NGHIEN CL/U - TRAO OOI
LAODONG TRE EM VAVAN DEVI PHAM PHAP L U A T D ^ I Vdi lAO DONG IRE EM
1. Lao dpng trd cm va quy djnh ciia phdp luat doi vol lao dpng tre cm
Lao ddng trd em la van dd xa hfi mang tinh toan cau va dd, dang Id van de xd hfi ndng bdng trdn thd gidi eung nhu d Vift
9
Nam. Tuy nhidn cho ddn hifn nay, trong ede quy djnh cua phap ludt quoe td cQng nhu phap luat trong nudc ehua ed khdi nifm thdng nhat vd lao ddng trd em.
Theo Cdng ude vd quydn trd em cua Lidn hgp qudc (UN) nam 1989^'^ vd Cdng ude sd 182 vd logi bd nhQng hinh thue lao ddng trd em tdi tf nhat cua Td chuc lao dfng qudc td (ILO) nam 1999^^^ thi cd thi hieu lao ddng tre em Id ngudi lao dpng dudi 18 tudi.
Phap ludt Vift Nam khdng dua ra djnh nghTa vd lao ddng trd em md dua ra djnh nghTa vd lao ddng chua thdnh nidn. Theo quy djnh tgi Didu 119 Bf lugt lao dfng, ngudi lao ddng ehua thdnh nidn Id ngudi lao dfng dudi 18 tudi. Tfl quy djnh nay eung vdi mft sd quy djnh khde tgi Didu 6 vd Diiu \2QP^
thi ed thd hidu lao dfng ehua thdnh nidn bao gIm ngudi lao dpng tfl dfl 15 tuli din dudi
18 tuli va ngudi lao dfng dudi 15 tuli. Nhu vay, trong khdi nifm lao dfng ehua thdnh nidn bao gdm ed lao dfng trd em - ngudi lao
7
dfng dudi 15 tudi.
Vdi df tudi dudi 15, lao dfng trd em cd nhflng dde didm ddc thfl sau day:
- Lao dfng trd em ehua dfl ndng lyc phdp luat lao dfng vd ndng lyc hdnh vi lao dfng.
ThS. D6 THI DUNG *
Vi thi, lao dfng trd em chi dugc thyc hifn cde edng vifc hodc ldm cdc nghl frong dieu kifn lao dfng nhdt djnh, nhdm giup cdc em bdo ddm vifc ldm, thu nhdp md khdng dnh hudng din sy phdt triin ddy dfl vl thi chdt vd tinh than.
Lao dfng trd em chua phdt triin todn difn vl nhdn cdch, de thay dli vd chju dnh eua mdi trudng song, lao dfng vd hgc tap.
Trong mdi trudng cd nhiiu yiu td tde dfng tich eye thi lao dfng frd em cd thd phdt triin tot vd nhdn cdch. Ndu mdi truomg khdng tit, ed nhidu ydu td tidu cyc thi nhdn cdch ciia hp rat de chuydn biin theo hudng xdu.
Lao dfng trd em chua cd kinh nghifm sing, ehua Wlu bilt xd hgi, chua nhgn thuc ddy dfl vl quyin vd ngWa vy cdng ddn frong dd ed quyin vd ngWa vy lao dfng cua minh, khd ndng ty bdo vf chua cao. Vi thi hp rdt dd bj bde 1ft, bj lgi dyng.
Xudt phdt tfl nhflng ddc dilm ndy ma phdp lugt qudc tl vd phdp ludt Vift Nam da rdt chu frgng bdo vf lao dfng frd em.
Cho den nay, Td chuc lao dfng qudc te (ILO) da cd 9 cdng udc.^^^ nhiiu hiydn bl,^*^
chuang trinh hdnh df ng^*^^ vd ddt ra ngdy thi gidi chlng lgi frd em lao dfng (ngdy 12 thdng 6)^'... Nhin chung, qua cdc vdn ban ndy, T I chflc lao dfng quoc tl dd dua ra cac
* Giang viSn chfnh Khoa phdp lu§t kinh tl Truimg D?! hpc Ludt Hd Nfi
.:{ti>10 TAP CHf LUAT HOC s6 2 / ^ 1
NGHIEN cUU - TRAO D d i
dieu kidn khi sfl dyng lao ddng tre em, quy djnh trach nhifm cua ea nhan, don vj su dyng lao ddng khi su dyng lao dpng tre em, quy djnh cac hanh vi bj cam khi sfl dung lao dpng tre em eung nhu quy djnh Wiam loai bd lao dpng tre em...
Tu quy djnh eua ILO, ede nudc trdn the gidi, tuy vdo didu kidn kinh td, cWnh frj, xa hpi eua nudc minh ma ed cac quy dinh phu hgp.^^^
La thanh vidn cfla ILO, Viet Nam, trong
9 \
hf thdng phdp ludt, ed nhidu nganh luat da danh nhiing quy djnh ridng dd bdo vf lao dpng frd em khi tham gia ede quan he xa hpi.^'^ Vdi myc dich bao vf lao dpng tre em khi tham gia quan he lao ddng dugc bdo dam tdt nhat cde didu kidn vd hpe nghd, vifc lam, thu nhdp, sfle khod cung nhu phdt trien day du vd the chat vd tinh than, phap luat lao dpng, ngoai cde quy djnh ehung da cd nhflng quy djnh ridng ddi vdi lao ddng chua thdnh nien trong dd cd lao ddng frd em tgi myc I Chuang XI tfl Didu 119 ddn Didu 122. Quy djnh cua phdp luat vd lao ddng tre em bao gdm cdc npi dung sau day:
9 y
Thir nhdt, quy djnh ede nghd, cdng vide dugc nhgn lao dpng frd em. Theo Thdng tu cua Bp lao ddng, thuomg binh va xa hfi sd 21/1999/TT-BLDTBXH ngdy 11/09/1999 quy djnh danh myc nghd, cdng vide va cdc didu kifn dugc nhan trd em chua du 15 tudi vao lam vifc thi lao dpng tre em chua du 15 tudi chi dugc lam cac nghd vd edng vife nhy: Dien vidn (mua, hat, xiie, san khdu,
"~ 9
difn dnh), van ddng vien nang khidu trong ITnh vyc thi dye, thd thao (thi due dyng ey, boi Idi, diln kinh (trir ta xich), bdng ban, edu long, bdng rl, bdng ndm, bi a, bdng dd, ede
mdn vd, da cau, cau may, cd vua, cd tudng),
y \ 9 9 f
cac nghd truyen thdng (cham men gdm, cua vd trai, ve tranh son mai), cac nghd thu cdng mT nghd (thdu ren, mpe mT nghe). Tiiy theo dieu kien kinh td-xa hpi, su phat trien ve khoa hpc kT that va cac ydu td khae ma danh myc cac nghe hoac cdng vide nay dugc sua ddi, bd sung.
Vdi quy djnh lao dfng tre em chi dugc phep lam eae cdng vide nhp nhang, khdng dnh hudng ddn sfle khoe nhu trdn, phap luat da tgo didu kidn dl trd em dugc quydn tham gia lao dpng, mang Iai thu nhap de nudi sdng ban than vd gia dinh. Ngoai ra, lao dpng cdn giup cac em trudng thanh, trau ddi kT nang vd kidn thuc nghe nghiep, phat trien the lyc, tri lyc va nhan each, tao da phat trien cho cupc sdng tuong Iai. Dieu do phu hgp vdi didu kidn thyc td nudc ta bdi hau het cac gia
S 9
dinh d ndng thdn, mien nui, kinh td cdn khd
9 9 9
khan, tre em phai bd hpc dd kiem sdng va phy giup kinh td gia dinh. Cd the ndi day Id lyc lugng lao ddng tidm nang, ed kha nang dap ling nhu cdu lao dpng rat Idn cua cd nhan, hp gia dinh, cdc ea sd sdn xuat kinh doanh cd quy md vfla vd nhd.
Thie hai, quy djnh didu kifn dugc nhan vd sfl dung lao dfng trd em. Ngudi sfl dyng lao ddng dugc nhan trd em lam cde nghd vd cdng vifc cho phdp ndu frdn phdi dam bdo cde diiu kifn nhdt djnh. Cy the:
Tre em phdi dfl 12 tudi. Ridng frd em Id didn vidn phdi dfl 8 tudi. Ddi vdi mft s i trudng hgp sfl dyng trd em ehua du 8 tuli tW phdi duge Bd van hod, thi thao va du Ijeh ding y.
- Phdi cd phidu kham sue khod dli vdi lao dfng tre em cua co quan y td.
TAP CHI LUAT HOC S 6 2/2012 11
NGHIEN CCrU - TRAO OOI
Phai cd so ydu Ii Ijeh eua trd em dd dugc xde nhan eua chinh quyin dja phuang cap xa, phudng, thj trdn.
- Phai ddm bdo dieu kifn lao dpng an toan, vd sinh vd bdo vf sue khod cho lao ddng tre em. Cae yiu td vl mdi trudng lao ddng nhu df on, dp byi, dp rung, df dm, nong dp khdi, hoi, khi dfc... khdng dnh hudng din sfle khod, tdm sinh li eua trd em vd khdng vugt qud tidu ehuan vf sinh eho phdp theo quy djnh cfla Bf y te.
Trd em Idm vife khdng duge qud 4 gid mft ngdy ho^e 24 gid mft tudn, Ngudi sfl dyng lao ddng khdng dugc sfl dyng lao dfng trd em Idm thdm gid vd Idm vife ban ddm.
Khi sfl dyng lao dfng trd em phdi ed hgp ddng lao ddng. Ndi dung cfla hgp ddng lao dfng phdi phu hgp vdi quy djnh cfla phdp ludt hidn hdnh.
Dgc bift, lao dfng trd em chi duge tham
9 9
gia quan hf lao ddng khi ed gidy cam kdt vd ddng y theo ddi cfla cha me hodc ngudi gidm hd hgp phdp. Trong thdi gian ldm vife tgi dom vj, ehu sfl dyng lao dfng phdi ddm bdo thdi gian hpe vdn hod cho cde em.
Trong qud trinh sfl dyng lao dfng trd em, cdc dom vj sfl dyng lao dfng phdi cd trdch nhifm: Lap sd theo ddi ridng, ghi ddy dfl hp tdn, ngdy sinh, cdng vifc dang ldm, kit qud nhflng ldn kidm tra sfle khod djnh ki vd xudt trinh khi thanh tra vidn lao dfng ydu cau;
phdi quan tdm, chdm sdc lao dfng tre em vl cde mat lao dfng, tiin luomg, sfle khod, hpc tap trong qud trinh lao dfng.
Vdi ede didu kifn khd chdt che ndy, phdp ludt lao dfng nhdm ddm bdo khd ndng thyc hifn nghia vy lao dfng cfla lao dfng trd em.
Ding thdi phdp \u%t cung nhdm ndng cao trdch nhifm cfla cdc dom vj sfl dyng lad dfng trong vifc bdo vf lao dfng trd em, dd Id vfla ddm bdo quyin vd lgi ich cfla lao dfng trd em, vfla tgo diiu kifn dk lao dfng trd em phdt frien todn difn vl thi chdt vd tinh thdn.
Thir ba, quy djnh cdc hdnh vi bj cam,
nghidm cdm khi sfl dyng lao dfng frd em. Dd Id: cdm nh$n trd em chua du 15 tuoi vdo lam vifc (trfl mft si nghl vd cdng vifc ndu trdn);
cdm sfl dyng lao dfng trd em ldm nhflng edng vifc ndng nhgc, nguy hilm hodc tilp xflc vdi cde chat dfc hgi hodc cho ldm vifc, edng vifc dnh hudng xdu tdi nhdn cdch ciia hg theo danh muc do Eg lao dgng, thuang binh vd xd hfi vd Bg y tl ban hdnh; nghidm cam Igm dyng siic lao dgng cfla frd em,
Mdc dfl cho phep trd em dugc lao dfng nhung do trd em chua cd sy phdt triin ddy du vl thi lyc vd tri lyc ndn phdp ludt dd han chl tdi da dom vj sfl dyng lao dgng nhdn trd em vdo ldm vifc. Vi the, hdu het cdc cdng vifc ndng nhgc, dfc hgi, nguy Wlm cd dnh hudng ldn ddn sfle khod, nhdn cdch cua lao dgng trd em dlu ndm trong danh myc bi cam.^"*^ KW ngudi sfl dyng lao dgng cd hdnh vi vi phgm cdc quy djnh trdn, xdm phgm din quyen va lgi ich cua lao dfng trd em tW tuy timg hdnh vi md bi ^ dyng trdch nWf m phdp li nhat djnh.
Thir tu, quy djnh vl xu li vi pham phap
lu^t dli vdi lao dgng frd em. Bk ddm bdo cho cdc quy djnh frdn dugc thyc thi frong thyc tl, phdp ludt da quy djnh nhung chl tdi dp duhg doi vdi cdc cd nhdn, don vi sfl dung lao dfng cd hdnh vi vi pham.^"^ Cu thi:
- Xfl li hdnh chinh: Hinh thuc dp ddrig pho biin la phgt tiin. Mfle phat toi thilu la
12 TAP CHI LUAT HG>t S6 ^f^M
NGHIEN CQu - TRAO DOI
300.000 ddng, mue phgt tdi da Id 10.000.000 ddng, tuy vdo hanh vi vi phgm.^'^^ Muc phat tu 300.000 ddng ddn 3.000.000 ddng dp dyng dli vdi cac hdnh vi vi pham nhu: Khdng lap sd theo ddi; kidm tra sue khod djnh ki; Igm dyng sue lao dpng cua lao dpng trd em;
khdng xuat frinh sd theo ddi ngudi lao dpng frd em khi thanh fra vidn lao dfng ydu eau. Sfl dyng lao ddng trd em lam vife qud 7 gid mft ngdy hogc 42 gid mdt tudn, Mfle phgt toi da tfl 5.000.000 fridu ddng din 10.000.000 ddng ddi vdi ngudi sfl dyng lao dfng cd hdnh vi:
Sfl dung lao ddng trd em Idm nhirng cdng vifc ndng nhpc, nguy hidm hodc tidp xuc vdi cde chat dde hgi; Idm nhflng edng vifc dnh hudng xau tdi nhan cdch eua lao ddng trd em theo danh myc do Bf lao ddng, thuomg binh vd xa hdi vd Bd y td ban hdnh.
Theo quy djnh tai Nghj djnh cua Chinh phu sd 114/2006/ND-CP ngay 3/10/2006 quy djnh xu phat vi phgm hdnh ehinh vd dan
9 9
sd vd trd em thi cdc hdnh vi vi pham ddi vdi lao dfng tre em, ngodi hinh thfle bj phat tidn, ed nhan, td ehue vi pham cdn cd thd bj tude quydn su dung gidy phdp. Cu thd dp dyng dli vdi cdc hdnh vi:^'^^ Bat trd em lang thang kiem sing; tap hgp, chua chap trd lang thang dd ban ve si, sach bao, tranh dnh, ban hang rong hogc cac hogt ddng khdc nhdm myc dich trye lgi; bat tre em di an xin, eho thud, eho mugn tre em hoac su dyng trd em dc xin an; ldng nhye, xuc phgm nhdn phdm, danh dy, gay tdn thuang vd tinh than cua trd em, ddi xfl tdi tf, bdt nhjn an, nhjn udng, khdng eho hogc hgn chd sinh hogt cd nhdn; ddnh dgp hpac bgo lyc, xam phgm than thd trd em, ldm trd em dau ddm vd the xdc vd tinh than;
Igm dyng sue lao ddng tre em, sfl dung sue lao dpng tre em vao cdng vifc ndng nhpc, nguy hidm hoac tidp xuc vdi chat dfc hai, lam riliang edng vifc khdc trdi vdi quy djnh cua phap luat lao dfng.
- Xfl Ii Wnh sy: Trudng hgp cdc hanh vi vi phgm phap luat doi vdi lao dfng tre em da du
9 9 9 y
ydu td cau thanh tfi phgm tW xfl li vd tpi vi pham quy djnh vd su dung lao ddng trd em theo quy djnh tgi Dieu 228 Bf luat Wnh sy.
Ngodi ra, tuy vdo hdnh vi vi phgm ma cd nhan vi phgm edn ed thi bj xfl Ii Wnh sy vd cac tpi danh tuomg flng nhu tfi ed y gay thuang tich hogc gay ton hai eho sfle khod cfla ngudi khde, tfi hanh hg ngudi khdc v.v.. Tu nhftng quy djnh trdn, phdp ludt da tgo hdnh lang phdp li viing chac, khdng chi tgo didu kifn de tre em
/ 9
tham gia lao ddng kidm sdng md quan trpng hom la bao vf lao ddng trd em mdt each todn difn (vifc lam, tidn luomg, thu nhap, sue khoe, danh dy, nhan pham...) khi tham gia quan hf lao ddng; trdnh sy Igm dyng, bde lot sue lao dfng trd em cfla cdc ehu sfl dung lao dpng. Tu dd gdp phdn Wnh thdnh y thuc cfla cac thdnh vidn frong xa hfi vd vide bao vf lao ddng trd em. Q day, cd thd thdy rdng nhflng quy djnh cfla phdp ludt Vift Nam vl CO bdn da phu hgp vdi phap ludt qude td vd phdp ludt ede nude frdn thi gidi.^'''^
2. Vi pham phdp luat doi vol lao dong tre em
2.1. Thuc trgng vi phgm phdp ludt ddi vdi lao dpng tre em
Hifn nay, tinh trgng lao dfng frd em dang didn ra phfle tgp, frong dd cdc hanh vi vi phgm phdp ludt dli vdi lao dfng trd em khd phi biin, nghidm trgng vd dang Id vdn
TAP CHl LUAT H O C S O 2/2012 13
NGHIEN CLfU - TRAO Odi
dd bao ddng khan cap doi vdi ede nude trdn the gidi va d Viet Nam.
Theo thong kd so bp cua To chuc lao dpng quoc tl (ILO), hifn nay trdn thi gidi ed khoang 246 tridu trd cm dang phdi lao dpng, trong dd ed 127 trieu em dang Idm vife trye tidp trong didu kifn nang nhpc, dpe hai, nguy hiem va 8,5 trieu em lao dpng nhu nd If.^'^^
Ti Id lao ddng tre em vd ti If lao dpng trd em bj vi phgm dien ra chu yeu d cde nudc dang
7 \ ^
phdt tridn. Cde ngdnh nghd, edng vife sfl dyng lao ddng trd em bdt hgp phdp nhidu nhat tap trung vdo cdc ITnh vyc nhu ndng nghidp, khai khodng, vdt lifu xay dyng, djch vy gidi tri, giup vife gia dinh...
Q nudc ta, trong nhflng ndm gdn ddy, ede
9
vi pham phap lugt ddi vdi lao dpng trd em ngdy cdng gia tdng. Cdc vu vifc xdy ra ngdy edng phfle tgp vd nghidm trpng.
Theo khdo sat eua Cyc bdo vf, ehdm sde trd em Bd lao ddng, thuang binh vd xd hdi, hifn cd nudc ed khodng 27.000 lao dfng trd em dang phdi lao ddng trong dieu kifn ndng
7 \ 9
nhpc, dfc hgi, nguy hidm. Hdu hdt cde dom vj, ed nhdn sfl dung lao ddng trd em ldm ede
9 9 \
edng vife lao dfng sdn xuat trye tidp thi ddu ed hdnh vi vi phgm. Cde hdnh vi vi phgm chfl ydu nhu:
Sfl dyng lao dfng khdng dung df tuli;
- Khdng ki hgp ding lao dfng: Hdu hit ede trudng hgp sfl dyng lao dfng trd em dlu khdng ed hgp ding lao dfng. Vi thi cde quyin vd lgi ich cfla lao dfng trd em khdng dugc dam bdo. Sfle lao dfng eua cdc em bj bdc 1ft tii da: Tiin edng thdp, thdi gid ldm vifc kdo dai, didu kifn an todn lao dfng, vf sinh lao dfng khdng duge ddm bdo... Theo kit qud
khdo sdt tinh trgng lao dfng sdm cfla sd lao dfng, thuang binh vd xd hfi Hd Nfi trdn mft si qudn, huyfn giai dogn 2009 - 2010 cho thdy:
Trung binh trd em phdi lao dfng tfl 9 - 10 gid/ngdy thdm ehi 11 - 12 gid/ngdy nhung tiin edng Igi qud rd mgt (chi 500.000 600.000 ding/thdng) vd khdng dugc hudng ede quyin Igi khdc nhu nghi hdng ndm, bdo hilm xd hfi, bdo hilm y tl...;
- Khdng cd si theo ddi rieng khi sfl dyng lao dfng trd em;
- Khdng thyc hifn kiim tra sfle khod djnh ki eho lao dfng frd em;
- Sfl dyng lao dfng frd em ldm cdng vifc ndng nhgc, dfc hgi, nguy hidm hodc ddc bift ndng nhgc, dfc hgi, nguy Wdm nhu: Cay bdy dd, ddng ggeh, ldm cdc cdng vifc trdn gidn gido, trdn ddm xd cao, ldp dyng, thdo da gian gido trdn cao, van hdnh cdc mdy bdo trong cdc xudng mf c, van hdnh mdy vd gia cdng kim logi hodc phdi ldm vifc trong mdi tnrdng cd dp rung, df dn, ndng dp byi, hai dfc, khi dfc... cao hom so vdi tidu chudn cho phdp;
- Ddnh dap, xflc phgm danh dy, nhSn phdm cua lao dgng trd em. Hdnh vi vi phgm ndy xdy ra phd biin tgi cdc hg gia dinh, ca nhdn sfl dyng lao dgng;
Khdng ddm bdo thdi gian hgc vdn hoa.
Hdu hit cdc dom vj su dung tu nhdn nhd Id, cac cd nhdn, hf gia dinh cd sfl dung lao dfng tre em defl khdng ddm bdo thdi gian hgc vdn hoa cho lao dfng frd em. Dieu dd dnh hudng ldn
9 * «
ddn sy phdt trien ve tri lyc ciia lao dgng trd em.
2.2. Nguyen nhdn cua tinh trgng vi phcm phdp lugt ddi vdi lao dpng tre em
- Trd em phdi lao df tig qud sdm, chiift dii
nhdn thfle vd Wlu bilt vl cdc nguy cd c6 till
14 TAP CHf L U A T HOC S6 2 ^ 1 2
NGHIEN CUU-TRAO Ddi
xdy ra trong qud trinh lao ddng, chua ed khd nang ty bdo vd, eudc sdng If thufc vdo chu sfl dung lao ddng. Nguyen nhan dan tdi tinh frang tre em phdi lao dgng qua sdm lai xuat phat tfl tinh trang ngheo ddi, thdt hpc, gia dinh kem hidu bidt, khdng cd trdeh nhifm vdi con eai.
7 9
Sy kem hidu bidt phdp ludt vd myc dich Igi nhuan bdng mgi gid eua chfl sfl dyng lao ddng: Hdu hdt ehu su dyng Id ed nhdn, hf gia
9
dinh, CO sd sdn xuat tu nhdn cd quy md nhd.
Id... khdng hidu bilt vd phdp lu§t ndi chung vd phdp ludt lao dfng ndi ridng. Vi thi, khdng thyc hidn theo quy djnh eua phdp ludt, da tan dung tdi da sfle lao ddng eua trd em dk Idm lpi eho minh.
7 >
Qudn li eua ea quan ed thdm quydn cdn ldng ldo: Co quan qudn li lao dfng chua cd sy qudn li chat che ddi vdi cdc eo sd sdn xudt kinh doanh sfl dung lao ddng frd em, nhdt Id ede CO sd tu nhdn, ed nhan vd hf gia dinh sfl dung lao dfng frd em. CWnh quydn dja phuong chua quan tam vd ehu trpng dung mfle tdi lao dfng trd em ldm vife frong ede gia dinh, ed nhan, co sd tu nhan. Chua ed sy phdi hgp chat che gifla cde ea quan qudn li vd lao dfng vdi chinh quydn dja phuang vd cde co quan, ban ngdnh, td chflc dodn the khde frong qudn li lao ddng trd em eiing nhu qudn li ede eo sd sfl dyng lao dfng trd em. Thyc t l cho thay nhidu vu vide kW hdnh vi vi phgm nghiem frpng da xdy ra tW cdc co quan lao dfng eiing nhu eWnh quydri- dja phuomg mdi bilt.
Do anh hudng tfl mat trdi cfla nin kinh td thj trudng: Sy phan bift gidu ngheo, sy xudng cdp cua cde chuan myc dgp dfle, ili sdng, eoi ddng tiin la tren hit... da tgc dfng
khdng nhd tdi nhan thuc, hanh vi cua chu sfl dyng lao dfng. Vi Igi ich eua minh, chu su dyng lao dpng da ed cac hanh vi xam pham ddn quyen vd lgi ich cua lao dpng tre em.
Quy djnh eua phdp lugt cdn bat cap:
9
Cde chd tdi chua du mgnh, chua du sfle gido dye, rdn de, phdng ngfla. Vifc xfl Ii chua nghidm. Nhidu quy djnh cua phap luat cdn
> 9 9
chdng cheo, ehua thdng nhat.
3. Cdc giai phdp phong chong vi pham phdp luat doi v61 lao dpng tre em
Thir nhdt, vd hodn thidn phdp luat.
> 7 7 > . ' • 9 y
Can dua ra khdi mdm thdng nhat vd lao dfng trd em. Cdng ude vd quydn trd em cua Lidn hgp qudc vd Cdng ude sd 182 eua Td chue lao ddng quic td ddu xdc djnh df tudi cua trd em Id dudi 18.^'^^ Trong khoa hpc phdp li Vift Nam, khdi nidm trd em dugc sfl dyng vd djnh nghTa khde nhau d cac ngdnh ludt^'^' song didm ehung cfla cdc djnh nghTa
y \ 9 9
nay la ddu dd cap ddi tugng cd dp tudi dudi
9 9 ^ 9 9
18. Vi the, dd phfl hgp vdi phap mat qudc td vd thdng nhat ede quy djnh eua phdp ludt
9 9
trong nude, ddm bdo thdng nhdt trong dp dyng thyc tien, phdp ludt lao dfng can dua ra khdi nifm lao dfng frd em.
7 \
Bd sung ede quy djnh ridng vd hpe nghl, tim vife lam, tiin luomg dli vdi lao dfng trd em. Tdng cudng cde bifn phdp gidi quyit vife lam dli vdi lao dfng trd em, vfla nhdm giup lao dfng frd em tim duge vife ldm phu hgp vdi sfle khod, khd ndng, hodn ednh gia dinh vfla ddp flng duge nhu edu cfla cdc dom vj sfl dyng lao dfng. Can bd sung ede nghl hogc cdng vifc ldng nghl dugc nhdn iao dfng frd em, vi dy ede nghl thu cdng nhu dan len, lam ndn v.v..
TAP CHl LUAT HOC, SO.2/2012 15
NGHllN CCfU - TRAO OOI
7 1
Bd sung cac nghe hodc edng vifc n^ng nhpc, dpe hai, nguy hiem vao danh myc nghe hodc cdng vife cam su dyng lao dpng tre em. Vi du: Nghe lam bae, trdng men.
Theo quy dinh hipn hanh, cdng vife nay dugc su dung lao dfng trd em song thyc te cac cdng vifc ndy Igi rat dpe hai, anh hudng ldn den sue khod cua lao dpng trd em.
- Bd sung quy djnh cam su dyng lao ddng trd em lam cdc edng vife lang thang, lao dpng dudng pho nhu ddnh gidy, bdn bdng bay, kpo cao su, bdng dTa, ban vd so, ban hang rong... Day la eae edng vife khdng an toan cho sfle khod, tinh mgng cung nhu khdng bdo ddm eho sy phdt tridn nhdn cdch toan dien cua cdc em.
- Can ed chd tai nghidm khae hom nfla ddi vdi kd ngugc dai, bao lye, bde 1ft sue lao dpng eua trd em nhu bo sung cde hdnh vi vi pham phdp ludt lao ddng, tang muc phat tidn, quy djnh thdm cae hinh thfle xu li bd sung nhu: tude gidy phep hogt dfng ddi vdi cdc dom vj sfl dung lao ddng lao ddng, cdm hdnh nghd hoac Idm edng vife nhdt djnh, cam ddm duomg chflc vy (ndu cd)... Ddng thdi eung can hoan thidn ede quy djnh cfla BLHS theo hudng tdng cudng xfl Ii vd hinh sy ede hdnh vi vi pham phdp ludt ddi vdi lao dfng trd em.
- Can rd sodt nhdm sfla ddi, thdng nhat ede quy djnh vd hdnh vi vi phgm doi vdi lao dfng frd em. Hifn nay, nWdu quy djnh cdn chlng cheo, ehua thing nhdt gifla Ludt bdo vf, chdm sdc vd gido due frd em, Phdp Ifnh xfl li vi phgm hanh cWnh, phdp lugt lao dfng.
Thii: hai, vd td chflc thyc Wfn.
- Trang bj kiln thfle phdp ludt dk lao dfng trd em ty bdo vf.
Tdng cudng trdeh nhifm cfla cdc dom vj su dyng lao dfng khi sfl dyng lao dfng trd cm thdng qua cde bifn phdp tuydn truyen, tde dfng xd hfi, kinh tl, phdp li. Cdn cd chfnh sdeh uu tidn trong vay von, gidm thul doi vdi dom vj sfl dyng lao dfng sfl dyng lao dfng trd em.
Phoi hgp ding bf, chat chd gifla ca quan qudn li lao dfng, chinh quyin dja phuong, ede to chflc ban ngdnh khde trong vifc qudn li lao dfng trd em eung nhu xfl li kjp thdi cdc vi phgm phdp ludt dli vdi lao dfng trd em.
Tgo du lugn xd hfi, ddc bift thdng qua cdc phuang tifn thdng tin dgi chung (bdo, ddi) nhdm tgo ldn sdng phdn dli, ldn dn nhflng ed nhdn, gia dinh, dom vj sfl dyng lao dfng ed hdnh vi vi phgm nghidm frgng dli vdi lao dfng frd em.
Lap dudng ddy ndng d l tilp nhdn thdng tin nhanh nhat khi cd hdnh vi vi phgm xdy ra. Tuydn truydn dudng ddy ndng rfng rdi de bdo ddm mgi ngudi dugc bilt, nhat Id lao dfng frd em./.
(1). "Tr6 em dupc xdc djnh Id ngudi dir(5i 18 tu6i, trir khi phdp lu$t qu6c gia quy djnh tuli thdnh niln sdm hom"(Di^ul).
(2). Thu§t ngft "trfi em" sS dupc dp dyng cho tdt cd nhChig ai du6i 18 tuli" (Di^u 2).
(3).Xem: Diiu 6 Bf Iu§t lao dOng quy djnh: "Ngudi lao dgng la nguoi il nhdt dii 15 tudi, co khd ndng lao dgng vd CO giao kit hgp ddng lao dgng" Diiu 120 BO lu§t lao dfng quy djnh: "Cdm nhgn lao dgng tre em chua du 15 tudi vao ldm viic, tru mgt sd nghi va cdng vi4c do Bd lao dgng, thucmg binh vd xa hgi qiQ>
dinh. Ddi v&i nganh nghe vd cdng vi$c dugc nhgn tre em chua di 15 tuoi vdo ldm vi$c, hgc nghi, tap nghe thi vi4c nhgn vd su dyng nhdng tre em nay phdi co sir ddngy va theo ddi cOa cha m? hogc ngu&i dd ddu''.
(4).Xem: COng u6c s6 5 ndm 1919 v6 tu6i tOi thilu
16 TA^ CHl LUAT H O C S 6 2/2012
NGHIEN CUU-TRAO Ddi
trong eong nghiOp; C6ng ude so 29 ndm 1930 ve lao dOng cu&ng hue hodc bdt buOc; Cong ude s6 77 ndm 1946 vl kiim tra sue kho6 cho tre em vd thilu ni6n ldm viec trong c6ng nghifp; C6ng u6e s6 78 ndm 1948 vl kiim tra siic kho6 cho trS em vd thilu niSn lam viec trong cdc cong viSc phi c6ng nghiOp; C6ng u6e s6 79 ndm 1946 vl h^n ehi Idm vifc ban d6m cua tre em trong cde ngdnh phi e6ng nghiOp; C6ng u6c s6 90 ndm 1948 vl ldm vife ban dgm eiia thilu niSn trong c6ng nghiOp; C6ng u6c s6 124 ndm 1965 vl kiim tra y tl eho thilu nifin ldm viOc du6i m$t ddt trong hdm mo; Cong ude s6 138 ndm 1973 vl tu6i toi thilu dugc di ldm viOc; C5ng u6c s6 182 ndm 1999 vl xod b6 ede hinh thue lao dOng t6i tO dOi v6i trd em.
(5).Xem: Tuy6n b6 Stockholm ndm 1996, TuyOn b l vl nguygn tde vd quyin tai nai ldm vifc ndm 1998...
(6).Xem: Chuomg trinh qu6c tl vl xod b6 lao dOng trd em ndm 1992, Chuomg trinh hdnh dOng xdy dymg nguyen tde ndm 1996.
(7).Xem: www.ilo.org/childlabour.
(8).Xem: BO lao dOng, thuang binh vd xd hOi, Tdi lieu tham khdo phdp lugt lao ddng nu&c ngodi (luu hdnh nOi bO), Nxb. Lao dOng-xa hOi, Ha NOi, 2010, tr. 155 -159.
(9). BO luat hinh su ndm 1999; BO luat lao dOng ndm 1994, sua dli, b l sung cdc ndm 2002, 2006, 2007;
Luat bdo ve, chdm s6c vd gido due tre em ndm 2004;
Phdp lenh xi^ li vi pham hdnh chinh ndm 2002, sua dli, b l sung ndm 2008.
(10).Xem: Thong tu lien bO eiia BO lao dOng, thuang binh vd xa hOi vd BO y tl s6 09/TrLB-BLDTBXH-BYT ngdy 13/4/1995 quy djnh cde diiu kiSn lao dOng e6 hai vd c6ng viec cdm su dyng lao dOng chua thdnh nien.
(1 l).Xem: Diiu 228 (TOi vi pham quy djnh vl sir dung lao dOng tre em) BO lu$t hinh sir ndm 1999; Phdp ldnh xix li vi pham hdnh chinh ndm 2002 (siia dli ndm 2008); Nghj dinh ciia Chinh phiisl 114/2006/ND-CP ngdy 3/10/2006 quy dmh xfir ph?it vi pham hdnh chinh vl ddn s6 vd tre em; Nghi djnh ciia Chinh phii s6 47/2010/ND-CP ngdy 06/05/2010 quy djnh xii ph?it hdnh ehinh vl hdnh vi vi pham phdp ludt lao dOng.
(12).Xem: Diiu 13 Nghi djnh eua Chinh phii s6 47/2010/ND-CP ngdy 6/5/2010 quy djnh xur phat hanh chinh vl hdnh vi vi pham phdp lu§t laodOng, (13).Xem: Diiu 14 din Diiu 19 Nghi djnh cua Chinh
phu s6 114/2006/ND-CP ngdy 3/10/2006 quy djnh xu phgt vi phgm hdnh ehinh yiddn s6 vd trd em.
(14). C6ng u6e vl quyin trd em ciia Lien hpp quic quy djnh: "Tre em, do nhu cau cdn phdi lao dgng s&m, phdi cd chi dg ldm vi^c ddc bi^t, chi ldm nhitng cdng vi4c ndm Irong khd ndng cua minh, tgi nai khdng nguy hiem vd khdng dgc hgi. Cdc em cdn phdi dugc linh mgt khodn lien luong hgp li de su dung cho nhu cdu cua minh vd phdi cd ih&i gian de cdc em hgc tgp, vui choi gidi tri".
Lu§t tiSu chuin lao dOng cua Nh|t Bdn ndm 1976 quy djnh: "Khdng dugc tuyen mg ihieu nien chua du
15 ludi. d mdt so logi doanh nghidp vd cdng viec nhe nhdng, khdng dnh hu&ng den su:c khoe, dugc nhd chirc trdch cd thdm quyin cho phep, cd the sii: dung thiiu nien lir du 12 tudi lr& len ldm viec ngodi gia di hgc "
BO lu§t lao dOng ciia Phdp ndm 1981 quy dinh:
"Khdng cdm tre em tren 14 tudi dugc ldm cdng vi^c nh? nhdng th&i ki nghi hgc, v&i dieu ki?n phdi dugc nghi ngai it nhdt mgt nira thai gian cita dgt nghi hgc vd ngu&i sir dung lao ddng phdi bdo tru&c 8 ngdy cho lhanh tra lao dgng .
(15).Xem: www.ilo.org/childlabour
(16). Cong u6c ve quyen tre em ciia Lien hop quic ndm 1989 quy djnh: "Tre em dugc xdc dinh Id ngu&i du&i 18 tudi, trir khi phdp ludt qudc gia quy dinh tudi thdnh nien s&m han" (Diiu 1); Cong uac si 182 vl loai bo nhChig hinh thurc lao dOng tre em tii te nhat ciia T6 chiie lao dOng quic t l (ILO) ndm 1999 quy djnh: " Thugt ngir "tre em " se dugc dp dung cho tdt cd nhOng ai du&i 18 tudi" (Diiu 2).
(17). Ludt bdo vO, chdm s6e vd gido dye tre em ndm 1991 djnh nghTa: "Tre em Id cdng ddn Vi?t Nam du&i 16 tudi" (Diiu 1); BO luat lao dOng ndm 1994 (siia dli, b l sung cdc ndm 2002, 2006, 2007) quy djnh:
"Ngu&i lao dgng chua thdnh nien Id ngu&i lao ddng du&i 18 tudi" (Diiu 119); BO lugt hinh svr ndm 1999 quy djnh tgi Diiu 68: "Ngu&i chua thdnh nien tie dU 14 din du&i 18 tudi phgm tdi phdi chiu trdch nhi$m hinh su"; Lu^t h6n nhdn vd gia dinh ndm 2000 xdc djnh tuli nuoi con nuoi Id tir dual 15 tuli (Diiu 34);
Phdp Ifnh xOr li vi phgm hdnh ehinh ndm 2002 (siia dli ndm 2008) quy djnh: Tuli chiu trdch nhigm hanh chinh "Id ngu&i tir dU 14 tudi tr& len "
TAP CHl LUAT H O C S O 2/2012 17
