Miii Anh Khoa vuO/^ Tap chi KHOA HOC & CONG NGHE I 19(051 _—S
BL 6C D.U I) \\n GIA THLC TRANG D.\N BO HMONG M 6 l TU()><. NONG HO TAI BAC KAN
Mai Anh Khoii'. Tran Van Thang", NguNcn Thu Phuong"
Tran Hue \ ien", N[;u>en HuTig Quang". Nsju\cn Hun Cu^ong^
'Dai hoc Thai .^gmi-ii ' IneiJng Dai hue \t"n; l.t'i'ii - DII i'hai \^u\i-n 'Iio KhtHihot. Cinigiighe
I (HI TAT
Khao sat diroc tiiin hanh tren dan bo li'Mong tai 3 huven Pdc Nam, Chg Don va [3a Be tinh Bac Kan nham d.inh gia thuc trang dan bo lai day. Cac chi tieu nghien ciru gom co ca cau dan bo H'Mong. khoi luang va kich thudc moi so chieu do. mpl so chi ticu sinh ly sinh san cua bo cai Tu ket qua khao sal gop phan danh gia. binh tuyen dan bo lai da\ nham djnh huong cho cong tac giong va nuoi duang cham soc chiing lot han sau na\. Kel qua danh gia cho lha\ ca cau dan bo cai tuong doi hap l\ Tu\ nhien. ty le dan bo duc/cai smh san cao Kicii ihuac mot so chieu do va khoi luong cua bo il'Mong iruong ihanh co lam viic nho be va khoi luong thap so vtVi dan bo H"M6ng lai Ha Giaiig hay cac dia phuang khac. Tuoi de Itia dau chu \eu la 3 - 4 nam luoi, chiem i\ le 58,44%. vai khoang each giua 2 lua de la 1 nam chiem l\ le rat cao (47.0')''o) B6 cai H"M6ng CO ngoai hinh dep. du lieu chuan lam giong (cap long hop iu dac cap Irtr Icn) chiem t\ le 41.55% So luging bo due khong dal lieu chuan chon loc lam giong chiem i> \G cao (47,51%
long dan bo due)
Til khoa: Bo fl'Mtiii^. Ca cdu Jiiii. Kith ihinic cac chiC-ii iln. ('hi iiC-ii sinh h \iiih sun But kcin
D A T V A N 01 cCiiig l;"i ngu\en nhfiii kbitin cho tong dan gia Trong san Miat nong nghicp. chan mini bo ^^''^ ^ i ' " ' ^ ,^i*^^" tich dat cmih tac diroc tan chieni inol vi li i quan Irong Con bo cung cap diiim ill} Ironi: ririm. Irong iiia nen dong Ihil. siVc keo Clio san Midi nong ngliiq,. su ' ^ 1 " " ' " " " ' ''! " ' " I"-'?- "!'»"!? '"> ' ^ 1 ' " " ' " ' " ' " ' " ' dung Jc ^Sn cluiN6n linilh hoa v a phan c h u i n u I'-' " " « ' <*"" 'v<:. hicu qua chan nuoi Ihap.
cho san xual cih i r f n g [ 1 ] . [7] 1 lien na^. dan ^ "•''•' '^''•','" ' " " "''" * ' " ' " ' " ' " '''"" '''"•« ^ ' ' "
1 . , . I . .. •, - - I . troim, so bo bi benh lo mom lone m6n^ hay bo daim CO \ i i lurang giani sul ve ca so kiong '.^ . - - /
, i " , . , . ^ •^n^-, • .• I •- '• chcl rcl nhicn ciTinii la ngii\cn nhan kliicn
\a d i a l krang. Nam 2012 cac tinh mien luii '^ ,'^ -"
, , r,i nr, 1 ^ I • cho dan bo Iren cua tinli Uac Kan tziani manh.
phia Bac co long dan bo la 904.6 nghin con
giam khoang 42..14 nghin con so voi nam Bo I TMong duoc nuoi pho bien lai cac hiiycn 201 I [6] l^^c Nam. C'lig Don \ a Ba I5c. noi co so dong Rac kan cung IS mpl linh miC-n nui CO licm M ° •!«" "-?'; H"^'^''"!^ " I " " ' . "«> '* '•""' " I ' " ' "
nfing pll.il Iricn chfm nuoi d.ii gia Slic. co lio qu>. co nang sii.al M I d i a l luong thu cao va nllicHi nhiini bo npi quy co gki Iri kinll Ic cao. la mnl Imug >o cac nguon gen l a l nuoi quy Tuy nliicn. Ihco So Nong nghicp \ a Phal Irien hicni da duoc Viet Nam dua viio danh muc nong Ihon linh B<ic Kan nam 2012 [8| long bao ton \ a phat trien [3| Ro H N i o n g co llian dim bo tren dia ban linh Bac Kan co .\ii hinh cao. lo can doi. kha nang san \ u a l thu hirtVng giam manh. hien chi co gan 20.2 nghin cao. ihit bo thom ngon \ a mcni |4].
con. giam khoang I 1.9% so voi nam 2011. ^ ^ ^ j , p|,,j, j j , „ , , - „ „ i,,,,^. ,^, „.^,„ j j ^^ j , , , , , NguyCn iihan long dan bo ctia tinh giam nuanh |^^,.^, „ ^ ^^ _.|,.j„ |„,^,^ ^^i,,,, „ . , . „ ^ | , - „ , j ^ , . , ^ „ la do xu the CO giai hoa Irong san xual nong j ^ ^ ^ ^ ^ ^ , - , , ^ , ^ . ^.^^ ,_,, ,|^, ^ ,.^, j , , , , , ^_, ^^^^^ ,,_^,,^
imhicp lain izi.iin so luong bo ca\ keo. Ben u- .- .• j - - i - i • i - .1 -, t^ •^' . - , ^ , . , .; dan bo de Ur do co bicn pliap k\ liuial L.m canh do. so kront: \Lial ban va iziel ino nhicu , ; - ; , , - , , , •
tliiel nang cao so luong \ a cliat ktoiig dan bo . , , , , , ,, ., la can ihtci \a cap bach.
/(•/ r;y(^.V.vf.iV.SS' 1 mail kluxi mauifiimuliom *^
Mai Anh Khoa va Drg Tap chi KHOA HOC & CONG NGHE 119(05). 3 - B
V A T LIEU, P H U O N G P H A P N G H I E N C U U Doi tirffng nghien eiru
8 6 H ' M o n g cac lira tuoi d a n g d u g c nuoi trong cac ho chan nuoi huyen Pac N a m , C h g Don va Ba Be tinh Bac Kan
Dia diem, thai gian nghien cuu - Dia diem- N g h i e n c u u d u g c dieu tra. khao sat va bo tri t h e o doi trong cac hg chan nuoi bo H ' M o n g thit tren dia ban huyen Pac N a m , C h g Don va Ba Be tinh Bae Kan.
- Thai gian: 1/2011 - 12/2012 Npi dung nghien ciiu
- Danh gia thire trang linh hinh chan nuoi bo tai huyen Pae N a m . C h g Don va Ba Be tinh Bae Kan.
Danh gia kha n a n g smh trirong ciia b o H ' M o n g nuoi tai n o n g hg,
- Danh gia kha nang sinh san ciia bo H ' M o n g nuoi tai nong ho.
die chi tieu va phuong phap nghien euu T h o n g tin thir c a p d u g c thu thap tir cac nguon bao c a o hoat d o n g chan nuoi bo tai cac CO' quan quan ly ciia huyen trong thai gian gan day.
T h o n g tin s o c a p vc tinh hinh chan nuoi 6 nong hg d u g c thu thap thong q u a dieu Ira tai cac ho nong dan nuoi bo H ' M o n g tai huyen Pac Nam, C h o Don \ a Ba Be tinh Bac Kan.
- Chi tieu va p h u o n g phap nghien ciru sinh truong ciia bo n h u sau:
+ Xac dinh khoi l u g n g be bang each can true tiep. Khoi lugng ciia bo d u g c tinh d u a tren so lieu va kich t h u o c cac chieu do theo c o n g
Bang 1. Co can dan
thOrc P ( k g ) = 9 0 x V 6 n g ngLTc' ( m ) x D a i than c h e o ( m ) ( ± 5%)
+ Xae dinh kich t h u d c cae chieu d o n h u Dai than c h e o ; C a o v a y ; V o n g ngirc; C a o khum;
V o n g o n g b a n g t h u a c d a y , t h u o c gay.
+ Kha nang sinh san cua dan bo cai: Tuoi de dSu tien; Khoang each hai lua d e d u g c tien hanh bang each theo doi va dieu tra tai nong hg.
+ X e p c a p ngoai hinh the chat dira vao p h u o n g p h a p giam djnh ngoai hinh the chat cho diem t h e o b a n g m l u , can cir vao tong so diem xep c a p .
Xu ly so lieu
Tat ca cac so lieu d u g c m a hoa, q u a n ly bang phan m e m Microsoft Office Excel va x u ly b a n g phan m e m M m i t a b . C a c tham so thong ke trinh bay trong c a c b a n g ket q u a bao gom:
D u n g l u g n g mau (n), trung binh e d n g (mean), sai so ciia so trung binh ( m x ) .
K E T Q U A VA TI l A O L U A N Cff cau d a n bo H ' M o n g nuoi tai B a c Kan Q u a b a n g 1 c h o thay, trong t o n g dan bo H ' M o n g dieu tra tai 3 huyen la 1.308 con. so l u g n g bo H ' M o n g trong d o tuoi tir 1 nam tuoi den 3 nam tuoi nhieu nhat la 322 con, chiem ly le 2 4 . 6 2 % . So l u g n g b o H ' M o n g trong do tuoi duoi I nam luoi la 4 1 5 con, chiem 3 1 , 7 3 % , so l u g n g b o H ' M o n g tren 5 nam tuoi la 302 con, chiem 2 3 , 0 9 % . Dieu nay cho thay.
CO cau dan b o H ' M o n g c u a tinh Bac Kan trong d o tuoi non va q u a gia chiem ty le t u o n g doi c a o so voi cae nghien ciru t r u o c do tai H a G i a n g [9].
fed H'Mong iheo do tiioi
Dia diem
Pile Xttm till Be Cluf n/m
1 inh chung Tong
dan
>21 368 413 1308
<6 thang n 98 75 71 244
18.60
%
20,38 17.19 18,65
Cc 6 thang - < 1 nam n 76 39 56 171
14.42
%
10.60 13,56 13,07
r cau dan (Con) 1 - < 3 n a m n 143 88 91 322
27,13
%
23.91 22.03 24,62 1
3 - <
n 122 78 69 269
5 n5m 23.15
%
21,20 16,71 20,57
>5 tuoi n 88 88 126 302
16.70
%
23.91 30.51 23,09
Mat Anh Khoa va Dig Tap chi KHOA HOC & CONG NGHE
Ket qua di^u tra t o n g so 1308 bo c h o thay c a cau dan bo theo tinh biet a day kha h o p ly, phii h g p v a i d a c diem giai tinh ciia gia sue.
Dan bo dire ca H ' M o n g la 141 con, chi^m 10.78%. T o n g dan b o cai H ' M o n g d a n g sinh san la 361 con, chiem ty le 2 7 , 6 0 % . T 6 n g dan bo cai hau bj va eai c h u a sinh san c u n g chiem kha cao (391 con, chifim ty le 2 9 , 8 9 % ) . T o n g dan be con la 4 1 5 con, chiem ty le 31,73%).
Ty le bo d u e ca so v a i cai sinh san trong 3 huyen da dieu tra cua tinh Bac Kan la 1:2,56.
Tuy nhien, ty le bo due giong so vai bo cai smh san thich h g p nhat la 1:15 trong chan nuoi e o n g nghiep. DiSu nay eho thay thuc le bo H ' M o n g due chii yeu nuoi d e cay keo.
khong nuoi de lam giong. Do vay, so bo due khong dii tieu chuan khong dirac thien hoan thi chiing van tham gia vao sinh san. Day Bang 2. Co cdu dan ho H
cung la nguyen nhan lam cho tam \ o c va kh6i lugng ciia dan bo sau nay giam siit. T h u c te nay ciing phii h g p voi cac danh gia va khuyen c a o t r u a c day tai cac dia p h u a n g khac [2].
M o t so kich thiro'c v a khoi Iirong b o k h a o sat Nhin c h u n g dan b o cai H ' M o n g cua tinh Bac Kan CO tam voc n h o be \ a khoi luong thap so vai dan b o H ' M o n g tai Ha G i a n g hay cac dia p h u a n g khac [4], [9]. Kich t h u a e ( V N , D T C , C V , C K , V O ) va khoi lirgng trung binh bo cai t r u a n g thanh ciia tinh Bac Kan lan lugt la.
134.07 c m . 114,27 cm, 103.04 cm, 104,27 cm, 14.95 cm, khoi l u g n g trung binh dat 185.08 kg T r o n g d o . dan bo cai Pac Nam co tam voe va khoi lugng cao hon cac huyen khac.
Ket qua nay ciing phii hgp vai mot so danh gia truac day tren dia ban tinh Bac Kan [8].
'Mong theo tinh biel (Con)
Tong dan
Cai sinh san
Cai hau bj&
cai chua sinh san
Vo
% %
Pac i\am 527 Ba Be 368 Clit/ Dfm 413
^ ^ n g 1308 55 41 45
10,44 11,14 10,90 10,78
154 94 113 361
29.22 25.54 27,36 27,60
27,32 32,34 30.99 29,89
69 214
17,46 14,40 16,71 16,36
82 61 58 201
15,56 16,58 14,04 1.5,37 Biing 3. Kich tinix'yc mot so chieu do vd lihoi hrong cua ho cai H 'Mong Inarng thanh
(Giai doan 3-5 nam tiii')i)
Oja dicni Tong - VN (cm) DTC (cm) CV (cm) CK (cm) VO (cm) Khoi lu*<^ng
.\'
X : .V ,V ± npac Nam 154 138,47+1,76 1I6,76±1.36 104,88±0,95 106,06±I,I4 I5,24±0,I8 201,33+8,91 Ba Be 94 133.57il.06 114,09*1,26 102,9I±0,85 104,35*0,82 I4,70±0,21 183,13+6,80 C h v D o n 113 130,18+2,02 111.97+1,49 101,27+1,39 102,40+1.12 14,87+0,16 170,77+9,82 Tinh cliung 361 134,07+1,82 114,27+1,33 103,04+1,05 104,27+1,08 14,94+0,19 185,08+7,82
Bang 4. Kich llun : iiwl ic> chieu Ho vci khoi hrang cua hd ilirc H -Mong Inroilg ihanh f'GtVj; doan 3 ~ 5 nam nioQ
Oja diem Tong _ V N ( c m ) DTC (cm)
\ .\
C \ (cm) V O ( c m ) Khoi luong (kg)'_
.Y pac Nam 55 1 5 4 , 9 5 : , 7 2
Ba Be 41 150,22+2,54
125,42- I 6S I 14,65: I 44 124,04+1,54 114,02+1,42
115,78+1,55 16,1211,01 271,01-12,14 115,26+1,50 I5,48i0,98 251,92111,86 C h o D o n 45 147,5812,31 122,65+1,24 i n 2 4 i l , 3 2 I14,54il,46 15,4210.97 240,42ilO,42 Tinh Chung 141 150.92+2,57 124.04+1.49 113.97+1,42 115,19+1.51 15,67+1,00 254,45111,62
Mai Anh Khoa vd Div Tap chi KHOA HOC & CONG \GHE 19(05): : Cung tuang tu nhu bo cai. dan bo due
H'Mong cijng co kick thuac \a khoi lugng ca the khong cao. Khoi lugng trung binh bo due truang thanh dat 254.45 kg la thap han nhieu so vai cac nghien ciiu tai Ha Giang, Cao Bang [9J. [10]. Trong do, dan bo dtrc Pac Nam CO tam voc va khoi luong cao hon bo dire cua huyen Cho Don \a Ba Be Ngu\'en nkan la do \i toi ich kinh te truoc mat, cac nong ko da ban nkirng con bo due tam dai nkam pkuc vu nku cau gict thit. keo xe chi giu lai bo lam trung \a tam tieu. lam giam chat luong dan bo dire cua tinh trong thai gian qua.
Moi .so chi ticu sinh ly sinh san cua bo H'Mong ocac liia tuoi
Bo vang Vict Nam noi chung, bo H'Mong noi rieng co klia nang sinh san tot Thuang 18 - 24 thang tuoi bo da dong due va co kha nang pkoi giong [5]. Ket qua khao sat kha nang sink sail ciia bo H'Mong tai Bac Kan dtrac the hien lai bang 5 \a 6.
Qua so hen bang 5 cho tka>. tuoi dc kia dan cku yen la 3 - I nam luoi. chiem t\ le 58.44%.
tuoi di' liia dau lir 4 - 5 nam tuoi chiem l\ le 22.16%. con lai la tren 5 nam tuoi. So sank
Bang 5, TiuJi de dau lien cu
ludi de dku eiia dan bo eai H'Mong cac huyen cho thky khong co su ehenh lech Ion. Dieu na\ la do phuang thiic phoi giong tir do giao ph6i. dan bo cai H'Mong dugc tha cimg vdi dan bo due nen tuoi de dau cua dan bo cai cac hu\'en tuong duo'iig nhau.
Kit qua dieu tra khoang each giua 2 liia de tren dan bo cai H'Mong tai 3 huyen ciia link Btie Kan cho thay ty le bo de co khoang each Ilia de la 12 thang/lira chimin ty le rat cao (47.09 % long dan eai sinh san da dieu tra).
Sau do den khoang each 18 thang/lira la 153 con chiem 42.38%i. Bo cai de I iira/2 nam va I lira/3 nam chiem lan lugt la 6,65 \a 3.88%i. Nhu \ a \ , \ e ea ban cho thav dan bo CO kha nang sinli san tot. Da> cung la mot trong nhung uu diem ciia bo H'Mong noi rieng \a bo Vang Viet Nam noi chung [10].
Ket qua danh gia, binh tuyen, xep cap tong hop dan bo H'Mong
Sail khi tien hanh giam djnh ngoai hinh, Ike chill dan bo H'Mong tai 3 huyen ciia tinh Bac Kan, chimg toi binh tuyen, xep cap long hgp cko dan bo H'Mong. Ket qua binh tuyen dugc tlic hien tai cac bang 7 va 8.
; ho li Mong nuoi tai Bdc Kan Oil] diem
I'lit \ijni Ha Be (III/ DUii
Tinh chung
Tong bo 3 - < 4 nam cai
J, „ " % S.San
154 78 50.64 94 56 59,57 113 77 68.14 361 211 58,44
% % %
20.78 24 23.40 1 I 23.01 7 22,16 42
15.58 11.70 6,20 1!,64
12,99 5.32 2.66 7,76 Bang 6. Khoang ccich gnni hai lira
Dia dii'm Tong bo cai S.san
12 thane y«
Puc \i)m 154 65 42.21 lUi He 94 47 50,00 CUl/Ddn Wi 58 51,33 Tinh chung 361 HO 47.09 Bang 7. kijl qua hmli iin .. ii, wf
dc cua ho H'Mong i
_ ""r8llian"g
— - " - - _ ' j ^ l !
6 J 40.91"
44 46,81 46 40.71 153 42,38
j( /(// Bdc Kan 24 thang
"A,
> 3 6 thang
n
%
9,09 3,19 6.20 6,65
12 7.79 0 0.00 2 1.77 14 3,88
Dill ilicni i;ii \(i»i
«o He ( ho Don
1 inh cluing Tong
dan 41 4?
141
n C K L n " 11 12 : i s ;
8 19,51 4 8 89 24 i-,o;
;.,' hop ddn ho diu H'Mong
U 55 48,78 21,44 35,46
cap 11
24,39 40,00 31.91
12.73 7.32 26.67
Mai Anh Khoa va Dig Tap chi KHOA HQC & CONG NGHE
B a n
Pile Sam Ba Be Chir Doit
Tinli chi i n g
Bang 8.
Tong dan 154 94 113 3 6 1
Kel qua hhih III} t'i n C K i . n 2 4 13 14 51
15,58
%
13,83 12,39 14,13
'7. xep cap long hi
n 4 5 2 6 28 9 9
D C 29,22
%
27,66 24,78 27,42
•rp iian ho < •:ail-l \loi Cap 1 n 4 7 2 9 4 8 124
30,52
%
30,85 42,48 34,35
Ki
n 38 2 6 2 3 8 7
c a p 11 24,68
%
27,66 20,35 24,10 Qua bang 7 cko tkay, trong 141 bo due
H ' M o n g d u a c bink tuyen, so k r a n g bo due H ' M o n g dat dac c a p k\ luc la 24 con, chicm I 7.02%; So bo due H ' M o n g dal dac cap la 50 con. chiem 35.46%); So bo d u e H ' M o n g dal cAp I la 45 con dat 3 1 , 9 1 % . So bo H ' M o n g dat c a p II la 22 con, chiem I5.60%>. Dieu nay cho tliay ngoai hinh bo &\.s^ H ' M o n g eua Bae Kan dal a inirc trung binh, so bo d u e the hien ro dac tinh lam giong k h o n g nhieu So krang bo due kkong dat ticu ckuan chgn Igc lam giong la chiem t\ Ic c a o k h o a n g 47,51%i long dan bo due.
I rong 361 con bo cai i I ' M o n g d u o c khao sal CO 51 con dat dac cap k\ lue ehiem t) Ic 14.1 "5%. 99 con dal dac c a p chiem i_\ le 27.42
%. 124 eon dal cap I chiem l\ le 3 4 . 3 5 % , 87 con dal cap cap II chicm ty Ic 2 4 . 1 0 % , Bo cai H ' M o n g CO ngoai kinh d e p . dii ticu chuan lam giong (cap long hop tir dac c a p t r a Ien) la 150 eon chicm I; le 41.55%). Bo eai H ' M o n g co ngoai hinh xau. khong dii tieu ckuan chon loc lam giong la 211 con chiem 58,45%). T r o n g do. Iui\en Pac N a m co so lugng bo cai dat ticu chuan c a o nhat la 6 9 eon. chiem 4 4 . 8 0 % dan bo cai sinh san ciia hu>'cn da dieu tra.
kny^n d i g Don co dan bo ciii co d i a l lugng kem nhat.
K I - T L U A N VA DE N G H ]
C a can dan bo H ' M o n g tai 3 hu>en ciia link lirie Kan tai thoi diem danh gia la l u o n g doi hgp l\' So k r a n g bo ircn I nam luoi va dudi 3 nam luoi ehi^m t\ Ic cao nhat (24,26%). Tu\
nhicn so lugng be va bo gia nhieu. so lugng bo II Mong irong do luoi sinh san va lao tac thap.
Qua khao sal kich lliudc cac eliicu do eiia bo t r u a n g thanh a giai do^n 3 - 5 nam tuoi cho
thay tam voc ciia bo H ' M o n g dal miie do trung binh. T \ le giira bo due va cai sinh san kha c a o va khong h g p l\' ( D u e ca/Cai sinh san la 1/2,56). Nguyen nhan la d o muc dieh eua chan nuoi bo H ' M o n g cku yeu de ca> keo, do vay ngirai dan van duy tri nuoi bo due ca ma khong c h o thien hoan nhiJng con khong dii tieu chuan lam giong.
Kha nang sinh san cua dan bo cai H ' M o n g la t u a n g doi tot. Khi bo dat 1 8 - 2 4 thang tuoi bo da d o n g due va co kha nang phoi giong Khoang each giua 2 lira dii eua bo cku >eu tir 1 2 - I S l k a n g Kel qua bink tuyen da pkan anh d u a c d i a l lugng dim bii due H ' M o n g va dan cai H ' M o n g . I \ Ic bi) due \ a bo eai khong dat lieu eluian giong chiem \\ le cao (58.45%).
Tir kel qua danh gia. kkao sat tren. dc bao ton va khai Ikae pkat tricn toi bo H ' M o n g tai Bac Kan thi can pkai co chien luge, giai phap chgn Igc. cai lao giong cung nhu giai phap nuoi duong, cham soc \ a quan l\' dong bo de co the phat buy hon nira uu Ike eiia giong bo na>
TAI U F U T H A M K H A O I Nguyen Van Binh. Tran Van Tuong (2004).
Gido ii'mh Chdn mioi lidii hd. N \ b Nont; nghiep.
Ha Npi.
2. Nguyc'n Kim Duong (2008). -Mo: so van di^ iiiOn trang ch^n nuoi bo a Nghe An", Tu/i chi Klvui IVK Cong n^lic Chdn nuoi So I3.lrang 12-19 3 Le Vicl L\ Hoang Kim Giao. Mai Van Sanh.
Vo Van Su va Le Minh Sal (1999). Chm.-n lilmo bao Ion ngudn gen vdi nuoi o I'ici nam. l.ip I Nxb Nong nghiep. Ha Noi
4 Ngu\cn \ an Nicni. Do Huu Hoan. Luu Lung Khanh va Do Xuan Con, (2001). Ddc JILIU sinli hoc. kha ndng -.an xudi \ d phal Incn chdn nudi hd vdng Hd Giang lai cdc finli iiucii mil pliiu Bdc".
Bao cao khoa hoc chan nu6i ihii v ! ••N'-l-lWi). Nha .xu^i ban Ha Noi. Tr 9 2 - 105,
Mai Anh Khoa vd Dig Tap chi KHOA HOC & CONG NGHE 119(05): 3 - »
5. Le Quang Nghiep (1984), Mot sd Ddc diem 9. TrSn Hue Vien, Nguyin Hung Quang, Phan cliung vi smh inrdng cay keo, cho ihil ciia bo ^-^^^ T h i m , Trin Xuan Vu, Trjnh Van Binh, va/ig Thanh Hda va kit qua lai vai bo Zebu, Luan ^OU, KSI qua nghien cim mot sS ddc diim smh an Pho Tien sy Nong nghiep, Ha Noi. ' , , . „ , . , , .. . , - r^ = ,,- ,u- , T-; i : f- c - y (•• , •,i,A.-jiA., san cua bo H Mong nuoi lai huyen Dong yan (Ha 6. Tong cue thong ke. So luang bo tai thai diem * -'
!/]() hdng ndm phan theo dia phuong 2011-2013. Giang), Tap chi Nong nghiep & Phat trien nong 7. Nguyin Xuan Track, Mai Thj Thom va Le Van thon, ISSN 1859-4581, Thang 5, 2013.
Ban (2006), Gido Ir'inh chdn nuoi tran bo, Nxb ]o. TrSn Xuan Vii (2012), Nghien cim mot so dac Nong nghiep, Ha Noi ^^^'^ y,-„/, ^^„ c;,^ [^^ H'Mong nudi lai huyen 8. So Nona nghiep va Phat trien nong thon tinh „_• , , , 1 n- ^ 1 - - TU-.,~ ^T I.U„ , . . , , . , , - , . - Dons Von tinh Ha Giang, Luan van Thac si khoa Bac Kan, Bao cao linh hinh chan mioi hang nam,
2008 20 p ' hoc nong nghiep, Dai hoc Nong lam Thai Nguyen.
S U M M A R Y
I N I T I A L A S S E S S M E N T O F H E R D S T R U C T U R E , B O D Y S I Z E I N D I C E A N D S O M E R E P R O D U C T I V E P H Y S I O L O G Y I N D I C E O F H ' M O N G C A T T L E IN B A C K A N P R O V I N C E
Mai Anh Khoa'", Tran Van Thang', Nguyen Thu Phuong^
Tran Hue Vien^, Nguyen Hung Quang^, Nguyen Huu Cuong^
'Thai Nguyen University, 'College of Agnciilliire and Forestry- TNU,
^.Vlmisliy uf Sciences and Technology The survey was carried out on herds of H'Mong cattle in Pac Nam, Ba Be and Cho Don district, Bac Kan province to assess the current status, body indice and some re-productivity characteristics of the animals. The research parameters include' H'H'Mong cattle herd structure, body weight, body size measurement and some physiological indicators of cattle. From the survey results which contributed to the assessment, evaluation and selection of cattle in the study area in order to manage animal breeding and herd management. The results showed that the structure of the herd was relatively reasonable. However, the ration of reproductive male/female higher than breeding program recommendation. Body weight and body size indices of studied animals in Bac Kan were lower than that of cattle in Ha Giang and other provinces. Age at first calving mostly ranging from 3-4 years old (58.44%), is the calving interval was approximately 1 year (47.09% total investigated cattle) Female H'Mong cattle in Bac Kan are good-condition, eligible for re-productivity with 41.55% of total herd The number of non-qualified bulls selected for breeding was rather high in proportion (47.51%! of the total males).
Keywords: H'Mong cattle, Herd structure; Body size indices: Reproductive physiology' indices.
Bac Kan province
\gi:i\ iihdn bui S'3'20!4: Ng(i)' phan bien-22/3/20N. Ngay duyet ddng. 5/5/20/4 I'liiiii hien khoa hoc: TS Dirong Manh Hiing - Tnr&ng Dai hoc Nong Lam - DHTN
ii'ii^gmail com