
Өңірлік туризмнің даму деңгейі және бұл саланың мүмкіндіктері жоқ емес, бар.
Біріншіден, Қазақстан Республикасының туристік саласын дамытудың 2023 жылға дейінгі тұжырымдамасынан 2016 жылы республикадағы орналастыру орындарының үлкен үлесі (16,5%) Шығыс Қазақстанға тиесілі екенін білуге болады [5]. Бұндай көрсеткіш Шығыс Қазақстан облысында туризмнің даму деңгейі өзге өңірлерге қарағанда, салыстырмалы түрде жоғары болып табылатынын және жергілікті туристік индустрияның мемлекеттік маңызы зор екендігін көрсетеді.
Екіншіден, Шығыс Қазақстан облысының туристерді қабылдай алу мүмкіншілігін жоғары деп бағалауға болады. Өңірлік туризм және сыртқы байланыстар басқармасының ресми интернет қорынан алынған туризм брошюрасы облыстағы туризм индустриясының даму деңгейін сипаттайды. Осы брошюрада берілген 2015 жылғы ақпаратқа сүйенсек,
3852
Шығы і і 22 ың і ы ы [6]. ұ іш
ы і ғ ың шы ы і ә ы ы .
ші ші , ы іші ұ ы ы ғ і ғы ғ і
ы. ұ ы ің ң і ің іші , ші ыңғ ы,
і і ғ ғы ы ы . «Toureast.kz» - ш ы
і і і ұ ы ы ы ы ың ұ ығы, ғ ы, ы ш ы
ы ы ғ ұ ә ы ш і . О ы ың
ы і Шығы ы ы ы ы ы , ы ың
ұ ы ы ы ы ңі і.
і ші , ы , ғ ғ ғ ә ә - ш і
ы ы, Шығы і ы ғ ы:
э я ы , -ш ңғы, ң ә ы , - ы ы , ә - ы ы ә
ғ і [7]. і, ы іші ы ы ы ы, я ы , ғ , ә
э я ы [8]. Мы ы, ы, , і і, ,
ң і -К іші. ы ың і ы ы ың 2023
ы ғ і і ұ ы ы ы ы ғ , « і і» ы ы ің
і і і ы ғ Ш О ғы э я ы і ы ы ы ы і
ы ы. ы, ы ғы і і ә і і ы ы ы ы , ың
ы ың і ә ы і. О ы ш , і
, ңі ің і ы ә , іші ы ,
ң і ғ ы ғ ғ ы.
, і «Шығы ы ы ың э ы і і ші
ы і -ш ы ұ ы ы ғ ы?» ұ ы ы. О ығ
ы ғы і ә і ы ғ ұ ы ә ңі і
і ың ы ші ғ і ы ә і ш ш .
ғ ш ы , і і і ғы ы ы ңі
ғ ы. і і ы і ы ығ шы ы ы ы ші
і і і . EXPO 2017, XXVIII ы ы і і ы
ың і і ы ы [9]. , ұ і -ш , і і , ың
і і ә ы ы ші і і і ұ ы . О ығ ,
ің ы ығ шы ы ң і ә і, яғ ә і Шығы
ы ы ғы я ы ы ы ұ .
і ші , ы ғ ың ә і , ы ғы і і ы ы
3-4 ғ ы ы. ұ ы ы я ғы ұ ы ың ы ші ә і
ы і ы і і і ы ы. Оғ ы і , ың і і і і
ы ә ы і ы.
К і, іш і ы ы ің ы і ы ы ың
і і – ің ы ы ығы. ұ ы 20-80 ың ң ығы ы ұш
і ы ші і ші і і . О ығ , -
И я ә ы ш - 2019 ы ғ ұш ұш
і і і ғ ші ң і і ы ғ ы [10].
О ы ғы і ы ғ ғы ғ і -ш . ы ың
і ы ы ың 2023 ы ғ і і ұ ы ы ы Шығы
ы ы і і . ғ , ә і ң ғ ы ғ .
Шығы ы ы ың ә і і ің ы ы ың ы ш , 2016-2017
ы іші і і і ғы ы ш і ы ші ы
ш і 4 . ң і ы [10]. ұ ұ ы ы ы ы
ы ы і ы ғ ы ғ ы ә і.
2018 ы ың ы ы ы « Invest-2018» ы
ы ы я ы і. ы ғы ы ы ы ,
ы ы ш і і і і ы ы. О ың ы ы 295,2
ң і ұ ы. Ш О ы ы, ың ы ы ш ,
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
3853
і і ш і і ы ы ғы ы ы ү і
ы ы ы і ы ы , ыңғ ы і і і ың ы ы
ңы ы ғы ы і і [8]. ұ ө і үші , і і і ы
үші ы ғ ы ы ы , өңі ің ы ы ығы ы ы.
і ы үші ұ ы ы ы ш . ы і і ы ғ
ғ ұ ы ы Шығы үші ңы ы ы.
Ш , ы ы ш ің ы ш , ың
і ы і ы ы ы ы. Ш үші і і
өш і ің ө і і, ұ ы ың ө і ы ы ы ұ ы ы ы
ы.
ы ы ы ың ы шы ы і ы ың
ңы ы ығы ө ы . ің ы ы ш , ы
і ы ы ы ғ [8].
ө і і і і і ғ ы і ы ы ы
ы ы ғ ы і ү і ы ы , ы ы
ы ы ы . үші ы ү і і і.
Қ ы і і і
1. The World Travel & Tourism Council 2018 [Э ы ]. – Кі і і:
https://www.wttc.org/about/media-centre/press-releases/press-releases/2018/one-in-five-of-all- new-jobs-created-globally-in-2017-are-attributable-to-travel-and-tourism/
2. Roberto . World Economic Forum: The Travel & Tourism Competitiveness Report 2017. [Э ы ]. – Кі і і://http://ev.am/sites/default/files/WEF_TTCR_2017.pdf
3. М . К ы . 29.09.2011.
[Э ы ]. – Кі і і://https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=31059517
4. К ы . 25.07.2018 [Э ы ].
– Кі і і: http://toureast.kz/article/view?slug=kitajcy-proavlaut-interes-k-patnovoj- produkcii
5. ы ың і ы ы ың 2023 ы ғ і і
ұ ы ы ы і ы. 2017. 1- ө і [Э ы ]. – Кі і і:
http://adilet.zan.kz/kaz/docs/P1700000406
6. К К
ы «KITF 2017» [Э ы ]. – Кі і і:
http://toureast.gov.kz/ru/kontent-sajta/novosti/2018/04/25/turistskij-potenczial-vko/
7. И . . ы К . 18.03.2015
[Э ы ]. – Кі і і: https://yvision.kz/post/482773
8. М A. К . «
ФЦ ». 18.11.2016 [Э ы ]. – Кі і і: https://www.facebook.com/pg/ - - - ФЦ -1766906830206584/posts/
9. К ы ш [Э ы ]. –
Кі і і: http://toureast.kz/article/view?slug=v-vko-nagrady-v-sfere-turizma-nasli-svoih- pobeditelej
10. ы ың ы ы ың ы шы ы ө ө і. 23.01.2019 [Э ы ]. – Кі і і: http://egemen.kz/article/180950-elbasynynh-zhastar- zhylynynh-saltanatty-ashyluynda-soeylegen-soezi
338.38
Ұ - Ұ А ҚА А Ы А Ы А Ы А ЫҚ Ы А А Ы ЫҢ А Ы
я ,
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
