Көптеген ата-бабаларымыздың бес жасында жылқы жылында ойнап, 14-15 жасында ерлікті армандап, 20-25 жасында елін аман алып қалу үшін жанын пида еткені де сондықтан. Адам затты, олардың арасындағы қарым-қатынасты сөздің көмегінсіз, тек қиял арқылы ғана есте сақтай алмас еді» (Казахская философия XV-XVIII век. А., 1996) 34 «Америкаландыру және еуропаландыру» біздің жолымыз емес, ескішіл, фанатизм, қайтып келмейтін көшпенділікке құмар болу орынсыз.
ҚАЗАҚ ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ТАРИХИ ТИПТЕРІ
ҚАЗАҚ ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ МИФОЛОГИЯЛЫҚ ДӘУІРІ
Үндістандағы буддистік тақуа адамдарды санскрит тілінде «шраман» деп атаған, ал барлық діни құбылыстарды үнділердің әсерімен түсіндіруге мүдделі шығыстанушылар шраман мен шаман сөздерінің ұқсастығына сүйене отырып, бақсылардың шрамандар ізбасарлары екенін анықтады. ІІІ ғасырдағы жазба құжаттарда ғана кездесетінін атап өтіп, адамзат қоғамы дамуының ежелгі кезеңдерінде қалыптаса бастаған шамандық басқа да ежелгі діни нанымдармен қатар дамып, қоғамдық санада аз рөл атқарды деп есептейді. . «арнайы» діни жетекшілердің болмауына байланысты. Токарев: «Шаманизм – діннің ерекше түрі, оның мәні қоғамда өзін шабытта жоғалту арқылы рухтармен қарым-қатынас жасау қабілетіне ие адамдардың ерекшеленуі» (Rannie formy din. M p.) дейді.
34 оны «полидемонизм» терминімен ауыстыруды ұсынды, бұл мағынада шамандық, ғалымның көзқарасы бойынша, полидемонизмнің тек ғұрыптық жағы» (Дін тарихы. Аталмыш автор бақсылық пен бақсылықты әр түрлі құбылыстар деп есептейді, бұл ғалымның көзқарасы бойынша. емес пе, үш қайнаған сорпа қосылмайды және шаманизм туралы: «шаманизм – дін жоқ, біз жоғарыда дүниедегі барлық діндерді атап өттік, ал шамандық – осы діндердің синкретизмінен туған адам жасаған ұғым.
ОРТАҒАСЫРЛЫҚ ИСЛАМ РЕНЕССАНСЫ ЖӘНЕ ТҮРКІ ФИЛОСОФИЯСЫ
Негізінде, өлу (қазақша: «өлу») табиғатқа қайта оралу дегенді білдіреді. Төмен түсу - төменгі дене мүшелерінің (ішек, жыныс мүшелері) қызметтерін түсіну, мысалы, тамақты қорыту, оны табиғатқа шығару, махаббаттан ләззат алу, бала көтеру, жүкті болу, т.б. баланың дүниеге келуі.сөз Адам өмір бойы биік абыройды сақтауы керек.
АЛҒЫҚАЗАҚ ФИЛОСОФИЯСЫ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-МӘДЕНИ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚ АҒАРТУШЫЛАРЫНЫҢ ФИЛОСОФИЯСЫ
Бірақ негізінен барлығы еркін, еркін қоғам құрудың бейбіт жолын таңдады: элиталық реформа немесе «әділ және таза» арқылы. Потанин ол туралы «Қырғызстанның соңғы князі оның отбасында» атты очеркінде қызықты мәліметтер береді: «Ол маған Омбы кадет корпусын бітіріп, кейін Семей маңында тұратын қырғыз /қазақ - жазушы/ Сұлтан /Өскенбаев/ туралы: ол кешке ауылдастарына орыс әңгімелері мен романдарының мазмұнын айтып беретін, ал қырғыздар/қазақтар – автор/ оны ықыласпен тыңдап, оған өз әңгімелерін жазуды өтінгендіктен шығармалардың тегін аудармалары жазылған дәптер пайда болған. Лермонтов, Тургенев, Толстой және т.б қырғыз тілінде жазған /қазақ – автор/ 34;Ол өз руластарына олардың тар «қайсақ» әлемінен бөлек басқа дүние бар: жарық пен дүние, білім, ғылым және мәңгілік бар екенін үйретті. жоғары деңгейге жетуге ұмтылу».
Пушкиннің «Евгений Онегинін», Крыловтың мысалдарын, қазақ тіліндегі басқа ақындардың өлеңдерін, өзі аударған Лермонтовтың «Ойлар қанжар зелкен дұға» шығармалары бүгінгі күнге дейінгі аударма өнерінің басты үлгілері болып табылады. Ол өзінің Санкт-Петербургте шыққан өлеңдер кітабына енген «Евгений Онегиннен» аудармасын көрсеткенін еске алады, профессор: «Бұл өте қызық. Мен Абайды университет дәрістеріне енгіземін және бұл циклді атаймын» деп таң қалды. Абай сағаты», өйткені оқушылар оны жақсы білуі керек». (Марғұлан А.Х.
34: Абай және Батыс» – Ғ.Аймауытұлы осы жолдардың тоғысқан жерінде зерттеушілерді жаңалық күтіп тұрғанына шынайы баға береді.Ол өзінің «Журнал туралы» мақаласында Абайдың философиялық дарынына алғашқылардың бірі болып баға беріп, дәл осылай көрсеткен. мынадан шығады: «Ақыл, білім, сезім, Терең ойының арқасында Абай. Сонымен Абайшаның адам туралы түсінігінің тұжырымдарына белгілі бір анықтама беруге тырыстық, мұны істеу қиын екенін түсіндік, шынын айтсақ, жалпы алғанда «бұл ұғымды анықтаудың» керегі жоқ, өйткені ол тар көрініп, төмендетеді деп ойладық. .
34, «Кемел адам» иманы мен ынтымағы жарасқан адам туралы терең ойларға толы, оның басты мақсаты адам болу үшін немен жақын болу, неден аулақ болу керек екенін білу, шынды ашу. Жақсылық пен жамандықтың табиғаты.Ол қазақ бауырларына: «Екі сөздің басын қалай байланыстыратынын білмеймін, бірақ өз сөзімді жақсартқым келіп, «Ей, Алла! «Таласудың керегі не?Адамның рухы мен санасының қалыптасуына еңбек негіз болады деп Абай: «Ақыл, ғылым – оның кәсібі» деп есептеген.
Соловьев ұлттық сезімді, ұлттың өзін жалпы адамзаттың бірінші элементі, моральдық жағынан маңызды, ұлттық мінез-құлықтың ерекше реттеушісі деп есептеген, осылайша Декарттың: «Мен ұяламын, сондықтан өмір сүремін» деп келтіреді. 34; Оның төрт мезгілге (көктем, жаз, күз, қыс) арнаған әдемі өлеңдері Еуропаның көрнекті ақындарының өлеңдерімен қатар қойлар еді» деп жазады А.кейде» деген өлеңінде: «Қаһарлы жүрек, толған қол, Улы сия, Ащы тіл. .
34. «Жазғытұрым яз» өлеңдерінде табиғаттың көркем бейнесін ардақтап, оның адам санасына, сезіміне емдік әсерін суреттейді. «Қараша, Желтоқсан және бір-екі ай» деген басқа өлеңдерінде кедейлердің өмірін реалистік тұрғыдан суреттейді. , бөтелкелер жол табады.
ҚАЗАҚТЫҢ ҰЛТТЫҚ ОЯНУ ФИЛОСОФИЯСЫ
Батыс сарапшылары Кеңес Одағы кезінде «Ұлы Түркістан» идеясын қолдағанымен, 20 ғасырдың 90-жылдарынан бастап (әсіресе 2001 жылғы 11 қыркүйек оқиғасынан кейін). Аномия деңгейі 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісінен кейінгі өтпелі кезеңді қамтитын алғашқы жылдары байқалғанымен, жаншылған сана қайта көтерілгенімен, жақсару деңгейі өткен ғасырдың соңы мен ХХІ ғасырдың басынан байқалады. . .
ҚАЗАҚТЫҢ ТАРИХ ФИЛОСОФИЯСЫ ҰСТЫНДАРЫ
ҚАЗАҚ ХАЛҚЫ ТАРИХИ САНАСЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІСНАМАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ
КӨШПЕЛІ МӘДЕНИЕТТІ ТАРИХИ-ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ТАЛДАУ
1913 жылы 15 наурызда «Шуро» журналында (No6, 763-бет) автордың қайтыс болуына байланысты көңіл айтуы жарияланды: «Тарих» жарияланып, таратылды.
ТӘУЕЛСІЗ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТАРИХИ САНА ЖӘНЕ ЖАҢАРУ МЕН ЖАҺАНДАНУ ҮДЕРІСТЕРІНІҢ ОҒАН ӘСЕРІ
25 қазандағы Қазақ КСР-нің Мемлекеттік егемендігі туралы Декларация (Ел аумағында республика Конституциясы мен заңдарының үстемдігі, республика жеріне, жер асты байлығына, мәдени-тарихи құндылықтарға және экономикалық, ғылыми-техникалық халықтың әлеуеті – жалпы ұлттық байлық және Қазақстанның халықаралық қатынастардағы тәуелсіз субъектісі тұлға ретінде әрекет ету құқығы сияқты көптеген маңызды мемлекеттік-құқықтық нормаларды бекітті); 1991 жылғы 16 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы Конституциялық заң (Қазақстан тәуелсіз, демократиялық және құқықтық мемлекет ретінде құрылды); 1993 жыл Қоғамдық келісім және саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы, 1998 жыл, «Халық бірлігі мен ұлттық тарих жылы», 1999 жыл.
Бұл – «Ұрпақтар бірлігі мен сабақтастығы жылы», 2000 жыл «Мәдени қолдау жылы», 2001 жыл «Қазақстан Тәуелсіздігінің он жылдығы» деп жарияланып, «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасының жүзеге асырылуының жемісі. 2004 жылдан бастап.. Бұл мәселені шиеленіссіз-эволюциялық жолмен шешу Елбасының қолдауымен жарық көрген Қазақстан Республикасының Тіл саясатының тұжырымдамасында («Казахстанская правда» газетін қараңыз, 6 қараша 1996 ж.) және «Тілдер туралы». Қазақстан Республикасында», 1997 жылғы 11 шілдеде қабылданған. 1937 жылғы жаппай қуғын-сүргіннің алпыс жылдығына байланысты 1997 жылды «Қоғамдық келісім және саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы» деп жариялау қажетті шара болды. екі ел үшін де халық ретінде шешім қабылдады және барша қазақстандықтардың жаппай қолдауына ие болды.
«Модернизация» деп аталатын процестің мәнін және оның аяқталу өлшемдерін айқындайтын «модернизация теориясының» қалыптасуының өзі өткен ғасырдың 50-ші жылдарының аяғы мен 60-шы жылдарының аяғында болды.
