104
QUỐCTẾPHÒNG, CHỐNG TỘI PHẠM
CÓ TỔ CHỨC XUYÊN QUỐC GlÀ TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU HÓA VÀ HỘI NHẬP QUỐC TÊ
★ TS NGUYỄN THỊOANH Họcviện Cảnhsát nhảndân - Bộ Côngan
• Tóm tắt: Bảo đảm an ninh, trật tự là điều kiện tiên quyết, tạo môi trường ổn định cần thiết để kết nối Việt Nam và các quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa và quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Nhiều loại tội phạm lợi dụng vấn đề này để tăng cưởng hoạt động gây bất ổn cho tình hình an ninh trật tự, nhất là các loại tội phạm xuyên quốc gia đang ngày càng diễn biến phức tạp và chứa đựng nhiều nhân tố gây bất ổn, khó lường.
Bài viết đưa ra một số giải pháp để chủ động phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.
• Từ khóa: toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, phòng chống tội phạm, tội phạm xuyên quốc gia.
L
à mộtcó sức cuốn hút xuthếtấtmạnhyếu, hội mẽ,nhập hàmquốc tếchứa cả cơ hội lẫn thách thức đốivới các quốc gia trên conđường phát triển. Với quan điểm phát huynội lực,tranh thủ các điều kiện quốc tếthuận lợi để phát triển đất nước nhanh và bềnvững theo định hướng XHCN, Việt Nam nhất quán đườnglối chủ động, tích cực hội nhập quốc tếđi đôivới giữ vững độc lập, tự chủ và bản sác dân tộc. Tuy nhiên, trước những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình thế giới, khu vực và sự chốngphá của các thế lựcthù địch, cơ hội chính trịtrong chiến lược “diễnbiến hòa bình”, chúng ta cầnkiên quyết đấu tranh, bảo vệ thành quả cáchmạng,chủ động, tích cựchộinhậpquốctế sâu rộng, hiệu quả.
Bên cạnh những bước phát triểndotoàn cầu hóa đem lại, Việt Namcũng chịu tác độngtừ những khó khăn, thách thức chung với các quốc gia khác như khủng hoảng tài chính - kinh tế, thiên tai, dịchbệnh, khủng bố quốc tế,.. Cùng vóiđó, cácloại tội phạm có tổ chứcxuyênquốc gia ngàycàng diễn biến phức tạp và chứa đựng nhiềunhântốgây bất ổn, khó lường.Hoạt động buôn lậu ma túy,muabánngưòi, nhất là nạn buôn bán phụ nữvà trẻ em ngàycàng gia tăng ở nhiều nước và gây hậu quả nghiêm trọng.
Hoạt độnglừa đảo xuyên quốc gia không chỉ gây ra thiệthại lớn vềkinhtế, tài chính mà còn là
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Số6/2021
105
nhân tốtạo bấtổnvềtrật tự, an toàn xã hội, ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của các quan hệ kinh tế.
Phát biểutại kỳ họp lần thứ 88, Đại hội đồng Interpol diễn ra tại ChiLê, Chủ tịch Interpol Kim JongYangcho biết, mỗi năm thế giói thiệt hạihàng trăm tỷ USD vì tội phạm sử dụng công nghệ cao vàkhoảng 10 tỷ USD do hoạt động của các đường dây lừa đảo xuyên quốc gia trong lĩnh vực kinhtế - tài chính- ngân hàng. Các băng nhómtội phạm có tổ chức xuyên quốc gia đang tích cực mở rộng địabànvà lĩnh vực hoạt động, tổ chức móc nối đểxâm nhập vào hệ thống chính trị các nước và các tập đoàn kinh tế lớn bâng thủ đoạn đưa hối lộ, mua chuộc, đe dọa các chính trị gia, các doanh nhân... nhầm tìm cách thao túng quyền lực, lũng đoạn kinh tế và chia sẻ lọi nhuận. Tội phạm sử dụngcông nghệ cao có chiều hướng gia tăng và xảyra tại hầu kháp các nước trong khuvực và trên thế giới.
Trước diễnbiến phức tạp của tình hình tội phạm, nhất là trước sự xuấthiện và gia tăng của các loại tội phạmmói trong bốicảnhtoàn cầu hóa vàhội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đãchủ động tăng cường họp tác quốc tếtrong công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm, thường xuyênphối họp traođổithông tin, hỗ trợ các cơquanthực thi phápluật của cácquốc gia trong khu vựcvà trên thế giói, thực hiện tốt việc giảiquyết các vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài.Cụthể,Việt Nam đềnghị các nướctăng cường xây dựng lòngtin, traođổi thông tin cấp cao giữacơ quanthực thi pháp luật các nước ASEAN; không để các loại tội phạm lợidụng vấn đê' lãnh thổ, sự khác biệt trong hệ thống pháp luật, cũng như cơquan tư pháp giữa các quốc gia, vùng, lãnh thổ đểthựchiện tội phạm;
Việt Nam đề nghịcác cơ quan thực thi pháp
luật các nước ASEAN tiếp tục duy trì và củng cố quan hệ họp táctrongđấutranhphòng, chống tộiphạm xuyênquốc gia; đẩy mạnh trao đổi thông tin,tìnhhình,xu hướng vàtăngcường mở các chiến dịch điều tra chung,triệt phá các băng nhóm tội phạm xuyênquốc gia trong khu vực;hoàn thiện các vănbảnpháplýtạo khuôn khổ cho họp tác phòng, chống tội phạm, như xây dựng và thông qua Công ước ASEAN về phòng, chống khủng bố (2011), Công ước ASEAN vểphòng, chống mua bán người, đặc biệt là phụ nữ vàtrẻ em (2015)...Nhiều vụ án buôn bán ma túy xuyên quốc gia, mua bán người, tổ chức đánhbạc... đãbịcác cơquan chức năngViệt Namtriệt phá. Do vậy, trong những năm gần đây, Việt Namghi dấu ấn sâu đậmvói bạn bè quốc tếvà khu vựcvề một môi trườnghòa bình, an ninh, an toàn, vớinhững thành tích ấn tượngtrongcông tác đấu tranh, phòng,chống tội phạm xuyên quốc gia.
Dựbáotrong những năm tói, tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia sẽ tiếp tục hoạt động phức tạp, gây ảnh hưởng tiêucực tói tiến trình hội nhập kinh tế quốctế củaViệt Nam bàng những thủ đoạn tinh vi nhàm đạt được các mục đích khácnhau về chính trị, kinh tế, xã hội, như không ngừnggia tăng các hành vi phạm tội vớinhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi hơn, gây nên những thách thức đốivới cơ quan thựcthi phápluậtcủa các nước trong khu vực và thế giói hay vấn nạn tin giả, thông tin sai sự thật... gâyhoang mang dư luậnxã hội, ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh, trật tự. Các hoạtđộng giaodịch thươngmại điện tử,thanh toán qua hệthốngngânhàng, trung gianthanh toántăng mạnh cũng trở thànhđiều kiện khiến hoạt động tội phạmsử dụng công nghệ caogia tăng cả vê số vụ, tính chất, mức độ nghiêm trọng với nhiều phương thức, thủ đoạn mói,
LÝ LUẬN CHÍNHTRỊ-Số6/2021
106
QUỐCTẾCán bộ,chiến sỹ Đồn biênphòng Cửa Tùnghuấn luyện sẵn sàng chiến đấu _Anh: quangtritv.vn
ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội, gây khó khăn trong công tác phòngngừa, đấutranh.
Để phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm xuyên quốc gia ttong bối cảnhtoàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiệnnay, góp phầnbảo đảm sự ổn địnhvà phát triển đất nước, Việt Nam cần thựchiện một số giải pháp sau:
Mộtlà, quántriệt vàthực hiện nghiêm túc, chấtlượng, bảo đảm thiết thực, hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, thực hiệntháng lọi nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự vói tinh thần
“Kiên quyết, kiên trì đấutranh, làm thất bại mọi âm mưu,hành động can thiệp của các thế lực thù địch vào côngviệcnội bộ,xâm phạm độc lập, chủquyền, thốngnhất, toàn vẹn lãnh thổ, anninh quốc gia và ổn định chínhtrịđấtnước”. Đồng thời, tăng cường công táctuyên truyền,
phổ biến giáo dục pháp luậtnhàm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cá nhân, cơ quan, tổ chức xã hội,các cơ quan thi hànhpháp luật tăng cường phối họp trong đấu tranh phòng,chống tộiphạm; xây dựng thế trận“an ninh nhân dân”vững chác, làmnền tảngcho cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung vàphòng, chốngtộiphạmxuyên quốc gia nói riêng.
Hai là, các cơquan chức năngchủ động tham mưu cho các cấp ủy Đảng, chính quyền, đề ra nhữngchủtrương,chính sách, tiếnhành đồng bộ các biện phápchínhtrị, kinh tế, giáo dục, văn hóa,..;nâng caonhận thức vàđòi sống của nhân dân nhàm kiềm chế thấp nhất tình trạng tội phạm, tệ nạn xã hội, đổng thờinângcao năng lực quản lýkinh tế, xã hộicủacáccơ quan nhà nước, tổ chứcxãhội.
LÝ LUẬNCHÍNH TRỊ-Số 6/2021
107
Ba là, nghiên cứu, đề xuất xây dựng, hoàn thiện hệthốngphápluật liên quanđến công tác đấu tranh chống tội phạm nói chung và tội phạm xuyênquốc gia nói riêngtrong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tếquốctế. Trước hết, nghiên cứu ký kết các hiệp định tương trợ tư pháp, hiệp định dẫn độtội phạm, các thỏa thuậnhọptác giữa Việt Nam vói các nước, các tổ chức quốc tế liênquan đếnphòng, chốngtội phạm,nhàm tạo hành lang pháp lý để nâng cao hiệuquảphòng, chống tội phạm xuyên quốc gia. Mặt khác, cần xâydựngvà hoàn thiện hệ thốngcácvănbảnquyphạm pháp luật cụ thể, điều chỉnh cáclĩnh vực củaViệt Nam màtội phạm xuyên quốcgia lọi dụngđểtấn công, như lĩnh vực kinh tế, bao gồmngân hàng, tàichính, chứng khoán, lĩnh vực thu hút đầu tư nước ngoài,lĩnh vực công nghệ cao...
Bốnlà,cáccơ quan chức năngcủa Việt Nam như Bộ Côngan, Bộ Ngoại giao, Tổng cục Hải quan, Viện Kiểm sát, Bộ Tư pháp... cần chủ động, tăng cường họptác với các nước, các tổ chức quốc tế trong nắmtìnhhình liên quan đến hoạt động của tội phạm xuyên quốc gia.
Chủ động, tíchcực tham gia các khuôn khổhọp tác song phương vàđa phương, đặc biệt là các tổ chức, hiệphộithực thipháp luật mang tính quốc tế như Interpol, Aseanpol, UNODC (Cơ quan Phòng chống matúy vàtội phạmcủa Liên họp quốc)... Tranh thủ tối đa sự đồng tình, giúp đỡcủa bạn bè quốc tế; phốihọpvới cảnh sát các nước trong trao đổi thông tin, kinh nghiệm phòng ngừa, phát hiệnvà đấu tranhchốngtội phạmxuyên quốc gia; mởcác lóp huấnluyện, đào tạo,bồi dưỡng nângcaonăng lực, trình độ cho cán bộ làmcông tácđấu tranh chống tội phạm cótổ chức xuyên quốc gia.
Năm là, tăng cường phối họpcóhiệu quả cao giữa các ngành, các cơ quan của Việt Nam
trongphòng, chống tội phạm xuyên quốc gia từ nám tình hìnhliên quan đến hoạt độngcủa tội phạm xuyên quốcgia đến rà soát, phát hiện nhữngsơ hở, thiếu sót trong công tácquản lý nhànước, quản lýkinh tế, hệ thống văn bản phápluật, cácchính sách của Nhà nước...; xây dựngquychế phốihọp liên ngành ừongphòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, cung cấp thông tin vềhoạt động códấu hiệu trái pháp luậtcủa cánhân, cơ quan, doanh nghiệphay tình hình hoạt độngcủa các loại tội phạm hình sự, ma túy để chủ động phát hiện,ngăn chặn những dấu hiệu tội phạm nói chung và tội phạm xuyên quốc gianói riêng để đấutranh đạt hiệuquả.
Sáu là, chú trọng công tác námtìnhhình,chủ động đánh giá thựctrạng và dự báo xuthế phát triển của các loại tội phạm nói chung và tội phạm xuyên quốc gialiên quanđếnViệt Nam nói riêng. Bộ Côngan, Bộ Quốc phòng, Viện Kiểm sát, Tòa án, Hải quan... lànhững cơ quan nòng cốt trong công tácphòng chống tội phạm xuyênquốcgia cần làm tốt hơn nữa côngtác nghiệp vụ cơ bản trong phòng ngừa và đấu tranh vói tội phạm như tập trung nângcao năng lực của cáccơ quan điều tra cũng như hiệu quả công tácđiều tra, xửlý tội phạm. Tăng cường xây dựng lực lượng chuyên trách trong đấu tranh chống tội phạm có yếu tốnước ngoài, tội phạm xuyên quốc giatheo từng hệ nghiệpvụ từ Trung ươngđếnđịa phương, đáp ứngyêu cầu về ngoạingữ,tinhọc,nghiệp vụ, pháp luậtvà tập quán quốc tế, nhàm chủ động phòngngừa, phát hiện và xử lý các vụ án có yếu tố nước ngoài, có tínhchất xuyên quốc gia liênquan đến Việt Nam. Tăng cường đầu tưkinh phí, trang thiết bị, phương tiện hiệnđại... đáp ứngkịp thòi yêu cầu họp tác quốc tếtrong đấutranhphòng, chống tội phạm trong tình hình hiện nay□
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Số6/2021
