TAI CHfNH DOANH NGHIEP (sg 02 (163)-2017)
Tai CO cau doanh nghiep nha nirdc thdi gian qua va mot so giai phap d^y nhanh
tai CO cdu doanh nghiep nha nirdc
Nguyen Th} Mai Phiramg*
T6MTAT
Tdi cff cau doanh nghi$p nhd nude Id mpt trong ba trt/t c^t trong qud trinh tdi cff cau nin kinh ti Hffn 20 ndm qua, qud trinh cdi cdch doanh nghigp nhd nu&c dd duptc thfrc hipt v&i nhiiu ket qud tich cue. Tuy nhien, viic sdp xep, ciphin hod doanh nghi^ nhd nu&c cdn cd nhihig hgn chi nhat dinh. 'Vi$c dii mdi, ndng cao hi$u qud hogt dpng cua doanh nghifp nhd nu&c Id mpt trong nhimg nhiem vu trpng tdm dd dirffc Bdng, Nhd nu&c ta diy nhanh qud trinh thgv hien. Thu tu&ng Chinh phu dd phe duyet De dn "Tdi cff ciu doanh nghiep nhd nu&c, trpng tam la cdc tdp dodn kinh ti, tdng cong ty nhd nu&c giai dogn 2011-2015" tgi Quyit dinh 929/QD-Trg ngay 17/7/2012. Vi^ctiip^
tgc sdp xip, doi m&i vd ndng cao hi$u qud doanh nghiep nhd nu&c Id yeu cau cap bach. Bdi viit de cgp t&i muc tieu, nhi$m vu trpng tdm, tinh hinh tdi cff cau vd mpt si gidi phdp day nhanh qud trinh tdi ca cau doanh nghiep nhd nu&c.
• Tir khoa: doanh nghiep nhd nu&c, tinh hinh tdi co cau, gidi phdp day nhanh tdi cff cau, muc tieu vd nhiem vu.
ABSTRACT
Restructuring state-run enterprises is one of three main parts of the restructuring process of Vietnam's economy. Over the past 20 years, restructure of state-run enterprises has achieved positive results. However, the arrangement, equitization of state-run enterprises have also showed limitations. Renewing and improving the business performance of state-run enterprises have been considered as prior missions of the Party and the Government. Prime Minister has also approved tlie Project "Restruturing State-run Enterprises focusing on State-owned Groups and Corporations for the period of 2011-2015" in the Decision 929/QD-TTg dated 17/7/2012. Continuing to improve the efficiency of state-run enterprise's activities is an urgent requirement. This paper discusses the targets, main missions and overview of restructuring process. After that, based on research and analysis, the paper recommends some solutions which promote the restructuring process in state-run enterprises.
• Keywords: state-run enterprises, restruture situiation, restruturing solutions, missions and goals.
Muc tieu va nhiem vu trgng tam cua tai ctf cau doanh nghiep nha nirdc
Tai CO cau doanh nghiep la qua trinh khao sat, danh gia lai cau triic hien tai va de xuat giai phap cho md hinh cau tnic mdi nham tao ra yang thai tdt hon cho doanh nghiep nham thyc hien nhiing mue tieu dc ra yong nhimg dieu kien, hoan canh ludn
* Ths - Hoc vien Tdi chinh
thay ddi. Mue tieu chung ciia tai CO cau la dat dugc mgt the trang tdt ban cho doanh nghiep dc doanh nghiep boat ddng hieu qua dya yen nhiing nen tang ve sir menh, tam nhin, dinh hudng chien luge san co cua doanh nghiep. Viec tai co cau doanh nghiep ludn phai dugc xem xet mdt each thudng xuyen, neu khdng, tinh trang mat can bang
CLia he thdng cd the xay ra bat cir liic nao. Tai co cau doanh nghiep nha nude, ma tap trung la cac tap doan kinh le, long cdng ty nha nude nham dat cac muc tieu nhu:
- Xay dyng doanh nghiep nha nude cd CO eau hgp ly ban, tap trung vao nganh, ITnh vuc then chdt, cung cap san pham. dich vu cdng ich thiet yeu cho xa hgi va qude phdng, an ninh, lam ndng
\5^ Tap chi nghien ctfu Tai chinh Ice toan
(jo02 (163) • 2017^ TAI CHINH DOANH NGHIEP
cot dl kmh tl nhd nude thuc hi^n dugc vai tro chii dao. Id lyc lugng vat chat quan trgng dl Nhd nude dinh hudng, diiu tilt nIn kinh tl vd on dinh kinh tl vTmo;
- Nang cao siic c^nh tranh, ty suat Igi nhuan tren von chii sd hihi ddi vdi doanh nghiep kinh doanh; hodn thdnh nhiem vu san xuat, cung dng cdc sdn phdm, djch vy cdng ich thilt yeu cho xa hdi, qude phdng, an ninh ddi vdi doanh nghiep hoat dgng cdng ich.
Qua yinh tdi cdu tnic doanh nghiep nha nude phdi quan triet thyc hien nghiem tiic cac quan diem muc tieu, nhiem vu va giai phap ddi mdi, nang cao hieu qua doanh nghiep nha nude da dugc xac djnh yong cac nghi quyet ciia Dang. Tai co cau doanh nghiep nha nude, trgng tdm la cac tap doan, tdng cdng ty nha nude la mdt yong 3 tru cdt chinh cua muc tieu tai cau triic nen kinh te da dugc cu the hda tai Hdi nghi lan thir 3, Ban chap hanh Trung uong khda XI. Muc tieu cua tai ca cau doanh nghiep nha nude nham xay dung cac doanh nghiep nha nude cd CO cau sd hiru hgp ly, tap tmng vao nhung nganh, ITnh vuc then chot cua nen kinh te, cd kha nang gdp phan dieu tiet nen kinh te va dn dinh kinh te vT md, cd sire canh tranh dugc tang cudng, chi tieu san xuat kinh doanh dn dinh va tang trudng.
Nhiem vu trgng tam cua qua trinh tai co cau doanh nghiep nha nude tap trung vao 5 nhdm van de cu llie:
- Dinh vj lai vai trd va thu hep pham vi kinh doanh, hoat ddng cua doanh nghiep nha nude;
Thue hien nghiem phap [u;it, ky cuong hanh chinh nha
nude vd 1^ ludt thi trudng, doi mdi CO che khuyen khich, khen thudng, bdo dam doanh nghiSp nha nude boat dgng theo co chi thj trudng vd c^nh tranh binh ddng nhu cdc DN thudc cac thanh ph4n kinh tl khdc;
- Day manh qua trinh co phdn hda, da dang hda sd hiiu doMih nghiep nha nude, giam dan ty le sd huu Nhd nude tai nhihig doanh nghiep nha nude thugc nhiing nganh, ITnh vyc Nha nude khdng can ndm giii'
100% sdhiju;
- Thyc hien tai co cau cac tap doan, tong cdng ty nha nude theo hudng dieu chinh Iai danh muc dau tu va nganh nghe kinh doanh, tap trung vao cac nganh nghe kinh doanh chinh;
day viec thoai vdn nha nude theo ca che thi trudng d nhiing nganh khdng phai, khdng trye tiep lien quan tdi ITnh vyc kinh doanh chfnh hoac Nha nude khdng can nam giir ed phan chi phdi;
- Ddi mdi, nghien cuu, phat trien va tien tdi ap dung day dii khung quan tri va kiem soat ngi bg hien dai theo thdng le tdt ciia kinh te thi trudng ddi vdi cac doanh nghiep nha nude, cac tap doan kinh te, tdng cdng ty nha nude.
Tinh hinh tdi co c^u doanh nghiep nhd nude thdi gian qua Mpt id, sdp xIp, CO phan.
hda doanh nghiep nhd nude:
Theo Bdo cdo ciia Ban chi d^o Doi mdi vd phdt trien doanh nghiep, tai Hdi nghi trye tuyin vdi cac dia phucmg, tdp dodn, tong cdng ty ve day manh tdi ca cau doanh nghiep Nha nude ngay 13/11/2015, thi cdng tdc tai CO cau doanh nghiep nha nude, trgng tam la cd phdn hda va thoai vdn nha nude da dat dugc nhimg ket qua kha quan. Tir ndm 2011 den 2015, cd nude da sap xep dugc 471 doanh nghiep, trong dd cd phan hda dugc 408 doanh nghiep (bang 79,37% tdng sd doanh nghiep phai co phan hda theo kl hoach 2011 - 2015) va sap xep theo cac hinh thiic khac 63 doanh nghiep (ban 10 doanh nghiep; sap nhap, hgp nhat 37 doanh nghiep; giai the, pha san 9 doanh nghiep; chuyen thanh dan vi sy nghiep 1 don vi; chuyen thanh cdng ty ydch nhiem hiru han hai thanh vien yd len 6 doanh nghiep).
Trong 9 thang dau nam 2016 ca nude da ed phan hda 48 doanh nghiep nha nude va 3 don vi su nghiep cdng lap. Day la cac doanh nghiep thudc Bd Quoc phdng, Bd Cdng Thuong, Bd
Dcm VI Ilnh S6 \KU ihSng 10 n3m20l6 So hcu liiy I hang !0 nam 21)16
Th^nh \S,pmtn S6DN [hiinh lapmOi DN
10314
<>1 765 So von dang ky
Ty dong
81 524
7I061K So lao dpng dang
ky Lao dgng
132 639
1061 31'*
So doanh nghijp
gidi Ihih DN
930
9 295 So doanh nghiSplam ngimg kinh doanh c6 Ihiii han
DN
1 596
17 574 Sd doanh nghiijp lam ngimg hoai dong khong dang ky hoac chd g\i\ tha D N
4 780
33 131 So doanh
nghiCp quay li6 Igi hoiil dgng
D N
1 976
22 486
.Vgifrtn H(> Ke hoach vii Ddu li
Tap chi nghien ciifu Tai chinh ke toan <53>
TAI CHINH DOANH NGHIEP (S^ 02 (163)-2017 y
Ndng n ^ e p vd Phdt trien ndng thdn, Bd Xdy dyng. Tap doan Cao su, T6ng cong ty Bhx tu vd Kinh doanh von nha nude, Tong cdng ty Luong thyc miln Nam va mdt so dia phuang. Ngoai ra da thyc hien sdp xIp theo cac hinh thiic khdc ddi vdi 12 doanh nghiep, gidi thi 10 doanh nghiep, pha sdn 1 doanh nghiep, bdn 1 doanh nghiep.
Hai Id, thoai vdn Nha nude: Luy ke tir nam 2012 den 28/10/2015, ca nude thoai dugc 16.450 ty dong, thu v l 22.870 ty ddng. Trong dd, cac ITnh vyc bat ddng sdn, bao hiem, chiing khoan, tdi chinh, ngdn hang la 8.704 ty ddng (yen tdng sd 23.325 ty ddng phai thoai tai 5 ITnh vyc neu yen, bang 37% ke hoach), thu ve 9.540 ty ddng;
ban phan vdn nha nude khdng can nam giii: tai cac doanh nghiep khac la 7.746 ty ddng, thu ve 13.330 ty ddng.
Trong 9 thang dau nam 2016 yong ca nude cd: Bg Xay dyng.
Tap doan vien thdng quan ddi.
Tap doan det may, Tdng edng ty dau tu va kinh doanh vdn nha nude, Tdng cdng ty lucmg thyc mien Bac va Ha Ndi da thyc hien ban phan vdn nha nude khdng can nam giu: tai doanh nghiep khac vdi tdng gia yj theo sd sach la 2.809,3 ty ddng, thu ve 4.993,1 ty ddng.
Ba Id, ban dau gia cd phan lan dau: Theo bao cao ciia Uy ban Chung khoan Nha nude, din het ngay 20/10/2015 cd 93 doanh nghiep cd phan hoa ban dau gia cd phan lan dau (IPO) ra cdng chiing tai Sd giao dich chirng khoan va cac cdng t\ chimg khoan vdi tdng sd lugng cd phan chao ban la 836.227.509 c6 philu. tri gia
8.367 ty ddng. S6 c6 phieu ban dugc la 318.595.743 co philu, tri gid 4.683,8 ty d6ng, dat 38% tong so lugi^ co p h ^ chao bdn. Trong t^ng so 93 doanh nghiep IPO co 55 doanh nghiep bdn d?t tren 90% tong so CO phan chao bdn.
Hien nay, tai co cdu doanh nghiep nha nude ma trgng tam la cdc tap doan, tdng cdng ty nhd nude Id mdt trong 03 tru cgt quan ygng ciia muc tieu tdi cau tnic nen kinh te. Cd the khang dinh, khu vyc kinh te nhd nude, yong dd hat nhdn la cac doanh nghiep nha nude, ddng vai trd chii dao yong viec phat yien nen kinh te thi trudng vdi nhieu thanh phdn nhung mang dinh hudng xa hdi chii nghTa. Tai co cau doanh nghiep nha nude khdng phai la de Nha nude huy ddng von ma la giai phap thay ddi can ban he thdng ddng lyc ndi sinh va tao ap lyc thi trudng day du ddi vdi doanh nghiep nha nude xda bd CO che bao cap, cac uu dai va giam dan vi the ddc quyen.
Han che vd nguyen nhdn:
Ve eo ban, thdi gian qua, cac tap doan kinh te, tdng edng ty nha nude, doanh nghiep nha nude da tich eye trien khai De an tai ea cau theo tinh than Quyet dinh so 929/QD-TTg cua Thu tudng Chinh phii. Cae co che ehinh sach ve tai co cau, sap xep, cd phan hda doanh nghiep nha nude tiep tuc dugc hoan thien theo hudng tao thuan Igi cho cac doanh nghiep thyc hien, Tren co sd cae de an da dugc phe duyet, cac tap doan, tdng cdng ty da tien hanh ra soat. phan loai, \zc djnh danh muc nganh nghe. pham vi kinh doanh chinh, nganh nghe cd lien quan va xay dyng ke hoach
c6 phan hda. Qud trinh tai co ciu, c6 ph4n hda doanh nghifp nhd nu<^ van con m$t so h ^ che, vudng mdc cdn dugc khdc phyc nhu: Tlln do cb phAn hda doanh nghiep con chdm, ve tien dp thoai v6n, cdc tdp dodn kinh tl, tong cdng ty nha nude thyc hi?n cdn h ^ chi.
Ngi^n nhdn: Viec tdi co cau doanh nghiep nhd nude chua dat hieu qua vd bdo ddm diing tien do theo kl hoach dat ra xuat phat tir nhimg nguyen nhan co ban sau:
Ve mat chu quan: Mgt so Bg, nganh, dja phuong chua that sdt sao, quyet liet trong ehi dao va trien khai thyc hien phuong an sap xep, cd phdn hda, thoai vdn da dugc phe duyet. Dong thdi, mdt so Bd, nganh chua tap trung cho viec ban hanh ca che, chinh sach theo diing ke hoach da de ra.
Ve mat khdch quan: Nhimg bien ddng ciia thi trudng tai chinh, chiing khoan qude te thdi gian vira qua va nhimg khd khan ciia kinh te yong nude da anh hudng den thj trudng tai chinh, chimg khoan va viec ban cd phan, thoai vdn nha nude. Thyc te hien nay, nhieu doanh nghiep thyc hien sap xep, co phdn hda giai doan hien nay cd quy md Idn. pham vi hoat dgng rdng, tinh hinh tai chi'nh phiic tap, viec xir ly cdng ng, xir ly tai chinh, phuong an sir du.ig dat yong qua yinh xac dinh gia tri doanh nghiep de cd phan hda; viec lya chgn ed ddng chien luge... can CO nhieu thdi gian de chuan bi, xir ly.
Ve phia cdc doanh nghiep nha nuac- Doanh nghiep chua thyc sy tap trung vao muc tieu cd
<54> Tap chi nghien ctfu Tai chinh ke toan
"^02 (163)-2017) TAI CHfNH DOANH NGHlgP phan hda vd triin khai phuong
an c6 phan hda theo ke hoach.
Ben cEuih dd, kit qud tai co du cho th^y cdc doanh nghifp nhd nude mdi chi dimg l^i d vifc sap nhap l^i vdi nhau mgt each co hgc, quy md ciia doauih nghiSp tang nhung khdng cd sy chuyin bien ve chdt trong ho^t ddng vd quan ly diiu hdnh. Do dd, viec tdi CO cau thdi gian qua chua phdt huy mgt each toi da ndng lyc ciing nhu Igi the rieng vdn cd ciia timg doanh nghiep.
Gidi phdp day nhanh tai co cau doanh nghiep nha nirdc:
Nham day manh tai co cau, cd phan hda doanh nghiep nha nude can thyc hien nhirng giai phap trgng tdm nhu:
- Tiep tuc quan triet sau sac cac nghj quyet, ket luan cua Dang va Quoc hdi ve sap xep, ddi mdi doanh nghiep nha nude;
ddng thdi, tap trung chi dao yien khai ca che, chinh sach va cac van ban chi dao dieu hanh ciia Chinh phii, Thu tudng Chinh phii ve tai co cau, cd phan hda doanh nghiep nha nude va thoai vdn nha nude.
- Khan truang hoan thien CO che, chinh saeh ve sap xep, ddi mdi doanh nghiep theo ke hoach. Can cir tieu chi, danh muc phan loai doanh nghiep nha nude ban hanh tai Quyet dinh sd 37/2014/QD-TTg ngay 18/6/2014 ciia Thii tudng Chinh phii, tiep tue ra soat, bd sung doanh nghiep can cd phan hda, thoai vdn nha nude va Id trinh triin khai trong giai doan tdi; ra soat, phan loai don vi sy nghiep cdng lap true thugc dii dieu kien chuyin thanh cdng ty ed phan, trinh Thu tudng Chinh phii bd sun« kl hoach sap xep doanh
nghiSp nha nirdc de thyc hi$n ngay hodc thyc hien trong giai doan tdi.
Dong thdi, cdc Bp, nganh, dja phuong khan truong ban hanh ho$c trinh co quan nhd nude cd tham quyin ban hdnh Dieu I?
td chiic vd hoat ddng, Quy che quan ly tai chinh ciia cac doanh nghiep 100% vdn nhd nude theo quy djnh ciia Luat Quan ly, su dyng vdn nha nude dau tu vao san xuat, kinh doanh tai doanh nghiep va Luat Doanh nghiep, Luat Ddu tu nam 2014.
- Giai phdng ngudn lye xa hdi, thiie day cac doanh nghiep tu nhdn, nhat la cac doanh nghiep vira va nhd phat trien nhanh, ben vu:ng.
- Nang cao nang lyc quan tri, cdng khai, minh bach va gia tang kha nang canh tranh ciia cac doanh nghiep nha nude cdn lai thich ung vdi ca che thi trudng, yeu cau hgi nhap cdng ddng kinh te ASEAN cu the:
Doanh nghiep nha nude boat ddng kinh doanh phai cd Igi nhuan, phai canh tranh dugc vdi eae doanh nghiep trong va ngoai nude; doanh nghiep nha nude phuc vu xa hdi dan sinh phai tao ra san pham, hang hda dam bao chat lugng.
- Tang cudng cdng tac kiem tra, thanh tra, giam sat ddi vdi boat dgng ciia cac tap doan, tdng cdng ty nha nude. Gan trach nhiem ciia ngudi dirng dau vdi ket qua va tien do thyc hien dc an tai co cau doanh nghiep.
Tien hanh chuyen giao quyen dai dien chii sd huu vdn lai mdt sd tap doan, tdng cdng ty nha nude, doanh nghiep Idn da cd phan hda dang cd vdn nha nude ve Tdng cdng t>' Dau tu va
kinh doanh von nha nude theo quy dinh.
- Thyc hi?n t6t chi dO bdo cdo ve tinh hinh trien khai co phan hda doanh nghiep nha nude; kjp thdi bdo cdo cap c6 tham quyen xur ly nhihig khd khdn, vudng mac phat sinh trong qua yinh thyc hien, ddm bdo thyc hien diing ke hoach de ra.
- Ddy manh truyin thdng vd cdng tac kilm tra, ddn doe, giam sdt trong tai co cau doanh nghiep ciing vdi thyc hien nhiem vu san xudt, kinh doanh dugc giao. Dac biet, coi trgng vai trd cua du luan, ngudi lao dgng va bao chi trong cdng tac giam sat qua trinh tai cau triic doanh nghiep nha nude, gdp phdn lam Ianh manh hda va ngan chan sai pham trong qua trinh thyc hien tai cau triic doanh nghiep nha nitac.
- Chi dao va trien khai thye hien cac giai phap de hoan thanh ke hoach sdp xep, ed phan hda, trong dd tap trung vao eae doanh nghiep thudc dien khd hoan thanh cd phan hda.
- Kien toan can bd quan ly va nang cao nang luc quan tri, kiem soat, kiem toan ndi bd cua doanh nghiep nha nude;
- Tang cudng trach nhiem eiia Ianh dao cac Bd, nganh, dia phuang, tap doan va tdng edng ty irong thuc hien nhiem vu tai CO cau doanh nghiep nha nude.
Tai lieu tham khao:
Doimoidoanhnghiep chinhphu vnJ Ibao-cao-tinh-hinh-lhuc-hien- tai-co-5
www.baomoi com/thuc-trang- lai-co. doanh-nghiep /18275305.
epi
http./Zlapchitaichinh vn/lai- chinh-kinh-uoanki/tai-chinh-duanh- nghiep/tai-co-cau-cioanh-nghiep- nha-nuoc-th uc-trang
Tap chi nghien cuTu Tai chinh ke toan ^ ^
