inm^
Ngliien citu & Trao doi |
MOT S6 KET QUA NGHIEN CIJU BAN D A U VE A N H HU'O'NG CUA MU'C NU'OC BIEN D A N G DEN TINH THU'A THIEN HUE
TS. Du'O'ng Hong Sen, ThS. Tran Thanh Thuy, CN. Lu'cng The Viet Trung tam Nghien cuu Moi truiyng
V
fiet Nam cd han 3.260 km duang ba biin. Khu vuc ven bien ludn cd y nghia ddc biet quan trong doi vai phdt then kinh ti - xd hpi, bao ve mdi truang vd dam bdo an ninh quoc phdng.NhO'ng nghien eiru gin ddy eho thiy muc nuac bien dang se de doa Idm mit dl mpt vung dit thip rpng Idn, cdc he sinh thdi ngdp nuac ... dnh huang din suphat thin kinh te xd hpi (KTXH). Theo kit qua nghien ciru cua ngdn hdng the giai (WB), khoang 10,8% ddn so Vipt Nam se mit dat a neu muc nuac biin dang len 1m.
Thira Thien Hui Id vung dit ed gid trj van hod lan trong ca nuac vai nhieu di tich lich sir, van hod, danh lam thing canh nil tiing nhu: sdng Huang, nui Ngu, deo Hal Vdn, niii Bach Ma, bai biin Ldng Cd, Thudn An, Cdnh Duang vd hdng trdm chiia chien vai kiin trite ddn tdc dpc ddo nhu chua Thien Wu, Bao Quoc, Tir Ddm,... Ben canh ede dl san van hod vdt the, Thira Thien Hue cdn ed mpt nin van hod phi vat thi phong phii. Thu'a Thien Hui eung Id mpt trong 5 tinh thupc vung kinh ti trong diim miin Trung vdi duang ba bien ddi han 120km. Thira Thien Hui cd 08 huyen, trong dd chi cd 2 huyen A Luai va huyen Nam Ddng khdng giap vdi bien nen anh huang eita mue nuac bien ddng se tde dpng true tiep den cac huyen cdn lai. Mat khdc nam 2007 biin da xdm thuc manh vdo ba biin khu vuc tinh. Theo thdng ke ban diu cd gin 50km duang bd biin thupc hai huyen Phu Lpc va Phu Vang bj sat Id, cd nai biin dd xdm lan sdu vdo dit liin tren 50m.
Do dd, tinh Thira Thien Hui dugc lua chon dien hinh nghien ciru ve dnh huang ciJa muc nuac bien dang.
1. Phu'O'ng phap lugn
Muc nuac bien dang (NBD) 0,5m, I m va 2m duge SLP dung d l danh gia anh huang cua muc NBD d i n kinh t l - xa hgi tinh Thua Thien H u l . Trong khuon k h i bai bao, mue NBD chl tinh d i n muc nuac b i l n dang so vai muc nuac b i l n trung binh nhilu nam, khong tinh den nuac dang do cgng huang cua nuoc dang do bao, lu, t r i l u . . . . Cac t i n
t h i t ban d i u d u g c danh gia dua tren cac d u lieu GIS, cac s l lieu thong ke thui^ng nien tai dja phuang va cac ban d l da d u g c s l hoa. Cac ban d l SLP dung phuc vu viec danh gia anh huang g i m : ban d l hanh chinh - KTXH (1:25.000), ban do dja Hinh (1:25.000).
Cac budc thuc hien viec danh gia anh huong cua muc NBD dugc minh hoa trong hinh 1:
DQ ill? u d a hVih
DO li^ u m ijc n i j i c Dien
• ,
f
Bin dfi ng|p lut
Hinh 1. Khung logic danh gia anh hwang eua MNBD
Tap cln Khi tifgfng Thuy van * Thang 6/2009 27
Nghien cii'u & Trao doi
^.Sau khi tap hgp dugc cac dij" lieu v l dja hinh va muc nuac b i l n dang, nhom nghien cuu xay dung cac ban d l ngap lut. O l i vai k i t qua ban d i u , viec xay dung ban d l ngap lut chua tinh d i n cae cong trinh phong hg ven b i l n . Muc dich chinh cua viee xay dung ban d l ngap lut la tinh to^n duge dien tich bj ngap Crng vai cac muc nuac b i l n dang 0,5m; I m va 2m.
Sau khi xae djnh dugc khu vue ehju anh huang (khu vue bj ngap) do muc nuac bien dang, viee danh gia cac anh huti'ng d i n KTXH duge thue hien thong qua viee ching x l p lap thong tin dien ngap lut len cac ban d l ehua thong tin kinh t l xa hgi. Cac chi tieu danh gia g i m : dien tich d i t bj ngap lut (dien tich d i t a, d i t tring lua); dan s l ehju anh huang; dudng giao thong (duang q u i c 16, tinh 16, dud'ng sat). T i n g dan s l bj anh hutD'ng duge tinh toan dua tren t i n g s l dan trong eae xa bj ngap. Cac k i t qua tinh toan
ban d i u dua tren cac s l lieu hien trang, chua tinh d i n eae so lieu tuang il'ng vai tho'i d i l m xay ra muc nuo'c b i l n dang (theo cae quy hoach va dinh huang phat trien KTXH, phat t r i l n nganh).
Viec danh gia anh huang la t i l n d l cho viec udc tinh thiet hai d i n KTXH do mue nud'c b i l n dang gay ra va phan tich chi phi-lgi ich KTXH cua cac bien phap thich LPng sau nay.
2. Mot so ket qua ban dau a. Khu vyc ehju anh hwang
Dua tren mo hinh s l do cao va ban do dja hinh, buae d i u da xac dinh d u g c khu vuc bj anh huong tuong ung vai eae muc nuac bien dang 0,5 m, I m va 2m. Cac huyen bj anh huang g i m : Phong D i l n , Quang D i l n , Phu Vang, Huang Thuy, Phu Lgc, Huang Tra va T p . H u l . Khu vuc bj anh huang dugc minh hga trong cac hinh 2, 3, 4.
Hinh 2. Dien ngap lut twang irng v&i MNBD 0,5m
28 Tap chi Khi tu-cing Thuy van * Thang 6/2009
Nghien cii'u & Trao doi
CM Eliidi
———
0
H
^mm
—
Kaawijuja:
SBtl.!*l.J.
•^'XfOlStL ayim'Jai'^ '.
i»,i«.« i
Hit •^•:).iLS '.inrxi
*n^.inN,.;OTK
1^. .f.
•>mri.\ib:^ifi
Hinh 3. Dien ngap lut twang u'ng vai MNBD 1m
am Uiicli ;,
Sua hMjurft.
Hinh 4. Dien ngap lut twang irng v&i MNBD 2m
Tap chi Khi ttforng Thuy van * Thang 6/2009 29
N[ghien ctfu & Trao Mi^j
b. Danh gia anh hw&ng den kinh te xa hpi Thuc hien chong x l p lo'p thong tin dien ngap lut len ban d l chua thong tin KTXH da budc dau tinh toan va danh gia so bp nhung ton t h i t d6i vd\ KTXH tinh ThLPa Thien H u l . Cac ton that xac djnh doi vai
chl tieu: dien tich d i t bj ngap (dien tich d i t 6', d i t t r i n g lua); dan s l ehju anh huang; so km dud'ng giao thong bj ngap (dud'ng q u i c 16, tinh 16, dud'ng sat).
K i t qua tinh toan thiet hai KTXH Crng vo'i cac khu vue nghien cuu dugc tinh toan th6ng qua cac muc nuac b i l n dang dugc chi ra trong bang 2.
Bang 1. Thiet hai KTXH do MNBD
Clii tieu 1, Dan so (ngifdi)
2, Da't (km^) -f- Dat trong lua km^)
+ Dat cf (km^) + Dat khac (km^)
3, Du'dng GT + Du'dng bo (km)
(i) Quoc 16 (km) (ii) TInli lo (km) -1- Du'dng sat (km)
Toan tiuh
1,135.884 5,624,41
392,51 301,36 4,930..54
471,10 291,1
180 107,20
0,5iu KVAH 105,288
266,30 21,05
3,16 242,09
18,73 15,63 3,1 0,00
% 9,27 4,73 5,36 1,05 90,9
3,98 5,37 1,72
Ira KVAH
150,442 338,40
63,04 9,5 265,9
29,49 23,14 6,35
< 5
% 13,24
6,02 16,05
3,15 78,56
6,26 7,95 3,53
2ra KVAH 204,537
464,82 134,19 23,92 306,71
55,19 41,99 13,2 17,10
% 18,01
8,26 34,19
7,94 65,984
11,72 14,42 7,33 15,95
Ket qua tinh toan ehl ra trong bang 2 va dugc minh hga trong cac hinh 2, 3, 4 cho thiy, vo'i MNBD 0,5m, tren 4% dien tich d i t toan tinh se bj m i t tuong duong tren 266km^ d i t . Trong do co 3,16km^ la d i t a va 21,05km^ la d i t trong lua. Theo "Bao eao tinh hinh thuc hien k l hoach phat triln KTXH 5 nam 2006-2010", san lugng thoc nam 2007 cua tinh dat 259.684 tin/nam. Gia SLP nang s u i t lua se khdng thay d i i , viee m i t d i t t r i n g lua se lam m i t x l p xl 14.000 t i n thoc/nam khi MNBD len 0,5m va tren 40.000 t i n thoc/nam khi MNBD len I m . Vo'i MNBD len 2m, tren 34% dien tich d i t t r i n g lua hien co s§
m i t . D i l u nay se anh huong lan den san lugng thoc noi rieng va gia trj san x u l t nong nghiep noi chung cua tinh n l u khong co cac bien phap thich Crng.
Anh huang eua MNBD d i n dien tich d i t a ehl nam trong khoang 1 % - 7% so vai dien tich d i t 6' toan tinh. Tuang duang voi khoang 10-18% dan s l bj m i t dat sinh s i n g . Dan s l bj anh huang khi
Ghi chu: KVAH: khu vi/c bj anh hudng
MNBD 0,5m uoc tinh tren 105.200 ngud'i trong do 3 huyen ehju anh hud'ng nang la huyen Quang Diln, Phu Vang va Phu Lpc (hinh 5). Vai MNBD 2m (thanh p h i Hue bj anh huo-ng) dan s6 bj anh huang tang len g i n g i p doi khoang tren 204.500 ngudi (hinh 6).
Do ehua c6 k i t qua d i l u tra d i y du tai tung huyen/thanh pho bj anh huang nen chua xac djnh dugc so hp gia dinh c l n di rai khi MNBD. Tuy nhien theo k i t qua khao sat nam 2007 cua Trung tam Nghien cuu Moi trudng, viec b i l n xam thuc d i t liln xay ra vao nam 2007 a H u l da khien dja phuang phai di do'i han 100 hi5 cua xa Vinh Hiln, gan 100 hg cua thj t r i n Thuan An va xa Phu Hai... Hang tram hg dan khac thuoc cac huyen Phong D i l n , Phu Vang, Phu Lgc eung c l n di rdi n l u b i l n t i l p tuc xam thue.
Co sa ha t i n g trong dd dudng giao thong luon la y l u t l dugc quan tam trong eae k l hoach, quy
30 Tap chi Khi tiTtfng Thuy van * Thang 6/2009
Nghien ci?u & Trao doi
(.liUEitKJj
Hmh 5. Ban do dan so bi anh hw&ng khi MNBD 0,5m
OEiiihicli
\ Q •
(*'> \-
-j • '
] m
; •
; iofir.;.*;.t«5.?Ti
115 taa tVK'ii
^UKt^'
QuUci,
; 1 3 * ™ f * > l i = y ^ '
SetanCfasrnJcnij
; TirgaftiSta
• > r p ^ i
:x^
Hmh 6. Ban do dan so bj anh hw&ng khi MNBD 2m
Tap chi Khi tLfdng Thuy van * Thang 6/2009 31
Nghidn ciJu & Trao doi
hoach phat triln KTXH. Dud'ng giao thdng dac biet la dudng q u i c 16 va dudng sat la nhOng hang muc cong trinh cd anh huang lan d i n s u phat t r i l n KTXH. Toan tinh ed tren 470 km dudng q u i c 16 va tinh 16. Hai dudng quoc 16 di qua dia ban tinh la q u i c 16 l A v a dudng H i Chi Minh. Theo k i t qua tinh toan dudng q u i e 16 I A se bj anh hudng khi MNBD t u 0,5m-2m. Tren 15km dudng q u i c 16 (chilm tren 5%) thupc huyen Huang Thuy va Huyen Phu Lgc se bj ngap khi MNBD 0,5m; 23,14 km dudng quoc 15 se bj ngap khi MNBD 1 m va 41,99km dudng q u i c 16 se bj ngap khi MNBD 2m. Ty le dudng q u i c li5 bj m i t do NBD d 3 mCpc 0,5m; 1 m va 2m chl giao dpng tu 5,37 d i n 14,42%. Tuy nhien do dac thu eua dudng q u i c 16 la "mach mau" giao thong eua ca nude, la hang mue c6ng trinh ddng vai trd quan trpng trong viec dap LPng cae muc tieu phat then kinh te xa hdi cua d i t nude, d i n g thdi thuc d i y s u phat triln KTXH va khai thae nhO'ng t i l m nang eua cae dja phuang lan can nen viec m i t di tren 15km dudng q u i e 16 1A se gay ra nhOng thiet hai dang k l d i n s u phat trien KTXH khdng ehl eua tinh ThCra Thien Hue.
Ben canh nhi>ng t i n t h i t da duge lugng hda neu tren. MNBD d Thua Thien H u l se cd anh hudng den hang tram hecta rung phi lao phdng hp ven b i l n , he thing kenh muang thuy lgi, tram bam thuy
Igi, dudng sa ndng th6n va gay n h i l m man ngi d i n g , t i n t h i t v l he sinh thai rCrng ngap man...
Nhung t i n t h i t nay se t i l p tuc duge lugng hda trong khudn k h i du an: Cac kjch ban ve NBD va kha nang giam t h i l u rui ro do thien tai d Viet Nam do Vien Khoa hgc Khi tugng Thuy van va M6i trudng thuc hien.
3. Ket luan, kien nghj
Muc nude bien dang ed nguy ca gay ngap lut vung ven bd va hai dao, tang cudng xdi Id bd biln, gia tang xam nhap man, pha hoai ca s d ha t i n g , anh hudng tdi san x u l t ndng nghiep, nuoi tring thuy hai san va eae nganh kinh t l , xa hgi khae. Cac k i t qua nghien cuu ban d i u da lugng hda dugc mpt s l t i n t h i t v l KTXH tinh Thua Thien H u l do MNBD gay ra. Tren 105 nghin ngudi se bj m i t d i t d khi MNBD len 0,5m, tren 338km2 d i t se bj ngap chim trong b i l n khi MNBD len I m , x l p xl 42km dudng q u i c 16 I A se bj ngap khi MNBD len 2m... nhung con s l nay da cho thay nhO'ng thiet hai true tilp d i n KTXH cua tinh va phan anh nh&ng anh hudng gian t i l p nhu anh hudng d i n cac nganh ndng nghiep, du lich, djch vu...Po dd c l n sdm nghien cuu dua ra cac ehiln luge va giai phap thich ung vdi hien tugng muc nude b i l n dang n h i m han e h l eae anh hudng tieu cue.
Tai lieu tliam khao
2.
3.
4.
Nguyin Dire NgQ', Nguyin Trong Hieu: Khi hdu vd Tdi nguyen khi hdu Viet Nam nhd xuit ban khoa hgc ky thuat Ha Npl, 2004.
Vien Khoa hgc Khi tugng Thiiy vdn vd Mdi truang: Bdo cdo tdng kit du dn "Nghien ciru tdc dpng cua biin ddi khi hdu a luu vuc sdng Huang vd chinh sach thich nghi a huyen Phii Vang tinh Thira Thien Hui", 2008.
UBND Thira Thien Hui: Bdo edo tinh hinh thuc hien ki hoach phdt then KTXH 5 ndm 2006-2010, 2008 Trung tdm Nghien ciru Mdi truang, VKTTVMT: Bao edo kit qua Khdo sdt hien trang KTXH tinh Thu'a Thien Hue, 2008.
