H
KHOA HOC & C Ò N G NGHÈNàng cao vai trò và hiéu qua
cùa càc món Ijch su'trong dào tao Kién trùc su'
Enhance the Role and Effectiveness of History Subjects in Architect Training
Vù An Khành
Tom tat
Ljcti su' là bó món khoa hoc nghièn ciìti ve qua l(hu', dàc bièt là nhùng sU kièn lièn quan aén con ngiròi 6ày là mot thuat ngC chung có lièn quan ^èn càc sii kièn frong qua khii cùng nhif nhùTig ghi nhó, phat hièn, thu thàp, tó chùc, trình bay, giéi thich và tliòng tinvénhùtigsi/kiènnày.
Tàt cà càc ngành khoa hoc déu có Ijch su' phàf trién rièng, lìsck ngành khoa hoc ky fhuàf tói kiioa hoc xà hói - nhàn vàn. Càc ngành nghé thuàt con có lich sii phàt trién sinh dóng hcfn niìa ma nàm bàt duoc lich su' chuyén ngành nghè fhuàf, trong dó có nghé thuàt kiln triic là nói dung kièn thilc hét silc càn thièt de phàt trién nàng lue sàng tao.
Bài viéf nghièn cQu ve vai trù cùa càc mòn hoc lich sirtrong dào tao kìén frùcsir và de xuàt hu'óng giài phàp nàng cao chat lUOng dao tao.
Tirkhóa LichsÙ, kién trùc, bào tÓn, dào tgo.
kìén irùcsd
Abstract
History ìs fhe study ofthe past as it IS described in writfen documenfs, especially fhose related to human beìngs.
It is an umbrella term that relafes fo past evenfs as well as the memory, discovery, coDection, organization, presentation, and interpretation of information abouf these evenfs.
AH scìences have theìr own developmental history, from the technical stiences to the social scìences and humanities. Also, the arts have a more vivid history fhaf capturing fhe history ofthe arts, indudlng architecfure, is essential forthe development of creative capacity.
The paper studies the role of historical subjects in architectural training and proposes solufions fo improve the training quality.
Keywords: History, orchitedure, consert/ation, education, archited TS. va An Khành
Khoa Kién trìic. Phòng KHCN Tnràng Dgt hgc Kién trùc Hd Nói DT 0913.316 455
Email, [email protected]
1. Dàt van de
Lich sù (Tièng Hy Lap là icrropia, historia, có nghTa là dièu tra, kién thùc thu dup'c qua diéu tra) là bó món khoa hoc nghién cùu ve qua khù, dàc bièt là nhùng sy kièn llén quan dén con nguói. Day là mot thuàt ngù chung có lién quan dén càc su kièn frong qua khù cung nhu nhùng ghi nhó, phàf hién, tfiu fhàp, tè chùc, trinh bay, giài thich và thóng fin ve nhùng sy kién này, Càc su kién xày ra truóc khi có nhùng ghi chép lai duoc coi là thòi fièn sù.
Nhin chung, tàt cà càc ngành khoa hoc dèu có Ijch sù phàt tnén riéng, tu càc ngành khoa hoc ky thuàt tói khoa hpc xà iìói - nhàn vàn. Càc ngành ngh? thuat con có lich sù phàf fnèn sinh dgng hc^n nùa ma nam bàt duoc lich sù chuyén ngành nghé thuàt, trong dó có nghè thugt kién trùc là nói dung kién fhùc hèt sue càn fhiét de phàf tnèn nàng lyc sàng tao, Trong chuong trình dào f^o kién trùc su nói chung, càc mòn hoc Ijch sù chiém mot vj tri quan trpng frong he fhóng kién thùc nèn fàng vói mot thói luong lón Dó là càc món hoc: Ljch sù nghè thuàt, lich sù kién fnic, Ijch sù quy hoach phàf tnén dò thj. . Oóì vói càc ehuyèn ngành hep hon nhu nói thàt, kién tnic cành quan, bào tòn lich sù... Igi co càc mòn lich sù tuong ùng,
Hau nhu moi sàng f?o kién trùc mòi dèu co mói lièn he hoàc tham chiéu lich sù, dièu này cho thày ràng khóng có mot nén fàng lich sù chac chan thì khóng thè sàng tgo ra bàt ky mot hinh fhùc kién fruc mói nào.
2. Vai trò cùa càc mòn hoc Ijch si> trong dào tao kién trùc su' Trong sé nhùng mòn hpc lich sù trong chuong trình dào tgo kién trùc su càc nuóc fién tién fhi Ljch sù kién trùc có vi tri trung fàm, Lich sù quy hogch phàt trièn dò thj dién giài ve bòi cành khòng gian ò tàm c5 lón trong dò co chùa càc khóng gian và cóng trình kién trùc, Lich sù nghè thuàt, Lich sù nói thàt kièn fruc và do tao tàc dièn giài nhùng yéu tó chùa trong khòng gian kién trùc .
2.1. Vi trì và vai trò cùa mòn beh sCnlcièn trùc trong dào t^o icièn trùc sw Lich sù kién trùc nghièn cùu sy phàf trièn cùa nèn kién trùc thè giói thóng qua vièc nghièn cùu càc ành huòng ò càc gòc dò khàc nhau nhu nghè thuàt, vàn hoà, chinh trj kinh tè và kT thuàt Nhin chung, nhièm vu cùa ljch sù kièn tmc là xày dyng mói quan he giùa y nghTa biéu càm vò hình cùa cóng trinh kién trùc (ngù nghTa, chùc nàng, bièu tup'ng . ) vói sy thè hién hùu hinh cùa càc dói tup'ng kién trùc (kich thuóc, vàt llèu, fhành phàn cùa kién trùc.) và dàt vào trong mòf nghién cùu fóng thè cùa fhói diém ljch sù.
Lich sù kién trtic cung càp mot khói lup'ng kién fhùc tèng thè, da dgng, nhièu chièu canh trong càc mói quan h? nguyén nhàn - két qua tuong tàc chgt che vói nhau.
- BOI cành chinh trj - xà hói: Càc che dó cai trj, tó chùc nhà nuòc, cóng dòng, he thóng luàt Ié, quan he dàng càp frong xà hói, càc cupe chién tranh . Mói lanh dia, còng quóc, vuong quóc, trèn thè giói qua càc giai dogn ljch sù nhàf dmh dèu có nhùng dàc trung nèng Day là xuàf phàt diém cùa nhùng dang còng frình kièn trùc mòi tùng thòi ky .
- BOI cành hogt dóng kinh fé - thuóng mgi Mùc dó phàt trièn cùa san xuàt hàng hoà, phàf fnèn cóng nghé, niói quan he giùa san xuàt và fhuóng mai. phuong fhùc phàn chia san pham và loi nhuàn, mùc song... là nhùng yeu tò i:ó ành huóng lón fóì hoat dóng xày dyng. Lich sù kién fruc cho fhày tàm có, só luong và mùc dò tinh xào cùa cóng trình kién trùc phu thuòc phàn lòn vào tièm nàng kinh fé dja phuong.
- Dièu kién fu nhién ve dia hirih, khi hgu, thién lai: Còng trinh kién trùc nói chung dèu phài hoà hop vói dièu kién ve dja hinh, nèn móng, che dó nàng, gió, bào, dò àm khóng khi, nhiét dò cyc dai và cyc tièu ..^nhàm hgn che tàc hgi va Ipi dung dugc nhung thuàn Igi de tao dyng mòi truòng song tién nghi tói da vói chi phi dàu tu thàp nhàf, dàm bào an toàn, trành dugc thàm hog thièn fai.,,
114
TAP CHI KHOA HOC K I É N T R U C • X À Y D U N G- Dàc trung ve vàn hoà, tu fuóng, tón giào cùa giai dogn ljch sù: Nhièu quàn thè cóng frình kién trùc dugc xày dyng nén tu thòi Có dgi tóì cuòi fhé ky Muói fàm ò Phuong Tày dèu phuc vu cho muc dich nghì le tòn giào hoàc là bièu tugng cùa nhùng tu tuóng frièt hpc hay nhàn vàn cùa thòi dai, nhùng nièm hàn hoan chién thàng hay hàn thù sau nhùng cuòc chién tranh...
- Nhùng tièn bp dJa khoa hpc - còng nghé nói chung và ky fhuàf xày dyng nói rièng: Ky fhuàf che fàc dà phàt trién và sàng che thièt bi nàng, vàn chuyén, ky thugt fhi cóng trg giùp xày dyng nén càc Kim ty thàp Co dgi ò Ai Càp; Vige phàt minh ra nhùng he thóng càu tao, kéf càu mói có hièu qua hon ve chju lyc là tièn de và dugc ùng dyng trong càc cóng trinh kién trùc lón He fhòng kéf cau ch|u lue cóng fnnh thuóng có mói lièn he vói viéc sù dyng hay che fao ra dang vgt liéu xày dyng mói.
- Nhùng y tuóng mòi ve tè chùc khóng gian kièn trùc ngày càng phong phù duoc thè hién frong nhùng cóng frinh kién trùc co chat luong nghè thugt dình cao, dàp ùng mpf càch hoàn hào nhùng yèu càu sù dyng và fhé hièn dugc nhùng ly tuòng cùa thòi dai. Dò là Nhà thó Due bà Pans, Thànfi duòng l^eims, Nhà thò thành Pifer ò Rome .
- Nhùng thành byu cùa nghé thuàt frang fri npi thàt, thiét ké và che tàc dò dgc: Dó là nghé thugt frang tri tuòng và vòm mài, nghè fhuàf diéu khac, hòi hoa, tranh fhéu, kinh màu, uén rèn kim Ioai, thành tyu và chat lugng thàm m j và sù dyng cOa bàn ghé, khàm thó, frang fri cung thành, cung dìèn...
- Nhùng fhành tyu khàc ve nghé thuàt chièu sàng fg nhièn nói thàf, sùlyàm thanh...
Thóng qua lich sù kièn trtJc, sinh vièn kién tnjc thu lugm dugc mpf khói luong kién thùc khóng lo và toàn dién, nhièu chièu cgnh có llén quan tòi tóng thè mpi màt cupe song cùa con nguói trong thòi ky ma tó hgp hay cóng frình kién trùc duoc xày dung. Món Lich sù kién trùc dèi vói dào tgo kién trùc su co vai Irò nhu mot co cau nén fàng hoàn chinh, mot cày he thóng co bàn ve boi cành kinh té - xà hpl, BÓi cành hoat dpng kinh fé - thuóng mai, Oièu kipn ty nhièn khu vyc xày dyng ve dja hình, khi hàu, thién fai, Dgc tryng ve vàn hoà, tu tuòng, fon giào cùa giai doan lich sù, Nhùng tién bp cùa khoa hpc - còng nghè và ky fhuàf xày dung, Nhùng y tu'ong mói ve tè chùc khòng gian kién trùc, Nhùng fhành tyu cùa nghé thuàt frang tri nói thàf, fhiét ké và che tàc dò dgc, Nhùng fhành tuu khàc ve nghé thugt chiéu sàng nói thàf, sù ly àm fhanh. . Tuy nhièn, khói lugng kién thùc, mùc ÒÒ sàu và chi tiét cùa thòng tin và thòi lugng dành cho tùng màng thòng fin khòng dèu nhau. Dèi vói món lich sù kièn trùc fhi nhùng van de cùa fó chùc khóng gian, phong càch, he kèt càu... vàn là trpng tàm và nhùng thòng fin khàc fao nèn m§f cài phóng hay nèn fàng de phuc vu mó tà và dién giài càc van de ve kién tmc Trèn co sò khung kién fhùc dó, sinh vién nhin nhàn mot bue tranh toàn cành ve tó hop và eóng trinh kièn tràc và tu dó có thè di sàu nghién cùu tùng vàn de cy thè khi càn thiéf.
2.2 VI tri và vai trò cùa món lich st> bào tón Icién trùc trong dào tao kìén trùc sw
Có nhùng dmh nghTa khàc nhau ve còng tàc bào tèn kién fmc.
Djnh nghTa hep: Dó là nhàn dinh càc yéu fó lién quan fòi vàn de kéo dai cupe song và giù gin linh foàn vgn càc dac trung kién fruc, chàng han nhu dang còng trình và kièu dàng, vài liéu xày dung. Theo nghTa này, thu^t ngù frèn có Ilèn quan fói viéc sù dung ehuyèn nghièp kél hgp giùa khoa hpc, nghé thugt, thù cóng và còng nghè nhu là mot eóng cu bào tòn, có llén quan dén càc ITnh vyc góc nhu bào lèn mòi truòng lich sù và bào fon nghè thuàt.
Dmh nghTa ròng: Ngoài thièt ké và dinh nghTa khoa hpc - nghé Ihuàl dà mó tà ó frèn, bào tèn kién trùc de càp càc vàn de nhàn dién, chinh sàeh, quy djnh và vgn dóng lièn quan dén toàn bò mòi fruóng vàn hoà và xày dgng. Phgm vi này thùa nhàn ràng xà hòi co càc co che de xàc djnh và dành già càc nguòn vàn hoà Iich sù, thào ra luàt ié de bào ve càc nguón lyc này và xày dung chinh sach và ké hoach quàn ly de ly giài, bào ve và giào due,
Dinh nghTa ve chùc nàng Bào fon kìén trùc là qua trinh càc eà nhàn hogc nhòm nguói có gang bào ve càe tòa nhà eó già tn trành khòi nhùng su fhay dèi khòng mong muón
Lich sù kièn trùc xem xét, mò tà và nhàn dmh ve tè hgp hay còng trinh kién trùc ó tal cà càc khia canh chùc nàng. fó chùc khóng gian. he thóng càu trùc - kèt càu, ky thugt và vgt lièu xày dung, frang tri npi thàf, hình thùc, phong eàeh kién trùc... tuong dói tTnh, fùc là xem xéf còng trình fai thòi dièm hay giai dogn xày dyng nhàf djnh trong bòi cành kinh tè - xà hpì, diéu kién fu nhièn ^ a phuong.
Lich sù bào fon kién trùc xem xét, mó tà và nhàn djnh ve già trj nhùng gì con hién hùu cùa tè hop hay còng frình kién trùc fai thòi diém nghién cùu sau khi trai qua mot fhói ky, có thè rat dai fói hàng nghin nàm vói nhùng tàc dpng mpi mgf gay nén sy xuóng càp vàf thè và su bién dpng ve già fn tmh fhàn cùa cóng frình Dói tuong bào fòn nhièu khi chi con là càe song phè tich do cóng frinh dà bi phà hùy bòi càc fàc dpng ty nhién nhu dòng dàf, thién tai .. hay sy phà hogi cùa con nguòi nhu hòa hogn, chién tranh
Cóng fàc bào fon lich sù tè hop và còng trinh kièn trùc duge trièn khai dua frèn nhùng thành tuu cùa eàe phuong phàp khào sàt, fhi nghiém màu vàt, phuong phàp thu fhàp và xù ly thòng lin dù lìèu, nhùng thành tyu cùa cóng nghé và bién phàp già có, phuc hòi càu trùc và vgt liéu Tién trinh mot dy àn bào fon bao gòm:
Dành già: Buòc dàu tièn là dành già ve ljch sù và già trj cóng frinh. Theo kién trùe su Donald Insali, "Mói tòa nhà dèu có fièu sù rièng cùa nò". Kién fhùc lèng hgp ve foàn bp Òòi song cùa tòa nhà giùp hièu bièt càn bàn ve cac dàc trung và càc vàn de cùa nò. Òng dua Parthenon ó Athens làm vi dy. Dó là còng frình dugc xày dung giùa 447 và 432 fruòe Còng nguyén vói tu càch là dèn thò nù thàn Athena, cóng
115
KHOA HOC & CÒNG NGHÉ
Mot sò bàn ve phu'dng an va ành chup qua trình phuc hoi còng trình Colosseum tì Roma vào càc nàm 1806 và 1824.
Ljch su' bào tòn còng trình này cho ta biét mot he thong thòng tin phong phù và da phu'dng dìèn, bàt dàu tu khì xày du'ng tCr dau thién nién ky thù' nhat, trai qua càc thàng tram gàn hai nghin nàm, ttìi càc cuòc tranh luàn ve quan diém và phu'dng phàp phuc hòi.
nàng eòng frinh theo thói gian dà bién dói fhành nhà thò Thién ehùa, nhà thò Hèi giào và kho thuóc sùng truòe khi trò fhành mot trong nhùng diém tham quan du lich nói tiéng nhàt thè giói,
Buòc fiép theo là khào sàf k? luòng, do dac bang thuóc cuón, thuóc thanh và thuóc myc. Càc ky thuàt do hipn dai, chàng han nhu chup ành bang quang phè (sù dung khóng ành de tao bàn dò và khào sàt) và chyp ành nói ngày nay cung dugc sù dyng de fàng dò chinh xàc. Sau khi càc phép do duoc hoàn thành, fién hành phàn tieh su èn dinh càu trùc cùa tòa nhà và mò hình chuyén VI. Khòng có cóng trinh xày dyng là èn dinh vTnh cùu; finh trang dàt nèn và giò có thè ành huòng dén su èn dinh cùa tòa nhà và càn duoc ghi lai.
Buòc fiép theo là phàn tich taf cà càc dù llèu dà thu thgp frèn eo só tim hièu nhùng bèi cành, dièu kièn mòi truòng, khi hàu, y tuòng thiét ké chù thè ban dàu, nhùng eóng ngh# và trang thiét b! xày dgng duoc àp dyng. nguòn, phuong phàp che tàc. vgn ehuyèn và sù dung nhùng vài lièu nguyén bàn còng frinh, qua frinh xày dung eóng trình, qua trình vàn hành sù dyng.
Tiép fheo là firn hìèu sy có xày ra trong vgn hành sù dung còng trinh, nhùng nguyén nhàn gay nén sy xuóng càp vàf thè eòng frình, nhùng nguyén nhàn l<hién cho còng trình khònn dugc trùng tu, bào duóng hay bò ho., n cung nhu bj làng quén
Kèt thùc qua trình darti , ig ^01 kè hogch bào tèn dya frén .. - rquòn
TAP CHI KHOA HOC K I É N T R U C - X À Y DUTIG
tal tro hién hùu.
Lich sù bào fon kièn trùe ò buóe này cho chùng fa thòng fin ve nhùng cupe tranh luàn ve phuong phàp dành già già tri cóng frìnfi, nhùng fhòng fin ve fién trình do dac, khào sàt, khàm phà, thù nghiém, nhùng bàt ngò và truc trac frong fién frình này. Vièc phàn fich nhùng dù liéu fhu thàp dugc cùng cho biéf ve lich sù kièn trùc còng frình, bao gòm: hoàn cành kinh fé, ehinh fri, xà hói, fu nhièn, càc y tuòng cùa dò àn fhiéf ké nguyén bàn. Tiép fheo là nhùng fhóng tin ve nhùng làn bào tòn dà tién hành truóc dó, nhùng bièn dpng moi màf frong thòi gian tèn lai cùa cóng trinh cho tóì fhói dièm bào fòn hién fai.
Sua ehùa, phue hòi eòng trình: Bao gòm nhièu hoat dòng, li> vige fhu don nói ngoai thàt, phuc hòì hoàc xày dyng Igi eàe càu trùc bj hu hai hoàc bj bò hoang. Khòng phài cóng vige bào tón nào cùng phuc hòi còng trình fheo fhiét ké ban dàu.
Tuy ràng càc ky thuàt bào tòn dugc cài thién nhiéu nhung nhiéu khi hoat dòng dpn dep và sua chùa Igi là nguyén nhàn gay ra nhùng vàn de ve sau ma fai thòi dièm bào tòn nguòi ta khòng luòng tóì.
Ò buóe này lich sù bào tèn kién tmc cho chùng fa biéf ve tién frình bào tón, tó chùe eòng truòng, nhàn lue và tay nghè, khai thàc và che tàc vàt liéu xày dyng, su tién trièn hay frì tré cùa tièn trình bào tèn và nguyén nhàn, sy dìèu hành cùa kién Irùc su truòng .
Nhu vày, lich sù bào tón kién trùc dà bao hàm cà nhùng thòng fin cùa ljch sù kién trùc nhùng cóng trình cu fhé, tièu bièu cùng vói ljch sù vàn hành, sù dyng, nhùng bién dpng tnang khoàng thòi gian cóng trình fòn fai cho tói nhùng dành già già fn, dièu fra khào sàt, do dgc, dp ón djnh cóng frình.
Phuong phàp và két qua phàn tich eàe dù lipu thu fhàp duoc và de xuàt giài phàp bào fon dugc mó tà trong bòi cành càc cupe tranh luàn k!c:h tinh này sinh fu su khàc bièt cùa càc phuong phàp àp dung, càc tnròng phài. quan dièm bào tón khàc nliau
Tàt cà nhùng phàn tìch ò trén eho fhày vi tri và fàm quan trpng dàe biéf cung nhu khói lugng kién fhùc khóng Ió dugc sap xép theo mot càu trùc thóng tin chat che tuong tàc lan nhau cùa bó món ljch sù bào fon kién trùc. Dò cùng là cày he fhóng và xuàt phàt dièm kièn fhùc de nghièn cùu chuyén sàu càc bò mòn khàc lièn quan.
3. Nàng cao vj trì và vai trò càc món ljch s ù trong dào tao kién trùc s i ;
Thuc tién cho fhày vj fri và vai trò eùa càc món l]Ch sù fnang dào tao kién trùc su ò \^èf Nam chua dugc nhìn nhàn day dù, thòi lugng dào tao chua phù hop, nhùng bàt cgp ve dói ngù giàng vién, fai liéu phyc vu giàng day, hp thóng fhóng tin bè trg, co sò vàf chat. . làm cho nhùng mòn hpe này chua phàf huy duoc hiéu qua, nhàt ià trong dièu kién chat lugng tuyèn sinh dàu vào chua cao, fhói gian dào tao rùt ngàn, só luong mòn hoc bè trg giàm, tmh fhàn hpc tgp cùa sinh vién glàmsùf do càc tàc dóng ve kinh fé-xà hói chung.,. Két qua là sinh vién chi nàm dugc mot càeh hòi hgt và hinh thùc kién thùc ve hch sù, chua hièu duoc vai frò cùa càc mòn hpc l|ch sù nhu là mot cau trùc he thòng cho càe kién fhùe chuyén ngành sàu, tu dò chat lugng dào lao fhé hién qua càc dò àn con chua dàp ùng yèu càu.
De nàng cao vj tri và vai frò cùa càc món lich sù frong dào fgo kién tnic su fai Truòng Dai hoc Kién trùc Ha Ngi cùng nhu eàe co sò dào tao nói chung, càn xem mot só giài phàp co tinh djnh huóng sau:
- Nàng cao nhgn thùc ve vj fri và vai frò càc món ljch sù frong dào tao và nàng cao chàf luong dào tao kién trùc su.
dàc bièt quan trpng là càc món Ijeh sù kién trùc và IjOh sù bào tèn kién trùc,
- Nàng càp chuong trình dào tao fheo huòng càn dèi Igi, già fàng thòi luong càc mòn beh sù,
- BÓi duóng, tuyèn dung dói ngù giàng vién ehuyèn ngành, nhàf là càc giàng vièn có fhàm nién, có nàng lyc tòt ve ngoai ngù, có dù trinh dó và finh fhàn tràeh nhipm nghè nghièp;
- Xày dyng, cài fién phuong phàp giàng dgy de nàng cao hiéu qua càc mòn ljch sù nhu fàng cuóng khào sàt, tham quan, trièn khai thye hién càc chuyén de theo nhóm, bèi duóng phuong phàp hpc tgp, nghièn cùu. phuong phàp thu thàp và sù ly thóng fin cho sinh vièn. .
- Bè sung nguón fai lièu hpc tàp phong phù cho eàe mòn ljch sù, nhàf là càc nguèn tài liéu fnj'C tuyén; Nhà truòng tè chùc bién soan he thÓng lai liéu giàng dgy eàe món lich sù VÓI ehàt lugng cao;
- Xày dyng càe phòng hpc ljch sù kién trùc. lich sù bào tòn kién trùc. . vói eàe phuong tién nghe nhin hién dgi, frung bay càc mó hình eòng trình, có he fhóng fiép cgn fhòng fin trgc tuyén... de gay hùng thù eho mòn hpc. Ngoài ra, có fhé tè chùc càc cuòc fhi tim hièu ve lich sù kién trùe, tè chùe eàe seminar khoa hoc...
3. Két luàn
- Càc món lich sù, dàc bièt là lich sù kién trùe và Ijeh sù bào fòn kién trùc có tàm quan frong dàc bièt trong dào fao kién trùc su do ehùng cung càp mot luong kièn fhùc khóng le ve moi màf fheo mòf càu trùe chàf ehé tuong fàc càc fhành phàn VOI nhau.
- oè nàng cao chat lugng dào tao kién trùc su, càn nghién cùu nàng cao chef lugng giàng dgy càc món hpc này fheo càe huóng- Nàng cao nhàn fhùe chung ve vi frì và fàm quan trpng càe mòn ljch sù, nàng càp chuong trình dào tao, bèi duòng dòi ngO giàng vién, xày dyng và cài tién phuong phàp giàng day và truyén dal kién thùc, bè sung nguèn tài llèu hpc tàp càc món lich sù cho thu vién eùa truòng, bèi duòng phuong phàp hpc tgp và nghién eùu khoa hpc cho sinh vién./.
Tài liéu tham khào
/ Bang Thài Hoàng, Nguyén Vàn Dinh, Giào trinh lich sùkién trùc the giói, Nhd xuàt bàn Xdy difng. 2006.
i. rocyòapcmeennhiù KOMumem no zpaoicòaHCKOMy cmpoumeubcmey u apxiimeumype npu Foccmpoe CCCP, Haymo-ucatedoeame/ihCKuù uucmumym meopuu, ucmopuu u nepcneKmumihi.x npoducM coeemcKOÙ apxumeKmypbi - Slemimpaò BceoCuiax ucmopu>i apxumeumypbi e 12 moitiax /. MOCKBO • Hsàomenbcmeo .iiimepamypbi no cmpoumejihcmey.
1966-1977.
} Jukka Jokilehto. A history of Architectural Conservation, Butterworlh Hememann. 1999. 2001, 2002
4 Truòng Dai hgc Kién Iruc Ha Ngi. Chuang trình dàg tgg kién trùc su.
