Eліміздe oйын-сaуық индустриясын дa дaмыту қoлғa aлынғaн. Физикaлық рeттеу нeгізіндe жәнe aдaмның eңбeккe жaрaмдылығын aрттыру тұрғысындa oйын-сaуықтың рoлі зoр. Oсындaй прoблeмaлaрды қaрaстыруымыздың aрқaсындa біз eлдeгі әлeумeтік, сaяси, қoғaмдық прoблeмaлaрды aзaйтып жeтістіктeргe жeтугe бoлaды. Туризм тeк қaнa индустрия мeн бизнeстік түрі ғaнa eмeс сoнымeн қaтaр oл қoғaмдaғы aдaмдaрдың eңбeккe жaрaмдылығы мeн өмір сүру жaсындa ұзaртуғa жaғдaй жaсaлaды. Eліміздeгі туризм дaмуының aрқaсындa бaсқa aймaқтaр дa біздің мeмлeкeтті тaнып жaтыр.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Здоров А.Б. Экономика туризма. – М.: Финансы и статистика, 2007. – 72 с.
2. Гуляев В.Г. Организация туристской деятельности: учеб.пособие. – М., 1996.
3. Квартальнов В.А. Теория и практика туризма. – М.: Финансы и статистика, 2003.
4. Официальный сайт Комитета по статистике Министерства национальной экономики РК [Электронный ресурс]. –Режим доступа: http://stat.gov.kz
ӘӨЖ 009
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТУРИЗМНІҢ БҮГІНГІ ДАМУ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ БОЛАШАҒЫ
Нұрмағанбетқызы Нұрдана, Катешов Әділ
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, «Туризм» мамандығының 2 курс студенттері, Нұр-Сұлтан, Қазақстан
Ғылыми жетекші – Рүстемова Сабира Муратовна
Қазіргі уақытта бүкіл әлемді жайлаған жаһандану процесі кезінде көптеген мемлекеттерде шаруашылық жүйесінің жаңа түрлері пайда болуда. Оны өздігінше шаруашылықтың «сұранысқа ие», «заманауи» салалары деп бағалау қалыптасқан. Сол текті шаруашылық жүйелері әрбір мемлекеттің ұлттық қазыналы қорының, сонымен бірге экономикалық жүйесінің негізін құрайды. Мейлі ол ауыр өнеркәсіп немесе жеңіл индустрия саласы болсын, не болмаса жаһандану кезінде енді даму жолына түсіп келе жатқан «цифрлы технологиялар» саласы болсын – барлығы дерлік мемлекеттің негізгі қорына түсетін кіріс көзінің бөлінбес жүйесі болып табылады. Кез келген мемлекет үшін дамыған яки алдыңғы қатарлы дамушы мемлекеттер қатарында болу үшін осы шаруашылық түрлерінің кем дегенде бір тармағы болуы тиісті. Осы орайда статистикалық мәліметтердің бір сарынына үңілетін болсақ, ауыр өнеркәсіп экономикалық көрсеткішінің басым бөлігін құрайтын мемлекеттерге АҚШ, Ресей, Қытай, Германия, Украина секілді алдыңғы қатарлы елдер кіреді. Бұл елдерде ауыр индустрия «шаруашылығы, соның ішінде қара металлургия өнеркәсібі экономиканың басым орын алып отырған тармағы ретінде аталады. Ал осы қара металлургияның жыл сайынғы экономикалық көрсеткіші бұл мемлекеттерде орташа есеппен алғанда 73-90% аралығында өз тұрақты нәтижесін сақтап отыратын көрінеді. Бұл өз кезегінде аталмыш елдердің әлеуметтік-экономикалық ахуалының жоғары дәрежеде дамуына басты алғышарт іспеттес. Дегенмен жер қойнауынан алынатын пайдалы қазбаларға негізделген ауыр өнеркәсіп саласы ылғи да тиімді бола бермейді. Себебі, пайдалы қазбалардың қоры күндердің бір күнінде сарқылады. Егер осындай жағдай туындай қалатын болса, негізгі көріп отырған пайдасы ауыр өнеркәсіп болып табылатын мемлекеттер үшін қолайсыз жағдай туындайтыны анық. Мұндай жағдайда аталмыш мемлекеттердің сенімді әрі қосалқы шаруашылық көзі болғаны жөн. Тіпті болмасын, шаруашылықтың сарқылмайтын түрлерін дамытуды қолға алу да артық етпейді [1].
Ал енді кейбір мемлекеттерде экономиканың басты назары жеңіл өнеркәсіпке бағытталады. Нақты мысал, Жапония, США, Қытай мен Үндістанда жеткілікті шикізат қоры мол болғандықтан, жеңіл өнеркәсіп саласын дамыту үшін қажетті барлық шарттар
ғ . ің ғ ңі ө ә і ің ө іш і і 64-80%
ш ә ө іш ө і - і , і ө і і і
і . ңі ө ә і , і і
ғ ө і ғ , ө і -ө і ң і і.
і , ө і і ң ө і ш . ө
і і ш ш і і ң і
ә ң і і ө іші і [2].
і , ш ш ң ғ і ө , і і ң
ғ , ш і і
, ш і ң і , ғ ө ,
ш ш ң « » ғ ң , ң
ң і і і ш әң і ө і . ң
ө ө і ің ө , ө і ,
і іші і ғ ғ ғ
ш ғ , « ң » ң і – ң ш ш
і і ш . і ғ
ғ ө ө і і і . і
і і ә і і ің ш ш
і ө ә і , ңі ғ , ғ
ө і -ө і і і ғ
. ө і ғ ғ , ғ
ғ ш ғ , і ғ ш ғ
і і ө ші - . Howmuch.net ң
ғ , , , , ,
ө і і. ің ғ
і і і 8 – 15%- , ә і ш ш ң і і ө і
і ш ғ . PaySpace Magazine ш ің
ғ ә і . і Ш,
, , , , , , , ,
ш өш ғ
і і і і ө ө . Ш ш ң і
ғ , і і ің ө ш і 50 – 500
і ші ің
ә . і ғ ә ғ
ө і і ң і і і і ің
ің ө і ің ш і ә і. Master Card
ң ө і ө і ө іш
і і і і ө і і ө і і . ң
ғ і , ә ш , ,
ө і өш ғ . , , - ,
, , - і і ғ ө іш ш ғ
ш . ғ ғ і і – і і
ң ө , ә ң і ғ і
ш ө і ң ң ғ . і і ш
ә ң ө ғ ғ ғ
ш ш і [3].
« » ө і і і ің ө ғ , ә і
ш , ә ғ і. ө і і ің ғ ,
ө ші і « ө і і і ?» ғ , ғ ң
і і і : « ің і і і , ш ш ғ ,
ғ ». ң ғ ң ө і « ».
, ш ә і і , ғ ң ә і ң , ғ ө і і
ө ә і ңі ө ә і ұ ғ ,
ң ғ ө і ің і і . ң і і ші
ә ұғ ғ і . ұғ
ш ү і і і . ң іші і
ң ңі ә і ғ ү і і і і: – ұ ғ ң ш
ө ғ і ғ і ө ғ ,
і і і ү ү і , ғ .
О ғ ү і і і ұғ ң ө ұ ғ
ғ і і ү і ң . ,
ұғ ң ә ү і і і , ұ ө і ө
. ғ , і ғ ұғ ө
ұ і і ұ , ің і
ә і ұ і і - і,
і ұ ұ ,
ұ ү і і , ө і ұ ғ
і ү і і ш і і і і і і
. , ғ ш өңі ө і ғ
ің ө ғ ұғ
. ғ , ш ,
ң і і ү і
ө і « ө і і » і ш ғ ғ
үш і. і, і ү і ғ ш і . Бі
ғ ң , і і ші , і ш ә і ү і ің ,
і ші , ің ә і - ң і і і .
і , ә і ү і ің ө і ө і ұ ң
ә і [4, 8 .].
і ә ің ө і ғ
ғ , ғұ ң і ш і. і, ә ің
ңғ ғ ің ә і і ү , ің ө
ғ і ш і і і і і і
і . 1992 3 ші ү і ң « » ң
і і і. 2001 6 і ң 2001-2002 ғ ғ
ұ ғ . ің і ің і і үші і і і і
ш ө і і ұ ұ ң ә
, і ің і і ғ і
ш ө . і , ің
ң і - ү і ғ ә ң
, ің ғ ш і ш -
і, і і і ің ұ ң
ә і ңі ү і і ғ . О ұ і і і і
ө і ү і ә ү ү і і ғ і ,
ң ө ұ ң ә і ғ
і і , ғ ғ ң ғ ө . ң ң ш
– ғ ш і ү і ұ ә і ғ .
ұ ш , ғ 10 і ұ ғ ң
. ұ ң ү і і і і
ү і үші ұ ш і ү .
ғ , ұ ң ә
өңі ө ғ ш . 2001 13 « і
» ң , ұ ің і і ұғ і і ,
үші ұ , ғ і
і ү ә і , і і і ,
і і
ұ ң і і і і і і і. 2014 - ң
2020 ғ і і ұ ғ . ұ
ғ і і і ,
ұ і і і і ә 5 і і і. 2017
30 ң 2023 ғ і і ң ғ
ұ . ұ і і і і 6
ұ і і ғ ә ғ
ұ ә ң і і ә і ғ і
[5].
ң ң і
ң я і ә і ң і і .
ңғ ғ ң ғ ң ғ ң ұ
ә ғ ң і і і .Оғ
ұ ң і ғ , і і і і
ң , ң і , і і ңғ ,
- ұ і , я , ң
ң ңғ і ОО-
ғ і і і і .
Иә, ғ і і і ғ я і
і і і і. і і і і ң , ғ ң
і і ғ ң ғ і і. і
і ң ұ – ғ і і ғ
і і ? і ің , ң
і ә і ің і і і і і і і. ғ ,
ұ ғ ғ і ,
ұ ұ і і і , і і
ғ і . ұ ң ұ – ғ ұ
ұ . і і
і і і . ұ і , ұ ң і
і і і і і і і. О ұ , ң
і ә і і . Ш ғ ғ
, ғ ңғ , ғ О К ңі і ің
ғ , і і і і ң « і і Ш я »
К , ң і і і і ғ ғ і я -Ш ,
, і і , ұ - і ғ ғ
– ә і- ә і і і і ің і ң ә і ұ .
і ә ң , ң ә і ғ
ің ә і і - я .
і і , і і ің ңғ ә ң
і ұ ң . О
ә і , і ң ғ ә і ,
і і ғ , і ң
ң ғ ғ ғ ә ңі і і. О і ,
і ің і і і ә ғ ғ і і ің і
ұ ң ң ң ұ ә і і.
і, ғ і , і і і
ғ і . і і , і і
ің і і і ңі і і. К і і ұ ғ ң
і і і і ғ . ұ ұ ғ ,
і і ғ ғ ғұ ә і і
і і і ғ ң ә ң
і. , і і ңі і
, і і , . ұ ң
і і і ің ұ ғ ң
і і і . ің ғ і ш
і і ғ ң ұ . ғ ғ
, ғ ,
ң ү і ғ і ш
ү і і і , і
. , ң і, ғ , і ің
ү і ғ ү і і і. С і і і ү үші і і- і і
і . і ің і і ү і ің ң 65 – 70% ү і ғ
ғ ү і ші і . , ң , ш ғ ң ү і -ш ғ
і ғ ің і ү і , ғ
і і, ғ ң і і ш і ү і -
ш ғ і і і і і і, іш ғ
- і , ң ү і ғ ғ і і
і і і . , і і -
і ш - і, , , і
і і і, К ш ң ғ , ңі і ің
і і ңі і і , ғ
і ң ң і
ғ і і , ғ і і
і і , і ш і
ғ
ғ , , ңі і і, ш ғ ғ і
, ң іші
ү і , , і ш ү і і і
ңі ңі , ұ ү і ұ і . , і ғ
ің ш ү і ғ ү і і . ғ
ү і ің і ү і ғ ш ңі і і ғ , і
ү і і ғ , үші і -ш ғ . ,
ш ш ғ ғұ ң ғ , і
ғ і і , ң і ң і
ш і . , і ң і ғ
і і . С і, ң ш ғ
і , і .
ң і ш і ің і і і
і і і. С ң і і , і ңі і
ш , 2017 ң і
ш і , үші ш ғ і ғ , і і ің ү і і
ЭКС – 2017 і [6].
і ің і і , ғ ің ш ғ , ш і .
і і , і
ү і , ің і , і
і і і . ғ ңғ ш
ш і ң үші , і
і . С ғ і ғ
, ш ш ғ і і
і . і ш ң ш ғ
і ң , і ң і ғ ің
і і ү і і , ш
ұ і .
, ң ө і –
ң . і ңі і і
ің і і і
, і ө і і . і
і і і
і і, і і і і і і і
ің .
ы ә і і і
1. Ч [Э ]. – і і і:
https://geographyofrussia.com/
2. [Э ]. – і і і:
https://geographyrussia.com
3. : ?
[Э ]. – і і і: https://psm7.com/?s=%D1%82%D1%83%D1%
80%D0%B8%D0%B7%D0%BC
4. . . і і: . – : і,
2004. – 172 .
5. : [Э ]. – і і і:
https://wikipedia.org/turizm-v-kazakhstane/osnovnye-osobennosti
6. [Э ]. – і і і:
https://advantour.com
009
З Ы Ы - Ы Ы Ы Ы ЫЗ І ІҢ
Ш І І
ы ы , х ы ы
. . , « » ң 2 і,
- ,
ы ы,
№1 і і і і і , 8
« »
і і – , . . .,
, « і» « »
і і ің і і
і ің ң
ң і і
ө і. і ө і і і і
і і і і ің і .
ң і і і ң
. і ң і
і і, і і і і
ң ө і ө .
ң і і ң ң
і і . ,
,
. ң і
і і
ө [1].
