4 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2007, Soá 7 (7)
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Nhu caàu ngheà nghieäp Y teá coâng coäng
PGS.TS. Leâ Vuõ Anh
Ñaàu tieân neân baét ñaàu töø chöõ nhu caàu vôùi lyù do ñôn giaûn laø chæ khi coù nhu caàu thì moät hoaït ñoäng phuïc vuï nhu caàu môùi toàn taïi. Caâu hoûi neân ñaët ra laø coù nhu caàu ñaøo taïo ngheà nghieäp Y teá coâng coäng (YTCC) khoâng trong thöïc teá naøy?
Traû lôøi caâu hoûi naøy khoâng khoù vì chæ caàn lieät keâ caùc coâng vieäc maø boä phaän chòu traùch nhieäm veà söùc khoeû (caùc chöùc danh cuï theå cuûa noù) ñang tieán haønh vaø nhöõng phaàn coøn ñang thieáu huït so vôùi nhöõng yeâu caàu cuûa moät ñònh nghóa roäng hôn veà söùc khoeû do Toå chöùc Y teá theá giôùi (YTTG) ñeà xuaát vaø ñaõ ñöôïc taát caû caùc quoác gia thaønh vieân ñoàng yù töø haøng chuïc naêm nay. Caâu hoûi naøy neân ñöôïc baét ñaàu töø vieäc traû lôøi caâu hoûi thöïc teá naøy laø theá naøo? Loàng vaøo ñoù laø vieäc nhaán maïnh laïi quan nieäm môùi veà söùc khoeû cuõng laø caàn thieát. Thaät ra goïi laø môùi cuõng khoâng hoaøn toaøn ñuùng vì noù ñaõ ñöôïc Toå chöùc YTTG neâu leân vaø haàu nhö toaøn boä caùc quoác gia thaønh vieân coâng nhaän töø cuoái nhöõng naêm 70 cuûa theá kyû tröôùc, khi söùc khoeû loaøi ngöôøi ñöùng tröôùc khaåu hieäu do chính mình ñaët ra vaø chöa thöïc hieän ñöôïc laø: Söùc khoeû cho moïi ngöôøi vaøo naêm 2000. Tuy nhieân, so vôùi lòch söû phaùt trieån cuûa loaøi ngöôøi-vì söùc khoeû laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa loaøi ngöôøi ngay töø khi loaøi ngöôøi ñöôïc hình thaønh caùch ñaây haøng trieäu naêm thì vaøi chuïc naêm laïi laø moät quaõng thôøi gian khoâng ñaùng keå, vaø vì vaäy quan ñieåm naøy raát môùi. Trong moät khoaûng thôøi gian ngaén nhö vaäy, ñeå hieåu vaø thöïc haønh ñöôïc moät ñònh nghóa môùi nhö vaäy laø ñieàu khoâng töôûng. Ñaây thöïc chaát laø moät quaù trình vöøa hoïc vöøa laøm vöøa ruùt kinh nghieäm. Chính vì theá, nhöõng yù kieán ñöôïc trình baøy trong baøi naøy mang nhieàu yù nghóa vöøa hoïc, vöøa laøm.
Let's start with the word "demand" by a simple reason - whenever there is a demand there is an activity to respond to that demand. One question, which should be raised, is whether the demand for training of public health profession exist in practice or not ?
It is not difficult to answer the above question since we can simply make a list of works that the health staff are carrying out and the "existing gap" compared with requirements included in WHO's broader definition of health which has been accepted by all state member for tens of years now. Therefore, the above question should be addressed by finding the answer in practice taking into consideration of the emphasis of new WHO's definition of health. Actually, this definition is not "new" because it has been worded by WHO and accepted by almost all state members since late 70's of the last century - when human's health confronted with the challenge stated in the slo- gan "Health For All by 2000". Health has been the human being's most important concern for mil- lions of years, from the beginning of their existence. Compared to the human being history, the duration of several tens of years is so short to mention, then this definition has been accepted as up-to-date. In such a short time, it is impossible to comprehend and practice the up-to-date defi- nition like this. In fact, this is a combining process of learning by doing. Therefore, ideas expressed in this paper are significant in terms of learning by doing.
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2007, Soá 7 (7) 5 Toå chöùc YTTG ñònh nghóa Söùc khoeû laø tình
traïng thoaûi maùi veà theå chaát, taâm thaàn vaø xaõ hoäi, chöù khoâng phaûi laø tình traïng khoâng coù beänh taät9. Ñònh nghóa naøy, treân thöïc teá ñaõ ñoái maët vôùi moät soá vaán ñeà mang tính thöïc haønh (vì ñònh nghóa naøy ñöôïc ñöa ra ñeå nhaèm moät muïc tieâu thöïc haønh laø taêng cöôøng söùc khoeû coäng ñoàng vaø taát nhieân laø töøng caù nhaân cuûa coäng ñoàng ñoù). Ñònh nghóa naøy neâu leân moät ñoøi hoûi roäng hôn raát nhieàu so vôùi nhöõng gì nhieàu quoác gia vaãn quan nieäm cho tôùi taän ngaøy nay laø ngaønh y teá phaûi chòu traùch nhieäm veà caùc vaán ñeà söùc khoeû, vaø vì vaäy noù phaûi cung caáp caùc dòch vuï lieân quan tôùi söùc khoeû, vaø taêng cöôøng söùc khoeû.
Thöïc teá naøy laø theá naøo? Caâu hoûi naøy nhaèm xaùc ñònh moät söï thöïc raèng moãi thöïc teá laïi coù moät nhu caàu khaùc. Thöïc teá cuûa moät xaõ hoäi ôû nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau cuõng raát khaùc nhau. ÔÛ xaõ hoäi cuûa chuùng ta trong giai ñoaïn naøy, ngöôøi ta noùi nhieàu ñeán aên ngon maëc ñeïp hôn laø ñuû aên, ñuû maëc, ñieàu maø chæ caùch ñaây khoaûng chöøng chöa tôùi 10 naêm vaãn ñang coøn laø mong muoán cuûa ña soá ngöôøi daân. Moät ñieàu deã nhaän thaáy ôû ñaát nöôùc ta trong nhöõng naêm gaàn ñaây laø söï chuù yù tôùi söùc khoeû vaø taêng cöôøng söùc khoeû ñang ngaøy caøng taêng leân ôû caáp caù nhaân, gia ñình cuõng nhö caáp coäng ñoàng. Nhieàu khaùch quoác teá ñeán Vieät Nam ñaõ nhaän xeùt raèng saùng sôùm hoï nhìn thaáy raát nhieàu ngöôøi ôû moïi löùa tuoåi ñi taäp theå duïc ôû moïi nôi ôû Haø Noäi. Nhöõng hình aûnh töông töï cuõng thöôøng thaáy ôû caùc ñòa phöông khaùc treân caû nöôùc. Nhöõng taøi lieäu, trao ñoåi lieân quan tôùi taêng cöôøng söùc khoeû, phoøng choáng beänh taät cuõng raát ñöôïc quan taâm. Lieäu nhöõng baèng chöùng nhìn thaáy ñöôïc haøng ngaøy ñoù coù theå ñöôïc coi laø nhöõng chæ soá cho vieäc quan taâm tôùi söùc khoeû cuûa quaàn theå?
Nhöõng baèng chöùng mang tính quoác teá cuõng cho thaáy, cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, nhöõng moái quan taâm ñeán söùc khoeû seõ ngaøy caøng taêng leân.
Ñieàu ñoù lyù giaûi vì sao nhöõng dòch vuï chaêm soùc söùc khoeû, voán thöôøng raát hieám gaëp ôû nhöõng neàn kinh teá keùm phaùt trieån laïi raát phoå bieán ôû nhöõng neàn kinh teá ñang phaùt trieån maïnh.
Nhö vaäy, Vieät Nam - vôùi tö caùch laø moät nöôùc ñang phaùt trieån vaø ñöôïc ñaùnh giaù laø moät neàn kinh teá naêng ñoäng, coù toác ñoä taêng tröôûng ñöùng thöù hai treân theá giôùi, vieäc ngöôøi daân ngaøy caøng chuù yù hôn tôùi söùc khoeû laø hoaøn toaøn coù theå giaûi thích ñöôïc.
Ba chöùc naêng cô baûn cuûa YTCC ñöôïc nhaán maïnh laø:
1.Chöùc naêng theo doõi vaø phaân tích tình traïng söùc khoûe
2.Chöùc naêng xaây döïng chính saùch, vaø
3.Chöùc naêng ñaûm baûo cho nhöõng chính saùch ñoù ñöôïc thöïc hieän
Theo doõi vaø phaân tích tình traïng söùc khoûe ñeå bieát ñöôïc vaøo moät thôøi ñieåm nhaát ñònh, ñoái vôùi moät coäng ñoàng nhaát ñònh thì nhöõng vaán ñeà söùc khoûe naøo ñang toàn taïi, nhöõng nguy cô ñe doïa söùc khoeû naøo ñang toàn taïi, saép xeáp öu tieân cuûa chuùng nhö theá naøo? Tuy nhieân, treân thöïc teá, caùc vaán ñeà cuøng vôùi nhöõng giaûi phaùp vaø noã löïc nhaèm giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñoù luoân thay ñoåi, neân vieäc theo doõi vaø phaân tích tình traïng söùc khoûe lieân tuïc vöøa coù yù nghóa ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa nhöõng giaûi phaùp aùp duïng, vöøa coù yù nghóa tìm hieåu nhöõng vaán ñeà môùi naøo ñaõ vaø ñang naûy sinh, chôø ñôïi nhöõng giaûi phaùp môùi. Ñeå traû lôøi nhöõng caâu hoûi naøy, caàn coù nhöõng ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo cô baûn veà thoáng keâ söùc khoûe, tin hoïc, dòch teã hoïc, xaõ hoäi hoïc söùc khoeû vaø haønh vi, nhaân chuûng hoïc, quaûn lyù söùc khoeû, söùc khoeû moâi tröôøng. Nhöõng moân hoïc naøy hieän taïi ñöôïc coi laø nhöõng moân hoïc cô baûn trong caùc chöông trình giaûng daïy YTCC treân toaøn theá giôùi.
Lieân quan tôùi chöùc naêng thöù hai laø xaây döïng chính saùch, nhöõng moân hoïc cô baûn nhö chính saùch y teá, kinh teá, taøi chính y teá, truyeàn thoâng vaø giaùo duïc söùc khoeû laø nhöõng moân hoïc cô baûn giuùp hình thaønh nhöõng kyõ naêng naøy. Nhöõng moân hoïc naøy ñöôïc coi laø nhöõng caáu phaàn khoâng theå thieáu trong caùc chöông trình ñaøo taïo YTCC treân theá giôùi.
Lieân quan tôùi chöùc naêng thöù ba laø ñaûm baûo cho nhöõng chính saùch ñoù ñöôïc thöïc hieän thì caùc chöông trình ñaøo taïo YTCC cuõng ñaõ phaùt trieån nhöõng moân hoïc giuùp phaùt trieån caùc kyõ naêng naøy bao goàm: caùc moân hoïc lieân quan tôùi truyeàn thoâng, kyõ naêng quaûn lyù, thöïc haønh YTCC ñaây ñöôïc coi laø nhöõng moân hoïc cô baûn.
Laáy moät ví duï cuï theå ñeå minh hoïa nhöõng chöùc naêng naøy vaø quaù trình vaän haønh cuûa chuùng: Beänh ñaùi thaùo ñöôøng laø moät beänh ñöôïc coi laø cuûa nhöõng nöôùc phaùt trieån. Tröôùc ñaây chuùng ta chöa phaûi ñoái maët vôùi beänh naøy, nhöng nhöõng keát quaû nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy beänh naøy coù theå chieám tôùi 4% daân soá vaø moät nöûa soá ngöôøi maéc beänh khoâng bieát laø mình ñang maéc beänh. Neáu daân soá Vieät Nam laø 80 trieäu ngöôøi thì chuùng ta coù 3,2 trieäu ngöôøi maéc beänh trong ñoù 1,6 trieäu ngöôøi khoâng bieát laø mình ñang
6 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2007, Soá 7 (7)
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
maéc beänh (trong khi ñaõ coù thuoác ñieàu trò hieäu quaû).
Ñieàu gì seõ xaûy ra vôùi nhöõng ngöôøi naøy? Chuùng ta ñeàu bieát, neáu khoâng ñöôïc ñieàu trò, nhöõng ngöôøi naøy seõ sôùm coù bieán chöùng thaønh beänh tim maïch, maét, suy thaän, vaø cuoái cuøng laø hoân meâ vaø töû vong. Trong quaù trình daãn tôùi töû vong, moät loaït nhöõng chi phí cho vieäc ñieàu trò nhöõng beänh treân seõ trôû thaønh gaùnh naëng cho gia ñình ngöôøi beänh. Töû vong sôùm seõ keùo kyø voïng soáng trung bình quaàn theå xuoáng. Vieäc töû vong cuûa nhöõng ngöôøi naøy - nhöõng ngöôøi chòu traùch nhieäm chính veà kinh teá trong gia ñình seõ keùo theo haøng loaït gaùnh naëng khoâng nhöõng cho gia ñình maø coøn cho caû xaõ hoäi. Neáu muoán ñieàu naøy khoâng xaûy ra, caùc hoaït ñoäng YTCC seõ phaûi ñoùng vai troø quyeát ñònh. YTCC seõ phaûi tieán haønh ñieàu tra döïa treân coäng ñoàng xem thöïc söï tyû leä maéc ñaùi thaùo ñöôøng laø bao nhieâu trong moät quaàn theå nhaát ñònh thoâng qua ñieàu tra maãu, aùp duïng caùc thöû nghieäm saøng loïc. YTCC seõ moâ taû tính ñaëc thuø veà caùc ñaëc tröng quan troïng cuûa quaàn theå beänh nhaân ñaùi thaùo ñöôøng cuûa khu vöïc ñoù. YTCC seõ döïa vaøo ñoù ñeå phaùt trieån nhöõng chöông trình can thieäp khoâng chæ cho nhöõng ngöôøi bò beänh maø cho caû nhöõng ngöôøi coù nguy cô; ngaên ngöøa beänh phaùt trieån treân nhöõng nhoùm naøy. Trong nhöõng chöông trình can thieäp naøy, YTCC cuõng ñöa ra nhöõng ñeà xuaát khaû thi ñeå chöông trình coù theå ñöôïc thöïc hieän vaø giaûm thieåu nhöõng taùc ñoäng nhö ñaõ moâ taû ôû treân ñoái vôùi gia ñình, coäng ñoàng vôùi beänh ñaùi thaùo ñöôøng.
Cuõng nhö vaäy, caùch ñeà caäp YTCC cuõng ñöôïc aùp duïng vôùi nhöõng beänh khaùc nhö SARS, cuùm gia caàm, HIV/AIDS, lao, loaõng xöông ngöôøi giaø, cao huyeát aùp, ung thö, taâm thaàn, chaán thöông v.v... Cuõng nhö vôùi vieäc giaûm thieåu nguy cô ñe doaï söùc khoeû coäng ñoàng nhö: huùt thuoác laù, nghieän röôïu, tieâm chích, tình duïc khoâng an toaøn v.v... Thöû hình dung neáu chuùng ta khoâng aùp duïng nhöõng chöông trình can thieäp ñoái vôùi caùc vaán ñeà nhö suy dinh döôõng (vôùi tyû leä ban ñaàu laø treân 50%); caùc beänh gaây töû vong treân treû döôùi 1 tuoåi, döôùi 5 tuoåi (chöông trình tieâm chuûng môû roäng) thì haäu quaû ñoái vôùi caù nhaân, gia ñình vaø xaõ hoäi seõ lôùn tôùi möùc naøo? Nhieàu nghieân cöùu ñaõ ñeà caäp tôùi caùc baøi toaùn kinh teá so saùnh vieäc aùp duïng vaø vieäc khoâng aùp duïng nhöõng chöông trình can thieäp;
vaø ñaõ ñöa ra keát luaän: chi phí veà kinh teá seõ cao gaáp haøng chuïc laàn neáu nhö khoâng aùp duïng nhöõng chöông trình can thieäp. Ngöôøi ta ñaõ tính toaùn raèng, trong giai ñoaïn 1900-1970, kyø voïng soáng trung bình cuûa ngöôøi daân Myõ ñaõ taêng leân 30 naêm, trong ñoù coù
ñoùng goùp cuûa YTCC laø 25 naêm nhôø caùc yeáu toá döï phoøng nhö caùc chính saùch xaõ hoäi, nhöõng hoaït ñoäng coäng ñoàng, quyeát ñònh caù nhaân7vaø Y hoïc laâm saøng ñoùng goùp 5 naêm. Phoøng ñöôïc moät tröôøng hôïp AIDS, tieát kieäm ñöôïc 119.379 ñoâ la Myõ cho chi phí ñieàu trò, ñieàu trò döï phoøng lao coù theå tieát kieäm ñöôïc tôùi 50.000 ñoâ la Myõ so vôùi chi phí ñieàu trò trong giai ñoaïn caáp tính cuûa beänh. Chi phí toán keùm cho beänh taät maø moät ngöôøi ñaøn oâng huùt thuoác phaûi traû lôùn hôn so vôùi moät phuï nöõ khoâng huùt thuoác laø 11.100 ñoâ la Myõ. Moãi moät lieàu vaéc-xin tieát kieäm ñöôïc 10,30 ñoâ la Myõ chaêm soùc y teá. Moãi lieàu vaéc-xin ho gaø tieát kieäm 11,10 ñoâ la Myõ cho chaêm soùc y teá4,8. Nhöõng con soá naøy laø raát ñaùng keå khi tính tôùi caùc chaêm soùc YTCC cho caû moät coäng ñoàng, moät ñaát nöôùc.
Giaûm thieåu beänh taät vaø nguy cô ñe doïa söùc khoeû khoâng phaûi laø nhöõng caáu phaàn duy nhaát cuûa YTCC, nhöõng caáu phaàn khaùc khoâng keùm phaàn quan troïng nhö taêng cöôøng söùc khoeû, taêng cöôøng chaát löôïng cuoäc soáng vaø keùo daøi tuoåi thoï cuõng ñöôïc ñöa vaøo chöông trình giaûng daïy cuûa YTCC. Chính nhöõng chöông trình giaûng daïy ñoù ñaõ laøm cho YTCC trôû thaønh moät ngaønh hoïc ñaëc thuø trong vieäc phoøng ngöøa beänh taät vaø naâng cao söùc khoeû coäng ñoàng. Khoâng chaáp nhaän noù, xaõ hoäi seõ phaûi chi traû toán keùm hôn raát nhieàu laàn cho nhöõng vaán ñeà söùc khoeû coäng ñoàng;
neáu khoâng muoán noùi raèng xaõ hoäi seõ khoâng theå oån ñònh ñeå thöïc hieän nhöõng muïc tieâu lieân quan tôùi taêng tröôûng toaøn dieän treân taát caû caùc lónh vöïc.
Vaán ñeà tuyeân truyeàn chính saùch cho YTCC ñöôïc ñaët ra cho taát caû caùc quoác gia bao goàm caû nhöõng quoác gia coù beà daøy lòch söû phaùt trieån YTCC.
Lyù do ñöôïc trích daãn nhieàu nhaát laø ngheà nghieäp YTCC coù moät ñaëc tröng ñaëc bieät laø neáu nhöõng hoaït ñoäng cuûa YTCC thaønh coâng thì seõ khoâng coù gì xaûy ra. Ngöôïc laïi neáu khoâng thaønh coâng thì caùc vaán ñeà veà söùc khoeû môùi seõ lieân tuïc xuaát hieän. Vì vaäy, söï thaønh coâng cuûa YTCC ñöôïc coi laø bình thöôøng; vaø thoâng thöôøng baát kyø söï kieän naøo khoâng xaûy ra thì seõ khoâng loâi keùo ñöôïc söï chuù yù cuûa caû dö luaän vaø nhöõng ngöôøi coù quyeàn ra quyeát ñònh.
Thôøi kyø ñaàu khi môùi phaùt trieån, quoác gia naøo cuõng ñoái ñaàu vôùi nhöõng beänh thuoäc nhoùm 1 laø nhöõng beänh coù nguyeân nhaân truyeàn nhieãm vaø dinh döôõng.
Caøng phaùt trieån, xaõ hoäi ñoù caøng phaûi ñoái maët nhieàu hôn vôùi nhöõng beänh maõn tính vaø nhöõng beänh coù nguyeân nhaân xaõ hoäi. Vieäc ñoái phoù vôùi nhöõng beänh naøy caàn aùp duïng nhöõng caùch ñeà caäp khaùc so vôùi nhöõng beänh thuoäc nhoùm 1. Caùc chöông trình ñaøo taïo
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2007, Soá 7 (7) 7 YTCC cung caáp nhöõng kieán thöùc ñoù.
Nhö vaäy coù theå noùi löïa choïn YTCC laø moät söï löïa choïn cho söï phaùt trieån beàn vöõng, laâu daøi, löïa choïn reû hôn cho moät söï phaùt trieån chaéc chaén hôn. Tuy nhieân, löïa choïn naøo cuõng coù giaù cuûa noù. Giaù phaûi traû trong tröôøng hôïp naøy laø nhöõng ñaàu tö cô baûn cho söï phaùt trieån moät neàn YTCC phaùt trieån bao goàm caû heä thoáng ñaøo taïo, nghieân cöùu vaø cung caáp dòch vuï. Nhaø nöôùc ta ñaõ khaúng ñònh quan ñieåm cuûa mình veà vaán ñeà naøy baèng moät chuû tröông nhaát quaùn ngay töø khi tuyeân boá ñoäc laäp vaøo thaùng Chín naêm 1945 lòch söû.
Chuû tröông ñoù laø Phoøng beänh hôn chöõa beänh. Gaàn ñaây nhaát laø Nghò quyeát 46 cuûa Boä chính trò veà baûo veä vaø taêng cöôøng söùc khoeû nhaân daân.
Moät söï thaät khoù coù theå phuû nhaän laø trong khoaûng hôn moät thaäp kyû vöøa qua, heä thoáng ñaøo taïo YTCC ñaõ phaùt trieån nhanh choùng caû veà möùc ñoä ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc veà maët chuû tröông, chính saùch, taøi chính laãn söï hoã trôï cuûa coäng ñoàng quoác teá. Beân caïnh ñoù, nhöõng keát quaû trong nghieân cöùu YTCC cuõng ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp quan troïng vaøo vieäc ñònh höôùng phaùt trieån caùc chöông trình, chieán löôïc can thieäp coù hieäu quaû. Vaø baûn thaân nhöõng kinh nghieäm naøy laïi
ñoùng goùp trôû laïi cho ñaøo taïo, goùp phaàn xaây döïng moät neàn YTCC Vieät Nam coù nhöõng neùt ñaëc tröng phaùt trieån cuûa rieâng mình; trong ñoù vieäc ñaøo taïo, nghieân cöùu vaø öùng duïng treân thöïc teá luoân ñöôïc nhaán maïnh.
Ñaøo taïo, nghieân cöùu, öùng duïng treân thöïc teá ñaõ loàng gheùp, keát hôïp vôùi nhau trôû thaønh moät thöïc theå hoaït ñoäng cô ñoäng vaø coù hieäu quaû. Heä thoáng ñoù khoâng chæ nhaán maïnh tôùi nhöõng loaïi hình ñaøo taïo truyeàn thoáng maø noù gaén chaët vôùi vieäc phuïc vuï thoâng qua vai troø cuûa Hoäi YTCC Vieät Nam. Nhöõng thaønh vieân cuûa Hoäi YTCC cuõng caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo, vaø hoï cuõng ñaõ ñöôïc ñaøo taïo nhö nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng ôû tuyeán ñaàu, höôùng nhieàu hôn tôùi thöïc haønh. Moâ hình nghieân cöùu vaø ñaøo taïo taïi nhöõng khu vöïc thí ñieåm cuûa Hoäi taïi ba vuøng Baéc-Trung-Nam ñang mang laïi nhöõng kinh nghieäm raát tích cöïc vaø tieàm naêng ñeå coù theå phaùt trieån roäng hôn. Khoù coù theå noùi laø heä thoáng ñaøo taïo, nghieân cöùu YTCC cuûa chuùng ta ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa xaõ hoäi. Tuy nhieân, coù theå noùi raèng chuùng ta ñaõ xaây döïng ñöôïc moät chieán löôïc phaùt trieån cho pheùp ño löôøng nhöõng nhu caàu cuûa xaõ hoäi vaø ñaùp öùng chuùng vôùi caùch thöùc phuø hôïp nhaát vaø vôùi chaát löôïng cao nhaát nhö mong muoán.
Taùc giaû:
PGS.TS. Leâ Vuõ Anh - Hieäu tröôûng Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng. Ñòa chæ: 138 Giaûng Voõ, Ba Ñình, Haø Noäi. E.mail:
Taøi lieäu tham khaûo
1. Backer EL, Melton RJ, Stange PV, et all, 1994: health reform and the health of the public, JAMA. pp 272; 1276- 1282.
2. Beaglehole R, Bonita R, Horton R, Adams O. 2004. Public health in the new area: Improving health through collective action. Lancet pp 363: 2084-86
3. BunkerJP, Frazier HS, Mosteller F, 1994: Improving health: Measuring effect of medical care. Milbank Q. pp 72 4. Devaney B, Bilheimer L, Schore J., 1991.The saving in
medical cost for newborns, Princeton, NJ: Mathematical Policy Research Inc
5. Hellinger F. 1993. Lifetime cost of treating a person with HIV. JAMA, pp 270
6. Illinois Public Health Association, 1994. The role of pub- lic health and community prevention under health care reform. Springfield III: Illinois Public Health Association.
7. US public Health Services; 1994. For a healthy nation:
Return on Investment In Public Health, Washington, DC:
US public Health Services;
8. White CC, Kaplan JP, Orestein WA, 1985. Benefits, risks, and costs of immunization for measles, mumps, and rubel- la. Am J Public Health; pp 75
9. WHO; 2003. Essential Public Health Functions- A three country study in the Western Pacific Region.
