Gi¸ trÞ v¹ch thêi ®¹i cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi
L¹i Ngäc H¶i(*)
¸ch ®©y 90 n¨m, ngµy 7/11/1917 (tøc ngµy 25 Th¸ng M−êi, theo lÞch Nga), mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi do chÝnh ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n Nga,
®øng ®Çu lµ V.I.Lenin- l·nh tô thiªn tµi cña giai cÊp v« s¶n Nga vµ giai cÊp v«
s¶n thÕ giíi, l·nh ®¹o, ®· næ ra vµ giµnh th¾ng lîi. Giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng Nga ®· vïng dËy ®Ëp tan bé m¸y thèng trÞ cña giai cÊp bãc lét lËp nªn nhµ n−íc kiÓu míi - chÝnh quyÒn X«
ViÕt, mét h×nh thøc cña nhµ n−íc chuyªn chÝnh v« s¶n, kh¼ng ®Þnh trªn thùc tÕ tÝnh ®óng ®¾n cña häc thuyÕt Marx vÒ c¸ch m¹ng v« s¶n vµ chuyªn chÝnh v« s¶n. Th¾ng lîi cña cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ®Çu tiªn trong lÞch sö nh©n lo¹i mang ý nghÜa v¹ch thêi ®¹i ®èi víi x· héi loµi ng−êi- thêi
®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t− b¶n lªn chñ nghÜa x· héi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.
§¸nh gi¸ vÒ tÇm vãc vµ gi¸ trÞ cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi cã lÏ kh«ng cã sù diÔn ®¹t nµo x¸c ®¸ng h¬n nhËn xÐt bÊt hñ cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh:
“Gièng nh− mÆt trêi chãi läi, C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi chiÕu s¸ng kh¾p n¨m ch©u, thøc tØnh hµng triÖu ng−êi bÞ ¸p bøc, bãc lét trªn Tr¸i ®Êt. Trong lÞch sö loµi ng−êi ch−a tõng cã cuéc c¸ch m¹ng nµo cã ý nghÜa to lín vµ s©u xa nh− thÕ ” (1, T.12, tr.300). LÞch sö nh©n lo¹i, tõ khi xuÊt hiÖn giai cÊp vµ ®Êu tranh giai cÊp,
®· cã nhiÒu cuéc c¸ch m¹ng x· héi do c¸c giai cÊp bÞ ¸p bøc, bãc lét tiÕn hµnh nh»m tù gi¶i phãng, nh−ng duy nhÊt chØ cã C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi mang gi¸
trÞ v¹ch thêi ®¹i. (∗)
Gi¸ trÞ v¹ch thêi ®¹i cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi ®èi víi ®êi sèng nh©n lo¹i lµ ë chç nã ®· thøc tØnh giai cÊp c«ng nh©n, lao ®éng vµ nh©n d©n c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ®øng lªn ®Êu tranh, më ra con
®−êng gi¶i phãng kh«ng chØ cho giai cÊp c«ng nh©n, mµ cßn më ra con ®−êng cho sù gi¶i phãng toµn thÓ loµi ng−êi. LÞch sö nh©n lo¹i ®· chøng kiÕn, sau sù kiÖn chÝnh trÞ vÜ ®¹i ë n−íc Nga mïa ®«ng n¨m 1917 kh«ng l©u, d−íi ¸nh s¸ng cña cuéc c¸ch m¹ng ®ã, hµng lo¹t cuéc c¸ch m¹ng x· héi ®· liªn tiÕp næ ra ë nh÷ng n−íc kh¸c nhau vµ ë nhiÒu n¬i c¸ch m¹ng ®· giµnh th¾ng lîi. ChØ riªng ë ch©u ¸ ®· cã nhiÒu n−íc giµnh ®−îc ®éc lËp: Ên §é, Indonesia, Myanmar, Srilanka, Céng hßa D©n chñ Nh©n d©n TriÒu Tiªn… Trong xu h−íng bïng næ cña dßng th¸c c¸ch m¹ng Êy, cã mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi ®· næ ra ë mét n−íc ph−¬ng §«ng xa x«i vµ l¹c hËu, c¸ch xa n−íc Nga X« ViÕt hµng ngµn c©y sè vµ còng ®· giµnh ®−îc th¾ng lîi.
§ã lµ cuéc c¸ch m¹ng cña nh©n d©n
(∗) §¹i t¸, PGS., TS. ViÖn Khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n qu©n sù.
c
Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2007 10
ViÖt Nam diÔn ra vµo Th¸ng T¸m n¨m 1945 - cuéc c¸ch m¹ng ®· chøng minh r»ng, ®èi víi mét d©n téc thuéc ®Þa, d−íi hai tÇng ¸p bøc nÆng nÒ cña ®Õ quèc, phong kiÕn vÉn cã thÓ tiÕn hµnh c¸ch m¹ng th¾ng lîi khi nã ®−îc soi s¸ng bëi nh÷ng gi¸ trÞ cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi.
§¸nh gi¸ vÒ tÇm vãc cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m, V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng lÇn thø III viÕt: “C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m lµ cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n oanh liÖt nhÊt cña mÊy chôc triÖu nh©n d©n n−íc ta. Nã xãa bá chÝnh quyÒn nhµ n−íc cña thùc d©n vµ phong kiÕn, lËp ra n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa, lµ nhµ n−íc ®éc lËp d©n chñ thËt sù cña nh©n d©n, më ra kû nguyªn míi trong lÞch sö ph¸t triÓn cña n−íc ta.
Th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m lµ thµnh c«ng rùc rì cña cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc v« cïng anh dòng gÇn mét tr¨m n¨m cña nh©n d©n ta. §ã lµ th¾ng lîi cña chñ nghÜa Marx-Lenin ë ViÖt Nam, lµ th¾ng lîi cña ®−êng lèi c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n
®óng ®¾n do §¶ng ta v¹ch ra vµ l·nh
®¹o nh©n d©n c¶ n−íc thùc hiÖn” (2, tr.19).
ChÝnh C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi ®·
®−a chñ nghÜa Marx - Lenin ®Õn víi ViÖt Nam, gióp d©n téc ViÖt Nam t×m thÊy con ®−êng c¸ch m¹ng ®óng ®¾n ®Ó tù gi¶i phãng; gióp giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam lËp ra ®−îc ®éi tiªn phong cña m×nh, ®Ó 15 n¨m sau ®éi tiÒn phong
®ã ®ñ b¶n lÜnh vµ kinh nghiÖm l·nh ®¹o toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam ®øng lªn lµm cuéc c¸ch m¹ng long trêi lë ®Êt mïa thu n¨m 1945 vµ giµnh th¾ng lîi.
Ng−îc dßng lÞch sö, trë l¹i diÔn biÕn cña ®êi sèng chÝnh trÞ thÕ giíi ë nöa ®Çu thËp niªn 40 cña thÕ kû tr−íc, chóng ta sÏ cã sù nh×n nhËn kh¸ch quan, ®óng
®¾n vµ toµn diÖn vÒ nh÷ng ch©n gi¸ trÞ cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi ®èi víi th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®−îc biÓu hiÖn ë th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m.
Gi÷a nh÷ng n¨m 40 cña thÕ kû XX, trong lóc Qu©n ®éi vµ Nh©n d©n X« ViÕt
®ang cïng víi c¸c lùc l−îng d©n chñ trªn thÕ giíi ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng toµn diÖn nh»m ®¸nh ®æ chñ nghÜa ph¸t xÝt, th× ë xø §«ng D−¬ng d©n téc ViÖt Nam ®ang rªn xiÕt trong c¶nh “mét cæ hai trßng”. Cuéc sèng ®äa ®Çy cña ng−êi d©n n« lÖ ®· thóc ®Èy ®éi tiÒn phong cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam, tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng mÖt mái ®Ó x©y dùng lùc l−îng c¸ch m¹ng vµ khi thêi c¬
®Õn, kiªn quyÕt chíp thêi c¬ ph¸t ®éng toµn d©n téc ®øng lªn tù gi¶i phãng, gãp phÇn lµm s¸ng tá nh÷ng nhËn ®Þnh cña V.I. Lenin vÒ tÝnh chÊt v¹ch thêi ®¹i cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi: “Nh©n lo¹i
®ang vøt bá h×nh thøc cuèi cïng cña chÕ
®é n« lÖ”, ®Ó “b−íc vµo chÕ ®é tù do ch©n chÝnh” (3, T.29, tr.330).
Cuéc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945 cña nh©n d©n ViÖt Nam næ ra vµ giµnh th¾ng lîi rùc rì, ®−a ®Õn sù ra ®êi cña n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa.
LÇn ®Çu tiªn ë khu vùc ch©u ¸, n¬i tµn tÝch cña chÕ ®é phong kiÕn cßn hÕt søc nÆng nÒ vµ sù bãc lét tµn b¹o cña chñ nghÜa thùc d©n ®Ì nÆng lªn ®êi sèng x·
héi, mét n−íc thuéc ®Þa nhá bÐ ®· vïng
®øng lªn giµnh chÝnh quyÒn tõ tay ph¸t xÝt NhËt, trë thµnh mét nhµ n−íc c«ng n«ng do ®éi tiÒn phong cña giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o, chÊm døt ¸ch thèng trÞ gÇn mét tr¨m n¨m cña chñ nghÜa ®Õ quèc, ®¸nh sôp chÕ ®é phong kiÕn, chñ
®éng gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn vµ thÕ tiÕn c«ng cña lùc l−îng c¸ch m¹ng thÕ giíi.
§ã lµ hµnh ®éng c¸ch m¹ng s¸ng
Gi¸ trÞ v¹ch thêi ®¹i… 11 t¹o vÜ ®¹i vÒ sù vËn dông chñ nghÜa
Marx- Lenin, lµ sù ph¸t triÓn nh÷ng gi¸
trÞ ®Ých thùc cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi, lµm táa s¸ng nh÷ng t− t−ëng vÜ
®¹i cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi trong
®iÒu kiÖn lÞch sö míi, ®−a c¸ch m¹ng ViÖt Nam tíi mét b−íc ngoÆt quyÕt
®Þnh, gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tan r· cña chÕ ®é thùc d©n vµ sù thèng trÞ cña nã trªn thÕ giíi.
§¸nh gi¸ vÒ C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng,
"C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m ®· lËt ®æ nÒn qu©n chñ mÊy m−¬i thÕ kû, ®· ®¸nh tan xiÒng xÝch thùc d©n gÇn 100 n¨m, ®·
®−a chÝnh quyÒn l¹i cho nh©n d©n, ®·
x©y nÒn t¶ng cho n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ, ®éc lËp, tù do, h¹nh phóc” (4, T.6, tr.160). NhËn ®Þnh Êy ®·
nãi lªn ®Çy ®ñ ý nghÜa lÞch sö, tÇm vãc vµ nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m. §ång thêi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh còng lu«n g¾n nh÷ng thµnh c«ng cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m nãi riªng vµ nh÷ng thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam nãi chung d−íi ¸nh s¸ng cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi.
§· 9 thËp kû tr«i qua tõ C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi, trong kho¶ng thêi gian dµi
®ã, ®êi sèng chÝnh trÞ thÕ giíi ®· cã nh÷ng biÕn ®æi. Sau thêi kú cao trµo khëi ®Çu tõ sau C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi n¨m 1917 ®Õn gi÷a thËp kû 70 cña thÕ kû tr−íc víi nh÷ng th¾ng lîi vang déi cña ba dßng th¸c c¸ch m¹ng; tõ thËp kû 80 trë l¹i ®©y, phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi ®· gÆp nh÷ng khã kh¨n, nh÷ng tæn thÊt vµ ®ang ë b−íc tho¸i trµo. T×nh h×nh ®ã ®· lµm biÕn d¹ng nh÷ng m¶ng mµu s¾c trªn cho b¶n ®å chÝnh trÞ thÕ giíi. KÓ tõ sau C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi,
®©y lµ thêi kú phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi cã nh÷ng mÊt m¸t ®au xãt nhÊt víi sù sôp ®æ cña chñ nghÜa x· héi ë Liªn
bang X« ViÕt vµ c¸c n−íc §«ng ¢u. §©y còng ®−îc coi lµ sù kiÖn ®Ó l¹i nh÷ng chÊn ®éng s©u s¾c nhÊt trong ®êi sèng chÝnh trÞ thÕ giíi vµ phong trµo céng s¶n. Nh©n sù kiÖn nµy, kÎ thï cña chñ nghÜa x· héi ®· tung ra kh«ng Ýt lêi lÏ cay ®éc vµ nh÷ng luËn ®iÖu xÊu xa nhÊt, mét mÆt chóng phñ ®Þnh tÝnh tÊt yÕu cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi; mÆt kh¸c tr¾ng trîn xuyªn t¹c nh÷ng gi¸ trÞ
®Ých thùc do th¾ng lîi cña cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ®em l¹i, m−u toan xãa ®i nh÷ng Ên t−îng cao ®Ñp ®· h»n s©u trong ®êi sèng tinh thÇn nh©n lo¹i tiÕn bé vÒ mét cuéc c¸ch m¹ng mµ nhê cã th¾ng lîi cña nã
®· cã trªn mét tû ng−êi ®−îc sèng trong
®éc lËp tù do. Chóng lín tiÕng lÆp l¹i nh÷ng luËn ®iÖu cò rÝch ®−îc giãng lªn tõ nöa thÕ kû tr−íc nh−ng t©n trang l¹i cho phï hîp víi hoµn c¶nh míi. Nµo lµ sù sôp ®æ cña Liªn bang X« ViÕt ®ång nghÜa víi viÖc xãa bá nh÷ng “sai lÇm”
lÞch sö, nµo th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi chØ lµ mét th¾ng lîi “mang tÝnh ngÉu nhiªn”, thËm chÝ lµ mét thø
“tai n¹n lÞch sö”. Chóng coi sù sôp ®æ cña Liªn X«, ®ång nghÜa víi viÖc chøng minh tÝnh chÊt tr¸i quy luËt cña nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng x· héi do c¸c ®¶ng céng s¶n, c«ng nh©n vµ c¸c lùc l−îng tiÕn bé l·nh ®¹o diÔn ra sau ®ã sím muén còng sÏ sôp ®æ theo nh− mét sù ph¶n øng d©y chuyÒn.
Nh−ng hä ®· lÇm bëi thùc tiÔn cuéc sèng ®· kh«ng diÔn ra nh− nh÷ng ý muèn chñ quan vµ nh÷ng ý ®å ®en tèi cña hä. Sù sôp ®æ cña Liªn bang X« ViÕt kh«ng m¶y may chøng tá tÝnh chÊt lçi thêi cña nh÷ng lý t−ëng c¸ch m¹ng x·
héi chñ nghÜa mµ C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi ®· biÕn nã thµnh hiÖn thùc, sù sôp ®æ ®ã còng kh«ng lµm mÊt ®i ý nghÜa lÞch sö vµ gi¸ trÞ v¹ch thêi ®¹i mµ
Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2007 12
C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi ®· më ra. Nã chØ nãi lªn nh÷ng sai lÇm trong sù t×m kiÕm m« h×nh thÝch hîp ®Ó hiÖn thùc hãa nh÷ng t− t−ëng vÜ ®¹i cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi vµ mét sù ph¶n béi lý t−ëng ®ã ë nh÷ng ng−êi cã tr¸ch nhiÖm víi ®Êt n−íc vµ nh©n d©n X«
ViÕt. Cã mét ®iÒu mµ tÊt c¶ nh÷ng kÎ m−u toan phñ ®Þnh ý nghÜa lÞch sö cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi kh«ng hiÓu vµ do nh÷ng giíi h¹n cña hÖ t− t−ëng t−
s¶n hä ®· kh«ng bao giê hiÓu ®−îc r»ng søc sèng tr−êng tån, nh÷ng gi¸ trÞ cao
®Ñp cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi lµ nh÷ng gi¸ trÞ mang ý nghÜa thêi ®¹i. V×
vËy, sù sôp ®æ cña chñ nghÜa x· héi ë Liªn X« ®· kh«ng g©y ra hiÖu øng d©y chuyÒn dÉn ®Õn sù sôp ®æ cña tÊt c¶ c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa kh¸c nh− nh÷ng kÎ chèng chñ nghÜa x· héi mong ®îi, nh÷ng gi¸ trÞ cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi vÉn táa s¸ng.
D−íi ¸nh s¸ng cña nh÷ng t− t−ëng C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi, c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®· vµ ®ang b−íc ®i nh÷ng b−íc ®Çy tù tin trong sù nghiÖp ®æi míi, nh÷ng gÆt h¸i cña d©n téc ViÖt Nam d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, khiÕn b¹n bÌ gÇn xa hÕt lßng ca ngîi vµ kh©m phôc, toµn thÓ nh©n d©n ViÖt Nam t¨ng thªm niÒm tin vµo sù l·nh ®¹o cña
§¶ng, vµo th¾ng lîi cña sù nghiÖp ®æi
míi, vµo tÝnh ®óng ®¾n cña con ®−êng
®· lùa chän.
Râ rµng, cho dï thêi thÕ cã nh÷ng
®æi thay, nh−ng gi¸ trÞ v¹ch thêi ®¹i cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi vÉn to¶ s¸ng, nh÷ng t− t−ëng vÜ ®¹i cña cuéc c¸ch m¹ng ®ã vÉn sÏ lµ ngän cê vÉy gäi, lµ
¸nh s¸ng soi ®−êng ®èi víi phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi m·i m·i vÒ sau.
Thùc tiÔn sinh ®éng vÒ søc sèng vµ ý nghÜa cña nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng x· héi næ ra sau C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi, trong ®ã cã C¸ch m¹ng ViÖt Nam, chøng minh tÝnh ®óng ®¾n cña ch©n lý kh¸ch quan ®ã. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam tiÕp tôc v÷ng b−íc tiÕn lªn nguyÖn b¶o vÖ, ph¸t triÓn vµ lµm phong phó thªm nh÷ng gi¸ trÞ cao ®Ñp cña C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Hå ChÝ Minh, toµn tËp. H.: ChÝnh trÞ quèc gia, 2000.
2. V¨n kiÖn §¹i héi III. TËp I. Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam xuÊt b¶n, th¸ng 9/1960.
3. Lªnin, toµn tËp. H.: Sù thËt, 1971.
4. Hå ChÝ Minh, toµn tËp. H.: ChÝnh trÞ quèc gia, 2000.
