KH¶ N¡NG T¡NG TRäNG Vμ CHO THÞT CñA Bß LAI SIND, F
1(BRAHMAN x LAI SIND) Vμ F
1(CHAROLAIS x LAI SIND) NU¤I Vç BÐO T¹I §¾K L¾K
Growth Rate and Meat Yield of Lai Sind, F1 (Brahman x Lai Sind) and F1 (Charolais x Lai Sind) Crossbred Cattle Fattened in Dak Lak Province
Phạm Thế Huệ1, Đinh Văn Chỉnh2, Đặng Vũ Bình2
1Trường Đại học Tây Nguyên
2Khoa Chăn nuôi và Nuôi trồng thuỷ sản, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội.
TÓM TẮT
Thí nghiệm vỗ béo được tiến hành trên 15 bò đực lai Sind, F1 (Brahman x lai Sind) và F1
(Charolais x lai Sind) (mỗi nhóm 5 con). Bò đưa vào nuôi vỗ béo lúc 21 tháng tuổi, đạt khối lượng từ 235 - 274,20 kg, thời gian nuôi vỗ béo trong 3 tháng. Kết quả cho thấy bò F1 (Charolais x lai Sind) đạt tăng trọng 917,78 g/con/ngày; F1 (Brahman x lai Sind) 791,10 g/con/ngày và lai Sind 657,78 g/con/ngày.
Tiêu tốn thức ăn ở bò F1 (Charolais x lai Sind) 7,33 kg chất khô/kg tăng trọng thấp hơn so với bò F1
(Brahman x lai Sind) 8,04 kg chất khô/kg tăng trọng và lai Sind 9,48 kg chất khô/kg tăng trọng. Tỷ lệ thịt xẻ và tỷ lệ thịt tinh của F1 (Charolais x lai Sind) đạt (55,20 và 44,05%) cao hơn so với F1 (Brahman x lai Sind) (52,52 và 43,46%) và lai Sind (48,93 và 42,34%).
Từ khoá: Bò đực, bò thịt, F1 (Brahman x lai Sind), F1 (Charolais x lai Sind), lai Sind, tăng trọng, tiêu tốn thức ăn, vỗ béo.
SUMMARY
A fattening experiment was conducted to investigate growth performance and meat yield of 15 male calves of lai Sind, F1 (Brahman x lai Sind) and F1 (Charolais x lai Sind) breeds, 5 calves each. The calves were 21 months old and 235.0 - 274.2 kg live weight at the commencement of the experiment.
Results showed that F1 (Charolais x lai Sind) calves had the highest ADG (917.78 g/head/day), followed by F1 (Brahman x lai Sind) calves (791.10 g/head/day) and lai Sind calves being the lowest (657.78 g/head/day). The FCR of F1 (Charolais x lai Sind) was 7,33 kg DM/kg LWG lower than that of F1
(Brahman x lai Sind) (8.04 kg DM/kg LWG) and lai Sind (9.48 kg DM/kg LWG). Sloughter parameters indicated that F1 (Charolais x lai Sind) had significantly higher carcass and lean meat percentages (55.20 and 44.05%, respectively) as compared to those of F1 (Brahman x lai Sind) (52.52 and 43.46%) and lai Sind (48.93 and 42.34%).
Keywords: Carcass, cattle, fattening, feed conversion rate (FCR), F1 (Brahman x lai Sind);
F1 (Charolais x lai Sind), lai Sind; live weight gain (LWG), male calves.
1. §ÆT VÊN §Ò
§¾k L¾k lμ ®Þa ph−¬ng cã nhiÒu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß thÞt hμng hãa
®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng t¹i chç vμ cung cÊp thÞt bß chÊt l−îng cao cho thÞ tr−êng c¸c thμnh phè trong vïng. Tæng ®μn bß n¨m 2008 cña §¾k L¾k 230.000 con víi s¶n l−îng thÞt h¬i xuÊt chuång kho¶ng 17.697 tÊn. C¸c lo¹i c©y trång nh− lóa, ng«, mÝa ®−êng, ®Ëu, l¹c, b«ng v¶i còng lμ nguån thøc ¨n cung cÊp
®¹m vμ n¨ng l−îng. Trong nhiÒu n¨m qua
c¸c thö nghiÖm lai t¹o bß thÞt chÊt l−îng cao
®· ®−îc ®Þa ph−¬ng chó träng ®Æc biÖt. §μn bß lai cña tØnh kh«ng ngõng t¨ng cao, chiÕm tû lÖ 25% trong tæng ®μn bß hiÖn cã t¹i ®Þa ph−¬ng. Víi môc ®Ých ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vμ cho thÞt cña c¸c nhãm bß lai lai Sind, F1 (Brahman x lai Sind) vμ F1 (Charolais x lai Sind) nu«i t¹i §¨k L¨k, chóng t«i tiÕn hμnh
®Ò tμi “Nghiªn cøu kh¶ n¨ng t¨ng träng vμ cho thÞt cña bß lai Sind, F1 (Brahman x lai Sind) vμ F1 (Charolais x lai Sind) nu«i vç bÐo t¹i §¾k L¾k”.
2. VËT LIÖU Vμ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU
VËt liÖu nghiªn cøu lμ bß ®ùc lai thuéc c¸c nhãm lai Sind, F1 (Brahman x lai Sind) vμ F1 (Charolais x lai Sind).
ThÝ nghiÖm ®−îc thùc hiÖn trªn 15 bß ®ùc lai 21 th¸ng tuæi thuéc 3 nhãm bß nãi trªn, mçi nhãm 5 con, bè trÝ theo ph−¬ng ph¸p khèi ngÈu nhiªn (CRD), ®−îc nu«i nhèt riªng theo tõng c¸ thÓ. Bß thÝ nghiÖm cã tr¹ng th¸i sinh lý b×nh th−êng, khèi l−îng trong cïng nhãm kh«ng chªnh lÖch qu¸ 30 kg, ®−îc tÈy s¸n l¸
gan b»ng thuèc Fasinex (Thôy Sü) sau ®ã
®−îc nu«i lμm quen víi thøc ¨n míi vμ ph−¬ng thøc nu«i trong vßng 15 ngμy.
Thøc ¨n (T¡) cho bß thÝ nghiÖm bao gåm rØ mËt, h¹t b«ng, bét ng«, bét s¾n, cá voi cã thμnh phÇn dinh d−ìng nh− trong b¶ng 1 vμ b¶ng 2. C¸c lo¹i thøc ¨n tinh vμ urª ®−îc phèi hîp theo tû lÖ ë b¶ng 2. Thøc ¨n th« xanh lμ cá voi 45 ngμy cho ¨n theo tû lÖ T¡ tinh/T¡
th« xanh tÝnh theo vËt chÊt kh« (VCK) 60/30.
Trong thêi gian nu«i thÝ nghiÖm bß ®−îc cho
¨n thøc ¨n 2 lÇn trong ngμy vμo lóc 8 giê s¸ng vμ 3 giê chiÒu, n−íc uèng tù do.
Thêi gian nu«i vç bÐo lμ 3 th¸ng (90 ngμy). C¸ch 1 th¸ng c©n bß mét lÇn vμo s¸ng sím khi ch−a cho ¨n, c©n b»ng c©n ®iªn tö Rud Weight, ®é chÝnh x¸c (0,01). Thøc ¨n cho ¨n vμ thøc ¨n thõa ®−îc theo dâi hμng ngμy.
§Þa ®iÓm nghiªn cøu vç bÐo bß t¹i tr¹i ch¨n nu«i cña C«ng ty 719, x· Ea Kly, huyÖn Kr«ng P¨k, tØnh §¾k L¾k. Thêi gian thùc hiÖn tõ 15/5/2007 – 15/8/2007.
KÕt thóc nu«i bÐo, bß ®−îc mæ kh¶o s¸t, mçi l« 5 con. Theo dâi c¸c chØ tiªu khèi l−îng giÕt mæ, tû lÖ thÞt xÎ, tû lÖ thÞt tinh. LÊy mÉu c¬ th¨n ph©n tÝch c¸c thμnh phÇn: n−íc, protein, lipit, vËt chÊt kh«, kho¸ng tæng sè t¹i Phßng thÝ nghiÖm Sinh häc vËt nu«i, Khoa Ch¨n nu«i Thó y, Tr−êng §¹i häc T©y Nguyªn.
C¸c sè liÖu thu ®−îc vÒ t¨ng träng, l−îng thøc ¨n ¨n vμo, thμnh phÇn th©n thÞt xÎ, thμnh phÇn hãa häc c¬ th¨n ®−îc xö lý ANOVA mét nh©n tè b»ng ch−¬ng tr×nh MINITAB 14.
B¶ng 1. Thμnh phÇn hãa häc cña thøc ¨n thÝ nghiÖm (%)
TĂ VCK
tổng số Protein
tổng số Mỡ
tổng số Xơ
tổng số NDF ADF Khoáng tổng số ME Bột ngô 87,70 9,12 5,70 2,5 4,75 1,6 4,83 2993
Bột sắn 89,10 3,27 2,67 4,57 4,12 2,45 1,41 2902
Rỉ mật 70,5 2,6 0,38 - - - 7,89 2507
Hạt bông 89,80 22,17 18,21 24,95 48,26 39,18 4,44 2375 Cỏ voi 14,38 9,75 1,08 30,43 69,14 40,35 7,43 2078
Ghi chú: DM: Chất khô; CP: Protein thô
B¶ng 2. Thμnh phÇn thøc ¨n tinh vç bÐo (% chÊt kh«)
Loại thức ăn Tỷ lệ phối trộn (%)
Bột sắn 21
Bột ngô 20
Rỉ mật đường 27
Hạt bông 30
Urê 2 Tỷ lệ chất khô (%) 83,30
Protein thô (%) 17,04
Năng lượng (MJ) 2380
3. KÕT QU¶ Vμ TH¶O LUËN
3.1. T¨ng khèi l−îng vμ c−êng ®é sinh tr−ëng cña bß lai h−íng thÞt vç bÐo
Khèi l−îng b¾t ®Çu thÝ nghiÖm cña bß lai Sind (235,00 kg) lμ sai kh¸c cã ý nghÜa thèng kª so víi F1 (Brahman x lai Sind) vμ F1 (Charolais x lai Sind). Khèi l−îng b¾t ®Çu thÝ nghiÖm cña F1 (Brahman x lai Sind) (267,20 kg) so víi F1 (Charolais x lai Sind) (274,20 kg) kh«ng cã sù sai kh¸c (P>0,05).
Khèi l−îng kÕt thóc thÝ nghiÖm cã sù sai kh¸c thèng kª (P< 0,05) gi÷a 3 nhãm bß.
Khèi l−îng bß F1 (Brahman x lai Sind) v−ît Lai Sind 115,02%; bß F1 (Charolais x lai Sind) v−ît lai Sind 121,27%; bß F1 (Charolais x lai Sind) v−ît F1 (Brahman x lai Sind) 105,44% (B¶ng 3).
Nh×n chung bß thÝ nghiÖm ë c¸c l« cã xu h−íng ®¹t t¨ng träng cao nhÊt ë th¸ng nu«i vç bÐo thø nhÊt sau ®ã t¨ng träng cã xu h−íng gi¶m dÇn. T¨ng träng trung b×nh hμng ngμy trong th¸ng thø nhÊt cña c¸c l«
t−¬ng øng lμ: 746,70; 886,70 vμ 1.106,70 g/con/ngμy; th¸ng tiÕp theo t−¬ng øng lμ:
700,00; 820,00 vμ 986,70 g/con/ngμy vμ th¸ng cuèi cïng t−¬ng øng lμ: 526,70; 666,70 vμ 660,00 g/con/ngμy. T¨ng träng trung b×nh hμng ngμy trong thêi gian thÝ nghiÖm cao nhÊt thuéc vÒ nhãm bß F1 (Charolais x lai Sind), tiÕp ®ã lμ nhãm F1 (Brahman x lai Sind) vμ thÊp nhÊt lμ nhãm bß lai Sind.
Chªnh lÖch vÒ t¨ng träng trung b×nh hμng ngμy cña c¸c nhãm bß trong thÝ nghiÖm sai kh¸c cã ý nghÜa thèng kª (P<0,05).
Nh×n chung kÕt qu¶ thu ®−îc vÒ t¨ng träng trung b×nh hμng ngμy trong thÝ nghiÖm nμy cao h¬n nghiªn cøu cña mét sè t¸c gi¶ trong n−íc tr−íc ®©y. Theo Lª ViÕt Ly vμ cs. (1985), bß lai F1 Charolais, F1 Simmental, F1 Red Sindhy ®−îc nu«i ch¨n th¶ kÕt hîp bæ sung 10 kg cá c¾t vμ 0,7 kg MUB cho t¨ng träng t−¬ng øng 556 g/con/ngμy; 520 g/con/ngμy vμ 368 g/con/ngμy.
B¶ng 3. Khèi l−îng vμ t¨ng träng ë c¸c l« thÝ nghiÖm (X± SE)
Chỉ tiêu theo dõi Lai Sind F1 (Brah x lai Sind) F1 (Char x lai Sind)
Tuổi bắt đầu thí nghiệm 21 21 21
KL bắt đầu TN (kg) 235,00a ± 2,88 267,20b ± 4,47 274,20b ± 4,27 KL tháng thứ nhất (kg) 257,40a ± 3,52 293,80b ± 4,25 307,40c ± 3,96 Tăng trọng TB tháng thứ nhất (g/con/ngày) 746,70a ± 65,50 886,70b ± 47,80 1106,70c ± 28,70 KL tháng thứ 2 (kg) 278,40a ± 2,79 318,40b ± 4,99 337,00c ± 4,93 Tăng trọng TB tháng thứ 2 theo (g/con/ngày) 700,00a ± 66,70 820,00b ± 37,40 986,70b ± 67,20 Tuổi kết thúc thí nghiệm (tháng) 24 24 24 KL kết thúc (kg) 294,20a ± 3,20 338,40b ± 5,57 356,80c ± 4,35 Tăng trọng TB trong tháng thứ 3 (g/con/ngày) 526,70a ± 40,00 666,70b ± 42,50 660,00a ± 45,20 Tăng trọng TB trong 3 tháng thí nghiệm
(g/con/ngày) 657,78a ± 9,56 791,10b ± 19,10 917,78c ± 9,03 Ghi chú: Trong cùng hàng các số mũ có chữ cái khác nhau thì sai khác ý nghĩa thống kê (P<0,05)
Trong ®iÒu kiÖn bæ sung thøc ¨n r¬m ñ urª 4% vμ b¸nh MUB cã hμm l−îng bét c¸
20%, bª lai h−íng thÞt ®¹t t¨ng träng 402 - 429 g/con/ngμy. Vò V¨n Néi vμ cs., (1995) sö dông r¬m ñ urª 4%, 2 kg rØ mËt vμ 2 kg h¹t b«ng vç bÐo bß F1 Shahiwal ®¹t t¨ng träng 568,88 g/con/ngμy, lóc nμy con lai F1 Sahiwal ®¹t ®−îc khèi l−îng 228 kg lóc 21 th¸ng tuæi vμ cã kh¶ n¨ng xuÊt chuång lóc 24 th¸ng tuæi.
NguyÔn V¨n Th−ëng, vμ cs., (1995) nghiªn cøu vç bÐo bß F1 h−íng thÞt lóc 24 - 27 th¸ng tuæi cho t¨ng träng tõ 444 - 611 g/con/ngμy.
NguyÔn TuÊn Hïng (2005) sö dông thøc ¨n hçn hîp vç bÐo bß lai Sind cho t¨ng träng 561,3 g/con/ngμy. KÕt qu¶ trong thÝ nghiÖm t−¬ng ®−¬ng víi thÝ nghiÖm cña Vò ChÝ C−¬ng vμ cs., (2007) sö dông phô phÈm n«ng nghiÖp vç bÐo bß F1 Brahman lóc 18 th¸ng tuæi cho t¨ng träng 732 - 845 g/con/ngμy vμ vç bÐo bß lai Sind ®¹t 583 - 839 g/con/ngμy.
KÕt qu¶ thu ®−îc trong nghiªn cøu nμy thÊp h¬n so víi nghiªn cøu cña NguyÔn Quèc §¹t vμ cs. (2008): vç bÐo bß lai Sind, Brahman vμ Drought Master cho t¨ng träng t−¬ng øng 0,952; 1,183 vμ 1,552 kg/con/ngμy.
3.2. HiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n cña bß vç bÐo
L−îng chÊt kh« ¨n vμo cña bß lai Sind, F1 (Brahman x lai Sind) vμ F1 (Charolais x lai Sind) t−¬ng øng 6,69; 6,81 vμ 7,21
kg/con/ngμy, sai kh¸c cã ý nghÜa thèng kª (P<0,05). L−îng chÊt kh« ¨n vμo cña bß thÝ nghiÖm kh¸ cao, do vËy bß còng ®¹t ®−îc møc t¨ng träng hμng ngμy kh¸ cao. Tuy nhiªn, møc chÊt kh« ¨n vμo so víi khèi l−îng vÉn cßn h¬i thÊp. Cã thÓ do ch−a cã c¸c chÊt phô gia, nªn khÈu phÇn ch−a thËt hÊp dÉn bß ¨n ®−îc nhiÒu h¬n.
Tiªu tèn thøc ¨n cña bß lai Sind, F1 (Brahman x lai Sind) vμ F1 (Charolais x lai Sind) t−¬ng øng 9,48; 8,04 vμ 7,33 kg chÊt kh«/kg t¨ng träng, gi÷a c¸c nhãm bß lai h−íng thÞt kh¸c nhau cã tiªu tèn thøc ¨n kh¸c nhau, sai kh¸c cã ý nghÜa thèng kª (P<0,05). Tiªu tèn thøc ¨n cña bß vç bÐo n»m trong giíi h¹n tiªu chuÈn cña ARC (1984);
NRC, (2002) tiªu tèn thøc ¨n cña bß thÞt 7,1 - 10,42 kg chÊt kh«. Theo Perry (1990), tiªu tèn thøc ¨n cña bß thÞt n»m trong kho¶ng 7,1 - 8,8 kg chÊt kh«/kg t¨ng träng.
HiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n cña bß F1 (Charolais x lai Sind) lμ cao nhÊt, sau ®ã lμ F1 (Brahman x lai Sind) vμ thÊp nhÊt lμ lai Sind (t−¬ng øng lμ 14,78; 13,44 vμ 11,37 g t¨ng träng/ MJ n¨ng l−îng trao ®æi). Sai kh¸c gi÷a c¸c nhãm bß lμ cã ý nghÜa thèng kª (P<0,05). C¸c kÕt qu¶ nμy t−¬ng ®−¬ng víi hiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n theo tiªu chuÈn NRC (1984) lμ 11,45 - 12,58 g t¨ng träng/MJ n¨ng l−îng trao ®æi.
657.78 526.7
746.7 700 791.1
666.7 820
886.7 917.78
660 986.7
1106
0 200 400 600 800 1000 1200
Tháng 1 Tháng 2 Tháng 3 Trung bình
Tăng trọng (g/con/ngày)
Lai sind F1(Brah x LS) F1(Char x LS)
H×nh 1. T¨ng träng cña bß lai h−íng thÞt nu«i vç bÐo lóc 21 - 24 th¸ng tuæi
B¶ng 4. L−îng thøc ¨n ¨n vμo vμ hiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n (X± SE)
Chỉ tiêu Lai Sind F1(Brah x LS) F1 (Char x LS) Chất khô ăn vào (kg/con/ngày) 6,69a± 0,02 6,81b ± 0,02 7,21c ± 0,02 Chất khô ăn vào (% khối lượng) 2,53a ± 0,32 2,26b ± 0,26 2,29c ± 0,01 Tiêu tốn thức ăn (kgCK/kg tăng trọng) 9,48a ± 0,01 8,04b ± 0,01 7,33c ± 0,02 HQSDTĂ (g tăng trọng/MJ ME) 11,37a ± 0,06 13,44b ± 0,07 14,78c ± 0,07
Ghi chú: HQSDTA: Hiệu quả sử dụng thức ăn; Trong cùng hàng các số mũ có chữ cái khác nhau thì sai khác thống kê (P<0,05).
B¶ng 5. Thμnh phÇn th©n thÞt cña bß lai h−íng thÞt (X± SE)
Chỉ tiêu theo dõi Lai Sind (n=5)
F1 (Brah x LS) (n=5)
F1 (Char x LS) (n=5) Khối lượng thịt hơi (kg) 294,20a ± 3,20 338,60b ± 5,62 356,80c ± 4,35 Khối lượng thịt xẻ (kg) 144,00 ± 2,98 177,80 ± 3,97 197,00 ± 3,03 Tỷ lệ thịt xẻ (%) 48,93a ± 0,50 52,52b ± 0,90 55,20c ± 0,93 Khối lượng thịt tinh (kg) 124,60 ± 2,44 147,00 ± 1,22 157,20 2,78±
Tỷ lệ thịt tinh (%) 42,34a ± 0,46 43,46b ± 0,73 44,05b ± 0,38 Khối lượng xương (kg) 30,80a ± 0,86 35,60b ± 0,89 39,80c ± 0,66 Tỷ lệ xương (%) 10,48a ± 0,348 10,52a ± 0,27 11,16a ± 0,17
Ghi chú: Trong cùng hàng các số mũ có chữ cái khác nhau thì sai khác ý nghĩa thống kê (P<0,05).
3.3. Kh¶ n¨ng cho thÞt cña bß lai h−íng thÞt nu«i vç bÐo
Khèi l−îng trung b×nh cña bß lai Sind khi mæ kh¶o s¸t ®¹t 294,20 kg, bß F1 (Brahman x lai Sind) 338,60 kg vμ bß F1 (Charolais x lai Sind) 356,80 kg (B¶ng 5). C¶
ba nhãm bß ®Òu cã tû lÖ thÞt xÎ cao t−¬ng øng 48,93%; 52,52% vμ 55,20%. Bß F1 (Brahman x lai Sind), cã tû lÖ thÞt xÎ cao h¬n lai Sind 107,34% víi (P<0,05), F1 (Charolais x lai Sind) v−ît lai Sind 112,81%, sai kh¸c cã ý nghÜa thèng kª (P<0,05). Bß F1 (Charolais x lai Sind) cã tû lÖ thÞt xÎ cao h¬n bß F1 (Brahman x lai Sind) 105,10%, sai kh¸c cã ý nghÜa thèng kª (P<0,05).
Tû lÖ thÞt tinh cña bß lai Sind, F1 (Brahman x lai Sind) vμ F1 (Charolais x lai Sind) t−¬ng øng 42,34%; 43,46%; 44,05%
(B¶ng 5). Tû lÖ thÞt tinh cña bß sau khi vç bÐo ®¹t kh¸ cao. Bß F1 (Brahman x lai Sind) cã tû lÖ thÞt tinh cao h¬n bß lai Sind
102,65%, sai kh¸c kh«ng ®ñ tin cËy (P>0,05);
F1 (Charolais x lai Sind) cã tû lÖ thÞt tinh cao h¬n bß Lai Sind t−¬ng øng 104,04%, sai kh¸c cã ý nghÜa thèng kª (P<0,05). Tû lÖ thÞt tinh cña bß F1 (Charolais x lai Sind) cao h¬n so víi bß F1 (Brahman x lai Sind) 101,36%, sai kh¸c kh«ng ®ñ ®é tin cËy (P>0,05).
Ph¹m V¨n QuyÕn (2001) cho biÕt, tû lÖ thÞt xÎ ë bß F1 Charolais, F1 Hereford, F1 Simental vμ lai Sind t−¬ng øng 56,32%;
54,74%, 48,33% vμ 44,62%. T¸c gi¶ còng cã nhËn xÐt bß lai Charolais cã khèi l−îng giÕt mæ lín h¬n vμ tû lÖ thÞt xÎ ®¹t cao nhÊt so víi c¸c nhãm bß lai trong cïng ®iÒu kiÖn nu«i d−ìng.
Lª ViÕt Ly vμ cs. (1995) nghiªn cøu trªn F1 Red Sindhi, F1 Charolais, F1 Santa Gertrudis trªn nÒn bß c¸i F1 Hμ - Ên cho thÊy, tû lÖ thÞt xÎ t−¬ng øng 49,8%; 47,1%; 47,2%. Tû lÖ thÞt tinh ®¹t t−¬ng øng 39,8%; 35,8% 36,7%.
T¸c gi¶ còng kÕt luËn ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng
s¶n xuÊt thÞt nªn h−íng lai t¹o víi Bos Taurus t¹o F1 nu«i thÞt v× khi n©ng tû lÖ Bos indicus dï bæ sung thøc ¨n, t¨ng vÒ khèi l−îng nh−ng tû lÖ thÞt tinh kh«ng t¨ng. Muèn ph¸t huy hiÖu qu¶ cña con lai h−íng thÞt, c¸c t¸c gi¶ khuyÕn c¸o cÇn nu«i d−ìng con lai b»ng thøc ¨n cã dinh d−ìng cao nh»m ®¹t t¨ng träng trªn 600 g/ngμy. NguyÔn V¨n Th−ëng vμ cs. (1995) mæ kh¶o s¸t bß lai Sind nu«i vç bÐo F1 Zebu, F1 Brown Swiss, F1 Charolais, F1 Santa gertrudis cho thÊy tû lÖ thÞt xÎ t−¬ng øng 46,8%; 48,8%;
53,4% vμ 53,4%. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i vÒ tû lÖ thÞt xÎ, tû lÖ thÞt tinh ®¹t cao
h¬n so víi c¸c nghiªn cøu trªn do bß ®−îc nu«i tèt ngay tõ ®Çu vμ ®−îc vç bÐo b»ng thøc ¨n giμu protein vμ n¨ng l−îng, khèi l−îng giÕt mæ cao h¬n.
NguyÔn Quèc §¹t vμ cs. (2008) cho biÕt, tû lÖ thÞt xÎ cña bß lai Sind, Brahman, Drought Master t−¬ng øng 53,2%; 54,76% vμ 58,12%. Tû lÖ thÞt tinh ®¹t t−¬ng øng 40,39%; 42,31% vμ 45,49% cao h¬n so víi kÕt qu¶ thu ®−îc trong nghiªn cøu cña chóng t«i. Cã lÏ nh÷ng sù kh¸c biÖt vÒ yÕu tè gièng, khèi l−îng giÕt mæ, chÕ ®é vç bÐo lμ nguyªn nh©n cña nh÷ng kh¸c biÖt nμy.
B¶ng 6. Thμnh phÇn hãa häc thÞt cña c¸c nhãm bß lai (Mean ± SE)
Chỉ tiêu Lai Sind (n=5)
F1(Brah x LS) (n=5)
F1(Char x LS) (n=5) Vật chất khô (%) 25,03a±0,46 24,82a±0,26 24,32a±0,21 Nước (%) 74,97a±0,42 75,18a±0,26 75,66a±0,21 Protein thô (%) 20,58a±0,17 20,10a±0,12 20,47a±0,20 Lipit (%) 3,60a±2,61 4,32a±0,24 5,44b±0,28 Khoáng tổng số (%) 1,69a±0,09 1,69a±0,56 1,96a±0,20
Ghi chú: Trong cùng hàng các số mũ có chữ cái khác nhau thì sai khác ý nghĩa thống kê (P<0,05).
B¶ng 7. HiÖu qu¶ kinh tÕ nu«i vç bÐo bß lai h−íng thÞt
Chỉ tiêu Lai Sind F1 (Brah x LS) F1 (Char x LS)
Giá thức ăn tinh(đồng/kg) 2.767,04 2.767,04 2.767,04
Giá cỏ voi (đồng/kg) 300 300 300
Giá mua bò (đồng/kg) 28.000 29.000 29.000
Giá bán bò (đồng/kg) 30.000 30.000 30.000
Phần chi
Mua bò (đồng) 6.580.000 7.748.800 7.951.800
Mua thức ăn (đồng) 1.665.057,17 1.672.642,80 1.784.075,90 Tổng chi phí (đồng) 8.245.057,17 9.421.442,80 9.735.875,90
Phần thu
Tổng thu 8.826.000 10.158.000 10.704.000 Tổng thu - Tổng chi 580.943 736.557 968.124
Tiền lãi/con/tháng (đồng) 193.684 245.519 332.708
3.4. Thμnh phÇn hãa häc cña thÞt bß lai h−íng thÞt
B¶ng 6 cho thÊy tû lÖ n−íc ë bß lai Sind 74,97%; F1 (Brahman x lai Sind) 75,18% vμ F1 (Charolais x lai Sind) 75,66%. Hμm l−îng vËt chÊt kh« cña thÞt F1 (Charolais x lai Sind) 24,32%; F1 (Brahman x lai Sind) 24,82% vμ lai Sind 25,03%. Sù sù sai kh¸c vÒ hμm l−îng vËt chÊt kh« trong thÞt th¨n gi÷a c¸c nhãm bß lai kh«ng râ rμng (P>0,05).
Hμm l−îng protein gi÷a c¸c c«ng thøc lai biÕn ®éng tõ 20,10 - 20,58%, kh«ng cã sù sai kh¸c gi÷a c¸c nhãm bß lai (P>0,05). Hμm l−îng lipit ë lai Sind; F1 (Brahman x lai Sind) vμ F1 (Charolais x lai Sind) t−¬ng øng 3,60; 4,32 vμ 5,44%. Hμm l−îng lipit trong c¬
dμi l−ng cña bß F1 (Charolais x lai Sind) cao h¬n bß F1 (Brahman x lai Sind) vμ lai Sind, sai kh¸c cã ý nghÜa thèng kª (P<0,05). Hμm l−îng lipit trong c¬ th¨n ë bß F1 (Charolais x lai Sind) cao do ®· thõa h−ëng ®−îc tÝnh tr¹ng giμu v©n mì (Marbling) trong th©n thÞt cña gièng ®ùc chuyªn dông Charolais.
HÖ sè di truyÒn ®iÓm v©n mì kh¸ cao 0,38 - 0,49.
Ph¹m V¨n QuyÕn (2001) cho biÕt, thÞt bß F1 Charolais, F1 Hereford, F1 Simental vμ F1 Red Sindhi, cã tû lÖ n−íc 72,21 - 78,10%;
protein 20,0 - 20,35% vμ tû lÖ lipit 0,70 - 0,85%. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña Vò V¨n Néi, (1994) cho thÊy, thÞt bß lai h−íng thÞt cã tû lÖ n−íc 76,25 - 78,83%, vËt chÊt kh« 21,13 - 23,75%, tû lÖ lipit 0,90 - 1,23%. Tû lÖ n−íc, protein cña bß thÝ nghiÖm t−¬ng ®−¬ng víi nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ trªn, song hμm l−îng lipit cao h¬n do bß trong thÝ nghiÖm
®−îc nu«i vç bÐo gÇn 3 th¸ng tr−íc khi giÕt mæ.
3.5. S¬ bé tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ vç bÐo bß
HiÖu qu¶ kinh tÕ trong thÝ nghiÖm nμy chØ dùa trªn c¬ së gi¸ thøc ¨n, gi¸ mua vμ b¸n bß t¹i thêi ®iÓm b¾t ®Çu vμ kÕt thóc vç
bÐo, kh«ng ®Ò cËp tíi c¸c chi phÝ kh¸c. KÕt qu¶ s¬ bé tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ ®−îc tr×nh bμy ë b¶ng 7.
HiÖu qu¶ nu«i vç bÐo bß ®−îc tÝnh theo gi¸ c¶ thÞ tr−êng t¹i thêi ®iÓm nu«i vç bÐo.
HiÖu qu¶ ®−îc tÝnh to¸n c¨n cø vμo gi¸ mua, b¸n bß vμ gi¸ thøc ¨n t¹i thêi ®iÓm b¾t ®Çu vμ kÕt thóc thÝ nghiÖm. KÕt qu¶ tr×nh bμy ë b¶ng 5 cho thÊy, nu«i vç bÐo bß F1 (Brahman x lai Sind) vμ F1 (Charolais x lai Sind) cã chi phÝ t¨ng thªm so víi bß lai Sind nu«i vç bÐo tõ 114,27 - 118,08%. Sau 3 th¸ng nu«i vç bÐo thu l·i 580.943 ®ång ë bß lai Sind; 736.557
®ång ë bß F1 (Brahman x lai Sind) vμ 968.124
®ång ë bß F1 (Charolais x lai Sind). Vç bÐo bß lai h−íng thÞt cho thu nhËp t¨ng cao h¬n nu«i vç bÐo bß lai Sind tõ 115,09 - 121,28%. Nu«i vç bÐo bß lai h−íng thÞt t¨ng khèi l−îng bß b¸n thÞt, ®−a l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho ng−êi ch¨n nu«i. Vò ChÝ C−¬ng vμ cs. (2007) cho biÕt, vç bÐo bß lai Sind trong 3 th¸ng thu l·i tõ 574.395 - 1.097.145 ®ång/con.
4. KÕT LUËN Vμ §Ò NGHÞ 4.1. KÕt luËn
Nu«i vç bÐo bß lai h−íng thÞt lóc 21 th¸ng tuæi trong thêi gian 3 th¸ng ®· n©ng cao n¨ng suÊt vμ chÊt l−îng thÞt bß. Bß F1 (Charolais x lai Sind), F1 (Brahman x lai Sind) cho t¨ng träng t−¬ng øng 917,78;
791,10 vμ 657,78 g/con/ngμy.
L−îng chÊt kh« thu nhËn kh¸ cao 6,69 - 7,21 kg/con/ngμy, tiªu tèn thøc ¨n cho cho mét kg t¨ng träng kho¶ng 7,33 - 9,48 kg chÊt kh« thøc ¨n. HiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n cña bß F1 (Charolais x lai Sind) 14,78 g t¨ng träng/MJ ME ®¹t cao nhÊt so víi bß F1 (Brahman x lai Sind) 13,44 g vμ lai Sind 11,37 g t¨ng träng/MJ ME.
Tû lÖ thÞt xÎ ë bß F1 (Charolais x Lai Sind), F1 (Brahman x lai Sind) ®¹t 55,20;
52,52% cao h¬n bß lai Sind (48,93%), tû lÖ thÞt tinh ®¹t tõ 42,34 - 44,05%.
4.2. §Ò nghÞ
S¶n xuÊt thö nghiÖm bß lai h−íng thÞt nu«i vç bÐo b»ng thøc ¨n s½n cã t¹i ®Þa ph−¬ng ®Ó cung cÊp thÞt bß chÊt l−îng cao cho thÞ tr−êng thay thÕ thÞt bß nhËp khÈu.
TμI LIÖU THAM KH¶O
AFRC, (1993) Energy and Protein Requirements for Ruminant. University Press, Cambridge.
Côc Ch¨n nu«i (2006). B¸o c¸o tæng kÕt ch¨n nu«i giai ®o¹n 2001 - 2005 vμ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ch¨n nu«i thêi kú 2006 - 2015.
Vò ChÝ C−¬ng, Ph¹m Kim C−¬ng, Ph¹m ThÕ HuÖ vμ Ph¹m Hïng C−êng, (2007). ¶nh h−ëng cña nguån x¬ kh¸c nhau trong khÈu phÇn vç bÐo ®Õn t¨ng träng, hiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n cña bß Lai Sind t¹i
§¨k L¨k. T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Ch¨n nu«i. sè 4. ViÖn Ch¨n nu«i - Bé N«ng nghiÖp vμ PTNT. Th¸ng2/2007.
NguyÔn Quèc §¹t, NguyÔn Thanh B×nh,
§inh V¨n TuyÒn, (2008). Kh¶ n¨ng t¨ng träng vμ cho thÞt cña bß Lai Sind, Brahman vμ Drought Master thuÇn nu«i vç bÐo t¹i TP. Hå ChÝ Minh. T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Ch¨n nu«i. ViÖn Ch¨n nu«i - Bé NNPTNT. Sè 15. Th¸ng 12/2008.
Trang 32 – 39.
NguyÔn TuÊn Hïng, (2005). Kh¶o s¸t ch¨n nu«i bß n«ng hé vμ nghiªn cøu mét sè gi¶i
ph¸p kü thuËt vç bÐo bß lai Sind ë huyÖn M’§r¨k, tØnh §¨k L¨k. LuËn ¸n TiÕn sü N«ng nghiÖp. 2005.
Lª ViÕt Ly, Vò V¨n Néi, (1995). KÕt qu¶ nu«i bß lai h−íng thÞt. Nu«i bß thÞt vμ nh÷ng kÕt qu¶ b−íc ®Çu ë ViÖt Nam. NXB. N«ng nghiÖp, Hμ Néi 1995. Trang 54- 61.
Vò V¨n Néi vμ céng sù, (1995). Nu«i bª lai h−íng thÞt víi thøc ¨n bæ sung lμ nguån phô phÈm n«ng nghiÖp t¹i miÒn Trung.
Nu«i bß thÞt vμ nh÷ng kÕt qu¶ b−íc ®Çu ë ViÖt Nam, NXB. N«ng nghiÖp, Hμ Néi, tr.
71 – 73.
NRC, (2002). The nutrient requirenments of beef cattle. Washington DC. USA
Perry, T. W, (1990). Dietary nutrient allowance for beef cattle. Feedstuffs – Reference issue, 62, 31: 46 – 56.
Ph¹m V¨n QuyÕn, (2001) Kh¶o s¸t kh¶ n¨ng sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña mét sè nhãm bß lai h−íng thÞt t¹i trung t©m nghiªn cøu thùc nghiÖm ch¨n nu«i S«ng BÐ. LuËn v¨n Th¹c sü khoa häc N«ng nghiÖp. 2001.
NguyÔn V¨n Th−ëng, Lª ViÕt Ly, Vò V¨n Néi, NguyÔn Quèc §¹t, NguyÔn V¨n Niªm, Hå Kh¾c O¸nh, Ph¹m Kim C−¬ng, V¨n Phó Bé vμ CTV, (1995). KÕt qu¶
nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p kü thuËt nh»m t¨ng nhanh n¨ng suÊt thÞt cña ®μn bß n−íc ta. Nu«i bß thÞt vμ nh÷ng kÕt qu¶
b−íc ®Çu ë ViÖt Nam. NXB. N«ng nghiÖp, Hμ Néi 1995, trang 45 - 53.
