NGUYỄNTHANH MINH*
1. đề
Từhơn 20nămqua, Trung Quốc lúc âmthầm,lúc trắng trợn nhưng chưa bao giờ ngừng thực hiện mưu đồ độcchiếm Biển Đông bằng nhiều thủ đoạn, chiến thuật. Bất chấp luật pháp quốc tế, Trung Quốc vẫn đang mọi cách củng hiệndiện trênthực địa, cũng áp dụng trênnhiềumặttrận.Phán quyết ngày 12.7.2016 được Tòa Trọng tài thành theo Phụ lục Công ước củaLiên Quốcvề Luật Biển năm (UNCLOS)trong vụ kiện do Philippines khởixướng chống Trung Quốc một bước ngoặt trong giải quyết tranh chấp chủ quyền, quyển chủ quyền và quyền phánở Biển Đông bằng biện pháp pháp luật.Theo quỵ định tại Điểu 296 của Công ước Điểu của Phụlục Phánquyết này có tính buộcpháp và cótính chung thẩm. Đã năm trôi qua khi Phán quyết được ban hành, vị trí, vai trò, ý nghĩa và tính thời sự của văn kiện này vẫn còn nguyên giá trị pháp lý, nhất trong cảnh hiện nay khinhiều nước đểuvận dụng biện pháp pháp luật để giảiquyếttranh chấp chủ quyển lãnh thổ, trong đó có chủ quyển biển đảo. viếttập trung phân tích yêu sách phi lý, những hành vi phạm phápluật của Trung Quốc trên Biển Đông, khẳng định các giá trị bất biến của Phánquyết Tòa Trọng tài;từđóđúc kết một sốhàmý chính sách cho Việt Nam.
2. số vi của Quốc
củngcốyêusách
Các mụctiêu chính sách của Trung Quốc tại Biển Đông năm 2020 vẫn không thay đổi:thúcđẩy tuyên bốchủquyển bất hợp pháp, đồng thời tiếptục làm suy yếutuyênbốchủquyền của các nước Đông Áthông qua các hoạt động trênthựcđịa,chínhsách nội địacùng hoạt động tuyên
Chuyên cứu BiểnĐông.
Phát triển Rinh hội
hấn thựcđịa
Năm2020,Trung Quốctiếptục sử dụng các tiền đổntrên quần đảo Hoàng vàTrường thuộc chủ quyền Việt Nam để các hoạt động của quân vàcảnh sát biệt giatăng các cuộc tập trận bắnđạn thật.
những tháng đầu năm 2021, tàu chấp pháp Trung Quốc hiện diện liên tục ở BiểnĐông.Tàu Cảnh sát biển5302 của nướcnày có mặt ở một số thực thể ởquần đảoTrường thuộcchủquyển của Việt trongtháng 3.2021. Những hành vi gây hấn trên thực địa này làmchotình hình trên biển trở nên phức tạp, căngthẳng.
Học giả Derek Grossman, Viện RAND của Mỹ cho rằngvụtàu cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt cho Trung Quốc sẵn sàng sử dụng vũ lực để đảm bảoyêu sách chủ quyền phi lý trên Biển Đông.
Ngày 23.4.2020, tàu hải quân Philippines tuấn tra ở khu vực mỏ dầu Malampaya tàu chiến của Trung Quốc chĩa vào. Ngày 05.5.2020, tàucảnh sát biểnTrung Quốcxuấthiện gần cạn Scarborough ở Biển Đông, khu vực cách một tàu củaPhilippinesđang khoanthăm dò khoảng 40
Ngoài lực lượng hải cảnh Trung Quốc tịch thu tráiphépthiết đánh bắt cá tổng hợp của ngư dânPhilippineskhiến NgoạigiaoPhilippinesphải gửicông hàm phản đối hành động này.
Ở khu vực Bồn trũng Nam Côn Sơn, Trung Quốc cũng xâm phạm vùng đặc quyển kinh tế của Việt vào sáng 15.7.2020.Đây lần 4 tàu cảnh sátbiển củaquốc gia này vào 06.01 khi màViệt đangtiến hành hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí.
Ngoài Trung Quốc còn triển khai các máy bay trinh sát trên đá tại quần đảoTrường của Việt Nam. Trang tin Jane's của Anh ngày 12.5.2020 trích dẫn hình ảnh vệ tinh chothấycác máy bay của hải quân Trung Quốc hiện diện trên ChữThập, gổm máy bay chống ngẩm máybay cảnh báosớm KJ-500 và trực thăng Z-8.
Trong tháng 8.2020, quân đội Trung Quốc triển khaimáy bay ném bom đếnđảo PhúLâm. Tháng họđiểu động tàu vàmáy bay để theo dõi tàu khu trục mang tên dẫn đường John McCain của Mỹ, khitàu này tiến hành hoạt động dohàng FONOPgầnquần đảo Hoàng
Dùng địa
trái
Thành lập khu và khu Nam Sa: ngày 18.4.2020, Dân chính Trung Quốc ngang nhiên thông báo Quốc Vụviệnvừa phêchuẩn thành lập gọi khu và khu Nam thuộc thànhphố Tam Sa,tỉnh Nam.
Cũng theo phíaTrung Quốc đưa tin, khu quản lýcác đảothuộcquẩn đảo tứcquấn đảo Hoàng củaViệt Nam và bãi Macclesfield tức quần đảoTrung vàvùng nước phụ cận.
Trung Quốc đặt cái gọi chính quyển khu Tây đóng tại đảo Phú Lâm cấu trúc nhất thuộc Hoàng Sa, còn khu Nam quản lýcác đảo thuộc
quần đảo Nam tứcquấn đảo Trường của Việt vàvùng nước phụ cận, cái gọi chính quyển Nam đóng tại một cấutrúc thuộc Trường màTrung Quốc quân sự hóa gần đây.
dân trên đào nhàn tạo
Trung Quốc đang xây dựng khả năng cung tự cấp cho cácthựcthể nhân tạo chiếm đóng pháp trên BiểnĐòng nhằm đưa thêm người, gốm cả binh sĩ và dânthường đốntrú. quân nước này bắttay vớiĐại họcTrùng Khánh để nghiệm công nghệ mới trên mảnh đất rộng 300 m ở Phú Lâm, sau tháng thu hoạch được hơn 750 xanh nhờ công nghệtrổng trên cát. Công nghệ này sẽ được nhân rộng cácthựcthể khác Trung Quốc chiếm đóng tráiphép trên Biển Đông.
tiêu cho thực Ngày 19.4.2020, Tàinguyên thiên nhiên và DânchínhTrung Quốc công cái gọi danh xưng tiêuchuẩn của 25 đảo, đá trên Biển Đòng và thực thể địa dướiđáy Biển Đòng.
Cácthựcthểnày tậptrung chủ yếu ở phần phía tây BiểnĐông, nằm dọc theo cái gọi đườngchín đoạn.
Đáng chú trong nhữngthực thểnày có những cạn nằm sâutrong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam,có điểmchỉ cách bờ biển Việt Nam chưa đầy 60
lý hoặc đường cơ sở Việt Nam khoảng 50 hải
TrungQuốc ra Biển đe thuyền các nước. SCMP/AP
Phát triển tế Xã lìội 41
Da
4
Thay niệm biểnven
đây,Trung Quốc còng bản sửa đổi hiệu lực ngày 01.8.2020 của Quỵ tắc kỹthuật để kiểm tratheo luật định tàu biển trong cácchuyến nội banhànhtừnăm 1974.
Trong văn bản này, Trung Quốc thành lập cái
gọi Vùng hàng Tây nằm giữa
điểm trên đảo và điểm trên quần đảo HoàngSa. Trung Quốc cũngthayđổithuậtngữ, khuvực này vùng ven biển,thaycho cụm vùng biển ngoài khơi trước đây. Trong khi đó, các đảo thuộc quần đảo Hoàng chỉ có lãnh
không có khả năngtạo vùng đặc quyển kinh tê để thành vùng ven biển Quốc nhậnđịnh.
Công vũ mới đổi
Ngày 20.6.2020, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ký lệnh công bốLuật Cảnh sát vũ trang mới đổi. Luật mới quy định cảnh sát vũ trang chịu trách nhiệm thực thi quyền chấp pháp trên biển thông qua lựclượng Cảnh sát biển.
Theo luật này, Cảnh sát biển được tích hợp nhiều hơn vào lực lượng quân tham gia huấn luyện, tập trận và cứu hộ, cứu nạn chung với quân trong tình huống khẩn câp, Quân ủy Trung ương nắmquyển điều hành Cảnh sát biển.
Độngthái này nhằm tăng cường sự hợp tác giữa Cảnh sát biển và quân đội, với mục đíchtăng cường áp lực lên BiểnĐông cũng như các vùng tranh chấp khác. Giới quan sát quốctế nhận định, với luật đổi,Cảnh sát biểnthựcsự lựclượng hải quân haicủaTrung Quốc trên biển.
Công bô thảo luật, trao nhiều cho Hảicảnh
Dự luật cảnh được Bắc Kinh công trêntrang mạng của Đại hội đại biểu nhân dântoàn quốc ngày 4.11.2020 để trưng cầu ý dân cho đến ngày 3.12.2020.
Dự luật nàytrao quyền cho lực lượng cảnh, bao gồm việc sử dụng vũ khí, khi chủ quyền quốc gia, quyền chủ quyền và quyển tài phán các tổ chức hoặc nhân nước ngoàixâm phạm trên biển hoặc đốimặt vớinguy cơ sắp xâm phạm bất hợp pháp.
cảnh được đưa các đảo nhân tạo mà Trung Quốc đã lấp, cảitạo và xây dựng trái phép trên BiểnĐông vào phạm vi bảo vệ; được dỡ các công trình do nước ngoài xây dựng tại những vùng biển thuộc quyền quản lý của lực lượng này. Ngoài cảnh còn đượctịch thu và tiêu hủy tàu nước ngoài nếu họxâm phạm trái phép vùng biển của Trung Quốc.
Cóthểthấy, dựluật này bước nhằmtăng cường sự hợptác giữa cảnh và quânTrung Quốc, tạo tiền để chophép cảnh tăng cường hiện diện trên cácvùng biển.
Hiện của Trung Quốc vựcĐá Chữ Thập (2.2020). PLANET
Phát triển Rinh tế hội
cá
Lệnh cấm đánh bắt cá ở Biển Đông bắt đầu giờngày 01.5.2020 đến giờ ngày 16.8.2020, phạm vi cấm trải dài vùng biển phía bắc Biển Đông đến
độ bắc, bao gồm cả một phần củavịnh Bắc vàquần đảo Hoàng thuộcchủquyển Việt Nam.
Tuyêntruyền trái
Trung Quốctuyên truyềnvề yêu sách chủ quyển phi lý ở Biển Đông thông qua rất nhiều cách thức, phổ biến nhất trong đó càicắm đườngchín đoạn trong các tài liệu thảo. Ngày 16.3.2020, trên trang Facebook và củaĐại sứ quán Trung Quốc tại Italy, một viếtnóivề tình đoàn kết giữa hai nước đã đính kèm hình ảnh đường chín đoạn. lổng ghéptinh vi đường chín đoạn trong phim ảnh; với tốc độ lantruyềnnhanh chóng, phimĐiệp vụ biển vào tháng 3.2018,Everest Người tuyết bé nhỏphát hành tháng 10.2019, cho đến phim Lấydanh nghĩa người nhàphát hành năm 2020.
diễn giải UNCLOS theo lợp
sau khi Tòa trọng tài phán quyết năm 2016, các học giả Trung Quốc đãviếtloạt bác thẩmquyển của Tòa cũng như giá trị của phán quyết.
Bên cạnh đó, Trung Quốc còn diễn giải các điểu khoản liênquan của Công ước Liên Hợp QuốcvềLuật Biển năm 1982theo hướng có cho mình.Theođó, quốc này diễn giải Điều trong nóiđẩu:Các vấnđếkhông quy định trong Công ước sẽ tiếp tục được điều chỉnhbắng cácquytắcvà nguyên tắc củapháp luật chungđểkhẳngđịnh rằng không bao trùm mọi vấnđềtrênbiển.
đó,Trung Quốc diễn giải và áp dụng tập quán quốc tế theo hướng có cho mình, đưa các yêu sách vểthiếtlậpđườngcơ sở và lãnh hải của mộtquốc gia quần đảo áp dụng cho quẩn đảo Trường và Hoàng Sa,hay đưa cáctuyênbốchủquyền với các vùng nước liền và quyển chủ quyến với vùng biển liên quan, các khái niệm không hể xuất hiện trong luật pháp quốc tế.
Hướng trích bên ngoài, biệt là
Những bài viếtcủa các tác giả Trung Quốc đều đưa đến kết luận rằng Mỹ nhân tố then chốt phá hỏngcục diện hòa bình ổn định và quân sự hóa Biển Đông, hay Mỹ mới chính nước muốn khống chế BiểnĐông thông qua chiêu thi quyền do
hàng vùng biển này. Ngược sửdụng những hình ảnh đẹp đẽ đểtruyền vềmộtđất nước Trung Quốc yêuchuộng hòa bình, có trách nhiệm, tuân thủ phápluật quốc tế.
Nhưngtrên thực tế, những hình ảnh được tạo dựng và hành động của Trung Quốc không hể tương thích với nhau. phần những nội dung trái nhưngTrung Quốc luôn đẩy mạnhtuyêntruyền nhằm định hướng dưluận trong nước và quốc tế.
Trung Quốc đẩy mâu thuẫn trong nội tại bên ngoài, đó sự chú ý dư luận trong nước và thu hút cộng đổngquốc tế. đó,vấn đề Biển Đông, Đài Loan... những tiên đểTrung Quốcthực hiện ý đổ. Mặtkhác,quốc gia này muốn tranh thủ thời điểm dịch COVID-1 giai đoạncác nước đang đối mặt vớinhiều khó khăn, mất tập trung để lấntới. tại thờiđiểm này, với tiềm lực của mình, Trung Quốc sức hiện điều đó.
Hành vi ngượccủa Quốc đại dịch
Trong nhiều nước
trong khuvực vàthếgiới,Trung Quốc dụng thời điểmnày liêntục thựchiệncác bước trong ý đổ tranh giành chủ quyển trên Biển như:
Thànhlậptráiphép cơ quan hành chính tại những thuộc chủ quyền của Việt Nam. Đây hành vi ngang ngược, ngạo mạn, ngược vớicác chuẩn mựctrong quan hệ quốc
lâu, Trung Quốc có đổ thôn tính Biển Đông. Việcthànhlập khuvực hànhchínhcốt để phục vụ ý đổ kiểm soát BiểnĐông. Đâyđược xem cánh tay nối dài của Trung Quốc trong tăng cường hiện diện trên thựcđịa và dẩn kiểm soát phi pháp trên Biển
Mụctiêu của Trung Quốc tranh thủ thời cơ các nước khác không có điểu kiện phản ứngquyết liệt để thực hiện hành vi xâm lấn chủ quyển.Theo các nhà phân tích, việc Bắc Kinh mở cuộc tập trận quân ở Biển Đông vào tháng 7.2021, chothấy năng gây bão và chiếmgiữcác đảo bằng lực lượng tuầnduyên và tàu chiến của nước này. Mục đích của việc này chứng minh cho các quốc gia Đông
khácthấyrằngTrung Quốc cóthểđến và đuổi khỏi khu
Tất những động thái này đểu phục vụ cho mưu đóthành lập màTrung Quốc đang "ráo riết tiến hành", chuyên gia quân Bryan Clark thuộc Học
Phát triển hội
'■
việnHudson có trụ sở ởThủ đô Washington của nhận
Hàmýchínhsáchcho Nam
Bướcchuyển chiếnthuậtvề yêu sách và diễn giải yêu sách tại Biển Đôngcủa Trung Quốc đem đến một sốhàmýchínhsáchquan
Thứnhất,Trung Quốc đang sử dụng sự mập mờ trong yêu sách chủ quyển để cóthể biến hóa nhiều cách diễn giải khác nhau.
Thứ hai, Trung Quốc đang tiến hành mặt trận pháp ở BiểnĐông, biến pháp lý trởthànhcông trong chính sách BiểnĐòng,từng bước hợpthứchóa yêu sách chủ quyển vàtuyên truyền Luật Biển theo quan điểm của Trung Quốc.
Thứ ba,Trung Quốc đang tính đến khả năng vê đường cơ sở quẩn đảo đối với trong số 4 quần đảo còn thuộc như làmđối vớiquấn đảo Hoàng thuộcchủ quyển Việt Nam và đưa yêu sách vớivùng đặc quyền kinh tế và thềm lục đượcxác định dựa trên đường cơ sở quấn đảo này.
Vùng biển màTrung Quốc yêu sách được tạo từ đườngcơ sở thẳng của các quần đảo này cóphạm vi rộng hơn cảvùng biển được tạo yêu sách đườngchín đoạn trước đây, tức vùng biển của Trung sẽ baogồm cạnScarborough và điểm cực nam củaTrung Quốc sẽ đến tận James Shoalthuộc vùng biển Trường của Việt Nam. Trung Quốc muốn dụng sự mập mờ để cóthểtriển khai nhiều cách diễn giải khác nhau trước khi đưa mộttuyên bốchính thức có nhất, trong khitiếp tụcđẩy mạnh các hoạt động ở thực địa nhằm củng cố quyển kiểm soát trên Biển
Việt Nam cần nâng cao cảnh giác, không để sẩy những địa điểm, khu vực mình kiểm soát trên thực địa. Mặt khác, chúng ta cần sử dụng tổng hợp các biệnpháp, kết hợp đấu tranhdưluận bên ngoài,tăng cường hợp tác quốc tế, cũng
kênh ngoại giaotrựctiếpvớiTrung Quốc để hóa giải căng
DịchCOVID-1 vẫn đang lây lan trên phạm vi toàn cẩu, tác động đến nhiều nước trong khu vực.Đây thời điểmTrung Quốc có nhiều điều kiệnthuận đểthực hiện các hành vi khác nhau kèm với nhiều thuận về thời
Chưa Trung Quốc sẽ tục thực hiện các độngthái gây hấn, gia tăng ảnh hưởng trong khu vực
Phát triển Xinh hội
với mưu đồ nuốt trọn Biển Đông. đó, Việt phải sẵn sàngcác biện pháp để phản ứng một cách kịpthời, đồng thời kêu gọi sự ủng hộ của cộng đồng quốc ràngđây những động thái phi pháp, chắc chắn sẽ dưluậnquốc lên
5. Kếtluận
Trung Quốc sau hơn thập kỷ vẫn luôn thực hiện mưu đồchiếm trọn Biển Đông bằng một loạt các hành có tổchức trên nhiểu phương diện.
yêu sách của Trung Quốc luật pháp quốc bác bỏnhưng nướcnày vẫn dùng nhiều thủ thuậttừng bước biến cục diện Biển Đông thành sự đã ép các nước khác phải chấp nhận hiện trạng.Trước tâm không lùi bước của Bắc Kinh,Việt Nam cẩn hết sứccảnh giác,tỉnhtáotrước mọi thủ đoạn; đótìm phươngpháp cụ thể ứng phó thích hợp nhất cho từng giaiđoạn.
CHÚTHÍCH
Việt, các
BiểnĐông", (2020),
cập 30.6.2021.
- Biển
Truyền Nghệ An,(2020),
30.6.2021.
Sông Thương, "Cẩn mới
của Biển (kỳ Công
an dân, (2020),
cập 30.6.2021.
TÀI LIỆU KHẢO
Thao. 2020. "Phán Biển Phù
cập 30.4.2021.
Hải. 2018. sách Biển
của sau Phán của Tòa tài".
Nghiên cứu Quốc tế.Học giao. (112) 3.2018.
