Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министірлігі

(1)

ЕҰУ Ф 703-11-15. Мемлекеттік (кешенді) емтиханбағдарламасы. Екіншібасылым.

(2)

Мемлекеттік (кешенді) емтихан бағдарламасының мазмұны 1. Емтихан өткізудің мақсаты мен міндеттері

2. Емтихан өткізу формасы және ұйымдастыру

3. П ЕНУ 48-14 ережесіне сәйкес білімді бағалау критерийлері 4. Емтихан бағдарламасына енгізілген пәндер тізімі

5. Әрбір пән бойынша тақырыптар тізімі және әрбір тақырыптар бойынша сұрақтар тізімі

6. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

(3)

1. ЕМТИХАНДЫ ӨТКІЗУДІҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ:

5B030200 – «Халықаралық құқық» мамандығы бойынша қорытынды мемлекеттік емтихан бітіру біліктілік жұмысын қорғау алдында тапсырылады.Қорытынды мемлекеттік емтихандардың мақсаты Халықаралық жария құқық, Халықаралық жеке құқықпәндері бойынша бітірушілердің дайындық дәрежесін, құқықтық құбылыстар мен процестерді өз бетінше талдауға қабілетін, сонымен қатар дағдылану деңгейі мен алынған білімді құқық қолдану барысында пайдалана білу қабілеттерін анықтау.

Білім алушының қорытынды емтиханға дайындыққа бөлінген уақытты тиімді пайдалануы қажет. Осыған байланысты, белгілі бір тәртіпте барлық емтихан сұрақтарын оқу мен қайталау көрсетілетін емтиханға дайындық күнтізбелік жоспарын құрған жөн.

Білім алушы емтиханға дайындықты бірқалыпты және жүйелі түрде жүргізуі тиісті.

Оқытушының емтихан алдында жүргізетін кеңес берулерін ескермеуге болмайды.

Мұнда түсінуге қиындық тудыратын және оқу, ғылыми әдебиеттерінде жеткіліксіз немесе қарама-қайшы баяндалған тақырыптар мен тарауларға байланысты оқытушыға сұрақтар қоюға мүмкіндік бар. Тәжірибелердің көрсетуінше, мұндай кеңес берулер өте нәтижелі, соның ішінде, психологиялық тұрғыдан маңызы зор.

(4)

2. ЕМТИХАН ӨТКІЗУ НЫСАНЫ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСТЫРУ

5B030200 – «Халықаралық құқық» мамандығы бойынша қорытынды мемлекеттік емтихан үш сұрақты қамтитын емтихан билеті бойынша ауызша нысанда өткізіледі.

Білім алушы емтихан барысында тәртіп сақтағаны жөн. Емтиханға білім алушылар алдын ала берілген тізім бойынша міндетті түрде топпен, кешікпей келулері қажет.

Мемлекеттік емтиханда жауапқа дайындыққа 40 минутқа дейін уақыт беріледі.

Білім алушының мемлекеттік емтиханда ауызша жауап ұзақтығы 0,5 сағаттан аспауы тиіс.

Емтиханға дайындық барысында білім алушы комиссия хатшысынан алатын мемлекеттік емтихан бағдарламасымен қолдануына болады. Бұдан басқа, хатшы білім алушыларға факультет деканы қолы мен факультет штампы қойылған А-4 көлеміндегі қағаз парақтарын таратады. Жауап алынғаннан кейін білім алушының қолы мен жазу жазылған парақтары комиссия хатшылығына тапсырылады. Сол уақыт ішінде білім алушы билеттің әр сұрағы бойынша нақты жауаптарын тұжырымдауы қажет. Дайындық барысында жауап парағына жауаптың барлық мазмұнын жазбай, емтихан тапсыру кезінде қолдануға болатын толық жоспар құруға кеңес беріледі.

Емтихан сұрақтарына жауап бере отырып, білім алушыға қойылған сұрақтар мазмұнынан ауытқуға мүмкіндік бермейтін нақты жауап жоспарын ұстану қажет.

Емтиханда жауап беру кезінде ой-пікірдің әралуандығына рұқсат беріледі. Бұл білім алушыға өз көзқарасының жеткілікті дәлелдемелерімен қоса талқыланып отырған мәселе бойынша кез-келген ұстанымды таңдауға құқығы бар екендігін білдіреді. Білім алушының парақтан оқымай, алдын-ала жасалған жоспарға сүйене отырып мәліметті еркін баяндауы құпталады.

Қорытынды емтиханда бітірушінің жауабына мынадай талаптар қойылады:

- Жауап қатаң түрде билет сұрақтары көлеміне сәйкес болуы керек;

- Жауап міндетті түрде билет сұрақтары мазмұнын толық қамту қажет;

- Білім алушының жауабы алдын-ала мәлімделуі тиіс нақты жоспарға сәйкес болуы керек;

- Қорытынды емтихандағы білім алушының жауабы нақты, дәлелді және қисынды болып, жұрт алдында сөйлеу әдебі мен нормаларына сәйкес болуы қажет.

- Білім алушы Қорытынды мемлекеттік емтихан комиссиясы мүшелерінің қоюы мүмкін қосымша (нақтылаушы) сұрақтарына да дайын болуы қажет.

Осылайша, білім алушы жауабында берілген қатынастарды реттейтін нормативтік актілерді, осы жағдайларда қолдануға болатын құқықтық нормаларды білетінін, көрсетілген нормаларды жүзеге асыру мен аталған құқықтық нормаларды қолдану мен түсіндіру қабілеттерін көрсетуі қажет.

(5)

3. П ЕНУ 48-14 ЕРЕЖЕСІНЕ СӘЙКЕС БІЛІМДІ БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ 3.1 Мемлекеттік емтиханда бітірушілердің білімі ЕҰУ 48-14 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» РГП ПХВ Оқу кеңесімен бекітілген және білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау мен бақылау туралы Ережеге сәйкес баллды- рейтингілік бағалары және әріптік жүйемен бағаланады.

3.2 Білім алушылардың білімін бағалау құралы бағалау шкаласы болып табылады.

Бағалау шкаласы әріптік жүйе бойынша бағаларды, соған сәйкес ұпайлардың сандық баламасын, бағаның пайыздық мазмұнын және дәстүрлі жүйе бойынша бағаларды қамтитын он бір баллдық шкала бойынша жасалған, баллды-рейтингілік және әріптік жүйеге негізделеді. Әріптік жүйенің бағалары білім деңгейіне қарай, ағылшын тілі алфавитінің А-дан (ең жоғарғы баға) F-қа (ең төмен баға) дейінгі барлық әріптері болып табылады. Ұпайлардың сандық баламасы болып 4,0-ден 1,0-ге дейінгі жақсы бағалар және 0-қанағаттанарлықсыз баға болып табылатын ондық санау жүйесіндегі араб цифрлері табылады.

3.3 Білім алушының білім деңгейі пайыз бойынша анықталады. Сонымен бірге 50- ден 100 пайызға дейінгі бағалар жақсы, ал 0-ден 49 пайызға дейінгі бағалар

қанағаттанарлықсыз болып табылады.

3.4 Дәстүрлі бағалау жүйесі «өте жақсы», «жақсы», «қанағаттанарлық»,

«қанағаттанарлықсыз» деп аталатын төрт баллдық шкалаға сәйкес құрылады.

«Өте жақсы» деген бағалауға:

Пайыздық мөлшері 95-100% және 4,0 сандық баламасы бар А;

Пайыздық мөлшері 90-94% және 3,67 сандық баламасы болса А- бағалауына сәйкес келеді.

«Жақсы» деген бағалауға:

Пайыздық мөлшері 85-89% және 3,33 сандық баламасы бар В+ сәйкес келеді;

Пайыздық мөлшері 80-84% және сандық баламасы 30 болса В;

Пайыздық мөлшері 75-79% және 2,67 сандық бағалауы В- ға сәйкес келеді.

«Қанағаттанарлық» деген бағалауға :

Пайыздық мөлшері 70-74% және 2,33 сандық баламасы бар С+ сәйкес келеді;

Пайыздық мөлшері 65-69% және сандық баламасы 2,0 болса С;

Пайыздық мөлшері 60-64% және 1,67 сандық бағалауы С-;

Пайыздық мөлшері 55-59% және 1,33 сандық баламасы бар D+;

Пайыздық мөлшері 50-54% және сандық баламасы 1,0 болса D сэйкес келеді.

«Қанағаттанарлықсыз» деген бағаға:

Пайыздық мөлшері 0-49% және 0 сандық баламасы бар «Ғ бағалауы сәйкес келеді.

(6)

4. ЕМТИХАН БАҒДАРЛАМАСЫНА ЕНГІЗІЛГЕН ПӘНДЕРДІҢ ТІЗІМІ.

Мемлекеттік (кешенді) емтихан бағдарламасына мына пәндер енгізілді:

1. Халықаралық жария құқық;

2. Халықаралық жеке құқық.

(7)

5 . ӘРБІР ПӘН БОЙЫНША ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ ЖӘНЕ ӘРБІР ТАҚЫРЫПТАР БОЙЫНША СҰРАҚТАР ТІЗІМІ

«ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖАРИЯ ҚҰҚЫҒЫ»

1 тақырып Халықаралық құқық түсінігі және оның сипаты, оның халықаралық қатынастарда, саясатта және дипломатияда алатын рөлі.

1. Халықаралық құқық және халықаралық-құқықтық ғылымның тарихы.

2. Қайнар көздері, жүйесі мен халықаралық құқық ғылым ретінде.

3. Халықаралық және ұлттық құқықтың арақатнасы.

4. Халықаралық құқық жүйесі: түсінігі, оның жүйесі. Халықаралық құқық жүйенің субъетілірі, халықаралық қатынастар және халықаралық құқықтың арақатнасы.

5. Қазіргі заманғы халықаралық құқықтың және халықаралық қатынастардың негізгі ерекшеліктері. Ғылыми және технологиялық прогресс және жаһандық мәселелер: ядролық соғысқа жол бермеу, энергетикалық, экономикалық, ақпараттық, демографиялық және тағы басқа мәселелер. Адамгершілік құндылықтар мен халықаралық қатынастар ізгілендіру үшін объективті қажеттілігі.

6. Халықаралық құқық заң ғылымныңерекше жүйесі ретінде. Құқықтық реттеу әдісі.

Субъетілержәне іске асыру ерекшеліктер. Халықаралық санкциялар.

7. Халықаралық қатынастарда институттардың алатын рөлі. Біріккен Ұлттар Ұйымны,Біріккен Ұлттар Ұйымның мамандандырылған Халықаралық Сотты нығайту және оларды халықаралық қатынастарды іске асыру құралы ретінде пайдалану.

Халықаралық-құқықтық тәртібін және халықаралық қоғамдастықты құру мақсатымен халықаралық құқық және ЕҚЫҰ процесін және «халықтық дипломатияның» рөлін арттыру.

8. 1989 жылғы 17 қарашадағы БҰҰ Бас Ассамблеясының Резолюция.

9. Халықаралық жария және халықаралық жеке құқығы: түсінігі, мәні және үрдістер.

Қазақстан Республикасының халықаралық қатынастар және шет елдерде халықаралық жеке құқықтың арттыру рөлі.

2 ТАҚЫРЫП Халықаралық құқықтыңжәне халықаралық-құқықтық ғылымның тарихы.

1. Халықаралық құқықтың қалыптасуы және оның тарихы. Ежелгі әлемнің халықаралық құқықтың негізгі институттары.

2. Халықаралық-құқықтық ағымдар мен Орта ғасырдағы негізгі институттары.

3. 1648 жылғы Вестфалия Конгрессі және оның халықаралық құқықтың дамуына әсері.

Гуго Гроция, Э. Де Ваттеля, Ш. Монтескье, Ж. Ж Руссо және басқалардың еңбектері.

4. Французреволюциясыныңхалықаралыққұқығыны әсері, 1815 жылғы Вена конгресі, 1899 жылғы Гаага Бүкіләлемдік конференция, 1856 жылғы Париж конгресі, 1884-1885 жылдардағы Берлин конференция.

5. Бірінші және екінші дүниежүзілік соғыстар кезіндехалықаралық құқық. Версаль жүйесі, 1923 жылғы Париж пакті, Ұлттар Лигасы. КСРО құрылуы және оның халықаралық құқық дамуына әсері.

6. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде халықаралық құқық: Мәскеу (1943), Тегеран (1943), Ялта (1945), Потсдам,Сан-Франциско (1945) конференциялары және Біріккен Ұлттар Ұйымының құрылуы. БҰҰ Жарғысы - қазіргі кездегі халықаралық құқықтың негізі ретінде.

7. БҰҰ-ніңжүйесі мен соғыстан кейінгі отарлық жүйесі, отарлық жүйесінің ыдырыуы және жаңа дамушы елдердің қалыптауы. Дамушы елдердің халықаралық құқықтың дамуындағы рөлі. НАТО құрылуы мен Варшава шартының қалыптасуы. 1975 жылғы Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымның құрылуы жөніндегі конференция.

(8)

8. Әлемдік социалистік жүйенің ыдырыу, аймақтық қақтығыстардың шешу. КСРО ыдырауы. Екіжақты қарым-қатынастарды дамытуға бұрынғы кеңестік республикалардың рөлі.

9. Қазақстанда халықаралық құқықтың дамуы. Қазақстанның тәуелсіздігі және халықаралық құқық, Қазақстанда халықаралық құқықтық ғылымның мен халықаралық құқықтың дамыуы.

3 тақырыпХалықаралық құқықтың қайнар көздері, жүйесі және халықаралық құқық ғылым ретінде.

1. Халықаралық құқық ұғымыретінде және оның ерекшеліктері. Императивті және диспозитивті нормаларынкұру процессі. Халықаралық құқық, салалары және институттары.

2. Халықаралық құқықтыңқайнар көздері. Халықаралықшарт- халықаралық құқықтың көзі ретінде. Халықаралық құқықтың әдет белгілері. Халықаралық шарттың және халықаралық салт арасындағы өзара арақатнасы. Құқықтағы «жалпы принциптері» туралы мәселе. Шешімдердің мәні, халықаралық ұйымдардың ұсыныстар. Халықаралық Әділет сотының шешімдердін рөлі. Халықаралық құқық доктринасы. Сыртқы саясат және экономикалық мәселелері жөніндегі мемлекеттік заңнама.БҰҰ және басқа да халықаралық ұйымдардың кодификациялау құралдарының дамуына әсері. Біріккен Ұлттар Ұйымының негізгі кодификациялау актілері.

3. Халықаралық құқық ғылымыжәне оның дамуы. Халықаралық құқық доктринасын дамуына ғалымдардың қосқан үлесі. (Г. И. Тункин, Д.Б. Левин, С.Б. Крылов, В.Н.

Дурденевский және т.б.).

4 тақырыпХалықаралық құқық пен ұлттық құқық арақатынасы.

1. Интернационалдандыру және интеграция процесі. Ішкі және сыртқы саясатының тереңдету нәтижесінде халықаралық құқық пен ұлттық құқық арақатынасы.

2. Халықаралық құқық пен ұлттық құқық арақатынасы туралы дуалистистік және монистік теориялар. Диалектикалық дуализм теориясы.

3. Халықаралық құқық пен ұлттық құқық арақатынасы. Халықаралық құқықты сақтамауүшін ұлттық құқыққа сілтемелерге жол бермеу.

4. Халықаралық міндеттемелерді адал орындау принципі.

5 тақырыпХалықаралық құқықтың негізгі принциптері.

1. Халықаралық құқықтың негізгі принциптерді анықтау мен жіктеу. Негізгі құжаттар:

Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысы, 1970 жылғы БҰҰ-ның акті, 1975 жылғы Хельсинки конференциясының акті.

2.Егемен мемлекеттердің теңдік принципі: түсінігі, контентті дамыту. Халықаралық қатынастардатеңдік принципініңгегемонизм саясатымен келмеуі.

3. Күш қолданбау принципі: түсінігі, қалыптасуы, дамуы. 1928 жылғы Париж пактінің маңызы, соғысқа насихаттау тыйым салу, күшін қолданбау қағидасы, ұлттық азаттық күрес.

4. Дауларды бейбіт жолмен шешу принципі: түсінігі, қалыптасуы және дамуы. Дауларды бейбіт жолмен шешу әдістері.

5. Мемлекеттің ішкі істеріне араласпау принципі: түсінігі, қалыптасуы және дамыу.

6. Мемлекеттердің аумақтық тұтастығы принципі, шекаралардың мызғымастығы принципі: түсінігі, қалыптасуы және дамуы.

7. Халықтар мен ұлттардың өзін-өзі билеупринципі. Бостандық - әрбір ұлттың ажырамас құқығы. Өзін-өзі анықтау және ұлттық егемендік принципі.

8. Ынтымақтастық принципі: түсінігі, қалыптасуы және дамыу.

(9)

9. Адамның құқықтарын мен бостандықтарын құрметтеу принципі. Адам құқықтары мен бостандықтары. Адам құқықтары жөніндегі халықаралық шарттар тиімділігін тексеру үшін халықаралық тетіктері.

10. Халықаралық міндеттемелерді адал орындау принципі: түсінігі, қалыптасуы және дамуы.

6 тақырыпХалықаралық құқық субъектілер.

1. Халықаралық құқық субъектілерінің түрлері. Халықаралық құқықтың мазмұны.

Халықаралық құқықтық әрекет және құық субъетілігінің ерекшеліктері.

2. Мемлекеттер - халықаралық құқықтың негізгі субъектілер. Мемлекеттік егемендігі түсінігі, мемлекеттердің ішкі юрисдикцияның ерекшеліктері. егемендік пен юрисдикция арақатынасы. «Бейбіт» мемлекет, үкімет және парламент ұғымдар. Халықаралық құқық субъектілерінің түрлері. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің құқықтық табиғаты.

3. Өзін-өзі билеу құқығын жүзеге асыру әдістері.

4. Қазіргі заманғы халықаралық үкіметаралық ұйымдардың құқықсубъектілігі.Қолданыстағы халықаралық ұйымдардың түрлері - халықаралық құқық субъектілері.

5. Халықаралық құқықта құқық субъетілігінің шектері.

6. Заңды және жеке тұлғалардың халықаралық құқықта алатын орны.

7. Де-юре, де-факто және адхок тану, Декларативтік теория.

8. Мемлекеттердің құқық мирасқорлығы.1978 жылғы құқық мирасқорлығы туралы Вена конвенциясы.

7 тақырыпХалықаралық шарттар құқығы

1. 1978 жылғы «Халықаралық шарттарға туралы» Вена конвенциясы. 1986 жылғы Вена конвенциясы, 1995 жылғы Қазақстан Республикасының Конституциясы, 2005 жылғы КР- ның Заңы. Келісім-шарт түрлері.

2. Келісім-шартқол кезеңі. Келісім-шартдың мәтін түпнұсқалығын анықтау, мәтін қабылдау, ратификациялау, тіркеу. Қазақстан Республикасының тәжірибесінде келіссөздер халықаралық шарт жасасу кезеңінің ерекшеліктері. Өтініштер мен олардың заңды негізділігі. Келісім-шарттардың күшіне енуі. Депозитарий және оның функциялары.

3. Келісім-шарттардың нысаны мен құрылымы.

4.С «pacta sude servanda» принципі, оның құқықтық мазмұны. Ішкі заң мен халықаралық шарттарға сәйкестігі. Шарттар және үшінші мемлекеттер. Халықаралық шарттар қатысуымен келісім-шарттар.

5. Келісім-шарттартүсіндіру: ресми, бейресми. Түсіндіру әдістері. Түсіндіру негізгі принциптері.

6. Халықаралық шарттардың абсолютті және салыстырмалы жарамсыздығы.

7. Келісім-шартты тоқтату және тоқтата тұру. Шартын тоқтату үшін негіздер.

8 тақырыпХалықаралықұйымдар құқығы

1. Халықаралық ұйымдар түсінігі, халықаралық ұйымдардың жіктелуі, қазіргі әлемде олардың рөлі мен маңызы, әлеуметтік сипаты.

2. Халықаралық ұйымдардың тарихы. Біріккен Ұлттар Ұйымы.

3. Халықаралық ұйымдар, олардың құзыреті мен функцияларын құқықтық сипаты.

Халықаралық-құқықтық субъектілігі мен құқық қабілеттілігі.

4. Біріккен Ұлттар Ұйымының құрылуы. Біріккен Ұлттар Ұйымының тарихы. БҰҰ

Жарғысы, мақсаттары мен Біріккен Ұлттар Ұйымының

принциптері.БіріккенҰлттарҰйымыныңнегізгіоргандар.

5.Біріккен Ұлттар Ұйымының мамандандырылған мекемелер. Біріккен Ұлттар Ұйымы.

(10)

6. Аймақтықхалықаралықұйымдар. ЕурАзЭҚ.

9 тақырыпХалықаралық-құқықтық жауапкершілік.

1.Халықаралық-құқықтық жауапкершілік түсінігі.Халықаралық-құқықтық жауапкершілік институтының пайда болуы және дамуы.

2.Халықаралық қылмыс: түсінігі, шарап жіктеу, себеп-салдарлық сілтеме.

3.Мемлекеттердің халықаралық құқықтық жауапкершілік түрлер мен формалар.

Мемлекеттердің саяси жауапкершілік. Санкциялар. Мемлекеттік жауапкершілігі (репарациям, реституция, ауыстыру.)

4.Халықаралық-құқықтық жауапкершілік - жауапкершіліктің ерекше түрі ретінде.

5.Мемлекеттік жауапкершілікті болдырмайтын жағдайлар.

6.Халықаралық ұйымдардың жауапкершілігі. 1945 жылғы әскери соттың жарғысы, 1968 жылғы адамзатқа қарсы жасалған қылмыстарға болдырмау туралы Конвенция.

Ерекше бөлім

10 тақырыпАдам құқықтары мен халықаралық құқық 1. Халық ұғымы, оның құрамы. Апатризм, бипатризм.

2. Шетелдіктердің құқықтық жағдайы. Қазахстан Республикасындағы шетел азаматтарының құқықтық жағдайы туралы заңдар.

3. Баспана құқығы. 1967 жылғы баспана туралы Декларация.

4. Адам құқықтары саласындағы халықаралық ынтымақтастық. 1948 жылғы адам құқықтары жөніндегі пакі.1966 жылғы адам құқықтары декларациясы.

5. Әйелдер мен балалардың құқықтарын қорғау нормативтік құқықтық актілер.

6. Құқықтары мен бостандықтарын қорғау механизмдері.Қазақстан Республикасындағы адам құқықтары жөніндегі халықаралық құжаттардың орындалуын практикасы.

11 тақырыпХалықаралық гуманитарлық құқық 1. Халықаралық және гуманитарлық құқық ұғымы.

2. Соғыс жүргізуәдістер мен құралдар.

3. Соғыс құрбандарын қорғау. Халықаралық Қызыл Крест және Қызыл Жарты қозғалысы.

Бейтараптандыру. Қауіпсіздік аймақтары.

Әскери басқыншылық режимі.

4.Оккупациялау ұғымы. Оккупацияланған аумағында басқару. Оккупацияланған аумағынның құқықтық жағдайы..

5. Бейтараптылық: түсінігі мен түрлері. Бейтарап мемлекеттер мен соғысушы мемлекеттер.

6. Халықаралық гуманитарлық құқық және БҰҰ-ның бітімгершілік күш. Халықаралық құқық ережелерін қамтамасыз ету ұлттық және халықаралық құралдар.

12 тақырыпДипломатиялық және консулдық құқық

1. Сыртқы саясат және дипломатия. Екіжақты және көпжақты қоғамдық дипломатия.

2.Дипломатиялық және консулдық құқық ұғымы, қайнар көздері. 1961 жылғы дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясы, 1963 жылғы Консулдық қатынастар туралы Вена конвенциясы, 1975 Вена конвенциясы.

3. Сыртқы қатынастар органдары: отандық және шетелдік.

4. Дипломатиялық миссиялардың: түсінігі, құрылымы, функциялары мен өкілеттіктері.

Дипломатиялық миссиясының басшысы, тағайындау тәртібі.

5. Дипломатиялық артықшылықтар мен дипломатиялық миссиялардың мүшелерінің иммунитеттер. Дипломатиялық сыныптар. Дипломатиялық корпус.

(11)

6. БҰҰ және басқа да ұйымдардың тұрақты миссиялар. Олардың функциялары, артықшылықтар мен иммунитеттер. Біріккен Ұлттар Ұйымының және олардың қызметкерлеріне тұрақты бақылаушыныңартықшылықтар мен иммунитеттер.

7. Арнайы миссиялар: түсінігі мен түрлері, арнайы миссиялардың артықшылықтар мен иммунитеттер мен олардың қызметкерлері.

8. Консулдық өкілдік: түсінігі, функциясы. Консулдар сыныптар, консулдар тағайындау және керi қайтарып алу тәртiбiн. Консулдық жарғысы.

13 тақырыпХалықаралық қауіпсіздік құқығы.

1. Халықаралық қатынастарда күш қолданбау қағидатын қамтамасыз ету құралдары.

Халықаралық қауіпсіздік құқығы: түсінігі, жүйесі, қайнар көздері. Біріккен Ұлттар Ұйымының ұжымдық қауіпсіздік жүйесі, аймақтық негізінде ұжымдық қауіпсіздік.

2.Қарусыздану - бейбітшілік пен халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз ету басты проблема. Қарусыздану жөніндегі БҰҰ комиссиясы. Қарусыздану жөніндегі БҰҰ конференциясының, әскери мәселелер бойынша мемлекеттер арасындағы сенім мен ынтымақтастық саласында Ассамблеясының арнайы сессиясының қызметін мәні.

3.Ядролық қару-жараққа тыйым салу және жою. Жаппай қырып-жоятын басқа да қару- жарақ, қарулы күштер мен қару ішінара азайту, ядролық қарусыз аймақтарды құру.

4.Жанталаса қарулануды тежеу шарттар. 1963,1967, 1968 және 1971 ядролық қаруды сынау тыйым салу туралы шарттар. Қарусыздану саласындағы Қазақстан Республикасының бастамалары.

5.Бейбітшілік пен халықаралық қауіпсіздік үшін күрес.

6.Демилитаризация(толық және ішінара) қарулы қақтығыстар реттеу құралы ретінде.

14 тақырып Қылмысқа қарсы күрес халықаралық ынтымақтастық

1.Қылмысқа қарсы күрес саласындағы халықаралық ынтымақтастықты тудыратын факторлар. Ынтымақтастықтың негізгі құқықтық факторлар. Халықаралық қылмыстық құқықтың түсінігі мен мазмұны.

2.Халықаралық қылмыстар ұғымы мен түрлері. Қылмысқа қарсы күрес жөніндегі халықаралық шарттарға сәйкес мемлекеттік міндеттемелердің негізгі түрлері.

3.Халықаралық қылмыстарға жолын кесу

4. Қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек. Құқықтық көмек туралы Қазақстан Республикасының екі жақтышарттар. 1993 жылғы Азаматтық, отбасылық және қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек және құқықтық қатынастар туралы конвенция.

5. Ұстап беру рәсiмiн құқықтық негіз.

6. Қылмысқа қарсы күрес және халықаралық ұйымдар. Қылмыстық құқық бұзушылыққа қарсы күреске. Халықаралық қылмыстық полиция ұйымы (Интерпол): нормативтік- құқықтық актілер, мақсаттары, міндеттері, іс-шаралар. Қазақстан Республикасында Интерполдың Ұлттық бюросы.

15 тақырып. Халықаралық экономикалық құқық.

1.Халықаралық экономикалық құқықтың ұғымы, алғышарттар, қалыптасуы.Халықаралық экономикалық құқықтың дамыту жөніндегі халықаралық қатынастар әсер.

2. Халықаралық экономикалық құқықтың қайнар көздері. Халықаралық шарттар. Әмбебап және аймақтық шарттар, көпжақты және екіжақты экономикалық шарттар мен келісімдер.

3. Халықаралық экономикалық құқықтың мақсаттары. Халықаралық экономикалық ынтымақтастықты реттеу. Халықаралық құқық және халықаралық экономикалық құқықтың арнайы принциптері. Экономикалық режимдері.

(12)

4. Халықаралық экономикалық ынтымақтастық саласындағы Халықаралық ұйымдардың рөлі. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясының рөлі.Экономикалық және Әлеуметтік Кеңес.Сауда және даму бойынша Біріккен Ұлттар Ұйымының конференциясы - ЮНКТАД, ЮНИДО, халықаралық қаржы институттары, өңірлік экономикалық ұйымдар.

5. Халықаралық экономикалық келісімдер жүйесі.

6. Шет елдермен Қазақстанның халықаралық экономикалық ынтымақтастық.

7. ДСҰ және Қазақстан Республикасы.

16 ТақырыпМемлекеттік аумақ және ғарыш.

1. Халықаралық қатынастарда мемлекеттік аумағы және ғарыш ұғымы. Мемлекеттік аумағының түрлері.

2. Мемлекеттік аумақ: түсінігі, компоненттер (жер, су, ауа, минералдық ресурстар), мемлекеттің аумақтық үстемдігі.

3. Мемлекеттікшекара. Делимитациялау және шекаралардың демаркациялау. Шекарасы туралы келісім. Каспий теңізінің құқықтық режимі. 13қаңтардағы 1993 жылғы

«Мемлекеттікшекарасытуралы» Заң.

4. Халықаралықөзен. Дунай, Рейн, Амурқұқықтықрежимi.

5.Антарктида халықаралықрежимінКелісім-шарт 1959 Антарктикалық. Арктиканың құқықтық режимi. Arctic сектор. Арктиканың режимін туралы халықаралық келісімдер.

17 ТақырыпХалықаралық теңіз құқығы

1. Халықаралық теңіз құқықтың ұғымы, қағидаттары мен көздері. Халықаралық теңіз құқығының кодификациялау.

2. Ішкі теңіз сулары: ұғымы, құқықтық режимі.

3. Аумақтық сулар: түсінігі, құқықтық режимі.

4. Архипелага сулар: түсінігі, құқықтық режимі.

5. Халықаралық транзиттік өту режимі. Қара теңіз режимі.Сабақтас аймағы: түсінігі, құқықтық режимі.

6. Арнайы экономикалық аймағы: түсінігі, ені, құқықтық режимі.

7. Континенттiк қайраңын:құқықтық режимі.

8. Халықаралық теңіз түбі аймағының құқықтық режимі.

9. Ашық теңіздер: ұғымы.

10. Теңіз ғылыми зерттеулердің халықаралық-құқықтық режимі.

11. Халықаралық теңіз ұйымдар мен халықаралық мекемелер.

12. Халақаралық -құқықтық реттеу.

13. Суэц, Панама, Киль арналардың құқықтық режимi.

14. Теңіз кеменің құқықтық мәртебесі: экипаж мүшелерінің құқықтары мен міндеттері.

18 ТАҚЫРЫПХалықаралық әуе құқық

1. Халықаралық әуе құқықтың пайда болуы мен дамуы. Халықаралық әуе құқығы туралы негізгі халықаралық келісімдер. 1944 жылғы мемлекеттер арасындағы екіжақты келісімдер. Халықаралық азаматтық авиация туралы Чикаго конференция.

2. Халықаралық ұшулар және әуе кеңістік режимі. Мемлекеттердің әуе кеңiстiгiнде ұшудың шарттары. 1944 жылғы Чикаго конвенциясы .

19 ТАҚЫРЫПХалықаралық ғарыш құқығы

1. Халықаралық ғарыш құқығының ұғымы мен қайнар көздері. Халықаралық ғарыш

құқықтың қалыптасуы мен дамуындағы БҰҰ-ның рөлі.

Халықаралықғарышқұқығыныңсубъектілері.

(13)

2.Ғарыш кеңістігін және аспан денелерінің құқықтық режимi. Халықаралық құқыққа сәйкес, ғарышм кеңістігін және аспан денелерiн барлау және пайдалану қызметін жүзеге асыру. Ғарышта ықтимал зиянды эксперименттер алдын алу.

3. Ғарышобъектілерінжәнеғарышкерлердіңқұқықтықрежимi.

4. Ғарышобъектiлерiкелтiргензиянүшiнжауапкершілігі. Ғарыштық навигацияның құқықтықмәселелері.

5. Бейбіт мақсатта ғарыш кеңістігін зерттеу және пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастықты құқықтық аспектілері. Екіжақты келісімдер мен Қазақстан Республикасының ынтымақтастығы мен ғарыш саласындағы шет елдердің бағдарламалары. «Байқоңыр» құқықтық мәртебесі.

20 ТАҚЫРЫПХалықаралық экологиялық құқығы

1. Халықаралық экологиялық құқығы: қалыптасуы және даму тұжырымдамасы.

Халықаралық экологиялық қауіпсіздік.

2. . Халықаралық экологиялық құқығының қайнар көздері.

3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ұйымдар. БҰҰ-ның және оның мамандандырылған мекемелерi. Біріккен Ұлттар Ұйымының Қоршаған орта жөніндегі бағдарламасы.

4. Қоршаған ортаны қорғау туралы қазақстандық заңнама. Халықаралық экологиялық бағдарламаларды әзірлеуге және іске асыруға Қазақстанның қатысуы.

21 ТАҚЫРЫПХалықаралық дауларды шешуде халықаралық-құқықтық құралдар.

1. Бейбіт құралдар - мемлекеттер арасындағы дауларды және келіспеушіліктерді шешу үшін тек заңды тәсілдер қолдану. Дауларды бейбіт жолмен шешу үшін жаңа құралдарын әзірлеу үшін Қазақстан Республикасының бастамасы.

2. Тікелей келіссөздер және консультациялар - халықаралық дауларды шешу басты құралы.

3. Халықаралық ұйымдарда дауларды шешу. БҰҰ Қауіпсіздік кеңесі.

4. Халықаралық келісу.

5. Халықаралық соттар (төрелік). Даму тарихы және төрелік соттар процесі. Гаагадағы Тұрақты Сот.

6. Халықаралық сот рәсімі. Халықаралық Соттың рөлін арттыру қажеттілігі.

22 ТАҚЫРЫП

Халықаралық құқық: дамытудың проблемалары мен келешегі.

1. Халықаралық қоғамдастықтың құқықтары қалыптастыру. Халықаралық құқық функциялары.

2. Халықаралық құқықтық болжау: түсінігі, ерекшеліктері, мүмкіндіктері.

3. Қазіргі заманғы құқық. Әлеуметтік мәні. Ынтымақтастықтың құқықтық формаларын одан әрі жетілдіру, жаһандық бейбітшілік, қауіпсіздікті қамтамасыз ету, халықаралық құқықтың рөлін арттыру.

23 ТАҚЫРЫП

Қазақстан Республикасы - әлемдік қауымдастықтың мүшесі.

1. Қазақстанның әлемдік қоғамдастыққа кіруі. Қазақстан Республикасы - Біріккен Ұлттар Ұйымының мүшесі. Қазақстан Республикасының егемендігі мен тәуелсіздігі туралы Декларация мензаңы.

2. Қазақстанның сыртқы саясатта және ұлттық қауіпсіздікте стратегиялық бағыты.

Қазақстанның қауіпсіздік жүйесі өңірлік және жаһандық жүйесінің бөлігі ретінде.

3. Қазақстанның негізгі сыртқы экономикалық саясаты. Қазақстандағы сыртқы экономикалық саясаттың стратегиясы.

(14)

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖЕКЕ ҚҰҚЫҚ

ТАҚЫРЫП 1 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖЕКЕ ҚҰҚЫҚ ТҮСІНІГІ, ПӘНІ ЖӘНЕ ЖҮЙЕСІ

1. Мемлекеттердің арасында халықаралық сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдени ынтымақтастықтың нығаюына байланысты халықаралық жеке құқық мәнінің артуы.

2. Қазақстан Республикасында халықаралық жеке құқықтың дамуы. Халықаралық жеке құқықтың дамуына әсер ететін негізгі факторлар. Халықаралық жеке құқықтың ҚР экономикасының өзгеруіне ықпал етуі.

3. Халықаралық жеке құқықтың шет ел элементінің қатысуымен болатын экономикалық, шаруашылық, ғылыми-техникалық және мәдени, сонымен қатар мүліктік, еңбек, отбасы және басқа да қатынастарды реттеуі.

4. Халықаралық жеке құқықтың реттеу пәні. Халықаралық жария құқық пен халықаралық жеке құқықтың ара қатынасы. Халықаралық жария құқықтың халықаралық жеке құқықтан реттеу пәні бойынша айырмашылығы.

5. Халықаралық жария құқықтың халықаралық жеке құқықпен байланысы. Халықаралық жеке құқықтың мазмұны. Шетел элементі немесе халықаралық элемент қатысуымен азаматтық-құқықтық, отбасы, еңбек қатынастары.

6. Халықаралық жеке құқық пен коллизиялық нормалар. Коллизиялық нормалар түсінігі.

Коллизиялық норма және коллиззиялық құқық. Әр түрлі елдердің экономикасы аясында қатынастарды құқықтық реттеудің унификациясы.

7. Халықаралық жеке құқық пен ішкі материалдық нормалардың ара қатынасы.

"Халықаралық жеке құқық" терминінің сипаты және оның ішкі мазмұны. Халықаралық жеке құқық нормаларының табиғаты және оның құқық жүйесіндегі орны.

8. Халықаралық жеке құқықтың жалпы бөлімі, оның сипаты. Халықаралық жеке құқықтың ерекше бөлімі

ТАҚЫРЫП 2 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖЕКЕ ҚҰҚЫҚТЫҢ ҚАЙНАР КӨЗДЕРІ 1. Халықаралық жеке құқық қайнар көздерінің түрлері.

2. Халықаралық шарт. Халықаралық шарттың және Қазақстан Республикасының ішкі заңның ара қатынасы. Ішкі заңнама. Конституция халықаралық жеке құқықтың қайнар көзі ретінде. Әр түрлі мемлекеттердің халықаралық жеке құқық аясындағы заңнамасы.

3. Қызметтік және арбитраждық тәжірибе. Оның түсінігі және мәні. Дәстүр. Түсінігі және мәні. Халықаралық дәстүрлердің түрлері.

ТАҚЫРЫП 3 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖЕКЕ ҚҰҚЫҚТЫҢ ЖАЛПЫ ТҮСІНІКТЕРІ

1. Коллизиялық және материалдық-құқықтық реттеу әдістері. "Коллизия" терминінің сипаты. Коллизиялық мәселе. Коллизиялық мәселені шешу - халықаралық жеке құқық саласының негізгі мазмұны ретінде. Коллизиялық норма, оның түсінігі. Материалдық- құқықтық норма, оның түсінігі. Халықаралық жеке құқықта коллизиялық норма мен материалдық-құқықтық норманың өзара әрекеттесуі. Халықаралық жеке құқық құрамындағы Қазақстан Республикасы ішкі заңнамасының материалдық-құқықтық нормалар. Қазақстан Республикасының шаруашылық өмірінің интернализациясының дамуына қатысты халықаралық ұйымдардың материалдық-құқықтық нормалар рөлінің артуы. Әр түрлі мемлекеттердің ұәымдары мен фирмалары арасында әлеуметтік- экономикалық байланыстарды реттейтін бірыңғай материалдық-құқықтық нормаларды құру қажеттілігі. Коллизиялық реттеу әдісі. Материалдық-құқықтық реттеу әдісі. Оның артықшылығы:

- арнайы реттеу әдісі ретінде;

-тиісті қатынастар қатысушылары үшін нақтылық;

(15)

-құқытық реттеуде біржақтылықтың болмауы.

2. Коллизиялық норманың құрылымы. Коллизиялық норманың көлемі және байламы.

Қазақстан Республикасының ішкі заңнамасында және халықаралық қатынастарда коллизиялық нормалардың болуы.

3. Коллизиялық нормаларды қолдануда үшінші елдің құқығына сілтеме жасау және кері сілтеме.

4. Жария тәртіп туралы ескерту. Жария тәртіп түсінігі. Коллизиялық нормалардың әрекетіне қатысты ұлттық құқық нормаларын және жария тәртіп туралы ескертуді қолдану.

5. Неғұрлым қолайлылық режимі және ұлттық режим. Неғұрлым қолайлылық қағидасы, оның ішкі мазмұны. Неғұрлым қолайлылық қағидасының кемсітпеушілік қағидасынан айырмашылығы.

6. Ұлттық режим түсінігі, оның ішкі мазмұны. Ұлттық режимнің неғұрлым қолайлылық режимінен айырмашылығы. Қазақстан Республикасындағы шетел азаматтарының жалпы құқықтық мәртебесін анықтауда ұлттық режим қағидасы.

7. Өзаралық және реторсия. Халықаралық жеке құқықтағы өзаралықтың түсінігі және мәні. «Материалдық» және «формалдық» деген терминдердің мағынасы және мазмұны.

8. Халықаралық жеке құқықтағы реторсияның түсінігі және мәні. 1961 жылғы Дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясы.

ТАҚЫРЫП 4 ШЕТЕЛДІКТЕРДІҢ АЗАМАТТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙЫ

1. Әр түрлі мемлекеттерде шетелдіктердің жағдайы. Халықаралық жеке құқық нормаларымен шетелдіктердің құқықтық жағдайының реттелуі. «Шетел азаматы»

терминінің түсінігі. Қазақстан Республикасы заңнамасында шетелдіктердің құқықтық жағдайының бекітілуі.

2. Шетелдіктердің құқықтық жағдайында барлық нәсіл мен ұлттар теңдігі қағидасы. Ер мен әйел адамның теңдігі қағидасы.

3. Қазақстан Республикасында шетел азаматтарының азаматтық құқыққабілеттілігі және әрекетқабілеттілігі. Шетелдіктерге ұлттық режимді ұсыну. Шетел азаматтарының Қазақстан Республикасы азаматтарымен қатар азаматтық құқыққабілеттілік және әрекетқабілеттілік теңдігі.

4. Қазақстан азаматтарының барған шет мемлекетінің заңнамасына, Қазақстан заңнамасына және халықаралық шарт нормаларына сәйкес құқықтық жағдайы.

ТАҚЫРЫП 5 ЗАҢДЫ ТҰЛҒАЛАРЫНЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙЫ

1. Заңды тұлғаларының халықаралық шаруашылық қатынастарда қатысуы және олардың мемлекеттік тиістілікті анықтау.

2. Қазіргі заманғы шарттарда заңды тұлғаның бір мемлекеттен тыс қызметі. Халықаралық заңды тұлға түсінігі. Заңды тұлғаның «ұлттылық» қағидасы, әр түрлі елдерде оны бекіту.

Шетел заңды тұлғаның қызметінде мемлекет заңнамасы және халықаралық шарт.

3. Қазақстан Республикасындағы шетел заңды тұлғалары. Шетел заңды тұлғаларының құқықтық жағдайы туралы Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттермен заңнамасы.

Заңды тұлғаның құқыққабілеттілігін анықтауда 1993 жылғы 22 қаңтардағы ТМД елдерінің құқықтық көмегі туралы Конвенция. Қазақстандық заңды тұлғаларының шет елдегі қызметі.

4. Қазақстан Республикасының сыртқы экономикалық қызметін жетілдіру шегінде экспорттық-импорттық операцияларды жүзеге асыратын заңды тұлғалар санының өсуі.

5. Азаматтық-құқықтық қатынастарда заңды тұлғаның құқыққабілеттілік көлемі. Заңды тұлғаның жауапкершілігі.

6. Бірлескен шаруашылық қызметтің құқықтық нысандары. Халықаралық шаруашылық өмірдің интернализациялану барысында әр түрлі елдер субъектілерінің бірлескен

(16)

қызметінің түрлі ұйымдастыру формаларын қолдану. Консорциум түрлері, олардың қызметі. Қазақстан Республикасы аумағында бірлескен кәсіпорынның құқықтық жағдайы.

Аралас қоғамдар – бірлескен шаруашылық қызметтің нысаны.

7. Қазақстан Республикасында шетел инвестициялы кәсіпорындардың құқықтық жағдайы.

8. Шетел инвестициялы кәсіпорындардың жағдайын реттейтін заңнама актілері. Осы кәсіпорындардың ұйымдастырушылық-құқықтық нысандары. Жарғылық капиталды құру.

Кәсіпорынды тіркеу. Бірлескен кәсіпорын қатысушылары арасында коллизиялық мәселені шешу.

ТАҚЫРЫП 6 АЗАМАТТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫҢ ҚАТЫСУШЫСЫ РЕТІНДЕ МЕМЛЕКЕТТІҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙЫ

1. Мемлекет мүліктік қатынастардың субъектісі ретінде. Мемлекеттің басқа мемлекеттермен, халықаралық ұйымдармен, басқа мемлекеттерінің заңды және жеке тұлғаларымен әр түрлі мүліктік қатынастарға тұруы.

2. Мемлекет иммунитеті және оның түрлері. Мемлекет иммунитетінің түсінігі. Мемлекет иммунитетінің түрлері. Олардың ішкі мазмұны және өзара байланысы.

3. Мемлекеттің азаматтық-құқықтық мәмілелерінің құқықтық режимі. Қазақстан Республикасының және ТМД елдерінің жаңа шаруашылық қызмет шарттарында азаматтық-құқықтық мәмілелерді жасаушы мемлекеттің және мемлекеттік заңды тұлғалардың бөлек жауапкершілік қағидасы. Халықаралық шаруашылық қатынастардың қатысушысы ретінде мемлекеттің ерекше жағдайы. Концессиондық шарттың түсінігі.

ТАҚЫРЫП 7 МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫ

1. Халықаралық қатынастардағы меншік мәселесі. Мемлекеттік меншік қағидасы. Оның мағынасы. Меншік құқығының коллизиялық мәселелері. Жылжымайтын мүлікке құқық қағидасы. Оның мазмұны. Шетелдік заңнамадағы жылжитын мүлік құқығы және жылжымайтын мүлік құқығы арасындағы айырмашылықтар. Меншікке байланысты коллизиялық сұрақтарды реттеу. 1958 жылғы меншік құқығының халықаралық саудада қолданылуы туралы құқыққа байланысты Гаага конвенциясы. Қазақстан Республикасының заңнамасындағы меншік құқығына байланысты коллизиялық нормалар.

Шетелде ұлттандыру заңының қолданылуы. «Ұлттандыру» терминінің түсінігі.

Мемлекеттің жеке меншікті, сонымен қатар шетелдік жеке тұлғалар мен заңды тұлғаларды ұлттандырудағы құқығы. БҰҰ Бас ассамблеясының «1952 жылғы 21 желтоқсандағы табиғи байлықтар мен ресурстарды еркін пайдалану құқығы туралы»

№626 УП сессиясынын резолюциясы. Түрлі елдердегі ұлттандырудың құқықтық табиғатының жалпы сипаты. Өтемақы қағидасы. Оның мазмұны. Заңдардың ұлттандыру туралы эксаумақтық қызметі. Мемлекеттің өзінің азаматтары мен заңды тұлғаларының меншіктерін ұлттандыруды басқа мемлекеттің өткізгендігін мойындауы. Шетелдік инвестицияларды құқықтық реттеу. Дамушы елдердегі шетелдік инвестициялардың құқықтық жағдайы. Шетелдік инвесторлар мен инвестиция қабылдаушы мемлекет арасын тікелей реттеу тәсілі. Дамушы мемлекеттердің шетелдік қаржы жұмсалымындарын шектеу үшін ұйымдастырылып отырған іс-шаралары. Дамушы мемлекеттердің шетелдік инвестициялар үшін артықшылық берілген тәртіптегі негізгі жеңілдіктері. Қазақстан Республикасының заңнамасындағы шетелдік инвестициялардың құқықтық реттелуі.

Шетелдік инвесторлардың осы мемлекеттің шекараларындағы қызметіне байланысты мемлекеттің негізгі міндеттері. Екіжақты келісімдердің мағынасы:

- Әрбір мемлекет үшін

- Шетелдік инвесторлар үшін

- Келісіммен қарастырылған инвестиция тәртібі үшін