I Dien dan
Cong nghiep o to Wet Nam thifi ky ho! nhap ASEAN:
CAN N H C N G THAY DOI LCIN
PGS.TS. Pham Xudn Mai
Theo lo trinh cat giam thue quan, Xii nam 2018 thue suat thue nhap khIu 6 td nguyen chi^c tif cac nUdo ASEAN se giam v l 0%. Khi do, cac miu xe tif cac nUdc trong khu vi/c nhU Indonesia, Philippines hay Thai Lan... se dUcfc nhap khau ve Viet Nam vdi gia thap hdn nhieu so vdi hien nay.
Dieu nay se khien nganh cong nghiep 6 to Viet Nam chju nhieu sufc ep do viec sdn xuat 6 to trong nUdc con kha nho le va manh miin. Bai viet phan tich nhQng kho khan va dUa ra mdt s6 gdi y trong viec tim hudng di mdi cho nganh cong nghiep 6 to Viet Nam thdi ky hoi nhap ASEAN.
cong nghiep 6 to Wet Nam phat trl^n khong nhif is vong
Nganh cdng nghiep 6 td Viet Nam ra ddi mudn hdn so vdi cac nUdc trong khu vdc khodng 30 ndm. Thai Lan, Indonesia, Malaysia phat triln cdng nghiep d td td nam 1960, trong khi Viet Nam den nam 1991 mdi bat dau. Vi$t Nam da bd 16 cd hdi phdt triln nganh cdng nghiep d td giai doan 1991-2001, sau do lai roi vao nhOng bat cap trong xdy dyng chidn iL/dc cdng nghiep d td giai doan 2001 - 2011, khidn khodng each vdi cac nude nha Thai Lan hay Indonesia khdng duoc rut ngan. Trong tddng lai chOng ta se chi hy vong cdi thidn ddde vi tri so vdi Philipines va Malaysia.
Vdi mue dfch thu hiit ddu tu va xdy dyng mot nganh cdng nghidp d td theo kjp cac nUdc trong khu vyc, nganh cdng nghiep d to cda Vidt Nam dupe coi Id nganh trpng diem va ludn ddpc Uu dai nhat trong sd eac nganh cdng nghidp. Sy Uu ai dae bidt dddc t h i hidn qua chfnh sach tliue uu dai vd t^ le ndi dja hda, nhap khIu linh ki^n lap rdp va thu nhdp doanh nghiep... The nhUng ket qud ia, gia xe san xuat trong nude eao gap 2 ddn 3 lan so vdi nhieu qudc gia khac. Sd dTnha vdy vi doanh nghidp lap rap d td ^ Igi sy bao ho cua Nha nudc nen dda ra gia ban cao d l thu lai cao;
lay l^ do thj trudng d td Viet Nam cd dung iUdng chT bang 1/10 thj trudng cua cac nddc trong khu vuc d l khdng gidm gid.
Tuy da trdi qua 26 nam, nhang nganh cdng nghidp d td Viet Nam van chUa dat dddc su tu ehd va dap dng nhu cau thj trddng. Nganh nay mdi nam ddng gdp khodng 3% vao GDP, trong khi t j Id ddng gdp trung binh cua cac nUdc trong khu vac ASEAN Id 10%. Doanh sd xe cac loai bdn ra dd bdt ddu tdng td nam 2014 va ddn nay dat 300.000 xe/nam nhung van chda tUdng xdng vdi quy md sdn xuat va nhu cau thj trudng. Cdng nghiep d td Viet Nam hien mdi chi ddp dng 10 xe (xe con)/1.000 ddn, trong khi t j Id nay d cdc nUdc ASEAN id 80- 144 xe/1.000 ddn. Trong sd 17 doanh nghiep san xudt lap rap d td cda Viet Nam hien nay, chi cd 2 doanh nghidp CO thj phan idn id Cdng ty e l phdn d td TrUdng Hdi (Thaco) chiem 41,3%
va Toyota Vidt Nam (chidm 21,6%), cdn cac doanh nghidp khac co quy md nhd va rdt nho. Cac doanh nghiep FDI da sd chi ddu td cho lap rap, khdn^ tap trung vao npi dja hda vi da cd san cac cd sd sdn xudt d ASEAN trddc dd.
Cdng nghiep d td Vidt Nam dang ddng trddc mdt sd vdn dd cd ban sau: Thj trudng trong nudc cdn nhd,
do khdng cd chfnh sach kfch cdu hdp ly, cd sd hg tang yeu; gia xe cija Viet Nam cao hdn so vdi gia xe cda cac nude trong khu vUc, do thue va phf qua cao; cdng nghiep hd trd cho cdng nghidp d td vdn chda phat then, ehua dap dng ddpc nhu cau sdn xudt, lap rdp d td; ap IUc eanh tranh ti^ cac nudc trong khu vi,/c ngay cang Idn khi Id trinh cat gidm thue quan hodn tat vao nam 2018 vdi mdc thud sudt vd 0% ddi vdi mpi loai xe 6 td nhap khau Xii ASEAN. Bdn canh do, chinh sdch phdt triln cdng ngliiep d td thidu ddng bd va ngan han, gay khd khan cho cac doanh nghiep sdn xuat, \ip rap trong vide lap kd hoach sdn xuat ddi hgn. Cac chfnh sach "trdi thdm"
vdn theo k i l u cao bang, khong rang budc rd trach nhi^m doanh nghidp ve t^ Id ndi dja hda, ddc biet la qua phu thudc vao doanh nghiep lidn doanh va doanh nghiep FDI Id nhQng nguydn nhdn khidn nganh cdng nghigp d td Viet Nam phdt triln khdng nhd k j vpng.
Mets6aini^t
Vdi hdn 90 tridu ddn, trong do 67%
trong dd t u l i lao ddng (dan sd vang), Vidt Nam hidn cd mpt thj trddng d td ddy t i l m nang. Nhu eau di lai, vdn chuyin hdng hoa dudng bd cd tdc dd tang trudng trdn 10%/ndm, trong
W^&A}U - ™ '
Khu Cong nghiep hS trd at Chu Lai cua Thaco.
do van chuyen hanh khach chiem khodng 91,4% vd hang hda 70,6%.
Cd tidm nang Idn nhung Vidt Nam Igi phdi bd rg hang chuc ty USD de nhdp khIu d td, trong khi nhieu doanh nghidp Idn trong nude nhu Thaco da chu^n bj san cac didu kidn can thidt d l ddn dau cd hdi va thach thde. De cdi thien tinh hinh nay, trong thdi gian tdi, Chung ta can quan tam thuc hien 2 vdn de idn sau;
Nang cao vai trd cua nhQng doanh nghiep dau tau va tang cudng hpp tic qudc te
Sau nam 2018, neu khdng cd doanh nghiep dau tau vdi nang luc canh tranh du manh, Viet Nam se trd thanh thi trudng tieu thu d td cua cac nddc trong khu vdc ASEAN, An Dd,.
vdi cac loai xe gia re, gay ra thdm hut nghidm trpng can can thddng mgi;
nganh cdng nghiep d td, cdng nghidp cd khf khdng dat muc tieu dd ra, an sinh xa hoi se bi anh hadng do ngddi lao dpng mat vide lam. Can phdi khang djnh rang, myc tieu nham den cda cdng nghiep d td Viet Nam khdng phdi id cd dupc mdt sdn pham d td
"Made in Vietnam" ma la tham gia chudi gid trj toan cdu thong qua hdp tac vdi cac ddi tde nddc ngoai tam c6 thd gidi. Lidn quan den van dd ndy, khdi ASEAN td nam 2018 se tiep tuc la thj trUdng mau md ddi vdi cdc nha sdn xuat d td Nhat Bdn. Theo xu thd tdt ydu, cdc doanh nghipp Nhat^Bdn se md them cdc cd sd sdn xuat tai ASEAN, trong dd cd Viet Nam. Mdt quo' gia chdu A khac cung cd nganh CG nghidp d td phdt trien mgnh la Har ^uoc, nhdng chua cd nhidu cd sd san xuat tai cac nddc ASEAN.
Van de dgt ra la, nhQng ddi tac ndy cung cd nhQng myc tieu cua hp khi quyet djnh ddu tu md thdm cdc cd sd sdn xudt d Viet Nam. Trong dd, tieu chf quan trpng nhat la phdi cd doanh nghiep trong nudc hdi du cac chT tieu mgnh ve kinh td, ky thuat, ngudn nhdn lyc, nghien cdu - phat trien va qudn tri hidu qud... de hdp tae vdi hp, tdc la phdi cd mdt doanii nghiep dau tau,
Thaco vdi khu phdc hop cdng nghiep d td d Khu kinh td md Chu Lai cd cdng suat 250.000 xe/nam va hp thdng phan phdi 3S trdi dai td Bdc den Nam Id doanh nghiep hdi tu day du cdc tidu chf dd. Hdp tac chien lUdc giQa Thaco vd Mazda (hang d td noi tidng vdi sy vddt trdi va da dang ve logi hinh sdn p h i m cd sdc thu hut thj trudng cao) vda qua cung la mdt hudng di mdi. Trong thde td, Hyundai, KIA va Mazda da thdm nhdp thj trudng ASEAN vdi Viet Nam id cda ngd d l ddt cd sd sdn xuat va xuat khau ratoan khu vuc.
Nhu vdy, nam 2018, cdng nghidp d td Vipt Nam se phdi xoay true, hudng vd cdc doanh nghidp ndi dja idn trong nddc vdi nhOng chfnh sach mdi, ddt phd, nhdt quan cda Nha nudc vd hudng ve hpp tac qudc td cd djnh hudng chiln Idde.
Can cd nhdng thay doi chinh sach d tam vi md
Da sd chfnh sach phat triln cdng nghipp 6 td Vidt Nam thdi gian qua thidu ddng bd va thudng mang tfnh ngan hgn, chda khuyen khfch dupc cdc doanh nghiep ddu td phat t r i l n . Dac biet la td ndm 2018 se nay sinh
Dien dan I
nghich ly mdi, thud sudt xe nhgp khIu nguyen chide la 0%, trong khi thue nhap linh kidn, phy kipn van id 15 den 25%. Nhu vay, d td ngoai nhap gia rd se d gt xam nhap thj trddng trong nudc, khidn xe npi dja khdng the canh tranh ddpc. Ngoai ra, cac chfnh sdch thu hut dau td nudc ngoai ddi vdi edng nghidp hd trd nganh cdng nghiep d td Vidt Nam hien nay con khd sd sai, chua trd thanh cdng cu hQu hidu thuc day sd phat triln cua nganh. Do vd^, Nhd nddc can nhanh chdng thay del nhQng chfnh sach nay d l tao dieu kipn cho cdng nghidp d td Viet Nam ddng vQng vd egnh tranh tdt sau nam 2018.
Dieu kien can id Nha nddc phdi thay ddi ca ve chfnh saeh vT md d cap nha nddc va edp qudn trj doanh nghiep de cd t h i ndng cao nang lyc quan trj ngudn iuc cda nganh vd doanh nghipp theo md hinh tdp trung, xuydn sudt, nhdm tdi myc tieu tao ra mot nang Idc canh tranh mdi mang tam qudc gia, vdi ndng sudt lao ddng eao, chi phf thap. Khi dd, edng nghidp d td Viet Nam mdi tao dUde sd khae biet Idn td sdn p h i m , cdng nghe, djch vu so vdi cdc ddi thd va Idm hdi ldng khdch hang, tdng bade chidm ITnh thj trudng. Viec thanh lap nhQng cum cdng nghiep d td vdt nhdng doanh nghiep d td dau tau nhU Thaco va cac ddi tac chidn Idpc nddc ngoai tam cd, ddng thdi kdt ndi vdi cac doanh nghiep nhd va vUa la didu kidn dd d l hdi nhdp thanh cdng.
Cd the ndi, khe cda d l phdt triln cdng nghidp d td cda Vidt Nam dang rat hpp, sd cd nhidu doanh nghidp khdng chju n i l sdc ep canh tranh phdi rdi cudc chdi. NhUng day lai ia cd hdi danh cho nhQng doanh nghiep cd chien iude khae biet, ed ndng Idc cdng nghe, co dpi ngu nhan lUc ky thuat manh va nang ddng, cd tiem Idc tai chfnh, cd phUdng thde qudn trj tdt va cd ddi tac chien lUdc tdm cd... tdn tai va phat trien ben vdng ^
So 7 nam 2017 KHOAHOC CibNGNGHE
