D O C S A C H
B I E N D O I V A N H O A 6 C A C L A N G Q U E H I E N N A Y Nguyen Hu Phuong Cham, Nxb. Van hda - Thong tin vet Vien Van hoa
xuat bdn nam 2009, 458 trang, khd 14,5cmx20,5cm.
B I E \ D 6 n l \ H 0 A ffcae lang que hien ua^
W %ff |p;
\f2 NM* > J - > BAM VANHOA - THClNG TW y|| a V<K VAN HO*
Trong nhirng nam gan day, cimg voi qua trinh cong nghiep hoa, qua trinh do thi hoa a nuoc ta cung dang dien ra mot each nhanh chong. Qua trinh nay da keo theo nhung su bien doi xa hqi sau sac, trong do co sir bien doi van hoa d cac lang que. Su bien doi nay da va dang trd thanh chu de thu hut sir quan tam cua nhieu nha khoa hoc trong va ngoai nude. Cuon sach "Bien ddi van hda d cac lang que hien nay" cua TS. Nguyen Thi Phuong Cham la mdt trong sd nhirng cdng trinh nghien cuu ve chu de nay.
Chuong 1 - Bien ddi vdn hda: nhirng tien de ly thuyet vd thuc tien
Trong chuong nay tac gia di sau vao lam rd nhirng van de ly thuyet va thuc tien cua bien ddi van hda thdng qua viec tdng quan cac ly thuyet va cac cdng trinh nghien ciiu trong va ngoai nude lien quan den bien ddi van hda. Tdng quan van de nghien ciru duqc tac gia thuc hien theo trinh tu khdng gian tir nhung nghien cuu ve bien ddi van hda tren the gidi den nhung nghien ciru ve bien ddi van hda d cac lang que chau thd Bac Bo. Sau khi da diem qua nhung ly thuyet va nhung luan diem nghien cuu ve bien ddi van hda xa hqi, tac gia da van dung mot sd ly luan va luan diem cua mdt sd nha nghien ciru tren the gidi va Viet Nam nhu Samuel P.Huntington, Louise S.Spindler, Ronald Inglehart, Wayne E.Baker, Luong Van Hy, John Kleinen, Phan Dai Doan, Td Duy Hop... vao trong nghien ciiu trudng hop tai ba lang Ddng Ky, Trang Liet va Dinh Bang huyen Tir Son tinh Bac Ninh.
Chuong 2 - Su bien ddi kinh te, xd hdi d lang Ddng Ky, Trang Liet vd Dinh Bdng trong qua trinh cdng nghiep hda, dd thi hda hien nay
Vdi viec xac dinh sir bien ddi kinh te xa hqi va nhung thay ddi ve hanh chinh, dat dai, chinh sach nong nghiep... la nhung tien de true tiep tac ddng den bien ddi van hda, vi vay tac gia da danh rieng chuong 2 de lam rd nhung bien ddi nay. Su bien ddi kinh te xa hqi duqc tac gia phan tich ky d 3 lang nghien cuu, tir qua trinh hinh thanh lang va nhung thay ddi hanh chinh den sir tac ddng cua qua trinh do thi hda, cdng nghiep hda ddi vdi ddi sdng kinh te va xa hqi cua ngudi dan cua ba lang. Trong chuong nay, tac gia da phac hoa nen mdt buc tranh bien ddi kinh te xa hdi kha toan dien ve 3 lang Ddng Ky, Trang Liet va Dinh Bang tir giai doan mdi hinh thanh cho den giai doan hien nay.
Khdng chi dimg lai d viec md ta ve su bien ddi kinh te xa hdi d tirng lang ma tac gia cdn so sanh nhung bidn ddi kinh t l - xa hqi d ba lang vdi nhau trong tirng giai doan. Ben canh do tac gia cung tim h i i u nhung y l u td tac ddng d i n su bien ddi kinh te - xa hqi d ba lang. Tac gia cho r i n g sir b i l n ddi d i u tien va quan trong nhit lam nen dien mao lang Ddng Ky, Trang Liet, Dinh Bang nhu hien nay la do biln ddi ve nghe nghiep. Tir su chuyln ddi v l nghi nghiep d i n nhirng tac ddng cua qua trinh cdng nghiep hda, dd thi
^ NghlSn cuu Con nguoi so* 6 (51) 2010
Thudt ngu...
hoa da lam cho doi song xa hoi cua dan cu ba lang co nhung thay doi nhanh chong.
Trong tam cua cuon sach duoc tac gia the hien d chuong 3 - Su bien ddi vdn hda d lang Ddng Ky, Trang Liet vd Dinh Bdng trong qua trinh cdng nghiep hda, dd thi hda hien nay.
Trong chuong nay tac gia di vao tra loi cho cau hoi chinh cua van de quan tam, do la van hoa lang xa dang bien doi nhu the nao trong qua trinh do thi hoa va cong nghiep hoa hien nay? De tra loi cho cau hoi nay, tac gia da tap trung phan tich trong bon linh vuc chu yeu: 1/ Khong gian va canh quan lang; 21 D i tich, tin nguong va le hqi; 3/
Phong tuc tap quan; 4/ Su tiep can thong tin va cac loai hinh giai tri. Qua ket qua nghien cuu, tac gia da chi ra mot so bien doi trong van hoa lang nhu sau:
- Ve khong gian cua lang nay da rat khac khong gian ciia lang xua: md hon, thoang dat hon, nhieu su giao luu hon, tinh chat cdng nghiep, do thi da the hien rd va an sau vao trong ca nep nghi va ldi sdng cua dan lang;
- Ve di tich, le hqi, tin nguong deu duqc dua trd lai vdi vai trd dac biet cua no trong ddi song tam linh bang nhieu hinh thuc khac nhau nhu trung tu lai di tich, dung lai cac le hqi, thuc hanh va phat trien tin nguong;
- Ve cac phong tuc tap quan cd su dan xen va giao luu rd ret giua lang va phd, hien dai va truyen thdng;
- Ve tiep can thdng tin va da dang hda cac loai hinh giai tri, dac biet la su cd ket ngudi dan theo mang ludi quan he va lqi ich trong lang da la nhung bieu hien ndi bat cua sir bien ddi va hinh thanh nhirng yeu td van hda mdi d ba lang que nay.
Chuong 4 - Nhung vdn di ddt ra trong qua trinh bien ddi van hda, xd hdi d lang Ddng Ky, Trang Liet vd Dinh Bdng trong qua trinh cdng nghiep hda, do thi hda hien nay.
Tir nhung ket qua nghien cuu, tac gia da trinh bay bdn van de chu yeu dat ra trong qua trinh b i l n ddi van hda lang, dd la: 1/ Phuc hdi van hda truyen thdng trong bdi canh lang que hien dai; 21 Nhu c i u hudng ve van hda tain linh cua dan lang thdi hien dai; 3/
Nhung vaii d l nay sinh trong qua trinh b i l n ddi van hda xa hqi; 4/ Mdt sd goi y cho su phat trien cua lang hien nay.
Trong chuong nay, xu hudng phuc hdi van hda truyln thing trong bdi canh lang que hien dai duqc tac gia dac biet quan tam. Theo tac gia, xu hudng nay xuit hien tir kha sdm sau khi dat nude thdng nhat nhung no chi thuc su manh me va keo theo nhilu sir anh hudng k l tir sau thdi ky ddi mdi. Qua trinh phuc hdi van hda truyln thing d cac lang que hien nay di cung vdi qua trinh tai c i u true, lira chqn va b i l n ddi cac y l u td van hda truyln thdng trong bdi canh lang que hien dai. Tuy nhien, cung theo tac gia qua trinh phuc hdi van hda va tai c i u true van hda truyln thing trong xa hqi hien dai d cac lang q u i cung dang dat ra hang loat cac v i n d l b i t cap nhu: mdi trudng, khdng gian sdng, hoat ddng san xuit, d i t dai, su chip hanh chinh sach cua nha nude...
Ngoai 4 chuong, Uong cudn sach tac gia cdn danh 107 Uang phu luc cac tu lieu, hinh anh lien quan d i n ddi sdng van hda ciia lang Ddng Ky, Trang Liet va Dinh Bang nhu: so do lang, thanh tich, thu tu dam rude Uong hqi lang, nghi thuc dai te Uong le hdi den Dd... de lam rd them truyln thdng van hda cua ba lang. Mac du cudn sach chua phan anh duoc toan bd nhirng biln ddi Uong ddi sdng van hda xa hqi d cdng ddng lang xa hien nay, nhung theo chiing tdi day la cudn sach kha huu ich ddi vdi nhung ai quan tam den van de bien ddi van hda lang xa d chau thd Sdng hong, dac biet la tir gdc dd nhan hoc van hda.
Nguyen Dinh Tuan Nghien cuv Con nguoi s66 (51) 2010
71
