Kh o ah q cv a o 6 i s6n g
ANH HUdnC CUA UIEC BO SUNG GIAIKI GO UAO THUIC AN DEN HHA NANG SINN TRUING, BENH TIEU CHAV 6 LON CON NUOI
THEN D|A BAN TINH OUANG TRj
ThS. N G UY EN XUAN AN S& Khoa h oc vd Cong n g h f Q udng Trf
I. D|it v^n de
Cung vai su phat tridn ciia n g ^ chan nuoi, dich benh tten gia sue ngay e m g phuc t?ip hon. D6 dieu tri va kh6ng che dugc n h ilu dich b$nh truySn nhilm , cac nha chan nuoi thuong dung cac lo^i k hm g sinh c6 ph6 khang k h u in rong (Pham Gia Ninh va Bui Thi Thu H6ng, 2009). Gang phat trien chan nuoi theo hudng san xuat Ion, nang cao nang suat,... con nguoi cang le thupc nhiSu vao vice sit dvmg I d i^ g sinh nhu la ySu t6 kich thich sinh truong, phong va tri benh cho v$t nu6i. Khang sinh trong nhieu thap nien qua da chung to vai tro quan trong cua chung trong viec dam bao t h ^ cong trong chan nuoi. Tuy nhien, viec su dung khang sinh trong thoi gian dai se gSy ra hi$n tuong khang thuoc doi vdd m ot s6 vi khuan duong ru6t (La V an Kinh, 2006). Theo Robyn va cpng su (2003), n6u su dung bo simg khang sinh vao thiic an trong thbi gian dai, cac vi khuan tro nen khang v ai khdng sinh dupe su dung, nen vi$c dieu tri benh cho gia sue gap nhieu kho khan, m at khac theo san pham di vao CO the con nguoi. Vi vay, viec dieu tri va lua chpn khang sinh di6u tri cho con nguoi la r it kho khan. Do vi khuan la sinh vat thich nghi tot vi thbi gian ciia mot the he rat ngan (it nhat 1 5 -2 0 phiit trong dieu kien ly tuong) va CO XU hudng chia se thong tin di tniyen. Do do, cac vi k h u in s6ng sot c6 kha nang thich nghi va di truyen cho the hp sau. K ha nang khang khang sinh cua vi khuan duong rupt noi chung va vi khuan E. coli noi ri^ng dang ngay m pt gia tang, Ite i giam hi6u qua di6u tri. Vi ly do k h m g thude cua vi k h u in gay bpnh, vi ap lire cua xa hpi ve ton d u khang sinh trong s te pham, thang 7/2003, EU da thdng q ua quyet dinh ve Idem tra va sit dung chat bo sung trong thuc an gia sue. B l n t h ^ g 1/2006 dinh chi viec su dung khang sinh Ito i thuc an bd sung kich thich tang tn id n g (Huyen, 2002).
Hipn nay vi$c sti dvmg khang sinh trong chan nuoi 1^ gia tang sd lupng va miic dp khang thude cua vi khuan g ly bpnh la mdi quan tarn cua nhieu nha nghien curu. Dd fta y thd khang sinh bd sung vao thuc an chan nuoi, con nguoi thuemg sii dimg cac bien phdp khac nhu bd sung ede acid huu co vdo thiic an, che pham probiotic va khang sinh thao dupe,... Hipn nay, viec phdng va diSu tri bdnh d duong tieu hoa gia sue h w che sii dvmg khang
sinh la mpt van de dang dupe cac nha khoa hpc va cac nha chan nudi quan tarn.
Giam go la san pham phii thu dupe tu qua trinh san xuat than cui, la chat long dupe tao ra trong qua trinh ddt gd trong dieu kien yem khi. Thdnh phan cua giam gd c6 khodng 200 chat khac nhau axit acetic, acetone, formaldehyde, methanol vd dau gd ,... trong do cac acid huu CO la thanh phdn cd ho^t tinh. Id san pham cd kha nang lie che sij phat triSn ciia nhidu loai vi khudn vd k^ sinh tning gay benh trong duong tieu hoa (Yatagai, 1990). De tdi ‘‘'"Anh htf&ng ciia viec bo sung giam g o vao thuc an den kha nang sinh truong, benh tieu chdy a Ion con nuoi tren dia ban tinh Qudng Trf" dupe nghidn ciiu nham gop phan danh gia tdc dvmg ciia giam gd vao miic dich khdng che tieu chdy vd gia tang tdc d p sinh trudrng cua Ipn, han chd sii dvmg khang sinh trong chan nudi tren dia bdn tinh.
II. NqI dung va phu’O’ng phap nghien ci>u 2.1. N$i dung nghidn ciiu
- Tien hdnh nghien ciiu tren ddi tupng Id Ipn con theo me F I (LD x M C) nudi gia trai tai huyen Hai Lang.
- Danh gia tac dimg ciia gidm go ddn kha nang tang truong cua Ipn con giai d o m tap an den 45 ngay tudi.
- Danh gia tac dvmg ciia giam gd den ty le tieu chdy ciia Ipn con.
- Nghidn ciiu tac dimg ciia giam gd den chi tieu ve mdi truong chudng nudi.
2.2. Phuong phap nghidn evu ^ - Nhdm nghien ciiu tien hdnh dieu tra khao sdt de chpn ra ede hp c6 did dieu kien de 1dm thi nghiem, tien hdnh tap hudn phd b iln ki^n thiic cho nguoi chan npdi.
- Sii dimg phuong phdp phan Id so sanh trong,chan nudi.
- Tien hdnh can hdng tuSn de xac djnh tang trong ciia Ipn con, lupng tieu tdn thiic an vd thu phieu theo ddi tieu chdy ciia Ipn con,
- Xac dinh phat thai khi H^S, NH^ tCr phan Ipn bdng mdy do chuyen dimg.
2.2.1. Bo tri thi nghiem
N oi dung 1: Danh gid dnh huong a ia vi?c bo sung gidm go den tieu chdy cua Ign con giai doan tgp an den 45 ngay tudi trong dieu ki$n ndng hg.
D$c san Khoa hpc yk Cdng nghf So 4.2014
Kh o ah o c VA DO'I s6n g Bang 1: Bo tri thi nghiem 1
L6 So h d th e o d o i (ho)
S o L d n (co n )
S d d I o n th e o d o i
(6) sd lUa
th e o d o i (Ilia)
Bo su n g 0,2% 10 100 10 3
Do i chiing 10 100 10 . 3
Noi dung 2: Ddnh gid dnh huang cua viec bo sung gidm go vdo thicc an cho l(pi con giai doan tap an den 45 ngdy tuoi den ph d t thdi kh i NH^ ticphdn Ian.
Bang 2: Bo tri thi nghiftn 2
C h i tie u S d ld n ia p L o m ig m a u (g)
N g h ie m la i H ,S N H ,
Bd su n g 0,2% giam 5 250 200
D d i c h iln g 250 200
2.2.2. Thuc an thi nghiem
Nhom nghien cuu dung thuc an h6n hop Viet My danh cho Iqm con tap an va sau cai sua.
2.2.3. Phieangphdp xic ly s6 lieu
S6 lieu dugc nhSp va xu ly so bp tren phan mem Microsoft Excel va phan tich thong ke theo phuong phap thdngkesinh vat hoc tren phan m6m SPSS 18.0. K§tqua thi nghifm dupe trinh bay trong cac b ^ g s6 lieu la gia tri trung binh ± sai so cua so trung binh (SEM). Tukey test dupe su diing de so sanh gia tri trung binh voi dp tin cay 95%. Cac gia tri trung binh dupe coi la khac nhau c6 y nghia thdng ke khi p < 0,05.
III. Ket qua va thao luan
3.1. K et qu a theo doi tin h hinh tieu chay cua Ion con
Biiu do I: Ty li tieu chdy cua l<yn con Ida thu nhdt
— ---
' 6ili«»fnU-«n«%luet i«iylub Ty l| tUu chiy Im thd itttk
Qua hai liia thi nghiem nhom nghien cuu dua ra mpt so ket luan so bp nhu sau:
3.1.1. Ket qua tieu chdy lua thu nhdt Bieu do cho ta thSy ve tinh hinh tieu chay cua Ipn con giai do?tn tap an d in 45 ngay tuoi cua hai nhom hp, CO bo sung g ilm g6 va khong b6 sung g ilm g6. K it qua
0$c san Khoa h^c va Cong ngh^
So 4.2014
0 liifl
cho thay ty le (%) ngay con tieu chay trong giai doan bo sung giam go 6 nhom hp khong bo sung (2,91 % ngay con) cao hon d nhom hp c6 bo sung gilm g6 (0,91%ngay con). T u bang cho th iy ty 1? % ngay con tieu cl% trong giai doM so sinh d in 45 ngay tuoi d nhom hp khong bl sung 5,12 % ngay con) cao hon so vdi nhom hp c6 b6 sung (2,63 % ngay con). Khi so sanh thong kS ^ 1? % ngay con tieu chay cho th iy cac gia tri niy c6 saikhlc cfi y nghia thong ke d m uc p<0,05. N hu vay, giam g§ cotac dung lam giam s6 ngay con tieu chay trong giai doan%
an d in 45 ngay tuoi.
3.1.2. K i t qua tieu chdy lica thu hai Bieu do 2: Ty le tieu chay cua Ian con Iwa thu hai
OiaJ 4o«n SS - <5 n^iy lusl Goi «ofn B8-«»«<iyluil Ty M tWu tiliy Ita ViO M
K it qua theo doi tinh tieu chay cua Ipn con hai nhom hp, c6 bo sung g ilm go va khong bd sung giam go.
K it qua cho th iy ty le (%) ngay con tiSu cha^trong giai doan bd sung giam go, d nhom hp c6 b l suig la l,ip*/»
ngay con thap hon d nhdm hp khong bd sung gimn go la 4,42% ngay con. Do trong giai doan bd sung da giiip lam giam ty le % ngay con tieu chay trong giai d ( ^ an den 45 ngay tuoi. T u bang cho th iy ty le % ^ ^ c o n tieu chay trong giai d o ^ so sinh den k i t Ihl^
d nhdm hd k h d n g b d sung 8,16% ngay con caohonso vdi nhdm hd cd bd sung 3,85% ngay con. Khi so sinh thong ke ty Id % ngay con tieu chay cho thay cac gilhl nay cd sai khac cd y nghia thong ke d muc p<0,05. Nhu vay, g iim gd cd tac dung 1^ giam sd ngay con tieu chay ^
iioiiB 5‘«‘ wp d!* ueu ngay tuoi. iNnimg trong Ian thi nghiem 2 thi ty 1? % ngay con tieu chay 6 cac 16 va a cdc tu6n tuoi deu cao hem so voi Ian thi nghiem 1. Di8u nay xay ra c6 thg do trong l4n thi nghiem thii 2 thoi tiet d iln bien phiic tap, day la giai do^in chuyen mua.
Johansen va cpng su (2007) su dung 2 hdn hop (1) 1% acid lactic, 1% acid formic va 0,5% acid benzoic; (2) 1% acid lactic, 1% acid formic, 0,5% acid benzoic va 2,5ppm kem de bo sung vao thiic an voi muc dich phong benh cho lorn con giai doM theo m e va giai doM sau cai siia. Ket qua cho th iy khi sii dung hon hop 1 thi ty le tieu chay a giai doM theo me la 5,7%; a giai doan sau cai sua la 1,2%. Khi sit dpng h6n hop 2 thi ty le tieu chay tuomg ung theo hai giai doan la 0,6% va 0,3%. Di§u nay cho thay, cac acid hm i c a c6 tac dimg t6t cho duerng tieu hoa cua Ign giai d o ^ tnroc va sau cai siia.
Khi su dung khang sinh (aparamycin 0,2%), hon hop cac acid him c a (0,2%) va g iim go (0,2%) 6 sung vao thiic an cho Ian cai siia thi s6 lugng vi khuan Lactobacillus spp. tuong ling la 7,27 (doi chiing); 7,43; 7,53; 7,86 loglO CFU/g phan 'v a s6 luong Coliform tuong ling la 5,85 (d6i chiing); 3,85;'3,90; 3,82 loglO CFU/g phan (Choi va cpng su, 2009). D i ^ nay cho thay khi bo sung giam g6 vao thiic an c6 tac dimg 1^ giam so lugng vi khuSn CO hai va tang so lugng vi khuin c6 Igi cho qua trinh tieu h6a thiic an.
Watarai va Tana (2005) da danh gia tac dung hon hgp giam go va than den m ot so vi khuan duang rupt. Hon hgp nay da c6 tac dung lam g i ^ dpc lire, so lugng vi HInh 1.1: Kha ndng uc eke cua giam go den sir phdt trien
cua vi khuan Salmonella
Hinh 1.2: Khd ndng ire che cua giam go den su phdt trien cua VI khuan Bacillus subtilis
Kh o ah o cvA d o is o n g khuan Salmonella va tang s6 lugng cac vi khuan c6 Igi E. faecium ; B.thermophilum trong duan g tieu hoa ciia gia cSm. Paraud va c6ng s\r (2011) da sii dung than ho^t tinh de phong benh do C parvum gay nen a de. Ket qua cho thSy, than khong chi c6 ^ huong den ky sinh tning tnrang thanh trong duang tieu h6a ciia de m a con lam giam siic song ciia oocyst truac khi dao thai ra moi truong.
3.2. K it qu a theo d5i ede chi tieu sinh tru o n g cua Ion con
Bang 1.1 • Khd ndng sinh truong cua Ipn con qua ede tudn tuoi
Lom ho Chi tieu theo doi
H6 khong b6 sung gilm
H6 CO b6 sung giam S6 con d i ra (con/6) 15,90 ± 0,35 15,50 ±0,68 So con d l nuoi (con) 11,4 ±0,34 10,60 ± 0,31 Trong lugng so sinh (kg) 0,80 ± 0,038 0,73 ± 0,058 Trong lugng bat dau bo
sung giam (kg) 3,51 ±0,21 3,57 ±0,18
Tang trpng tuan 1 sau bo
sung gi£m (g/con/ngiy) 209,28 ±22,13 200,71 ±23,63 Tang trpng tuan 2 sau bo
sung giam (g/con/ngay) 212,85 ±39,58 214,29 ±27,60 Tang trpng tuan 3 sau bo
sung giam' (g/con/ngay) 210,00 ±21,82 271,42 ± 33,67 Tai^ trpng tuSn 4 sau b6
sung giam (g/con/ngay) 322,85 ± 32,73 337,14 ±28,90 Tang trpng toan giai doan
bo sung giam (g/con/ngay) 238,75 ± 12,60 255,89 ± 08,47 Tw g trpng til khi sinh den
khi cai siia (g/con/ngay) 177,92 ± 8,55 188,87 ±4,94 Bang tren la ket qua danh gia kha nang sinh truong ciia Ign con qua cac giai doan khac nhau a liia dau theo doi thi nghiem. Qua bang cho th iy s6 con sinh trung binh tren 6 a 20 hp dugc chpn lam thi nghiem tu 15,5con/6 (hp c6 bo sung giam) den 15,9con/6 (hp khong bo sung giam). S6 con dS nuoi trung binh/6 tuong ung la 11,4 con/6 (hp khong b6 sung) va 10,60con/6 (h$ khong b6 sung. Trong lugng so sinh ciia Ign con a nhom hp c6 bo sung giam (0,73kg) thap hon hp khong bo sung giam (0,80kg). GiSm g6 dugc bo sung vao thud an sau khi Ign con tap an 2 - 3 ngay trude khi 1 ^ thi nghiem. Trpng lugng Ign con a hai nh6m hp nay g in tuong duang nhau:
3,51kg a hp khong b6 sung va 3,57kg 6 h6 c6 bo sung g ilm g6, sau 28 ngay b6 sung g ilm go vao there an cho Ign con.
K6t qua theo doi tang trpng trong giai doan bo sung g ilm cho thay, tang trpng a 16 b6 sung (255,89 g/con/
ngay) cao hon so voi 16 kh6ng b6 sung (238,75g/con/
ngay). Tang trpng cua Ign qua cac tuan tu6i cung cho Dac san Khoa hgc va Cong nghe I
S6 4.2014
Kh o ah o cvA o o is6n g
Nghiem ihu de tai "Anit hucmg aia viec bo sung giam go vdo ihicc an den khd ndng sinh truang, b?nh tieu chdy a Ign con nuot tren dm ban link Qiidng Tri" Anh: Anh Ngpc
thay, tang trpng a nhom hg c6 bo sung (tuan 1 :200,71g/
con/ngay); tuJin2:214,29g/con/ngay); tuan 3:271,42g/
con/ngay) va tu in 4 : 337,14g/con/ngay) hem a nhom hp khdng bo sung giam (tuan 1: 209,28g/con/ngay); tuan 2: 212,85g/con/ngay); tuIn 3: 210,00g/con/ngay) tuan 4 : 322,85g/con/ngay). Tang trpng toan giai d o ^ b6 sung ciia Ipn con nhanh hon so vdi 16 khong bo sung giSm g6 188,87g/con/ng^ty (16 c6 b6 sung) so voi 177,92g/con/
ng^iy (16 kh6ng bo sung).
Theo Choi (2009) khi bo sung 0,2% giam g6, 0,2%
khMg sinh va 0,2% acid him co vao kM u phSn thiic an cho Ion con 6 gian doan cai sua. Ket qua a 16 c6 bo sung giim go thi s6 lupng vi k huin Lactobacillus cao hon va giam Coliforms c6 hai a duong tieu h6a sau khi dupe ki6m tra a h6i trang, cai thien dupe ty le tieu h6a tot hon so voi 16 c6 bo sung khang sinh va acid huu co.
Samanya va Yamauchi (2001) da danh gia viec b6 sung than va gi§m g§ vao kh iu phSn cho ga theo ty 16 4:1 (theo l *6i lupng) vao thiic an theo ty le 0%; 1%; 2%;
3%; 4% va 5% d6 danh gia anh huong dSn b6 mat duong ti6u hoa cua ga. K6t qu^ cho th iy 6 ty le 1% hdn hop trong thuc an, be mat niem mac it thay d6i, mat dp vi nhung phat triln tot, trong khi 6 ty le 5% thiic an, be mat niem m ^ bi bien d6i ro rang do vi nhung bi bao mop. Su bidn doi c iu true niem mac ru6t da lim ^ hu6ng kha nang hap thu chat dinh duong. Chinh vi vay, tang trpng cua ga o 16 5% th ip hon 6 cac 16 khac. Dieu nay chiing to khi sii d p ig gi§m g6 li6u cao voi thoi gian dai da lam thay d6i cau true giai ph iu 6 be mat niem mac duong
tieu hoa. Do trong thanh p h in g iim g6 c6 chiia c k acid him co, cho n6n khi su: dqng dung lieu se phat huy tdc dung t6t cho m6i truong duong tieu hoa va ngupc lai khi sii dung voi n6ng dp cao keo dai thi anh huong khong tot den m6i truong duong tieu hoa.
3.3. Ket qua do nong d$ khi NHj va khi HjS phat xa tv m lu ph3n Ion con
Bang 2.2: Nong do khi NHj vd khi trong ede mdu phdn do ducrc
s. L o ^ k h i L6 theo doi
N6ng do khi NHj(ppm)
Nong d$
khiHjS (ppm) Co b6 sung giam
SO
1,804a ±0,21 1,106a ±0,18 Khong bd sung
gigmgo
3,484b ± 0,29 2,576b ± 0.33
N6ng dp khi NH^ dupe do 6 thoi diem 4b sau lay mau, k6t qud dupe trinh b^iy o bang 2.2. Tir k^t qui cho th6y n6ng dp khi NH3 616 bo sung giam g6 la 1,804ppni thap h on hon 616 khong bo sung giam go la 3,484ppm- N6ng khi NH^ trung binh do dupe 6 nghiSm thiic co b6 sung th ip hon doi chiing vdi miic y nghia (p<0,05). Mbit vay bo sung 0,2% giam vao thiic an giai d o ^ t6p an den 45 ngay tuoi nong dp khi NH^ giam 48,22% so vdi Id kh6ng b6 sung. Theo Silvana va cpng su (2010) khi xac dinh nong d6 khi N H3 trong kh6ng khi ciia chuong nudi
aoW" iboiit
lijboi
bikiai si KSM
‘x6( 3D 01 joR5
SJUf.
feKpi! thui mi oliim iH. Djpli
CO IK G
Oac san Khoa hoc va Cong nghe So 4.2014
iiwug uy iuu iNfij ydo iiiiai uuac ghi n h ^ trong chu6ng nu6i Ig n v d beo (104,56 ppm) va ASp n h it (38,33 ppm ) trong chuong nuoi Ign cai s&a. Ket q u i nay cao hcfn rat nhieu so voi ket qua trong nghien ciju cua nhom. Do th u nghiSm nay duoc thu n ghifm true tiSp tai chuong nuoi v k trong dieu kien khong c6 yeu to khong che sv phat xa khi NH3 tu c h it thai. Ying va cpng su (2010) da su d\mg than va g iim san xuat tu tre b6 sung vao ho u p h ln lam g ito i t h it thoat n ita t6ng s6. Tac gia su dung 3% than va 0,4% giam tre b6 sung vao h6 u da giam dugc 23% su that thoat nito tong s6 trong ho u.
Ngoai ra, viec b6 sung than va giam tre con giam lugng dong va kem trong h6 u xuong d in 65%, day la hai kim loai chinh d in d in hien tugng chai hoa d it.
Nong do HjS dugc do sau 4h lay m lu . Ket qua dugc the hipn tren bang 2.2 T u bang tren cho thay n6ng dg khi HjS trung binh do dugc a 16 d6i chung 2,57ppm la cao hem 16 c6 bo sung 0,2 % g iim (1,11 ppm). O i so s ^ giua cac 16 thi nghiem va 16 doi chung cho th iy n6ng do HjS trung binh do dugc a 16 bo sung 0,2% g iim th ip hem doi chiing c6 y nghia th in g ke p<0,05. N hu vay khi bo sung giam go vao thuc an cho Ign con giai doan sau cai sua n6ng do khi H^S giam 56,8 % so voi 16 khong bo sung.
Theo Yan va egng su (2009) danh gia tac cua giam tre d in phat xa khi NH^ va H^S, khi b6 sung 0,01% va 0,2% giam tre vao khau phan an cho Ign con sau cai sua.
K it qua, a k h iu p h in c6 b i sung 0,2% g iim tre thi lugng phat xa NHj va H^S giam so voi k h iu p h in an 0,01% giam tre. Phung Thi Van va cpng sg (2003) xay dung mo hinh chan nuoi Ign trong n6ng hp nham giam thieu 6 nhiem m6i truong. K it qu^ da g ite i dugc 28,9% lugng khi trong c h u in g nu6i Ign. Che ph im EM c6 th i giiip h6 trg cai thien moi truemg va gia tang hieu qua cho cac trai chan nu6i ga tap tmng.
IV. K it lu|n va kiln nghj 3.1. Ket lu |n
Qua ket qua nghien cuu cua hai lua nh6m nghien cuu CO m it s6 ket l u |n so bp nhu sau:
Giam go khi bo sung vao thuc an da cai thipn dugc tang trpng cua Ign con giai d o ^ tap an den 45 ngay tuoi, 188,87g/con/ngay doi vdi 16 b6 sxmg va 177,92g/con/
ngay vod 16 kh6ng b6 sung. G iim g6 c6n giup Ihm giam ty le % ngay con tieu chay, 6 lua dau ti6n thi nghipm ty le
% ngay con tieu chay 0 hai 16 tuong ung la 2,63% ngay con so voi 5,12% ngay con. N hu vay, b6 sung 0.2% giam g6 vao thuc an cho Ign con giai d o ^ tap an den 45 ng4y tu6i g iam ty le tieu chay 48.63% so voi 16 khong b6 sung.
G iim g6 ngoai tac dgng cai diien tang trpng, giam ty I9 tieu chay m a con c6 tdc dvmg giam phat xa khi NH^
va HjS tvr phan Ign 48,22% v^ 56,8% so voi 16 kh6ng b6 sung.
3.2. K iln nghi
G iim g6 la che pham mod, 6 nghien curu nay da the hi6n nhung u u th i trong viec phong b$nh tieu chay tren Ign, cai thien tang trpng cho Ign con va giam phat thai khi
KhOA.HOC VADdXI s6n g NHj va HjS. Tuy nhien, v in con n h iiu van de chua dugc giai thich m ot each th iu dao. Chinh vi vay, c in c6 them nhimg thi nghiem tiep theo lam sang to ccr che tac dvmg cung nhu m d rpng huong u ng diing ciia che pham nay.
Trong nghien cuu n iy mod chi danh gia dugc mot lieu giam g6 vao m uc dich phong va tri tieu chay tren Ign cung nhu g i ^ phat thai khi NH3 va khi H^S. Vi vfiy, can m a rdng nghien cuu tren quy mo Ian va cac bien phap khde ngoai vipc b6 sung vao thuc an thi m di c6 the danh gia t o ^ dipn tm th6 cua san p h im nay.
c i n c6 cac giai phap p h i bien rpng rai cho ng u ai dan su dgng san p h im nay v^o viec cai thien nang s u it chan nu6i, cai thien moi truong chan nu6i va n h iiu muc dich khac. Giam go la san ph im dugc san x u it b in g each d an giM tu nhung vat lieu re tien. ngoai nhung tac dyng huu ich trong chan nuoi, giam go con c6 tkc dung phong, tn i m6t so benh tren cay trong. Chinh vi vSy, de san pham phat trien ben vQng di vao cupc s6ng cua nguod dan tren dia b ^ tinh, c in c6 huong nghien cuu m a rpng tren cac d6i tugng vat nu6i khac, tren cay trin g va lam 01 m6 hinh san x u it g iim go trinh diln./.
Tai lieu tham khao
La Van Kinh (2006), “T ^ hai cua t6n du khM g sinh trong thuc pham”. Tap chi Khoa hoc ky thugt Chan nuoi, (4), u. 45 - 46.
Vu Van N gu (1997), Loan khudn duang ruot vd tac dung dieu tri cua colistin, NXB Y hpc, H a Npi.
N guyin Ngpc Nhien, Cu Huu Phu, K huang Bich Ngpc, Pham Bao Ngpc, Do Ngpc Thuy, Dao Thi Hao (2000), “Ket qua phan lap xac dinh m ot so dac tinh sinh h6a cua vi khuan gay benh viem vii bo sua va bipn phap phdngtri”. Tap ch i Khoa hge ky thudt Thuy, tr. 161-170.
Phan Gia Ninh, Nguyen Thi Thu Hong (2009), “T6n d u khang sinh va sue khoe cpng dong”, Tap chi Khoa hoc ky thudt Thu y, 4(2), tr 74 - 75.
Bui Thi Tho (2003), Thuoc vd nguyen tac sit dung trong chan nuoi thu y, NXB Nong nghiep, Ha Npi, tr.
5 4 - 5 8 .
Do Ngpc Thuy, Darren Trott, Alan Frost, Kirsty Townsent, Cu Huu Phu, Nguyen Ngpc Nhien, A u Xuan Tuin, Nguyen Xuan Huyen, Van Thi Huang, Vu Ngpc Quy (2002),‘T in h khang khang sinh cua cac chung E.
coli phan lap tu Ign con tieu chay a m pt so tinh m ien Bac Viet Nam”, Tap chi khoa hoc ky thugt Thu y, 4 (2), tr.l5.
Phung Thi Van, Ph^im Sy T i ^ , Trinh Q uang Tuyen, (2003). “Xay dimg mo hinh chan nu6i Ign trong n6ng hp nham giam thieu 6 nhiem moi truong va nang cao nang suat vat nu6i”. Bao cao tai H oi nghi khoa hoc, Vign Chan nuoi, thdng 12/2003, tr. 145 -158.
N.X.A
D|c san Khoa hpc vk Cdng ngh|
So 4.2014
