Hubungan Faktor Tingkah Laku Pelajar dengan Tekanan Kerja dalam Kalangan Guru Sekolah Menengah (The Relationship of Student Behavioral Factors with Work Pressure Among Secondary School Teacher)

(1)

650

Hubungan Faktor Tingkah Laku Pelajar dengan Tekanan Kerja dalam Kalangan Guru Sekolah Menengah

(The Relationship of Student Behavioral Factors with Work Pressure Among Secondary School Teacher)

Revathi Vetrivel^1*, Shahlan Surat¹

1 Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor, Malaysia

*Pengarang Koresponden: [email protected]

Accepted: 15 April 2023 | Published: 30 April 2023

DOI:https://doi.org/10.55057/jdpd.2023.5.1.52

_________________________________________________________________________________________

Abstrak: Dalam persekitaran pendidikan hari ini, isu guru yang mengalami tekanan di tempat kerja sering dibangkitkan. Banyak faktor telah dikaitkan dengan tekanan kerja guru dalam kajian lepas. Oleh itu, tujuan kajian ini adalah untuk mengetahui perkaitan antara tekanan kerja guru di sekolah menengah di wilayah Klang dengan faktor tingkah laku pelajar. Kajian ini juga akan menyatakan perbezaan dalam orientasi seksual dalam tahap tekanan kerja yang dialami oleh guru di kawasan Klang. Kajian ini mengambil pendekatan berasaskan tinjauan kuantitatif untuk reka bentuknya. Soal selidik tiga bahagian telah digunakan sebagai instrumen kajian dalam kajian ini. Lapan sekolah menengah terpilih di daerah Klang menerima 361 set soal selidik. Tiga buah sekolah menengah yang tidak termasuk dalam kajian utama telah dimasukkan ke dalam kajian rintis di daerah yang sama. Analisis data inferensi dan deskriptif digunakan. Ujian Sambungan Pearson digunakan untuk menguji spekulasi tentang hubungan antara tingkah laku pelajar dan tekanan kerja pengajar. Ujian-t digunakan untuk menilai dakwaan bahawa guru lelaki dan perempuan mengalami tahap tekanan kerja yang berbeza.

Kajian mendapati korelasi sederhana (r=0523) antara faktor yang mempengaruhi tingkah laku pelajar dengan tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Klang. Mengikut dapatan kajian ini, guru sekolah menengah di wilayah Klang tanpa mengira jantina mengalami tekanan kerja yang sama. Penyelidikan ini perlu untuk memahami kaitan antara tekanan kerja guru di sekolah menengah dengan tingkah laku pelajar. Kajian ini menunjukkan bahawa tingkah laku pelajar sekolah menengah jelas memberi tekanan kepada tugas guru. Bagi menjamin pengajaran dan pembelajaran pilihan sekolah mencapai matlamatnya, Kementerian Pendidikan dan pentadbir sekolah sebenarnya ingin melengkapkan pilihan pendidikan dengan bantuan dapatan penyelidikan.

Kata kunci: tekanan kerja, tingkah laku, sekolah menengah, guru-guru, jantina guru

Abstract: In the present instructive climate, the subject of work strain among educators is one that is much of the time discussed. Numerous previous studies have identified a variety of factors that contribute to teacher occupational stress. Considering that, the reason for this review is to learn what elements meaning for understudy direct and educator responsibility in secondary schools in the Klang region connect with each other. Likewise, the orientation hole in work feelings of anxiety among secondary teachers in the Klang region will be researched in this review. The design of this study is based on a survey-based quantitative approach. A three-section poll was the exploration device utilized in this review. 8 chose optional schools

(2)

651

in the Klang region got a sum of 361 arrangements of surveys. Three optional schools that were not a piece of the primary review took part in a pilot concentrate on that was completed in a similar region. The data were looked at using inferential and descriptive analysis. The speculation on the association between understudy conduct and the pressure experienced by auxiliary schoolteachers was assessed utilizing the Pearson Relationship Test. The claim that male and female instructors experience different levels of work stress was evaluated using the t-test. There is a moderate (r=0523) correlation between the factors that influence student behavior and the workpressure of secondary school teachers in the Klang district, according to the study's findings. This survey reveals that there is no discernible gender-based difference in the degree of work stress experienced by secondary school teachers in the Klang region.

Understanding the relationship between student behavior and teacher workload strain in secondary schools will benefit from this study. This study's findings categorically demonstrate that the actions of high school students strain teachers' workloads. The findings of the study will help school administrators and the Ministry of Education make informed decisions to ensure that secondary school teaching and learning achieves its objectives.

Keywords: work pressure, behavior, secondary schools, teachers, teacher’s gender

___________________________________________________________________________

1. Pengenalan

Guru memainkan peranan penting dalam sesebuah negara, terutamanya negara yang masih di peringkat awal. Nadzirah Mohd Fauzi et al. nyatakan: Guru ialah mereka yang melonjakkan pencapaian dan output pendidikan modal insan negara. 2021). Namun begitu, profesion perguruan masa kini lebih mencabar.

Menurut tinjauan terdahulu (Hong & Ismail, 2017), guru menduduki tempat keempat kerana mempunyai tahap tekanan tertinggi di tempat kerja, mengikuti jururawat, pengawal penjara dan pegawai polis.

Beddu Salam (2014) mendefinisikan tekanan kerja sebagai "tindak balas atau ketidakseimbangan dalam tuntutan atau iklim tempat kerja yang dipengaruhi oleh faktor dalaman atau luaran dan mengakibatkan rangsangan yang berbahaya kepada kesihatan individu serta tingkah laku psikologi dan fisiologi mereka." Tekanan kerja kini menjadi lumrah dalam profesion keguruan akibat daripada pelbagai anjakan dalam persekitaran pendidikan, bukan sahaja di Malaysia malah di seluruh dunia (Suhaimi & Muhamad Suhaimi, 2020). Banyak kajian telah dijalankan untuk menentukan faktor-faktor yang menyumbang kepada perasaan tekanan guru di tempat kerja di Malaysia. Banyak kajian telah dijalankan untuk menentukan faktor-faktor yang menyumbang kepada perasaan tekanan guru di tempat kerja di Malaysia.

Menurut kajian yang dijalankan oleh Kesatuan Perkhidmatan Perguruan Kebangsaan (NUTP), misalnya, 70% daripada 9,000 guru negara mengalami tekanan akibat tekanan kerja dan beban tugas guru lain yang berat (Ismail, 2019). Menurut Zakaria, isu guru yang mengalami tekanan di tempat kerja perlu diberi perhatian serius kerana ia berpotensi menimbulkan beberapa kesan negatif termasuk penurunan kualiti pengajaran dan pembelajaran (Zakaria). 2014).

Untuk membuat pelan pengaturan yang kukuh, adalah penting untuk menyusun aset dan tahap ketegangan kerja pengajar. Kajian ini tidak menumpukan kepada mana-mana faktor pada satu masa, walaupun pada hakikatnya banyak kajian mengetengahkan faktor yang menyumbang

(3)

652

kepada tekanan kerja guru. Oleh itu, tujuan kajian ini adalah untuk menyiasat hubungan antara faktor yang mempengaruhi tingkah laku pelajar dengan tekanan kerja guru.

Pernyataan Masalah

Antara perguruan merupakan salah satu profesion yang paling terdedah kepada tekanan kerja kerana sentiasa berhadapan dengan cabaran baharu dalam bidang pendidikan, seperti perubahan dalam dasar pendidikan kebangsaan, penggunaan teknologi dalam bilik darjah, dan kaedah penilaian dan penilaian baharu. Pada ketika pengajar bercakap tentang tekanan kerja mereka, isu-isu termasuk had masa, kewajipan, dan pelbagai syarat yang diratakan sering dibangkitkan (Suhaimi Kamarudin dan Muhamad Suhaimi Taat, 2020).

Menurut tinjauan terdahulu dan penyelidikan tambahan mengenai topik tersebut, guru di Malaysia mengalami tekanan di tempat kerja. Sebagai contoh, tahap tekanan kerja yang dialami oleh guru di tiga buah sekolah menengah di negeri Melaka didapati oleh penyiasatan Nor Safwan Saiful Hizan dan Shazaitul Azreen Rodzalan (2020) terhadap hubungan pengurusan masa dengan tekanan kerja dalam kalangan guru sekolah menengah. adalah tidak bersemangat dan terus terang. Selain itu, kajian Arishasnida Ariffin et al. berhubung kaitan antara sikap pelajar dengan tekanan guru dalam program pendidikan inklusif (PPI) 2021, didapati faktor yang berkaitan dengan tekanan dan sikap pelajar berkeperluan khas meningkatkan tekanan guru. dalam PPI. Tekanan berkaitan kerja dalam kalangan guru di negara kita masih menjadi masalah, menurut kajian lepas.

Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) telah melaksanakan beberapa langkah untuk mengurangkan tekanan guru di tempat kerja. Bagi membantu guru menangani tekanan kerja, Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) telah mengeluarkan beberapa garis panduan. KPM juga telah melaksanakan sistem e- RPH, yang membolehkan guru menghantar Rancangan Pengajaran Harian (RPH) secara dalam talian tanpa mencetaknya (Lionad Lius & Zamri Mahamod, 2021). Bagaimanapun, objektif untuk mengurangkan tekanan beban tugas guru masih belum tercapai sepenuhnya oleh usaha ini. Ini mungkin disebabkan oleh keperluan masa, kelakuan pelajar, dan iklim autoritatif sekolah, walaupun faktor tanggungjawab berkaitan dengan tanggungjawab pendidik yang diperluaskan dalam peperiksaan lepas.

Dalam kajian ini, ciri-ciri tingkah laku pelajar sekolah menengah dan tekanan kerja telah dibandingkan. Walaupun penyiasatan lepas telah mengaitkan faktor tingkah laku dengan isu ini, tiada semakan menyeluruh yang hanya melihat tingkah laku sebagai pemacu utama tekanan kerja pendidik. Suhaimi Kamarudin dan Muhamad Suhaimi Taat (2020) meneliti tiga aspek secara serentak dalam kajian lepas: tingkah laku pelajar, kekangan pada masa, beban tugas, dan beban tugas guru. Berbeza dengan kajian lepas yang dijalankan di beberapa negeri lain di Malaysia, termasuk Sabah dan Melaka, ini berlaku dalam suasana yang berbeza. Peperiksaan dijalankan sepenuhnya di Klang. Sekolah rendah juga telah menjadi subjek kajian terdahulu.

Sebagai contoh, kajian Lionad Lius dan Zamri Mahamod (2021) dan Abdul Said Ambotang dan Norhayati Bayong mengenai beban tugas guru sekolah rendah di sekolah gaya kebangsaan Majoriti kajian lepas yang mengkaji pengalaman guru dengan tekanan kerja menggunakan saiz sampel sebanyak 100 kepada 250 orang guru sekolah berhubung dengan sampel kajian.

Kesimpulannya, adalah penting untuk menyiasat hubungan antara pembolehubah tingkah laku dan tekanan kerja dalam kalangan guru sekolah menengah bagi menentukan sejauh mana tingkah laku pelajar mempengaruhi tekanan tugas guru, khususnya di Klang. Oleh kerana itu, penyelidik dapat menumpukan perhatian pada satu aspek dan menyiasat kesannya secara

(4)

653

mendalam. Tambahan pula, penemuan ulasan ini, yang termasuk utara daripada 300 guru, mungkin lebih lengkap daripada penyiasatan yang berbeza.

Tujuan Kajian

Dengan menggunakan semakan, penyelidikan ini bertujuan untuk menentukan hubungan antara faktor tingkah laku pelajar dengan tekanan kerja di kalangan guru di sekolah terpilih di wilayah Klang. Kajian ini juga menunjukkan bahawa perbezaan jantina dalam tahap tekanan kerja yang dialami guru memberi kesan kepada efikasi kendiri mereka.

Objektif Kajian

Objektif kajian yang dijalankan adalah untuk :

i. Mengenal pasti hubungan faktor tingkah laku pelajar dengan tekanan kerja dalam kalangan guru sekolah menengah di daerah Klang.

ii. Mengenal pasti perbezaan tahap tekanan kerja berdasarkan ciri jantina dalam kalangan guru sekolah menengah di daerah Klang.

Persoalan Kajian

Berlandaskan objektif-objektif penyelidikan yang disenaraikan, persoalan kajian yang berkaitan adalah seperti berikut;

i. Adakah faktor tingkah laku pelajar mempunyai hubungan dengan tekanan kerja dalam kalangan guru sekolah menengah di daerah Klang?

ii. Adakah terdapat perbezaan tahap tekanan kerja berdasarkan ciri jantina dalam kalangan guru sekolah menengah di daerah Klang?

Hipotesis Kajian

Ho¹ Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara tingkah laku pelajar dengan tekanan kerja dalam kalangan guru sekolah menengah di daerah Klang.

Ho² Tidak terdapat perbezaan yang signifikan tahap tekanan kerja berdasarkan ciri jantina dalamkalangan guru sekolah menengah di daerah Klang.

2. Tinjauan Literatur Tekanan Kerja Guru

Menurut Flint (2012), keupayaan seseorang untuk mengendalikan sesuatu situasi boleh dihalang oleh tekanan, yang ditakrifkan sebagai ketegangan fizikal dan psikologi yang berpanjangan. Sebaliknya, Sunyoto (2015) mendakwa bahawa sebarang tindakan atau keadaan yang mencetuskan keperluan psikologi atau fizikal yang kuat untuk sesuatu atau seseorang mengakibatkan tekanan. Begitu juga, dalam ulasannya, Rivai (2006) mencirikan tekanan kerja sebagai keadaan ketegangan yang menyebabkan ketidakteraturan fizikal dan mental yang mempengaruhi perasaan, perspektif, dan set minda wakil rakyat. Pekerja boleh mengalami tekanan di tempat kerja apabila mereka dikehendaki menyelesaikan bilangan tugas yang berlebihan dan apabila sumber tidak mencukupi untuk menyelesaikan tugas tersebut, apabila pekerja dikehendaki melaksanakan pelbagai peranan yang bersaing walaupun pada hakikatnya kerja sebenar berbeza daripada jangkaan peranan (Freeman & Coll , 1997).

Adalah menjadi tanggungjawab guru untuk membantu pelajar menjadi orang dewasa yang berilmu. Akibatnya, menjadi seorang guru akan sentiasa menimbulkan emosi yang dahsyat seperti kebimbangan, tekanan, ketegangan, dan kemarahan kerana bilangan tanggungjawab yang tinggi, kekurangan masa lapang, dan keadaan kerja yang menjengkelkan (Kyriacou,

(5)

654

1989). M.Alarcon (2011) mengatakan bahawa guru perlu menangani perkara seperti peranan pekerjaan yang tidak jelas, kekurangan sokongan sosial, dan masalah mengurus bilik darjah.

Akibatnya, guru lebih cenderung mengalami masalah kesihatan mental dan tekanan (Johnson et al., 2005).

Tekanan Kerja Guru dan Tingkah Laku Pelajar

Ketidakupayaan guru untuk mengambil tindakan disiplin berdasarkan tingkah laku pelajar di dalam bilik darjah merupakan satu faktor persekitaran yang sering digambarkan oleh guru sebagai tekanan (Abel & Sewell, 1999). Menurut Geving (2007), tingkah laku pelajar yang lemah merupakan punca utama tekanan guru, khususnya dalam kalangan guru peringkat menengah. Menurut Kyriacou (2001), pelajar yang tidak bermotivasi, mengekalkan disiplin bilik darjah, tuntutan beban kerja yang berlebihan, pendedahan kepada penilaian oleh orang lain, dan perselisihan faham dengan pihak pentadbiran adalah punca tekanan guru. Hampir dua pertiga daripada 5,000 guru Amerika dan Kanada yang dikaji mengatakan bahawa isu dengan disiplin pelajar adalah aspek yang paling tertekan dalam persekitaran kerja mereka (Byrne, 1994).

Kajian Gerda Hagenauer et al. dari 2015 adalah lebih. Seorang penyelidik yang meneliti hubungan antara emosi guru dan tingkah laku pelajar dalam 132 orang guru sekolah menengah mendapati bahawa kualiti interaksi guru-pelajar merupakan peramal yang signifikan terhadap kepuasan guru. Interaksi negatif seperti pengurusan bilik darjah yang lemah meningkatkan tekanan kerja guru dengan ketara. Tanpa mengira penilaian ini, terdapat laporan bermatlamat yang melihat kepada komponen yang menyebabkan guru mengalami tekanan di tempat kerja, terutamanya yang berkaitan dengan tingkah laku pelajar. Subjek kajian mendalam mereka, misalnya, adalah sorotan Kesusasteraan Sistematik. Menurut dapatan kajian 2020 “Menurut Punca Stres Dalam Kalangan Guru Matematik,” yang dijalankan oleh Nur Izzati Ahmad Fuad dan Siti Mistima Maat, guru mungkin mengalami tekanan akibat kerap berhubung dengan pelajar. Perbincangan Martinez-Sierra & Hernandez (2019) disokong oleh penegasan Moreno bahawa keresahan pelajar termasuk isu disiplin bilik darjah dan kurang minat dalam kelas matematik.

Kesimpulannya, banyak kajian dan artikel jurnal di seluruh dunia mendokumentasikan tingkah laku pelajar yang meningkatkan tekanan guru. Walaupun banyak kajian telah menemui korelasi antara tingkah laku pelajar dan tekanan guru, hanya sedikit yang menangani secara khusus hubungan antara tingkah lakupelajar sekolah menengah dan tekanan guru.

Tekanan Kerja Guru dan Perbezaan Jantina

Kajian Chen et al. Dalam kajian 2005 mengenai tekanan dan peristiwa kehidupan di kalangan guru sekolah menengah Cina, perbezaan jantina pada Skala Peristiwa Kehidupan Stres (SLERS) didapati berkorelasi dengan pembolehubah demografi dan pengajaran. Guru lelaki mempunyai skor peristiwa kehidupan negatif yang lebih tinggi daripada guru perempuan.

Kumpulan Kandungan Medindia (2005) juga mendapati bahawa tindak balas orang ramai terhadap keletihan dan tekanan kerja adalah berkaitan dengan orientasi seksual mereka. Lelaki yang mengalami kemurungan dan wanita yang mengalami kelesuan pekerjaan didapati mempunyai tahap peningkatan dua biomarker keradangan yang dikaitkan dengan risiko penyakit kardiovaskular dan strok. Selain itu, lelaki mempunyai skor burnout yang lebih tinggi daripada wanita, menurut laporan itu. Kajian Suhaimi Kamarudin dan Muhamad Suhaimi Taat (2020) mendapati tidak terdapat perbezaan yang signifikan tahap tekanan kerja yang dialami guru lelaki dan perempuan disebabkan isu tingkah laku dan beban tugas pelajar. Walau

(6)

655

bagaimanapun, kajian mendapati, berbanding dengan guru lelaki, guru wanita bergelut dengan faktor ramalan masa terhad dan peningkatan tekanan kerja. Ilustrasi ini menunjukkan bagaimana faktor yang saling berkaitan menyumbang kepada perbezaan jantina dalam tekanan kerja guru.

3. Metodologi Kajian Reka Bentuk Kajian

Kerangka atau strategi yang digunakan untuk mengumpul dan menganalisis semua data penting dipanggil reka bentuk kajian (Zikmund et al., 2010). Kajian ini mengambil pendekatan berasaskan tinjauan kuantitatif untuk reka bentuknya. Pendekatan kuantitatif, menurut Tay &

Wong (2016), adalah sesuai kerana ia mengehadkan skop, tempoh, peserta dan latar kajian, membolehkan penyiasatan yang lebih mendalam. Bagi tujuan kajian, sampel telah diperolehi daripada pelbagai sekolah menengah di daerah Klang Selangor. Sekolah menengah dipilih secara rawak untuk menerima soal selidik. Kaedah tinjauan dipilih kerana ia memenuhi matlamat kajian dan membolehkan pengumpulan data yang cepat dan tepat, walaupun bilangan responden yang ramai. Selain itu, kaedah tinjauan sesuai untuk kajian ini kerana kebolehgeneralisasiannya yang tepat dan cekap kepada populasi dan maklum balas langsung daripada peserta kajian (Chua Yan Piaw, 2021). Menurut Michael Fullan dan Andy Hagreaves (1993), pendapat, sikap, dan tingkah laku boleh diukur menggunakan kaedah tinjauan.

Sehubungan itu, strategi ini adalah munasabah untuk penyelidikan yang mengkaji hubungan antara faktor yang memberi kesan kepada tingkah laku pelajar dan tanggungjawab pengajar.

Populasi dan Sampel Kajian

Menurut Sekaran dan Bougie, definisi populasi ialah jangkaan bahawa penyelidik akan berminat untuk mempelajari lebih lanjut tentang kumpulan orang, peristiwa, atau benda yang komprehensif. Tujuan kajian semula ini adalah untuk memastikan bagaimana guru-guru tertentu dalam tekanan tempat kerja wilayah Klang berkaitan dengan faktor tingkah laku.

Peserta kajian ini terdiri daripada guru sekolah menengah di kawasan Klang. Anggaran terkini guru sekolah menengah ialah 5560, menurut data Pejabat Pendidikan Daerah Klang bagi tahun 2021. Dengan matlamat akhir semakan ini, lapan sekolah bantuan telah dipilih sewenang- wenangnya. Jadual jaminan saiz contoh yang dibuat oleh Krejcie dan Morgan pada tahun 1970 tidak menentukan saiz contoh untuk 5560 penduduk. Akibatnya, 6000 individu daripada populasi terdekat telah dipilih. Jadual menunjukkan bahawa sampel yang tepat ialah 361 dengan pemilihan itu. 361 guru sekolah menengah dari wilayah Klang membentuk sampel kajian.

Lokasi Kajian

Klang di Selangor telah dipilih sebagai lokasi. Kawasan Klang dipilih atas alasan adalah lebih mudah untuk mengarahkan ujian perintis dan menyebarkan tinjauan untuk semakan sebenar.

Selain itu, lokasi ini dipilih kerana kurangnya kajian di daerah Klang yang meneliti tekanan kerja dan faktor tingkah laku pelajar dalam kalangan guru sekolah menengah. Disebabkan ianya berdekatan dengan rumah pengkaji, lokasi ini juga amat mudah untuk pengkaji pergi.

Semasa dalam perjalanan belajar, masa dan wang dapat dijimatkan apabila lokasi lebih mudah.

Instrumen Kajian

Borang soal selidik telah diedarkan kepada peserta kajian untuk mengumpul data. Kerana kajian soal selidik boleh merangkumi pelbagai topik dan mudah untuk digabungkan (Wong Yi Sze., 2022). Dalam ulasan ini, tinjauan yang memfokuskan kepada ahli telah dihantar

(7)

656

menggunakan Struktur Google. Perbelanjaan dan masa yang dijangka untuk mengumpul maklumat penting daripada responden kajian telah berkurangan kerana pelaksanaan tinjauan pendapat ini. Melalui penggunaan kaedah pengundian, saintis boleh mencapai bilangan orang yang ramai dan memperoleh banyak maklumat. Stok Tekanan Guru (Boyle et al., Tinjauan 1995 dan Soal Selidik Stres Guru EBD (Pusat, D. B., & Steventon, C., 2001) berfungsi sebagai asas untuk soal selidik. Terdapat tiga bahagian untuk tinjauan: Bahagian A tinjauan termasuk maklumat demografi tentang responden, termasuk jantina, umur, etnik, tahap pendidikan, purata jam kerja mingguan dan pengalaman mengajar di persekitaran sekolah atau kawasan latihan. Objektif soalan tingkah laku pelajar dalam Bahagian B adalah untuk mengenal pasti isu dengan tingkah laku pelajar yang dihadapi oleh guru sekolah menengah. Bahagian ini mempunyai sejumlah 11 soalan.Selain itu, Bahagian C kini memuatkan soalan tentang tekanan kerja guru untuk mengukur tahap tekanan kerja yang mereka alami. Bahagian ini mempunyai sejumlah 17 soalan. Skala Likert Lima Mata digunakan dalam reka bentuk soalan Bahagian B dan C untuk mengukur tahap persetujuan. Responden mempunyai pilihan antara sangat tidak setuju dan sangat setuju.

Kajian Rintis

Kajian rintis berskala lebih kecil sepatutnya dijalankan sebelum penyiasatan utama (Chua Yan Piaw, 2021). Azizi Yahya et al. telah menyatakan bahawa kajian ini amat penting untuk menilai isu-isu yang akan timbul semasa prosedur soal selidik. pada tahun 2006. Pengkaji telah menjalankan kajian rintis terhadap 30 orang guru sekolah menengah dari tiga buah sekolah kawasan Klang yang berbeza yang bukan sebahagian daripada kajian utama. Menurut Mohd Najib Ghafar (1999), guru dipilih kerana mereka berkongsi ciri dengan populasi kajian.

Program Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) kemudiannya digunakan untuk mengira kebolehpercayaan soal selidik untuk kajian rintis ini. Menurut Mohd Najib Ghafar (1999), soal selidik boleh digunakan untuk penyelidikan sekiranya mempunyai indeks kebolehpercayaan sekurang-kurangnya 0.7. Ketekalan dan kebolehpercayaan soal selidik ditunjukkan dengan skor alfanya sebanyak.966 selepas pemprosesan SPSS.

Analisis Data

Dalam kajian ini, analisis deskriptif dan analisis inferensi merupakan dua jenis teknik analisis data yang digunakan. Penyiasatan ejaan ialah pemeriksaan yang digunakan untuk menggambarkan sifat-sifat faktor (Chua Yan Piaw, 2021). Dengan merumuskan profil demografi responden, analisis deskriptif memberikan pengkaji pemahaman yang lebih baik tentang sampel dalam kajian ini. Analisis deskriptif juga digunakan untuk analisis data berasingan bagi pembolehubah kajian. Ia mengubah setiap satu daripada maklumat mentah kepada struktur unggul yang boleh dihuraikan dengan berkesan oleh pengguna. Penyiasatan inferens digunakan untuk meringkaskan hasil penyelidikan yang diperoleh daripada ujian semakan kepada populasi semakan (Chua Yan Piaw, 2021). Soal selidik dalam kajian ini menguji hubungan antara pembolehubah menggunakan skala Likert. Skala Likert adalah sejenis skala rentang yang bertujuan untuk meninjau bagaimana jelas perasaan responden tentang pengisytiharan pada skala lima mata (Hair, J, et al., 2007). Metrik digunakan untuk menerangkan pembolehubah kajian ini. Pembolehubah yang boleh mengukur perbezaan saiz termasuk pembolehubah metrik. Ujian-t dan ujian korelasi Pearson digunakan dalam kajian ini untuk menunjukkan bagaimana pembolehubah berkaitan.

(8)

657

4. Dapatan Kajian Demografi Responden

Mengikut Jadual 1, 80.9% responden kajian adalah guru perempuan. Berhubung dengan umur responden kajian, sebahagian besar responden adalah dalam kelas umur 35 hingga 39 tahun, iaitu 22.8%. Penemuan pekat juga menunjukkan terdapat tambahan responden daripada perhimpunan etnik Melayu, khususnya 255 tenaga pengajar (70.6%). Seterusnya, 26.2%

daripada 95 responden kajian telah mengajar selama 11 hingga 15 tahun atau lebih. Dari perspektif bilangan waktu mengajar, responden kajian dengan 25 hingga 29 waktu mengajar seminggu, atau 280 orang (77.5%), memberikan data paling banyak. Sebanyak 273 guru sekolah menengah, atau 75.6%, mempunyai ijazah sarjana muda, menurut penemuan kajian.

Jadual 1: Demografi Responden

Demografi Kategori Bilangan Peratus (%)

Jantina Lelaki 69 19.1

Perempuan 292 80.9

Umur 25-29 tahun 36 10.0

30-34 tahun 55 15.2

35-39 tahun 82 22.8

40-44 tahun 70 19.5

45-49 tahun 61 17.0

50-54 tahun 38 10.5

55-59 tahun 19 5.3

Kumpulan etnik Melayu 255 70.6

Cina 17 4.7

India 88 24.4

Punjabi 1 0.3

Pengalaman mengajar 1 – 5 tahun 42 11.6

6 – 10 tahun 56 15.6

11 – 15 tahun 95 26.2

16 – 20 tahun 67 18.6

21 – 25 tahun 50 13.8

26 – 30 tahun 33 9.1

31 – 35 tahun 16 4.6

36 – 40 tahun 2 0.6

Bilangan waktu mengajar seminggu 0 waktu 5 1.4

10 – 14 waktu 6 1.7

15 – 19 waktu 11 3.1

20 – 24 waktu 28 7.8

25 – 29 waktu 280 77.5

30 – 34 waktu 30 8.4

35 – 39 waktu 1 0.3

Tahap pendidikan Sarjana muda 273 75.6

Sarjana 84 23.3

Diploma 2 0.6

STPM 2 0.6

(9)

658

Hubungan Faktor Tingkah Laku Pelajar dengan Tekanan Kerja Guru

Ujian korelasi Pearson digunakan untuk menilai dan menganalisis perkaitan antara faktor yang mempengaruhi tingkah laku pelajar dan tekanan kerja guru. Ujian korelasi Pearson ini mengkaji hubungan antara pembolehubah bersandar, atau tekanan kerja guru, dan pembolehubah bebas, atau faktor tingkah lakupelajar.

Jadual 2: Analisis korelasi Pearson antara faktor tingkah laku pelajar dengan tekanan kerja guru

Terdapat korelasi antara tekanan kerja guru dan ciri tingkah laku pelajar, seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 2. Kolerasi antara tingkah laku pelajar dan tekanan kerja guru ialah 0.523, seperti yang ditunjukkan dalam jadual. Ini menunjukkan bahawa tekanan kerja guru menuntut peningkatan seiring dengan isu tingkah laku pelajar. Mengikut Jadual 3.2, nilai pekali korelasi 0.523 jatuh di bawah julat 0.41 hingga 0.70. Ini menunjukkan hubungan yang sederhana antara tekanan kerja guru dan pengaruh tingkah laku pelajar. Di samping itu, keputusan menunjukkan bahawa nilai p, yang kurang daripada nilai 0.0001 nilai alfa signifikan 0.01, adalah tidak signifikan secara statistik. Kesimpulannya, dapatan ujian korelasi Pearson menafikan Ho1. Guru sekolah menengah di daerah Klang melaporkan hubungan yang sederhana antaratekanan kerja dan tingkah laku pelajar.

Perbezaan Tahap Tekanan Kerja Berdasarkan Ciri Jantina Guru

Dalam kajian ini, ujian-t digunakan untuk menentukan sama ada terdapat perbezaan yang signifikan secara statistik dalam darjah tekanan kerja mengikut jantina guru. Kajian ini secara khusus menggunakan ujian-t untuk sampel bebas (Independent Sample T-test). Apabila terdapat dua kumpulan orang yang berbeza, seperti lelaki dan wanita, ujian-T sampel bebas digunakan (Pallant, 2011).

(10)

659

Jadual 3: Analisis ujian-t antara tahap tekanan kerja guru dan jantina guru

Guru lelaki dan perempuan yang bekerja di sekolah menengah di kawasan Klang tidak mengalami tahap tekanan kerja yang berbeza secara signifikan, mengikut keputusan ujian-t dalam jadual 3 di atas. Ini disebabkan oleh dapatan analisis, yang menunjukkan bahawa t (359)

= -0.518, p = 0.605. Nilai p melebihi nilai signifikan 0.05 alpha. Oleh itu Ho2 diluluskan. Guru sekolah menengah di kawasan Klang melaporkan mengalami tahap tekanan kerja yang hampir sama tanpa mengira jantina mereka.

5. Perbincangan

Hubungan Faktor Tingkah Laku Pelajar dengan Tekanan Kerja Guru

Dapatan kajian menunjukkan bahawa tingkah laku pelajar memberi kesan sederhana terhadap tekanan kerja guru. Kajian ini menunjukkan hubungan yang sederhana tetapi signifikan antara tingkah laku pelajar dan tekanan kerja dalam kalangan guru sekolah menengah di daerah Klang. Tingkah laku pelajar memberi kesan kepada tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah ini. Dapatan kajian ini selari dengan kajian Suhaimi Kamarudin dan Muhamad Suhaimi Taat (2020), yang mendapati korelasi yang positif dan signifikan antara tekanan tugas guru dan faktor tingkah laku yang dianalisis dalam kajian berasaskan pekali. Selain itu, kajian ini menekankan bahawa analisis deskriptif mendedahkan perspektif guru yang sederhana terhadap kepentingan aspek tingkah laku pelajar.

Hakikatnya, tinjauan Ahmad Azahari dari 1998 juga mendedahkan bahawa tekanan pendidik kebanyakannya disebabkan oleh isu pelajar. Dapatan kajian menunjukkan perkaitan antara pembolehubah yang mempengaruhi tingkah laku pelajar dan tahap tekanan. Berurusan dengan pelbagai bentuk tingkah laku negatif pelajar, seperti isu disiplin dan motivasi rendah untuk pengajaran dan pembelajaran, pasti memberi kesan kepada tekanan kerja pelajar, menurut Hopkins (2014), yang menyokong dapatan kajian yang menunjukkan hubungan yang signifikan antara faktor tingkah laku pelajar dan guru. tekanan kerja. guru dalam konteks persekitaran sekolah dan mempunyai kesan negatif terhadap kesihatan mental, fizikal dan emosi mereka.

(11)

660

Kajian yang dijalankan oleh Arihasnida Ariffin et al., Dapatan kajian ini berbeza dengan kajian 2021 yang memfokuskan kepada hubungan antara Program Pendidikan Inklusif (PPI) dengan tekanan guru dalam pendidikan teknikal dan vokasional. di mana ia menemui korelasi yang lemah antara tekanan guru PPI dan sikap pelajar. Menurut pengkaji kajian, perhubungan itu mungkin disebabkan oleh ketidakupayaan guru PPI mengawal sikap pelajar di samping tekanan lain yang mereka hadapi. Menurut kajian yang dijalankan pada tahun 2021 oleh Lionad Lius dan Zamri Mahamod, guru Bahasa Melayu di SJK(C) mengalami tekanan yang hebat untuk melaksanakan pentaksiran bilik darjah. Ketegangan ini terutamanya disebabkan oleh isu disiplin pelajar. 62 guru daripada 128 yang menjawab berkata mereka berada di

bawah banyak tekanan. Kesimpulannya, dapatan kajian dan analisis menunjukkan bahawa tekanan kerja guru dan faktor yang mempengaruhinya tingkah laku pelajar adalah sederhana.

Tingkah laku pelajar sekolah menengah di kawasan Klang didapati mempunyai kaitan dengan tekanan tugas guru dalam kajian ini.

Perbezaan Tahap Tekanan Kerja Berdasarkan Ciri Jantina Guru

Mengikut penemuan semakan, guru pilihan di kawasan Klang pada dasarnya tidak menghadapi pelbagai peringkat tekanan kerja berdasarkan orientasi mereka. Guru sekolah menengah lelaki dan perempuan kedua-duanya mengalami jumlah tekanan kerja yang sama, menurut dapatan kajian ini. Sama seperti kajian Jollie Alson (2019), yang mengkaji tekanan kerja yang dialami oleh guru sekolah menengah, dapatan kajian ini konsisten dengan kajian lepas yang mendapati tiada perbezaan yang signifikan dalam tekanan kerja berdasarkan jantina. Mengikut kajian, tidak ada perbezaan besar dalam berapa banyak tekanan yang dialami oleh pendidik lelaki dan wanita. Di samping itu, laporan itu menggariskan strategi untuk guru menguruskan tekanan dan menangani punca keadaan tersebut. Penyelidik mengatakan bahawa guru kedua-dua jantina menghabiskan masa lapang mereka makan malam dengan rakan sekerja mereka dan membincangkan kerja yang perlu mereka lakukan. Selain itu, penemuan Madiha Hasbullah et al. selaras dengan kajian ini dari tahun 2022. Kajian mengenai tekanan dan prestasi kerja semasa pandemik Covid-19 mendapati tahap tekanan guru tidak berbeza secara signifikan bergantung kepada jantina mereka.

Berbeza dengan kajian ini, kajian lain menunjukkan tahap tekanan kerja guru berbeza mengikut jantina. Kajian Wan Mohamad Nasir mendapati guru lelaki mengalami tahap tekanan yang lebih tinggi berbanding guru perempuan. Sementara itu, kajian 1995 oleh Chaplain mendapati guru wanita menghadapi lebih banyak tekanan berbanding guru lelaki. Dapatan kajian ini selari dengan kajian Klassen dan Chiu (2010), yang mendapati guru lelaki dan perempuan mengalami tahap tekanan yang berbeza- beza berhubung dengan tingkah laku dan beban tugas pelajar.

Kesimpulannya, dapatan dan analisis kajian mendedahkan bahawa guru sekolah menengah di wilayah Klang tidak mengalami tahap tekanan kerja yang berbeza secara signifikan bergantung kepada jantina mereka. Perbahasan juga menunjukkan bahawa guru lelaki dan perempuan mengalami tahap tekanan yang berbeza berdasarkan faktor yang berkaitan dengan tekanan kerja.

6. Implikasi Kajian

Hubungan antara tingkah laku pelajar sekolah menengah dan tekanan kerja guru sekolah menengah jelas ditunjukkan oleh kajian ini. Dapatan kajian menunjukkan bahawa guru sekolah menengah menangani isu tingkah laku dalam kalangan pelajar mereka. Kajian ini

(12)

661

mendedahkan corak dalam kalangan pelajar sekolah menengah yang termasuk gagal menyiapkan kerja yang diberikan. Faktor selanjutnya ialah mempunyai pandangan negatif terhadap guru. Ini menunjukkan betapa pentingnya pihak tertentu bertindak sewajarnya. Guru sekolah menengah mesti merangka kaedah untuk mengubah tingkah laku pelajar. Di dalam bilik darjah, guru boleh menggunakan teori behaviorisme untuk menangani tingkah laku pelajar yang tidak terkawal.

Guru sekolah menengah terus mengalami tekanan berkaitan kerja, menurut penemuan kajian ini. Walaupun terdapat tekanan yang sederhana, usaha masih diperlukan untuk menurunkannya kepada sekurang-kurangnya tahap yang rendah. Dalam hal ini pihak sekolah dan KPM perlu bekerjasama. Kedua- dua KPM yang menitikberatkan kesejahteraan guru dan sekolah yang mengambil kira perspektif guru dalam isu berkaitan sekolah boleh menyumbang kepada pengurangan beban tugas guru. KPM juga mesti menawarkan kursus khusus untuk menarik minat dan memberi inspirasi kepada guru. Bidang khusus perlu dibangunkan agar guru dapat melaporkan isu yang mereka hadapi di sekolah dengan cepat dan tepat.

Selain itu, kajian ini memberi implikasi untuk menjelaskan perkaitan antara tingkah laku pelajar dengan tekanan kerja guru di sekolah menengah. Kesan selepas pekatan ini jelas menunjukkan bahawa aktiviti pelajar sekolah menengah menjadikan tenaga pengajar berada di bawah beban tanggungjawab. Ini boleh membantu pihak sekolah dalam menentukan tahap tingkah laku setiap pelajar. Untuk menjamin bahawa

pengalaman mendidik dan berkembang yang disampaikan oleh pengajar diakui oleh pelajar tanpa campur tangan, pihak sekolah khususnya pihak sekolah perlu benar-benar mengambil isu ini. Nilai-nilai murni juga perlu diterapkan dalam diri anak-anak oleh ibu bapa mereka.

Menurut kajian ini, ibu bapa harus mengawal tingkah laku anak-anak mereka bagi memastikan mereka berkelakuan baik di sekolah dan meletakkan tuntutan minimum kepada guru.

7. Cadangan Kajian Lanjutan

Kajian ini hanya tertumpu kepada guru sekolah menengah di daerah Klang. Sehubungan itu, semakan ini tidak boleh membuat spekulasi mengenai seluruh guru di Malaysia. Mengambil kira sama ada semua guru sekolah menengah di Malaysia, gabungan beberapa daerah dalam sesebuah negeri, atau gabungan beberapa negeri, hubungan antara tingkah laku pelajar dan tahap tekanan kerja yang dialami oleh guru sekolah menengah yang bekerja di sesuatu lokasi harus menjadi subjek penyelidikan tambahan.

Selain itu, hanya guru sekolah menengah sahaja yang disertakan dalam kajian ini. Guru sekolah rendah mungkin juga perlu berurusan dengan tingkah laku pelajar yang mempengaruhi tekanan kerja mereka. Kajian akan datang dicadangkan melibatkan guru sekolah rendah sebagai responden untuk memberi peluang kepada mereka untuk berkongsi fikiran dan kejadian terkini di sekolah rendah. Walau bagaimanapun, memandangkan kajian ini hanya melihat hubungan antara tekanan kerja guru dan tingkah laku pelajar, kajian seterusnya mungkin juga mengambil kira tekanan kerja guru dan sokongan pentadbiran sekolah. Skop kajian jenis ini akan berbeza daripada yang telah memasukkan pelajar dalam kajian sehingga ke tahap ini.

Seterusnya, kajian ini hanya menggunakan reka bentuk kajian kuantitatif. Akibatnya, penerokaan tambahan digesa menggunakan pendekatan peperiksaan subjektif dengan matlamat bahawa penemuan semakan boleh dipaparkan dengan cara yang lebih berasas dan lebih jelas.

(13)

662

8. Kesimpulan

Secara keseluruhannya, dapatan kajian ini menunjukkan hubungan antara tingkah laku pelajar dan tekanan kerja guru sekolah menengah di wilayah Klang. Menurut kajian ini, guru di daerah Klang mengalami tekanan kerja yang sederhana. Jenis tingkah laku pelajar yang ditangani oleh guru sekolah menengah daerah juga boleh didedahkan oleh kajian ini. Dengan sokongan dapatan kajian, KPM dan pentadbir sekolah akan dapat membuat keputusan yang bermaklumat untuk menjamin pengajaran dan pembelajaran sekolah menengah mencapai objektifnya. Guru juga harus sentiasa mengingati cara mengawal tingkah laku pelajar dan tekanan kerja bagi memastikan proses pengajaran dan pembelajaran berjalan lancar serta kesihatan mereka terpelihara.

Rujukan

Abdul Said Ambotang & Norhayati Bayong. (2018). Hubungan antara beban tugas dan tekanan kerja dengan komitmen guru sekolah rendah. Jurnal Pendidikan Bitara UPSI, 11, 11-21.

Abel, M. H., & Sewell, J. (1999). Stress and burnout in rural and urban secondary school teachers. The Journal of Educational Research, 92(5), 287–293.

Ahmad Azhari. (1998). Tahap dan punca tekanan di kalangan guru-guru yang mengajar kemahiran hidup di negeri Perlis [Tesis Sarjana Muda]. Universiti Tekonologi Malaysia.

Arihasnida Ariffin, Noridah Hasnan, Normah Zakaria, Siti Nur Kamariah Rubani &

Norhasyimah Hamzah. (2020). Pembangunan bahan e-pembelajaran berasaskan Model Needham Lima Fasa bagi topik konkrit. Online Journal for TVET Practitioners, 5(2), 63-70.

Azizi Yahya, Sharin Hashim, Jamaluddin Ramli, Yusof Boon & Abd Rahim Hamdan. (2006).

Menguasai penyelidikan dalam pendidikan. PTS Piblications & Distributors Sdn. Bhd.

Beddu Salam Baco. (2014, Disember 11). Modal psikologi (psychological capital), stres kerja dan komitmen kerja (work engagement): Satu penelitian awal. Seminar Kebangsaan Integriti Keluarga 2014. Beddu_salam_baco.pdf (ums.edu.my)

Boyle, G. J., Borg, M. G., Falzon, J. M. & Baglioni, A. J. (1995). A structural model of the dimensions of teacher stress. British Journal of Educational Psychology, 65(1), 49–

67.

Byrne, B.M. (1994). Structural equation modelling with EQS and EQS/Windows: Basic concepts, applications, and Programming. Sage.

Center, D. B., & Steventon, C. (2001). The EBD Teacher Stressors Questionnaire. Education &

Treatment of Children, 24(3), 323.

Chaplain, R. P. (2008). Stress and psychological distress among trainee secondary teachers in England. Educational Psychology, 28(2), 195-209. Stress and psychological distress among trainee secondary teachers in England: Educational Psychology: Vol 28, No 2 (tandfonline.com)

Chen, Warden & Chang. (2005). Motivators that do not motivate: The case of Chinese EFL learners and the influence of culture on motivation. TESOL Quarterly, 34(9), 609-633.

ResearchGate

Chua Yan Piaw. (2021). Kaedah penyelidikan. McGraw-Hill Education (Malaysia) Sdn Bhd.

Flint, R.W. (2012). Practice of sustainable community development. Springer Science &

Business Media.

(14)

663

Freeman, B., & Coll, K. M. (1997). Factor structure of the Role Questionnaire (RQ): A study of high school counselors. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 30, 32- 39.

Gerda Hagenauer, Tina Hascher & Simone E. Volet. (2015).Teacher emotions in the classroom: associations with students’ engagement, classroom discipline and the interpersonal teacher- student relationship. European Journal of Psychology of Education, 30, 385–403.

Geving, A. M. (2007). Identifying the types of student and teacher behaviours associated with teacher Stress. Teaching and Teacher Education, 23, 624-640.

Hair, J., Money, A., Samouel, P., & Page, M. (2007). Research methods for business. John Wiley

& Sons, Inc.

Hong, O. C., & Ismail, A. (2017). Sokongan pihak pengurusan sekolah terhadap tekanan kerja guru di sekolah kebangsaan dan sekolah jenis kebangsaan Cina. JuPiDi: Jurnal Kepimpinan Pendidikan, 2(2), 42-57.

Hopkins, M. L. (2014). The sources of work stress and coping resources for high school teachers in the Gauteng Province within different career stages [Tesis Dr. Fal].

University of South Africa.

Ismail, M. H. (2019, Mac 21). NUTP dedah guru rajin alami tekanan. Sinar Harian. NUTP dedah guru rajin alami tekanan - Sinar Harian

Johnson, S., Cooper, C., Cartwright, S., Donald, I., Taylor, P., & Millet, C. (2005). The experience of work‐related stress across occupations. Journal of Managerial Psychology, 20(2), 178–187.

Jollie Alson. (2019). Stress among public school teachers. Journal of Research Initiatives, 4 (2), 1-5. Klassen, R. M., & Chiu, M. (2010). Effects on teachers' self-efficacy and job satisfaction: Teacher gender, years of experience, and job stress. Journal of Educational Psychology, 102, 741- 756.

Krejcie, R.V. and Morgan, D.W. (1970). Determining sample size for research activities.

Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.

Kyriacou, C. (2001). Teacher stress: directions for future research. Educational Review, 53(1), 27- 35.

Kyriacou, C. (1989). The Nature and Sources Of Stress Facing Teachers. European Conference on Research on Learning and Instruction. Spain. September.

Lionad Lius & Zamri Mahamod. (2021). Tahap tekanan guru bahasa Melayu di sekolah jenis kebangsaan Cina terhadap pelaksanaan pentaksiran bilik darjah. Jurnal Dunia Pendidikan, 3(1), 361-373.

M.Alarcon, G. (2011). A meta-analysis of burnout with job demands, resources, and attitudes.

Journal of Vocational Behaviour, 79(2), 549–562.

Madiha Hasbullah, Masidah Masri & Norhidayah Mohd Salleh. (2022). Tekanan dan prestasi kerja semasa pandemik Covid 19: Satu kajian kes di politeknik Malaysia. Jurnal Dunia Pengurusan, 4(1), 111-120.

Martínez-sierra, G., & Hernández-moreno, A. (2019). Daily emotional experiences of a high school Mathematics teacher in the classroom: A qualitative experience-sampling method. International Journal of Science and Mathematics Education, 17, 591–611.

Medindia Content Team. (2005, November 10). Now employers focus on empoleyees mental health.

Medindia. Now Employers Focus On Employees Mental health (medindia.net)

Michael Fullan & Andy Hargreaves. (1993). Teaching and learning in the primary school.

Routledge. Mohd Najib Ghafar. (1999). Penyelidikan pendidikan. Univerisiti Teknologi Malaysia.

(15)

664

Nadzirah Mohd Fauzi, Nur Iman Hashim, Ummi Munirah Syuhada Mohd Zan, Wan Shahzlinda Shah Shahar, Muhammad Firdaus Mohammad Sabri & Nur Saleha Sa’Don. (2021). Faktor-faktor yang menyumbang kepada tekanan kerja dalam kalangan guru di skeolah menengah kebangsaan Tunku abdul Rahman Putra Kulai, Johor. Proceeding of the 8^th International Conference on Management and Muamalah.

Jun.

Nur Izzati Ahmad Fuad & Siti Mistima Maat. (2020). Sorotan literatur bersistematik: Faktor stres dalam kalangan guru Matematik. Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities, 5(11), 167-173.

Nor Safwan Saiful Hizan & Shazaitul Azreen Rodzalan. (2020). Hubungan antara pengurusan masa dengan tekanan kerja dalam kalangan guru sekolah menengah di Melaka.

Research in Management of Technology and Business, 1(1), 92–103.

Pallant, J. (2011). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using the SPSS program.Routledge.

Rivai, V. (2006). Manajemen sumber daya manusia untuk perusahaan: Dari teori ke praktik. Penerbit PT. Raja Grafindo Persada.

Sekaran, U., & Bougie, R. (2012). Research methods for business: A skill building approach (6th ed.). John Wiley & Sons, Inc.

Suhaimi Kamarudin & Muhamad Suhaimi Taat. (2020). Faktor tingkah laku pelajar, kekangan masa, beban tugas dan tekanan kerja dalam kalangan guru. Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities, 5(9), 114-124.

Sunyoto, D. (2015). Manajemen dan pengembangan sumber daya manusia. Center for Academic Publishing Service.

Tay Meng Guat & Wong Shia Ho. (2016). Minat pelajar bukan penutur natif terhadap pembelajaran bahasa Melayu: Satu kajian kes. Jurnal Penyelidikan IPGK, 13, 53-63.

Wan Mohamad Nasir. (2002). Faktor-faktor stres pekerjaan pensyarah politeknik. Tesis Dr.

Fal, Universiti Utara Malaysia.

Wong Yi Sze, Shahlan Surat & Salleh Amat. (2022). Tekanan dan cabaran guru terhadap norma baharu semasa pandemik Covid-19 di sebuah daerah negeri Sarawak. Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities, 7(1), 230-239.

Zakaria, U. K. B. (2014). Faktor-faktor yang mempengaruhi tekanan kerja dalam kalangan guru Sekolah Menengah Daerah Hulu Terengganu, Terengganu Darul Iman [Tesis Sarjana]. Universiti Utara Malaysia.

Zikmund, W. G., Babin, B. J., & Carr, J. C. dan Griffin, M. (2010). Business research methods (8^th ed.). Cengage Learning.