Nghien Cuv Reseach
MOT s o TIEN D E C H O VIEC
THANH LAP KHU IflNH TE TV DO 6 VIET NAM
Th.s. Dang Phuong Hoa Vien Kinh te Ciiinh tri The gioi
O c d c nuoc chau A, viec thdnh lap cdc Khu kinh te ta do Id mot trong nhung bade di quan trong de hadng den ta do hod nen kinh te vd Id mot giai dogn quan trong trong viec lien ket vdo nen kinh te the gidi. Cdc nadc deu c d nhang chfnh sdch xdy dung c d c Khu kinh te t a do d a dqng.
Ddc biet id Idng gieng Trung Quoc, Hdn Quoc cua Viet Nam noi tieng vdi nhang Khu kinh te ta do rat thdnh c o n g . Mdc du ta ndm 1996 den thdng 12/2007, Viet Nam d d c d 110 khu c o n g nghiep - khu che xuat di vdo hogt dong , ke c d quy hogch c d c khu cong nghiep, Khu che xudt dago duyet thi co toi 168 khu voi tong dien tfch 32.400 hecto, tfnh den ndm 2010, Viet Nam se c d 243 khu c o n g nghiep, Khu che xudt vdi tong dien tfch id 56.507 hecta vd c d khu kinh te m d Chu Lai nhung nhijng khu ndy deu chaa phdi Id Khu kinh te ta do theo dung nghla cua nd trong boi cdnh todn cau hod vd hpi nhdp kinh te quoc te.
Den nay, c d c chfnh sdch lien quan den viec phdt trien khu kinh te m d Chu Lai ludn duoc cdi thien. Cung vdi doi mdi vd m d caa, c d c chfnh sdch cua Viet Nam ndi Chung ngdy c d n g dapc d i l u chinh theo nhung tieu chf chung cua khu vac vd quoc te, tqo thudn lai cho viec xdy dung v d phdt trien kinh t4 - xd hoi ciJa ddt nadc ndi chung vd cho Khu kinh te ta do ndi rieng.
Sir can thiet cua viec phat trien Khu kinh te tn dg trong'qua trinh hoi nhap kinh te ciia Viet Nam
H
ien nay, cac nuac dang phat trien chiem 2/3 tong so khu kinh tg tir do tren the gidi, trong do cac qu6c gia chau My La tinh do chiu anh hudng cua chau Au, dac biet la cua khu ngoai thuang My, mot so nuac tir dau thap nien 40 da xay dung khu kinh tg tu do, tich cue thue hien cac cong doan nhu gia cong, dong goi, kho bai, trung chuyen v.v.... Tuy nhien, rSt nhi^u nuac Trung Nam chau My den nhOng nam 50 mai lan lugt xay dung khu mau dich tu do va khu gia cong xuat khau, xay dung kho bai va khu bao thue, thu hut cac nha dau tu nuac ngoai vao khu virc. Kinh t6 cua khu vuc chau A khoi sac da day manh viec xay dung cac khu kinh tS tu do, do vay, khu vuc chau A da tap trung nhiSu khu kinh te tu do cua cac nuac dang phat trign nhit, dac biet la nam 1980 Trung Qu6c xay dung dac khu kinh tS, da co vai tro thue day va kich thich rat ldn viec xay dung khu kinh tk tu do a cac nude dang phat trien va cac nuoc xa hpi chii nghTa. & chau Phi, dSu nhung nam 60 thg ky XX, Angola da xay dung khu tu do qua canh, cho phep hang hoa ciia cac nuac lang giSng trao doi mien thue trong khu vuc nay. Giira nhung nam 70, cac nude nhu Mexico, Libiya, Tunisi v.v... da lan lugt xay dung khu gia cong xuSt khSu-^. Ci cac nuac xa hpi chti nghTa Dong Au, cac Dac khu kinh t8 cung dugc de xuong vao cu6i nhung nSm 1970 - dSu nhung nam 1980 khi nen kinh d cac nude do lam vao tinh trang khung hoang. Nhung muc tieu dugc dat ra hoi do la: thu htit tu ban nuoc ngoai, thu hiit ky thuat va cong nghe tien tien, phat trien san xuat xuat khau, ap dung cac phuang phap quan ly tien tien, dao tao can bg kinh doanh va quan ly. Mot s6 nuac da thong qua nhiJng dao luat ve Khu kinh t8 tu do: a Bungari co luat thanh lap nhiJng khu mien thue (1987), o Hungari, Rumani, Nam Tu cung co dao luat tuang tu.Dac biet la tir nam 1988, trudc su kien cac hgc gia Lien X6 trien khai rgng rai va thao luan soi noi van de khu kinh te tu do, chi trong thdi gian ngan nhan thtrc ciia hg ve khu kinh te tu do da CO nhilu thay d6i. Din nay, hSu hit cac nuac la mot phan cua mang luai kinh tl toan cSu, cac khu kinh tl tu do thi giai van phat huy vai tro cua minh, thi hien sire song va sire hap dan ciia minh. Dilu dac biet dugc chu y la, trong qua trinh thue tien phat
' BUI Tat Thjng, 2008. Bao cao chuyen 6h Danh gia cac khu kinh te cc Viet Nam
2 Tr4n H6ng Ky, 2008. Phat tnen khu cong nghiep, Khu chS xuat g§n vai hinh thanh, phat trien <36 thi cong nghiep: kinh nghi$m cua mot s6 nu'ac chau A va van dMng vao Viet Nam. Luan an Ti^n sy kinh t6, Vien Kinh te va Chinh tri Th6 gi6'i.
^ Coc Nguyen Du'ang, 2009. 10 van 6k ly luan va thu'c tiin lan v i cac Khu kinh te tLf do t h i giai (ban dich)
3 6 KINHTE C H A U A - T H A I BlNH DUONG S6 285 (10/ 2009)
trien ciia Ijch sir, khu kinh tl tu do thi giori khong ngimg co nhCrng xu thi phat trien mdi dang chii y, day chinh la xu the hoa hgp giira khu kinh tl tu do theo mo hinh thuang nghiep va khu kinh tl tu do theo mo hinh cong nghiep; xu the chuyen tir khu kinh te tu do don muc tieu sang khu kinh te tu do da muc tieu.
Tranh luan ve Igi the va bat Igi ciia Khu kinh te tu do van dang dien ra trong cac ly thuyet kinh te hgc. Cac nha kinh te dai dien cho ly thuyet tan co dien nhu Hamada ^974), Hamilton, Svensson (^1982), Wong ^1986), Miyagiwa (1986), Devereux, Chien ('1995), Spinanger (\9M) la nhirng ngudi dau tien de cap den nhirng nghien ciru ve Khu kinh te tu do nhu nhtmg bien phap dac biet. Cac dai dien cua ly thuyet tan co dien cho rang Khu kinh te tu do tao ra nhieu Igi ich cho mpt dat nude bdi:
- thu hilt dau tu true tiep nude ngoai - day manh viec lam
- nang cao xuat khau
- khuyen khich tao ra nhirng lien ket kinh te trong nude thong qua viec su dung cong nghe va nguyen lieu dja phuang.
Nhu'ng ngudi theo thuyet tang trudng mdi (Johansson, 1994) bo sung vao nhirng cdng bd ciia phai tan co dien va tap trung vao tac dong ben ngoai cd the cd cua Khu kinh te tu do den nen kinh te va den nude sd tai, nhu tac dong ve tri thirc, phat trien vdn con ngudi, anh hudng lan toa, v.v... Theo cac dieu kien ben ngoai nay, cdch tiep can tan co dien da dugc danh gia va bd sung vdi nhirng Igi ich tiem nang dugc tich tu tir Khu kinh te tu do.
Nghien ciru ctia Guang Wen Meng (2005), Eingereicht von Claus Knoth (2000), bao cao cua Quy hd trg canh tranh (2007) danh gia mot each chi tiet rang, khu kinh te tu do dugc dimg nhu mot cdng cu de thue hien cac nuic lieu kinh te, tham chi xa hdi va
chinh trj. Ndi chung, cac Khu kinh te tu do dIu cd nhirng muc tieu kinh te vi md gidng nhau, nhung cac muc tieu vT md thi hSu hit la khac nhau. Cac muc tieu ciing phat trien tir cac muc tieu kinh te vi md true tiep sang cac muc tieu vT md gian tilp, hoac nguge lai, cac muc tieu vi, vT md phat trien tir Khu kinh te tu do dua tren thuang mai sang cac Khu kinh te tu do tdng hgp va xuyen bien gidi, cu the Khu kinh te tu do tdng hgp va xuyen bien gidi cd da muc tieu va nhieu muc tieu vT md hon. Cac muc tieu vi md phat trien tir tao ra thuang mai, xuat khau, viec lam, ngoai te, den thu hilt vdn nude ngoai den thu hiit cdng nghe tien tien, dau tu va dao tao nhan luc, nhung nhirng muc tieu vT md phat trien tir thue day phat trien khu vuc den tien hanh cai each co cau va hgp tac va lien ket kinh te khu vuc.
Muc tieu cudi ciing cua cac Khu kinh te tu do la lien ket kinh te khu vuc.
Xet theo muc tieu va vai trd cua Khu kinh te tu do, ddi vdi nha dau tu, Khu kinh te tu do giam chi phi san xuat, nha dau tu dugc hudng nhirng uu dai d3c biet tir nhd nude va Igi ich tir cae cdng trinh ha tang ky thuat; nhieu dieu kien thuan Igi de nha dau tu thue hien muc tieu thu Igi nhuan tdi da, tang sire canh tranh cho san pham cua minh tren thi trudng. Dau tu vao Khu kinh te tu do la each thue nha dau tu tiep can vdi thj trudng cua nude chu nha va thi trudng khu vuc, tir dd phat trien chien luge lau dai. Ddi vdi nude thanh lap, phat trien Khu kinh te tu do de thu htit vdn dau tu nham phat trien theo quy hoach, md rdng hoat ddng ngoai thuang, tao co hdi viec lam, du nhap ky thuat cdng nghe tien tien, kinh nghiem quan ly cua cac cdng ty nude ngoai va thtr nghiem chinh sach mdi; lam cau ndi hdi nhap vdi kinh te the gidi, thue diy phat trien kinh te trong nude, phat huy tac dung lan toa ciia Khu kinh te tu do; tao ddng lire cho phat trien viing.
Helson C. Braga due ket rang, Khu kinh te tu do ndi chung la su bd tri hieu qua nhat^.
Xet theo quy luat phat trien chung cua nen kinh te the gidi, hien nay, hau het cac nude la mot phan ciia mang ludi kinh te toan eau. Quy luat vdn ed cua su phat trien kinh te the gidi gdm su md rgng lien tuc pham vi khdng gian cua cac hoat ddng kinh te, tien hanh mot ddng tu do toan cau ve hang hoa, cac yeu td san xuat va nhan luc va cting cd qua trinh nay bang each sir dung mdt co che chung - eo che thj trudng. Mdi nhin thi Khu kinh te tu do khac xa lien ket kinh te khu vuc tren the gidi. Thue ra, giiia chiing cung cd nhung quan he vdn ed chat che. Khu kinh te tu do la giai doan ban dau, ca ban va la mot phan cua lien ket kinh te khu vuc va se thue day su thue hien cudi ciing ctia nd. Tuang tu, lien ket kinh te khu vuc la hinh thirc phat trien va sire manh ddng luc tien trien tien bd hon cac Khu kinh te tu do. Su phat trien ctia cae Khu kinh te tu do ve sd lugng va ve mire lien ket se thiie day su phat trien tuong irng cua lien ket kinh te the gidi.
Va cudi ciing, xet theo xu the lan toa manh me cua cac Khu kinh te tu do the gidi, thi Khu kinh te tu do la budc di can thiet va giai doan ban dau ctia lien ket kinh te the gidi va viec xay dung mdt Khu kinh te tu do diing nghTa la can thiet d Viet Nam.
Tieu chi mot Khu kinh te tn do hien dai
• • • Khu kinh te tu do la mdt trong nhirng cdng cu de dat dugc nhirng muc tieu kinh te. Nhirng dieu kien tien quylt gdm dia diem tdt va co sd ha tang tdt, luc lugng lao ddng cd ky nang cao, mdt mdi trudng chinh sach thuan Igi cho xuat khau va mdi trudng kinh doanh tdt ed the hap dan cac nha dau tu^.
Nhirng Khu kinh tl tu do.
Helson C. Braga, 2002 Prospects For Free Zones Under FTAA. Inlegration in the Americas Conference - tnen vgng Khu l^ do duoi KTAA
llclsonC. Braga, 2002
S6 285 (I 0/ 2009) KINH Tt C H A U A • THAI BlNH DUONG 3 7
Nghien Cuv Research
trudc hit, la nhirng khu vuc cd cac cang bien qudc te, hoac rat gan cae cang bien qudc te. Ly do la hien nay, khoang hon 80% hang hoa budn ban qudc te deu phai van tai bang dudng bien, va cac co sd san xuat dat d gan cang bien se giam dugc chi phi van tai va thdi gian luu thdng, phat huy dugc Igi thi so sanh.
Ciing vdi cang bien qudc te la mdt he thdng dudng cao tdc hien dai tir cac khu cdng nghiep ra cang, sail bay qudc te.
Ngoai ra cdn can den mdt he thdng cung cap nang lugng, vien thdng, nude sach, mdi trudng sdng va ITnh vuc, giai tri, benh vien, trudng hgc, nha thd, v.v.
nghTa la mot he thdng co sd ha tang hien dai. Cdn cd the cd nhirng dac trung khac nhu gan nhirng thj trudng md ctra, d nhung qudc gia nhan luc cd ky nang cao, gan nhirng qudc gia tang trudng manh v.v...
Thu hai, mdt he thdng chinh trj dn dinh, mdt chinh phu cau thj, quyet tarn "ddi mdi; mot h$ thdng the che hanh'chinh, kinh te theo dung cac chuan muc qudc te cd tinh phd quat cho cac Khu kinh te tu do, gdm: hang rao bao hg bang khdng, thue xuat nhap khau bahg khdng, b3i bd hang rao phi thul.quan; miln thi thue nhap canh cho mpi khach du ljch, budn ban, kinh doanh; cho phep cu trii lau dai ddi vdi cac nha quan ly; mdi trudng sdng hip dan, cdc djch vu hoan hao nhu cham sdc sire khoe, trudng hgc qudc te; cho phep thue thi ehl dp tu quan ve hanh chinh; dam bao su doe lap cua ba quyln: lap phap, hanh phap va tu phap, nha nude Trung uong chi nam quyen thdng nhat quan ly vl an ninh qudc phdng, ddi ngoai, v.v...
nghTa la mtrc dp tu do cang ldn thi sire hap dan cang ldn.
Thiir ba, Khu kinh te ty do la nai md ctra ldn, cd sire thu hiit cac ngudn luc tir ben ngoai, cac ngudn luc nay khdng chi la vdn, cdng nghe, nhan lire, ma cdn la thdng tin, la dai quan sat the gidi ben ngoai, la nai true tiep tiep can vdi cac the che qudc te, cac td chiirc qudc te...
Thiir tu, la noi thir nghiem cac y tudng cai each. Mdt chinh sach mdi ban hanh, cd the thtr nghiem, rut ra bai hpc trudc tai cac Khu kinh te tu do, sau dd cd the nhan rdng ra ca nude".
Nhu vay, Khu kinh tl tir do hien dai se la mdt Khu kinh te tu do tdng hgp. Cac dieu kien iru dai ve thue d cac Khu kinh te ty do trudc day se dan dan bi xoa bd tuy theo mire do hdi nhap qudc te. Nhieu nghien etru cho thay cac nha dau tu nude ngoai khdng coi nhting uu dai thue la quan trpng hang dau'. Thue te xay ra d Nga thdi khung hoang 2008 cung la mot vi du cho viec cac nha dau tu tir xa den quan tam la su dn dinh ve chinh trj ciia nhirng nude tiep nhan dau tu, tinh trang chung ciia nen kinh te, thai do ddi xir ciia chinh phu va dan chiing ddi vdi sd hiru tu nhan, truyen thdng tdn trgng nhting hiep djnh va hiep udc qudc te".
Cho den nay, Viet Nam chua cd Khu kinh te tu do nhung da xuat hien nhirng tien de quan trgng cho sy hinh thanh va phat triln Khu kinh tl ty do.
Sir doi moi tif duy ve kinh te thi trirffng
Ve lu duy kinh le ihi truang, Viet Nam da co su doi mai qua nhieu buac. Buac I: Thira nhdn ca che thi truang nhung khong coi nen kinh le cua ta Id kinh te thi truang. Dai hdi VI
khang dinh: "thyc chat ctia co che mdi ve quan ly kinh te la co che ke hoach hda theo phuang thiic hach toan kinh doanh xa hdi chii nghTa, dimg nguyen tic tap trung dan chti"". Phat trien them mdt budc, Dai hdi VII da xac dinh nln kinh te ciia ta la "nen kinh te hang hda nhieu thanh phan theo dinh hudng xa hdi chii nghTa, van hanh theo ca chi thj trudng, cd sy quan ly ciia nha nude'"".
Buac II: Coi kinh te ihi truang khong phdi la cdi rieng co ctia chu nghla lu bdn, khong doi lap vai chu nghTa xa hoi Hdi nghj dai bieu toan qudc giira nhiem ky khda VII (thang
1/1994) nhan dinh: Ca cku kinh tl nhieu thanh phan dang hinh thanh. Va ca che thi trudng cd sy quan ly ciia Nha nude theo dinh hudng xa hdi chu nghTa dang trd thanh co che van hanh ctia nen kinh te. Dai hdi VIII chti truang: "Xay dung nen kinh te hang hda nhieu thanh phan, van hanh theo co che thj trudng di ddi vdi tang cudng vai trd quan ly cua Nha nude theo dinh hudng xa hdi chti nghTa".
Buac III: Coi kinh le ihi truang dinh huang xd hoi chu nghTa la mo hinh kinh le long qudl cua nuac la trong thai ky qud do. Dai hdi IX cua Dang (2001) ghi rd: Dang va Nha nude ta chu truong thyc hien nhat quan va lau dai chinh sach phat trien nen kinh te hang hda nhieu thanh phan, van ddng theo CO che thj trudng, cd su quan ly cua nha nude theo djnh hudng xa hpi chu nghTa, dd chinh la nen kinh te thj trudng dinh hudng xa hdi chii nghTa.
Theo Nghi quyet ctia Dai hdi IX, cac thanh phan kinh te kinh doanh theo phap luat deu la bd phan cau thanh quan trgng cua nen kinh te thj trudng dinh hudng xa hdi chu nghTa. Cae thanh
^ V6 Dai Lu'gc, 2007. Thanh l$p cac khu kinh te cang bien d Viet Nam.
^ Ky yiu Hpi thao quoc t i tai Matxcova va Tokyo, 1990.
Nam 2008, d Nga da diin ra cai gpi la chay mau dlu tu. Gidi 6'au tu nude ngoai mat niem tin vao thi trudng nay sau mpt so "cu s6c"
trong quan he giua doanh nghiep vai chinh quyin Nga, cung nhu cupc chiin Nam Ossetia. Ke \.<y khi cupc chiin no ra d Gruzia ti>
ngay 8/8 din thang 9/2008, khoang 33 ty USD v i n dau tu nude ngoai da dup'c rut ra khoi Nga. Rieng trong thang 10/08, s6 vin dau tu nude ngoai rut ra da len mire 50 ty dola, nhu vay tinh den cuoi nam 2008, dong v i n dau tu nude ngoai rut ra khoi Nga da tang them 190 ty dola. Day la dpi von dau tu nuac ngoai "chay" khoi Nga nhanh nhat, ke tCf cupc khung hoang ding rup nam 1998. Xem thSm: KouznetsovA., 1991. Khu kinh t i tu do. Sciences Sociales, no4. tr. 1 3 8 - 1 5 3 .
•^ Nghi quyit Dai hpi VI Ban Chip hanh Trung uang Dang
3 B K I N H T ^ C H A U A-THAI BlNH DUONG 56 285(10/2009)
phan dd bao gdm ca kinh tl nha nude, kinh te tap the, kinh te ca the tieu chti, kinh te tu ban tu nhan, kinh te tu ban nha nude va kinh te cd vdn dau tu nude ngoai.
Buac IV: Gdn kinh le thi truang ciia nuac la vai nen kinh le thi truang loan cdu hoa, hoi nhdp kinh le quoc le ngdy cdng sdu vd day du han.
Dai hpi X ciia Dang chti truang: "Tiep tuc hoan thien the che kinh te thi trudng dinh hudng xa hpi chu nghTa". Dieu quan trpng hon nira la vdi chu de: "Tich cue va chii dpng hdi nhap kinh te qudc tl", Dai hpi da quyet dinh day manh hoat dpng kinh te ddi ngoai, hdi nhap sau hen va day dii hon vdi cac the che kinh tl toan cau, khu vyc va song phuang, lay phuc vu Igi ich dat nude lam muc tieu cao nhdt. Viec Viet Nam trd thanh thanh vien chinh thtrc cua WTO vao thang 1-2007 danh ddu mdt budc phat trien cao ctia qua trinh hang chue nam thue hien.hdi nhap kinh te qudc te.
Cai each hanh chinh
Tir sau khi Qudc hdi chinh thiirc phe chudn vSn kien gia nhap WTO, Chinh phu, Thu tudng Chinh phil da ban hanh nhieu van ban chi dao cdng tac cai each hanh chinh ndi chung, cai cdch vl quy trinh, thii tuc hanh chinh ndi rieng. Ngay 10-1-2007 Thti tudng Chinh phti da ky Quyet dinh sd 30/QD-TTg phe duyet Qh An don gian hda thu tuc hanh chinh tren cac ITnh vyc quan ly nha nude giai doan 2007 - 2010, nhdm tuan thu cam ket cua Viet Nam vdi WTO va xay dyng mdt nen hanh chinh dan chu, chuyen nghiep, hieu qua, cd hieu suat cao, gdp phan phdng chdng tham nhiing va lang phi.
Tiep theo, Thii tudng Chinh phu da cd nhieu van ban chi dao cac cap, cac nganh ddy manh cai cich hanh chinh, nhat la cai each vl thii tuc hanh chinh, nhu Chi thj sd 29 ngay 11-12-2007 cua Thil tudng Chinh phu ve viec thyc hien cai each hanh chinh trong cdng tac giai
quylt xudt canh, nhap canh cua can bd, cdng chirc, cdng dan... Qua hon hai nam gia nhap WTO, cac hoat ddng cai each thu tuc hanh chinh da dat dugc nhting ket qua budc dau:
Thii' nhat, ra soat, stra ddi va bai bd nhieu thu tuc bat hgp ly can trd hoat ddng san xuat, kinh doanh. Theo thdng ke so bd, trong nam 2007, 289 gidy phep "con" da dugc ra soat va hang chue giay phep da dugc kien nghj bai bd. Chinh phti da bai bd dugc 316 giay phep va chuyen 44 loai giay ph^p khac thanh dieu kien kinh doanh.
Thu- hai, don gian hda nhilu quy trinh va thu tuc hanh chinh.
Thii- ba, thyc hien cdng khai hda cac thu tuc hanh chinh, quy ehl lam viec cua cac ca quan hanh chinh de ngudi dan biet thyc hien va giam sat.
Thu- tu-, day manh viec thyc hien co che "mdt cua" trong viec giai quyet cac thti tuc hanh chinh.
Thu- nam, ap dung cdng nghe thdng tin trong viec giai quylt cdc thti tuc hanh chinh. Cae thu tuc hanh chinh dugc dang tai cdng khai tren cac trang dien tii ciia cac bd, nganh va ciia nhieu tinh, thanh phd trye thudc trung uong.
Nhilu loai giay td ma cdng dan hoac doanh nghiep can da dugc mau hda thdng nhdt va dugc dua len cac trang dien tir ciia cac bd, nganh, dia phuong.
Nhieu ca quan trong cac ITnh vyc hai quan, thue vu... va d nhiing dja diem cd quan he nhieu vdi doanh nghiep, ngudi dan nhu cang bien, san bay, budc ddu da tiln hanh giai quylt cac thii tuc hanh chinh qua mang dien tir, rut ngan thdi gian giai quyet cac thu tuc hanh chinh, tao thuan Igi cho doanh nghiep, ngudi dan.
Thij- s^u, nang cao thai do, trach nhiem cua can bg, cdng chirc trong viec giai quyet cdc thii tuc cho to chirc va cdng dan.
NhQng cai each lien tuc va quyet liet ve thti tuc hanh chinh trong thdi gian vira qua budc dau da lam thay
doi mdi quan he giira co quan hanh chinh vdi td chirc, doanh nghiep va cdng dan. Nhirng cai each ve thii tuc hanh chinh theo hudng phuc vu tdt hon, nang cao tinh cdng khai, minh bach ciia nln hanh chinh da cai thien tich cue mdi trudng kinh doanh trong nude, giam chi phi thdi gian, tien bac cua doanh nghiep va ngudi dan", tao tien dl tdt de Viet Nam thu hut dau tu trong va ngoai nudc'^; tang cudng hieu qua hoat ddng ciia cac doanh nghiep, gdp phan giir viing sy phat trien ctia nen kinh tl, sy dn dinh cua xa hpi trudc con khiing hoang tai chinh tien te dang dien ra tren the gidi.
Nang cao tinh minh bach cua moi trirong dau ty Viet Nam;
Mdi trudng dau tu - kinh doanh tai Viet Nam tilp tuc dugc cai thien va dugc cdng ddng qudc te danh gia cao bdi viec hoan thien khung phap luat ve dau tu ngay cang phii hgp vdi thdng le qudc te va khu vuc. Chinh sach phan cap viec cap giay chung nhan ddu tu va quan ly hoat ddng FDl ve dia phuong da tao the chu ddng va tich cue cho co quan quan ly dau tu cac cdp trong thu htit va quan ly FDl bang nhieu bien phap theo hudng giam thieu thil tuc hanh chinh, hd trg, tao dieu kien thuan Igi cho cac dy an dau tu da dugc cdp phep nhanh chdng di vao hoat ddng kinh doanh hieu qua, phat huy tinh ty chti va trach nhiem cua doanh nghiep.
Ben canh dd, hoat ddng xtie tien dau tu da ddi mdi ca ve phuang thirc lan nang cao chat lugng thdng qua nhieu hoat ddng, nhu trien khai thyc hien Quyet dinh sd 109/2007/QD-TTg, ngay 17-7- 2007 cua Thti tudng Chinh phti, ve viec ban hanh Quy che xay dung va thyc hifn Chuong trinh xuc tien dau tu qudc gia giai doan 2007 - 2010; thanh lap nhdm hd trg du an tiem nang quy md ldn, anh hudng Idn tdi dja phuang; ban hanh Danh muc dy an qudc gia keu gpi
'•*' Nghi quyit Dai hi)i VII Ban Chip hanh Trung uang Dang
' ' Nam 2007, chi phi khdi su doanh nghi$p tai Vi$t Nam kholng 20% so vdi 34,9% cua cac nude trong khu vuc, http://www mpi gown/
56 285(10/2009) KINH T^ C H A U A - THAI BlNH DUONG 3 9
Nghien Cuv Research
FDI giai doan 2006 - 2010; xuat ban cac tai lieu cap nhat, dTa CD... lien quan tdi hoat ddng FDl; td chirc nhieu hpi thao xiic tiln ddu tu d trong va ngoai nude, ket hgp vdi cac chuyen tham va lam viec ctia lanh dao cap cao Dang, Nha nude; chu trpng hudng thu hiit dau tu tir cae tap doan da qudc gia nham thu hilt cac dy an ldn, cdng nghe cao hudng vao xudt khau. Tang cudng tinh minh bach, cdng khai cua he thdng phap luat, chinh sach va thu tuc dau tu nude ngoai ludn la mdt trong nhirng giai phap quan trpng nham cai thien mdi trudng dau tu, nang cao sire hap dan va canh tranh thu htit dau tu nude ngoai ciia Viet Nam. Giai phap nay da va dang dugc trien khai rdng rai theo nhting hudng chii yeu sau:
Minh bgch hoa cdc ca hoi ddu lu: Cac quy dinh ctia phap luat ve van de nay da lien tuc dugc hoan thien theo hudng cdng bd cdng khai cac Danh muc ITnh vuc khuyen khich dau tu nude ngoai, cac danh muc bj cam. Nha dau tu dugc chii ddng lya chpn ITnh vyc, 'hinh thirc, ddi tac dau tu, thi trudng tieu thu san pham... Day la each tilp can mdi trong hoat dpng lap phap, gdp phan nang cao tinh minh bach ctia he thdng luat phap, chinh sach ve dau tu nude ngoai.
Minh bgch hoa quy trinh, ihii luc cdp Gidy phep ddu lu: Thu tyc cap ph6p Ddu tu nude ngoai da lien tuc dugc cai tien ma quan trpng nhdt la viec bd sung vao Luat Ddu tu nude ngoai quy dinh ve che dp dang ky cdp giay phep dau tu vdi thu tuc don gian trong vdng 15 ngay. Theo dd, cac dilu kien ap dung che do dang ky cdp Gidy phep ddu tu da dugc quy dinh rd rang;
cae tieu chi, quy trinh, thdi han xem xet, phe duyet dy an thudc dien thdm djnh cap Giay phep dau tu cting dugc cdng bd cdng khai. Mat khac, vdi viec stra ddi toan dien Luat Ddu tu nude ngoai vao nam 1996, he thdng cac co
quan cap Giay phep dau tu da dugc cai tien theo hudng chuyen tir co che mdt CO quan duy nhat thyc hien chirc nang nay (la Bg Ke hoach va Dau tu) sang eg che phan cap, uy quyen cho ca Uy ban Nhan dan cap tinh va Ban quan ly Khu Cdng nghiep cap tinh.
Minh bgch hog hogt dong qudn ly nhd nuac ve ddu tu nuac ngodi: Phap luat hien hanh da quy djnh rd chiic nang, nhiem vu, quyen han cua cae CO quan chinh phu cung nhu UBND cap tinh tham gia vao hoat ddng quan ly nha nude ve dau tu nude ngoai.
Viec don gian hda, cdng khai hda mgi quy trinh, thu tuc cap giay phep dau tu va trien khai hoat ddng ctia du an Dau tu nude ngoai cung dugc ehu trgng thdng qua co che "mot cira, mot ddu moi" dugc hinh thanh d nhieu Bd, nganh, dia phuong.
Minh bgch hog trong hogt dong xdy dung phdp ludi, chinh sdch ve ddu tu nuac ngodi: He thdng phap luat ve dau tu nude ngoai ctia Viet Nam da dugc xay dyng va hoan thien vdi sy ddng gdp tich cue cua cac nha dau tu nude ngoai, hiep hdi doanh nghiep cd vdn dau tu nude ngoai, td chiirc qudc te... Tren thue te, cdng ddng cac doanh nghiep ciing nhu td chiic qudc te da dugc phep tiep can va tham gia y kien ngay trong qua trinh soan thao nhieu van ban phap luat quan trgng, ke ca dy thao Luat Dau tu nude ngoai (stra ddi) trudc day cung nhu du thao Luat Dau tu chung va Luat Doanh nghiep thdng nhat hien nay. Dieu do cho thay no lyc ciia Nha nude Viet Nam trong viec ddi mdi, nang cao chat lugng cdng tac lap phap ndi chung va tang cudng tinh minh bach, cdng khai trong qiia trinh soan thao cac van ban phap luat ve dau tu nude ngoai ndi rieng.
Thue hien cdc cam kel quoc te ve minh bgch hog moi truang ddu tu:
Minh bach hda ndi chung va minh bach hda mdi trudng dau tu ndi rieng la mot
trong nhting nghTa vu dat ra trong hdu het cac dieu udc/thda thuan qudc te song phuong va khu vyc ve thuang mai va dau tu ma Viet Nam da ky ket hoac tham gia. Trong sd cac dieu udc/thda thuan ndi tren, Hiep djnh thuang mai Viet Nam - Hoa Ky (BTA) thi hien cam ket quan trpng cua Viet Nam vl minh bach hda mdi trudng dau tu. Theo dd, Viet Nam dam bao rang, cac luat, quy djnh va thii tuc hanh chinh dugc ap dung chung ed lien quan hoac anh hudng den dau tu se nhanh chdng dugc cdng bd hoac cd san cho cdng chiing;
thu tuc dang ky cap Giay phep dau tu chi yeu cau cung cap cac thdng tin ca ban lien quan den nha dau tu va du an dau tu dy kien, ddng thdi dugc ehdp thuan nhanh chdng ma khdng kem theo bat ky dieu kien nao ve ddi tac, dia diem, hinh thtrc dau tu, ty le gdp vdn...;
cac tieu chi cap hoac tir chdi cap giay phep dau tu phai dugc cong bo cong khai, de hieu vd khong vital qua miec"^
cdn ihiet de phuc vu yeu cdu qudn ly chinh ddng; quyet djnh tir chdi cap giay phep dau tu phai dugc lam bang van ban va neu rd ly do tir chdi; ...
Ben canh dd, Viet Nam da va dang tham gia tich cyc vao viec thue hien cac cam ket ve minh bach hda mdi trudng dau tu trong khuon khd ASEAN, APEC, ASEM.
Co* cau kinh te chuyen djch theo h^dng cong nghiep hoa, hien dai hoa
Co cau kinh te d nude ta dang timg budc chuyen dich theo hudng cdng nghiep hoa, hien dai hoa, nghTa la tang nhanh ty trgng gia tri trong GDP cua cac nganh cdng nghiep, xay dung va thuong mai - djch vu, ddng thdi giam dan tuong ddi ty trgng gia tri trong GDP cua cac nganh ndng nghiep.
lam nghiep va ngu nghiep. Ciing vdi qua trinh chuyen djch ctia co cau kinh te tat yeu se dan den nhirng bien ddi
2 Theo Bp K i hoach va D l u tu, nam 2006 co 46.498 doanh nghiep mdi dang ky thanh lap vdi s6 v6n gin 10 ti USD; von d l u tu nude ngoai dang ky mai dat 7,5 ti USD, nam 2007 co 58.916 doanh nghiep mai vdi so von han 30 ti USD, s6 du an d l u tu nude ngoai la 1.445 dy an vai gin 18 ti USD, rieng nam 2008 co 1.059 du an vdi tong von d l u tu dang ky la 65 ti USD, tang g i n 7 lln v i von dang ky so vdi cung ky nam 2007. http://www mpi gown/
4 0 KINH rt C H A U A - THAI BlNH DUONG 56 285 (10/ 2009)
kinh te va xa hdi theo hudng cdng nghiep hoa, hien dai hoa ciia ca cau cac viing kinh te, cac thanh phdn kinh tl, cac luc lucng lao ddng xa hdi, co cau kinh te ddi ndi, eo cau kinh te ddi ngoai...
Kit qud ciia sir chuyen dich ndy Id tdc dp tang cao lien tuc va kha on dinh ctia GDP, ty trpng trong GDP cua nganh ndng nghiep da giam nhanh tir 38,1% nam 1990 xuong 27,2% nam
1995; 24,5%, nam 2000; 20,9%, nam 2005, va din nam 2008 udc cdn 20,6%.
Ty trpng cdng nghiep trong GDP da tang nhanh, nam 1990 la 22,7%,; nam
1995 tang len 28,8%; nam 2000:
36,7%); nam 2005: 41%) va din nam 2008 udc tinh se tang din 41,6%. Ty trpng djch vu trong GDP chua bien dpng nhieu, nam 1990 la 38,6%; nam
1995: 44,0%); nam 2000: 38,7%; nSm 2005: 38,l%o; nam 2008 la khoang 38,7%).
Trong noi bo ca cdu kinh te nong nghiep, nong ihon ciing da cd sy chuyen djch ngay cang tich cue hon theo hudng cdng nghiep hoa, hifn dai hoa. Ty trpng gia tri san xuat cdng nghiep khu vyc ndng thdn da tang tir
17,3% nam 2001 len 19,3% nam 2007.
Tren ca sd dd, da tac dpng tich eye den chuyen dich ca cau lao ddng xa hdi ndng thdn ma bieu hien rd nhat la thtic day nhanh chuyen dich co cau hg ndng thdn theo hudng ngay cang tang them cac hd lam cdng nghiep, thuang mai va djch vu; trong khi sd hg lam ndng nghiep thuan tuy giam dan. Ty le hd ndng nghiep (bao gdm ca lam nghiep, ngu nghiep) da giam 9,87%,; ty le hd cdng nghiep tang len 8,78%o. Nam 2007, sd hd cdng nghiep va dich vu tren dia ban ndng thdn cd 3,6 trieu hd, tang 62%) so vdi nam 2000.
Trong ca cau cdc thdnh phan kinh te, kinh te tu nhan dugc phat trien khdng han che ve quy mo va dja ban hoat dpng trong nhtTng nganh nghe ma phap luat khdng cam. Tir nhiing dinh hudng dd, khung phap ly ngay cang dugc ddi mdi, t^io thuan Igi cho vi?c chuyen ddn tir nln kinh tl ke hoach hda
tap trung, quan lieu, bao cap sang nen kinh tl thi trudng, nham giai phdng sire san xudt, huy ddng va sir dung cae ngudn lyc cd hieu qua, tao da cho tang trudng va phat trien kinh te.
Ve cff cdu viing kinh te, Viet Nam ciing dat dugc nhieu thanh tyu quan trgng, ddng gdp vao qua trinh phat trien kinh te. Tren binh dien qudc gia, da hinh thanh 6 vimg kinh te: viing trung du mien nui phia Bac, viing ddng bang sdng Hdng, vting Bdc Trung bp va Duyen hai mien Trung, vimg Tay Nguyen, vting Ddng Nam bd va vimg ddng bang sdng Ciru Long. Trong dd, ed 3 vimg kinh te trpng diem la viing ddng lye cho tang trudng kinh te ca nude.
Cac dia phuang cting day manh viec phat trien san xuat tren ca sd xay dung cac khu cdng nghiep tap trung, hinh thanh cac viing chuyen canh cho san xuat ndng nghiep, lam nghiep, che bien, nudi trdng thuy san, hinh thanh cac vting san xuat hang hoa tren co sd dieu kien ty nhien, kinh te - xa hdi cua timg vimg. Dieu nay tao thuan Igi cho phat trien cdng nghiep che bien, gdp phan tao nen xu hudng chuyen dich co cau kinh te theo hudng tang ty trpng san xuat hang hoa, hudng ve xuat khau.
Cff cau nen kinh te dS chuyen dich tich cue theo hu&ng m& cua, hgi nhap vdo kinh te todn cau, the hien d ty le xuat khau/GDP (XK/GDP) ngay cang tang, nghTa la he sd md ciia ngay cang ldn, tir 34,7%o nam 1992 len 47% nam 2001, va den nam 2005 la tren 50%o. Tdng kim ngach xuat khau 5 nam 2001 - 2005 da dat 111 ti USD, tang binh quan 17,5%)/nam (ke hoach la 16%/nam), khiln cho nam 2005, binh quan kim ngach xuat khdu/ngudi da dat 390 USD/nam, gap ddi nam 2000. Nam 2006, kim ngach xuat khau tiep tuc dat mtrc cao - 40 ti USD, tang 24%) so vdi nam 2005; nam 2007 dat gdn 50 ti USD, tang 21,5%) so vdi nam 2006; nam 2008 tang 29,5%) so vdi nam 2007,
dua ty le XK/GDP dat 70%o. Nhu vay, trong thdi gian 2001 - 2007, xuat khau hang hda ciia Viet Nam tang vdi tdc dp trung binh hang nam la 18,89%), cao hon so vdi tdc dp ke hoach de ra cho giai doan 2001 - 2005 la 16%) (theo muc tieu chien luge xuat nhap khau giai doan 2001 - 2010) va cao han mire tang trudng
18%) theo chi tieu ke hoach de ra ctia xuat khau nam 2006 va 2007.
Co cau hang xuat khau da cd nhieu chuyen bien tich cue. San pham xuat khau da dang, phong phti hon. Co cau hang xuat khau da chuyen dich theo hudng tang dan cac san pham che bien, giam dan san pham thd, nguyen lieu. Dac biet, xu hudng tang ty trpng cua nhdm hang che bien, che tao tir 33,9%) nam 2001 len 39%) nam 2006 dugc coi la sy thay ddi tich cyc nhat.
Thi trudng xuat khau lien tuc dugc md rdng va da dang hda. Viet Nam da giam dan dugc thi phan d thj trudng chau A, cting cd thi trudng EU, khdi phuc thi trudng Nga va Ddng Au, md rgng thi trudng chau Dai Duong, khai pha manh me thi trudng Trung Ddng, chau Phi va My La-tinh...
Quan trong la, xuat khau hang hda da huy ddng ngay cang ddng dao cac doanh nghiep thudc mgi thanh phan kinh te tham gia. Dac biet, cac doanh nghiep FDI va cac doanh nghiep xudt khau khdng thudc khu vyc kinh tl nha nude dang trd thanh ddng lyc chinh cho xuat khau. Cac doanh nghiep FDl dang ddng gdp quan trgng nhat cho xuat khau vdi viee khai thdng thj trudng, phat triln cac mat hang ehl bien, che tao cho xuat khau (dien ttr, ban mach may tinh ...) va chilm ty trpng cao nhat trong xuat khdu hang hda cua Viet Nam thdi gian qua (45%o nam 2001, 57,2% nam 2005 va 57,5%
nam 2007). Khu vyc doanh nghiep hoat ddng theo luat doanh nghiep tham gia xuat khau ngay cang nhilu (chilm ty trgng 25%) tdng kim ngach xudt khdu va tao ra su nang dpng ldn trong xudt khau hang hda).
Dieu nay keo theo sy tang
56 285(10/2009) KINHTt C H A U A - THAI BlNH DUONG 4 1
Nghien Ciru Research
trudng kha quan ctia cac hoat ddng kinh te ddi ngoai khac nhu dau tu trye tilp tir nude ngoai (FDI) va vien trg phat triln chinh thtrc (ODA), dac biet la vdn FDl da cd budc phat trien tich cyc, tang manh tir nam 2004 din nay. Vdn FDl vao Viet Nam trong vai nam trd lai day khdng chi thay ddi vl lugng (vdn ddu tu) ma ca ve chat (chilu sau ddu tu) thdng qua su cd mat cua cac tap doan ndi tieng trong ITnh vyc dien ttr, nhu:
Intel, Compal, Foxeonn, Samsung...
Dac biet trong nam 2008 cdn xuat hien dy an eua cac tap doan ldn, nhu Good Choi (Hoa Ky), Berjaya (Ma-lai-xi-a) V.V.. Dieu nay cho thay, sau mdt thdi gian nghien etru thi trudng Viet Nam cac tap doan nude ngoai da quyet dinh dau tu quy md ldn, xem Viet Nam nhu mdt mat xich trong chudi san xuat toan cau. Cac dy an ldn ndi tren se keo theo nhieu nha san xuat va cung cap san pham phu trg phuc vu san xuat.
Ket qua thu hut vdn FDI trong 11 thang dau nam 2008 cho thay, vdn dang ky cap mdi tap trung chti yeu vao ITnh vyc cdng nghiep va xay dung, vdi 537 du an ed tdng vdn dang ky 32,5 ti USD, chilm 53,7%) ve sd dy an va 55,7%) tdng vdn ddu tu dang ky; ITnh vyc dich vu cd 480 dy an vdi tdng vdn dang ky 26,2 ti USD, chiem 42%) ve sd du an va 43,9%) vl vdn ddu tu dang ky. Sd cdn lai thudc ITnh vyc ndng - lam - ngu nghiep.
Ben canh dd, ca cau dau tu da chuy- en dich dan sang ITnh vyc djch vu vdi sy xuat hien cua mot sd dy an quy md Idn trong ITnh vyc bdt ddng san, cang bien. Dieu nay se gdp phdn nang cao chdt lugng khu vyc dich vu, bao gdm tai chinh, ngan hang, bao hiem... gdp phdn thiie day su phat trien ctia cac nganh kinh tl trong thdi gian tdi.
Hien nay da cd 44 qudc gia va vimg lanh thd dang ky ddu tu tai Viet Nam, trong dd ed 11 qudc gia va vimg lanh tho cd dang ky mtrc vdn ddu tu tren 1 ti USD. Ma-lai-xi-a dirng ddu vdi 49 dy an, vdn dang ky 14,9 ti USD, chiem 4,2% ve sd dy an va 25,5%, vl
vdn dau tu dang ky. Dai Loan dimg thir 2 vdi 127 dy an, vdn dau tu 8,6 ti USD, chilm 12,8% vl sd dy an va 14,8%) vl vdn dau tu dang ky. Nhat Ban dung thir 3 vdi 95 dy an, vdn dau tu 7,2 ti USD, chilm 9,4% ve sd dy an va 12,89%o ve vdn dau tu dang ky. Bru-nay dung thii 4 vdi 16 du an, vdn ddu tu 4,38 ti USD, chiem 7,5%o ve vdn dau tu dang ky. Ca- na-da dung thtr 5 vdi 8 dy an, vdn dau tu 4,23 ti USD, chilm gdn 7,5%o vl vdn dau tu dang ky. Ket qua tren cho thay, cac nha dau tu tir qudc gia va viing lanh thd thudc chau A van chiem da sd trong tdng vdn FDI dang ky tai Viet Nam. Do vay, de thu hut dugc nhieu hon vdn FDI vao Viet Nam ttr cac nude cd tiem nang kinh te thudc chau Au va chau My, viec xay dyng va trien khai chien luge thu hiit vdn FDI tir cac qudc gia va vung lanh thd thudc cac chau luc nay cang trd nen cap thiet.
Bang: Xuat nhap khau hang hda cua Vift Nam giai ddan 2001-2008
trinh ddi mdi va md cua nen kinh te.
Van ban chinh sach sdm nhat quy dinh ve van de nay la Nghi djnh 322/HDBT ngay 18/10/1991 cua Hdi ddng Bd trudng (nay la Chinh phu) ban hanh Quy che Khu che xuat va viec hinh thanh mdt sd khu che xuat nhu Tan Thuan, Linh Trung (TP HCM). Nam 1994, van de xay dyng Khu cong nghiep bat dau dugc de cap vdi Nghj djnh 192/CP ngay 28/12/1994 vl ban hanh Quy che Khu cdng nghiep. Nam 1998, ap dung thi diem mdt sd chinh sach phat trien khu kinh te ciia khdu Mdc Bai Tay ninh (Quyet dinh 210/QD-TTG cua Thu tudng Chinh phu ngay 27/10/1998), va nam 1999, Khu kinh te dau tien dugc hinh thanh vdi Quylt dinh 204/1999/QD-TTg cua Thii tudng Chinh phii ngay 18/10/1999 Ve viec thanh lap Ban chi dao xay dyng Khu kinh te md Chu Lai._
Trong ljch sir 17 nam (1991- 2008), su hinh thanh va phat trien cac Khu che xuat, Khu cdng nghiep, Khu
Nam
UIST200S 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000
Xuat Idiau
Tri gia
30.300 4S.561 39.S05 32.223 26.503 20.149 16.706 15.029 14.4S3
Tang truang 31,9 22,0 --,9 21,6 31,5 20,6 1L2 5,S 25,5
Nhap kliau
Tri gia
4.447 60.S30 44.410 36.SS1 32.075 25.256 19.746 16.21S 15.637
Tang tn;orng 6 0 J 3",0 20,4 15,0 27,0 -~:9 21,8 3,7 34,5
Can can tliirolig m^i Tri gia
-1.417 -12.269 -4.S05 -4.65S
_-: •; 7 - !
-5.10"
-304 -1.1S9 -1.154
Tong Idm iigacli
Tii gia
61.215 109.391 84.215 69.104 58.578 45.405 36.452 31.24^
30.120, Tang trvcmg 49,2 30,0 2L6 1S,0 29,0 2A.,6 16,' 3..' 30,0
(Dan vi: Trieu USD,%))
Ngudn: Bd Cdng thuang, Tdng cue Thdng ke
r
Tien trinh xay dyng kiiung kho chinh sach cho cac Khu kinh te 6*
Viet Nam
Viec hinh thanh cac khu vyc lanh thd cd quy che hoat dgng kinh te dac thil d Viet Nam gdn liln vdi qua
kinh tl ctra khdu va Khu kinh te d Viet Nam, da cd hang tram van ban phap quy cac loai de quan ly sy hoat ddng cua chiing. Dd la chua ke nhQ-ng van ban danh cho khu cdng nghe cao - mdt loai hinh cung cd khdng it nhirng diem tuong ty nhu cac loai hinh "khu kinh tl". Nhu vay, binh quan mdi thang cd hon 1,7 van ban phap quy quy dinh hoat ddng cua cac khu nay' -*.
4 2 KINH Tt CHAU A - THAI BlNH DUONG S6 285 (10/ 2009)
Bang: Sd l u g n g v§n ban phap q u y dSnh cho cac K h u che x u a t , K h u cdng nghiep, K h u k i n h te cua khau
va K h u k i n h te^'^
chinh va cac khu chirc nang khac phii hgp vdi dac diem cua timg khu kinh te.
4. Khu kinh le cica khdu \a khu kinh te hinh thanh d khu vyc bien gidi TT
1 - 3 4
Loai liinh Khu che .xuat
Khu cong nghiep Khu kinh te cua khau Khu kinh te
Cong
S5 luffng vanban 28 163
44 113 348
Sau nhieu lan bd sung, stra ddi, quan niem mdi nhat ve timg loai
"khu kinh te" dugc xac dinh tai Nghj djnh 29/2008/ND-CP cua Chinh phu ngay 14 thang 3 nam 2008 "Quy dinh ve khu cdng nghiep, khu che xuat va khu kinh te" cu the nhu sau:
"1. Khu cong nghiep la khu chuyen san xua't hang cdng nghiSp va thirc hien cae dich vu cho san xua't cdng nghiep, cd ranh gidi dia ly xac djnh, dugc thanh lap theo dieu kien, trinh ty va thu tuc quy djnh tai Nghj djnh nay.
2. Khu che xuat la khu cdng nghiep chuyen san xua't hang xua't khau, thue hien dich vu cho san xua't hang xua't kh^u va hoat ddng xua't kh^u, cd ranh gidi dja ly xac dinh, dugc thanh lap theo dieu kien, trinh ty va thii tuc ap dung ddi vdi khu cdng nghiep quy dinh tai Nghi dinh nay.
Khu cdng nghiep, khu che xuat dugc ggi chung la khu cdng nghiep, trir trudng hgp quy djnh cu the.
3. Khu kinh le Vd khu vuc cd khdng gian kinh te' rifing bifit vdi mdi trU'dng <M\i ttr va kinh do anh dac bi6t thuan Igi cho cac nha &&u wS, cd ranh gidi dia ly xac dinh, dugc thanh lap theo dieu kien, trinh tu va thii tuc quy dinh tai Nghi dinh nay.
Khu kinh te dugc td chirc thanh cac khu chirc nang gdm: khu phi thue quan, khu bao thue, khu che xuat, khu cdng nghiep, khu giai tri, khu du lich, khu dd thj, khu dan cu, khu hanh
dat lien cd ctra khau qudc te hoac ciira khau chinh va dugc thanh lap theo cac dieu kien, trinh ty va thu tuc quy djnh tai Nghj djnh nay.
Khu kinh te, khu kinh te ctra khau dugc gpi chung la khu kinh te, trir trudng hgp quy djnh cu the".
£)au tir cho xay dirng co* so"
ha tang ky thuat de phat
•? ^ •>
trien kinh te, phat trien khu cong nghiep, khu che xuat, khu kinh te
Nha nude Viet Nam da dau tu dang ke xay dyng cac cdng trinh ket cau ha tang nhu xay dyng mdi, cai tao va nang cap cac dudng giao thdng quan trgng (qudc Id, cang bien, cang hang khdng, he thdng cap di^n, cap nude, buu chinh vien thdng...). Tir nam 2001 den nam 2005, tdng vdn dau tu cho giao thdng van tai va buu dien lien tuc duy tri d mtrc 12%) tdng vdn dau tu toan xa hdi, trong dd ngudn vdn ngan sach chiem 27,5%o tdng ngudn vdn ngan sach'^. Nhirng nam qua, mdt loat cac tuyen dudng giao thdng qudc gia quan trpng nhu qudc Id 1,2,5, 10, 13, 18, 51, dudng xuyen A phia Nam, dudng Hd Chi Minh xuyen Bdc - Nam, ham Hai Van, v.v. dugc nang cap, cai tao, xay dyng mdi. He thdng duong sdt cung dugc nang cap. Cac cang bien dugc nao vet, cai tao. Cae san bay qudc te Ngi Bai, Tan San Nhat va Da Ndng dugc nang cap, md rdng, nhieu san bay
ndi dja dugc nang cap va dua vao hoat ddng phuc vu nhu cau di lai va phat trien kinh te. Viec dau tu cac cdng trinh CO sd ha tang neu tren tao thuan Igi cho viec giao luu, phat trien kinh te cac vimg, lanh thd, thdng thuang.
LTnh vuc buu chinh vien thdng cting dugc nang cap, phat trien manh. He thdng cap dien dugc nang cap, cai tao va dau tu mdi, co ban dap ung dugc nhu cau hien nay. Cac nha may nhiet dien ddc lap va thuy dien da va dang dugc xay dyng. He thdng phan phdi dien xuyen qudc gia dugc xay dyng va phat huy hieu qua trong viec cung cap, dieu phdi dien cho ca nude.
He thdng cap nude dugc cai thien dang ke, nhieu nha may nude dugc xay dung, dac biet d nhirng noi nhu Ddng Nai, thanh phd Hd Chi Minh cd mat dp dan sd va phat trien cdng nghiep cao.
Vdn dau tu cac cdng trinh ca sd ha tang ky thuat dugc huy ddng tir vdn ngan sach nha nude va ngudn vdn ODA.
De thu hut dau tu vao khu cdng nghiep, khu che xuat, nha nude Viet Nam chti truong xay dyng co sd ha tang ky thuat cac khu cdng nghiep, khu che xuat sin cd de dap tirng yeu cau cua nha dau tu. Den nay da cd 130 du an phat trien ha tang khu cdng nghiep, khu che xuat bao bdm 113 dy an cii doanh nghiep Viet Nam, 17 dy an vdn nude ngoai. Tinh den het nam 2005, tdng vdn dang ky cho dau tu phat trien CO sd ha tang khu cdng nghiep, khu che xudt la 1.042.000.000 USD va 32.526 ty VND, sd vdn da thue hien la 550.000.000 USD va 9.203 ty VND.
Viec dau tu xay dung co sd ha tang mdi d giai doan dau.
Phan cap quan ly cho chinh quyen dia phuong va ban quan ly cac khu kinh te
Thue hien Quyet dinh sd 85/2002/QD-TTg ngay 28.6.2002 cua Thti tudng Chinh phti ban hanh ve ke
'•* BO Kd hoach va D i u tu. 2008 Oanh gi^ khao sat cac khu cong nghiep Viet Nam.
'•^ BO K^ hoach vS OAu tu, 2008 Oanh gia khao sit cac khu cOng nghiep Vi$t Nam
56 285 (I 0/ 2009) KINH Tf C H A U A - T H A I BlNH D JONG 4 3
Nghien Cuu Research
hoach thue hien Nghi quyet sd 17 Hdi nghj Ban chap hanh Trung uong Dang ldn thtr 5 khda IX "Ddi mdi va nang cao chdt lugng he thdng chinh tri co sd xa, phuong, thi trdn"; Bd tai chinh da xay dyng "De an ve co che tai chinh, tao dieu kien cho chinh quyen co sd chti ddng ve ngan sach".
Trong cong tdc dieu hdnh ngdn sdch cua linh ndm 2009, nhd nuac chu truang la tiep tuc phan cap va uy quyen cho cac nganh va dia phuang.
Cu the, trong ITnh vyc quan ly vdn dau tu xay dyng ca ban, UBND tinh iiy quyen cho giam ddc Sd Ke hoach &
Dau tu va UBND cac huyen, thanh phd phe duyet du an, phe duyet dau thau, chi dinh thau cac dy an cd tdng mtrc dau tu dudi 5 ty ddng. Ddng thdi uy quyen giam ddc Sd Tai chinh va UBND cac huyen, thanh phd phe duyet quylt toan vdn ddu tu dy an hoan thanh cd tdng mtrc dau tu dudi 5 ty ddng.
Canh dd, UBND tinh cung giao UBND cap huyen phan cap quyet dinh dau tu, phe duyet dau thau, chi dinh thau cac dy an cd tdng miic dau tu dudi 500 trieu ddng cho cap xa.
+ Ban Quan ly khu kinh te dugc cdp Giap phep lao ddng cho ngudi nude ngoai, ngudi Viet Nam dinh cu d nude ngoai lam viec, hoat ddng ddu tu kinh doanh tai khu kinh tl theo quy dinh cua phap luat Viet Nam.
+ Uy ban nhan dan tinh, thanh phd trye thudc Trung uong cd khu kinh tl chu tri va chi dao Ban Quan ly khu kinh tl td chtrc thue hieri tdt cac chinh sach tai djnh cu, dinh canh va chinh sach xa hdi, giai quyet cdng an viec lam dl dam bao ddi sdng cua nhan dan va dilu kien sinh hoat, lam viec cho ngudi lao ddng trong khu kinh te nhu:
- Ban Quan ly khu kinh tl chii tri, phdi hgp vdi chinh quyln dia phu- ong quy hoach va ddu tu xay dyng cac khu dan cu tai dinh cu gdn liln vdi viec dau tu ha tang ky thuat va xa hgi thilt
yeu;
- Uy ban hhan dan tinh, thanh phd true thudc Trung uong cd khu kinh te chju trach nhiem tao quy dat mdi va hd trg ky thuat san xudt dl dam bao cho cac hd gia dinh tai djnh cu cd cudc sdng dugc cai thien hon va dn dinh lau dai;
toan xa hdi cho ngudi lao ddng va ngudi dan trong khu kinh te.
Den nay, Viet Nam da cd sd lugng cac loai "khu kinh te" cu the nhu sau.
Bang: So lu-g-ng cac Khu chi xuat, Khu cdng nghiep, Khu kinh t l cira khau va Khu kinh te^^
Theo Quylt djnh 1353/QD-
T T
1
T
2
L o a i hiuli
Khu cong nghiep. Khu che xuat Khu kinh te ci>a khau K h u kinh te
So Itrong cdc khu da v a n hanh
no
62
-
So luoiig cac kliu daug x a r du-ng
69
-
13
- Uy ban nhan dan tinh, thanh phd true thudc Trung uong cd khu kinh te chiu trach nhiem chi dao va tao dieu kien xay dyng cac khu nha d chung cu cho chuyen gia, can bg, cdng nhan lao ddng lam viec, dau tu kinh doanh tai khu kinh te thue hoac mua;
- Uy ban nhan dan tinh, thanh
TTg ngay 23 thang 9 nam 2008 cua Thii tudng Chinh phu "Ve viec phe duyet De an "Quy hoach phat trien cac Khu kinh te ven bien cua Viet Nam din nam 2020"" , Viet Nam se hinh thanh he thdng 15 khu kinh te ven bien, gdm:
Bang: Cac Khu kinh te d Viet Nam 17
TT 1 2 3 4 5 6 t
8 9 10 11 12 13
Kim kinh te Chu Lai
Dung Quat NhonHoi Chan May-Lang Co Phii Quoc - Nam An Thdi V'ung Ang
Van Phong Nghi Son Van D6n Dong N a m Nghe An D i n h V u - C a t H a i N a m Phu Yen Hon La
Dinh An Nam Gin
Dia diem - Quang N a m Quang Ngai Binh Dinh Thira Thien - Hue Kien Giang Ha Tinh Khanh Hoa Thanh Hoa Quang Nmh Nghe An Hai Phong Phu Yen Quang Bitih
(Tra Vinh) ( C i Mau)
ThM diem thanh lap*
3,6/2003 21/3.'2005 14.6.-2005 05 01.'2005 14.-2.2006 3 4 2006 2 3 - 4 2 0 0 6 15'5 2 0 0 6 31.'5.'2006 i r 6 2007 101.'2 008 2 9 4 2 0 0 8 10'6'200S
(Dang n ^ e n ciiu) (Dang nghien ciiu)
Dien tich (ha)
27.040 i lOJOO 1 12.000
27.108 1
1 56.100
22.7S1 150.000 18.61 l.S 55.133 18.826,47
21.600 1
1
20.730 ; 10.000
450.230
phd trye thudc Trung uong cd khu kinh *Ghi chu: Thdi dilm thanh te chju trach nhiem dam bao cac dilu lap tinh theo ngay ma Thti tudng Chinh kien viec lam, Sn d, sinh hoat, hgc tap, phti ra quylt dinh phe duyet thanh lap.
cham sdc sue khoe, an ninh, trat ty an
I ^ BO K^ hoach va 6ku tu, 2004. Ke hoach phat trien kinh tS -x§ hpi 5 nam (2006 - 2010), HN.
16 BO Ke hoach va D l u tu, 2008. Danh gia khao sat cac khu cong nghiep Viet Nam ''' BO Ke hoach va Dau tu, 2008. Danh gia khao sat cac khu cong nghiep Viet Nam
4 4 KINHTt C H A U A - T H A I BlNHoaONG S<S 285 (10/2009)
KET LUAN
Ve dieu kien ty nhien ciia Viet Nam, vdi cai ten "qudc gia biln", 3260 km bd bien, hang ngan km mat biln, 50 ciia sdng dd ra bien trai khdp tir Bdc chi Nam, cd nhiing cang nude sau hang ddu thi gidi nhu Cam Ranh, Van Phong, cd the ndi Viet Nam cd mdt Igi the rat ddc dia. Hon nira, Viet Nam ndm d vi tri lien thdng giira tuyin duong xuyen Bac - Nam tir Trung Qudc qua Viet Nam sang Campuchia, Thai Lan, Malaysia,... va tuyen dudng xuyen A tir Viet Nam di Lao qua Thai Lan, Mianma..., d nga tu dudng hang khdng
Ddng - Tay va Bdc - Nam. Viet Nam lai d viing trung tam Ddng A - mdt viing phat trien nang ddng nhat the gidi. Day la mdt Igi the vd ciing quan trgng khi hdi nhap qudc te. Rat it nude hdi du cac Igi the nay, vi vay, trong lich sir Viet Nam, nhieu nude de qudc da deu mudn chiem Viet Nam. Viet Nam chi cdn thieu cac dieu kien ve the che hanh chinh, kinh te, ve co sd ha tang, ve ngudn nhan luc chat lugng cao.
Nhu cac phan tren da phan tich, cdng cudc ddi mdi ctia Viet Nam da tao dyng dugc nhiing tien de quan trgng cho mdt thdi ky hpi nhap qudc te sau rgng ndi chung va tien de de xay dyng va phat
triln thanh cdng Khu kinh te tu do hien dai ndi rieng. Xay dung va phat trien Khu kinh te ty do la tao them mdt cdng cu phat trien kinh te tren con duong hdi nhap. cac quy che, chinh sach tuy chua hoan chinh, nhung ngay cang dugc dilu chinh theo dinh hudng kinh te thi trudng va hdi nhap kinh te qudc te.
Dac biet, viec budc dau phan cap quan ly, tao dieu kien cho cac chinh quyen dia phuang noi cd khu cdng nghiep dugc ty chii Ve tai chinh va hanh chinh la mdt budc tien can ban, tao tien de cho nhirng the che tien bd hon nira ve sau nay.
TAI LIEU THAM KHAO
1. ADB, Viet Nam can tSng tru-ang cham nSm 2009, tao da tang toe cho nam 2010 - 2011 (ADB bao cao kinh t§ cap nhat).
2. Babincev V. Valjullin K., 1992. Cac Khu kinh te ty do chu yeu, Tap chi Kinh te (tieng Nga) noS, 3. B^o c^o cua Economist Intelligence Unit vg Kinh te Viet Nam
4. B^o c^o hang nam, Vien Nghien ctfu Quan ly Kinh te Trung u'ang
5. B^o c^o tSp trung kinh te tai Viet Nam: hi$n trang v^ dy b^o cua Cgc quan ly canh tranh, BO Cong thycng 1/2009
6. B^o cSo tu" van Trong khuon kho Tu' van Dieu Khoan 4, cSc c^n bO IMF tien h^nh theo d6i hang nSm c^c diin bien vS chinh s^ch kinh te cua c^c nudyc thSnh vien.
7. Bien dpng kinh te 2008 va dy bao 2009: giai ph^p tam nhin cho doanh nghiep Viet Nam, Hpi thao Dai hpc Kinh te Quoc dan 11/1/2009.
8. Bp Ke hoach va Dau tu, 2008. Danh gi^ khao sSt cac khu cong nghiep Viet Nam.
9. Btii Tat Thing, 2008. BSo c^o chuyen de O^nh gia cac khu kinh te cc Viet Nam
10. Country report hSng nSm, Bao cao cap nhat kinh te khu vyc ve Vi$t Nam, Bao Ccio ph^t trien Viet Nam, vv...
11. Hpi nghi b^n tron gitra doanh nghiep va chinh phu Viet Nam: djnh vi ViSt Nam trong tu'cng lai, ngay 17-18/3/2009 tai HS Npi
12. Grubel, Herbert G. (1984), "Free Economic Zones: Good or Bad?", In: «Au(ienwirtschaft», 39.
Jahrgang (1984), Heft l/ll, Diessenhofe (Ban tieng Anh) 13. http://www.adb.org
14. http://www.mpi.gov.vn 15. http://www.imf.org.vn) 16. http://www.worldbank.org) 17. http://www.wepza.org
18. Le DSng Doanh, 2008. Kinh te Viet Nam 2008, dy bao nSm 2009. B^o cao tai hpi thap do VCCI tp chLfc tai Can Tho, 10/12/2008
19. Meng Guang-wen (2005), Evolutionary model of free economic zones : Diffen-ent Generations and Structure Features, Ciiinese Geograpiilcal Science, Vol 15, No 2, June 2005
20. Tran Hong Ky, 2008. Phat trien khu cong nghiep, Khu che xuat gSn vai hinh thanh, phat then do thi c6ng nghiep: kinh nghiem cua mpt so nu-oc chau A v^ van dung vao Viet Nam. Luan an Tien sy kinh te, Vi$n Kinh te vS Chinh tri The giai.
21. V6 Oai Lu-ac, 2007. ThSnh lap cac khu kinh te cang bien a Vi$t Nam.
22 ViJ Th^nh Ty Anh, 18/2/2009. Trien vpng kinh te Viet Nam nSm 2009 vS chien ly<;^c cua c^c doanh nghi$p. Chu-ang trinh giang day kinh te Fulbright
23 World Economic Outlook, Oct. 2008 vS Apr 2009
S<S 285 (10/ 2009) KINHTt CHAu A . THAI BINH DUONG 4 5
