PH¸T TRIÓN BÒN V÷NG

N¤NG NGHIÖP, N¤NG D¢N, N¤NG TH¤N NH÷NG VÊN §Ò KH¤NG THÓ THIÕU TRONG

PH¸T TRIÓN BÒN V÷NG

§µo ThÕ TuÊn^*

1 - VÊn ®Ò n«ng nghiÖp

HiÖn nay, cã ý kiÕn cho r»ng, n«ng nghiÖp n­íc ta ®· ph¸t triÓn t­¬ng ®èi tèt. §Æc biÖt, chóng ta xuÊt khÈu ®­îc nhiÒu n«ng s¶n trong ®iÒu kiÖn gi¸ l­¬ng thùc vµ n«ng s¶n thÕ giíi ®ang t¨ng. Tuy nhiªn, thùc tÕ kh«ng h¼n lµ nh­ vËy, vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp khiÕn chóng ta ph¶i quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp. Tû träng cña n«ng nghiÖp trong s¶n phÈm quèc néi (GDP) gi¶m dÇn, nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ vai trß cña n«ng nghiÖp ngµy cµng gi¶m.

Thùc tÕ cho thÊy, Hoa Kú vµ Ph¸p, hai n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµo bËc nhÊt thÕ giíi còng lµ hai n­íc xuÊt khÈu n«ng s¶n lín nhÊt thÕ giíi. Ng­îc l¹i, c¸c n­íc §«ng ¸, vèn ®­îc coi lµ gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò n«ng nghiÖp song song víi c«ng nghiÖp hãa, th× hiÖn nay ph¶i nhËp khÈu l­¬ng thùc vµ n«ng s¶n ngµy cµng nhiÒu, v× n«ng nghiÖp ®· gi¶m sót nghiªm träng(¹). ViÖc c¸c n­íc ®·

ph¸t triÓn ®ang ph¶i trî cÊp cho n«ng nghiÖp rÊt nhiÒu lµm cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n lµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho viÖc ®· kh«ng chó ý ®Õn n«ng nghiÖp trong thêi kú c«ng nghiÖp hãa.

C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn hiÖn nay cã d­ l­îng lao ®éng n«ng th«n qu¸ cao, vµ ngµy cµng t¨ng. Ch¼ng h¹n, ë Trung Quèc, dù b¸o vµo n¨m 2020, n«ng nghiÖp trong GDP cßn 5%, lao ®éng n«ng nghiÖp cßn 35% vµ lao ®éng n«ng th«n cßn 45%. ë n­íc ta, theo dù b¸o cña chóng t«i, còng vµo n¨m Êy, n«ng nghiÖp trong GDP sÏ cßn 10%, lao ®éng n«ng nghiÖp vÉn cßn 23%. Nh­ vËy, ngay khi ®· c«ng nghiÖp hãa thµnh c«ng, vai trß cña n«ng nghiÖp ë c¸c n­íc

*VS. Héi N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n

®ang ph¸t triÓn vÉn cßn cao, vÒ thùc chÊt vÉn cßn lµ n­íc c«ng - n«ng nghiÖp.

Do vËy, chóng ta kh«ng thÓ sao nh·ng viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, mµ ph¶i coi nã nh­ mét trong nh÷ng môc tiªu träng t©m cña ph¸t triÓn kinh tÕ.

VÊn ®Ò lín cña n«ng nghiÖp n­íc ta sau thêi kú ®æi míi lµ chÊt l­îng n«ng s¶n cßn thÊp, v× chñ yÕu xuÊt khÈu n«ng s¶n th«, quy m« s¶n xuÊt nhá nªn gi¸

thµnh cao, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp. Muèn t¨ng gi¸ trÞ n«ng s¶n, cÇn c¶i tiÕn chÊt l­îng s¶n phÈm b»ng c¸ch ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm cã xuÊt xø ®Þa lý, s¶n phÈm b¶o ®¶m tiªu chuÈn vÖ sinh vµ an toµn thùc phÈm quèc tÕ vµ s¶n phÈm h÷u c¬. §Ó lµm ®­îc viÖc nµy, cÇn x©y dùng mét thÓ chÕ qu¶n lý chÊt l­îng n«ng s¶n ®i ®«i víi viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n.

ThÓ chÕ thÞ tr­êng n«ng s¶n, nÕu chñ yÕu chØ dùa vµo quan hÖ n«ng d©n - doanh nghiÖp theo kiÓu hîp ®ång n«ng nghiÖp sÏ dÉn ®Õn sù ®éc quyÒn cña doanh nghiÖp chÕ biÕn vµ l­u th«ng. N«ng d©n, nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt trùc tiÕp vÉn chÞu nhiÒu thiÖt thßi. Muèn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy, ph¶i ph¸t triÓn c¸c hîp t¸c x· bao gåm c¶ ho¹t ®éng chÕ biÕn vµ bu«n b¸n, l­u th«ng th× viÖc ph©n phèi thu nhËp míi ®­îc c«ng b»ng. Nhµ n­íc kh«ng thÓ trî gióp n«ng d©n th«ng qua c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, v× thu lîi nhuËn lµ môc tiªu chÝnh vµ tr­íc hÕt cña doanh nghiÖp, bëi vËy, ph¶i thùc hiÖn c¸c hç trî cña Nhµ n­íc th«ng qua c¸c dÞch vô c«ng. HiÖn nay, c¸c dÞch vô c«ng phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cßn yÕu, ®Æc biÖt c¸c hé nghÌo Ýt ®­îc h­ëng lîi. Chóng ta ®· x©y dùng ®­îc mét sè hÖ thèng cung cÊp dÞch vô c«ng do c¸c tæ chøc n«ng d©n thùc hiÖn cïng víi Nhµ n­íc vµ thÞ tr­êng, cho phÐp n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc cung cÊp dÞch vô cho n«ng d©n, tíi ®©y cÇn nh©n réng c¸c m« h×nh nµy.

Mét vÊn ®Ò kh¸c lµ, gi¸ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®ang t¨ng m¹nh, gi¸ n«ng s¶n kh«ng theo kÞp, n«ng d©n kh«ng cßn h¨ng h¸i víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, lao ®éng n«ng th«n ®ang bá ra ®« thÞ kiÕm viÖc lµm, lao ®éng n«ng nghiÖp ®ang bÞ n÷ hãa, giµ hãa vµ chuyÓn tõ th©m canh sang qu¶ng canh, ch¨n nu«i vµ nghÒ phô ®ang bÞ gi¶m sót... Gi¸ mét sè n«ng s¶n nh­ lóa m×, ng«, ®Ëu t­¬ng ®ang t¨ng rÊt nhanh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi mµ chóng ta vÉn nghÜ ®Õn viÖc nhËp khÈu, kh«ng nh©n c¬ héi nµy ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong n­íc. N«ng th«n ®ang cã xu h­íng quay trë vÒ ®éc canh c©y lóa, tõ bá viÖc ®a d¹ng hãa s¶n xuÊt. Trong ®iÒu kiÖn nµy, chóng ta thiÕu c¸c biÖn ph¸p ®Ó chuyÓn ®æi c¬

cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng, thiÕu biÖn ph¸p ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.

T×nh tr¹ng nµy sÏ dÉn ®Õn nguy c¬ mÊt an ninh l­¬ng thùc vµ thùc phÈm nh­

c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi ë §«ng ¸ vµ §«ng - Nam ¸. Theo dù b¸o cña c¸c tæ chøc quèc tÕ, trong thÕ kû XXI, thÕ giíi sÏ thiÕu l­¬ng thùc, ®©y cã ph¶i lµ mét thêi c¬ cho chóng ta ph¸t triÓn n«ng nghiÖp kh«ng?

Khoa häc - kü thuËt phôc vô n«ng nghiÖp n­íc ta ch­a ph¸t triÓn. C¸c c©u hái cña c«ng nghÖ n«ng nghiÖp thÕ kû XXI nh­ vÊn ®Ò h­íng c«ng nghÖ sinh häc b¶o ®¶m c¸c nguy c¬ ®èi víi søc kháe cña con ng­êi vµ m«i tr­êng, vÊn ®Ò n«ng nghiÖp h÷u c¬ víi dù b¸o sÏ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng n«ng s¶n thÕ giíi, vÊn

®Ò phßng chèng hiÖn t­îng nãng lªn cña khÝ quyÓn, n­íc biÓn d©ng cao lµm

ngËp c¸c ®ång b»ng - vèn ®­îc coi lµ nh÷ng vùa lóa cña n­íc ta, vÊn ®Ò n«ng nghiÖp chÝnh x¸c ¸p dông c«ng nghÖ ®Þnh vÞ, vÊn ®Ò n«ng nghiÖp th¼ng ®øng hay kh«ng ®Êt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thiÕu ®Êt vµ b¶o vÖ m«i tr­êng...., hÇu hÕt vÉn ch­a t×m ®­îc c©u tr¶ lêi.

C¸c vÊn ®Ò biÕn ®æi khÝ hËu vµ rñi ro trong n«ng nghiÖp ngµy cµng t¨ng, mµ chóng ta ch­a cã c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ n«ng nghiÖp, chèng thiªn tai vµ rñi ro.

HÖ thèng b¶o hiÓm chèng thiªn tai vµ rñi ro mÆc dï phøc t¹p, nh­ng kh«ng ph¶i kh«ng cã c¸ch thùc hiÖn ®­îc.

Chóng ta còng ch­a cã mét chiÕn l­îc c«ng nghiÖp hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp nh­ thÕ nµo trong ®iÒu kiÖn ®Êt Ýt, ng­êi

®«ng, quy m« s¶n xuÊt nhá, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp.

2 - VÊn ®Ò n«ng d©n

Mét thùc tÕ lµ, n«ng d©n cßn qu¸ nghÌo, viÖc gi¶i quyÕt gi¶m nghÌo ch­a g¾n liÒn víi ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n nªn ch­a bÒn v÷ng, nguy c¬ t¸i nghÌo vÉn cßn rÊt cao. N«ng d©n lµ bé phËn c«ng d©n Ýt ®­îc h­ëng phóc lîi x· héi, nhÊt lµ vÒ gi¸o dôc, y tÕ. Nh÷ng vÊn ®Ò x· héi ë n«ng th«n ch­a ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch c¬ b¶n nh­: b¶o hiÓm thiÖt h¹i do thiªn tai vµ thÞ tr­êng, b¶o hiÓm x·

héi. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc, kh«ng thÓ chØ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi cña n«ng th«n b»ng c¸c biÖn ph¸p thÞ tr­êng.

N«ng d©n thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n ph¶i di c­ ra thµnh thÞ ®Ó t×m viÖc, lµm thuª víi gi¸ lao ®éng rÊt thÊp vµ bÞ ®èi xö nh­ "c«ng d©n lo¹i hai", mÆc dï hä lµ ®éng lùc chñ yÕu cña c«ng cuéc ®æi míi. Ch­a cã mét quy ho¹ch chuyÓn ®æi c¬ cÊu lao ®éng, rót lao ®éng ra khái n«ng th«n vµ n«ng nghiÖp. N«ng d©n tham gia thÞ tr­êng lao ®éng nh­ng kh«ng ®­îc ®µo t¹o nghÒ, kh«ng ®­îc Nhµ n­íc hç trî nh­ tr­íc kia ®· lµm trong c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ míi. Do vËy, cÇn cã mét hÖ thèng biÖn ph¸p ®ång bé gióp ®µo t¹o n«ng d©n, ®ã chÝnh lµ biÖn ph¸p ®Ó x©y dùng giai cÊp c«ng nh©n míi. §©y còng lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu gióp cho líp ng­êi nµy kh«ng trë thµnh "v« s¶n l­u manh", kÐo theo ®ã lµ téi ph¹m vµ tÖ n¹n x· héi.

Mét ®iÒu tèi quan träng lµ, quyÒn lîi cña n«ng d©n ch­a ®­îc b¶o vÖ v×

thiÕu nghiÖp ®oµn n«ng d©n. N«ng d©n lµ bé phËn yÕu thÕ nhÊt, kh«ng cã quyÒn mÆc c¶ trªn thÞ tr­êng, nªn quan hÖ gi÷a th­¬ng nghiÖp víi n«ng d©n

®ang diÔn ra thiÕu c«ng b»ng. N«ng d©n cßn thiÕu chñ quyÒn vÒ ®Êt ®ai, bÞ mÊt

®Êt mµ kh«ng cã ai bªnh vùc. ViÖc ®Çu c¬ ruéng ®Êt lµm gi¸ bÊt ®éng s¶n lªn cao mét c¸ch gi¶ t¹o, nh­ng n«ng d©n còng kh«ng ®­îc h­ëng lîi g× tõ viÖc nµy. T×nh tr¹ng nµy cã nguyªn nh©n tõ sù qu¶n lý, kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc.

Ngay ë mét sè n­íc cã së h÷u ®Êt t­ nh©n, nhµ n­íc vÉn kiÓm so¸t viÖc sö dông ®Êt mét c¸ch chÆt chÏ.

§Ó ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp hµng hãa cã hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt lao

®éng cao, con ®­êng ®óng ®¾n kh«ng ph¶i lµ xãa bá kinh tÕ hé n«ng d©n, ph¸t triÓn trang tr¹i, mµ lµ tæ chøc hîp t¸c x· kiÓu míi cã chÕ biÕn n«ng s¶n vµ bu«n

b¸n chung nh»m më réng quy m« s¶n xuÊt, thùc hiÖn th­¬ng nghiÖp c«ng b»ng.

HiÖn nay, chóng ta ®ang thiÕu mét hÖ thèng dÞch vô trî gióp cho n«ng d©n x©y dùng c¸c hîp t¸c x· kiÓu míi, b¾t ®Çu tõ viÖc x©y dùng c¸c tæ hîp t¸c ®Ó tiÕn lªn hîp t¸c x·. §©y lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh n«ng d©n, b¾t ®Çu tõ "Kho¸n 10", chuyÓn hé n«ng d©n thµnh n«ng tr¹i gia ®×nh nh­ ë c¸c n­íc tiªn tiÕn.

ThÕ nh­ng, h¹n chÕ cè h÷u cña n«ng d©n ë n­íc ta lµ tÝnh thô ®éng, chê ®îi sù hç trî, trõ mét sè vïng ®Æc biÖt cã vèn x· héi cao. HiÖn nay, cã nhiÒu vïng n«ng d©n rÊt n¨ng ®éng nh­ng chóng ta ch­a thùc hiÖn ®­îc viÖc tæ chøc nghiªn cøu c¸c tr­êng hîp Êy ®Ó cã thÓ chuyÓn giao tÝnh n¨ng ®éng sang c¸c vïng kh¸c.

3 - VÊn ®Ò n«ng th«n

Trong qu¸ tr×nh ®æi míi, kho¶ng c¸ch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ngµy cµng xa nhau, do ch­a cã chiÕn l­îc ®æi míi hiÖu qu¶.

N«ng nghiÖp m©u thuÉn víi ph¸t triÓn n«ng th«n. C¸c vïng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp m¹nh th× kh«ng chuyÓn ®æi ®­îc c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n, kh«ng t¹o thªm ®­îc viÖc lµm vµ kh«ng t¨ng nhanh thu nhËp cña n«ng d©n. T×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n kh«ng thuËn lîi cho viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao

®éng n«ng th«n vµ t¨ng thu nhËp cña n«ng d©n. ViÖc ®Ó n«ng d©n ®i b¸n søc lao ®éng ë n¬i kh¸c víi gi¸ rÎ m¹t, viÖc kh«ng cã quy ho¹ch lao ®éng, ®· dÉn

®Õn nhiÒu vïng thiÕu lao ®éng vµ gi¸ lao ®éng t¨ng m¹nh.

Møc ®ãng gãp cña n«ng d©n, n«ng th«n cao, phóc lîi cung cÊp cho n«ng d©n l¹i thÊp, n«ng d©n cßn Ýt ®­îc h­ëng lîi vÒ ®Çu t­ kÕt cÊu h¹ tÇng vµ c¸c nguån cung cÊp phóc lîi cña Nhµ n­íc.

Tõ c¸c hé n«ng d©n ®ang xuÊt hiÖn nhiÒu doanh nghiÖp nhá: n«ng tr¹i gia

®×nh, doanh nghiÖp n«ng nghiÖp, doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ dÞch vô tõ c¸c lµng nghÒ, nh­ng c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng ®­îc c¸c ch­¬ng tr×nh doanh nghiÖp nhá vµ võa hç trî. N«ng th«n cßn thiÕu c¸c thÓ chÕ dùa vµo céng ®ång nh­ hîp t¸c x· vµ c¸c tæ chøc nghÒ nghiÖp cña n«ng d©n ®Ó phô tr¸ch viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô c«ng.

Mét vÊn ®Ò n÷a cßn g©y nhiÒu bøc xóc lµ m«i tr­êng n«ng th«n ®ang bÞ « nhiÔm nghiªm träng. Nªn cã c¸c ch­¬ng tr×nh b¶o vÖ m«i tr­êng g¾n liÒn Nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ c¸c céng ®ång n«ng th«n cïng thùc hiÖn viÖc b¶o vÖ vµ n©ng cao chÊt l­îng m«i tr­êng. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc cho thÊy, nÕu giao viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng cho c¸c tæ chøc n«ng d©n th× cã thÓ biÕn viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng trë thµnh nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp cho n«ng d©n. ViÖc ph¸t triÓn du lÞch n«ng th«n còng gãp phÇn n©ng cao ®­îc chÊt l­îng m«i tr­êng.

N«ng th«n cßn thiÕu m¹ng l­íi an sinh x· héi, trong khi thu nhËp t­¬ng ®èi gi¶m nhanh. ViÖc x©y dùng hÖ thèng an sinh x· héi ph¶i g¾n liÒn víi ho¹t ®éng t­¬ng trî, víi c¸c tæ chøc n«ng d©n. ë Ph¸p, tõ mét tæ chøc b¶o hiÓm t­¬ng trî

®· ph¸t triÓn lªn thµnh mét c«ng ty b¶o hiÓm quèc tÕ lín nhÊt ch©u ¢u, tõ mét quü tÝn dông n«ng nghiÖp thµnh mét ng©n hµng giµu nhÊt ch©u ¢u. C¸c tæ chøc nµy vÉn lµ tæ chøc tËp thÓ cña n«ng d©n.

C¸c nguyªn nh©n g©y c¶n trë cho viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n kh«ng thÓ chØ gi¶i quyÕt b»ng c¸c biÖn ph¸p t×nh thÕ, mµ cã thÓ ph¶i thay ®æi ngay tõ trong ®­êng lèi c¶i c¸ch kinh tÕ - x· héi. Cã thÓ thÊy, cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ cña ViÖt Nam vµ Trung Quèc bÞ ¶nh h­ëng m¹nh cña chñ nghÜa tù do míi, qu¸ ®Ò cao kinh tÕ thÞ tr­êng vµ sím ®ång thuËn víi sù rót lui cña nhµ n­íc trong qu¶n lý, thiÕu c¶i c¸ch x· héi. §ã lµ lý do chÝnh lµm cho kho¶ng c¸ch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ngµy cµng xa nhau. Thªm vµo ®ã, chóng ta l¹i ®ang dùa vµo ­u thÕ c¹nh tranh trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®Ó thu hót ®Çu t­

n­íc ngoµi lµ gi¸ lao ®éng rÎ, gi¸ ®Êt rÎ vµ gi¸ m«i tr­êng rÎ. Do ®ã, môc tiªu cña viÖc t¨ng tr­ëng nhanh dùa vµo c¸c ­u thÕ c¹nh tranh nµy ®· m©u thuÉn víi c¸c môc tiªu cña ph¸t triÓn n«ng th«n. ViÖc thu hót qu¸ nhiÒu ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ dÉn ®Õn sù phô thuéc chÝnh trÞ vµ ph¸t triÓn kh«ng bÒn v÷ng, g©y khã kh¨n cho c¸c thÕ hÖ sau v× ph¶i g¸nh nî tÝch lòy tõ c¸c thÕ hÖ tr­íc. MÆt kh¸c, chóng ta cßn thiÕu mét nÒn kinh tÕ mang tÝnh x· héi, vµ c¸c doanh nh©n x· héi th×

kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc viÖc c¶i c¸ch x· héi. Kh«ng thÓ chØ dùa vµo viÖc kªu gäi c¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng tõ thiÖn. CÇn cã mét ®­êng lèi x· héi hãa c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ x· héi, kh«ng lÉn lén x· héi hãa víi thÞ tr­êng hãa vµ t­ nh©n hãa. X· héi hãa lµ huy ®éng sù tham gia cña quÇn chóng. Ph¸t triÓn m¹nh x· héi d©n sù ®Ó huy ®éng quÇn chóng tham gia vµo sù ph¸t triÓn chÝnh lµ ¸p dông truyÒn thèng quan ®iÓm quÇn chóng cña §¶ng.

§Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trªn, cÇn cã mét hÖ thèng biÖn ph¸p ph¸t triÓn n«ng th«n cã hiÖu lùc, theo chóng t«i, ®ã lµ:

- Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng th«n toµn diÖn, kh«ng chØ tËp trung vµo n«ng nghiÖp. ViÖc ph¸t triÓn n«ng th«n lµ c«ng viÖc cña hÇu hÕt c¸c bé chø kh«ng ph¶i chØ riªng cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. HiÖn nay, chóng ta ®· cã Héi Khoa häc ph¸t triÓn n«ng th«n ®Ó huy ®éng lùc l­îng quÇn chóng gióp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp thùc hiÖn c«ng viÖc nµy. Chóng ta

®ang ®­îc c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ trªn 399 tæ chøc phi chÝnh phñ hç trî viÖc ph¸t triÓn n«ng th«n, nh­ng chóng ta kh«ng biÕt hä ®ang lµm g× ®Ó hîp t¸c mét c¸ch chÆt chÏ. Héi Khoa häc Ph¸t triÓn n«ng th«n ®ang cè g¾ng x©y dùng c¬ së khoa häc cho viÖc ph¸t triÓn n«ng th«n vµ x©y dùng mét trung t©m cung cÊp dÞch vô ph¸t triÓn n«ng th«n ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c cña mét doanh nghiÖp mang tÝnh x· héi, gièng nh­ mét m« h×nh kiÓu míi ch­a cã ë n­íc ta nh­ng rÊt phæ biÕn ë c¸c n­íc...

- Nhµ n­íc ph¶i hç trî viÖc t¨ng c­êng n¨ng lùc cho c¸c céng ®ång n«ng th«n ®Ó n«ng d©n cã thÓ tham gia vµo viÖc ph¸t triÓn n«ng th«n. X©y dùng c¸c thÓ chÕ n«ng th«n dùa vµo céng ®ång: hîp t¸c x· vµ c¸c tæ chøc nghÒ nghiÖp cña n«ng d©n. CÇn tæng kÕt c¸c s¸ng kiÕn míi ®ang xuÊt hiÖn ë n«ng th«n nh­

viÖc ph¸t triÓn c¸c côm n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp, viÖc h×nh thµnh c¸c doanh

nghiÖp nhá ë n«ng th«n, viÖc ph¸t triÓn du lÞch n«ng th«n, viÖc ¸p dông c«ng t¸c khuyÕn n«ng kinh tÕ x· héi vµ t­ vÊn qu¶n lý n«ng tr¹i, viÖc ®µo t¹o n«ng d©n, kh«ng nh÷ng ®Ó sím cã nh÷ng "nhµ n«ng" chuyªn nghiÖp cã tr×nh ®é s¶n xuÊt, kinh doanh tiªn tiÕn, mµ cßn g¾n bã l©u bÒn víi n«ng th«n...(**)

___________________

Chó thÝch

** Bµi ®· ®¨ng trªn T¹p chÝ Céng s¶n, sè 787/2008.

1. Phi-lip-pin lµ mét n­íc n«ng nghiÖp, trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, ®« thÞ hãa ®· dµnh qu¸ nhiÒu diÖn tÝch canh t¸c cho ph¸t triÓn ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, nhÊt lµ cã qu¸ nhiÒu s©n golf, nay ®ang "®au ®Çu" v× thiÕu l­¬ng thùc mét c¸ch trÇm träng