Sù t−¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong quan niÖm vÒ h

(1)

Sù t−¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong quan niÖm vÒ h«n nh©n gia ®×nh gi÷a c¸c thÕ hÖ ng−êi viÖt nam hiÖn nay

Lª thi. Sù t−¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt trong quan niÖm vÒ h«n nh©n gia ®×nh gi÷a c¸c thÕ hÖ ng−êi ViÖt Nam hiÖn nay. H.: Khoa häc x·

héi, 2009, 317 tr.

HuÖ Nguyªn l−îc thuËt rong bèi c¶nh míi, d−íi t¸c ®éng

cña toµn cÇu ho¸, héi nhËp quèc tÕ vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng trong n−íc, quan niÖm, nhËn thøc cña ng−êi d©n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cña cuéc sèng Ýt nhiÒu ®· thay ®æi. Néi dung cuèn s¸ch lµ kÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tÕ ®Ó

®i t×m nh÷ng ®iÓm t−¬ng ®ång, thèng nhÊt vµ bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt, m©u thuÉn trong nhËn thøc vµ quan niÖm vÒ h«n nh©n, gia ®×nh cña c¸c thÕ hÖ ng−êi ViÖt Nam hiÖn nay.

Kh¸i niÖm thÕ hÖ, theo t¸c gi¶, cã thÓ hiÓu lµ mét tËp hîp ng−êi th−êng cã cïng mét ®é tuæi. MÆc dï cã thÓ kh¸c nhau vÒ nghÒ nghiÖp, hoµn c¶nh sinh sèng, tÝnh c¸ch... nh−ng hä ®· cïng chøng kiÕn, cïng tr¶i qua nh÷ng diÔn biÕn lÞch sö, x· héi (kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸...), vµ sèng cïng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. C¸c thÕ hÖ chÞu ¶nh h−ëng ®Ëm nÐt cña nh÷ng yÕu tè lÞch sö, do ®ã mçi thÕ hÖ mang mét

®Æc tr−ng riªng vÒ nhËn thøc, t−

t−ëng, c¸ch suy nghÜ vµ hµnh ®éng.

Nãi c¸ch kh¸c, c¸c thÕ hÖ ngoµi nh÷ng ®iÓm chung, t−¬ng

®ång th× ®Òu cã nh÷ng ph¶n øng riªng, kh¸c nhau tr−íc c¸c vÊn ®Ò thêi ®¹i ®Æt ra còng nh− c¸ch suy nghÜ vµ xö trÝ kh¸c nhau trong cuéc sèng gia ®×nh.

1. Quan niÖm vÒ lùa chän b¹n ®êi Tr−íc hÕt, ph¶i nhÊn m¹nh r»ng

®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh lùa chän b¹n ®êi kh«ng gièng nhau ®èi víi tÊt c¶ mäi ng−êi do m«i tr−êng lao ®éng, häc tËp

T

(2)

kh¸c nhau cña mçi c¸ nh©n. Tuy nhiªn, quan niÖm cña c¸c thÕ hÖ hiÖn nay hÇu hÕt ®Òu theo mét xu h−íng chung ®èi víi viÖc t×m hiÓu, lùa chän b¹n ®êi.

Víi vÊn ®Ò ai lµ ng−êi ®−a ra quyÕt

®Þnh cuèi cïng trong viÖc lùa chän b¹n

®êi, gi÷a c¸c thÕ hÖ hÇu hÕt ®Òu cã sù t−¬ng ®ång vÒ suy nghÜ. Sù ¸p ®Æt cña cha mÑ, hä hµng trong viÖc lùa chän b¹n

®êi tr−íc ®©y giê ®· nh−êng b−íc tr−íc quyÒn tù do lùa chän b¹n ®êi cña thÕ hÖ trÎ víi sù b¶o vÖ cña ph¸p luËt vµ sù ñng hé cña x· héi. §iÒu ®ã chøng tá suy nghÜ cña nh÷ng ng−êi thuéc thÕ hÖ giµ vµ trung niªn hiÖn nay ®· tiÕn bé nhiÒu, kh«ng mÊy kh¸c biÖt so víi thÕ hÖ trÎ.

PhÇn lín nh÷ng ng−êi ®−îc hái ®Òu kh¼ng ®Þnh, con c¸i cã quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc h«n nh©n cña m×nh, bªn c¹nh ®ã còng nªn hái ý kiÕn cha mÑ, thuyÕt phôc cha mÑ nhÊt trÝ víi sù lùa chän cña m×nh, ®ång thêi ph¶i l¾ng nghe ý kiÕn gãp ý cña cha mÑ cho sù lùa chän ®ã.

§iÒu nµy sÏ gióp tr¸nh ®−îc nh÷ng m©u thuÉn, ¶nh h−ëng ®Õn mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh vÒ sau.

VÒ tiªu chuÈn lùa chän b¹n ®êi, nh÷ng ng−êi thuéc thÕ hÖ trÎ th× ®−a ra tiÓu chuÈn ®èi víi ng−êi m×nh chän lùa, nh÷ng ng−êi thuéc thÕ hÖ giµ th× ®−a ra tiªu chuÈn ®èi víi con ch¸u m×nh, nh÷ng ng−êi trung niªn th× chñ yÕu rót kinh nghiÖm tõ chÝnh thùc tÕ cuéc sèng hä ®· tr¶i nghiÖm.

Nh×n chung, tiªu chuÈn ®èi víi ng−êi vî, hÇu hÕt c¸c ý kiÕn ®Òu thèng nhÊt r»ng, ph¶i cã t− c¸ch ®¹o ®øc tèt, cã søc khoÎ, ®¶m ®ang, th¸o v¸t, n¨ng

®éng, nhanh nhÑn. Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu ý kiÕn trong sè nh÷ng ng−êi sèng ë thµnh thÞ cßn mong muèn ng−êi vî ph¶i cã thªm nh÷ng tiªu chuÈn vÒ ngo¹i h×nh,

nghÒ nghiÖp æn ®Þnh. Cßn víi ng−êi chång, tr−íc tiªn còng ph¶i cã t− c¸ch

®¹o ®øc tèt, nghÒ nghiÖp æn ®Þnh, khoÎ m¹nh vµ cã kh¶ n¨ng lµ trô cét kinh tÕ trong gia ®×nh, bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i cã sù m¹nh mÏ, quyÕt ®o¸n trong c«ng viÖc còng nh− trong cuéc sèng.

Cµng víi nh÷ng ng−êi trÎ tuæi th×

quan niÖm cña hä vÒ nh÷ng tiªu chuÈn lùa chän b¹n ®êi nh− trªn cµng chiÕm tû lÖ lín. Xem xÐt tÊt c¶ nh÷ng tiªu chuÈn

®−îc ®−a ra ë c¶ ba thÕ hÖ, ë c¶ thµnh thÞ vµ n«ng th«n, c¶ nam vµ n÷, cã thÓ thÊy cã nh÷ng ®iÓm hîp lý vµ ®óng møc, phï hîp víi lèi sèng hiÖn ®¹i vµ thùc tÕ cuéc sèng hiÖn nay.

2. Quan niÖm vÒ h«n nh©n

H«n nh©n lµ mét thÓ chÕ x· héi kÌm theo nh÷ng nghi thøc x¸c nhËn quan hÖ tÝnh giao gi÷a hai ng−êi thuéc hai giíi tÝnh kh¸c nhau, ®−îc coi lµ chång vµ vî, nã quy ®Þnh quan hÖ vµ tr¸ch nhiÖm gi÷a hä víi nhau, gi÷a hä víi con c¸i. V×

vËy, h«n nh©n cã gi¸ trÞ tinh thÇn vµ ph¸p lý quan träng, ®ã lµ sù thõa nhËn cña gia ®×nh, dßng hä, b¹n bÌ, cña chÝnh quyÒn nhµ n−íc vÒ sù chung sèng cña

®«i nam n÷, quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi nhau.

Xem xÐt quan niÖm vÒ ®é tuæi kÕt h«n, c¸c sè liÖu vÒ xu h−íng tuæi kÕt h«n cho thÊy kh«ng cã sù kh¸c biÖt

®¸ng kÓ trong quan niÖm cña c¸c thÕ hÖ.

Qua c¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t, cã thÓ nhËn thÊy tuæi kÕt h«n trung b×nh lÇn ®Çu cña ng−êi vî lµ 21 tuæi, cña ng−êi chång lµ 23 tuæi. PhÇn lín nam giíi ë n«ng th«n ®Òu cho r»ng nam giíi nªn kÕt h«n ë tuæi 25-26, cßn n÷ nªn kÕt h«n ë tuæi 20-22. Cßn víi quan niÖm cña nh÷ng ng−êi d©n ë thµnh thÞ th× ®é tuæi kÕt h«n cao h¬n.

(3)

Nh×n chung, t¸c gi¶ ®¸nh gi¸, ®é tuæi kÕt h«n cña nam n÷ ë n−íc ta ®ang chËm l¹i vµi ba tuæi so víi tr−íc ®©y. Nã thÓ hiÖn kh¸ râ nÐt sù tiÕn bé trong quan niÖm cña tÊt c¶ c¸c thÕ hÖ víi viÖc

−u tiªn thêi gian cho líp trÎ häc tËp, t¹o dùng sù nghiÖp tr−íc khi kÕt h«n.

H«n lÔ lµ thñ tôc quan träng ®Ó b¾t

®Çu cho mét cuéc sèng gia ®×nh míi. V×

vËy, c¸c thÕ hÖ ®Òu thèng nhÊt ë quan niÖm coi träng ý nghÜa cña lÔ c−íi. §èi víi thÕ hÖ giµ vµ trung niªn, hä coi ®ã lµ ngµy hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm träng ®¹i cña m×nh víi con c¸i ®· tr−ëng thµnh, v×

vËy c¸c thñ tôc cho h«n lÔ lµ rÊt quan träng, ®Ò cao vµ cñng cè ý nghÜa cña viÖc x©y dùng gia ®×nh. ViÖc tæ chøc h«n lÔ cña ng−êi d©n ViÖt Nam hiÖn nay nãi chung vÉn gi÷ ®−îc hÇu hÕt nh÷ng thñ tôc theo truyÒn thèng, bao gåm: chän ngµy kÕt h«n, ch¹m ngâ, ¨n hái, tæ chøc h«n lÔ vµ l¹i mÆt sau khi c−íi. VÊn ®Ò

®¨ng ký kÕt h«n còng rÊt ®−îc coi träng v× nã phï hîp víi ®¹o lý vµ ®óng quy

®Þnh cña nhµ n−íc. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè ý kiÕn, chñ yÕu ë thÕ hÖ trÎ, coi

®ã lµ thñ tôc r−êm rµ, phøc t¹p, kh«ng cÇn thiÕt vµ chØ mang tÝnh h×nh thøc.

H«n nh©n gãp phÇn x©y dùng sù bÒn v÷ng cña gia ®×nh vµ h¹nh phóc cña

®«i vî chång. V× vËy, hÇu hÕt nh÷ng ng−êi ®−îc kh¶o s¸t ®Òu coi träng ý nghÜa vµ gi¸ trÞ cña h«n nh©n, coi träng vÊn ®Ò h«n nh©n ph¶i g¾n liÒn víi x©y dùng gia ®×nh h¹nh phóc.

Tuy nhiªn, khi bµn vÒ vÊn ®Ò h«n nh©n, gia ®×nh hiÖn nay, kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp ®Õn hiÖn t−îng mét bé phËn kh«ng nhá nh÷ng ng−êi thuéc thÕ hÖ trÎ ®ang cã xu h−íng coi nhÑ gi¸ trÞ cña h«n nh©n vµ gia ®×nh. §ã lµ hiÖn t−îng sèng thö, chung sèng kh«ng kÕt

h«n, quan hÖ t×nh dôc tr−íc h«n nh©n vµ ngoµi h«n nh©n... ý kiÕn chung cña hÇu hÕt nh÷ng ng−êi ®−îc hái ë c¶ ba thÕ thÖ lµ kh«ng ®ång t×nh víi nh÷ng mèi quan hÖ nµy. Nh÷ng ng−êi t¸n thµnh, ñng hé chØ chiÕm tû lÖ rÊt nhá, tËp trung chñ yÕu ë thÕ hÖ trÎ.

3. Quan niÖm vÒ tæ chøc cuéc sèng gia ®×nh sau khi kÕt h«n

Sau khi kÕt h«n, viÖc tæ chøc cuéc sèng gia ®×nh nh− thÕ nµo lµ rÊt quan träng. Nã quyÕt ®Þnh sù ªm Êm cña ®«i vî chång vµ mèi quan hÖ hµi hoµ, tèt

®Ñp gi÷a ®«i bªn gia ®×nh néi ngo¹i. Tõ

®ã, t×nh yªu th−¬ng gi÷a ®«i vî chång

®−îc cñng cè bÒn chÆt h¬n, lµ nÒn t¶ng cho mét gia ®×nh h¹nh phóc vÒ sau.

Tr−íc hÕt lµ vÊn ®Ò sèng chung hay sèng riªng cña ®«i vî chång sau khi kÕt h«n. KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy, nh÷ng

®«i vî chång sau khi kÕt h«n vÉn sèng chung víi gia ®×nh chiÕm tû lÖ lín (52,8%). Do ®ã sè gia ®×nh cã 3 thÕ hÖ cïng chung sèng ë n−íc ta hiÖn nay cßn kh¸ ®«ng ®¶o. Mét mÆt lµ theo truyÒn thèng, thÓ hiÖn sù ®oµn kÕt, g¾n bã, th−¬ng yªu trong gia ®×nh, mÆt kh¸c lµ

®Ó con c¸i vµ cha mÑ cã ®iÒu kiÖn gióp

®ì lÉn nhau. Nh−ng xu h−íng chung cña nh÷ng ng−êi thuéc thÕ hÖ trÎ lµ thÝch tù lËp, muèn ra ë riªng ®Ó tù do tæ chøc cuéc sèng míi. ChÝnh nh÷ng ng−êi lín tuæi nÕu cßn søc khoÎ còng muèn sèng riªng, kh«ng phô thuéc vµo con c¸i. Lý do chÝnh cña nh÷ng ng−êi t¸n thµnh víi ý kiÕn nªn sèng riªng lµ ®Ó c¶

con c¸i lÉn cha mÑ ®Òu tù do, tho¶i m¸i trong sinh ho¹t vµ ®éc lËp vÒ kinh tÕ.

C¸ch tæ chøc cuéc sèng hµng ngµy cña c¸c ®«i vî chång còng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh cho h¹nh phóc gia ®×nh. Nã bao gåm: sù ph©n

(4)

c«ng c«ng viÖc gia ®×nh mét c¸ch hîp lý;

viÖc quyÕt ®Þnh nh÷ng c«ng viÖc lín cña gia ®×nh ph¶i cã sù nhÊt trÝ gi÷a c¸c thµnh viªn; viÖc sö dông tiÒn b¹c mét c¸ch phï hîp vµ cã kÕ ho¹ch. Tuy nhiªn, theo nh÷ng kÕt qu¶ kh¶o s¸t thu ®−îc, nh÷ng vÊn ®Ò nµy cßn liªn quan ®Õn quan niÖm vÒ vai trß cña ng−êi chñ gia

®×nh, lµ chång hay vî. Ng−êi ViÖt Nam x−a nay quan niÖm, ng−êi chñ gia ®×nh lµ ng−êi cã phÈm chÊt, n¨ng lùc vµ cã sù

®ãng gãp nhiÒu nhÊt so víi c¸c thµnh viªn kh¸c trong gia ®×nh. Chñ gia ®×nh, theo quan ®iÓm cña hÇu hÕt nh÷ng ng−êi ®−îc hái thuéc tÊt c¶ c¸c thÕ hÖ, th−êng lµ ng−êi ®µn «ng, ng−êi chång, mÆc dï trong nhiÒu tr−êng hîp ng−êi vî cã n¨ng lùc h¬n vµ ®ãng gãp cho gia

®×nh nhiÒu h¬n. §iÒu ®ã chøng tá t−

t−ëng träng nam khinh n÷ vÉn cßn tån t¹i trong quan niÖm cña nhiÒu ng−êi ViÖt Nam hiÖn nay. Tuy nhiªn, kÕt qu¶

kh¶o s¸t còng cho thÊy r»ng, yÕu tè t×nh c¶m, t×nh yªu, sù quan t©m, t«n träng, b×nh ®¼ng lÉn nhau trong gia ®×nh ®ang ngµy cµng thÓ hiÖn râ, vµ ®ã còng lµ

®éng lùc ®Ó çc gia ®×nh xö lý çc vÊn ®Ò trªn mét çch hîp t×nh, hîp lý nhÊt. Vµ quyÒn quyÕt ®Þnh cña ng−êi chñ gia

®×nh ®ang dÇn mÊt ®i vÞ trÝ ®éc t«n.

4. Quan niÖm vÒ quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh

§Ó x©y dùng ®−îc mét gia ®×nh h¹nh phóc, bªn c¹nh çch thøc tæ chøc cuéc sèng hîp lý cßn cã nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn mèi quan hÖ gi÷a cha mÑ víi con çi. VÒ vÊn ®Ò nµy còng cã nhiÒu quan niÖm, nhËn thøc kh¸c nhau gi÷a çc thÕ hÖ. Tuy nhiªn, t¸c gi¶

chØ ®i vµo mét sè khÝa c¹nh ®−îc cho lµ quan träng nhÊt, ®ã lµ: quan niÖm vÒ vai trß cña con c¸i trong gia ®×nh, vÒ sè con trong gia ®×nh, vÒ c¸ch ®èi xö víi

con trai vµ con g¸i, vÒ viÖc nu«i d−ìng vµ gi¸o dôc con c¸i.

KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy, hÇu hÕt nh÷ng ng−êi ®−îc hái ë c¶ 3 thÕ hÖ ®Òu thèng nhÊt r»ng lý do cã con lµ ®Ó duy tr× nßi gièng, gãp phÇn cñng cè quan hÖ vî chång, ®em l¹i niÒm vui vµ h¹nh phóc cho gia ®×nh. Tr−íc thùc tr¹ng tèc

®é d©n sè t¨ng qu¸ nhanh, Nhµ n−íc ta

®· khuyÕn khÝch mçi gia ®×nh chØ sinh tõ 1 ®Õn 2 con. V× vËy, hÇu hÕt c¸c cÆp vî chång trÎ hiÖn nay ®Òu quan niÖm chØ nªn sinh tõ 1 ®Õn 2 con ®Ó cã ®iÒu kiÖn nu«i d¹y. Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã còng cßn kh«ng Ýt gia ®×nh muèn cã nhiÒu con vµ ®ñ c¶ trai vµ g¸i, ®Æc biÖt lµ ë n«ng th«n. NhiÒu ng−êi thuéc thÕ hÖ giµ vµ trung niªn ë c¶ n«ng th«n vµ thµnh thÞ vÉn ñng hé quan niÖm nµy, bëi theo hä gia ®×nh cÇn cã con trai ®Ó nèi dâi t«ng ®−êng. §ã lµ nguyªn nh©n chÝnh ph¸ vì kÕ ho¹ch chØ sinh 2 con cña nhiÒu cÆp vî chång trÎ hiÖn nay, lµ

¸p lùc khiÕn hä nhÊt thiÕt ph¶i sinh con trai vµ t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó cè g¾ng sinh ®−îc con trai, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt c©n b»ng giíi tÝnh nghiªm träng ë nh÷ng trÎ míi sinh trong kho¶ng vµi n¨m trë l¹i ®©y. §ã cßn lµ lý do khiÕn t−

t−ëng träng nam khinh n÷ tuy ®· gi¶m nh−ng vÉn cßn tån t¹i ë nhiÒu gia ®×nh thuéc tÊt c¶ c¸c thÕ hÖ hiÖn nay.

VÒ quan hÖ gi÷a cha mÑ víi con c¸i vµ viÖc gi¸o dôc, d¹y dç con c¸i còng ®·

cã nhiÒu tiÕn bé trong quan niÖm cña tÊt c¶ çc thÕ hÖ. Sù thèng nhÊt gi÷a cha mÑ víi nhau lµ nh©n tè ®ãng vai trß v« cïng quan träng trong viÖc gi¸o dôc con çi mét çch hiÖu qu¶. Tr−íc lçi lÇm cña con çi, hÇu hÕt nh÷ng ng−êi ®−îc hái ®Òu cho r»ng nªn nh¾c nhë, ph©n tÝch ®óng sai cho con, viÖc qu¸t m¾ng,

®¸nh ®ßn chØ cßn chiÕm tû lÖ nhá. ViÖc

(5)

gi¸o dôc con c¸i hiÖn nay kh«ng ph¶i chØ

®Ó chóng ngoan ngo·n, biÕt v©ng lêi cha mÑ mµ cÇn cung cÊp kiÕn thøc ®Ó chóng ph¸t huy ®−îc tÝnh ®éc lËp s¸ng t¹o trong suy nghÜ vµ hµnh ®éng, cã tiÕng nãi vµ chÝnh kiÕn riªng, d¸m b¶o vÖ chÝnh kiÕn ®ã nÕu ®ã lµ ®iÒu ®óng ®¾n.

Mét sè gia ®×nh, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng−êi thuéc thÕ hÖ trÎ, cßn chó ý ®Õn viÖc gi¸o dôc giíi tÝnh ®Ó con çi cã ®ñ kiÕn thøc, hiÓu biÕt vÒ vÊn ®Ò nµy, tr¸nh dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ ®¸ng tiÕc. Bªn c¹nh ®ã, víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn còng nh− sù trµn lan, thiÕu kiÓm so¸t cña çc lo¹i v¨n ho¸ phÈm trªn thÞ tr−êng hiÖn nay, ®iÒu khiÕn çc gia ®×nh lo l¾ng nhÊt lµ con çi dÔ m¾c vµo çc tÖ n¹n x· héi, ®Æc biÖt lµ ë thµnh thÞ. Bëi vËy, gi¸o dôc cho con çi biÕt nhËn thøc

®óng sai, biÕt tù b¶o vÖ m×nh, theo nh÷ng ng−êi ®−îc hái, lµ ®iÒu hÕt søc quan träng.

trong quan hÖ vî chång lÉn cha mÑ vµ con c¸i. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn, xung ®ét trong gia ®×nh, c¸c thÕ hÖ hÇu hÕt ®Òu nhÊn m¹nh ®Õn viÖc tù gi¶i quyÕt, nh−êng nhÞn nhau vµ cã lßng vÞ tha, biÕt tù nhËn lçi vµ rót kinh nghiÖm khi ph¹m sai lÇm. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, b¹o lùc thÓ chÊt, b¹o lùc tinh thÇn vÉn cßn tån t¹i trong kh«ng Ýt gia

®¸nh vî, ®¸nh con, vî m¾ng má, ch× chiÕt chång, con... §©y còng lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn tû lÖ ly h«n ®ang ngµy cµng gia t¨ng ë n−íc ta hiÖn nay.

Trªn c¬ së nh÷ng nghiªn cøu ë trªn, cã thÓ thÊy nh÷ng chuÈn mùc v¨n hãa, c¸ch quan niÖm, nhËn thøc vÒ h«n nh©n, gia ®×nh cña c¸c thÕ hÖ ng−êi ViÖt Nam hiÖn nay ®· cã nhiÒu thay ®æi so

Thø nhÊt, cung cÊp cho thÕ hÖ trÎ nh÷ng kiÕn thøc tiÒn h«n nh©n. ThÕ hÖ trÎ cã quyÒn tù do lùa chän b¹n ®êi vµ quyÒn quyÕt ®Þnh ®i tíi h«n nh©n.

Nh−ng ®Ó cã thÓ lµm tèt th× hä cÇn ®−îc cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ ý nghÜa cña h«n nh©n ph¶i g¾n víi x©y dùng gia ®×nh h¹nh phóc, vÒ tiªu chuÈn lùa chän b¹n ®êi cña mçi c¸ nh©n. Bªn c¹nh ®ã, hä còng cÇn sù chuÈn bÞ vÒ vËt chÊt, tinh thÇn vµ t©m lý cho viÖc b−íc vµo cuéc sèng gia ®×nh sau khi kÕt h«n.

Thø hai, kÕt hîp hµi hßa gi÷a viÖc thanh niªn tù do lùa chän b¹n ®êi víi viÖc tham kh¶o ý kiÕn cña cha mÑ, ®−îc sù ®ång ý cña cha mÑ ®Ó ®i tíi h«n nh©n chÝnh thøc. Sù hßa thuËn, nhÊt trÝ, nh−êng nhÞn lÉn nhau, dÑp bá tÝnh Ých kû, lßng tù ¸i c¸ nh©n cña mçi bªn ®Ó t¹o nªn sù ®ång thuËn trong gia ®×nh lµ yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó c¸c cÆp vî chång cã thÓ x©y dùng mét gia ®×nh h¹nh phóc sau h«n lÔ.

Thø ba, ®Èy m¹nh viÖc phæ biÕn tuyªn truyÒn, trang bÞ cho c¸c thÕ hÖ nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng ®Ó tæ chøc cuéc sèng gia ®×nh Êm no, h¹nh phóc, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, chèng sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a con trai vµ con g¸i, chèng sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ giíi trong quan hÖ gia ®×nh.

Thø t−, gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng chuÈn mùc v¨n hãa truyÒn thèng cña gia ®×nh ViÖt Nam, ®ã lµ lßng chung thñy gi÷a vî vµ chång, ®¹o hiÕu cña con

(6)

c¸i víi cha mÑ, tinh thÇn t−¬ng th©n t−¬ng ¸i gi÷a anh em, hä hµng..., tõng b−íc g¹t bá nh÷ng b¶o thñ, l¹c hËu cßn tån t¹i trong quan niÖm cña kh«ng Ýt ng−êi d©n. §ång thêi, kÕt hîp víi viÖc tiÕp thu nh÷ng t− t−ëng tiÕn bé cña thÕ giíi ®Ó x©y dùng gia ®×nh v¨n hãa mét c¸ch phï hîp víi thêi ®¹i toµn cÇu hãa vµ héi nhËp hiÖn nay.

Tuy nhiªn, ®Ó lµm ®−îc ®iÒu ®ã, vai trß cña Nhµ n−íc vµ çc ®oµn thÓ quÇn chóng còng rÊt quan träng. Tr−íc hÕt lµ viÖc phæ biÕn, tuyªn truyÒn çc kiÕn thøc vÒ h«n nh©n, gia ®×nh qua hÖ thèng çc ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i

chóng còng nh− çc ®oµn thÓ t¹i ®Þa ph−¬ng. Bªn c¹nh ®ã, cÇn ®Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch, luËt ph¸p cña Nhµ n−íc cã liªn quan ®Õn h«n nh©n vµ gia ®×nh nh− LuËt H«n nh©n vµ gia ®×nh, LuËt B×nh ®¼ng giíi, LuËt Phßng chèng b¹o lùc gia ®×nh... Cïng víi ®ã, ph¶i cã kÕ ho¹ch chung ®Ó t¨ng tr−ëng m¹nh vÒ kinh tÕ, ph¸t triÓn ®a d¹ng çc ngµnh nghÒ, ®Æc biÖt lµ ë n«ng th«n, nh»m n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña çc gia ®×nh, t¹o c¬ së cho ng−êi d©n cã viÖc lµm æn ®Þnh, thu nhËp ®¶m b¶o cho cuéc sèng.

(tiÕp theo trang 62)

PhÇn 2, Ph¸t triÓn v¨n hãa ë mét sè n−íc vµ vïng l·nh thæ §«ng ¸ - bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam, ph©n tÝch tr−êng hîp Trung Quèc trong nhËn thøc vÒ vai trß cña v¨n hãa trong héi nhËp, chiÕn l−îc ph¸t triÓn nh©n lùc, nh©n tµi, ph¸t triÓn giao l−u ®èi ngo¹i... Mét sè tr−êng hîp vÝ dô kh¸c lµ NhËt B¶n, Hµn Quèc, Thailand víi chÝnh s¸ch v¨n hãa vµ ngo¹i giao v¨n hãa, kinh nghiÖm ph¸t triÓn v¨n hãa... §ã lµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm lín ViÖt Nam cã thÓ nghiªn cøu, vËn dông trong ph¸t triÓn v¨n hãa mét c¸ch phï hîp víi bèi c¶nh héi nhËp hiÖn nay.

Hoµi Phóc

NguyÔn duy hinh. Ng−êi Ch¨m x−a vµ nay. H.: Tõ ®iÓn b¸ch khoa vµ ViÖn V¨n hãa, 2010, 582 tr., Vb 48496.

Cuèn s¸ch lµ kÕt qu¶ nghiªn cøu v¨n hãa Ch¨m pa trong suèt h¬n 30 n¨m ®iÒn d·, nghiªn cøu cña t¸c gi¶ tr¶i

kh¾p c¸c vïng, miÒn cã v¨n hãa Ch¨m hiÖn h÷u, tõ Nha Trang, §µ N½ng, Ninh ThuËn, B×nh ThuËn,… Cuèn s¸ch kh«ng chØ tËp hîp c¸c nguån t− liÖu th−

§Ó gióp ®éc gi¶ dÔ dµng tiÕp cËn, t¸c gi¶ dïng ph−¬ng ph¸p biªn niªn sö kh«ng liªn tôc chø kh«ng dïng v−¬ng triÒu ®Ó lµm râ lÞch sö téc Ch¨m vµ mèi quan hÖ ViÖt – Ch¨m. S¸ch gåm hai ch−¬ng.

Ch−¬ng mét tr×nh bµy vÒ c¸c giai

®o¹n ng−êi TiÒn - Ch¨m, ng−êi Ch¨m x−a vµ ng−êi Ch¨m nay ®Ó lµm râ lÞch sö téc Ch¨m.

®éc gi¶ hiÓu râ v¨n hãa Ch¨m.

Cuèi s¸ch lµ Phô lôc c¸c t− liÖu th−

tÞch cæ.

Kh¸nh chi