TÀI LIỆƯ T HA M KHẢO
1. L é K h i K ế ( c h ủ b i e n ) , v ỏ V ắ n C h i , V ũ V i n C h u y ê n , P h a n N g u y ẻ n H o n g , T V l n H ợ p ,
Lợi,
C ả y c ó thiròrng t h ắ y ồ Việt N a m , T ậ p 6 , 24, N X B K H K T , Hà nội 1976.2. Vỏ V à n C h i , DiTOTầg Đ ứ c T iế n , P h i n loại họ c th ụ x v ậ t ( T h ự c y ậ i b ị c c a o ) , ir. 1Ô5, n học v à T H C N 1978.
3. Lề V i ế t H ù n g , l u ậ n ấ n p h ó tiến •!, t r i r ờ n g Đ H T H H à nội, 1990.
ị , H . u . D a c n i k c r . A . R . H o c h a t e t l e r , K . K a i f l e r a n d G . c . K i t c h e n s , J . O r g . C h e m . 3 7 6 - 8 ( 1 9 7 2 ) .
6. I. T a k a a h i , Y . T o r u , Y . Tosl&io, J p n . K o k a í T o k u y o K o h o , 7 9 , 1 5 4 , 7 4 0 , Oỏ D « c , 107!
C h e m . A b s t r . 9 3 , 8 3 3 3 b (1980).
6. c . D . N e n i t s e s c u a n d A . T . B a l a b a n , i n G . A . O l a h , FViedcl C r a f t s a n d r e l a t e d r t f c d i o i II1 /2 , 1033, In te r s c ie n c e p u b lishers, New Y j o r k - L o n d o n - S y d n e y 1964.
L t Viet Hung, 7Van Thu Huongi Phan Tong Son
C O N T R I B U T I O N T O T H E S T U D Y O F T H E A C E T Y L A T I O N R C A C T I O N O F
tt - CEDRENE ISOLATED FROM DACRYDIƯM OIL OF VIETNAM
Actiyliition reaction* of it - cedrene with acetic anhydridtt in using of polyphoẽphoric arid O! ầhh 1ỈIIC c h l o r i d e a j a c a l a l y * ! w e r • c a r r i e d o u t . T h e complex r e a c t i o n p r o d u c t * w e r e a n à l y n i j b y m i
tine Technique of combined gaa-chromalography-maa* »p«ctrouietry (GC MS). Id using vc«tlc ahydri chloride aytlciu a higher yield of acetylcedrenei wa« obtained.
B ộ i ì ì ô n H H C - Đ H T H H ầ N ộ i N h ị n l í g ả y J - I 2 - I Î
T Ạ P C H Í K H O A H Ọ C j* 1 - 1991
N g u y ĩn Hữu iJịtih *, Lưu Văn Bói
KHẢ N Ă N G P H Ấ N ỨNG HAI CHI Rư C Ử A C Á C H Ợ P C H Ắ T CÓ T H Ú Y N G Â N
KhA n ă n g p h ả n ứ n g hai chièu cứa CẮC L ạ p c h ắ t h ữ u c ơ tkiròrng g ỉ u lí?n vở» M o l * y u hi?n, th ỉ tỉ ụ e tyl axelo -axetat lull tại ắ dang h i biéu xelo-cnol
C1Ỉ3 - ( ' C H a - o v í c h 3 -
c
= C H .c
d o đ ổ c ổ kh«\ l i ă u g \ A \ i n ừ n g ồ d ạ n g x v l o h o ị ĩ e n o l .
Nl nrng lềựp c h í t c a c b r n y l cỏ Iiguyíi» cỏ k m i loại ồ vj tri a A ü i VÏ/I nlú-m « hi k
1 3 3 4
À/ C r õ
48
5 k h i n ấ n g p h ầ n ứ n g hai chiều, t ử c là |. h i n ó*ntf cổ trif xẩy ra A V| t i í 1-2, kh'Xitf «ự » u>â > % ị c h t r u n g i i r n p h i n ừ n g , h o ặ c x ấ y r a <v vị t r í 1-4, r ổ 8ir < l» u y ín l i ụ h t r u u g t i m ị . l i i n ihiiỉ
A. N . N e a m e iih ia n o v v à n lìù n g ngư<Vi cộng tá r | l | đà nghièn c ứ u t Ắ<- a in ỉe h y t v i * ' t .» 4h*
kủy n g i n n h ư t h ỏ y n g â n c l o r u a a x e t a n đ e h y t VÀ t hổy ngân cloruà a x e t o n , «1A * i c n h ị n fftliifIIK li.‘Ị l ỉ t n à y k h ô n g t ồ n t ạ i ở í i ạ n g h<ổr b i ê n x e t o n e n o ỉ
ciH g c h 3 - c - c h 3 c h 3 =r c - c h 3
o H g C l
n h i ệ t đ ộ t h ư ờ n g cá c h ọ p c h a t n à y b ền vửng dổi vóri d u n g dịch kali p e c n t a n g a n a t , c h ừ n g i<\ sự Ing m ặ t cvia d ạ n g e n o l. Do đ ó ồ đ â y k h ả n ă n g p h i n ứ n g hai chiỉu k h ô n g p h l i do 8ự h<v bien i i à JC h ạ p c h ắ t b a n đ ầ u gây nên. T h e o n esinenhianov do liền kết kim loại - c a r b o n M - 0 có ílộ p l i i n rc r ấ t ló n , nến cố th « t ạ o t h à n h hệ th ố n g liên họrp g iữ a liên kết đôi cila n h ổ m cactxHiyl Vếíri tiìn ít đ ư n M - C , v à k h i t h a m g ia p h i n ứ n g cổ th ể xẩy ra ẽự chuyển d ịch t r u n g t â m p h i n ứ n g
M - c - c = 0
s c h í n h là n g u y ê n n h ã n g a y r a k h i n ắ n g p h i n ứ n g h a i chiều c ủ a các h ợ p c h ấ t c ổ k i m lo ạ i I l l y.
T r o n g cô n g t i ìĩ i h n à y c h ủ n g tô i nghiên c ứ u k h i n ă n g p h i n ứ n g h a i c h Ê u cila các AiKỈeliyt, t o n v , \ e ti te t h ế t h ủ y n g â n k h i c h o t á c d ụ n g v ó i CẤC 8 u n f u a d i a ỉ k y i , i r i a l k y l BÍIic v à t h i ế c .
K h i c h o t h r t y n g à n b b - a x e t a o d e h y t t á c d ụ n g \ ờ ' \ a u n f u a b i a - t r i a n k y U i l i c v à I i t A a a l k y l t i i a i i i i a n , i n ứ u g x ẩ y r a vóri 3 ự c h u y ế n d ị c h t r u n g t â m p h à n ứ n g v à t h u đ ư ợ c tì i n p h ẩ m l à ( á c v i n y l o x y a i l à n
Ế l g ( C «2< H O ) a + ( R3S i ) 2 S — 2R3S1O C H = C H3 *f H g S 3 h g ( C H2C H O) 2 + ( R a S í S) 3 — 3 R3S i ( O C H = C H3 ) 2 + H g S
R — C H 3, C i H ò
P h ả n ứ n g liirực t i ế n b à n h b ằ n g c á c h đ u n hồi lưu hô n h ạ p phản ứ n g t r o n g e te kho ijitf 3-4 gi<y ỊI bíi k ế t t ủ a H gS , t h u đ ư ợ c sản p h ẩ m b ằng cá ch cất. Hiệu s u ấ t đ ạ t 6 0 % . Q u a n g p h ố Ii< CÁ*
bỉíiì p l i ẩ m t r o n g m i ề n 1035-1650 cm " 1 th e o dõi th ấ y vạch h ấ p t h ụ m ạ n h , ứ n g VỚI đ a o tlộug i t r ị c iia liên k ế t đ ô i C —C .
P h il» ứ n g cila t h ủ y n g â n bib-axetcm vớ i a u n íu a bia-trialkyIsialic t r o n g d u n g m ôi buiKt*!!, đ u n lư u 3 4 g iò t h ì x ẩ y r a ttự chuyển dịch tr u n g t â m p h ả n ứng. T ro n g n h ữ n g đir*u kiện I* • /IIg t ự H uníua b ia - t r i a lk y l th iế c p h ả n ứ n g xay r a khôiig r ó 8ự chuyển dịch t r a n g t i m p h ả n ư n g [*2|
J * Ì 3 SM --- R3S1O C « C H a + H gS H g ( O H a -
c
- C H3 ) 2V( R 3S n ) 3Sp ' 5 ĩ ẽ ---♦ R >Sn * C H 3 * c - C H > + H *s
R = CH3> C
3H
6T r o n g q u a n g p l » ổ ỉ H n l t ừ n g bẰiỉ p h ẩ m c ủ a 8ĨỈÌC t h e o d õ i t h ấ y Vçu li hỉĩ|> t h ụ l u ạ i i l i t r o n g I»4liII CMỎ50 c n f 2 , ứ n g viVi d a o dộng h ổ a t r ị c ủ a liên k ế t đôi c = c . Còn s i n p l ỉ ẩ m cAà th iế c tlu*o li ÔI i v ạ c h h ấ p t h ụ m ạ n h tr o n g miền 1 6 8 0 ~ l , ứ n g v6 i <lao dộng hổd t r ị ciia u h ỏ m <\KỈM»nyl l i u n g
MI
S ự t i e d ụ n g r v l a m e t y i t h ủ y n g â n b i s - a x e t a t v 6 i s u i i f u a b L h i r i i i i e l y U i l i c t l i l l u y i h u ọ t v à o
k i ị u tiế n lỉảnỉi phÀu ứ n g Uìà t h u đư</c n h ữ n g sill pliaiu khác n h a u K h i tie n II .ill II I>l'.iik ủ n g
X d u i t g m ô i k l t ỏ n ^ p h â n c ự c n h ư t t e i t ỉ e i ỉ , p h ả ỉ i tr iig x a y r ủ v<Vi BỤ c h u y ề n <tf< It UU II(Ỉ l a m
Q ư . ầ i i g p h ổ Ỉ U r . d d s i l l p h i i J i i t h e o d õ i t h a y v ạ c h h u 4> 1 ỈA ụ m ạ n h ỉr l ậ u I t W i I K I 1 * f i i g
(i.\o d ô n g h ó a l i ị t ila liên kết đôi C- c . Klii tiín liẰikli pliẢn ứiỉ^ in>hg <1 \JI»4( IIIOI Í-Ụi
*h ' d r o í u r a i i , p h i n ủ*n g x ẩ y ỉ í i k h ô n g t ổ a ự c h u y ế n d ị ( h t r u n g l ả m p l i á u ử u g Jilixî l t ( tfải. ị)l»ííi»i i l i e o ( l ò i t l i í y v ạ c l i h ấ p t h ụ IIIÌ.IUỈI ỏr t ậ n * 0 17 Î> c m 1 u n g viVi i*- A U \ i Á é
ì\ I a c b o iiy l t r o n g etíte.
_ b c n « n _ ^ M í , S i O C = C H , + H g S H g ( C H3C O O C H 3 ) j + ( M e3S i ) 3S
'T H F ---- * M oSiC H jrO O CH j + HgS
P h i n ứ n g c ủ * m c t y l t h ủ y n g â n b i a - a x e t a t v<5ri c i c » u n f u a t r i a l k y l v \ d i a l k y l t h i ế c t r o n g đ u n g m ỏ i tror n h ư b e n s e n v à to ỉ u e n t h ì k h ô n g có 8ự c h u y ể n dich t r u n g t&in p h ả n ứ n g |3Ị
H g ( C H3C O O C H3 ) 2 + ( R3S n ) 3 S — 2 R3S n C H2C O O C H3 -f H g S H g ( C H3C O O C H3 ) 2 + R a S n S — R2S n ( C H3C O O C H3) a + H g S
R — C j H5, n - C 4Hg
T ư ơ n g t ự m e i y l t h ủ y n g â n h a lo g e n u a a x e U t p h ả n ứ n g với c í c s u n f u a d i a l k y l t h i ế c , t h u đi c á c » i n p h ẩ m m e t y l h a l o g e n d i a l k y l thiếc a x e t a t v<5ri h iệ u s u ấ t 70-90% |3|.
X M g C H a C O O C H3 -f R a S n S — R2S n ( X ) C H 3C O O C H j + H g S R = C a H 6l n - C4H ô ; X « C i , t ì r , I
Q u a n g p h ổ IR c ủ a c á c sản p h a m m e ty l tr ia lk y l, m e l y l d ia lk ỵ ỉ th iế c a x e t a t c ũ n g n h ư m h a l o g e n d i a l k y i t h i ế c a x e t a t t h e o d õ i đ irợ c v ạ c h h ấ p t h ụ m ạ n h t r o n g m iền 1 7 1 0 -1 7 4 0 c m " 1 vổrị dao động hỏa trị c ủ a nhóm cacbonyỉ trong CẤC este.
Sản phẩm ciìa phán ứng giira cic aldehyt và xeton th ế Hg Ạ vị trí a v6i cdc sunfua hü'u cơ của illic và thiếc
• ổ Hiệu N h iệ t Q u a n g p h ổ ừ T à i liệ
t h ứ H ợ p c h ấ t s u ấ t đ ộ sôi ríịJ} J ị ° l ồ n g / c m" 1 T h a m
t ỵ % ° C / n i m H g O C C ^ O i h
1 M e 3 S i O C H = C H3 6 0 7 3 - 7 5 / 7 6 0 1 ,3 9 0 5 0 , 7 7 5 4 1 6 4 0 «1
2 M e3S i ( O C l ỉ a C H ì ) a 5 9 1 0 9 - 1 1 1 7 6 0 1 , 4 0 6 0 0 , 8 7 6 8 1 6 4 0 <1
3 E t 3 S i O C H « C Ü2 6 4 5 2 - 5 3 / 2 0 1 ,4 5 7 1 0 , 8 : t 0 6 1 6 4 2 <1
4
M e3S i O C ( C H 3 ) = C H ; 6 4 8 8 - 9 0 /7 6 0 1,3984 0,7 8 7 0 1650 *15
E t3S i O C ( C H - 3 ) = C H a 7 0 1 0 8 - 1 1 0 / 4 5 1,4305 0,8340 1 6 4 0 5'6 M e3S i O C ( O C H 3 ) = C H a 6 7 6 8 - 7 2 / 1 7 0
1,4130 0,8832
1662 57 M e3S i C H2C O O C I Ỉ3 6 5 7 0 - 7 3 /1 2 0 1,4137 0,8 8 3 6 1 7 3 5 6
8 E t3S n C H2C O C H3 68 8 5 - 8 6 /3 1,4990 1,2870 1082
ti
9 E t a S n C H a C O O C i i a 69 7 7 - 7 9 /3 1,4842 1,2896 1720
1 0 BU3S11C H2C O O C H3 74
119-122/1,5 1,4811
1,15601716 ô
1 1
Et
2s
11( c H
2COOC H
3)a 78
1 0 8 -1 0 9 /1 ,5 1,49371,3809 1720 â
1 2
E t
2Sn(CI)CH
2COOCÍỈ
378
9 9 - 1 0 0 /1 ,61,5280 1,5500 1710
313 E t2Sii(Br)ClI2COOCH3 * 78 98-100/1,5 1725 3
14 EiaSn(I)CHaCOOCHs 66 108-110/1,5 1,5392 1,7880 1720 3 15 ÜU2Sii(CH2COOCH3) 2 92 1 4 3 -1 4 4 /1 ,5 1,4980 1,2810 1735 3 iỏ Bu 2 s fẳ (Cl) c H 3CO o c Ha 92 12U-130/1,5 1,5 P 3 1,3740 1710 .1 17 BuJSufBricHaCOOCH-, 78 133-134/1,6 1,5293 1,6210 1730 3 18 BuaSn(l)CHaCOOCH3 73 130-140/1,6 1,5305 1,5790 1730 3
♦ Đ iể m c h ả y 4 8 -4 9 ° C
M)
KKT 1,1'AN
X á c đ ịn h k h i n ă n g p h ả.1 ứ,;g li.il Vliu*II ctl«i C Ắ C hop ch£l Cèí h o n y l t h ? Hg <v tr í t h ì p h ụ t h u ộ c v à o c í u t ạ o c ị\j. CẤC f li.ít th.iin gia }>hin úng cùng Iihư những đ i ĩ u kiçn tiế n h ằ u h p h i n ừ n g
S ự tá c d ụ n g f i l a CẲC h ợ p c h ấ t ca c b o n y l th ế Hg ờ VỊ tr í u vái c ic « u n íu a h ừ u c ơ cAề iilic V*
th iế c là p h ư ơ n g phẮp t h u ậ n lọã đ ể đieu c h ế các đồng phân 0-M và C -M ciia c l c h ự p í h í t f tt k im ( S i , S n )
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. A. N. N e sm e y a n o v , I. F . L u ts e n k o ., Dokl. Akad. Nauk SSSR, 69, 707 (1948)
2. N g u y ê n Híru Đ ịn h , V.
s.
F aib er, Yu. I. Baukov, I. F. Lutaeiiko., Zh. O b a h c h . K h im . 38, 191 ( 1 9 6 8 ) .3. N g u y ễ n H ữ u Đ ị n h , I. Yu. Belaviii, G.
s.
B uriachcnko, Yu. I. B a u k o v , 1.F.
L u ts e n k o ., Z b O n a h c h . K h i m , 39, 2315 (1969).4. A. H. N e s m e y a n o v , I. F. L u tse n k o , V. A. B r a tie v ., Dokl. Akad. N a u k S S S R , 128, 551 (105i>).
5. I. F. L u ts e n k o , Yu. I. B a u k o v , o . V. D u d u k in a , E. N. K ram arova., I. O r g a n o i ii e ta l C lic m 11, 35-48 (1968)
5. S. V. P o n o m a r e v , Yu. I. B a u k o v , 1. F. L utsenko., Zh. Obshch. K h iin ,. 34, 1938 (1964).
ỉguyen
H u uDinh ,
L u uVan Boi
H E D O U B L E R E A C T I O N C A P A C I T Y O F S O M E D ER IVA TIVES O F M E R C U R Y
T h e double reaction capacity of the a -mercuricsubtfituL«d aldehydes and ketone* in ỈU reaction with e organic sulfides of tin and silicium has been studied.
B ộ m ô n H H C - Đ H T / Ỉ H à N ộ i N h ị n n g á y 1 - 1 2 - 1 9 9 0
M
