cồn tội phạm hóo hành vi gây tiếng ổn

NGHIÊN CỨU - TRAO DỒI

CỒN TỘI PHẠM HÓO HÀNH VI GÂY TIẾNG ỔN

TS. NGÕ NGỌC ĐIỀM *

* Khoa Luật, Trường Đại học Văn hoá Hà Nội.

Tác động và hậu quả của tiếng ồn đối với con người và đối vói đa dạng sinh học đã được quy định trong pháp luật hình sự một số nước trên thế giói. Tuy nhiên, ở Việt Nam, so với các vấn đề môi trường khác, tiếng ồn và bảo vệ khỏi ảnh hưởng của nó được quy định trong Luật bảovệ môitrường năm 2020,nhưng lại chưa có che tài hình sựliên quan đến vấn đề này. Chính vì vậy, việc tội phạmhóa đối với hành vi gây ô nhiễm môi trường do tiếng ồn là vấn đề cần thiết, hướng tóiviệc bảo vệ môi trường cóhiệu quảờ Việt Nam trong

thời giantới.

Từ khóa: Tiếng ồn; ô nhiễm môitrường; tội phạm về môi trường; tộiphạm hóa hành vi gây tiếng ồn.

Nhận bài: 19/7/2022; biên tập xong: 25/7/2022; duyệt bài:26/7/2022.

T

^{iếng ồn là một} trong những tác nhân gây ô nhiễm môi trường. Các nghiên cứu cho thấy nó tác động xấu lên con người ở 03 khía cạnh: Che lấpâm thanh cần nghe, làm suy giảm phản xạ tự nhiên của con người với âm thanh; gâybệnh đối với thính giác và hệ thần kinh; gián tiếp gây ra bệnhtim mạch... Tất cả những tác động này dẫn đến nhiều biểu hiện xấuvề tâm lý, sinh lý, bệnh lý, ảnh hưởng đến hiệuquả lao động, nhất là đối với những cư dân đô thị. Tuynhiên, hành vi gây tiếng ồn chưa được nhà làm

luật quan tâm. Có thể, do tiếng ồn không có khả năng lantruyềnrộnggiống như các dạng ô nhiễmkhác.

Tiếng ồn cũng là một dạng ô nhiễm môi trường bất thường nhưng không tồn tại dưới dạng vật chất có thể cầm nắmhay nhìn thấy bằng mắt thường như chất thải rắn, nước thải mà chủyếu chỉ có thể nhận biết thông quathính giác vàđượcgiải thích một cách chủ quan. Tác động và hậu quả

_________ Tạpchí Số 15/2022\_KIÉMSÁT 39

NGHIÊN CỪU - TRAO ĐỔI

của tiếng ồn do con người gây ra đối với chính con người và đa dạng sinh học nói chungđang được quy định trong Luật bảo vệ môi trường năm 2020 nhưng lại chưa được đề cập trongpháp luật hìnhsựvới tư cách là cácquy định hướng tới bảo vệ môi trường. Thựctiềnchothấy việc bảo vệ môi trường bằng các quy định của pháp luật hình sự chưa đầyđủ, nên chưa ngăn ngừa hết các nguy cơ xâm hại đến môi trường sống trong lành của conngười.

ỉ. Tình hình ô nhiễm môi trường do tiếng ồn và nhu cầu tội phạm hóa hành vi gây tiếng ồn

1.1. Thực trạng và kinh nghiệm của một số quốc gia về bảo vệ môi trường do tiếng ồn

Ô nhiễm tiếng ồn là tiếng ồn trong môi trường vượt quá ngưỡng nhất định gây khó chịu cho người hoặc động vật'. Theo các nhà nghiên cứu cảnh báo: Mức ô nhiễm tiếng ồn có thể chấp nhận được là khoảng 40 decibel12. Tất cả âmthanh vượt quá mức này có thể nguy hại đến khả năng nghe và

1. https://vi.wikipedia.org.

2. Theo quy chuẩn kỳ thuật quốc gia về môi trường, giới hạn tối đa cho phép về tiếng ồn tại khu vực thông thường (khu chung cư, các nhà ở riêng lẻ nằm cách biệt hoặc liền kề, khách sạn, nhà nghi, cơ quan hành chính) là 70 dBA (từ 6h đến 21h) và 55 dBA (từ 21h đến 6h); đối với khu vực đặc biệt (gồm khu vực trong hàng rào của các cơ sở y tế, thư viện, nhà trẻ, trường học, nhà thờ, đình, chùa và các khu vực có quy định đặc biệt khác) là 55 dBA (từ 6h đến 21 h) và 45 dBA (từ 21 h đến 6h).

sức khỏe của con người. Hiện nay, tình trạng ô nhiễm tiếngồn trở thành nồi nhức nhối ở tất cả các địa phương, đặc biệt ở khu vực thành thị. Ô nhiễm tiếng ồn tiềm ẩn nhiều nguy hại tới sức khỏe, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, tuy nhiên loại ô nhiềm này đang ngày càng có chiều hướng giatăng.

Các nguồn gây ra tiếng ồn rất đa dạng có thềdo thiên nhiên hoặc do nhântạo.Tuy nhiên, các tiếng ồn do thiên nhiên tạo ra như núi lửa, động đất... là hoàn toàn khách quan, không diễn ra một cách liên tục mà xảy ra một cách ngẫu nhiên. Nguồn nhân tạo gây ra tiếng ồn chính là nguồn tạo ra ô nhiễm tiếng ồn mà cần được nhìn nhận chính xác và đưara các giải pháp hạn chế loại ô nhiễm môi trường này.

Có thể thấy rằng, một trong các nguồn gây ra tiếng ồn là tình trạng lạm dụng còi xe. Việc sử dụngvà lắp đặt còi xeluôn có những quy định cụ thể, nhưng lâu nay có không ít người lắp đặt và sử dụng còi xe một cách tùy tiện, thậm chí tiếng còi xe còn có thế là nguyên nhân gây ra tai nạn.

Đặc biệt vào ban đêm, ở trên trục đường có lưu lượng xe có trọng tải lớn chạy với tốc độcao,bấm còi hơi tạo raloại tiếng ồn hồn họp làm ảnh hưởng đến khả năng bình thường của người tham gia giao thông và khu dân cư. Bên cạnh đó, tiếng ồn là âm thanh phát ra từ hệ thống loa ở các cửa

Tạpchí ,_________

KIỀMSÁT—/số 15/2022

40

NGHIÊNCỨU - TRAODỔI

hàng, siêu thị,... nhằm quảng cáo sản phẩm; những chiếcloa thùng, hát rong bán hàng... tạo ra nhữngâm thanh hồn độn, lặp đi lặp lại. Ngoài ra, còn có những nguồn tiếng ồn lớn khá phổ biến đến từ hoạt động sản xuất, kinhdoanh nhưcơ khí, mộc, các công trình xây dựng dân dụng tác động tiêu cực đến sức khỏe của con người.Tình trạng này diễn ra phổ biến trên cả nước, nhất là đối với các thành phố lớn với kết cấu hạ tầng công nghiệp, dân cư và giao thông hiện đại. Điển hình ở thành phố Hà Nội, kết quả nghiên cứu và đánh giá của Viện sức khỏe nghề nghiệp và môi trường tại 12 đường và nút giao thông chính tại HàNội cho thấy, tiếng ồn trung bình vào ban ngày là 77,8 đến78,1 dBA (đơn vị đo âm thanh), vượt tiêuchuẩn cho phéptừ 7,8 đến 8,1 dBA. Tiếng ồn tương đương trung bình vào ban đêm là 65,3 đến 75,7 dBA, vượt tiêu chuẩntừ 10 đến20 dBA. Và các chỉ số này tương đối ổn định và phân bổ đểu nhất là đôi với các quận trung tâm3.

Một nghiên cứu nước ngoài cho thấyhậu quả của việc ônhiễm tiếng ồn tác động rất xấu đến kinh tế, sức khỏe, tính mạng của con người. Theo báo Planète Santé của Thụy Sĩ, nạn ô nhiễm tiếng ồn làm 500 người thiệtmạng sớm mồi năm. Các tính

3. Đông Nghi, Vũ Phương (2017), Báo động tình trạng gây ô nhiễm tiếng ồn ở Hà Nội, https://

baovemoitruong.org.vn/bao-dong-tinh-trang-o- nhiem-tieng-tai-ha-noi/.

4. Tú Anh - Tiến Long - Thảo Lê (2021), Xử lý tiếng ồn, đừng đổ lỗi thêm cho thiết bị đo, https://

tuoitre.vn/xu-ly-tieng-on-dung-do-loi-them-cho- thiet-bi-do-20210310081243673.html.

toán cho thấymỗi cấp độtiếngồn tăng 10 dBA thì nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng4%.

Âm thanh ởmức 40-50 dBA sẽ gâyrối loạn giấc ngủ và từ đó sẽ khiến mất tập trung hoặc giảm khả năng ghi nhớ trong ngày hôm sau. Thiệt hại vật chất từ ô nhiễm tiếng ồn (tính theo chiphí về chăm sóc sức khỏe cho những người bị ảnh hưởng) được cơ quan chức năng Thụy Sĩ tính ra là hơn 2 tỉ USD mồi năm4.

Như vậy, nguyên nhân gây ra ô nhiễm tiếng ồn là từ phía con người và hậu quả tác độngtiêu cực đến môi trường sốngan toàn, lànhmạnh của con ngườivà các loài động, thực vật. Các hậu quả này thường được chia thành 02 loại: (1) Ảnh hưởng tiêu cực đếnsức khỏe của con người, thậm chí là ảnh hưởng đến hành vi, tâm lý và tâm thần; cản trở những hoạtđộng bình thường của conngười như trò chuyện, nghỉ ngơi, gây cản trở, rối loạn và giảm chất lượng cuộc sống; (2) Ảnh hưởng đối với động vật hoang dã, làm tăng nguy cơ tử vongdo cản trở việc phát hiệncon mồi hoặc nguồn nguy hiểm, khó khăn trong việc sinhsản và có thể gây ramấtthínhlựcvĩnhviền và khi thay đổi cân bằng sinh học dễ ảnh hưởng đến di truyền, sự tiến hóa của các loại động thực vật.

_________ Tạpchí Số I5/2022V.KIÈM SÁT 41

NGHIÊNCỨU- TRAO DỔI

Hầu hết các nước quan niệm ô nhiễm tiếng ồn được xếploại ônhiễm gây hạithứ hai chỉ sau ônhiễm không khí. Vì thế, các quy định về hạn chế ônhiễm tiếng ồn đãra đời rất sớm. Chẳng hạn, năm 1972, Mỹ đã ban hành Luậtchống ô nhiễmtiếng ồn với cácquy địnhnghiêm ngặt. Theo đó, từ các phươngtiệngiaothông cho tới những thiết bị sưởi,hệ thốngthônggió, đều bị giới hạn âm lượng.

Đối với Trung Quốc, kể từ năm 1997 đã áp dụng Luật phòng chống và kiểm soát tiếng ồn. Những điểm vui chơi giải trí, du lịch nằm trong khu đô thị phải tuân thủ luật lệ, quy chuẩn về âm lượng theo quy định.

Chủ sở hữu sử dụng bộ tăng âm, loa đài, nhạc cụ tại nhà, phải giữ âm thanh ở mức độ kiểm soát hoặc có biện pháp hiệu quả lắp đặt tường cách âm. Năm 2013, thành phố Thượng Hải đưa ra quy định mới về chống ô nhiễm tiếng ồn trong không gian công cộng, cộng đồng dân cư, theo đó, người dân không được phép dùng nhạc cụ hoặc các thiết bị khuếch đại âm thanh trongcông viên, khu vực công cộng từ 10 giờ tối tới 6 giờ sáng hôm sau. Nếu để âm thanh vượt quá mức cho phép sẽ bị nhắc nhở, thậm chíxửphạt. Các công trình xây dựng, sửa chừanhà cửa bị cấm hoạt động từ 18 giờ đến 8 giờ sáng hôm sau và các ngày cuối tuần.

Tại Singapore, quốc gia vốn nổi tiếng

về các luật quy định nghiêm khắc. Nếu nhận được khiếu nại về tiếng ồn, Bộ môi trường sẽ tiến hành đánh giá độc lập về mức độ. Nếu vượt quá mức quy định, cá nhân bị khiếu nại sẽ phải chịu tráchnhiệm hành chính. Nhật Bản ban hành Luật ô nhiễm tiếng ồn từ năm 2000, theo đó, tiếng ồn nơi công cộngkhông được vượt quá 45 decibels(tươngđươngvớitiếng chim hót).

Thậm chí quốc gia này từng gây tranh cãi khi một trang web tại đây đã lập bản đồ đánh dấu những khu phố có tiếng ồn trẻ nhỏ vìcho rằng tiếng khóc trẻ hay tiếng nói to làô nhiễmtiếng ồn.TạiThụy Sĩ, Chính phủnước này coi việc xả nước bồn cầu từ 22 giờtới 7 giờ sánghômsau là hành vi tạo tiếng ồn, có thể gây ra xáo trộn và phiền toái với người sống cùng tòa nhà; thành phố Geneva ở nước này đã áp dụng xử phạt với ngườicố ý gây ra ô nhiễm tiếng ồn5.

5. David Kamweti et al (2009), Legal liability for acts of noise in some countries around the world,

pp23.24.

6. TSKH.PGS. Lê Cảm (2005), Những vấn đề cơ bàn trong khoa học luật hình sự Phần chung, Nxb.

Đại học quốc gia Hà Nội, tr 64.

1.2. Nhu cầu tội phạmhóa hành vi gây tiếng ồn

Bản chất của quá trình “tội phạm hóa”

là ghi nhận trong pháp luật hình sự một hành vi nào đó là tội phạm và quy định trách nhiệm hình sự đối với việc thựchiện hành vi đó6. Theo đó, việc quy định một

Tạpchí _________

KIÉM SAT_VSo15/2022

42

NGHIÊN CỨU - TRAODỔI

hoặc một số hành vi nguy hiểm đáng kể cho xã hội, có lồi, gây ra thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại cho quan hệ xã hội, chịu hìnhphạtlàtội phạm, là vấn đề thuộc thẩm quyền của cơ quan lập pháp. Tương tự như vậy, quy định về mộthình phạt nặng hơn, mộttình tiết tăng nặng mới... đối với những hành vi xử sự xãhội nào đó đã được quy định trong Bộ luật hình sự (BLHS) cũng thuộc thẩm quyền của lập pháp7. Do đó, quá trình tội phạm hóa hành vi gây ô nhiễm môi trường của tiếng ồn phải tuân thủ nguyên tắc pháp chế trong pháp luật hình sự, nguyêntắc tội phạmvà hình phạt phải được quy định trong BLHS và tuân thủ các tiêu chísau:

7. GS.TS. Hồ Trọng Ngũ (2021), Một số vấn đề về hình sự hoá, phi hình sự hoá các hành vi phạm pháp luật trên lĩnh vực kinh tế trong chính sách hĩnh

sự hiện nạy, tr.12.

(1) Tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi gây ô nhiễm môi trường của tiếng ồn:

Đối với hành vi gây ô nhiễm môi trường của tiếng ồn, quan hệ xã hội được pháp luật và Nhà nước bảo vệ là quyền được sống trong môi trường trong lành của con người và quyềnquản lý của Nhà nước đối với việc bảo vệ môi trường. Đây là một loại quan hệ xã hội phát sinh từ khá lâu nhung cùng với sự phát triển của xãhội và nhucầu nâng caochất lượng cuộc sốngthì gầnđây mới được coi trọng. Mứcđộ nguy hiểm của hành vi gây ô nhiễm tiếngồn thể

hiện ở mức độ xâm hại, đe dọa xâm hại của hànhviđối với quan hệ được pháp luật bảo vệ như sức khỏe, tính mạng con người...

Đây cũng chính làcăn cứ để xác định một hành vi vi phạmpháp luật hành chính hay vi phạm pháp luật hình sự và là cơ sở để phân loại tộiphạm.

Đối với ô nhiễmtiếngồn, hiện nay mới có xử phạt hành chính về hành vi gây tiếng ồn vượt quá giới hạn cho phép theo khoản 8Điều 7 Luật bảo vệ môi trường năm 2014 vàđược sửa đổi thành khoản 4 Điều 6 Luật bảo vệ môi trường năm 2020. Tuy nhiên, chưa có quy định cụ thể hay giải thích thế nàolà “gâytiếng động lớn, làm ồn ào, huyên náo”. Theo Mục 2.1 Thông tư số 39/2010/

TT-BTNMT về quy chuẩn kỳ thuật quốc gia về môi trường thì giới hạn tối đa cho phép về tiếng ồn tại khu vực thông thường (khu chung cư, các nhà ở riêng lẻ nằm cách biệt hoặc liền kề, khách sạn, nhà nghỉ, cơ quan hànhchính)là70dBA (từ 6h đến 21h) và 55dBA (21h đến 6h). Nếu hành vi sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt gây ra tiếngồn vượt quá giới hạn cho phép trên thì có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 10 Điều 17 Nghịđịnh số 155/2016/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường (Nghị định số 155/2016). Ngoài ra, có thể còn phảibồithường theo Điều624 (bồi thường thiệt hại do làm ô nhiễm môi trường) Bộ luật Dân sự năm 2015. Tuy nhiên, việc xử

_________ Tạpchí Số 15/2022 KI ÊM SÁT 43

NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI

phạt hành chính hay dân sự như hiện nay là không đủ sức răn đe. Thựctiễnchothấy, quy định của pháp luật cũng như cơ quan chức năng đang khá coi nhẹ việc gây ô nhiễm môi trường của tiếng ồn.

Việc đánh đồngtrách nhiệm khixử phạt hành chính đối với hành vi gây ô nhiễm môi trường của tiếng ồn là từ 40dBA trở lên tại khoản 10 Điều 17 Nghị định số

155/2016 là không phù hợp. Theo các nghiên cứu cho thấy, đối với tiếng ồn có cường độ trên 80 dBA bắt đầu gây nguy hiểm lớn và ảnh hưởng đếnkhả năngnghe tạm thời của tai. Người bình thường chỉ có thể chịu đựng được đối với tiếng ồn có cường độ từ 100 dB A trong vòng 15 phút trước khi bị điếc hoàn toàn. Như vậy, đối với các hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn từ 80dBA trở lên sẽ gây ra mức độ nguy hiểm tương đối nghiêm trọng và tức thì đối với con người mà trực tiếp là sức khoẻ và khả năng thính giác. Đây là những quan hệ xã hội quan trọngmà Nhà nước buộc phải bảo vệ ở mức cao nhất bằng các chế tài hình sự. Hành vi gây ô nhiễm tiếng ồnđến một cường độ nhất định sẽ tạo ra tính nguy hiểm rất lớn đối với xãhội và hậuquả của nó. Vì vậy, cần xem xét việc hình sự hóa các hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn có cường độ đạt đến mức độ nguy hiểm cao cho xã hội là trên 80 dBA như đã phân tích.

(2) Tính phổ biến và thường xuyên của

hành vi gâyô nhiễmmôi trường của tiếng ồn: Xét về mặtxã hội, hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn chỉ có thể bị tội phạm hoá khi nó xảy ra ở nhiều nơi, nhiều lần, trong nhiều ngành, lĩnh vực trong mộtkhoảngthờigian nhất định và phải chịu sự lên án và phản đối của phần đông xã hội. Không thể tội phạm hóa hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn nếu nó chỉ diễn ra một lần vì tính đơn lẻ của hành vi, như vậy không đủ để đe dọa và gây nguy hiểm cho xã hội.

(3) Khả năng tác động tích cực của các biện pháp hình sự lên hành vi nguy hiểm cho xã hội. Khi tội phạm hóa hành vi gây tiếng ồncầnphải tính đến việc các chế tài mang tính pháp lý có thể đảm bảo giữ được trật tự xã hội theo mong muốn của Nhà nước và hạn chế các hành vi lệch chuẩn, hành vi vi phạm. Nói cách khác, các quy định cấm và chế tài để điều chỉnh nhóm hành vi này nếu được đưa vào trongBLHS phải có khả năng loại bỏ hoàn toàn hoặc tác động lên đa số hành vi gây ô nhiễm môi trường củatiếng ồn ra khỏi đời sống xãhội.

(4) Tính hiệu quả của việc hình sự hóa hành vi và vấn đề cân đối lợi ích: Cho dù hành vi có nguy hiểm thế nào thì việc tội phạm hóa cũng không mang lại giá trị tuyệt đối mà là sự cân nhắc và đánh đổi lợi ích.

Nói cách khác, đó là sự hy sinh lợi ích cá nhân,nhómcánhân, tổ chức để hướng đến đạt được mộtlợiích quan trọng và rộng lớn

Tạpchí _________

K1EV1 SÁT SỐ 15/2022

44

hơn. Để thực hiện được điều này cần tiến hành dự đoán tính khả thi vàhiệu quảcủa việc tội phạm hoá các hànhvi gây ô nhiễm môi trường của mộtnhóm cá nhân, tô chức để đánh đổi lại quyền lợi sống trong môi trường âm thanh trong lành của cả xã hội.

Chỉ tiến hành tội phạm hóa đối với các hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn ở mức độ nghiêm trọng khi hiệu quả của quá trình này lớn hơn so với thiệt hại của chủ thể thực hiện và thiệt hại về các điều kiện mà thường là các lợi ích kinh tế được sinh ra và đem lại do các hoạt động gây ô nhiễm tiếng ồn. Mặt khác, chỉ nên tội phạm hóa hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn khi việc đấu tranh và ngăn chặn hành vi này bằng các phương thức hành chính và dân sự không đạtđược hiệuquả mong đợi.

(5) Tính hợp lývà đầy đủ nhưng không trùng lặp của hành vi mới bị tội phạm hóa trong hệ thống pháp luật: Tiêu chí này thể hiện ởsự phù hợp phạm vi quyđịnh cấm màcụthể là sự phù hợp giữa giới hạn trách nhiệm có thể quyết định đối với hànhvi và tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi.

Mặt khác, việc tộiphạm hóa tạo ra tội danh mới nhưng không được trùng lặp với các quy phạm pháp luậtsẵncó trong BLHS.

(6) Tính kịpthờivà cần thiết củaviệc tội phạm hóa hành vi: Tính kịp thời của hoạt động tội phạm hóa các hành vi gây ô nhiễm môi trường của tiếng ồn chỉ có thể bắt đầu

NGHIÊN CỨU - TRAOĐỐI

tiếnhành khi có cơ sở chứng minh hànhvi gây ô nhiễm tiếng ồn đạt đến mức độ nguy hiểm đáng kể cho xã hội và tạo ra những nguy hiểm cho con người, xâm phạm đến các quan hệ pháp luật quan trọng. Việc tội phạm hoá các hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn không được chậm trễ, nếu không sẽ không ngăn chặn kịpthời các hànhvi nguyhiểm này và gây ra hậu quả không thế khắc phục sau khi đã tội phạm hoá và xử lý hành vi vi phạm. Chính vì vậy, chỉ tiến hành tội phạm hóa khi hành vi gây ônhiễm tiếng ồn đủ mức nguy hiểm (về cườngđộ tác động nguy hiểm đến con người); tuy nhiên cần phải tiến hành nhanhchóng và có sự giám sát và kiểm tra, đối chiếu thường xuyên để bắt kịp và ngăn chặn chínhxác sựphát triển của hành vi gây ônhiễm tiếngồn.

2. Một số đềxuất, kiến nghị

Một là, cần tội phạm hóa hành vi gây tiếng ồn ở mức độ nhấtđịnh vìhành vi gây ô nhiễm tiếng ồn hoàn toàn thỏa mãn các tiêu chí đế tội phạm hoá một hành vinguy hiểm cho xã hội thành một hành vi phạm tội và quy định thành một tội danh mới nhằm răn đe và giáo dục xã hội vềý thức chấphành pháp luật.

Hai là, quy định tội danh trong BLHS nhưng cần dẫn chiếu đến luật chuyên ngành như Luật bảo vệ môi trường nhằm hướng dẫn, giải thích để quá trình áp dụng pháp luật đạt được hiệu quả. Thực tế, rất nhiều

_________ Tạp chí Số 15/2022 KI Evi SÁT 45

NGHIÊN CỨU- TRAO ĐỐI

tội danh trong BLHS nhất là nhóm tội về môi trườngđược quy định theo hướng khái quát, sơ lược và việc dẫn chiếu đến các luật chuyên ngành. Tác giả kiến nghị chỉ nên quy định khái quát về hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn và chế tài tương ứng, còn đối với việc giải thích khái niệm ô nhiễm tiếng ồn và các hành vi được mô tả khách quan nên được dẫn chiếu đến luật chuyên ngành trong lĩnh vực này là Luật bảo vệ môi trường8 để có các quy định cụ thể và chi tiết hơn.

8. Xem Ngô Ngọc Diễm (2020), Một số vấn để về tội phạm về môi trường trong pháp luật h ình sự, Tạp chí Tòa án nhân dân, số 17, tr.26.

Ba là, về chủ thể thực hiện tội phạm.

Cần xem xét trách nhiệm đối với cả cá nhân và pháp nhân thương mại đối với loại tội phạmmới này. Theo các kết quả nghiên cứu cho thấy, cườngđộ tiếng ồn gâynguy hiểm cho con người thường ở mức từ 80 dBA trở lênvà đối với cường độ này hiện nay chủ yếu được tạo ra từ quá trình sản xuất của nhà máy, vận tải khối lượng lớn...

và các hoạtđộng thương mại dịch vụ. Đối với xu hướng phát triển kinh tế chuyên môn hóa hướngtới mô hình lớnvàchuyên nghiệpthì các hoạt động này thường được thực hiện bởi các pháp nhân thương mại.

Việc tội phạm hóa trong lĩnh vực bảo vệ môi trường có thể được tiến hành bàng hai cách sau: (1) Tội phạm hóa một số hànhvi

mới, nguy hiểm lớn cho xã hội xâm phạm lĩnh vực môi trường, nảy sinh trong quá trình phát triển của xã hội; (2) Tội phạm hóa lại những hành vi đã được Luật hình sự hiện hành coi là tội phạm môi trường, nhưng do sự thay đổi của tình hình mà hành vi đócó tính chất nguy hiểmlớn hơn cầnquy định lại và tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với chúng. Việc tội phạm hóa trong lĩnh vực này cần theo hướng phân hoá cao hơn,tức làcần quyđịnh nhiều tội phạm hơn theo sự xâm hại đến các yếu tố của môi trường.

Đối với hành vi gâytiếng ồn,tác giả đề xuất bổ sung Điều 246a vào BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Cụ thể như sau:

“Điều 246a. Tội gây tiếng ồn trong khu dâncư

“1. Người nào gây tiếng ồn trong khu dân cư vượt quá giới hạn từ 80 decibel đến 100 decibel, thì bị phạt tiền từ 100 triệuđồng đến 500trămtriệuđồng, cải tạo không giamgiữ đến ba năm hoặc phạttùtừ sáu tháng đến ba năm.

2. Phạmtội gây tiếng ồn vượtngưỡngtừ 100 decibel trở lênthì bị phạttù từ hainăm đến bảy năm.

3. Người phạm tộicòncóthểbịcấm đảm nhiệmchức vụ,cấm hành nghề hoặclàmcông việc nhấtđịnhtừ mộtnăm đến năm năm.

Tạpchí _________

KIÊM SÁT—/Số 15/2022

46

NGHIÊN cứu - TRAO DỔI

4. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này thì bịphạt như sau:

a) Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này thì bịphạt tiềntừ 200 triệuđến 1 tỉ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm.

b) Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tạikhoản2Điều này thìbịphạt tiềntừ

1 tỉ đồng đến 5 tỉ đồng hoặc đình chỉ hoạt

động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;

c) Phamtội thuộc trường họp quy định tại Điều 79 của Bộ luậtnày, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

d) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 500 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt độngmột số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm”.n

KINH NGHIỆM TỔNG HỌP...

(Tiếp theo trang 31)

hậuquả và nguyên nhân dẫn đến vi phạm đó. Chú ý tớitừng tiểu tiết nhỏ như các lồi chính tả, xem “Nơi nhận” đã chính xác, đầy đủ chưa. Trường hợp căn cứ kiến nghị chưachắc chắn, có thể đưa ra đơn vị bàn bạc và quyết định nhằm tranh thủ tối đa trí tuệtập thể. Trong trường họp cần thiết, trước khi ban hành kiên nghị, lãnh đạo Viện có thể trao đối với cơ quan, tổ chức hữu quan là đối tượng kiến nghị để thống nhất nhận thức về phápluật cũngnhư chủ trương của cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương trong công tác phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạmđể bảo đảm ổn định tìnhhìnhan ninh,trật tự - an toàn xãhội tại địa phương.

Bon là, để đảm bảo tính hiệu quả của các bản kiến nghị sau khi ban hành, Viện

kiểm sátcần theodõi chặt chẽ về thời hạn và kết quả trả lời kiến nghị của cơ quan, tổ chức bị kiến nghị. Trường hợp các cơ quan,tổchức kéo dàithời gian hoặc không trả lời kiến nghịcủa Viện kiểm sát thì lãnh đạo Viện áp dụng linh hoạt các biện pháp như: Trao đổi trực tiếp đối với người có thẩm quyền trả lời kiến nghị; ban hành văn bản gửi cơ quan bị kiến nghị yêucầu trả lời; báo cáo đến cấp có thẩm quyền để chỉ đạo trả lời kiên nghị... Do đó, đe đảm bảo các kiến nghị đượcthực hiện nghiêm chỉnh, cần tranh thủ sự ủng hộ của Viện kiểm sát cấp trên và cấp ủy địa phương;

sự phối họp chặt chẽ, có hiệu quả với các cơ quan hữuquan; kịp thời báocáo những khó khăn, vướng mắc, những vụ việc có vi phạmphápluậtnghiêm trọng để xinýkiến chỉ đạo giải quyết, đảm bảo tính thống nhất trong thực hiện nhiệm vụ của ngành Kiểm sát nhân dân.n

_________ Tạpchí Số 15/2022 KI1M SÁT 47