CHUYEN DICH COf CAU KINH TE THUC DAY TANG NANG SUAT LAO DONG
TINH KHANH HOA
• TRAN KIM CHUNG - DANG THj THU HOAI - DINH XUAN NGHIEM
TOM TAT:
Chuydn dieh ed ea'u kinh te* gdp phan quan trgng trong thuc day tdng ndng sud't lao dgng (NSLD). Trong thdi gian qua, cd cd'u kinh td' cua tinh Khanh Hda dd cd bffdc chuyen dieh manh me, gdp phan thue dd'y lang nang sua't lao ddng, nhffng edn dffdi mffc tiem nang. Ke't qua phan tich eho tha'y, edn nhieu dff dia de gia tang cdc ddng gdp cho tang trffdng kinh td'd Khdnh Hda trong thdi gian tdi, dac bidt la ddng gdp eua chuyen dich cd ed'u kinh td' ddng, Bai vid't gdi md mdt sd' dinh hffdng giai phdp Idiai thdc dff dia trdn.
TiJf khoa: Chuyen dieh ed cd'u, ndng sud't lao ddng, phffdng phdp SSA.
1. Dat vd'n d l
Ndng sud't lao ddng thffdng dffdc hid'u la san phd'm dau ra tao ra tren mgt ddn vi lao ddng Idm vide trong mdi thdi ky ECD, 2008). Tdng nang sua't lao ddng la mdt kenh quan trgng de thue day tang trffdng kinh td'. Chuyd'n dich cd cd'u kmh td' la qud trinh dieh chuyen ngudn Iffc (lao ddng, vd'n, da't dai) giffa edc ngdnh kinh td'. Hoc thuyd't kinh td'da ehi ra rdng chuyen dieh cd ca'u kinh te' la mdt trong nhffng dgng Iffc thuc day tang NSLD. NSLD cua mdt qud'e gia dffde thue da'y bdi sff chuyen dieh lao ddng tff khu vffe ed ndng sua't lao ddng tha'p (nhff ndng nghidp) sang nhffng nganh cd nang sua't lao ddng eao hdn (nhff cdng nghiep). Nhff vdy, chuye'n dich cd cd'u kinh te' dffdc xem la mdt kenh tdc dgng manh me dd'n tdng NSLD. Kinh nghiem cho thd'y, khi nenkinh td'phat trie'n d giai doan cang thd'p thi chuyen dich cd ca'u kinh te' se cd vai trd cang Idn dd'i vdi tang NSLD.
Khanh Hda la tinh ven bien duydn hai Nam Trung bd, cd nhieu Idi thd'va tiem nang phat trid'n, ddc biet ve phdt trid'n du lieh. Thdi gian gan day, Khdnh Hda da dat dffde kd't qua tieh cffc \i tang
ndng sua't lao ddng eung nhff tang trffdng kinh te, Bai vie't nay nham muc tidu Iffdng hda tac ddng eua chuyen dich cd cd'u kinh td' dd'i vdi tang NSLD d tinh Khanh Hda trong giai doan 2011-2018 va gdi md nhffng dinh hffdng tang NSLD cua Tinh trong thdi gian tdi.
1. PhUffngphdp liiffng hoa tdc dQitg cua chtcfen dich cd cd'u den tdng NSLB
Lffdng hda tdc ddng cua chuyd'n dich cd ch kinh te' dd'n tdng NSLD d bai vid't nay dffa vao phffdng phdp phdn tich dich chuyen ty trgng (Shift and Share Analysis-SSA) thffdng goi Id phifdng phdp SSA. Phffdng phap nay dffdc dp dung kha pho bid'n trdn the' gidi va Viet Nam khi phan tich nang sua't va chuye'n dich cd ca'u (Dang Tbi Thu Hoai, 2015). Goi NSLD cua toan Tinh la P, t la chi so chi thdi gian, i la chi so nganh, S', Id ty trgng lao dong ciia nganh i tai thdi diem t. Theo dd, tang NSLD dffdc phdn ra thanh 3 cd'u phan theo cdng thffc sau:
Pt-i Pi-i,
KINH TE
Trong dd: Cau phan thff nhd't trong edng thffc trdn la the hidn tang NSLD ngi nganh, cd the' dd'n tff
\\ nhieu ye'u to' nhff mua may mde thie't hi hien dai hdn, tang cffdng dp dung dd'i mdi cdng nghd, ddi mdi quan Iy hieu qua hdn, ndng cao chat Iffdng nguon nhan Iffc, tan dung dffde ldi thd' theo quy md va theo pham vi, sff thay thd' eua cac doanh nghidp boat ddng hidu qua hdn, dieu kien kinh doanh td't hdn.
Ca'u phan nay dffde the hidn bhng thay doi ve nang sua't ctia nganh giffa 2 did'm thdi gian nd'u giff nguyen ty trong lao ddng nhff thdi gian dau. Ca'u phan thff hai va thff ba la tang NSLD do chuyd'n dich cd ea'u, dffde phan chia thanh tang NSLD do chuyen dich cd cd'u tinh va tang NSLD do chuyen dich ed ca'u ddng. Tang NSLD do chuyd'n dich cd ea'u dffdc
• the hidn d ddy la chuyd'n dieh cd ea'u lao ddng. Mdt - sd nghidn cffu qud'c td' ed the thay cd cd'u lao ddng '' bang cd ca'u kinh td'. Tang NSLD dd chuyd'n dich cd '^'' ca'u tinh la tang NS do chuyen dich lao dgng tff f nganh cd NSLD tha'p sang nganh cd NSLD cad hdn.
Cd'u phan la sff thay dd'i ve NSLD khi thay dd'i ty trgng lao ddng cua cae nganh khi NSLD eua eac nganh khdng thay doi. Tdc dgng cua chuyen dich cd cd'u kmh te' ddng the hidn tde ddng ddng thdi cua dich chuye'n lao ddng giffa cac nganh vd thay d6i ve NSLD cua eac nganh cd sff chuyd'n dich. Ca'u phan nay tac ddng tich cffe dd'n tang NSLD ne'u lao dgng dich chuydn sang nbffng nganh cd NS eao hdn.
2. Thtfc trgng chuyen dich cacd'u vd tang ndng sud't lao dQng tinh Khdnh Hoa
Trong giai doan 2011-2018, ed ca'u kinh td' cua tinh Khdnh Hda cd sff dieh chuyen rd ret, vdi sff gia tang manh ty trgng ddng gdp nganh dieh vu vdd tang trffdng kinh td' (GRDP) tff 39,4% nam 2011 len 47,4% nam 2018. Ddng gdp eua nganh Ndng, Lam nghidp va Thuy san giam tffdng ffng tff 15% xud'ng edn 9,8% ndm 2018. Tffdng ffng vdi dieh chuyd'n cd ed'u kinh td', ed ed'u lad ddng eung ed sff dich chuye'n nhffng vdi td'c do cham hdn. Ty trgng lao ddng trong nganhDichvu tang tff40,7% Idn 46,5% nam 2018, trong khi dd ty trong lao dgng ndng nghidp tuy giam nhffng van cdn d mffc 33,7%. Ty trgng lao ddng lam vide trong linh vffc edng nghiep va xdy dffng gia tang nhffng khdng dang ke trong gan thdp ky qua.
Xet ve td'c do tang NSLD, giai doan 20! 1-2015 ed td'c do tang tffdng dd'i thd'p, 4% hang nam do mdt sdnam2011,2013 va 2015 cd td'edd tang rd't thap. Tuy nhidn, giai doan 2016-2018 cd sff bfft pha, dem lai td'c dd tang NSLD trung binh hang : nam d mffc cao la 6,9%, eao hdn so vdi mffe binh
Hinh 1: Chuyen djch cd cd'u kinh te tinh Khdnh Hda giai dogn 2011-2018
w^l^°#°#»'*^°'^''°'
39.4^^9:2%^-, 70/ ~^ 46.9%47.0%47.S%47.4%
%1 ^g/o2 ^ ^ 2 ^ P 6 3 ^ ^ o g 7 o ^ ^ r o 2 ^ ^ o 2 l
i K ^ i : j ^ i ^ o i ^ i ^ sB&
2 0 1 1 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
• Nong nghiep • Cong nghiep va XD
^Djchvu »Ttiue
Hinh 2: Chuyen dich cd cd'u lao ddng tinh Khdnh Hoa 2011-2018
^ --^ <$^ <^ o ^ <^ <S> ^ 'V^ V 'V^ "V^ "V "V Cong nghiep & XD N Ndng nghiep
;• Djch v u
Nguon. Nien gidm ihong ke tinh Khdnh Hoa 2015, 2017 vd Bdo cdo ddnh gid gida ky cua UBND Tinh cho so'lieu ndm 2018
qudn chung eua ea nffdc. Tdc do tang eao ddn ddn, NSLD tinh theo gid 2010 eua ndm 2018 ffde dat mffc 80,6 tridu ddng/lao dgng, eao hdn dang ke so vdi mffe trung binh ca nffde. NSLD theo nganh cd sff khde biet rd ret. Cdc ngdnh Ndng nghiep cd NS thd'p, ehi bang chffa dd'n 1/3 NSLD chung cua toan tinh. Nganh Cdng nghidp va Xay dffng cd NS cao nha't, trong khi dd NSLD cua nganh Dich vu cd tang, nhffng khoang edeh vdi NSLD chung cua toan Tinh ngay cang giam.
Hinh 3: Nang sudt lao ddng chung cua tinh giai dogn 2011 -2016 theo gid so sdnh (Tr. d/ngUdi Id)
Hinh 4: Ndng sudt lao ddng cdc ngdnh giai dogn 2011-2018 theo gid so sdnh (Tr. d/ngUdi Id)
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^
Nong nghidp .t CNXD ill Djch vu
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Ngudn- Niin gidm thd'ng ki tinh Khdnh Hoa 2015. 2017 vd Bdo cdo ddnh gid gida k^ciiu UBND Tinh cho sdlieu nam 2018
3. Kei qud tinh todn tdc dong cua chuyen dich cacd'u den tdng NSLD tgi Khdnh Hda vd thdo luan Kd't qua tinh toan tae ddng cua chuyen dich cd ca'u kinh te' va tang NS ndi nganh dd'n tang nang sud't lao ddng tinh Khanh Hda giai doan 20II-2018 dffdc trinh bay trong Hmh 5. Theo do, tang NSLD thdi gian qua chu yd'u do ddng gdp eua tang NS ndi nganh ludn chie'm ty trong rd't cao, hdn 70-80%
trong khi dd ddng gdp eua chuyen dich ed ea'u kinh td' ra't khidm tdn. Mffc ddng gdp cao nha't trong giai doan nay la nam 2014 d mffc 34%, cdn lai edc ndm khdc cd mffe ddng gdp rd't nhd. Kd't qua nay phan dnh thffe te' sff chuye'n dich cham cua cd cd'u lao ddng tai Khanh Hda thdi gian qua. Chdnh lech NSLD eua nganh Cdng nghidp va Xay dffng eua Khanh Hda cd xu hffdng ed chdnh lech so vdi mffe NSLD chung cua tinh rd't ldn nhffng lao ddng chuye'n dich vao khu vffe nay thdi gian qua ra't it, do dd dff dia eho ddng gdp vdo tang NSLD eon rd't ban chd'. (Hinh 5).
Thdi gian qua, lao dgng Khanh Hda chu ye'u chuyd'n dich tff Ndng nghidp sang ngdnh Dich vu nhffng mffc do chdnh lech ve NS giffa nganh Dich vu vdi mffc NSLD cua toan Tinh ngay edng hep dan, ndn mffe do tde ddng khdng cao. Tuy nhidn, trong bd'i eanh ty trgng ddng gdp eua ndng nghidp vao GDP kha nhd (ehi dffdi 10% so vdi 15% ea nffdc) trong khi thi ty trgng lao dgng trong ndng
nghidp cua tinh cdn kha Idn (34% nam 2018 so vdi 40% cua ca nffde) thl thue day chuyen djch lao ddng ra khoi nganh Ndng nghiep van Id gidi phSp can dffdc quan tdm.
Ben canh dd, nganh Du Hch la nganh cd Id the Idn d Khanh Hda, tuy nhidn ke't qua dieu tra ve NSLD cua doanh nghidp thugc nganh nay cho thay mffe NSLD eua doanh nghiep cdn khidm td'n sov()i cae doanh nghidp ciing nganh trong vung, trenca nffdc, thdm chi han ehd' hdn so vdi mffe NSLD ci3a ede doanh nghidp ndi chung trong didn dieu ffa. Ck bidn phap ndng eao NS cua doanh nghidp trong nganh cdn ban ehd'. Do vdy, thiic da'y nang cao NSLD cua doanh nghidp ndi chung va cua nganh Du lieh ndi ridng se cd tac ddng ldn dd'n nang cao NS eua Tinh.
Ke't qua dieu tra ede doanh nghidp cung eho thay NSLD cua cac doanh nghidp cdn ra't nhieu kha nSng ed the nang cao hdn nffa. Rd't nhieu doanh nghi$p eho rdng mffc NSLD cua hg tha'p hdn Sd vdi mlicNS ndi chung cua doanh nghiep trong ca nffde, trdn the gidi, thdm chi so vdi cae doanh nghidp trong vdng.
Do dd, ndng cao NSLD eija doanh nghiep se la mpl trong nhffng giai phap thuc da'y tang NSLD cua to&n tinh trong thdi gian tdi. Mgt so yd'u to'can trd doanh nghidp ndng cao NSLD can dffdc chu y trong thcli gian tdi la chd't Iffdng ngudn nhdn Iffe, thu tuc h&nh chinh va thdng tin thi trffdng.
212 So 11 -Thang 6/2019
KINH TE
Hlnh 5: Bong gop cua chuyen djch cd cdu va tang nang sud't ngi nganh tdi tdng NSLD tinh Khdnh Hoa giai dogn 2011-2016
100%
^
—• _ & •
sm. - i — ^ —
2014 2016 2017 2018
• Ca ck\i dgng
• Co ciu tmh 5 Npi nganh
I NguSn: Tinh todn ciia tdc gid tit sdlieu cua Cue Thdng ki linh Khdnh Hoa Trong thdi gian qua, tinh Khanh Hda da thffe
hidn nhieu bidn phap hd trd doanh nghidp. Ke't qua - dieu tra eho tha'y ty Id doanh nghiep da tie'p can dffdc vdi cdc clu'nh sdeh hd trd cao. Diem dac biet la Tinh thffe hidn khd nhieu ede ehffdng trinh hd trd ve dao tao, tap hua'n. Doanh nghiep eung tham gia : nhieu loai hinh hd trd, nhffng vdn cho rang cha't :,- Iffdng ngudn nhdn Iffc vdn la mgt nut drat dd'i vdi
•:• nang cao NSLD eiia doanh nghiep. Do dd, ede chinh sach hd trd can dffdc cai thidn de dap ffng td't hdn nhu eau cua doanh nghiep.
4. Binh hUdng gidi phdp thuc day tdng NSLD cua dnh Khdnh Hoa giai dogn 2019-2020
Kd't qua tinh loan va phdn tich thffc trang tang NSLD tai Khdnh Hda cho tha'y thuc day chuyen djeh cd ca'u van ddng vai trd quan trgng trong ndng cao NSLD cda Tinh trong thdi gian tdi, nhffng can dffdc .- thffc hidn di kem vdi ede giai phap cai thien NS ndi 1 nganh. Cac nhdm giai phdp dffdc d^ xud't dffdi day
nham phdt huy hdn nffa ti^m nang cua Khanh Hda , trong giai doan tdi dd' cd thd' dat dffdc nhffng kich ban tang NS cao nha't cua Tinh cho nhffng nam 2019,2020 va giai doan tid'p theo.
Thd nhdt, tang cffdng dao tao, ndng cao trinh do ngffdi lao dgng kd't hdp vdi kd't nd'i thi trffdng lao dong nhdm thuc da'y chuyd'n dich lao ddng ndng nghiep sang djch vu du lich cha't Iffdng cao; Nang cao tnnh dd, ky nang, cha't Iffdng lao ddng nen dffdc coi la mgt trong nhffng nhiem vu trgng tdm vd Idu ' dai cua Tinh; Phat tnen ngudn nhdn Iffc la khdu ddt
"" pha trong giai doan 2016-2020, tuy nhidn, khdng
^' ndn chi tap trung vao nhdn Iffc chat Iffdng cao ma
• nen chii trgng vdo nang cao ehd't Iffdng ngudn nhan
• Iffc ndi ehung, trong dd dao tao de dap ffng ydu eau
dich chuyen cd cd'u lao ddng tff ndng nghiep sang dich vu du lich; Tap trung chudn bi nhan Iffc cho cdc nganh du Hch va edc nganh djch vu khac, la the' manh cua tinh. Ngoai dao tao, viec phdt trid'n thi trffdng lao ddng, tao dieu kidn thdng tin thdng sud't va cai thien tinh linh hoat cua thi trffdng lao ddng eung ddng vai trd he't sffc quan trong.
Thd hai, khuye'n khich thuc dd'y ffng dung tie'n bd khoa hoc vd cdng nghe, dae biet cdng nghe sd trong phat trid'n du lich, djch vu. Khanh Hda dd rd't tich cffc va nang dgng trong viec thffc hidn ede bien phdp de thuc dd'y ffng dung tid'n bd KHCN, ndng eao NS vdi nhieu chinh sdeh hd trd da dang khde nhau Trong tdm cua ehinh sach hd trd va khuye'n khich eung da chuyen dich theo hffdng nha'n manh hdn de'n hd trd cho doanh nghiep, day la hffdng di dung, tuy nhidn, eac ehffdng trinh hd trd vl KHCN nen chu trgng nhieu hdn de'n nganh Du hch va Dich vu; Gan cdc ehffdng trinh hd trd doanh nghidp ffng dung cdng nghe vdi eac chffdng trinh hd trd khac hffdng dd'n muc tidu va tdng NS va phdt tnen ngdnh the' manh cua Khanh Hda. Cd the' xem xet kha nang xay dffng he thd'ng mdt effa dd'i vdi cac Chffdng trinh hd trd doanh nghidp cua Khdnh Hda, tao dieu kien doanh nghiep cd the ndm bat dffdc thdng tin hd trd phu hdp vdi dieu kidn va nhu cau cua doanh nghiep mdt each dd ddng, ddng thdi tao diiu kidn thudn ldi cho doanh nghiep giam chi phi de'n mffc td'i thid'u de ede doanh nghidp nhan dffdc hd trd cua nha nffde.
Thd ba, trie'n khai eac sang kie'n thuc dd'y ndng cao NS eua doanh nghiep. Cdc sang kid'n ed the' dffdc thffe hien dffdi ede dang chffdng trinh nhff sau:
Xay dffng vd phd bid'n nhffng md hlnh/die'n hinh tang nang sud't cho edc doanh nghidp cua tinh; Xay dffng he thd'ng thdng tin, phd bie'n, tuydn truyen, gidm sat ve tang ndng sudt cua ede nganh ma tinh ed ldl the'; Xdy dffng Chffdng trinh hd trd doanh nghidp nang ea'p chudi gid tri: Chffdng trinb nay se giup doanh nghidp ndng eao gia tn gia tang cua hang hda san xud't len phdn khiic cao hdn, gdp phan ndng cao NSLD.
Thdtu, chu ddng thu hut dau tff vao nhffng ITnh vffc ffu tidn cua tinh, bao gdm phat tnen du hch,
djeh vu, phat trien nang Iffdng tdi tao va cac trien du lich giffa Khdnh Hda va cae dia phifong nganh edng nghiep ed gia trj gia tang cao. Trong Ian can va giffa cae khu vffe trong Tinh, dacbiei dd, tap trung thu hut eac dff an thuc dd'y Hen ke't lan tda phat trid'n du lich sang phat trien cac md rdng thi trffdng, khai thae Idi the'Hdn kd't phdt nganh, ITnh vffe khac •
Noi dung bdi bdo ndy dUcfc trich ttf ke't qud nghien cdu Be tdi "Chi tieu ndng sud't giai dogn 2010-2615;
cdc gidi phdp ndng cao chi tieu ndng sud't di'n ndm 2020 dinh hU^ng de'n 2030 cua tinh Khdnh Hoa "
TAI LIEU THAM KHAO:
1. Cue Thd'ng ki Khdnh Hda (2016, 2018). Nien gidm thdng ki dnh Khdnh Hoa cdc ndm 2015, 2017 2. Dgng Thi Thu Hodi (2015). Tdc ddng cua chuyen dich cacd'u kmh le'de'n tang ndng sudt lao dong cua tinh Vinh Long. Tap chi Qudn ly Kinh le. so 72 (Thang II).
3. OECD (2008). Labor productivity Indicators Division of Structural Economic Statistics.
4. Uy ban Nhdn ddn tinh Khdnh Hda (2018). Bdo cao ddnh gid gida ky giai dogn 2016-2020 vd xdy dung ke hogch ndm ve phdt tnen kinh te - xd hgi 2016-2020. Bdo cdo ciia UBND linh tai Ky hgp thd 7. HDND tinh nhi^m ky 2016-2021.
Ngay nhgn bai: 20/5/2019
Ngay phan bien danh gia va su'a chu'a: 30/5/2019 Ngay chd'p nhdn dang bai: 9/6/2019
Thong tin tdc gia:
PGS.TS. TRAN KIM CHUNG TS. DANG THI THU HOAI ThS. DINH XUAN NGHIEM
Vien Nghien eiJu Quan ly Kinh te'Trung ffdng
ECONOMIC RESTRUCTURING TO IMPROVE LABOR PRODUCTIVITY IN KHANH HOA PROVINCE
• AssocProf.Ph.D TRAN KIM CHUNG
• Ph.D DANG THI THU HOAI
• Master. DINH XUAN NGHIEM Central Institute for Economic Management
ABSTRACT:
Economic restructuring plays an important role in promoting the labor productivity. Although the economic structure of Khanh Hoa province has strongly shifted and contributed to boost the provincial labor productivity, Khanh Hoa province's labor productivity is stiU below its pdtential.
Results show that there are many rooms for Khanh Hoa province to increase its economic growth in the coming time, especially increasing the economic contribution of dynamic economic restructuring. This article suggests a number of solutidns to help Khanh Hoa province exploit its potential.
Keywords: Restructuring, labor productivity, the SSA method.
