ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ Л.Н. ГУМИЛЕВ атындағы ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
«XXI ғасыр Биотехнологиясы» жас ғалымдардың екінші ғылыми форумы
«XXI ғасыр Биотехнологиясы» жас ғалымдардың екінші ғылыми форумының материалдары 21-23 сәуір 2011 жыл
МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН ЕВРАЗИЙСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ УНИВЕРСИТЕТ
им. Л.Н. ГУМИЛЕВА
Второй научный форум молодых ученых
«Биотехнология XXI века»
Материалы Второго научного форума молодых ученых
«Биотехнология XXI века» 21-23 апреля 2011 года
АСТАНА 2011
УДК 378 ББК 74.58 Ж 63
Жалпы редакцияны басқарған з.ғ.д., профессор Б.Ж. Әбдрірайым.
Под редакцией д.ю.н., профессора Б.Ж. Әбдрірайым.
Редакция алқасы:
Редакционная коллегия:
Р.I. Берсимбай, Р.Т. Омаров, Н.Л. Шапекова, З.А. Аликулов, Т.Д. Укбаева
«XXI ғасыр Биотехнологиясы» жас ғалымдардың екінші ғылыми форумының материалдар жинағы.
Астана, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, 2011.
Сборник материалов Второго научного форума молодых ученых
«Биотехнология XXI века».
Астана, Евразийский национальный университет им. Л.Н. Гумилева, 2011.
ISBN 978-601-7252-99-1
Жинаққа студенттердің, магистранттардың және PhD докторанттардың биотехнология, экология және молекулярлық биология салаларындағы өзекті мәселелері бойынша еңбектері енгізілген.
В сборник вошли материалы студентов, магистрантов и докторантов PhD по актуальным вопросам биотехнологии, экологии и молекулярной биологии.
УДК 378 ББК 74.58
ISBN 978-601-7252-99-1
Евразийский национальный университет
им. Л.Н. Гумилева, 2011 год
Секция «Современные проблемы биологии и медицинских исследований»
УДК 616:575
Duchenne muscular dystrophy in Kazakhstan: a single case report S. Adambekov1,2, S. Rakhimova1, R. Omarov2, E. Ramankulov1
1 Национальный Центр Биотехнологии РК
2 Евразийский Национальный Университет им. Л.Н. Гумилева
Duchenne muscular dystrophy (DMD) is a recessive X-linked severe muscular dystrophy leading to an early incapacitation and death. It mostly affects males, but affected female cases are also known. The worldwide prevalence of DMD is 1 case per 3500 males in population. The frequency in Kazakhstan is unknown. The disease is a result of mutations in the dystrophin gene.
The rate of spontaneous mutations of the DMD gene is high and there are a lot of affected patients with no previous family history. This is because the gene is 2.6 million base pair long, consists from 79 exons and is the largest in human genome. The 60% of the mutations in the dystrophin gene are insertions or deletions and the other 40% are point mutations. These usually lead to frameshift rearrangements downstream and result in truncated protein, which is degraded by proteinases. As a result, the vast majority of DMD patients display no functioning dystrophin. The dystrophin links the extracellular dystrophin-associated protein complex (DAPC) with the muscle cytoskeleton. This complex is responsible for the integrity of the muscle fibre. Without dystrophin DAPC loses its stability which leads to the membrane leakage and cell death. The necrotic muscle cells are later substituted by adipose and connective tissue. Thus muscle strength and endurance are severely compromised, which leads to wheelchair dependency by 12 years and death by respiratory failure in late teen years or early twenties.
The frequency and severity of DMD makes it a primary object for medical and social concern in the developed countries. Organisations such as Muscular Dystrophy Campaign (UK), the Muscular Dystrophy Association (USA) and the Association Française contre les Myopathies are devoted to help such patients and to raise public awareness on DMD.
This report is on particular case of DMD in Kazakhstan. The patient is eighteen years old male. The patient was diagnosed with DMD in 2001. This case is a classical example, disease pathogenesis and progression could be followed through the case.
First symptoms were noticed when the patient was 4 years old. He could not keep up with his peers, could not run as fast, and rapidly became tired. At the age of 6 the patient was frequently accompanied by his mother due to the frequent falls. At the age of 9, the patient could not ascend the stairs, suffered from waddling gait and used his hands to rise from the bed. When the patient was 9, doctors started to suspect Duchenne muscular dystrophy as a diagnosis. At the age of 11 after the heat physiotherapy lost the ability to walk on his own, but has retained the ability to crawl.
At the age of 12 the patient has became wheelchair dependant. Up to the present he slowly loses muscle strength and tonus. The diagnosis was confirmed by measuring creatinine kynase levels (5959 U/l) in 2003 and electromyography in 2002, which showed the signs of muscle damage. In 2011 the blood was extracted from the patient and his mother. The DNA extracted from the blood samples was sent to Laboratoire de biochimie et genetique moleculaire, France for genetic analysis to confirm DMD.
Currently, the patient is able to sit, but cannot stand, walk, crawl and turn. Muscle tonus is decreased, hypotrophy of upper limb girdle and lower extremities is observed. Contractures in elbow, knee and ankle joints are present. Active movements in legs are severely compromised.
Tendon reflexes are absent. The patient cannot lift his hands into horizontal position. Sprengel’s
deformity, lumbar hyperlordosis are present. The patient is wheelchair dependant. Intellect is intact.
The patient expresses no current complaints on lung or heart problems.
Despite this being a classic case of DMD the diagnosis was not made until the patient was 9 year old. Due to the late diagnosis, the patient underwent inefficient or even harmful treatments that have worsened the patient’s condition. At the time there was no DMD specific testing available to confirm diagnosis.
Overall, the situation with this particular DMD patient is disturbing. It occurs that the doctors have no sufficient experience to deal with such a patient. Of course, DMD may be a rare disease in Kazakhstan, and the frequency of 1 case of DMD per 3500 males in all the world populations may have no relevance to the situation in Kazakhstan. But due to the high rate of spontaneous mutations in DMD gene, it is hard to believe that there are only a couple of DMD patients in Kazakhstan. The number of undiagnosed patients can be bigger. Estimation based on the statistics taken from other countries can approximate that there can be 2.5 thousand DMD patients in Kazakhstan. Taking this particular patient’s case as an example and taking into account the policy for DMD in the developed countries, we must conclude that the awareness of medical staff and overall population in Kazakhstan is insufficient to estimate the problem rising with muscular dystrophies and DMD in particular. However, the situation is improving. The genetic tests on DMD are already available in medical genetics laboratories in Kazakhstan. Our country is able to support such patients. The only thing left is to raise public and medical awareness on this severe disease. The governmental and social support of DMD patients, combined with the appropriate medical care could ease the sufferings of the people affected by this incurable condition.
Научный руководитель – д.б.н., профессор, Омаров Р.Т.
УДК: 614.2+575.191-616.1-006
ВОЗМОЖНОСТИ БИОТЕХНОЛОГИИ В ОЦЕНКЕ ГЕНЕТИЧЕСКОЙ ПРЕДРАСПОЛОЖЕННОСТИ К РАЗВИТИЮ РАКА МОЛОЧНОЙ ЖЕЛЕЗЫ
Акильжанова А.Р., Жакупова А.С., Нуркина Ж.Н., Раманкулов Е.М.
РГП «Национальный центр биотехнологии Республики Казахстан» КН МОН РК, Астана, Казахстан, [email protected]
Исследования в области биологической химии, молекулярной биологии и генетики открывают новые возможности диагностики, прогнозирования и лечения рака молочной железы (РМЖ), основанные на генетической характеристике каждой опухоли. В основе онкопатологии лежит комплексное взаимодействие множества генетических факторов, многие из которых еще пока недостаточно хорошо охарактеризованы. Принято считать, что генетический вклад в патогенез мультифакториальных заболеваний, к которым относится и РМЖ, является результатом суммирования множества некритичных изменений в каскадах генов, ответственных за метаболизм различных соединений или генах иммунного ответа.
Так, неблагоприятное сочетание генов, кодирующих «быстрые» и «медленные» варианты белков системы детоксикации (цитохромы P450 и глутатионтрансферазы) может приводить к повышению риска развития онкологических заболеваний в несколько раз. В 1990 г. был выявлен первый наследственный ген BRCA1 по РМЖ, а в 1995 – BRCA2. Гены BRCA1 и BRCA2 были впервые идентифицированы как гены, врожденные мутации которых ассоциированы с наследственными формами РМЖ. У носителей мутаций одного из аллелей гена BRCA1 риск развития в течение жизни РМЖ составляет около 85%. В отличие от спонтанных форм РМЖ уверенный прогноз заболевания у женщин из отягощенных семей может быть сделан задолго до возникновения заболевания. Анализ мутаций в генах- предрасположенности может быть проведён в любом возрасте, позволяя выявлять в генетически отягощенных семьях лиц, у которых с очень высокой вероятностью в течение
жизни возникнет злокачественное новообразование. Это создало принципиально новую ситуацию для профилактики онкозаболеваний - необходимость выделять группы с очень высоким риском заболевания, проводить для этой группы более частые и как можно более тщательные медицинские осмотры, выработать какие-то специфические рекомендации по образу жизни и приёму медикаментов. К сожалению, в течение долгих лет, наследственный компонент в возникновении онкозаболеваний практически не принимался во внимание в большинстве онкологических диспансеров, данные о семейном группировании онкозаболеваний крайне ограничены.
Исследование полиморфизма гена метилентетрагидрофолатредуктазы (MTHFR) имеет прогностическое значение и позволяет определить риск развития онкологических и сердечно-сосудистых заболеваний, а также дефектов внутриутробного развития во время беременности из-за нарушения обмена фолиевой и кислоты и гипергомоцистеинемии, оценить вероятность патологии у потомства. Показана ассоциация одиночных нуклеотидных полиморфизмов (SNP) в гене фермента фолатного метаболизма MTHFR с риском развития РМЖ.
Большое количество мутаций генов BRCA1/2 зарегистрировано в международной базе данных (BIC database) и ассоциировано с развитием РМЖ. Спектр мутаций генов BRCA1/2 охарактеризован не полностью, нет «mutational hot spot», мутации распределены по всему гену. Частота и тип мутаций варьируют широко, показывая различное географическое, и этническое распределение. К настоящему времени работ по изучению частоты, распространения таких мутаций среди казахстанской популяции женщин в литературе не встречалось. В Национальной научной лаборатории биотехнологии НЦБ проводится работа по изучению характера, частоты и распределения мутаций генов BRCA1/2 , а также полиморфизмов гена MTHFR у женщин c раком молочной железы и определение генетического риска в зависимости от генотипов данных и других генов во взаимосвязи с другими факторами риска заболевания. В данной работе целью исследования было определить частоту и распространение мутации генов BRCA1 и BRCA2 и полиморфизмов гена MTHFR у женщин с раком молочной железы в Казахстане.
Материлы и методы. В исследование были включены 156 женщин с гистологически верифицированным раком молочной железы, прооперированных в Онкологических Центрах г.
Семей и г. Астаны. Контрольную группу составили 112 практически здоровых женщин, не имеющих рак какой-либо локализации, сопоставимых по возрасту. Все участники исследования дали письменное согласие на участие в исследовании и предоставление образцов крови. Геномную ДНК выделяли из цельной крови с помощью Wizard®Genomic DNA Purification kit, (Promega) согласно протоколу изготовителя. Для ПЦР амплификации всех экзонов генов BRCA1/2 , а также полиморфизма гена MTHFR 677C> T (rs1801133) были разработаны праймеры с использованием программы дизайна праймеров Primer3 (v.0.4.0).
ПЦР реакция проводилась на «PTC-0240 DNA EngineTetrad2 Cycler» (BioRad, USA).
Сиквенирование ДНК проводилось на ABI PRISM 3130xl Genetic Analyzer (Applied Biosystems, Foster city, CA, USA) с использованием для сиквенс реакций BigDye Terminator v3.1 Cycle sequencing Kit (Applied Biosystems, USA). Для статистического анализа использовали программу SPSS 16.0 (JAPAN).
Результаты. Возраст женщин с РМЖ варьировал от 35 лет до 78 лет, 18 женщин были в возрасте 45 лет и моложе. У 12 женщин был отягощенный семейный анамнез (наличие РМЖ или рака яичников среди родственников). Для первичного анализа мутаций были отобраны экзоны генов BRCA1/2, в которых наиболее часто встречаются мутации. Экзон 11 составляет 60% кодирующей поверхности гена BRCA1. Обнаружено четыре миссенс мутации - c.1067A>
G (Q356R), c.2612C> T (P871L), c.3113A> G (E1038G), c.3348A> G (K1183R), два синонимичных полиморфизма - Ser694Ser и Leu771Leu в экзоне 11 гена BRCA1. В гене BRCA2 выявлено восемь миссенс мутаций и девять синонимичных полиморфизма. Не выявлено статистически достоверной разницы по частоте миссенс мутаций c.2612C>T (P871L) и c.3113A>G (E1038G) в группе больных по сравнению с группой контроля – 57.8% и 48.2%,
56.6% и 47.3% соответственно, за исключением c.3348A>G (K1183R), частота которой была значительно выше у женщин с РМЖ (59.0% vs 45.5%, p<0.05). Оба синонимичных полиморфизма Ser694Ser и Leu771Leu обнаружены с одинаковой частотой в группе больных 54.2% и группе контроля 42.8%.
Частота генотипов C677T/MTHFR у больных РМЖ составила 58,7% для СС, 33,3% для СТ, и 8,0% для ТТ , в контрольной группе 46,2% для СС, 47,2% для СТ, и 6,6% для ТТ.
Аллель ТТ C677T/MTHFR была связана с повышенным риском рака молочной железы у женщин в постменопаузе (более 55 лет [OR, 1,34; 95% CI, 1.01-1.76]. Выявлено взаимодействие между аллелем Т и возрастом к моменту развития заболевания (р =0,03).
Это исследование показывает, что существует определенная взаимосвязь между возрастом возникновения РМЖ и минорной аллелью MTHFR 677C> T. Результаты нашего недавнего исследования показали, что полиморфизм C677T/MTHFR тесно связан с концентрацией гомоцистеина и низким уровнем фолиевой кислоты в казахской популяции (Akilzhanova и др., Asia Pac J Clin Nutr 2008; 17 (2): 325-9). Эти данные свидетельствуют в пользу того, что фолиевая кислота участвует в развитии рака молочной железы, но механизмы сложные и окончательно не выяснены. Необходимы дальнейшие исследования для выявления связи между статусом фолиевой кислоты и риском развития РМЖ в зависимости от генотипа MTHFR 677 C> T и 1298A> C.
Таким образом, современные возможности молекулярной генетики и биологии позволяют проводить определение генетического риска развития РМЖ, выявлять критерии выделения групп риска развития заболевания, что в последующем позволит разработать профилактические меры для групп высокого риска.
УДК 575.16
РОЛЬ ГАЛЕКТИНОВ ВО ВЗАИМОДЕЙСТВИИ МЕЖДУ МЕЗЕНХИМАЛЬНЫМИ СТВОЛОВЫМИ И ИММУННЫМИ ЭФФЕКТОРНЫМИ КЛЕТКАМИ
Бекболсынов Д.А.1,2, Огай В.Б.2
1Евразийский национальный университет, Астана, Казахстан
2РГП «Национальный центр биотехнологии» МОН РК, Астана, Казахстан E.mail: [email protected]
Одной из основных причин, почему мезенхимальные стволовые клетки (МСК) представляют интерес как терапевтические агенты в регенеративной медицине, является их способность неспецифически ингибировать реакции иммунного ответа. Многочисленные эскперименты in vitro и in vivo продемонстрировали значительное снижение скорости пролиферации Т-хелперов, В-клеток, созревания дендритных клеток и цитотоксичных лимфоцитов, а также апрегуляцию Т-reg клеток в присутствии МСК [1-3]. Однако, несмотря на интенсивные исследования, точные механизмы иммуномодуляторного эффекта МСК остаются невыясненными. В данной работе приводится краткий обзор недавних публикаций, которые впервые проливают свет на роль галектинов в МСК-индуцированной иммуносупрессии.
Человеческие МСК конститутивно экспрессируют галектины 1, 3, 8 и 9 [4]. С 2010 года, в литературе начали появляться сообщения о том, что блокирование экспрессии галектинов самым прямым образом сказывается на иммуносупрессорных свойствах МСК.
Лепетели и коллеги наблюдали полное прекращение иммуносупрессии после обработки клеточной культуры антителами к галектниу-1 (gal-1) и семафорину 3А [5]. Гиесеке и коллеги получили похожие результаты методом нокдауна gal-1 ретровирусной трансфекцией, получив в результате частичное восстановление пролиферации CD4+ и CD8+
Т-клеток [6]. Сиауд и коллеги показали, что сайленсинг галектинов 1 и 3, являющихся поверхностными маркерами, методом РНК-интерференции сводит иммуносупрессивную
способность МСК почти к нулю [7]. На фоне сообщений о том, что такие ранее известные медиаторы иммуносупрессии, как индоламин-2,3-диоксигеназа (ИДО), IL-10, TFG-β или HGF не всегда оказываются эссенциальными для МСК-индуцированной супрессии Т- лимфоцитов [4], можно предположить, что галектины в этом играют если не ключевую, то, по крайней мере, значительную роль.
Вовлеченность галектинов в регуляцию иммунитета известна довольно давно, равно как и широкая распространенность галектинов в других тканях. Однако, до сих пор нет данных специфично о роли галектинов, секретируемых МСК в этих процессах. Гил и соавторы сообщают, что интродукция экзогенного gal-1 в мышиную модель воспаления приводит к снижению миграционной способности и секреции про-инфламаторных цитокинов в лейкоцитах [8]. Если предположить, что экзогенный gal-1 in vivo может поступать из МСК, то это может частично объяснить их иммуномодуляторные свойства, тем более что недавние исследования выявили корреляцию между активацией TLR-2 в ответ на патоген-ассоциированные молекулы и экспрессией gal-3 в мезенхимальных стромальных клетках [9].
Интересно, что экспрессия индоламин-2,3-диоксигеназы, являющейся одним из доказанных медиаторов МСК-индуцированной иммуносупрессии, находится в зависимости от активации TLR, хотя природа этой зависимости остается туманной. В частности, Опитз и коллеги методом обратнотранскриптазной ПЦР в реальном времени установили наличие не менее 6 видов TLR на поверхности МСК, и показали, что прайминг TLR3 и TLR4 соответствующими лигандами приводит к значительному повышению их иммуносупрессивного потенциала, как минимум частично благодаря усиленной экспрессии ИДО [10]. Похожие результаты еще раньше были опубликованы также Певзнер-Фишером и коллегами [11]. Однако, более поздние исследования Уотерман и коллег указывают на то, что к усилению иммуносупрессии через активацию ИДО приводит только прайминг TLR3, в то время как активация TLR4, наоборот, приводит к формированию про-воспалительного фенотипа [12]. Такие неоднозначные результаты для исследований МСК не редкость.
Проблема связи между разными видами TLR, присутствующими на поверхности МСК, и экспрессией ими галектинов еще ждет своего исследователя. Вероятно, экспрессия галектинов в МСК и воспалительный ответ на инфекционные агенты взаимно регулируются по принципу обратной связи.
Тем не менее, имеющиеся на данный момент данные о влиянии галектинов на эффекторные Т-клетки недостаточно для глубокого понимания механизмов МСК- индуцированной иммуносупрессии. Пока не известно, каков вклад в это gal-1 и, возможно, gal-3, секретируемых в межклеточную среду, и остальных галектинов, экспрессируемых внутриклеточно и, возможно, также влияющих на метаболизм ИДО, простагландина Е2, оксида азота, IL-10 и других эффекторных молекул, которые тоже оказывают ингибирующий эффект на созревание и пролиферацию Т- и В-клеток, дендритных клеток и натуральных киллеров. В настоящее время еще не было никаких исследований, направленных на выявление взаимосвязи между иммунными клетками и галектинами в МСК.
Литература
[1] C. Herrero and J.A. Pérez-Simón. Immunomodulatory effect of mesenchymal stem cells.
Braz J Med Biol Res, 43(5):425-430.
[2] Tyndall, A. et al. Immunomodulatory properties of mesenchymal stem cells: a review based on an interdisciplinary meeting held at the Kennedy Institute of Rheumatology Division, London, UK, 31 October 2005. Arthritis Research & Therapy 2007, 9:301.
[3] Tatara, R. et al. Mesenchymal stromal cells inhibit Th17 but not regulatory T-cell differentiation. Cytotherapy. [Epub ahead of print].
[4] Sioud, M. New insights into mesenchymal stromal cell-mediated T-cell suppression through galectins. Scandinavian J Immunol. 73, 79-84.
[5] Lepelletier, Y., Lecourt, S., Renand, A., Arnulf, B. et al. Galectin-1 and semaphoring-3A are two soluble factors conferring T-cell immunosuppression to bone marrow mesenchymal stem cell. Stem Cells Dev. 2010 Jul;19(7):1075-9.
[6] Gieseke, F., Böhringer, R., Bussolari, R., Dominici, M., Handgretinger, R., Müller, I.
Human multipotent mesenchymal stromal cells use galectin-1 to inhibit immune effector cells.
Blood. 2010 Nov 11:116(19):3770-9.
[7] Sioud, M., Mobergslien, A., Boudabous, A. and Floisand, Y. Mesenchymal stem cell- mediated T cell suppression occurs through secreted galectins. Int J Oncol. 2011 Feb;38(2):385-90.
[8] Gil, C., Gullo, C. and Oliani, S. Effect of exogenous galectin-1 on leukocyte migration:
modulation of cytokine levels and adhesion molecules. Int J Clin Pathol. 2011;4(1):74-84.
[9] Sioud, M., Mobergslien, A., Boudabous, A. and Floisand, Y. Evidence for the involvement of galectin-3 in mesenchymal stem cell suppression of allogeneic T-cell proliferation.
Scandinavian J Immunol. 2010 Apr;71(4):267-274.
[10] Opitz, C. et al. Toll-Like Receptor Engagement Enhances the Immunosuppressive Properties of Human Bone Marrow-Derived Mesenchymal Stem Cells by Inducing Indoleamine- 2,3-dioxygenase-1 via Interferon-b and Protein Kinase R. Stem Cells 2009;27:909–919.
[11] Pevsner-Fischer M, Morad V, Cohen-Sfady M, Rousso-Noori L, Zanin-Zhorov A, Cohen S, Cohen IR, Zipori D. Toll-like receptors and their ligands control mesenchymal stem cell functions. Blood.2007;109(4):1422–1432.
[12] Waterman RS, Tomchuck SL, Henkle SL, Betancourt AM (2010) A New Mesenchymal Stem Cell (MSC) Paradigm: Polarization into a Pro-Inflammatory MSC1 or an Immunosuppressive MSC2 Phenotype. PLoS ONE 5(4): e10088.
УДК 575.113
ИССЛЕДОВАНИЕ ФУНКЦИЙ КОМПЛЕКСОВ mTOR Булгакова О. В.
ЕНУ им. Л.Н. Гумилева, г. Астана, [email protected] Научный руководитель – Берсимбай Р.И.
Мишень рапамицина млекопитающих (mTOR), является неотъемлемой частью многих сигнальных путей, регулирующих деление, пролиферацию и рост клеток. mTOR в виде каталитической субъединицы входит в состав двух функциональных комплексов – mTOR комплекса 1 (mTORC1) и mTOR комплекса 2 (mTORC2). В состав выше упомянутых комплексов помимо mTOR входит ряд полипептидов. mTORC1 состоит из пяти компонентов: mTOR, регуляторного ассоциированного с mTOR белка - раптора (Raptor), mLST, богатого пролином АКТ субстрата 40 (PRAS40) и белка дептора (Deptor). mTORC1 контролирует клеточный рост путем фосфорилирования S6 киназы (S6K1) и белка 4E-BP1, ключевых регуляторов белкового синтеза.
mTOR комплекс 2 (mTORC2) в своем составе имеет mTOR, рапамицин- нечувствительный спутник mTOR - rictor (rapamycin insensitive companion of mTOR), mLST8, mSIN1 (mammalian stress-activated protein kinase interacting protein , белок взаимодействующий со стресс-активируемой протеинкиназой 1 млекопитающих), protor 1 (protein observed with rictor-1, белок взаимодействующий с rictor-1), и deptor.
mTOR -серин-треониновая протеинкиназа семейства фосфатидилинозитол 3-киназ, играет важную роль в канцерогенезе. Однако механизм этого сложного и многоэтапного процесса до конца не изучен. Одним из важных методов исследования специфической роли mTOR в развитии раковых опухолей различного генеза является использование системы РНК-интерференции.
Для исследования функций mTOR комплексов нами был проведен генный нокдаун mTOR в двух типах клеточных линий - HEK 293Т и MDA-MB-435. Результаты эксперимента (рис.1 В) продемонстрировали как уменьшение количества клеток, вследствие апоптоза, так и изменение формы и клеточных размеров по сравнению с контролем (рис 1 А). Причиной последнего эффекта предположительно является ингибирование сигнального пути, опосредованного действием факторов роста, прежде всего инсулино подобного фактора роста (IGF). Как видно из рисунка 2, нокдаун mTOR приводит к снижению фосфорилирования киназы Akt, являющейся ключевым регулятором многих сигнальных путей, в том числе и mTOR сигналинга.
Предыдущие исследования показали, что для активации Akt необходимо фосфорилирование данной киназы по двум сайтам – Thr308 и Ser437. Вестерн-блотинг с применением анти-pAkt437 антител выявил ингибирование активности Akt в клетках, где наблюдается сайленсинг mTOR.
А В
Рис.1 `Морфология клеток линия MDA-MB-435 (А) контроль Luciferase (B) нокдаун mTOR
Рис.2 `Вестерн-блот иммунопреципитатов полученных из клетоной линии HEK 293T с применением mTOR (рис.А), тубулин (В), pAkt437 (C) антител
Таким образом, mTOR сигналинг регулирует клеточный рост и размер клеток, активируя множество анаболических процессов, включая биосинтез белков, липидов и органелл, а также ограничивая катаболические процессы, такие как аутофагия. В связи с чем, изучение данного сигнального пути является приоритетным направлением в исследовании процессов канцерогенеза с целью дальнейшей разработки методов лечения и профилактики онкологических заболеваний.
ӘОЖ 575.113:616.223-002
Бронх демікпесімен ауыратын балалардағы глутатион S- трансфераза (GSTM1, GSTT1, GSTP1) генінің полиморфизмі
Ералина Ғ.Ж
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің студенті, Астана Ғылыми жетекші: Ұқбаева Т.Д
Көптеген елдерде эпидемиологиялық зерттеулер жүргізудің арқасында қоршаған ортаның ластануымен қатар тыныс алу жолдарының, терінің, ас қорыту жүйелерінің, ісік ауруларының деңгейі жоғарылап келе жатқаны анықталды. Сонымен қатар белсенді мультифактериальды аурулардың этиопатогенезі зерттелуде. Қазіргі кезде ксенобиотиктерді зарарсыздандыруға жауапты 300 астам гендер белгілі. Ағзаға түскен токсинді заттарды (ксенобиотиктер) детоксикацияға ұшырататын детоксикация гендері “қоршаған орта гендері” "environmental genes" немесе " генов предрасположенности " "predisponding genes"
деп аталады.
Ксенобиотиктердің ферменттік жүйесінің биотрансформациясы ағза мен қоршаған орта арасындағы байланысты тудыра отырып, біріншілік(цитохром P450- тәуелді реакция), екіншілік (қышқылданған өнімдердің коньюгация реакциясы), үшіншілік фазаларды(детоксикация өнімдерін ағзадан шығару) қосады. II фазадағы ферменттердің функциясының бұзылуымен ағзада ксенобиотиктерге қарағанда өте зиянды токсинді метаболиттердің жиналуы патологиялық аурулардың дамуына әкелуде. Детоксикацияның II фазасында ағзаның антиоксидантты қорғаныш звеносы, жасушаның антиперекисті және антирадикальды қорғанышы сонымен қатар қабыну медиаторларының метаболизімінде глутатион-S-трансфераза (GST) маңызды роль атқарады.
GST гендерінің турлері: GSTM1, GSTT1, GSTP1 ксенобиотиктер детоксикациясының екіншілік фазасына қатысатын және ағзаға түскен ксенобиотиктерді глютатионмен байланыстырып нейтрализацияға ұшырататын ферменттерді коделейді [1,2]. Қызметтілік белсенділігі өзгеріске ұшыраған ферменттер осы гендердің делекцияға ұшыраған аллелдерін коделейді және артынша ағзада токсинді заттар жиналады [3, 4]. GSTM1, GSTT1 және GSTP1 гендерінің нөлдік аллельдері тыныс алу жолдарының ісігі, зәр шығару мүшелерінің ісігі, сүт безінің ісігі, эндометриоз жән алғаш түсік тастау кезіндегі тәуекел факторы ретінде қаралады[5, 6,7, 8, 9]. Соңғы жылдары бронх демікпесі гендік деңгейде зерттелуде[10, 11].
Бронх демікпесі ауруының дамуы кезінде GSTM1(0) және GSTT1(0) гендерінің полиморфизмі анықталды. Батыс Европа және ресейде жүргізілген зерттеулер нәтижелері бойынша бронх демікпесінің пайда болуы GST геніне байланысты екені анықталды[12, 13].
Қазақ популяциясы этникалық жағынан бірыңғай болғандықтан GSТ генінің полиморфизімін анықтау мүмкіндігіне йе. Бронх демікпесі мен детоксикация гендерінің полиморфты нұсқаларының ассоциациясы аурудың дамуы кезінде патогенезін және молекулярлы - генетикалық заңдылықтарын түсінуге көмектеседі. GSТ гендерінің туыстығын зерттеуде бронх демікпесі ауруының пайда болуын ертерек болжап және сәйкес емдеу шараларын қолдана аламыз.
Бронх демікпесі (БД)- созылмалы рецидивті ауру, патогенезі арнайы және арнайы емес тітіркенулерге бронхтардың гиперреактивтілдігінен бронхоспазм дамып, эозинофильді гиперсекрециясымен шырышты қабығының ісінуінен болатын қайтымды ұстамалы тұншығу.
Бронх (емдеу жолымен және жедел )обструкциясы қайтымды [14].
Бронх демікпесі мультифакториальды кең таралған ауру болып саналады. Зерттеу жұмыстары нәтижелеріне сәйкес соңғы жылдары Қазақстанда [15] сонымен қатар, дүние жүзінде бронх демікпесімен ауыратын науқастардың саны артуда .
2004 2005 2006 2007 2008 2009
001 Ақмола облысы 41 53.7 67.8 150.7 54.5 63
002 Ақтөбе облысы 53.6 38.1 45.9 42.6 40.5 40.5
003 Алматы облысы 32.9 33.4 41.3 34.7 43.9 51.5
004 Атырау облысы 32.8 27.4 40.7 26.6 31.3 36.8
005 Шығыс Қазақстан облысы 31.1 32 39.8 37.8 23.6 28.2
006 Жамбыл облысы 26.4 26.6 46.5 24.1 30.8 32.9
007 Батыс Қазақстан облысы 24.1 28.5 20.8 19.9 22.2 17.5
008 Қарағанды облысы 29 38 37.3 26 30.2 28.6
009 Қызылорда облысы 24.4 20.2 38.1 50.1 36.7 34.3
010 Қостанай облысы 38.8 47.8 62.4 20.4 31.6 27.9
011 Маңғыстау облысы 48.6 37.5 53.9 39.9 55 60.8
012 Павлодар облысы 33.3 50.4 30.5 50.2 36.9 32.3
013 Солтүстік Қазақстан облысы 46.7 44.1 4.1 46.1 40.5 28.6 014 Оңтүстік Қазақстан облысы 40 43.8 53 114.8 43.6 52.6
015 Алматы қ. 47.7 41.3 25.8 23.4 30.8 37.6
016 Астана қ. 92.7 68 84.5 66.3 49.4 57.1
017 ҚАЗАҚСТАН 38.2 39.2 43.1 52 37 40.1
Бронхы демікпесі тыныс алу жолдарының созылмалы ауруларына жатады. Бронх ұлпаларының қабыну тудырушы медиаторлармен байланысы өткір броноконстрикцияға, бронхы жақтауларының отектарына және бронхы бұтақтарының қайта құрылуына әкеледі [16].
Көп жылдар бойына тыныс алудың жетіспеушілігі бронх бұлшықеттерінің бұзылуының нәтижесі деп саналды, бірақ соңғы 25 жылда бронх демікпесінің белгілері тыныс алу жолдарының қабыну процесімен байланысты екені анықталды. Қабыну процесі әртүрлі жасушалардың түрлерінің қатысуымен өтеді, оларға мес жасушалары, эозонофильдер және Т – лимфоциттер жатады. Гиперреактивтілік және бронхылардың обструкциялары қабыну салдары болып табылады.
Қолданылған әдебиеттер:
1. Sandford A.J., Pare P.D. The genetics of asthma. The important questions // Am. J.
Respir. Crit. Care Med – 2000. – V.161. – P. 202-206.
2. Timens W., Coers W., van Straaten J.F.M., Postma D.M. Extracellular matrix and inflammation: a role for fibroblast-mediated defective tissue repair in the pathogenesis of emphysema? // Eur. Respir. Rev. – 1997. – V.43. – P. 119-123.
3. Казначеева Л.Ф., Вавилин В.А.. Полиморфизм ферментов биотрансформации ксенобиотиков у детей с атопическим дерматитом // Аллергология. – 2002. – № 4.
– С. 38-42
4. Eaton D.L. Biotransformation enzyme polymorphism and presticide susceptibility //
Neurotoxicol. – 2000. – V.21. – № 2. – P.101-111.
5. Hirvonen A. Husgafvel-Pursiainen K. Karjalainen A., Anttila S., Vainio H. Point- mumational MspI and Ile-val polymorphisms closely linced in the CYP1A1 gene: lack of association with susceptibility to ling cancer in a Finnish study population // Cancer Epidemiol. Biomarers Prev. -1992.-V.1.-P.485-489.
6. Smith J.A., Helliwell P.S., Isdale Asthma et al. Pineal .Res. 1991.-P.14-17.
7. Pemble S., Schroeder K., Spenser S. et al. Human glutathione S-transferase theta (GSTT1) cDNA cloning and the characterization of a genetic polymorphism //
Biochem. J.- 1994. -V. 300. – P. 271-276.
8. Гериева М.М., Святова Г.С. Клинико-диагностическая значимость полиморфизма генов глутатион-S-трансферазы при генитальном эндометриозе в казахской популяции // Медицинская генетика. – 2005. – №4. – С.172-174.
9. LeSouef P. Genetics of asthma. What do we need to know? // Pediatr. Pulmonol.
– 1997.- suppl 15. – P. 3-8
10. Саймон Г. Бронхиальная астма. – С-Петербург, 2003. – С. 47-104.
11. Сиделева О.Г. Полиморфные аллели генов, ассоциированные с патогенезом атопической формы бронхиальной астмы у жителей Северо-запада России // Дис.
… к.м.н. – Санкт-Петербург, 2002. – C.22-102.
12. Богард А.Е. Роль генетических факторов в развитии бронхиальной астмы у детей. //Пульмонология. – 2002. – №1, С. 47-56.
13. Эткина И.А. Клинико-генетические ассоциации у детей, больных бронхиальной астмой: автореф. … канд. мед. наук:.Уфа, 2001. – С.12-14.
14. Бикенова Д.С., Биорезонансная терапия в комплексном лечении детей с бронхиальной астмой: дисс. … канд. мед. наук: Алматы, 2006. – 24с.
15. Украинцева С.В., Сергеев А.С.. Популяционный риск возникновения бронхиальной астмы в г. Москва// Генетика.- 1995.- Т31- №2 - С. 264-267
16. Ормантаев К.С., Байжанова М.М. Заболеваемость и смертность при бронхолегочной патологии в детском возрасте Республики Казахстан//
Педиатрия. – 2002.- №3.- С.21-26.
ӘОЖ 615.373:616.233-002
Иммуноглобулин Е және ИЛ-2- нің балалар бронх демікпесі ауруындағы салыстырмалы көрсеткіштері
Ералина Ғ.Ж
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің студенті, Астана Ғылыми жетекші: Ұқбаева Т.Д
Балалар арасындағы тыныс алу мүшелерінің патологиясы ғылыми және медициналық тәжірибеде аса маңызды мәселе болып табылады [1,2,3].
Соңғы жылдары тыныс жолдарының обструкциясына байланысты балалар арасында бронх өкпелік аурулар соның ішінде бронх демікпесі жиі кездеседі.
Тыныс алу жолдарының обструкциялары бронхтағы кішкене калибраларда қабынуды туғызады. Көп жағдайда (90-95%) қабынулар екі патологиялық жағдаймен сипатталады:
инфекция және аллергиямен [4,5].
Бронх демікпесінің аллергиялық және созылмалы қабынуының даму механизімінде заманауи иммунология маңызды роль атқарады. Бұл зерттеудің мақсаты патогенді звеноны табу сонымен қатар аллергиялық және инфекционды- қабыну процесін іске қосу. Қазіргі заманға сай бронх өкпе жүйесінде Т- лимфоцит- хелперлардың әртүрлі субпопуляциялар арасындағы активтілік дисбалансы Т- хелперлердің біріншілік және Т- хелперлердің екіншілік тобы деп анықталады (Tx-1, Tx-2). Алғаш Tx-1 жасушалары жасушалық
реакцияда, ал екінші Tx-2 жасушалары гуморальды иммунитет және аллергияда іске қосылады [6].
Адамдарда кездесетін созылмалы қабыну аурулары Tx-1 және Tx-2 тәуелді деп бөлінеді.
Науқастарда субпопуляциялардың сипаттамалары цитокиндердің аралас медиаторлар спектрлерімен анықталады және өкпе мен бронхта әртүрлі нұсқада қабынулар туғызады, олар: аллергиялық, инфекциялық-қабынулар және аутоиммунды. Бронх демікпесі кезінде иммунологиялық қайта құрылу Tx-2 механизмінің активациясымен байланысты [7].
Жұмыс мақсаты:
Қан сарысуының құрамындағы иммуноглобулин Е (Ig E) мөлшері мен интерлейкин -2-нің 4 және 9 жас аралығындағы балалар бронх демікпесі кезінде салыстырмалы түрдегі көрсеткіштерін анықтау.
Зерттеу материалдары мен әдістері
Ақтөбе қаласы бойынша 4 және 9 жас аралығындағы бронх демікпесімен ауыратын балалардың қан сарысуындағы ИЛ-2 нің иммуноферментті анализ (ИФА) әдісі бойынша Pro Con IL-2 реагенттерін қолдана отырып анықталды. Ig E жалпы мөлшерін ИФА әдісі бойынша “ИФА набора Labodia-Хема для определения общего Ig E” анықталды. (г.
Санкт-Петербург)
Зерттеу нәтижелері
Ақтөбе қаласындағы 4 және 9 жас аралығындағы бақылау тобындағы балалардың Ig E мөлшері 20-90 ME/мл аралықта, ал орташа мөлшері -58,0 ME/мл.
Бронх демікпесімен ауыратын балаларда Ig E мөлшері 100-918 ME/мл аралықтa, ал орташа мөлшері -363.03 ME/мл артқан. Біздің алған мәліметтер бойынша науқас балалар мен бақылау тобындағы балалардың Ig E орташа мөлшерін салыстырғанда ауру балалардың Ig E мөлшері 6.2 есе ME/мл болып шықты.
ИЛ-2 мөлшері бронх демікпесімен ауыратын балаларда-18,6-24,6 аралықта, ал орташа мөлшері-20,5. Бақылау тобындағы балаларда Ил -2 мөлшерінің көрсеткіші - 8,0 -12,8 аралықта, ал орташа мөлшері -9,6 тең болды. Біздің алған мәліметтер бойынша науқас балалар мен бақылау тобындағы балалардың ИЛ -2 орташа мөлшерінің көрсеткіші 2,1 есе көп болды.
Пайдаланған әдебиеттер:
1. Бэрнс П., Саймон Г. Бронхиальная астма. С.-П., 2003.- С. 26-28.
2. Байжанова М.М.,Фактор риска развития бронхиальной астмы у детей // Материал 9 съезда педиаторов России Москва, 2001,60с.
3. Байжанова М.М. Патологические основы лечения бронхообструктивного синдрома у детей // Дис. … д.м.н. – Алматы, 2003. – 50 с.
4. Скучалина Л.Н. Бронхиальная астма у детей: автореф. … док. мед. наук.- Астана, 2005.-39 с.
5. Маршалкина Т.В. Клиническое значение интерлейкинов 2 и 4 в патогенезе обструктивных заболеваний легких у детей: дис. … канд. мед. наук. – Алматы, 2001, - С. 146-150.
6. Фрейдин М.Б. Роль интерлейкинов и их рецепторов в формировании предрасположенности к атопической бронхиальной астме: автореф.… канд. мед.
наук:. Томск, 2001. – С.25-29.
7. МаршалкинаТ.В., Байжанова М.М., Общность иммунологичных механизмов патогенезе рецидивирующего обструктивного бронхита и бронхиальной астмы // Дни иммунологии в Санк-Петербуге.5 Научная конференция с международным участием, Россия, Санкт-Петербург, 2001
ӘОЖ 619:616.15:636.2
ЛЕЙКОЗДЫҢ ДИАГНОСТИКАСЫНДА РЕКОМБИНАНТТЫҚ Р24 АНТИГЕНІ НЕГІЗІНДЕ ИММУНДЫҚ ФЕРМЕНТТІК ТАЛДАУДЫ ЖҮРГІЗУ
Есетова А.А., Ұқбаева Т.Д., Мукантаев Қ.Н.
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Астана қаласы, Қазақстан Республикасы, assel - bt @ mail . ru
Ірі қара мал лейкозы дамыған сүтті мал өсіруде таралған аурулардың арасында көш бастауды жалғастыруда. Ірі қара мал лейкозы вирусының (ІҚМ ЛВ) ашылуының арқасында 90-шы жылдардың басынан серологиялық зерттеулерді қолданып келеді.
Ғылым дамуымен басқа да әдістер арқылы анықтау жүргізілуде. Негізінен осы уақытқа дейін полимераздық-тізбектік реакция арқылы молекулалық-биологиялық зерттеулер жүргізілуде [1].
Ірі қара мал лейкозы – табиғаты жағынан ісік ауруларына жататын созылмалы инфекциялық ауру, оның негізгі белгісі – ісік туындайтын немесе осы жасушалармен мүшелердің диффуздық инфильтрациясы өтетін қан түзуші мүшелердің жасушаларының жетілуінің бұзылуымен қатерлі ісіктік ұлғаюы [1, 2].
Жануарлар лейкозын дерлік барлық мемлекеттерді анықтайды. АҚШ-та, Орталық Еуропаның бірқатар мемлекеттерінде, Данияда, Швецияда және Таяу Шығыс елдерінде
аса кең таралған.
Ауру жұқтырылған жануарлардың өнімділігінің төмендеуімен, шаруашылықта пайдалану мерзімінің шектелуімен, лейкозға қарсы шараларды өткізуге шығындардың шектеулігімен, сүтті залалсыздандырумен байланысты ауыл шаруашылық мекемелерге елеулі экономикалық шығын әкеледі.
ІҚМ ЛВ алғаш рет Ferrer 1974 жылы ашты. Ол ірі қара мал лейкозының этиологиялық агенті болып табылады және Bovine Leukemia virus (BLV) деп аталады. Экзогенді вирус болып табылады, Retroviridae тұқымдасы, Oncornavirinae тұқымдас тармағына жатады.
Адамның Т-жасушалық лейкозымен қатар ІҚМ ЛВ Е типімен белгіленген ерекше топқа жатады. ІҚМ ЛВ вириондары мажорлық полипептидтерден (р10, р12, р15, р24, р30 және р64 КД) және гликопротеидтерден (gp30, gp51) тұрады. Р15, р24 және gp51, сондай-ақ ревертаза ферменті жануарлардың басқа онковирустарының вириондық ақуыздарымен ортақ антигендік детерминанттарға ие болмайды [3].
Лейкоздың қазіргі заманғы тиімді диагностикасы мәселесі осы уақытқа дейін аса тиімді нәтижеге жеткен жоқ. Қазіргі таңда ветеринарияда бірнеше әдістерді қолданады.
Иммундық диффузия реакциясы (ИДР) – ІҚМ лейкозы диагностикасының негізгі әдісі.
Әдіс вирусқа антидене анықтауға негізделген және жоғары арнайылық кезінде аса төмен сезімталдылыққа ие. Бұл әдіспен барлық жұқтырылған жануарларды әр уақытта анықтауға болмайды, 6-айлық кезге дейінгі жас малдарды зерттеу мүмкін емес.
Иммундық ферменттік талдау (ИФТ) ИДР әдісімен салыстырғанда үлкен сезімталдылыққа ие, алайда қан сарысуында антиденелер жұқтырудан кейінгі 1,5-2 айдан кейін ғана анықталады. Сондықтан, біздің мақсатымыз – рекомбинанттық р24 антигені негізінде осы әдістің сезімталдылығын арттыру [4].
Полимераздық-тізбектік реакция әдісінің нәтижелілігі жоғары болғанымен, зерттеу қымбаттығымен байланысты «қымбат» әдістер қатарына жатады.
ІҚМ ЛВ жұқтырылған жануарлар бірнеше вириондық антигендерге антидене шығарады. Алғаш рет цитоплазмада ірі қара мал лимфоциттерін өндіретін вирус бұл вирус антигендерін анықтау үшін ірі қара мал лейкозымен науқастың сарысуын қолданумен тікелей емес иммундық флюоресценция әдісі қолданылды. Ары қарай осы әдіспен анықталатын антиген бас ішкі вириондық р24 ақуызында болатын антигендік детерминанттар таситын вириондық құраушы екендігі көрсетілді [5].
Лейкозбен науқас сиырлардың қан сарысуында төрт вирустық полипептидке бағытталған антиденелерді комплемент-байланыстырушы антиденелер анықталды: р15, р24, gp30 және gp51.
ІҚМ ЛВ-инфекциялар диагностикасы үшін иммундық флюоресценция реакциясы, комплементті байланыстыру реакциясы, кері транскриптазаны тежеу реакциясы, иммундық ферменттік талдау және псевдотипті бейтараптау реакциясы тәрізді бірқатар серологиялық реакциялар жасалынды.
Аталған әдістердің арасында аса сезімтал әдістерге иммундық ферменттік талдау болып табылады [6]. Лейкоздық жануарлардың лейкоциттерінің қысқа мерзімді дақылдарының дақылдық сұйықтықтығын ультрацентрифугалау әдісімен тұнбаланған, сахароза тығыздық градиентінде тазартылған және эфирмен өңделген вирустан антиген алады. Осы антиген арқылы ІҚМ ЛВ жұқтырылған жануарлардың қан сарысуында р24 вирусының ішкі полипептидіне преципитациялаушы антиденелерді анықтайды.
АҚШ-та, Бельгияда ірі қара мал табындарында энзоотикалық лейкозды кең ауқымды анықтау үшін моноклондық антиденелерді қолданумен ИФТ әдісі қолданылады. Ірі қара мал лейкозының диагностикасы кезінде ИФТ әдісі серологиялық диагностикасы сезімталдылығын елеулі арттырады. Ол сауыққан шаруашылық сирыларынан сүтті жүйелі бақылау үшін қолайлы [7].
Моноклондық антиденелермен ИФТ бір табын жануарларынан біріктірілген қан
сарысу пулымен қояды.
Сиырлар уызында антиденелердің болуымен ІҚМ ЛВ жұқтырылуын ИФТ арқылы анықтау ұсынылған. Антиденелері бойынша сарысулардағы вирусқа позитивті науқас сиырлардан алынған сүттің барлық үлгілері оң болып шықты.
Осылайша, агар гелінде ИФТ 100 есе сезімтал болды. Берілген бағытта иммундық ферменттік талдауды жүргізу үшін рекомбинанттық р24 антигені негізінде сезімталдылығын арттыру мақсатымен жедел диагностикалық тест-жүйесін өңдеу жұмыстарын жүргізіп жатырмыз. Бұл мақсатта зертханалық тышқандарды ІҚМ ЛВ жұқтырып, периодты түрде қан алып тексеру жүргізіліп жатыр.
Әдебиеттер тізімі:
1. Диагностика вирусных болезней животных: Справочник/ Сюрин В.Н. и др.- М.:
Агропромиздат, 1991.-258 б.
2. Бакулов И.А., Книзе А.В., котляров В.М., Дмитренко Н.В., Коломыцев А.А., Яременко Н.А. Система мониторинга особо опасных экзотических и малоизученных, в том числе зооантропонозных, болезней животных //Порокв.
ВНИИВВиМ. - 2001. - 72 с.
3. Lini S. Leucosis bodina enzootica //Profes-sioneallevatore. 1990. - N 17. - C.8-9.
4. Эрнст Л.К., Коромыслов Г.Ф., Замараева Н.В., Гулюкин М.И. и др. Изучение иммуногенных и инфекционных свойств вируса лейкоза крупного рогатого скота на трансгенных кроликах //Бюлл. ВИЭВ. М. - 1996. -Вып. 77.-С.45.
5. Таубекова Г.К., Искуллаев А.И. Эпизоотология лейкоза крупного рогатого скота в Казахстане //проблемы адаптации сельскохозяйственных животных в Сибири.
Новосибирск, 1995. - С.52-56.
6. Петров Н.И. Сравнительная оценка систем в проведении оздоровительных мероприятий от лейкоза крупного рогатого скота в племенных хоязйствах //Бюл.ВИЭВ. 1988. - Вып.67. - с.73-75.
7. Островская Л.П., Лемеш В.М. Серологические и гематологические исследования крупного рогатого скота в неблагополучных по лейкозу хозяйствах //Вет.Наука-пр- ву.1989.-27.-с.31-34.
УДК 575.113:572.95
Анализ Y-STR в Y-хромосоме у казахов Молдыбаева Б.Н., Жолдыбаева Е.В.
Евразийский национальный университет им. Л.Н. Гумилева, Национальный Центр Биотехнологий Республики Казахстан, Астана, Казахстан
E-mail: [email protected]
В настоящее время актуальным представляется детальное изучение генетической структуры различных этнических групп с целью выявления их особенностей. Одним из основных подходов к изучению структуры генофондов современных популяций и генетической истории их формирования является анализ гаплогрупп Y- хромосомы, составляемых на основании генотипирования набора ДНК-маркеров ее нерекомбинирующей части.
Целью работы являлось изучение Y-STR в исследуемой популяции.
Генотипирование проводилось с помощью стандартных молекулярно-генетических методов. Геномную ДНК выделяли из венозной крови с помощью набора Wizard® genomic DNA Purification Kit, фирмы Promega в соответствии с протоколом изготовителя.
Количественное содержание ДНК проводили на спектрофотометре (Nanodrop 1000), а также
